quẢn lÝ ĐÀo tẠo theo nĂng lỰc thỰc hiỆn nghỀ kỸ thuẬt xÂy...
TRANSCRIPT
-
B GIO DC V O TO
VIN KHOA HC GIO DC VIT NAM
O VIT H
QUN L O TO THEO NNG LC THC HIN
NGH K THUT XY DNG
CC TRNG CAO NG XY DNG
LUN N TIN S KHOA HC GIO DC
H NI, 2014
-
B GIO DC V O TO
VIN KHOA HC GIO DC VIT NAM
O VIT H
QUN L O TO THEO NNG LC THC HIN
NGH K THUT XY DNG
CC TRNG CAO NG XY DNG
Chuyn ngnh: Qun l gio dc
M s: 62 14 05 14
LUN N TIN S KHOA HC GIO DC
NGI HNG DN KHOA HC
GS.TSKH. Nguyn Minh ng
TS. Phan Chnh Thc
H NI, 2014
-
i
LI CAM OAN
Ti xin cam oan, nhng g m ti vit trong lun n ny l do s tm
hiu v nghin cu ca bn thn ti. Mi kt qu nghin cu cng nh
tng ca cc tc gi khc nu c u c trch dn ngun gc c th.
Lun n ny cho n nay cha c bo v ti bt k mt hi ng bo
v lun n tin s no trong nc cng nh nc ngoi v cho n nay
cha h c cng b trn bt k mt phng tin thng tin no.
Ti xin hon ton chu trch nhim v nhng g m ti cam oan
trn.
H Ni, ngy 6 thng 8 nm 2014
NCS. o Vit H
-
ii
LI CM N
Xin chn thnh cm n Thy GS.TSKH. Nguyn Minh ng v Thy
TS. Phan Chnh Thc trc tip hng dn ti hon thnh lun n ny;
Xin chn thnh cm n qu Thy C, cn b Trung tm o to v Bi
dng ca Vin Khoa hc Gio dc Vit Nam;
Xin chn thnh cm n V T chc cn b (B Xy dng), tp th Ban
Gim hiu, cn b qun l, gio vin v hc sinh ca cc c s o to thuc
B Xy dng, tp th lnh o, cn b k thut v cng nhn lao ng ca
cc doanh nghip trong lnh vc xy dng h tr ti thc hin lun n ny;
Xin chn thnh cm n Ban Gim hiu, tp th cn b, gio vin Trng
Cao ng Xy dng cng trnh th to iu kin, gip , ng vin
ti hon thnh lun n ny;
Vi tt c yu thng dnh trn cho gia nh.
Xin chn thnh cm n!
NCS. o Vit H
-
iii
MC LC
LI CAM OAN ........... i LI CM N ........... ii DANH MC CC T VIT TT ........ vi DANH MC CC BNG........ vii DANH MC CC HNH V BIU ...... x DANH MC PH LC ........ xi M U .......... 1 1. L do la chn ti ..... 1 2. Mc ch nghin cu ..... 3 3. Khch th v i tng nghin cu .... 3 4. Gi thuyt khoa hc ........ 4 5. Nhim v nghin cu .... 4 6. Gii hn phm vi nghin cu ........... 4 7. Phng php tip cn v phng php nghin cu ....... 4 8. Lun im bo v .......... 6 9. Nhng ng gp mi ca lun n ...... 7 10. Cu trc ca lun n ....... 7 CHNG 1: NGH THEO NNG LC THC HIN .....
9
1.1. Tng quan nghin cu vn ..... 9 1.1.1. nc ngoi ..... 9 1.1.2. trong nc ...... 14
1.2. Mt s khi nim c bn .......... 1.2.1. Nng lc v nng lc thc hin .... 1.2.2. Qun l o to ........
1.2.3. Chun ngh nghip v chun u ra ......
20 20 23 26
1.3. o to ngh theo nng lc thc hin ........ 1.3.1. Trit l ca o to theo nng lc thc hin .. 1.3.2. c im ca o to theo nng lc thc hin ...... 1.3.3. Ni dung ca o to theo nng lc thc hin ...
1.3.4. o to theo nng lc thc hin trong mi quan h vi th trng lao ng ..
1.3.5 ngh theo nng lc thc hin .....
29 29 31 36
39 40
-
iv
1.3.6. iu kin o to ngh theo nng lc thc hin .... 1.4. Qun l o to ngh theo nng lc thc hin ..
