7/21/2019 puzon

http://slidepdf.com/reader/full/puzon 1/5

7/21/2019 puzon

http://slidepdf.com/reader/full/puzon 2/5

8ztery puzony barokowe (od lewej) tenorowy altowy tenorowy i basowy$

.uzon nale&'cy do grupy instrumentów dętych blaszanych najbardziej spokrewniony jest z

rodzin' tr'bek z której wyodrębnił się dopiero około 9::: wieku kiedy proste dotychczas tr'bki

zaczęto budowa; w kształcie litery $ <r'bki wydłu&aj'c się coraz bardziej przybrały now'posta; środkowy odcinek rury stał się prosty a części zakrzywione przybrały w stosunku do

niego poło&enie równoległe$ =a tym etapie puzon wykształcił się jako największa rozmiarami

tr'bka$ .osta; z której wywodz' się bezpośrednio instrumenty współczesne otrzymał

najprawdopodobniej w 9> wieku cho; te dawniejsze (renesansowe i barokowe) miały inn'

menzurę a więc i brzmienie$ .ierwszym zachowany egzemplarz tego instrumentu jest

przechowywany w Germanisches Nationalmuseum$ .ochodzi z roku *22* i został wykonany

przez ?rasmusa chnitzera$ @d *A,B pojawiła się wersja zaworowa$

Rodzaje puzonów !edytuj 7 edytuj kod#

C 9>: wieku powstała cała rodzina puzonów która obejmuje instrumenty ró&nej wielkości

odpowiadaj'ce rejestrom głosu ludzkiego puzon dyszkantowy B altowy F i Es tenorowy B

basowy F i kontrabasowy B$ Ckrótce jednak puzon dyszkantowy wyszedł z u&ycia a po nim

tak&e puzon kontrabasowy puzon basowy zaś z czasem zast'piono tenorowym z

większ' menzur' $ C pó"niejszym okresie wprowadzono w budowie puzonu kilka ulepszeD$

=ajwa&niejszym z nich było zastosowanie w 9:9 wieku wentyla kwartowego (urz'dzenia

pozwalaj'cego na obni&enie skali d"więków o kwartę) co ostatecznie zlikwidowało potrzebę

budowania kilku wielkości tego instrumentu$ %o czasu wynalezienia wentyla kwartowego basowepartie wykonywano na puzonie F$ .uzon ten był niewygodny w u&yciu zwłaszcza przy

wykonywaniu utworów wymagaj'cych sprawności technicznej gdy& miał przedłu&ony suwak z

dorobion' r'czk' która przeszkadzała w szybkiej zmianie pozycji$

.uzon występuje w licznych odmianach

.uzon suwakowy!edytuj 7 edytuj kod#

uwakowy puzon tenorowy

*$ suwak do strojeniaE ,$ ustnikE /$ czaraE 1$ zawór do usuwania skroplinE 2$ główny suwakE 3$ drugi uchwyt

suwakaE F$ pierwszy uchwyt suwakaE A$ pierścieD blokady suwaka

7/21/2019 puzon

http://slidepdf.com/reader/full/puzon 3/5

C puzonie suwakowym zmiana długości instrumentu odbywa się za

pośrednictwem teleskopowego elementu 0 rury w kształcie litery G (suwaka) poł'czonej

przesuwnie z główn' części' instrumentu$ 6uz pomiędzy dwiema rurami tworz'cymi teleskop jest

na tyle mały by utrzyma; odpowiednie ciśnienie wewn'trz instrumentu lecz zarazem na tyle

du&y by umo&liwi; swobodne przesuwanie się rur względem siebie$ Hateriał z jakiego

wykonywane s' tr'ce elementy jest tak dobrany by zminimalizowa; siły tarcia$ 5wykle s' to

stopy niklu$ C nowoczesnych instrumentach tr'ce elementy mog' by; pokryte tworzywem

sztucznym np$teflonem$ %la ka&dego poło&enia instrumentalista mo&e gra; d"więki z szeregu

harmonicznego$ 8ałkowity suw suwaka dobierany jest tak by zapewni; interwał pomiędzy drug'

a trzeci' składow' harmoniczn' pomiędzy skrajnymi poło&eniami$ C przypadku puzonu

tenorowego jest to B do f  czyli siedem interwałów półtonowych$ C zwi'zku z tym suwak

przejmuje siedem standardowych pozycji wliczaj'c w to dwie skrajne$ ' one rozło&one

nieliniowo na długości suwaka$ : tak odległoś; pomiędzy pierwsz' a drug' pozycj' wynosi ok$

A cm a pomiędzy szóst' a siódm' około *, cm$ 8ałkowita długoś; puzonu tenorowego wynosi

ok$ ,F1 m$ =owoczesne puzony posiadaj' dodatkowy zawór rotacyjny sterowany kciukiem lewej

ręki (zakładaj'c &e prawa operuje suwakiem) doł'czaj'cy dodatkowy kanał o długości około

I*1 cm zwiększaj'cy całkowit' długoś; instrumentu do ok$ /33 m obni&aj'c zarazem strój

instrumentu do f $ <aki właśnie puzon oznaczany symbolem *,J4KL (długoś; w stopach i dwa

stroje) stał się współczesnym standardem puzonu suwakowego wypieraj'c inne wymienione

powy&ej$ Himo &e jest to praktycznie jedyny u&ywany współcześnie standard ci'gle często

nazywany jest puzonem tenorowym$

C partyturach z 9>::: wiek i 9:9 wieku występuj' jeszcze trzy rodzaje puzonów altowy tenorowy

i basowy$ : i :: głos partii puznowych pisany jest w

kluczu wiolinowym altowymtenorowym lub basowym ::: głos 0 w basowym$

@becnie w u&yciu s' trzy rodzaje puzonów altowy tenorowy i tenorowo0basowy z wentylem

kwartowym 0 wszystkie s' nietransponuj'ce (in 8) cho; posiadaj' ró&ne tony podstawowe 

podobnie jak tuba$

.olska nazwa puzon pochodzi od niemieckiego Posaune a ta z kolei wywodzi się z nazwy

archaicznego włoskiego instrumentu Buisine$ C angielskim Trombone wywodzi się bezpośrednio

z włoskiego trombone co oznacza Mwielka tr'baM$

Puzon sopranowy [ edytuj  | edytuj kod  ] 

