Q&A ววาหสรางชาต “รกเตรยมพรอม เพอครอบครวคณภาพ”

1.ชดความร เตรยมความพรอมกอนมบตร

2.วตามนเสรมธาตเหลกและโฟลก

3.โปรแกรมตรวจสขภาพตามกล มวยและตามสทธ

สามารถตดตอรบสทธ ไดท

● สถานบรการสาธารณสขทวประเทศ

ทกงานววาหและทกค รกทพรอมจะมบตร รบสทธ

วตามนเสรมธาตเหลกและโฟลก โปรแกรมตรวจสขภาพตามกลมวยและตามสทธ

ชดของขวญววาหสรางชาตประกอบดวยอะไรบาง

1. 2.

3.

คมอเตรยมความพรอมกอนมบตร

การดประชาสมพนธการไปใชสทธ

วตามนเสรมธาตเหลกและโฟลก (เฟอรโรโฟลก)

4.

ถงส าหรบใสเอกสาร

สแกน เพอชงรางวล

ววาหสรางชาต

1.วตถประสงค ลดความพการแตก าเนด ลดภาวะซดในหญงวยเจรญพนธ

2.กลมเปาหมาย หญงวยเจรญพนธ ทใชชวตค และ

วางแผนจะมบตร

3.ตวชวดและคาเปาหมาย รอยละของหญงวยเจรญพนธไดรบ

วตามนเสรมธาตเหลกและโฟลก (รอยละ 30 )

1.วตถประสงค ลดความพการแตก าเนด ลดภาวะซดในหญงวยเจรญพนธ *** เนนคณภาพการเกด ใหการเกดทกรายมคณภาพ

1. คปองรบสทธ ใชไดถงเมอไหร

• คปองรบสทธไมมหมดอาย เพราะสทธทใหเปนสทธทระบอยใน ประกาศคณะกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต เรอง ประเภทและ ขอบเขตของบรการสาธารณสข (ฉบบท 10) พ.ศ. 2559 ซงไมม วนหมดอาย

2. สทธทใหในโครงการววาหสรางชาตคอสทธใดบาง

• บรการยาเมดเสรมธาตเหลก เพอปองกนโลหตจางจากการขาดธาตเหลก (ยาเมดเสรมธาตเหลกประกอบดวย ธาตเหลก 60 มลลกรม และกรดโฟลก 2.8 มลลกรม) ทานสปดาหละ 1 เมด • บรการตรวจสขภาพตามกลมวยและตามสทธ ( กลมเปาหมายของโครงการ

คอ หญงชายทใชชวตค ผหญงอายระหวาง 20 - 45 ป วางแผนจะมบตร )

บรการ สงทไดรบ ความถ บรการสงเสรมสขภาพและปองกนโรคท วไป

บรการซกประวต สอบถาม ตรวจรางกาย ประเมนสขภาพกาย/สขภาพจต (ความเครยด/ซมเศรา) และปญหาทวไป ประเมนพฤตกรรมเสยง การคดกรอง ทจ าเปน การใหสขศกษา ค าปรกษาแนะน า ซกถามและตอบค าถาม

ตามแนวทางปฏบต ทกรมวชาการก าหนดและตามความจ าเปน

บรการคดกรองโลหตจางจากการขาดธาตเหลก

ตรวจนบเมดเลอดอยางสมบรณ (CBC) หรอตรวจวดระดบความเขมขนของเมดเลอดแดง (Hb) หรอปรมาตรเมดเลอดแดงอดแนน (Hct) การดแลรกษาตอเนองในรายทผดปกต

อยางนอย 1 ครง

บรการคดกรองความเสยงจากการสบบหร ดมเครองดมแอลกอฮอลและการเสพสารเสพตด

คดกรองความเสยงจากการสบบหร ดมเครองดมแอลกอฮอลและการเสพสารเสพตด ดวยแบบประเมน ASSIST พรอมใหค าแนะน าอยางสน ในรายทมความเสยงระดบปานกลางขนไปผให ค าปรกษาจะสงตอเพอพบแพทย

