PUSTYNIE I ICH MIESZKAŃCY(opracowała Anna Kimak-Cysewska, 2017)

CECHY ŚRODOWISKA PUSTYŃ: Bardzo mała ilość opadów (do ok. 50 mm/rok) Wysokie temperatury powietrza Znaczne dobowe amplitudy temperatury Brak zwartej szaty roślinnej Stosunkowo ubogi świat organizmów żywych

Życie w upale

* w dzień nawet w cieniu tempera-

tura może osiągnąć 58 stopni C

* nocą przy bezchmurnym niebie

temperatura powietrza gwałtownie

spada nawet poniżej zera

* temperatura gruntu może

osiągnąć w południe nawet 70-85

stopni Celsjusza, a nocą spada w

okolice zera

Jak żyć w takich warunkach?

Niewiele roślin i zwierząt może przetrwać takie wahania dobowe temperatury

Sposoby zwierząt na przetrwanie wysokich temperatur:

Są aktywne głównie nocą, w dzień się ukrywając w norach lub pod

kamieniami np. skoczki pustynne, niektóre prowadzą podziemny tryb życia np.

golce

Mają duże uszy, dzięki którym wypromieniowany jest nadmiar ciepła z ciała

np. fenek, lis wielkouchy

Fenek (Afryka)

Golec (Afryka)

Mają jasne ubarwienie, dzięki temu nie pochłaniają tyle promieni słonecznych

Skoczek pustynny (Afryka)

Żmija rogata(Afryka)

Niektóre chronią się przed gorącym piaskiem, dotykając go jednocześnie

tylko dwoma punktami ciała np. węże, jaszczurki

Jeszcze inne zwilżają części ciała śliną lub moczem, które schnąc chłodzą ciało

Niektórym, jak wielbłądom, strusiom,

czy północnoamerykańskim iguanom pustynnym,

wysokie temperatury powietrza nie szkodzą

Struś

Życie przy stałym niedoborze wody

bardzo mała ilość opadów - susza

na niektórych pustyniach deszcz w postaci gwałtownych ulew

pojawia się 1-2 razy w stuleciu

wody powierzchniowe występują bardzo rzadko, niekiedy okresowo

(wysychające rzeki i jeziora), jeziora najczęściej są zasolone

szybkie parowanie wody z podłoża powoduje gromadzenie się w nim

soli mineralnych

Jak rośliny przystosowały się do suszy?

Mają na liściach i łodygach grubą skórkę pokrytą woskiem

Niektóre pokryte są srebrzystymi włoskami odbijającymi światło

Aparaty szparkowe ukryte są w głębokich jamkach, co

ogranicza parowanie

Mają rozbudowane bardzo długie systemy korzeniowe sięgające

głęboko po wodę (sklerofity)

Baobab afrykanski

Przed zjedzeniem przez

zwierzęta chronią się

między innymi kolcami,

cierniami albo trującym

lub niesmacznym sokiem

Gromadzą w zgrubiałych łodygach lub liściach wodę (sukulenty)

Długie okresy suszy potrafią przetrwać w postaci części

podziemnych lub nasion, ożywając lub kiełkując po deszczu (rośliny

efemeryczne)

Nieliczne drzewa i krzewy chronią się przed nadmiernym

parowaniem zrzucając liście w okresie suszy

„Kwitnąca” pustynia Namaqualand w Afryce Południowej

Niezwykłe środowisko - „dziwne rośliny”

Welwiczia przedziwna - roślina Afryki Południowej

Roślina nagonasienna, rozdzielnopłciowa, dwupienna, może żyć nawet do 2000 lat.

Ma tylko 2 liście wyrastające z grubego krótkiego pnia, które rosną przez całe życie

rośliny.

Jest endemitem Pustyni Namib

Nie maja łodygi, są nagie, rosną pojedynczo lub w małych grupach

Podobne do kamieni, chronią sie przed zjedzeniem przez zwierzęta

Gromadzą wodę – są sukulentami

Pochodzą z Afryki, głównie Namibii i RPA

Uprawiane w Polsce jako rośliny doniczkowe

Litops - „żywe kamienie”

Jak zwierzęta pustynne radzą sobie z brakiem wody?

Wielbłądy gromadzą w garbach tłuszcz (do 45 kg), który rozkładany w miarę

potrzeb, dostarcza energii i blisko 49 litrów wody!

Dromadery z Maroka

Wielbłądy, które długo nie piły chudną, a ich garby kurczą się.

Po znalezieniu wody mogą wypić 90 litrów w ciągu 10 minut

i szybko odzyskują dawny wygląd.

Baktriany z Pustyni Gobi

Pustynne skorpiony pobierają

potrzebną wilgoć z owadów

i pająków, które zjadają

Drobne owady np. mrówki

spijają

krople rosy tworzące się

Niektóre chrząszcze chwytają na

odwłokach krople wody

formujące się z mgły Większe zwierzęta jak wielbłądy,

oryksy, kangury i strusie, spędzają

całe życie na wędrówce w

poszukiwaniu wody w postaci

płynnej lub bogatych w wodę

roślin

Bez względu na charakter pustyni, temperatury powietrza,

rodzaj podłoża czy ukształtowanie terenu, żyjące tam

organizmy muszą być doskonale przystosowane do

warunków środowiskowych.