.uzon sopranowy jest w stroju 4 wysokim lub 8 znany jako sopran (dyszkant) puzon$ 8zęsto

nazywany równie& tr'bk' suwakow' ze względu na podobieDstwa w zadęciu skali i wielkości$

=ie był nigdy wykorzystywany w orkiestrach i solówkach ale u&ywano go wraz z pozostałymi do

wykonywania chorałów kościelnych w ka&de święto$ 5ostał wyparty w9>::: wieku przez puzon

tenorowy wraz z ulepszeniem technik gry na tym instrumencie$

7/21/2019 puzon

http://slidepdf.com/reader/full/puzon 4/5

Puzon altowy [ edytuj  | edytuj kod  ] 

%awny puzon altowy był w stroju L lub ?s$ 8zara tego puzonu miała ok$ *FB–*AB mm średnicy a

menzura ok$ *, mm$ @becnie u&ywa się w du&ych orkiestrach symfonicznych instrumentów w

stroju ?s do wykonywania partii orkiestrowych napisanych na ten instrument$ %o obowi'zkówpierwszego puzonisty ( principal trombone) wielkiej orkiestry symfonicznej nale&y umiejętnoś; gry

na puzonie altowym za dodatkowym wynagrodzeniem$

Puzon tenorowo-basowy [ edytuj  | edytuj kod  ] 

.uzon tenorowy z dodatkowym zaworem obni&aj'cym d"więk o kwartę (tzw$ kwartwentylem)$

<en typ puzonu wyparł wszystkie inne ówczesne puzony przez swoj' uniwersalnoś; stosunkowo

małe rozmiary i mo&liwoś; grania w większości przydatnych rejestrów$

Puzon tenorowy [ edytuj  | edytuj kod  ] 

C stroju 4 puzon ten nazywany był równie& tuba minor$ kala E do f N$

Puzon basowy [ edytuj  | edytuj kod  ] 

5wany puzonem wspaniałym puzonem majorowym lub tub' major$ Cystępował w stroju L

(puzon kwartowy) lub stroju ?s (puzon kwintowy)$

Puzon doppio[ edytuj  | edytuj kod  ] 

.uzon podwójny w stroju 4 niskim$ :nne jego nazwy to puzon oktawowy kontrapuzon lub tuba

maOima$

.uzon wentylowy!edytuj 7 edytuj kod#

:nstrument wynaleziono w *A,B w niewiele lat pó"niej po wyprodukowaniu

pierwszej tr'bki wentylowej$ 5astosowano w nim trzy zawory (jak w tr'bce) daj'ce siedem

kombinacji odpowiadaj'cych siedmiu poło&eniom suwaka$ =iektóre modele wyposa&ane były wdodatkowy zawór obni&aj'cy strój instrumentu o kwartę$ Plternatywn' konstrukcj' był

sześciozaworowy puzon aOa w którym ka&dy zawór odpowiadał jednemu poło&eniu suwaka

przy czym wszystkich sześ; w poło&eniu neutralnym odpowiadały poło&eniu siódmemu suwaka$

.uzon wentylowy dzięki brakowi suwaka stał się instrumentem nieco mniejszym co ułatwiło jego

wykorzystanie w praktyce muzycznej$ .owstały tak&e wersje przeznaczone specjalnie dla orkiestr 

marszowych oraz konnych – wersja pionowa i cylindryczna$ C porównaniu z puzonem

suwakowym puzon wentylowy miał pewne zalety – większ' zwartoś; oraz mo&liwoś; gry w

&ywszych tempach$ Cad' był natomiast brak mo&liwości gry glissando$ C 9:9 wieku puzony

wentylowe u&ywane były w składach orkiestrowych obok suwakowych$ Cspółcześnie jednaku&ywa się ich sporadycznie$

7/21/2019 puzon

http://slidepdf.com/reader/full/puzon 5/5

Dzieła z wykorzystaniem puzonu!edytuj 7 edytuj kod#

.uzon jako instrument solowy u&ywany był ju& na przełomie 9>: i 9>:: w$ C tym okresie powstało

wiele wirtuozowskich utworów solowych i kameralnych z parti' puzonu pisano te& utwory na

zespoły składaj'ce się z puzonów w których najwy&sz' partię często grały cynki$

%o znanych dzieł klasycznych z wykorzystaniem puzonu nale&'

• Colfgang Pmadeus Hozart 0 Requiem 0 solo w Tuba irumE

• +ector 4erlioz 0 Requiem 0 w !ostias oraz "ymphonie #unebre et triomphaleE

• -ichard Cagner  0 uwertura do opery Tannh$user E

• QustaR Hahler  0 ymfonia =r$ /E

• Lerenc 6iszt 0 : cześ; ymfoni Laustowskiej$

• =ikołaj -imski0Sorsakow 0 Soncert na puzon i fortepian 40dur 

• %arius Hilhaud 0 %oncertino d&hi'er  na puzon i orkiestrę

oraz tacy kompozytorzy współcześni jak 6uciano 4erio .aul +indemith :annis 9enakis ?rnest

4loch i inni$