1 ครงตอป

3. บรการตรวจสขภาพตามกลมวยและตามสทธ มอะไรบาง

บรการใหค าปรกษาและ คดกรองการตดเชอเอชไอว

บรการใหค าปรกษาและคดกรองการตดเชอ เอชไอว ตามความสมครใจ

ตามพฤตก ร รม เ สย ง แ ล ะดลพนจของแพทย

บรการวดความดนโลหต บรการวดความดนโลหต ณ สถานพยาบาล หรอทชมชน

อยางนอย 1 คร งตอป หรอ ทกคร งทเขารบบรการ

บรการคดกรองเบาหวาน ตรวจวดระดบน าตาลในเลอด หลงอดอาหาร อยางนอย 8 ช วโมง ดวยการเจาะเลอดทปลายนว หรอจากหลอดเลอดด า

1 คร งทก 1-3 ป แลวแตกรณ

บรการคดกรองปจจยเสยงตอการเกดโรคหวใจและหลอดเลอด

ประเมนโอกาสเสยงตอการเกดโรคหวใจและ หลอดเลอดโดยใชตารางส การใหค าปรกษาเพอปรบเปลยนพฤตกรรม

อาย 35 ปข นไปตรวจได 1 คร งทก 5 ป

บรการคดกรองมะเรงปากมดลก

ตรวจคดกรองมะเรงปากมดลกดวยวธแปบเสมยร (pap smear) ในหญงอาย 30-59 ป หรอวธ VIA ในหญงอาย 30-45 ป กรณผลคดกรองผดปกตไดรบการดแลตอเนอง

หญงอาย 30-59 ปและหญงอายต ากวา 30 ป ทมความเสยงสง ( มเพศสมพนธต งแตอายนอย มคนอนหลายคน ไมใชถงยางอนามย) ตรวจได 1 คร งทก 5 ป

3. บรการตรวจสขภาพตามกลมวยและตามสทธ มอะไรบาง (ตอ)

4. หนวยบรการสาธารณสขภายใตโครงการหลกประกนสขภาพแหงชาต หมายถง

โรงพยาบาล สถานอนามย สถานบรการสาธารณสขของรฐ ศนยบรการสาธารณสข สภากาชาดไทย สถานพยาบาลเอกชนทขนทะเบยนเปนหนวยบรการ ในระบบหลกประกนสขภาพ

5. ใครทมสทธรบบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค ตามประกาศ สปสช.

คนไทยทกคน

6.การตรวจสขภาพกอนตงครรภตรวจอะไรบาง

และการตรวจนนอยในสทธประโยชนดานการสงเสรมสขภาพและ ปองกนโรคหรอไม

รายการตรวจสขภาพ สทธประโยชน

ใช ไมใช

1. ตรวจความสมบรณของเมดเลอดและเกลดเลอด (CBC)

2. ตรวจหาการตดเชอซฟลส (VDRL)

3. ตรวจหาการตดเชอไวรสตบอกเสบบ (HBsAg)

4. ตรวจหมเลอดระบบ ABO และ Rh

5. ตรวจหาโรคเลอดทางพนธกรรม (Hemoglobin Typing)

6. ตรวจหาภมคมกนบกพรอง (Anti HIV)

7. ตรวจหาภมคมกนหดเยอรมน (Rubella IgG) เฉพาะในผหญง

หมายเหต : การตรวจตามรายการ2 3 4 และ5 ขางตน เปนสทธประโยชนซงจะไดรบการตรวจเมอต งครรภ