Pustynie Ameryki Północnej Pustynie Afryki

Pustynia Sonora – Ameryka Pn

Wyżynna gorąca pustynia piaszczysta

Kilka informacji o Pustyni Sonora:

Położenie – południowo-zachodnia część USA i sąsiadująca z nią

część Meksyku

Klimat zwrotnikowy, wybitnie suchy

Roczna ilość opadów poniżej 150 mm

Duża część pustyni jest nawadniana

i wykorzystywana pod uprawy

Część Pustyni Sonora stanowi

linię brzegową Kaliforni

Charakterystyczne rośliny – kaktusy saguaro

Wysokośc do 15 metrów

Masa do 8 ton

System korzeniowy w promieniu 30 m

W czasie ulewy jeden kaktus może

pobrać nawet 757 litrów wody

Opuncje

Krzew jojoba

Wiecznie zielone „Drzewo żelazne” Ironwood

Ssaki

Widłoróg amerykański(na Pustyni Sonora

występuje endemiczny podgatunek -

widłoróg sonorski)

Kuguar(lew górski,

pantera z florydy)

Zając wielkouchy

Suseł

Kojot

Żółw norowy

Heloderma arizońska

Grzechotnik pustynny

Pustynia Atakama – Ameryka Pd Pustynia mglista

Kilka informacji o Pustyni Atakama:

Położenie – Ameryka Południowa, północna część Chile

Klimat zwrotnikowy, wybitnie suchy, kształtowany przez Zimny Prąd

Peruwiański

Roczna suma opadów poniżej 100 mm

Nieliczne okresowe rzeki, słone bagna i solniska

w bezodpływowych kotlinach

Kaktusy

Amarylis i astromeria

By Oryginalnym przesyłającym był Bouba z francuskiej Wikipedii - Na Commons przeniesiono z fr.wikipedia., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2229531

Park Narodowy Pan de Azucar w Chile

Sówka ziemna

Lis argentyński

Wiskacza górska

Wigoń

... Dziękuję za uwagę :)

Droga przez Pustynię Patagońską w Ameryce Południowej

Źródła zdjęć (w kolejności pojawiania się):1. By Benutzer:Elian - Praca własna. Na Commons przeniesiono z de.wikipedia., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=254702. By Florence Devouard (User:Anthere) - Florence Devouard, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=47415 3. By Rosa Cabecinhas and Alcino Cunha - Flickr, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5888584. By su neko - Sleep ｙFox, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24903425. By Roman Klementschitz, Wien - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2527016. By H. Krisp - Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=175701437. By Cliff - http://www.flickr.com/photos/nostri-imago/3425888246/, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=233731328. By Yathin S Krishnappa - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=381457969. By Florence Devouard (User:Anthere) - Florence Devouard, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5226610. By Bernard bill5 - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1253611. By Winfried Bruenken (Amrum) - Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=99095912. By Sara&Joachim on Flickr - Flickr, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=634290213. By Anders Sandberg from Oxford, UK - Lithops olivaceaUploaded by Jacopo Werther, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2505902814. By Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada - Lithops, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5005191515. By yellowcloud - https://www.flickr.com/photos/yellowcloud/5997150631, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3283554116. By Chrumps - Praca własna, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=131566617. By User:Doron - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=178506618. By محمد عبدالله محمد محمد - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36072701

19. By Western Region - Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=998906420. By Stan Shebs, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=111374721. By Spirituscanis - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=777412722. By Wilson44691 - Praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=624755623. By BLM photo - official website http://www.blm.gov/az/st/en/prog/blm_special_areas/natmon/afria.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=180850724. By AndrewHorne - Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1315924425. By Ken Bosma - originally posted to Flickr as Lift your hands; Rejoice and be glad, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=888502926. By William Herron from Flagstaff, Arizona, U.S.A. - White-winged Dove Feeding on Fruit-2Uploaded by snowmanradio, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1999521827. By J. Wallner, NPS - Saguaro National Park Service Photo Gallery, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=280874928.By Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=150048529. By Daniele Pugliesi - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5080974330. By Alvesgaspar - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1622827531. By Kenneth Bosma - Seeds on a Female Jojoba Bush, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1190839332. By Katja Schulz from Washington, D. C., USA - Jojoba Bush, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4993905533. By Katja Schulz from Washington, D. C., USA - Jojoba Nut, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4998819534. By Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA - Olneya tesotaUploaded by Tim1357, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2276133435. By Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA - Olneya tesotaUploaded by Tim1357, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2276132636. By Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA - Olneya tesotaUploaded by Tim1357, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2276128237.By Saguaro National Park - Flickr, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3128282238.By Thomas Schoch - own work at http://www.retas.de/thomas/travel/usa2006/index.html, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3599570

39. By Justin Johnsen - Posted to Flickr as Coyote with mustard, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9173840. By Pmaccabe - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=213986041. By H. Zell - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1589872242. By NASA - http://mediaarchive.ksc.nasa.gov/detail.cfm?mediaid=27315, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=52288243. By Photo by Mark Bratton - http://www.edwards.af.mil/shared/media/photodb/photos/070918-F-9999B-003.jpg, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=383784944. Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=33659745. By Romanceor - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=358265046. https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=136347147. By Diego Delso, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4761766348. By No machine-readable author provided. Heretiq assumed (based on copyright claims). - No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims)., CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=135849349. By Rob Young from United Kingdom - Echinopsis (Atacamensis) At Kew Gardens, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3224320150. By Stan Shebs, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=128162651. By Aaron Bornstein - Flickr, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=315998952. By Aguakina - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=688425453. By Mirko Thiessen - Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=372753354.By Alan Vernon - Flickr: Burrowing Owl #8......4 of 5 in set, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1469241755.By claudio ruiz from Santiago, Chile - P1050370, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=678099156.By Haplochromis - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=455268557. By Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada - Vicugna vicugna, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3445242758.By Diego Delso, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4761929559. By Giacomo Miceli - Giacomo Miceli, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=885849