รายงานวจย

คณภาพปยหมกชนดของจลนทรยตอปยหมกใบไมจาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรทหมกดวยจลนทรย

Quality of Thammasat University Hospital waste, leaves marinated with local microbes from different sources. Used as an ornamental

plant material.

จนทนา พนธประดษฐ Jantana Punpadit

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

หนวยงานอาคารสถานท Builing and physical Plant Subdivision

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2558 Fiscal Year 2015

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

โครงการวจยเพอพฒนางานของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital Research Project for Performance Development

ของ Of

จนทนา พนธประดษฐ

Jantana Punpadit

เรอง Subject

คณภาพปยหมกชนดของจลนทรยตอปยหมกใบไมจากโรงพยาบาลธรรมศาสตร ทหมกดวยจลนทรย

Quality of Thammasat University Hospital waste, leaves marinated with local microbes from different sources. Used as an ornamental

plant material.

ไดผานการตรวจสอบและอนมตทนสนบสนนจาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Be verified and approved by theThammasat University Hospital

ปงบประมาณ พ.ศ. 2558 Fiscal Year 2015

ประธานกรรมการโครงการ Chair Of Committee (………………………………………….……) ผชวยศาสตรจารย นายแพทยฉตรชย มงมาลยรกษ ผอ านวยการ Director (………………......……………...……………) รองศาสตรจารย นายแพทยจตตนดด หะวานนท

ก

ชอรายงานการวจย : คณภาพปยหมกชนดของจลนทรยตอปยหมกใบไมจาก โรงพยาบาลธรรมศาสตรทหมกดวยจลนทรย ชอผวจย : นางจนทนา พนธประดษฐ ปทท าการวจย : 2558

บทคดยอ การวจยในครงนมวตถประสงคเพอคณภาพของปยหมกใบไมทยอยสลายดวยจลนทรยจากแหลงตางๆ ในระยะเวลาตางกน โดยมจ านวน 4 รปแบบ คอ (1.) สารเรง พ.ด.1 (2.) น าหมกชวภาพจากพชหรออเอม (EM) (3.) น าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพ และ (4.) น าหมกชวภาพ เบญจคณ ใชซากใบไมผสมดนแลวหมกดวยสารละลายผลตภณฑจลนทรย 4 รปแบบน นาน 3 เดอน น าไปคลกกบดนผสมทวางจ าหนายในทองตลาด แลวน าไปใสกระถางทดลองปลกตนวานเขยวหมนปตามแผนการทดลองแบบสมในบลอก (Randomized Block Design) ม 4 สงทดลอง (treatments) 4 ซ า (replications) ไดทดลองปลกตนวานเขยวหมนป นาน 3 เดอน ท าการวดความสง เสนรอบวง และความยาวของใบพช เพอหาความแตกตางของการเจรญเตบโตของตนพช จากการทดลองปรากฏวาการเจรญเตบโตของตนพชทไดรบจลนทรยทอยในรปแบบตางๆ 4 รปแบบ คอ น าหมกชวภาพเบญจคณใหการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปดทสด สวนทอยในรปของสารเรง พ.ด.1 และน าหมกชวภาพจากพช (อเอม) ใหการเจรญเตบโตของตนพชดรองลงมาซงน าหมกทง 2 ชนด นตางกใหผลการเจรญเตบโตของพชไดดใกลเคยงกน สวนทอยในรปของน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพใหการเจรญเตบโตของพชต าทสด จากผลการทดลองนแสดงใหเหนวาจลนทรยทอยในรปน าหมกเบญจคณซงเปนจลนทรยทอยในแหลงธรรมชาต 5 แหลง คอ นมเปรยว แปงขาวหมาก ดนโคลน กอขาว ดนจอมปลวกและ ดนกอไผ เมอน ามารวมกนจะใหผลการยอยสลายอนทรยวตถในซากพชไดอยางมประสทธภาพสงและใหผลตอการเจรญเตบโตของตนพชไดอยางด

ค ำส ำคญ: จลนทรยยอยสลำยซำกพช, น ำหมกเบญจคณ, สำรเรง พ.ด.1, อเอม, น ำหมกชวภำพ, เขยวหมนป.

ข

Research Report Title : Quality of Thammasat University Hospital waste, leaves marinated with local microbes from different sources. Used as an ornamental plant material. Researcher Name : Mrs. Jantana Punpradit Research Year : 2558

ABSTRACT

This research aims to improve the quality of leaf composts that were degraded by microorganisms from various sources in different periods of time. There were four types of leaf composts including: (1 ) Catalyst LDD.1 (2 ) Fermented bio-extracts from plant (EM) (3 ) Fermented bio-extracts from biogas production and (4) Benjakhun fermented bio-extracts. The experiment of this research was conducted by using humus mixed with clays and fermented with four different microbial solutions for three months. After that, the humus obtained were brought to blend with mixed clay that generally sold in the market and put in the planting pots of Chinese Evergreens according to the randomized block design with four treatments and four replications. The Chinese Evergreens were planted for three months. During the experiment, the plants were measured its height, circumference and length of leaves in order to find out differences in plant growth. The experiment results were found that the growth of the plants which received four different types of microorganisms indicated as follows: Benjakhun fermented bio-extracts gave the highest growth level of Chinese Evergreen, followed by Catalyst LDD.1 and fermented bio-extracts from plant (EM) which gave a high growth level of Chinese Evergreens. Both types of fermented bio-extracts gave the similar result of plant growth. The fermented bio-extracts from biogas production gave the lowest growth of Chinese Evergreen.

The experiment results represented that while the microorganisms in a type of Benjakhun fermented bio-extracts, which can be found in five natural sources including yogurt, yeast, mud clay, rice crop, anthill clay and bamboo clay, were mixed together, it resulted in a high effective degradation of organic matter in the humus and a good effect on plant growth as well. Keywords: Microorganisms, Benjakhun Fermented Bio-extracts, Catalyst LDD.1 , EM, Fermanted Bio-Extracts, Chinese Evergreen

ค

กตตกรรมประกาศ

การศกษาวจย ครงนไดรบทนสนบสนนจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ปงบประมาณ 2558 เสรจสมบรณ โดยไดรบความอนเคราะหจากคณะบคคลทไดค าแนะน าและใหความชวยเหลอในการวจยครงน โดยเฉพาะทาน รองศาตราจารยกษดศ ออเชยวชาญกจ อดตอาจารยคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทไดใหความกรณาเปนทปรกษา แนะน าแนวทาง และขอเสนอแนะตางๆ ตลอดจนแกไขขอบกพรองโครงการส าเรจลลวงดวยด เพอใหโครงการวจยฉบบนมความสมบรณและถกตอง ผจดท าการศกษาวจย ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอขอบคณ นางอนญญา เออเฟอสข นางสาวอภสรา สมศรม ทชวยในการพมพตรวจสอบ การท าวจย และนายปยะราษร พรหมประดษฐ นายเจนสทธ ฤทธถาวร ทชวยด าเนนการถายรปขนตอนในการเปรยบเทยบแปลงทดลอง ขอขอบคณ เจาหนาท คนสวนทกทาน และเจาหนาทงานอาคารสถานท ส านกงานบรหาร โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตทใหความอนเคราะหใหผวจยไดด าเนนการวจยและด าเนนการจดท าแปลงเปรยบเทยบ การดรดน าของชวงเวลาทท าการวจย และรวบรวมขอมล ทกทาน ท าใหงานวจยส าเรจลงไดดวยด ผวจยขอขอบคณทกทานมา ณ โอกาสน ประโยชนการจดท าวจยในครงนผจดท าขอใหเปนแนวทางในการศกษาของผสนใจตอไป

จนทนา พนธประดษฐ ผวจย

ตลาคม 2559

ฆ

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย (Abstract Thai)……….………………………………...……….........................ก บทคดยอภาษาองกฤษ (Abstract English)…....……………………...................................................ข กตตกรรมประกาศ (Acknowledgments)……………………....……..................................................ค สารบญ (Table of Content)……………………………....... ……….................................................ฆ สารบญตอ (Table of Content)…………………………....... ……….................................................ง สารบญตาราง (List of Tables)………………………………………................................................จ สารบญภาพ (List of Figures)………………………………………..................................................ฉ บทท 1. บทน า (Introduction) ความเปนมาและความส าคญของปญหา………….....…………….......................................1

วตถประสงคของการวจย…………………………...……...…............................................2 ขอบเขตการวจย………………………....…….......……….................................................2 กรอบแนวคดของการวจย…………………...…………...………………...........................2 สมมตฐานการวจย...........…………..………...…………………...…..................................3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ………………..…………………….........................................3

บทท 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของ (Literature Review) สารเรง พ.ด. 1.…………………………………………......................................................4 จดเดนของสารเรงซปเปอร พ.ด. 1.…………....……….......................................................5 สวนผสมและวธการกองปยหมก.......………………….......................................................6 ขนตอนการท าปยหมก...……………………………….......................................................7

น าหมกชวภาพจากพชหรออเอม (EM)..………………………….....…............................11 ลกษณะทวไปของ EM…………………………................................................................12 น าหมกชวภาพเบญจคณ...………………………............ ………......................................13 ตนวานเขยวหมนป...……………………………...............................................................16

บทท 3. วธด าเนนการวจย (Materials and Methods) วธการศกษา……………………........................................................................................18 เครองมอทใชในการวจย……………………….................................................................18

วธการด าเนนการวจย……………………………………..................................................18 วธการทดลอง……………………………………………..................................................19

ง

สารบญ (ตอ) หนา

การเตรยมสารละลายจลนทรยจากแหลงตางๆ………………….....................…...............20 ระยะเวลาในการทดลอง……………………………………..............................................21

บทท 4. ผลการทดลอง/การวจย (Results) ความสงของตนพชโดยเฉลย………………………...........................................................22