7. วธการใชสทธหลกประกนสขภาพ กรณทวไป มสทธหลกประกนสขภาพอยแลว

• 1. ตดตอทหนวยบรการปฐมภม / หนวยบรการประจ าของผมสทธหลกประกน

สขภาพ

• 2. แจงความจ านงใชสทธหลกประกนสขภาพกอนรบบรการใหแจงวาขอใช

สทธสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

• 3. แสดงบตรประจ าตวประชาชนหรอบตรประจ าตวทมรปถายททางราชการ

ออกให

หมายเหต : คนพการทไดรบการลงทะเบยน ท.74 ในระบบหลกประกนสขภาพ ใชสทธเขารบบรการสาธารณสข กรณทจ าเปนจากหนวยบรการของรฐทข นทะเบยนในระบบหลกประกนสขภาพไดทกแหง

7. วธการใชสทธหลกประกนสขภาพ (ตอ)

กรณใชสทธประกนสงคม หรอสทธราชการ

รพ.ทใชสทธเปนหนวยบรการ ตามหลกประกนสขภาพแหงชาต

กรณสทธประกนสงคม สามารถใชสทธในรพ.คสญญาหลกของประกนสงคม ทสมครเปนหนวยรวมใหบรการฝากครรภ ในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต

แจงความจ านงใชสทธหลกประกนสขภาพ กอนรบบรการใหแจงวาขอใชสทธสงเสรมสขภาพและปองกนโรค

แสดงบตรประจ าตวประชาชนหรอบตรประจ าตวทมรปถายททางราชการออกให

8.การตดตาม ผลการด าเนนงานโครงการววาหสรางชาตจะท าอยางไร

1. ส ารวจขอมลหญงต งครรภทมาฝากครรภในชวงทเกบขอมล ในป 2564 ถามยอนกลบวา “กอนต งครรภคร งน ไดกนวตามนเสรมธาตเหลกและโฟลก” หรอไม ในการส ารวจจะเปนการด าเนนงานรวมกนระหวางสวนกลาง ศอ. สสจ. และอาจารยมหาวทยาลย

2. การดงขอมลการจายยาเฟอรโรโฟลกจากรายงาน 43 แฟมทก 3 เดอน โดยดงจากรหสยา 24 หลก ด าเนนการโดยกองแผนงาน กรมอนามย

3. จากรายงานท สสจ. และศนยอนามยจดท าตามแบบฟอรมรายงาน ผไดรบชดของขวญสงใหกบกรมอนามย

9. พนทสามารถดรายงานผลการด าเนนงานไดอยางไร

• รายงานจากการส ารวจจะไดทราบพรอมกนเมอด าเนนการเสรจสน จดท าเปนรายงาน

• ผลการด าเนนงานจากรายงาน 43 แฟมและจากแบบฟอรมรายงาน ฯ จะรายงานทก 3 เดอน เมอกองแผนดงขอมลเสรจ ส านกอนามย การเจรญพนธจะจดท าเปนขอมลสารสนเทศเพอใหสวยงามและเขาใจงาย สงคนขอมลใหศนยอนามยและส านกงานสาธารณสขจงหวด 2 ชองทาง คอ

1) ไลนกลมผรบผดชอบงานววาหสรางชาตท จะมหนงสอแจง ชองทางการเขากลมไปพรอมกบหนงสอสงมอบวตามน

2) platform โครงการววาหสรางชาต ทจะเปดใหผรบผดชอบ งานสามารถลงทะเบยนเขาใชงานได ภายในเดอนกนยายน

2563 น

10. ชองทางการตดตามขอมลขาวสารของโครงการ มชองทางใดบาง

1. เวบไซตโครงการววาหสรางชาต https://wiwahproject.anamai.moph.go.th

2. เพจววาหสรางชาต https://www.facebook.com/ววาหสรางชาต-107182604169158/?modal=admin_todo_tour

3. ฐานขอมลววาหสรางชาต 4. ไลนกลม work wiwah 2020

หมายเหต : ขอ 3 -4 อยระหวางด าเนนการ

11. ฐานขอมลทอยระหวางจดท ามอะไรบาง

ฐานขอมลส าหรบผใหบรการ ประกอบดวย ระบบการลงทะเบยนส าหรบผ

ใหบรการเขารวมเปนเครอขาย ในการด าเนนงาน

การเชอมโยงฐานขอมลระหวางเครอขายโรงพยาบาล/คลนกเอกชน/ รานขายยา

ขอมลการจายวตามนเฟอรโรโฟลก จากรายงาน 43 แฟมรายไตรมาส

สถานการณ และผลการด าเนนงานภาพรวมประเทศ รายเขตสขภาพ รายจงหวด จากเครอขายตาง ๆ ทกเดอน