1.4.1. Qun l o to ngh hng ti cht lng .................. 1.4.2.Vn dng m hnh CIPO trong qun l o to ngh theo nng lc thc hin ...... 1.4.3. Ma trn cc chc nng qun l v ni dung qun l o to ngh theo nng lc thc hin ....
Kt lun chng 1 .........
41 43 43
47
55 55
CHNG 2: THC TRNG QUN L O TO THEO NNG LC THC HIN NGH K THUT XY DNG CC TRNG CAO NG XY DNG ................................................................................................................................................
57
2.1. c im ca lao ng k thut trong ngnh Xy dng ......................... 2.2. Mng li c s o to ngh ca ngnh Xy dng ....................................... 2.3. Kho st iu tra thc trng qun l o to ngh K thut xy dng theo nng lc thc hin ..............................................................................................................................
2.3.1. Mc ch kho st .................................................................................................................................... 2.3.2. Ni dung kho st .................................................................................................................................... 2.3.3. i tng kho st ................................................................................................................................. 2.3.4. Thi gian kho st ...................................................................................................................................
2.4. Thc trng v o to ngh K thut xy dng theo nng lc thc hin ...................................................................................................................................................................................................
2.4.1. Lnh vc ngh o to cc c s o to ngnh Xy dng ........ 2.4.2. Dy v hc cc nng lc thc hin ngh K thut xy dng .... 2.4.3. nh gi v xc nhn cc nng lc thc hin ngh K thut xy dng ......................................................................................................................................................................................
2.5. Thc trng v qun l o to theo nng lc thc hin ngh K thut xy dng cc trng cao ng xy dng ................................................................ 2.5.1. Qun l u vo ...........................................................................................................................................
2.5.2. Qun l qu trnh dy hc ngh k thut xy dng theo nng lc thc hin .....................................................................................................................................................
2.5.3. Qun l u ra ................................................................................................................................................ 2.5.4. Kh nng thch ng vi cc yu t tc ng ca bi cnh n qun l o to theo nng lc thc hin ngh K thut xy dng ..
2.6. Nhng yu km, nguyn nhn ................................................................................................................ 2.6.1. Nhng yu km .............................................................................................................................................. 2.6.2. Nguyn nhn ...................................................................................................................................................... Kt lun chng 2 ....................................................................................................................................................................
57 60
61 61 61 61 62
62 62 63
64
69 69
87 96
101 102 102 104 105
-
v
CHNG 3: GII PHP QUN L O TO THEO NNG LC THC HIN NGH K THUT XY DNG ...... 3.1. nh hng pht trin nhn lc ngnh Xy dng n nm 2020 3.2. Nguyn tc xut cc gii php ............................
3.2.1. Bo m tnh ng b .... 3.2.2. Bo m tnh thc tin ......
3.2.3. Bo m tnh kh thi .... 3.3. php qun l o to theo nng lc thc hin ngh K thut xy dng ............................................
3.3.1 1: Qun l cng tc t vn hng nghip v tuyn sinh hc ngh K thut xy dng theo nng lc thc hin ........ 3.3.2 2: Qun l pht trin chng trnh o to ngh K thut xy dng theo nng lc thc hin p ng chun ngh nghip ...................... ..... 3.3.3. 3: Qun l cc iu kin bo m cht lng p ng yu cu o to theo nng lc thc hin ngh K thut xy dng .............................................................................................................................................................................................. 3.3.4. 4: Qun l K thut xy dng theo nng lc thc hin .................................... 3.3.5 5: Qun l cng tc nh gi kt qu u ra v cp vn bng, chng ch ngh K thut xy dng theo nng lc thc hin ................................................................................................................................................................................. 3.3.6. 6: Qun l thng tin u ra ngh K thut xy dng ..................................................................................................................................................................
3.4. Kho st ly kin chuyn gia v th nghim mt s 3.4.1. Kho st ly kin chuyn gia .. 3.4.2. Th nghim mt s ...... Kt lun chng 3 ....................................................................................................................................................................
107 107 109 110 110 111
111
111
116
121
126
131
135 139 139 142 156
HUYN ..... 1. Kt lun ......... 2. Khuyn ngh .......