เสนรอบวงของตนพช…………………………………….................................................22 ความยาวของใบพช…………………………………….....................................................22

สรปผลวเคราะหผลการทดลอง………………………………………............................................24 บทท 5. สรปผลการทดลองและขอเสนอแนะ (Conclusion Discussion and Suggestion) สรปผล………………………………………...............……...........................…….….....27

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย……………….......................………………..............................27 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป…………….........................…………......................27

บรรณานกรม (Bibliography)………………………………..................………...............................28 ภาคผนวก (Appendices) ภาพผนวกท 1 ซากใบไมแหงทใชในการทดลอง...............................................................29 ภาพผนวกท 2 แปลงดนเปนทคลกซากใบไมแหงและหมกดวยน าชวภาพ........................29 ชนดตางๆ ภาพผนวกท 3 แปลงดน 1x1 เมตร เปนทคลกซากใบไมแหงและหมกดวย.......................30 น าชวภาพชนดตางๆ ภาพผนวกท 4 ท าการคลกซากใบพชทหมกดวยน าหมกชวภาพเบญจคณ.........................30 ทกๆ 7 วน ภาพผนวกท 5 รดดวยน าหมกชวภาพเบญจคณลงในแปลงท 4 เพอเสรม..........................31 จลนทรยและรกษาความชน ภาพผนวกท 6 ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกทหมกดวยน าหมก........................31 ชวภาพชนดตางๆ เรยงจากขวาไปซาย คอ แปลงท 1 (สารเรง พ.ด. 1) แปลงท 2 (น าหมกชวภาพจากพช) แปลงท 3 (น าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพ) แปลงท 4 (น าหมกชวภาพเบญจคณ) ประวตนกวจย (Curriculum Vitae)…………………………...……..................................................32

จ

สารบญตาราง หน าตารางท 4.1 สรปผลการทดลองการใชจลนทรยจากแหลงตางๆ …………………….…………....23

ยอยสลายซากพชเพอเปนวสดปลกวานเขยวหมนป

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ปจจบนโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรตมความกาวหนาไปอยางรวดเรว โดยโรงพยาบาลฯ จ าเปนตองรถงภาพลกษณองคกรและภมทศนภายในและภายนอกมความส าคญ ณ ปจจบนในยคโลกาภวตนประกอบกบมหาวทยาลยธรรมศาสตรและโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต มขยะอนทรย มทงใบไม กงไม ซงเปนเศษซากพชและเศษอาหารทมการแยกและยงไมไดมการแยกจ านวนมาก ขยะอนทรยดงกลาวสวนใหญยงไมไดมการน ามาใชประโยชนจลนทรยชวยยอยสลายซากพชเปนปยจลนทรยแตละแหลงมศกยภาพการยอยสลายไดชาเรวตางกน ท าใหคณภาพของปยหมกทมอณหภมแตกตางกนดวยในขณะเดยวกนโรงพยาบาลฯ ไดมการปลกตนไมชนดตางๆ พนธไมท งเลกและใหญรอบโรงพยาบาลฯ จ านวนพนทโดยประมาณ 135 ไร โดยเฉพาะอยางยงไมประดบทตองน าไปจดแตงสถานทตางๆ เพอใหเกดความสวยงามในแตละปโรงพยาบาลฯ มการซอปยและดนผสมจากภายนอกมาใชในการปลกตนไมเปนจ านวนมาก การน าขยะอนทรยในโรงพยาบาลฯ ทไมไดใชประโยชนนมาผลตเปนปยหมกแลวน ามาใชในการปรบปรงบ ารงดนปลกตนไมในโรงพยาบาลฯ กจะชวยลดคาใชจายในการซอปยและดนผสมจากภายนอกมาใช นอกจากนยงชวยลดคาใชจายการขนยายขยะอนทรยจากโรงพยาบาลฯ ไปฝงกลบนอกสถานท ซงนบวนจะมปญหาสถานทในการฝงกลบมากขนๆ ซงเปนประโยชนอยางยงในการน าของทจะตองทงน ากลบมาใชประโยชนและลดคาใชจายและสามารถใชเปนแหลงศกษาดงานของโรงพยาบาลฯ ไดภารกจหนงของหนวยงานอาคารและสถานทส านกงานบรหารโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ทมการตดแตงกงไม เกบกวาดซากพชและดแลไมดอกไมประดบเพอท าใหภมทศนของโรงพยาบาลฯ แลดสวยงาม สะอาด การทซากพชทจะน ามาใชเปนประโยชนในการใชเปนวสดเพาะปลกไมดอกไมประดบไดดน นจะตองเปนซากพชทมการยอยสลายอยางสมบรณ ซงหากปลอยทงไวตามธรรมชาตตองใชเปนเวลานานมาก การยอยสลายซากพชนนเปนการกระท าของจลนทรย ปจจบนมการคดเลอกจลนทรยทมประสทธภาพสงในการยอยสลายอนทรยวตถในซากพชเพอลดระยะเวลาในการน ามาใชเปนวสดปลกพชไดมาก กลมจลนทรยเหลานมการผลตมาจากหลายแหลงอยในรปผลตภณฑเทคโนโลยชวภาพหลายรปแบบ รปแบบทหนวยงานราชการสงเสรมโดยกรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ คอ สารเรง พ.ด.1 นอกจากนยงมจลนทรยทอยรปแบบอนๆ ทไดจากการวจยและจากภมปญญาชาวบานอก เชน อเอม (EM) น าหมกชวภาพเศษอาหารและน าหมกชวภาพเบญจคณ เปนตน การทดลองน าจลนทรย

2

จากแหลงตางๆ นมายอยสลายซากพชเพอน าไปใชเปนวสดปลกตนวานเขยวหมนป ซงเปนไมประดบสวนใหญทงานอาคารฯ ไดใชตกแตงภมทศนของโรงพยาบาลฯ นนกเพอทจะใชคดเลอกรปแบบจลนทรยทเหมาะสมน ามาใชในการปฏบตงานการดแลรกษาสวนเปนงานประจ าของงานอาคารสถานทฯ ตอไป 1.2 วตถประสงคของกำรวจย:

1. เพอศกษาคณภาพของปยหมกใบไมทยอยสลายดวยจลนทรยจากแหลงตางๆ ในระยะเวลาตางกน

2. เพอศกษาความแตกตางการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปทเพาะปลกดวยวสดป ลกของซากพช ท ไดจากการยอยสลายของจ ลนท รยท อย ใน รปผลตภณฑเทคโนโลยชวภาพ พ.ด.1 อเอม (EM) น าหมกชวภาพเศษอาหารและน ามกชวภาพ เบญจคณ

1.3 ขอบเขตของกำรวจย: การศกษาครงนเปนการวจยเชงทดลอง โดยศกษา ณ แปลงทดลองภายในโรงพยาบาลฯ โดยมขอบเขตดงน

1. ขอบเขตเชงคณภาพ ศกษาวธการทเหมาะสมในการผลตปยหมกจากวสดใบไมทลวงหลนภายในโรงพยาบาลฯ เพอใหไดปยหมกทมความเหมาะสมตอการปลกไมประดบ

2. ขอบเขตเชงปรมาณ ศกษาเพ อใหไดปยหมกจากวสดใบไมท ลวงหลนภายในโรงพยาบาลฯ ทเหมาะสมตอสภาพดนและผลผลตพช อยางนอย 1 ชนด

1.4 กรอบแนวคดของกำรวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตำม

- ใบไม / กระถางตนไม - ดน - หญา/พช

น าหมกชวภาพ มรายละเอยดดงน - น าหมกชวภาพจากพช - น าหมกชวมวลจากการผลต

กาซชวภาพ - น าหมกชวภาพ จาก พ.ด.1 - น าหมกเบญจคณ

การเจรญเตบโตตนเขยวหมนป

3

1.5 สมมตฐำนกำรวจย เพอศกษาความแตกตางการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปทเพาะปลกดวยวสดปลกของซากพชทไดรบการยอยสลายของจลนทรยใน น าหมกชวภาพเบญจคณ มจลนทรยหลายชนด ยอมใหผลดตอการเจรญเตบโตของพชมากกวาน าหมกจลนทรยนอยชนด 1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. ไดแหลงจลนทรยทเหมาะสมในการยอยสลายขยะใบไมของโรงพยาบาลฯ 2. ขยะใบไมน ามาเปนประโยชนในการปรบปรงวสดปลกพชไมประดบได 3. ชวยลดคาใชจายในการจดซอดนผสมส าเรจรปเพอปลกไมประดบของโรงพยาบาลฯ

ลงไดและประหยดงบประมาณ 4. เพอลดคาใชจายในการจดซอปยและดนผสมจากภายนอกมาใชและลดคาใชจายในการ

น าขยะอนทรยไปฝงกลบนอกโรงพยาบาลฯ 5. ชวยลดขยะจากใบไมททบถมและสามรถใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนทสด 6. เปนแหลงเรยนรส าหรบผทสนใจ เพอน าไปปรบใชกบการวจยและพฒนาผลตภณฑ