ฐานขอมลส าหรบประชาชนท วไป ประกอบดวย ระบบการลงทะเบยนเปนสมาชกอยางงาย

เพอเขาถงสทธพเศษตาง ๆ คลงความรส าหรบประชาชน รายชอสถานบรการสาธารณสขภาครฐท ว

ประเทศทอยภายใตโครงการหลกประกนสขภาพแหงชาต สถานทต ง พกดในแผนท เบอรโทร

รายชอสถานบรการสาธารณสขภาครฐทไดรบจดสรรชดของขวญจากกรมอนามย ซงมยาเฟอรโรโฟลกใหบรการ สถานทต ง พกดในแผนท เบอรโทร

รายชอโรงพยาบาล/คลนกเอกชนทมบรการตรวจสขภาพกอนต งครรภ สถานทต ง พกดในแผนท เบอรโทร

รายชอโรงพยาบาล/คลนกเอกชนทรกษาภาวะมบตรยาก สถานทต ง พกดในแผนท เบอรโทร

รายชอรานขายทเปนเครอขายลดความแอดอดในโรงพยาบาล รานขายยาใกลบาน รานขายยาองคการเภสชกรรม รานขายยาทมาลงทะเบยนใหมโดยไมไดเปนสมาชกในเครอขายใดมากอน ทประชาชนจะสามารถไปรบหรอไปซอยาเฟอรโรโฟลกจากได ทต ง พกดในแผนท เบอรโทร

ชองทางการถาม-ตอบใหกบประชาชน

12.Flowchart แสดงการขบเคลอนการด าเนนงานตามนโยบาย

วตามน 50,000 ชด สวนกลางใชในการจดงานแถลงขาว 2,000 ชด และสงใหพนท 48,000 ชด

Phase 1

ผประสานงาน

1.นางเขมจรา กออ าไพ

2.นางดวงหทย จนทรเชอ

นางสาววนชนา จนดวง

3.นางณพชญา งดงามทวสข

นายอดมศกด แกวบงเกด

4.น.ส.พทธนนท ปนตาดวง

5.นางพชร วงศษา

6.ดร.เพญศร กองสมฤทธ

นางสาววรยา บญทอง

7.นางชญญานช ปานนล

8.นางสาวภทราพร ชศร

9.นางสาวขวญใจ สทธนอก

10.นางมลล แสนใจ

11.นางสาววรวรรณ บญวงศ

12.นางเรงฤทย หลเสน

นางถรรศนา เจรญไว

สสม. นางจารณ ยศปญญา

นางดวงหทย เกตทอง

3,110

5,300 48,010

ปงบ 64 จะมเฟอรโรโฟลกสนบสนนใหหรอไม

ปงบประมาณ 2564 การจดหาวตามนเฟอรโรโฟลกส าหรบประชาชนจะเปนบทบาทของจงหวด

โดยเปนการใชงบประมาณในสวนของการสงเสรมและปองกนโรคท สปสช. จดสรรให จงหวดสามารถส งซอยาไดจาก

องคการเภสชกรรมโดยตรง โดยควรเผอระยะเวลาในการผลตยาดวย เนองจากองคการเภสชกรรมจะผลตรอบละ 50,000 กลอง ใชเวลาผลตประมาณ 3 เดอน หากไมสามารถจดซอยาไดทน

สามารถใช folic acid และ ferrous Fumarate ได กรมอนามยจะสนบสนนขอมลวชาการ สอประชาสมพนธ