158 158 159
DANH MC CC CNG TRNH KHOA HC C CNG B 162 TI LIU THAM KHO ... 163 PH LC ........ 173
-
vi
DANH MC CC T VIT TT
Vit tt Xin c l
CBKT Cn b k thut
CBQL Cn b qun l
CN Cao ng ngh
CXD Cao ng xy dng
CST C s o to
CTT Chng trnh o to
TN o to ngh
GD&T Gio dc v o to
GV Gio vin
HS Hc sinh
KHCN Khoa hc cng ngh
KNN K nng ngh
NCS Nghin cu sinh
NLTH Nng lc thc hin
QLT Qun l o to
TTL Th trng lao ng
-
vii
DANH MC CC BNG
Tn bng Trang
Bng 1.1: Cc mc trnh ca k nng ..... Bng 1.2: Cc mc trnh v kin thc ........ Bng 1.3: Cc mc v thi ...... Bng 1.4: S khc bit gia dy hc theo NLTH v dy hc truyn thng di gc ngi hc ....... Bng 1.5: So snh gia dy hc theo NLTH v dy hc truyn thng Bng 1.6: Ma trn cc chc nng qun l v ni dung qun l theo CIPO trong TN theo NLTH ....................................... Bng 2.1: T l lao ng bc cao v bc trung bnh trong cc n v thuc B Xy dng nm 2011 ........ Bng 2.2: Danh mc cc trng CXD ngnh Xy dng nm 2013 Bng 2.3: nh gi v cht lng o to ngh K thut xy dng trnh CN ................................................................................................................................... Bng 2.4: Tnh trng vic lm sau khi tt nghip ca HS hc ngh K thut xy dng trnh CN ................................................. Bng 2.5: Mc kh khn m HS tt nghip ngh K thut xy dng trnh CN gp phi trong thi gian u lm vic ti doanh nghip .............................................................................................................................. Bng 2.6: Nhng kh khn ca cc CST nhm nng cao cht lng o to ngh K thut xy dng p ng nhu cu doanh nghip ...... Bng 2.7: S lng HS hc ngh cc trng CXD ........... Bng 2.8: Cch thc tuyn sinh hc ngh K thut xy dng theo NLTH ............................................................................................................................................... Bng 2.9: C s tin hnh hiu chnh CTT ngh K thut xy dng theo NLTH ...................................................................................................................................... Bng 2.10: nh gi ca CST v mc ph hp ca mc tiu, CTT ngh K thut xy dng trnh CN so vi yu cu thc tin sn xut ................................................................................................................................................................. Bng 2.11: S lng GV dy ngh c hu v hp ng ngn hn ca cc trng CXD ............................ Bng 2.12: S lng GV dy ngh c hu ca cc trng CXD
34
34 34
37 38
54
59 60
66
67
68
68 69
70
74
74
76
-
viii
phn loi theo trnh chuyn mn ................ Bng 2.13: nh gi ca CST v qun l cht lng i ng GV dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH ..... Bng 2.14: T nh gi ca GV v im yu ca GV khi dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH ................. Bng 2.15: Mc hn ch ca i ng CBQL khi t chc o to ngh K thut xy dng theo NLTH ................................................................................ Bng 2.16: nh gi v kh nng p ng ca c s vt cht, trang thit b dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH ........................................... Bng 2.17: nh gi v mc hin i so vi thc t sn xut ca c s vt cht, trang thit b dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH ....
Bng 2.18: Cc hot ng v lp k hoch v trin khai k hoch o to ngh K thut xy dng theo NLTH .............. Bng 2.19: nh gi ca HS v t chc qu trnh hc cc m un ngh K thut xy dng theo NLTH ......................................................................................... Bng 2.20: Kh nng bo m NLTH ngh K thut xy dng ca HS ng theo mc tiu o to khi khng t chc dy hc tch hp . Bng 2.21: Mc s dng cc phng php dy hc trong o to ngh K thut xy dng theo NLTH ..................................... Bng 2.22: nh gi ca CST v cht lng cc hot ng qun l hc tp v HS ...................................... Bng 2.23: Nguyn nhn dn n nng lc t hc ca HS khng tt Bng 2.24: C s GV nh gi kt qu hc tp ca HS hc ngh K thut xy dng theo NLTH ............................................................................................. Bng 2.25: Cc hnh thc GV s dng nh gi kt qu hc tp ca HS hc ngh K thut xy dng theo NLTH ............... Bng 2.26: T nh gi ca HS sau khi hc xong mt mn hc, m un ngh K thut xy dng theo NLTH ............................. Bng 2.27: Mc quan tm ca doanh nghip i vi cc yu cu c bn ca lao ng k thut ngh K thut xy dng ........... Bng 2.28: Mc phi hp gia nh trng v doanh nghip trong QLT ngh K thut xy dng theo NLTH .......................................... Bng 2.29: Nhng kh khn trong vic thit lp v pht trin mi quan h gia nh trng v doanh nghip trong phi hp o to
77
79
81
82
85
85
88
89
89
90
92 92
93
93
95
97
99
-
ix
ngh K thut xy dng theo NLTH ..................................................... Bng 3.1: Mt s ch tiu ch yu pht trin nhn lc thi k 2011 2020 ................................................................................................................... Bng 3.2: Quy trnh qun l hiu chnh ni dung CTT ngh K thut xy dng theo NLTH p ng chun ngh nghip .......... Bng 3.3: Quy trnh t chc qu trnh dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH .............................................................................................................................. Bng 3.4: Tng hp kin nh gi v tnh thc tin v tnh kh thi ca cc gii php ... Bng 3.5: Tng hp kin nh gi v thc nghim gii php Qun l pht trin CTT ngh K thut xy dng theo NLTH p ng chun ngh nghip ................................................................................................ Bng 3.6: Tng hp kin nh gi v thc nghim gii php Qun l cng tc nh gi kt qu u ra v cp vn bng, chng ch ngh K thut xy dng theo NLTH .......................................................................