ตอไป

4

บทท 2 เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

แนวคด ทฤษฎ และงำนวจยทเกยวของ ค ำจ ำกดควำม

1. สำรเรง พ.ด.1 สารเรง พ.ด.1 เปนกลมจลนทรยทมประสทธภาพสงในการยอยสลายวสดเหลอใชจากการเกษตร และอตสาหกรรมแปรรปผลผลตทางการเกษตรเพอผลตปยหมกในเวลารวดเรวและมคณภาพสงขน ประกอบดวยเชอราและแอคตโนมยซสทยอยสารประกอบเซลลโลสและแบคทเรยทยอยไขมน (http://www.ldd.go.th/) กรมพฒนาทดน สบคนวนท 5 สงหาคม 2559 กลมท 1 จลนทรยปรบปรงบ ำรงดนเพมธำตอำหำรและฮอรโมนพช - กำรผลตปยหมกโดยใชสำรเรงซปเปอร พ.ด. 1 ปยหมก เปนปยอนทรยชนดหนงเกดจากการน าซากหรอเศษเหลอจากพชมาหมกรวมกน และผานกระบวนการยอยสลายโดยกจกรรมจลนทรย จนเปลยนสภาพไปจากเดมเปนวสดทมลกษณะออนนม เปอยยย ไมแขงกระดาง และมสน าตาลปนด า สำรเรงซปเปอร พ.ด.1 เปนกลมจลนทรยททนอณหภมสงมประสทธภาพในการยอยสลายวสดเหลอใช จากการเกษตรและอตสาหกรรมแปรรปผลผลตทางการเกษตรทมองคประกอบของเซลลโลสและไขมนท ยอยสลายยากเพอผลตปยหมกในเวลารวดเรว สารเรงซปเปอร พ.ด.1ประกอบดวยรายอยเซลลโลส ไดแก Scytalidium thermophilum, Chaetomium thermophilum, Corynascus verrucosus Scopulariopsis breviacaulis แอคตโนมยซสยอยเซลลโลส Streptomyces sp. 2 สายพนธ และจลนทรยยอยไขมน ไดแก Bacillus subtilis 2 สายพนธ Chaetomium thermophilum Scytalidium thermophilum

5

Corynascus verrucosus Steptomyces sp. Bacillus subtilis การน าเศษซากพช และมลสตวไปหมกกอนการน าไปใชประโยชนนน ความรอนทเกดขนในระหวางกระบวนการยอยสลายและสะสมอยในกองปยหมก มผลตอการท าลายเชอสาเหตโรคพชบางชนด เชน เชอรา Helminthosporium maydis ท กอให เกดโรคใบไหมของขาวโพด เชอรา Curvularia lunata ทกอใหเกดโรคใบจดของขาวโพด และเชอรา Collectotrichum dermatium var. truncatum ทกอใหเกดโรคแอนแทรคโนสของถวเหลอง รวมทง ท าลายไขพยาธและเชอแบคทเรยทกอใหเกดโรค เชนเชอ Salmonella typhosa ทกอใหเกดโรคไทฟอยด เชอ Shigella sp. ทเปนสาเหตโรคบด เชอ Mycobacterium tuberculosis ทเปนสาเหตวณโรคปอด เปนตน จดเดนของสำรเรงซปเปอร พ.ด. 1

1. มประสทธภาพสงในการยอยสารประกอบเซลลโลส 2. สามารถยอยสลายน ามนหรอไขมนในวสดหมกทสลายตวยาก 3. ผลตปยหมกในระยะเวลารวดเรว และมคณภาพ 4. เปนจลนทรยททนอณหภมสง 5. เปนจลนทรยทสามารถสรางสปอรจงเกบรกษาผลตภณฑไดนาน 6. สามารถยอยวสดเหลอใชไดหลากหลายและครอบคลมมากขน

6

สวนผสมและวธกำรกองปยหมก สวนผสมในกำรกองปยหมก 1 ตน ประกอบดวย

- เศษพชแหง 1,000 กโลกรม - มลสตว 200 กโลกรม - ปยไนโตรเจน 2 กโลกรม (หรอน าหมกชวภาพทผลตจากปลา 9 ลตร) - สารเรงจลนทรย 1 ซอง

กำรกองปยหมก กรณท 1 : ขนาดของวสดทใชเปนชนสวนเลกๆ ใหผสมมลสตว ปยเคม และเชอจลนทรยท งหมดเขาดวยกน แลวต งกองปยหมกเปนรปสามเหลยมพนผา กวาง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สง 1.5 เมตร กรณท 2 : ขนาดของวสดเปนชนใหญ ใหแบงวสดออกเปน 3 สวน ดงน

1. เศษพชแหง 1,000 กโลกรม แบงออกเปน 3 สวนเทาๆกน สวนละ 300 กโลกรม และใหเหลอ 100 กโลกรม ปดดานบนกองปยหมกเพอปองกนการสญเสยความชนจากแสงแดด

2. มลสตว 200 กโลกรม แบงออกเปน 3 สวนเทาๆกน สวนละ 66.67 กโลกรม 3. ยเรย 2 กโลกรม แบงออกเปน 3 สวนเทาๆกน สวนละ 0.67 ขด

7

ขนตอนกำรท ำปยหมก 1. กองปยหมก 1 ตน มความกวาง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สง 1.5 เมตร

2. ผสมสารเรงซปเปอร พด. 1 ในน า 20 ลตร คนใหเขากนนาน 10 - 15 นาท

3. กองชนแรกใหน าวสดทแบงไวสวนทหนงมกอง เปนชนมขนาดกวาง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สง 30 - 40 เซนตเมตร ย าใหพอแนนและรดน าใหชม

8

4. น ามลสตวโรยทผวหนาเศษพช

5. โรยปยไนโตรเจนทบบนชนของมลสตว หรอรดดวยน าหมกชวภาพทผลตจากปลา

6. ราดสารละลายสารเรงใหทวโดย แบงใสเปนชนๆ

9

7. น าเศษพชมากองทบเพอท าชนตอไป ปฏบต เหมอนการกองชนแรก ท าเชนนอก 2 - 3 ชน ชน บนสดของกองปยปดทบดวยเศษพชทเหลออย เพอปองกนการสญเสยความชนชนๆ

กำรดแลรกษำกองปยหมก

1. รดน ารกษาความชนในกองปย : ใหมความชนประมาณ 50 - 60% 2. การกลบกองปยหมก: กลบกอง 10 วนตอครง เพอเพมออกซเจน ลดความรอนในกองปย

และชวยใหวสดคลกเคลากน หรอใชไมไผเจาะรใหทะลตลอดทงล าและเจาะรดานขางปกรอบๆ กองปยหมก หางกน ล าละ 50 - 70 เซนตเมตร

3. การเกบรกษากองปยหมกทเสรจแลว : เกบไวในโรงเรอน อยาตากแดดและฝนจะท าใหธาตอาหารพชในปยหมกสญเสยไปได

กำรกองปยหมกโดยวธกำรตอเชอ วสดในกำรกองปยหมก 1 ตน ประกอบดวย

- เศษพชแหง 1,000 กโลกรม - ปยหมกทเปนแลว 200 กโลกรม - ปยไนโตรเจน 2 กโลกรม

10

ใชว ส ด เศษพช 1 ตน ผสมกบ ป ยหมก ท เปนแลวห รอปยหมก ท มอาย 10 - 15 วน จ านวน 200 กโลกรม และ ยเรย 2 กโลกรม ขอจ ากดของการตอเชอคอปยหมกทไดจากการใชสารเรงจลนทรยสามารถน ามาใชตอเชอไดเพยง 3 ครง หลกกำรพจำรณำปยหมกทเสรจสมบรณแลว

1. ส : มสน าตาลเขมจนถงสด า 2. ลกษณะ : ออนนม ยย ไมแขงกระดางและขาดออกจากกนไดงาย 3. กลน: ปยหมกทเสรจสมบรณจะไมมกลนเหมน 4. ความรอนในกองปย : อณหภมภายในกองปยใกลเคยงกบอณหภมภายนอกกอง 5. การเจรญของพชบนกองปยหมก : พชสามารถเจรญบนกองปยหมกไดโดยไมเปนอนตราย 6. การวเคราะหทางเคม : คาอตราสวนคารบอนตอไนโตรเจนเทากบหรอต ากวา 20 : 1

อตรำและวธกำรใชปยหมก 1. ขาว : ใชอตรา 2 ตนตอไร หวานใหทวพนทแลวไถกลบกอนปลกพช 2. พชไร : ใชอตรา 2 ตนตอไร โรยเปนแถวตามแนวปลกพช แลวคลกเคลากบดน 3. พชผก : ใชอตรา 4 ตนตอไร หวานทวแปลงปลกไถกลบขณะเตรยมดน 4. ไมผล ไมยนตน

- เตรยมหลมปลก : ใชอตรา 20 กโลกรมตอหลม คลกเคลาปยหมกกบดนใสรองกนหลม - ตนพชทเจรญแลว : ใชอตรา 20 - 50 กโลกรมตอตน โดยขดรองลก 10 เซนตเมตร ตาม

แนว ทรงพมของตนใสปยหมกในรองและกลบดวยดนหรอหวานใหทวภายใตทรงพม 5. ไมดอก: ไมตดดอก ใชอตรา 2 ตนตอไร

ไมดอกยนตนใช 5 - 10 กโลกรมตอหลม ประโยชนของปยหมก

1. ปรบปรงสมบตทางกายภาพของดน ท าใหดนรวนซย การระบายอากาศ และการอมน าของดนดขน รากพชแพรกระจายไดด

2. เปนแหลงธาตอาหารพชทงธาตอาหารหลก ธาตอาหารรอง และจลธาต 3. ดดยดและเปนแหลงเกบธาตอาหารในดนไมใหถกชะลางสญเสยไปไดงาย และปลดปลอย

ออกมา ใหพชใชประโยชนทละนอยตลอดฤดปลก 4. เพมความตานทานตอการเปลยนแปลงความเปนกรดเปนดางของดน

11

2. น ำหมกชวภำพจำกพชหรออเอม (EM ) (http://www.kasedtakon.com/44) สบคนวนท 1 กนยำยน 2559