การรณรงคสรางกระแส การเสรมพลง และการจดท าฐานขอมลเพอลดภาระในการจดท ารายงาน

ความรทวไป

ลดภาวะเสยงตอแมและลก ในขณะต งครรภและคลอด

ลดความเสยงตอการเกดความพการ แตก าเนดในทารก

คดกรองโรคทางพนธกรรมและ โรคประจ าตว

เหตผลทตองเตรยมตวกอนมบตร

จะตองเตรยมตวอยางไร

กนอาหารใหครบ 5 หม กนวตามนเสรมธาตเหลกและ

กรดโฟลก (เฟอรโรโฟลก) เลกบหร อยางนอย 3 เดอนกอน

การต งครรภ เลกดมสรา อยางนอย 1 เดอน

กอนการต งครรภ ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ หยดการคมก าเนดทกวธ มเพศสมพนธสม าเสมอ รกเดยวใจเดยว ตรวจสขภาพกอนต งครรภ ดแลสขภาพชองปากสม าเสมอ

ดานรางกาย พกผอนใหเพยงพอ หลกเลยงสถานการณท

ท าใหเครยดหรอกงวล ใหก าลงใจซงกนและ

กน

ดานจตใจ

วางแผนออมเงน และการลงทน

ดานการเงน

เตรยมผดแลหลกในการเลยงลก

ดานสงคม

หลกเลยงการสมผสฝ น ขนาด2.5 ไมครอน ขณะต งครรภชวง 3 เดอนแรก

หลกเลยงการสมผสและฉดพนสารเคม

สงแวดลอม

สทธในการตรวจสขภาพมอะไรบาง

รายการตรวจสขภาพ ตรวจฟร กอนต งครรภ

ตรวจฟร เมอต งครรภ

เสย คาใชจายเอง

1. ตรวจความสมบรณของเมดเลอดและ เกลดเลอด (CBC)

2. ตรวจหาการตดเชอซฟลส (VDRL)

3. ตรวจหาการตดเชอไวรสตบอกเสบบ (HBsAg)

4. ตรวจหมเลอดระบบ ABO และ Rh

5. ตรวจหาโรคเลอดทางพนธกรรม (Hemoglobin Typing)

6. ตรวจหาภมคมกนบกพรอง (Anti HIV)

7. ตรวจหาภมคมกนหดเยอรมน (Rubella IgG) เฉพาะในผหญง

หมายเหต : อางองขอมลจากสทธประโยชนในหลกประกนสขภาพแหงชาต

เฟอรโรโฟลก

วตามนเฟอรโรโฟลก เปนวตามนเสรมธาตเหลกประกอบดวย ธาตเหลก 60 มลลกรม และ

กรดโฟลก 2.8 มลลกรม บรรจในเมดเดยวกน

วธใช กนวตามนเฟอรโรโฟลกสปดาหละ 1 เมด หลงอาหารทนท

กนตดตอกนอยางนอย 3 เดอน กอนตงครรภ หากทานครบ 3 เดอนยงไมตงครรภสามารทานตอได เมอตงครรภแลวแพทยจะ แนะน าใหเปลยนมากนวตามนไตรเฟอรดน (triferdine)

แทน

อาการขางเคยง บางรายอาจพบอาการคลนไส อจจาระสด า ทองเสย ทองผก

เพราะเปนอาการขางเคยงจากเหลก

วตามนเฟอรโรโฟลก (ตอ)