101
107
117
129
140
148
153
Tng s: 40 bng
-
x
DANH MC CC HNH V BIU
Tn hnh v biu Trang
Hnh 1.1: Mi quan h gia th gii vic lm v th gii gio dc
Hnh 1.2: Khi qut v mi quan h gia qu trnh o to theo NLTH v TTL .....
Hnh 1.3. M hnh qun l o to theo qu trnh ..
Hnh 1.4. M hnh CIPO v qun l o to .
Hnh 1.5: Vn dng m hnh CIPO trong QLT ngh theo NLTH
Hnh 2.1: Phn b lc lng lao ng ngnh Xy dng do B Xy dng qun l theo ngnh ngh nm 2011 ...
Hnh 2.2: Xp loi hc tp v rn kuyn ca HS CN K thut xy dng ...
Hnh 2.3: nh gi ca GV v t trng l thuyt v thc hnh trong CTT ngh K thut xy dng trnh CN ..
Hnh 2.4: nh gi ca HS v t trng l thuyt v thc hnh trong CTT ngh K thut xy dng trnh CN ...
Hnh 2.5: S lng GV dy ngh c hu cc trng CXD phn chia theo trnh chuyn mn ...............
Hnh 2.6: T l GV c kh nng dy hc tch hp theo NLTH ngh K thut xy dng ..............
Hnh 3.1: Chu trnh qun l pht trin CTT ngh K thut xy dng theo NLTH ..................................................................................................
Hnh 3.2: Chu trnh qun l pht trin i ng GV p ng yu cu dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH .........
Hnh 3.3: Chu trnh qun l trang thit b dy hc ngh K thut xy dng theo NLTH ..................................................
Hnh 3.4: Chu trnh qun l cng tc nh gi kt qu u ra (NLTH) ngh K thut xy dng ...............................................................................
28
39
45
46
47
57
65
75
75
77
80
116
122
122
133
Tng s: 15 hnh
-
xi
DANH MC PH LC
Tn ph lc Trang
Ph lc 1: Cc c s o to thc hin kho st, iu tra ...........
Ph lc 2: Cc doanh nghip thc hin kho st, iu tra ...........
Ph lc 3: Phiu iu tra dnh cho CBQL ca cc c s o to ..........
Ph lc 4: Phiu iu tra dnh cho gio vin trc tip ging dy ngh K thut xy dng ...............................................................................................................................
Ph lc 5: Phiu iu tra dnh cho HS ngh K thut xy dng ca cc c s o to ................................................................................................................................................
Ph lc 6: Phiu iu tra dnh cho CBKT v cng nhn k thut ca doanh nghip ...........................................................................................................................................................
Ph lc 7: Phiu thm d kin chuyn gia v cc gii php .....................
Ph lc 8: Phiu trng cu kin nh gi kt qu trc th nghim v sau khi p dng cc gii php th nghim ..................................................................
Ph lc 9: Quyt nh thnh lp ban ch nhim xy dng chun u ra v pht trin CTT cc chuyn ngnh o to trnh cao ng, trung cp chuyn nghip v TN ....................................................................................................
Ph lc 10: K hoch xy dng, iu chnh chun u ra v pht trin CTT cc chuyn ngnh o to trnh cao ng, trung cp chuyn nghip v TN ................................................................................................................................