น าหมกชวภาพจากพช ผลตขนโดยการน าพชสดมาท าการหมกไดเปนน าหมกชวภาพ ซงมกเรยกกนในชอวา อเอม ( EM) EM ยอมาจาก Effective Microorganisms หมายถง กลมจลนทรยทมประสทธภาพ ซง ศ.ดร.เทรโอะฮงะ นกวทยาศาสตรผเชยวชาญสาขาพชสวน มหาวทยาลยรวกว เมองโอกนาวา ประเทศญ ปน ไดศกษาแนวคดเรอง “ดนมชวต” ของทานโมกจ โอกะดะ (พ.ศ.2425-2498) บดาแหงการเกษตรธรรมชาตของโลก จากนน ดร.ฮงะ เรมคนควาทดลองตงแตป พ.ศ.2510 และคนพบ EM เมอป พ.ศ.2526 ทานอทศทมเทท าการวจยผลวากลมจลนทรยนใชไดผลจรง หลงจากนนศาสตราจารยวาคกามไดน ามาเผยแพรในประเทศไทย โดยทานเปนประธานมลนธบ าเพญสาธารณประโยชนดวยกจกรรมทางศาสนาหรอควเซ (ควเซ แปลวา ชวยเหลอโลก) ปจจบนตงอยท อ.แกงคอย จ.สระบร จากการคนควาพบความจรงเกยวกบจลนทรยวาม 3 กลม คอ (2.1) กลมสรางสรรค เปนกลมจลนทรยทเปนโทษ ท าใหเกดโรคมประมาณ 10% (2.2) กลมท าลาย เปนกลมจลนทรยทเปนโทษ ท าใหเกดโรคมประมาณ 10% (2.3) กลมกลาง มประมาณ 80% จลนทรยกลมนหากกลมใดมจ านวนมากกวา กลมนจะ สนบสนนหรอรวมดวย การเพมจลนทรยทมคณภาพลงในดนกเพอใหกลมสรางสรรคมจ านวนมากกวา ซงจลนทรยเหลานจะชวยปรบปรงโครงสรางของดนใหกลบมพลงขนมาอกหลงจากทถกท าลายดวยสารเคมจนดนตายไป จลนทรยม 2 ประเภท คอ ประเภทตองการอากาศ (Aerobic Bacteria) และประเภทไมตองการอากาศ (Anaerobic Bacteria) จลนทรยท งสองกลมนตางพ งพาอาศยซงกนและกนและสามารถอยรวมกนไดจากการคนควาดงกลาว ไดมการน าเอาจลนทรยทไดรบการคดและเลอกสรรอยางดจากธรรมชาตทม ประโยชนตอพช สตว และสงแวดลอมมารวมกน 5 กลม (Famillies) 10 จนส (Genues) 80 ชนด (Spicies) ไดแก กลมท 1 เปนกลมจลนทรยพวกเชอราทมเสนใย (Filamentous fungi) ท าหนาทเปนตวเรงการยอยสลาย สามารถท างานไดดในสภาพทมออกซเจน มคณสมบตตานทานความรอนไดด ปกตใชเปนหวเชอผลตเหลา ผลตปยหมก ฯลฯ กลมท 2 เปนกลมจลนทรยพวกสงเคราะหแสง (Photosynthetic microorganisms) ท าหนาทสงเคราะหสารอนทรยใหแกดน เชน ไนโตรเจน กรดอะมโน (Amino acids) น าตาล (Sugar) วตามน (Vitamins) ฮอรโมน (Hormones) และอนๆ เพอสรางความสมบรณใหแกดน กลมท 3 เปนกลมจลนทรยทใชในการหมก (Zynogumic หรอ Fermented microorganisms) ท าหนาทเปนตวกระตนใหตานทานโรค (Diseases resistant) เขาสวงจรการยอยสลายไดด ชวยลด

12

การพงทลายของดน ปองกนโรคและแมลงศตรพชบางชนดของพชและสตว สามารถบ าบดมลพษในน าเสยทเกดจากสงแวดลอมเปนพษตางๆ ได กลมท 4 เปนกลมจลนทรยพวกตรงไนโตรเจน (Nitrogen fixing microorganisms) มทงพวกทเปนสาหราย (Algae) และพวกแบคทเรย (Bacteria) ท าหนาทตรงกาซไนโตรเจนจากอากาศ เพอใหดนผลตสารทเปนประโยชนตอการเจรญเตบโต เชน โปรตน (Protein) กรดอนทรย (Organic acids) กรดไขมน (Fatty acids) แปง (Starch หรอ Carbohydrates) ฮอรโมน (Hormones) วตามน (Vitamins) ฯลฯ กลมท 5 เปนกลมจลนทรยพวกสรางกรดแลคตก (Lactic acids) มประสทธภาพในการตอตานเชอราและแบคทเรยทเปนโทษ สวนใหญเปนจลนทรยทไมตองการอากาศหายใจ ท าหนาทเปลยนสภาพดนเนาเปอยหรอดนกอโรคใหเปนดนทตานทานโรค ชวยลดจ านวนจลนทรยทเปนสาเหตของโรคพชทมจ านวนนบแสนหรอท าใหหมดไป นอกจากนยงชวยยอยสลายเปลอกเมลดพชชวยใหเมลดงอกไดดและแขงแรงกวาปกตอกดวย ลกษณะทวไปของ EM EM เปนจลนทรยกลมสรางสรรค เปนกลมทมประโยชนหรอเรยกวากลมธรรมะ ดงนนเวลาจะใช EM ตองค านงถงอยเสมอวา EM เปนสงมชวตและมลกษณะดงน ตองการทอยเหมาะสม ไมรอนเกนไป หรอเยนเกนไปอยในอณหภมปกตตองการอาหารจากธรรมชาต เชน น าตาล ร าขาว โปรตนและสารประกอบอนๆ ทไมเปนอนตรายตอสงมชวตเปนจลนทรยจากธรรมชาต ไมสามารถใชรวมกบสารเคมและยาฆาเชอตางๆ ไดเปนตวเออประโยชนแก พช สตว และสงมชวตทงมวล EM จะท างานในทมดไดด ดงนนควรใชชวงเยนของวนเปนตวท าลายความสกปรกทงหลาย

- น ำหมกชวภำพเศษอำหำร (http://krupawana.igetweb.com/articles/487283/) เศษอาหารเปนขยะหรอของเสยจากครวเรอนและสถานประกอบการ ทคนสวนใหญละเลยถงคณคาไมมใครเหลยวแล และอยากทจะทงไปใหไกลๆ ตวโดยเรว เพราะเพยงแคทงไวขามคนมนกจะสงกลนเหมนรญจวนใจไดททเดยว การทงเศษอาหารลงในถงขยะรวมกบขยะประเภทอนๆ ทพอจะน ากลบไป รไซเคลได เชน กระดาษ พลาสตก แกว หรอโลหะ จะเปนการเรงใหภาวะโลกรอนเปนไปอยางรนแรงและรวดเรวยงขน เพราะแทนทเราจะน าขยะดงกลาวกลบมารไซเคลไดงายๆ กลบตองใชแรงงาน เวลา พลงงาน และทรพยากร ในการจดการมากขนและเจาขยะเศษอาหารกบดเนาเสยไปโดยเปลาประโยชน อกทงเรงใหจลนทรยกลมเปนโทษท าลายสงแวดลอมมากขน เกดกลนเหมน แมลงวน แมลงหวและหนมากขน เกดภาวะน าเนาเสย เรานาจะชวยกนน าเศษอาหารมาท าน าหมกชวภาพส าหรบใชประโยชนในชวตประจ าวนกน ซงมวธการท าและใชอปกรณทหาไดงาย ใชประโยชนไดหลากหลาย ดงน

13

สวนผสม 1. ขยะเศษอาหาร หรอเปลอกผก – ผลไมทกชนด 3 กก. 2. กากน าตาล 1 กก. 3. น าสะอาด 10 ลตร 4. หวเชอจลนทรยกลมสรางสรรค ประมาณ 1/2 ml

วธท ำ น าขยะเศษอาหารใสในถงพลาสตก (ถาชนใหญ ควรสบใหเลกลง) ใสกากน าตาลคลกเคลาใหทวเตมหวเชอจลนทรยกลมสรางสรรค คนใหเขากนแลวปดฝาถงใหสนท ยงไมตองใสน า หมกไว 7 วน จงเปดฝาเตมน า 10 ลตร คนใหเขากน แลวหมกตอไปนาน 15 - 30 วน จงน าน าหมกมาใชได ประโยชน

- ใชราดลงในโถสวม สปดาหละ 1 - 2 ml จะชวยดบกลนเหมนในหองน า หองสวม ท าใหสวมไมเตมเรว

- ใชเทลงทอระบายน าทงเปนประจ า จะชวยขจดคราบไขมนทอดตนทอน าไดด - ใชเทลงในทอระบายน าเปนประจ า จะชวยลดกลนเหมนจากน าเนา - ใชลดกลนเหมนจากกองขยะ โดยผสมน าหมกชวภาพอตราสวน 10 ml ตอน าสะอาด 1 ลตร

ฉดพนไปบนกองขยะเปนประจ า - ใชผสมน ารดตนไมการใชน าหมกฯ กบตนไมจะตองหมกไวนานอยางนอย 3 เดอน เพอให

กากน าตาลสลายตวจนสนสดกระบวนการไมเชนน นแลวตนพชอาจไดรบพษจากกากน าตาลทยงไมสลายตว การใชน าหมกชวภาพรดน าตนไมท าโดยผสมน าหมกชวภาพ 1 ml ตอน าสะอาด 1 ลตร รดใหพชหรอดนเปนประจ าจะชวยสงเสรมใหพชเจรญเตบโตแขงแรง มภมตานทานสง ใชทกวนได แตหามใชในอตราสวนทเขมขนกวาทแนะน า เพราะน าหมกชวภาพมฮอรโมนพชบางตว ถาใชในอตราสวนทเขมขนเกนไป พชจะแคระแกรนหรอตายได

น ำหมกชวภำพเบญจคณ (https://www.sentangsedtee.com) น าหมกชวภาพผลตจากจลนทรยเบญจคณซงเปนจลนทรยทไดมาจาก 5 แหลง ดงน

(1) จลนทรยในนมเปรยว (2) จลนทรยจากแปงขาวหมาก (3) จลนทรยจากร าขาว (4) จลนทรยในดนจอมปลวก (5) จลนทรยในดนกอไผ