- กรณทมอาการคลนไส แนะน าใหทานหลงอาหารทนท เพอลด

อาการคลนไส จากการระคายเคองทกระเพาะอาหาร

- กนวตามนแลวอจจาระอาจมสด า ทองเสย ทองผกบาง เพราะเปน

อาการขางเคยงจากเหลก หากไมกระทบมากสามารถทานตอได

- ferrofolic สามารถกนไดโดยไมตองพบแพทย แตตอง

ระมดระวงในคนทเปนธาลสซเมย หากตองการจะใชวตามนน

แนะน าใหพบแพทยกอน

กรณททานวตามนครบ 3 เดอน แลวยงไมตงครรภสามารถขอรบวตามนเพมไดหรอไม

ตามประกาศคณะกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต เรอง ประเภทและขอบเขตของบรการสาธารณสข (ฉบบท 10) พ.ศ. 2559 ระบวา สามารถใหบรการยาเมดเสรมธาตเหลกได สปดาหละ 1 ครง แตมไดระบระยะเวลา วาจายไดยาวนานเทาไหร ดงนน หากกนวตามนครบ 3 เดอนยงไมตงครรภ สามารถจายวตามนเพมเตมได โดยใหทานตอเนองไป แตถาหากทานครบ 1 ป ยงไมมการตงครรภ ควรแนะน าใหพบแพทยเพอตรวจภาวะมบตรยากกอน ท งน จะถอวามภาวะ มบตรยากกตอเมอ คสมรสไมสามารถมบตรไดท งทไมไดคมก าเนด และมเพศสมพนธอยางสม าเสมอเปนเวลาอยางนอย 1 ป

สามารถใหโฟลก แอซด (folic acid) ขนาด 5 มลลกรมและเฟอรรสฟมาเรต (ferrous Fumarate) ขนาด 200 มลลกรม อยางละ 1 เมด กนสปดาหละ 1 ครง หรอใหโฟลก แอซด (folic acid) ขนาด 400 ไมโครกรม ส าหรบทานทกวน และใหเฟอรรส ฟมาเรต (ferrous Fumarate) ขนาด 200 มลลกรม 1 เมด กนสปดาหละ 1 ครงกได

ถาไมมวตามนเฟอรโรโฟลก สามารถกนวตามนใดทดแทน

ธาตเหลกและโฟลกมประโยชนอยางไร

• ธาตเหลก (Iron) เปนสวนส าคญในเมดเลอดแดง ทท าหนาท

พาออกซเจนไปเลยงทกเซลล ถาเมดเลอดแดงมนอย กจะเกดการขาดธาต

เหลก ท าใหการท างานของอวยวะตาง ๆ เรมเสอม เกดภาวะซด โลหตจาง

ออกซเจนไปเลยงสมองไมพอ กลามเนอไมแขงแรง สงผลตอสมอง สมาธ

และการเรยนร หญงวยเจรญพนธจงควรกนอาหารใหครบ 5 หม และควร

ทานอาหารทอดมดวยธาตเหลกสง ไดแก ตบ เลอด เนอสตว เนอแดงตาง ๆ

เครองในสตว ไขแดง อาหารทะเล ผกใบเขยวเขม ถวด า ถวแดง ขาวโอต ฯ

เพอปองกนภาวะโลหตจางทเกดจากรางกายขาดธาตเหลก

• โฟลก แอซด (folic acid ) คอ วตามนบ 9 เปนสารอาหาร

ในกลมวตามนบ ทมนษยสงเคราะหขน เปนวตามนทชวยสรางและแบงเซลล

ในตวออนใหสมบรณ ภายใน 28 วนแรก หากรางกายมโฟลกไมเพยงพอ

จะท าใหทารกในครรภเกดภาวะหลอดประสาทไมปด การพฒนาของสมอง

และไขสนหลงไมสมบรณ แหลงอาหารส าคญทท าใหไดรบโฟลก คอ ธญพช

ทไดรบการเตมโฟลก ในขณะทโฟเลต (folate) คอ วตามนชนดเดยวกน

แตพบไดในอาหารตามธรรมชาต มหนาทส าคญในกระบวนการสรางเมด

เลอดแดง และใหหลอดประสาทของทารกพฒนาไปสสมองและไขสนหลง

พบไดในผกใบเขยว ผกโขม บลอกโคล กะหล า หนอไม กลวย ฝรง เมลอน

และเลมอน ถว ยสต เหด ตบและไตของวว น าสม น ามะเขอเทศ แครอท แคน

ตาลป ฟกทอง อะโวคาโด เปนตน

ดขอมลเพมเตมท

เวบไซตววาหสรางชาต เพจววาหสรางชาต