Ph lc 11: Quyt nh iu chnh, b sung chun u ra cc chuyn ngnh o to ........................................................................................................................................................
Ph lc 12: Chun u ra dy ngh trnh CN iu chnh, b sung theo xut ca gii php th nghim .....................................................................
Ph lc 13: Trch CTT ngh K thut xy dng hin hnh .......................
Ph lc 14: Trch dn ni dung mt m un mi b sung sau khi pht trin CTT .................................................................................................................................................
Ph lc 15: Mu thi s 1 ngh K thut xy dng ............................................
173
174
175
184
192
195
198
200
202
204
208
209
230
234
238
-
1
M U
1. L do la chn ti
Vit Nam, cht lng gio dc l mt trong nhng mi quan tm bc
nht trong chnh sch gio dc ca ng v Nh nc ta nhng nm gn y.
Vn kin i hi i biu ton quc ng Cng sn Vit Nam kha XI ch r:
Cht lng GD&T cha p ng yu cu pht trin, nht l o to ngun
nhn lc trnh cao vn cn hn ch; cha chuyn mnh sang o to theo
nhu cu ca x hi Chng trnh, ni dung, phng php dy v hc lc
hu, i mi chm; c cu gio dc khng hp l gia cc lnh vc, ngnh
ngh o to; cht lng gio dc ton din gim st, cha p ng c yu
cu ca s nghip cng nghip ho, hin i ho. Qun l nh nc v gio
dc cn bt cp... [12, tr.18]
Ngh quyt 29-NQ/TW v i mi cn bn v ton din GD&T ti
Hi ngh ln th 8 Ban chp hnh Trung ng ng kha XI khng nh quan
im ch o: Chuyn mn
. [13]
o to theo N
NLTH l p ng c nhu cu ca c ngi hc v ngi s dng lao ng.
Vi ngi hc, sau khi tt nghip s c nng lc t
, nhng sn phm ca qu trnh o
to p ng c yu cu thc tin sn xut s l yu t quyt nh n s
tn ti v pht trin ca doanh nghip.
Xy dng l mt lnh vc kinh t a ngnh, lin quan n nhiu lnh vc
nh ch to vt liu, san i mt bng, thi cng xy lp nh dn dng, cng
-
2
trnh cng nghip, Nhng thp k gn y, KHCN xy dng c nhiu thnh
tu mi ang c ng dng rng ri trn th gii v cng bt u c
ng dng nc ta. Nhng cng ngh mi ny i hi ngi lao ng phi
c o to mt cch bi bn, nghim tc; hi t nng lc v phm cht
lao ng c cht lng trong vic thit k v thi cng nhng
dng phc tp. Nhu cu v nhn lc cht lng cao ca ngnh Xy dng
nc ta hin nay l rt ln. Nhiu tp on xy dng ln v ang hin i
ha cng ngh xy dng nn cn mt lc lng lao ng k thut ln p ng
c nhng yu cu cng vic. Tuy nhin, do sn phm o to trong nc
hut. y l mt thch thc ln, ng thi cng l
ng lc cc CST
n Xy dng.
Mng li cc CST ca ngnh Xy dng gm 33 trng thc hin
chc nng v nhim v o to nhn lc trc tip cho Ngnh. Tro
NLTH hoc theo hc ch tn ch. i vi o to ngh, cc
trng CXD tip cn v trin khai o to theo NLTH. Tuy nhin, qu
do cc
trng cha i mi cch thc QLT, vn ly qun l hnh chnh p t vo
qu trnh o to nn dn n s vn hnh ri rc, thiu ng b trong tng
b phn v ton b h thng QLT, gy ra nhng mu thun ni ti trong qu
trnh QLT. Qun l tuyn sinh thiu tnh h thng v a dng; qun l pht
trin CTT cha st vi yu cu ca thc t sn xut; qun l cc iu kin
bo m cht lng xut pht t kh nng p ng ca nh trng; qun l
qu trnh dy hc trin khai theo kiu truyn thng; qun l u ra cha theo
chun NLTH; cha trin khai qun l thng tin u ra dy ngh Cc trng
-
3
cng nhn ra nhng khim khuyt ny nhng khng d dng tm c m
hnh v cc gii php QLT ph hp i vi thc tin ca trng.
Qun l o to theo
nng lc thc hin ngh K thut xy dng cc trng cao ng xy dng
thc tin, va kh thi nng cao cht lng v hiu qu o to ngh K
thut xy dng p ng yu cu thc tin sn xut v nhu cu doanh nghip
ngnh Xy dng.