14

ชนดของจลนทรยเบญจคณ (http://www.baac.or.th/km/wp-content/uploads/2015/01/pdf14) จลนทรยเบญจคณประกอบไปดวยจลนทรยชนดตางๆ ดงน

1. แบคทเรยสงเคราะหแสง (Photosynthesis Bacteria) มอยมากบรเวณรากขาวและรากผกตบชวา เปนบกเตรทใชแสงอาทตยเปนพลงงานดงแกสคารบอนไดออกไซดกบแกสไขเนา (ไฮโดรเจนซลไฟด : H2S) มาปรงเปนอาหารไดแบงเปน 2 กลม โดยใชสเปนเครองจ าแนก คอ กลมสเขยว (Chlorobiales) กลมสกหลาบมวงอมแดง (Rhodospirillales)

2. แบคทเรยทมเสนใย (Actinomycetes) เปนบกเตรทมเสนใยคลายราทอยในล าไสปลวก ดนบรเวณจอมปลวก

3. เชอราขาว (Mycorrhyzal fungi) เปน “ราทอยคกบรากพช” มาตงแตยคดกด าบรรพเปนราทพชอปการะไวโดยใหอาหารและใหอาศยอยในรากออน เพอท าหนาทหาน าและแรธาตในดนมาปอนใหพชและคมครองปองกนรากออนมมากอยบรเวณกอไผ หรอกอกลวย

4. แบคทเรยยอยน านม (Lactobacillus Bacteria) เปนแบคทเรยทมรปรางเปนทอนๆ ซงมนษยชาตรจกดและน ามาใชหมกน านมไดเปน “นมสม” เพอบรโภคบ ารงสขภาพมมากในอาหารประเภทหมก และดอง

5. ราประเภทยสต (Yeast) เปนราเซลลเดยว ทมนษยชาตรจกสรรพคณและน ามาใชหมกแปงท าขนมอบ, ขนมทอด, เบยร, ไวน, น าสมสายชและอนๆ ยสตช านาญการหมกยอย “แปง” ใหเปน “น าตาล” จากน าตาลเปน “น าเมา” หรอแอลกอฮอลและจากแอลกอฮอลเปนกรด หรอ “น าสม”

สวนผสมของผลตภณฑเทคโนโลยชวภำพรปแบบจลนทรยเบญจคณประกอบดวย (1) ดนโคนตนขาว (2) ดนโคนกอไผ (3) ดนจอมปลวก (4) อาหารสตวส าเรจรป (5) ร าละเอยด (6) ถานแกลบ (7) น าตาลทรายแดง (8) หวเชอแปงขาวหมาก (9) นมเปรยว

15

วธกำรท ำ น าสวนผสมขอ (1) ถงขอ (7) ทงหมดอยางละ 1 กโลกรม น ามาบดใหละเอยดและคลกเคลารวมกน ใสหวเชอแปงขาวหมาก 3 กอน และนมเปรยวขวด ขนาด 150 มล. จ านวน 3 ขวด เตมน าจนสวนผสมมความชนประมาณ 60 เปอรเซนต ปนสวนผสมเปนกอนกลมเสนผาศนยกลาง 3 นว น ากอนวสดจลนทรยนไปวางเรยงกนในทรมคลมกอนวสดดวยผาพลาสตกทงไวนาน 1 สปดาห จะพบวามเสนใยของเชอรามสขาวเจรญคลมรอบกอนวสดทกกอน วธท ำน ำหมกชวภำพเบญจคณ สวนประกอบวสดวสดทน ามาใชท าน าหมกชวภาพเบญจคณประกอบดวย

(1) กอนจลนทรยเบญจคณ 15 กอน (2) ร าออน 10 กก. (3) น าตาลทรายแดง 5 กก. (4) นมเปรยว ( 150 มล. จ านวน 3 ขวด ) (5) ถงหมกขนาด 200 ลตร 1 ถง

วธท ำมขนตอนตอไปน (1) เตมน าสะอาด 50 ลตร (2) เทน า 50 ลตร ลงไปในถงขนาด 200 ลตร แลวน าวสดทเตรยมไวขางตน คอ ร าออน

น าตาลทรายแดง และนมเปรยว ใสลงไปในถงหมกกวนใหเขากน (3) เตมน าเพมลงไปใหได 180 ลตร (ใสไปแลว 50 ลตร) แลวใสกอนจลนทรยเบญจคณ

15 กอน ลงไปกวนใหเขากน (4) ปดฝาใหสนทและเจาะรระบายอากาศ เพอปองกนไมใหระเบด หมกทงไว 4 – 5 วน

จะมกลนหอมอมเปรยวและมฝาสขาวอมเหลองระเรอเจรญขน กำรใชประโยชนจำกน ำหมกชวภำพเบญจคณ น าหมกเบญจคณน าไปใชประโยชนได ดงน

(1) พนสลายอนทรยวตถ เชน เศษวชพช ตอซง ใชในอตราสวนผสมน าสะอาด 1 : 20 ลตร (2) น าไปท าปยอนทรยใชเอง โดยใชอตราสวน น าหมก 200 ลตร ท าปยอนทรยได 1 ตน

กำรท ำปยหมกอนทรย การน าน าหมกชวภาพเบญจคณไปผลตเปนปยหมกอนทรย 1 ตน จะตองใชสวนผสมของวสดดงตอไปน

(1) มลสตวแหง 700 กโลกรม (2) ร าละเอยด 300 กโลกรม

16

(3) น าหมกเบญจคณ 200 ลตร หมกสวนผสมวสดขางตนทงไวโดยใสกระสอบปยเกา มดปากถงเกบไว 15 วน เปนอยาง

นอย จงจะน าไปใชไดถาจะหมกเปนแบบกระจายกองใหหมกบนพนปนซเมนตตงกองวสดใหสงประมาณ 1 ศอก แลวใชกระสอบปานชบน าคลมไว 15 วน ไมตองพลกกลบ ตนวำนเขยวหมนป ชอวทยาศาสตร Aglaonema modestum วงศ ARACEAE ชอสามญ Chinese evergreen ชออนๆ วานขนหมาก ลกษณะทวไป เปนไมพมขนาดเลก ล าตนกลมสเขยวออกแดงเรอๆ อาจสงถง 1 เมตร มยางสขาว กานใบ สเขยว ยาว 8 - 10 ซม. ลกษณะดานบนเปนรองเลกนอย ดานนอกกลมนน บรเวณโคนแผออกเปนกาบสเขยวออกแดงเรอๆ โอบหมกนโดยรอบ ใบรปร ขนาดกวาง 8 - 10 ซม. ยาว 15 - 20 ซม. ปลายใบมนแหลม โคนใบแคบมน ทางดานบนเสนกลางใบเปนรองสเขยวดานลางเสนกลางใบนนเปนสน แผนใบสเขยวอมเหลอง มรอยประสเขยวเขมหรอสบรอนซเงนตลอดใบ บรเวณแผนใบทวๆ ไปทางดานบนแผนใบสเขมกวาทางดานลางและมรอยประมากกวา วธกำรปลก เปนไมทเลยงงาย ปลกไดทงในดนปนทรายหรอดนรวนซยไมชอบแสงแดดจดควรปลกในทรมหรอทมแสงแดดสองเพยงร าไรเหมาะทจะปลกในอาคาร รดน าบอยๆ หรออาทตยละครงกได กำรขยำยพนธ โดยการแยกหนอ ควำมเปนมงคล เปนวานคงกระพนชาตร น าใบมาต าใหแหลกละเอยดผสมกบเหลาขาว น ามาพอกแผลสด ปดปากแผลทถกของมคมแลวเอาผาพนไวใหแนน เมอหายเจบแลวใหน าผาพนแผลออกจะเหนรอยแผลเชอมสนทกนเชนเดม เปนรอยเลกนอยแตไมอกเสบหรอเจบปวดและเมอแผลแหงตกสะเกดจะไมเปนแผลเปน เปนไมประดบทมความสวยงามและเปนสงาแกสถานทปลก วดในสมยโบราณมกจะมวานนเกอบทกวด ถอเปนแมวานทมมาชานานเปนมรดกตกทอดจนถงปจจบน การใชประโยชนจากวสดเหลอใชทางการเกษตรวสดเหลอใชทางการเกษตรสามารถใชประโยชนเพอเปนวตถดบไดอยางหลากหลาย ดงน

17

1. ใชเปนอาหารสตว ซงมวสดเหลอใชทางการเกษตรหลายชนด ทเปนผลพลอยไดจากการปลกพช ซงมคณคาทางโภชนาการ สามารถน ามาใชเปนอาหารแกสตวเลยงได เชน ฟางขาว ตนขาวโพด และชานออย เปนตน

2. ใชเปนวสดบ ารงดนและพช เชน การไถกลบตอซงขาว ถวและพชเศรษฐกจอนลงดนเพอบ ารงดน การใชเศษพชฝงกลบลงในหลมปลกพชชนดตางๆ เปนตน

3. ใชในการผลตเปนปยหมกเพอปรบปรงดนและบ ารงพชทปลก ซงมนกวชาการหลายทานไดศกษาถงการใชวสดเหลอใชตางๆ มาผลตเปนปยหมก เชน การใชปยหมกฟางขาวกบผก (สมถวล รงศรนนทพร, 2545) ใชกากตะกอนนาเสย กากละหง ฮวมส และปยหมกฟางขาว เปนแหลงปยไนโตรเจนสาหรบปลกขาว (ศภมาศ พนชศกดพฒนา และคณะ, 2545) และการใชปยหมกจากมลฝอยเทศบาลเพอปรบปรงความอดมสมบรณของดนชดโคราช (ธรรมเรศ เชอสาวถ และวทยา ตรโลเกศ, 2545) เปนตน

4. ใชผลตพลงงานชวมวลและผลตกระแสไฟฟา เชน แกลบน ามาเผาถานและผลตกระแสไฟฟา การใชวสดเหลอทงจากการปลกพช เชน แกลบ ชานออย มนสาปะหลง ผกตบชวามาผลตถานอดแทงหรอเชอเพลงเขยวอดแทง การใชเศษพชผลตเอธานอลและพลงงานชวมวล ซงมเศษวสดเหลอใชหลายชนดสามารถน ามาใชเปนพลงงานชวมวลได

18

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

3.1 วธกำรศกษำ การวจยนเปนการศกษาเชงการทดลองเพอท าการเปรยบเทยบผลวจยคณภาพและเชงปรมาณ โดยมวตถประสงคเพอศกษาความแตกตางการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปทเพาะปลกดวยวสดปลกของซากพชทไดจากการยอยสลายของจลนทรยทอยในรปผลตภณฑเทคโนโลยชวภาพ พ.ด.1, อเอม (EM), น าหมกชวภาพเศษอาหารและน ามกชวภาพเบญจคณ เพอศกษาคณภาพของปยหมกใบไมทยอยสลายดวยจลนทรยจากแหลงๆ ในระยะเวลาตางกน 3.2 เครองมอทใชในกำรวจย

- วสดและอปกรณ วสดส าคญทใชในการทดลอง มดงนคอ 1. จลนทรยจากแหลงตางๆ ทใชยอยสลายซากพช 4 แหลง ดงน

แหลงท 1 สารเรง พ.ด.1 แหลงท 2 อเอม (EM) แหลงท 3 น าหมกชวภาพเศษอาหาร แหลงท 4 น าหมกชวภาพเบญจคณ

2. เศษซากพชทใชในการทดลองนเปนเศษซากใบไมตกหลนในบรเวณรอบโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต จ านวน 1 ตน

3. ตนวานเขยวหมนป เปนไมประดบทงานอาคารสถานทไดปลกไวในโรงเรอนเพาะช า จ านวน 16 ตน

4. กระถางปลกพช ขนาด 16 นว จ านวน 16 กระถาง 5. แปลงดนส าหรบใชหมกซากพชขนาดกวาง 1 เมตร ยาว 1 เมตร จ านวน 4 แปลง

3.3 วธกำรด ำเนนกำรวจย: 1. น าปยหมกชวภาพทไดทง 4 ประเภท น ามากลบตนไมทท าการทดลอง ตนละ 3 กโลกรมตอ

แปลง ปลก 2. รดน าทกวนเชา เวลา 08.30 น. – 09.00 น. เปนเวลา 60 วน โดยรดน าดวยน าธรรมดาจ านวน

แปลงละ 5 ลตรตอครง 3. สงเกตการณเจรญเตบโตของตนไมทแปลงปลกและท าการบนทกผลการทดลองทกวนใน

เวลา 09.00 น. สรปผลการทดลอง

19

4. น าใบไมใสในภาชนะทเตรยมไว 4 ภาชนะ ใบไมกระถางละ 6 กโลกรม กระถางทใชในการหมกปยใชกระถางขนาด เสนผาศนยกลาง 100 เซนตเมตร

5. ผสมดวยปยคอกเพอใหเปนอาหารของจลนทรยและมการกลบปยหมดทกๆ 7 วน 6. รดน าดวยตวเปรยบเทยบ

6.1 น าหมกชวภาพจากพช 1 ภาชนะ 6.2 น าหมกชวมวลจากการผลตกาซชวภาพ 1 ภาชนะ ไดจากการผลตแกสชวภาพของโรงอาหาร ของโรงพยาบาลฯ 6.3 น าหมกชวภาพ จาก พ.ด.1 1 ภาชนะ 6.4 น าหมกเบญจคณ 1 ภาชนะ ไดจากการผลตขนเอง โดยใชวธการผสมกบน าเปลาในอตรา 1 : 20 ลตร รดน าสปดาหละ 2 ครง ชวงเชา เวลา 08.30 น. – 09.00 น. กระถางละ 2 ลตร เปนเวลา 45 วน จงน าปยหมกชวภาพทไดแตละชนดมาทดลองปลกตนวานเขยวหมนปทเตรยมไว

7. เตรยมกระถาง ขนาด 16 นว จ านวน 16 กระถาง ตนไมส าหรบปลก 16 ตน ขนาดเทากน 8. น าปยหมกชวภาพทไดทง 4 ประเภท น ามากลบตนไมทท าการทดลอง ตนละ 3 กโลกรมตอ

แปลงปลก 9. รดน าทกวนเชาเวลา 08.30 น. – 09.00 น. เปนเวลา 60 วน โดยรดน าดวยน าธรรมดาจ านวน

แปลงละ 5 ลตรตอครง 10. สงเกตการณเจรญเตบโตของตนไมทแปลงปลก และท าการบนทกผลการทดลองทกวนใน

เวลา 09.00 น. สรปผลการทดลอง 3.4 วธกำรทดลอง น าเศษซากใบไมไปกองบนแปลงดน ท ใชส าห รบหมกซากพชขนาด 1 x1 เมตร จ านวน 4 แปลง แตละแปลงกองสงประมาณ 1 เมตร น าสารละลายของจลนทรยจากแหลงตางๆ มารดราดลงบนซากใบไมแปลงละ 1 ชนด ดงน แปลงท 1 สารเรง พ.ด.1

20

แปลงท 2 อเอม (EM) แปลงท 3 น าหมกชวภาพเศษอาหาร (จากงานโภชนาการ) แปลงท 4 น าหมกชวภาพเบญจคณ คลมกองเศษซากใบไมทชมดวยสารละลายจลนทรยจากแหลงตางๆ นทง 4 กองเพอรกษาความชนเอาไว ท าการกลบกองเศษซากใบไมทกๆ 7 - 10 วน พรอมๆ กบรดราดดวยสารละลายจลนทรยเดมเพอรกษาใหเศษซากใบไมมความชนตลอด ท าการหมกเศษซากใบไมนาน 3 เดอน ซงเศษซากใบไมจะถกจลนทรยยอยสลายจะเปอยจนพรอมทจะใชเปนปยปรบปรงบ ารงดน น าเศษซากใบไมจากแปลงหมกแตละแปลงไปผสมกบดนผสมทจ าหนายในทองตลาดซงมธาตอาหารต าแลวใสลงในกระถางปลกตนวานเขยวหมนป โดยใสซากพชทหมกดวยสารละลายจลนทรยแตละชนด ชนดละ 4 กระถาง ตามภาพแผนผงการทดลอง

กระถำงปลกตนวำนเขยวหมนปดวยสำรละลำยจลนทรยจำกแหลงตำงๆ

3. กำรเตรยมสำรละลำยจลนทรยจำกแหลงตำงๆ (1) สารเรง พ.ด.1 : น าสารเรง พ.ด.1 ทไดจากหนวยงานกรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ 1 ซอง (น าหนกบรสทธ 100 กรม) ผสมน า 20 ลตร คนใหเขากน นาน 15 นาท แลวน าสารละลายนไปรดในกองเศษซากใบไม

(2) อเอม (EM) : อเอม (EM) ทใชในการทดลองนน ามาจากเศษผลไมจากโรงอาหารและจดท าทโรงพกขยะ ของโรงพยาบาลธรรมศาสตร ซงไดใชเปนประจ าในการควบคมกลนเหมนจากขยะทวไปทรอเตรยมไวใหกบเทศบาลทาโขลงมาด าเนนการจดเกบและท าลาย ซงทางโรงพกขยะไดท าสารละลายอเอมโดยเจอจากอเอมดวยน าสะอาดในอตรา 1 : 200

(3) น าหมกชวภาพเศษอาหารของโรงพยาบาล : น าหมกเศษอาหารทน ามาใชในการทดลองนไดจากการหมกเศษอาหารเพอผลตแกสชวภาพของงานโภชนาการ สถานท ชน 1 อาคารบรการ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

(4) น าหมกชวภาพเบญจคณ: เปนผลจากการเชญทานวทยากรพเศษ ชอ รองศาสตราจารยกษดศ องเชยวชาญกจ (อดตอาจารยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร) มา

สำรเรง พด.1 อเอม (EM) น ำหมกชวภำพ

น ำหมกชวภำพ เศษอำหำรจำกกำรผลตกำชชวภำพ

น ำหมกชวภำพเบญจคณ

21

ใหการอบรมเรองจลนทรยเบญจคณใหแกบคลากรของงานอาคารสถานท โรงพยาบาลธรรมศาสตรธรรมศาสตร เมอปงบประมาณ พ.ศ. 2558 หลงการอบรม บคลากร เจาหนาทของงานโรงพยาบาลฯ ไดท าการผลตจลนทรยนเองตามทไดอบรมโดยน าดนโคนตนขาวดนกอไผดนจอมปลวก อาหารสตวส าเรจรปร าละเอยดขเถาและน าตาลทรายแดงอยางละ 1 กโลกรม ผสมกนน ามาบดใหละเอยดและคลกเคลารวมกน ใสหวเชอแปงขาวหมาก 3 กอน และนมเปรยวขวด ขนาด 150 มล. จ านวน 3 ขวด เตมน าจนสวนผสมมความชนประมาณ 60 เปอรเซนต ปนสวนผสมเปนกอนกลมเสนผาศนยกลาง 3 นว น ากอนวสดจลนทรยนไปวางเรยงกนในทรม คลมกอนวสดดวยผาพลาสตกทงไวนาน 1 สปดาห จะพบวามเสนใยของเชอรามสขาวเจรญคลมรอบกอนวสดทกกอนจะไดกอนวสดจลนทรยเบญจคณ แลวจงน ากอนจลนทรยนไปผลตเปนน าหมกชวภาพเบญจคณ ซงมวธการดงน คอ เทน า 50 ลตร ลงไปในถงขนาด 200 ลตร แลวน าร าออน น าตาลทรายแดง และนมเปรยว ใสลงไปในถงหมก กวนใหเขากน เตมน าเพมลงไปใหได 180 ลตร (ใสไปแลว 50 ลตร) แลวใสกอนจลนทรยเบญจคณ 15 กอน ลงไปกวนใหเขากน ปดฝาใหสนท และเจาะรระบายอากาศ เพอปองกนไมใหระเบด หมกทงไว 4 – 5 วน จะมกลนหอมอมเปรยว และมฝาสขาวอมเหลองระเรอเจรญขนไดเปนน าหมกเบญจคณพรอมทจะน าไปใช

4. ระยะเวลำในกำรทดลอง น าซากใบไมทหมกดวยจลนทรยจากแหลงตางๆ ไปผสมดนตามทก าหนด 4 จด แลวปลกตนวานเขยวหมนปนาน 3 เดอน หลงจากนนแลวไดท าการเปรยบเทยบการเจรญเตบโตละความสมบรณของตนพชจากการทดลอง เพอศกษาคณภาพของปยหมกใบไมทยอยสลายดวยจลนทรยจากแหลงๆ ในระยะเวลาตางกน กำรทดลอง ท าการทดลองและวจยในบรเวณโรงเรอนเพาะช าหนวยงานสวน งานอาคารสถานท ส านกงานบรหารโรงพยาบาลธรรมศาสตรฯ มหาวทยาลยธรรมศาสตร เรมปฏบตต งแตเดอน ตลาคม 2558 ถง กนยายน 2559 รวม 12 เดอน

22

บทท 4 ผลกำรทดลอง / กำรวจย

ผลการทดลองใชจลนทรยจากแหลงตางๆ ทอยในรปผลตภณฑสารชวภาพตางชนดกน หลงจากไดท าการปลกพชนาน 3 เดอน ปรากฏวาตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกทไดจากการรดดวยน าหมกของจลนทรยจากแหลงตางๆ คอ แปลงท 1 สารเรง พ.ด.1 แปลงท 2 น าหมกชวภาพจากพช (EM) แปลงท 3 น าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพและแปลงท 4 น าหมกชวภาพเบญจคณ สรปผลไวในตารางท 1 ดงน

1. ควำมสงของตนพชโดยเฉลย ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกจากแปลงท 1, 2, 3 และ 4 มความสงของตน เฉลย 35, 30, 20 และ 50 เซนตเมตร ตามล าดบจากการวเคราะหทางสถตปรากฏวาความแตกตางนมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ทงนโดยตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกจากแปลงท 4 น าหมกชวภาพเบญจคณ ท าใหตนวานเขยวหมนปมความสงกวาการใชวสดปลกจากแปลงท 1, 2 และ 3 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ความแตกตางของความสงของตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดจากแปลงท 1 และ 2 ไมมนยส าคญทางสถตแตมความสงของตนสงกวาทใชวสดปลกจากแปลงท 3 น าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05)

2. เสนรอบวงของตนพช ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกจากแปลงท 1, 2, 3 และ 4 มความยาวของ เสนรอบวงของตนพชเฉลย 2.0, 2.0, 1.0, 2.5 เซนตเมตรตามล าดบ จากการวเคราะหทางสถตปรากฏวาความแตกตางนมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ทงน โดยตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกจากแปลงท 4 น าหมกชวภาพเบญจคณ ท าใหตนวานเขยวหมนปมเสนรอบวงตนยาวกวาการใชวสดปลกจากแปลงท 1, 2 และ 3 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ความแตกตางของเสนรอบวงของตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดจากแปลงท 1 และ 2 ไมมนยส าคญทางสถตแตมเสนรอบวงมากกวาตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดจากแปลงท 3 น าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพ อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05)

3. ควำมยำวของใบพช ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกจากแปลงท 1, 2, 3 และ 4 มความยาวของใบพชเฉลย 5.0, 4.0, 3.0 และ 6.0 เซนตเมตรตามล าดบ จากการวเคราะหทางสถตปรากฏวาความแตกตางนมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ทงนโดยตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกจากแปลงท 4 น าหมกชวภาพเบญจคณ ท าใหตนวานเขยวหมนปมความยาวของใบพชยาวกวาการใชวสดปลกจาก

23

แปลงท 1, 2 และ 3 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) แตความแตกตางของความยาวใบตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดจากแปลงท 1 และ 2 ไมมนยส าคญทางสถตแตมความยาวของใบตนพชยาวกวาตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดจากแปลงท 3 น าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพ อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ตำรำงท 4.1 สรปผลกำรทดลองกำรใชจลนทรยจำกแหลงตำงๆ ยอยสลำยซำกพชเพอเปนวสดปลกวำนเขยวหมนป

ลกษณะ (เซนตเมตร)

แปลงท 1 สารเรงพด.1

แปลงท 2 น าหมกชวภาพจากพช(อเอม)

แปลงท 3 น าหมกจาก การผลตกาซชวภาพ

แปลงท 4 น าหมกชวภาพ

เบญจคณ ความสงของตน 35.0ก 30.0ก 20.0ข 50.0ค ความยาวเสนรอบตน

2.30ก 2.10ก 1.90ข 2.50ค

ความยาวของใบ 5.0ก 4.0ก 3.0ข 6.0ค หมำยเหต อกษรทอยเหนอตวเลขในแนวนอนทแตกตางกนหมายถงมความแตกตางกนอยางมนยส าคญ (P<0.05)

ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกทหมกดวยน าหมกชวภาพชนดตางๆ เรยงจากขวาไปซายคอ แปลง ท 1 (สารเรง พ.ด. 1) แปลงท2 (น าหมกชวภาพจากพช) แปลงท 3 ( น าหมกชวภาพ) และแปลงท 4 (น าหมกชวภาพเบญจคณ)

แปลงท 4 แปลงท 3 แปลงท 2 แปลงท 1

24

วจำรณ สรปผลวเครำะหผลกำรทดลอง

จากผลการทดลองปรากฏวาคณภาพของปยหมกชวภาพ ผลการด าเนนการน าปยหมกชวภาพท ง 4 ประเภท คอ (1.) สารเรง พ.ด.1 (2.) อเอม (EM) (3.) น าหมกชวภาพเศษอาหาร (4.) น าหมกชวภาพเบญจคณ น ามากลบตนไม โดยการแยกประเภทจากการทดลองตนละ 3 กโลกรมตอแปลงปลก รดน าทกวน เวลา 08.30 – 09.00 น. เปนเวลา 60 วน โดยรดน าดวยน าธรรมดาแปลงละ 5 ลตรตอครง ตอจากนนสงเกตการณเจรญเตบโตของตนไมทแปลงปลกและท าการบนทกผลการทดลองทกวนในเวลา 09.00 น. โดยมผลสรปแปลงทดลองพบวาคณภาพปยน าหมกชวภาพเบญจคณ (โดยทดลองจากแปลงท 4) โดยใชความสงของตนวานเขยวหมนป 50.0ค ความยาวเสนรอบตน 2.50ค ความยาวของใบ 6.0ค (ตำมตำรำงท 4.1) ดงน ตำรำงท 4.1 สรปผลคณภำพกำรทดลองกำรใชจลนทรยจำกแหลงตำงๆ ยอยสลำยซำกพชเพอเปนวสดปลกวำนเขยวหมนป

ลกษณะ (เซนตเมตร)

แปลงท 1 สารเรง พ.ด.1

แปลงท 2 น าหมกชวภาพจากพช (อเอม)

แปลงท 3 น าหมกจากการผลตกาซชวภาพ

แปลงท 4 น าหมกชวภาพ

เบญจคณ ความสงของตน 35.0ก 30.0ก 20.0ข 50.0ค ความยาวเสนรอบตน

2.30ก 2.10ก 1.90ข 2.50ค

ความยาวของใบ 5.0ก 4.0ก 3.0ข 6.0ค หมำยเหต อกษรทอยเหนอตวเลขในแนวนอนทแตกตางกนหมายถงมความแตกตางกนอยางมนยส าคญ (P<0.05) สรปผลการใชจลนทรยจากแหลงตางๆ ยอยสลายซากพชเพอเปนวสดปลกตนวานเขยวหมนปพบวาคณภาพน าหมกชวภาพเบญจคณมคณภาพเปนอนดบ 1 ส าหรบการทดลองเปรยบเทยบการใหการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปดทสด เปนอนดบ 1 สวนคณภาพสารเรง พ.ด. 1 และคณภาพน าหมกชวภาพจากพช (อเอม) ใหการเจรญเตบโตของตนพชดรองลงมา แตคณภาพน าหมกทง 2 ชนด น ตางกใหผลการเจรญเตบโตของพชไดดใกลเคยงกน สวนคณภาพน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพใหการเจรญเตบโตของพชต าทสดในการทดลอง

25

จากผลการทดลองปรากฏวาตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกของซากใบพชแหงทคลกดนแลวหมกดวยน าหมกชวภาพเบญจคณ (แปลงท 4) มการเจรญเตบโตทงดานความสงของตน ความอวบซงวดจากเสน รอบวงของตนและความยาวของใบเหนอกวาการหมกดวยสารเรง พ.ด. 1 (แปลงท 1) น าหมกชวภาพจากพช (อเอม) และน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพ อยางมนยส าคญแลวนนกเนองมาจากการกระท าของจลนทรยจากหลายแหลง คอ แบคทเรยสงเคราะหแสง จากโคนกอตนขาว แบคทเรยทมเสนใย (Actinomycetes) จากดนบรเวณจอมปลวกเชอราขาว (Mycorrhyzal fungi) จากดนกอไผ หรอกอกลวย แบคทเรยยอยน านม (Lactobacillus Bacteria) จากนมเปรยว และเชอราประเภทยสต (Yeast) จากหวเชอแปงขาวหมากชวยยอยสลายอนทรยวตถในซากใบไมไดอยางมประสทธภาพและยอยสลายไดอยางสมบรณภายในเวลา 3 เดอน อนทรยวตถทถกจลนทรยเหลานยอยสลายสมบรณแลวนรากพชกจะดดซมธาตอาหารทประกอบอยในอนทรยวตถมาใชไดอยางเตมท ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกของซากใบพชแหงทคลกดนแลวหมกดวยสารเรง พ.ด.1 (แปลงท 1) และน าหมกชวภาพจากพช (แปลงท 2) มการเจรญเตบโตทางความสง ความอวบและความยาวของใบต ากวาการใชน าหมกชวภาพเบญจคณ นนอาจเนองจากความแขงแรงของเชอจลนทรยในน าหมกเบญจคณดกวาจากน าหมกชนดอนเพราะเปนการน าเอามาจากแหลงของจลนทรยนนๆ จากธรรมชาตโดยตรงขามกบเชอจลนทรยในสารเรง พ.ด.1 และในน าหมกชวภาพจากพช (อเอม) เปนเชอจลนทรยทไดมาจากการขยายจ านวน ซงโดยธรรมชาตความแขงแรงของเชอจลนทรยจะดอยกวาทน ามาจากแหลงในธรรมชาตโดยตรง ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกของซากใบพชแหงทคลกดนแลวหมกดวยน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพนนเปนน าหมกทมเชอจลนทรยนอยชนดกวาน าหมกจากแหลงอน สวนใหญจะเปนเชอจลนทรยประเภทผลตกรดแลคตก (Lactobacillus pp.) ซงจะชวยในการหยดการท างานของจลนทรยทท าใหเกดกลนเหมนในสวนของจลนทรยทใชยอยสลายเยอใยและยอยอนทรยวตถ เชน บกเตรสงเคราะหแสง เชอราขาว (Mycorrhyzal fungi) แบคทเรยทมเสนใย (Actinomycetes) และ เชอราประเภทยสต (Yeast) นนไมมหรอมนอยมาก จงมผลท าใหการยอยสลายอนทรยวตถของวสดปลกทรดดวยน าหมกจากการผลตกาซชวภาพเกดขนนอย การน าไปเพาะปลกพชจงท าใหพชเจรญเตบโตไดดนอยกวาการใชน าหมกชนดอนๆ ทใชในการทดลองน ผลการใชจลนทรยจากแหลงตางๆ ยอยสลายซากพชเพอเปนวสดปลกตนวานเขยวหมนปพบวาน าหมกชวภาพเบญจคณใหการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปดทสด เปนอนดบ 1 จากลกษณะ (ซม.) ความสงของตน 50.0ค ความยาวเสนรอบตน 2.50ค และความยาวของใบ 6.0ค

26

สวนสารเรง พ.ด. 1 จากลกษณะ (ซม.) ความสงของตน 35.0ค ความยาวเสนรอบตน 2.30ค และความยาวของใบ 5.0ค และน าหมกชวภาพจากพช (อเอม) จากลกษณะ (ซม.) ความสงของตน 30.0ค ความยาวเสนรอบตน 2.10ค และความยาวของใบ 4.0ค ใหการเจรญเตบโตของตนพชดรองลงมา แตน าหมกทง 2 ชนดนตางกใหผลการเจรญเตบโตของพชไดดใกลเคยงกน สวนน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพ จากลกษณะ (ซม.) ความสงของตน 20.0ข ความยาวเสนรอบตน 1.90ค และความยาวของใบ 3.0ค ใหการเจรญเตบโตของพชต าทสดในการทดลอง

27

บทท 5 สรปผลกำรทดลองและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผล ผลการใชจลนทรยจากแหลงตางๆ ยอยสลายซากพชเพอเปนวสดปลกตนวานเขยวหมนปพบวาน าหมกชวภาพเบญจคณใหการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปดทสด เปนอนดบ 1 สวนสารเรง พ.ด. 1 และน าหมกชวภาพจากพช (อเอม) ใหการเจรญเตบโตของตนพชดรองลงมา แตน าหมกทง 2 ชนดนตางกใหผลการเจรญเตบโตของพชไดดใกลเคยงกน สวนน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพใหการเจรญเตบโตของพชต าทสดในการทดลอง

5.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบำย ในการศกษาครงน เหนวา องคกรฯ จ าเปนตองพฒนาบคลากรในสงกดใหมความรความเขาใจในคณภาพปยหมกชนดของจลนทรยตอปยหมกใบไมจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรทหมกดวยจลนทรย เพอทจ าน าความรไปใชในชวตประจ าวนและใหความรแกผสนใจในโรงพยาบาลฯ ได

- ทไดด ำเนนกำร ท าการศกษาในกลมตวอยางประเภทโดยก าหนดเปนแปลง ผลการใชจลนทรยจากแหลงตางๆ ยอยสลายซากพชเพอเปนวสดปลกตนวานเขยวหมนปปรากฏวาน าหมกชวภาพเบญจคณใหการเจรญเตบโตของตนวานเขยวหมนปดทสดเปนอนดบ 1 ควรจะน าประโยชนจากผลทไดมาใชในโรงพยาบาลฯ สวนสารเรง พ.ด.1 และน าหมกชวภาพจากพช (อเอม) ใหการเจรญเตบโตของตนพชดรองลงมา แตน าหมกทง 2 ชนดนตางกใหผลการเจรญเตบโตของพชไดดใกลเคยงกน สวนน าหมกชวภาพจากการผลตกาซชวภาพใหการเจรญเตบโตของพชต าทสดในการทดลอง ควรจะน าประโยชนจากผลทไดมาใชในโรงพยาบาลฯ ทง 4 ตว มาท าตอเกยวกบพฒนางานและลดคาใชจายในการซอปย

5.3 ขอเสนอแนะในกำรศกษำครงตอไป 1. ควรมการศกษาเชงทดลอง เพ อจดกจกรรมสงเสรมใหเจาหนาทของโรงพยาบาล

ธรรมศาสตร ไดรบความรและสามารถตอยอดเกยวใบไมลวงภายในโรงพยาบาลฯ มการปฏบตตวไดอยางเหมาะย งยน

2. ควรมการศกษาเชงคณภาพหรอการศกษาเจาะลก ในกลมทมการปฏบตทเหมาะสม

28

บรรณำนกรม สมถวล รงศรนนทพร. (2545). ผลของปยหมกฟางขาวชนดตางๆ ทมตอผลผลตของผก.

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย สถาบนราชภฏเลย จงหวดเลย. 43 หนา ศภมาศ พนชศกดพฒนา ชยฤกษ สวรรณรตน และสเทพ ทองแพ. (2545). การใชวสดเหลอใชบาง ชนดเปนปยพชไรในชดดนก าแพงแสน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร คณะเกษตร ธรรมเรศ เชอสาวถ และวทยา ตรโลเกศ. (2545). การปรบปรงคณสมบตทางกายภาพของชดดน โคราชโดยใชปยหมกจากมลฝอยเทศบาลและหญากนนสมวง. ในรายงานการประชมทาง วชาการมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 40: สาขาวทยาศาสตร สาขาการจดการทรพยากร และสงแวดลอม. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. หนา 398-405. กรมพฒนาทดน. (2546). สารเรงประเภทจลนทรย พด.1 พด.2 พด.3 ส าหรบเพมความอดม สมบรณ ของดนและผลผลตการเกษตร ไทยเกษตรศาสตร. (2554). ปยหมกจากเศษวสดเหลอใช ธนวด ศรธาวรตน. (2547). การศกษากระบวนการท าปยหมกจากเศษอาหารรวมกบเศษวสดเหลอทง ทางการเกษตร. มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม พษณโลก. 96 หนา. ส านกนเทศและถายทอดเทคโนโลยการพฒนาทดน. (2550). ชดความรและเทคโนโลยเรอง การผลต ปยหมกโดยใชสารเรงซปเปอร พด.1. กรมพฒนาทดน. ไชยรตน ไชยสต. (2553). น าหมกชวภาพ. ปทมธาน: ศนยวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอสงคม ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. ออมทรพย นพอมรบด, สมพร อศรานรกษ, สนนทา ชมภนช, ภาวนา ลกขนานนท, นตยา กนหลง, รงษ เจรญสถาพร และรตนาภรณ พรหมศรทธา. (2547). ขอมลทางวทยาศาสตร น าหมก ชวภาพ (ตอนท 1). โครงการวจยและพฒนาน าหมกชวภาพ โครงการเกษตรแบบยงยน. กรงเทพฯ: กรมวชาการเกษตร.

29

ภำคผนวก

ภำพผนวกท 1 ซากใบไมแหงทใชในการทดลอง

ภำพผนวกท 2 แปลงดน เปนทคลกซากใบไมแหงและหมกดวยน าหมกชวภาพชนดตางๆ

30

ภำพผนวกท 3 แปลงดนขนาด 1x1 เมตร เปนทคลกซากใบไมแหงและหมกดวยน าหมกชวภาพชนด ตางๆ

ภำพผนวกท 4 ท าการคลกซากใบพชแหงทหมกดวยน าหมกชวภาพเบญจคณทก 7 วน

31

ภำพผนวกท 5 รดดวยน าหมกชวภาพเบญจคณลงในแปลงท 4 เพอเสรมจลนทรยและรกษาความชน ภำพผนวกท 6 ตนวานเขยวหมนปทปลกดวยวสดปลกทหมกดวยน าหมกชวภาพชนดตางๆ เรยง

จากขวาไปซาย คอ แปลงท 1 (สารเรง พ.ด.1) แปลงท 2 (น าหมกชวภาพจากพช) แปลงท 3 (น าหมกชวภาพ) และ แปลงท 4 (น าหมกชวภาพเบญจคณ)

แปลงท 4 แปลงท 3 แปลงท 2 แปลงท 1