2. Mc ch nghin cu
, p
ng yu cu thc tin sn xut v nhu cu doanh nghip ngnh Xy dng.
3. Khch th v i tng nghin cu
3.1. Khch th nghin cu: o to ngh theo NLTH cc trng cao
ng xy dng.
3.2. i tng nghin cu: Qun l o to theo NLTH ngh K thut
xy dng cc trng CXD.
4. Gi thuyt khoa hc
Hin nay, TN theo NLTH ang c trin khai cc trng CXD;
tuy nhin, cch thc QLT ngh ni chung v QLT ngh K thut xy
dng ni ring cha c i mi nn ang tn ti nhng yu km, bt cp:
qun l u vo thiu tnh h thng v cha bm st vo yu cu ca thc tin
sn xut; qun l qu trnh dy hc trin khai kiu o to theo nin ch; qun
l u ra cha theo chun NLTH; kh nng thch ng cha cao vi tc ng
ca bi cnh mi do cn xut hin tr v l hng trong trin khai
.
Nu thc hin ng b QLT theo NLTH ngh K thut xy dng gm
qun l cc yu t u vo, qun l qu trnh dy hc, qun l cc yu t u
-
4
ra, th s tng bc nng cao c cht lng v hiu qu o to, p ng
c yu cu ca cc doanh nghip ngnh Xy dng.
5. Nhim v nghin cu
- Nghin cu, pht trin c s l lun v o to v QLT theo NLTH.
- nh gi thc trng o to v QLT ngh K thut xy dng theo NLTH
cc trng CXD.
- xut cc gii php QLT ngh K thut xy dng theo NLTH p ng
yu cu thc tin sn xut v nhu cu doanh nghip.
- Kho st ly kin chuyn gia v cc gii php v th nghim mt s gii
php ti Trng cao ng Xy dng cng trnh th lm minh chng cho
tnh kh thi v tnh thc tin ca cc gii php.
6. Gii hn phm vi nghin cu
-
.
-
thuc B Xy dng c o to ngh K thut xy dng.
-
CTT ngh K thut xy dng theo NLTH p ng chun ngh nghip v
Qun l cng tc nh gi kt qu u ra v cp vn bng, chng ch ngh
K thut xy dng theo NLTH; v tin hnh ti Trng CXD cng trnh
th (B Xy dng).
7. Phng php tip cn v phng php nghin cu
7.1. Phng php tip cn
nghin cu ti, tc gi s dng cc phng php tip cn sau y:
7.1.1. : Trong c ch th trng,
nh trng cn c qun l v vn hnh theo cc quy lut cung - cu, quy
lut gi tr v quy lut cnh tranh ca th trng nng cao cht lng v
hiu qu o to. Cht lng l yu t quyt nh s sng cn ca CST
-
5
trong nn kinh t th trng; do vy, cc CST phi khng ngng nng cao
cht lng p ng nhu cu khch hng v sc cnh tranh, tn ti v
pht trin trong nn kinh t th trng v hi nhp quc t. Tm li, QLT
phi hng ti cht lng.
7.1.2. Phng php tip cn mc tiu u ra: Nng lc thc hin
o to lao ng k thut phi chuyn t tip cn ni dung sang tip cn
mc tiu, ly mc tiu u ra lm ch, hng ti vic hnh thnh nhng nng
lc c
c vic lm.
7.1.3. Phng php tip cn qu trnh
Cht lng l c qu trnh! QLT hng ti cht lng cn qun l
t u vo, qun l qu trnh dy hc n qun l cc yu t u ra ca qu
trnh o to, ng thi phi quan tm n tc ng ca bi cnh mi, c
bit l cng cuc i mi cn bn v ton din GD&T ca nc nh, tin b
KHCN ca ngnh Xy dng v nn kinh t th trng.
7.2. Phng php nghin cu
7.2.1. Phng php nghin cu l lun
.
7.2.2. Phng php nghin cu thc tin
Phn tch hot ng QLT theo NLTH nhn thc c thc trng t
chc, qun l qu trnh o to nhm xc nh mt mnh, mt yu km v
nguyn nhn, lm c s cho vic xc nh cc gii php i miqun l nhm
nng cao cht lng v hiu qu o to. Mt s phng php s dng l:
- Phng php iu tra bng phiu hi:
-
6
. NCS tin hnh kho st 9
CST, 6 doanh nghip trong lnh vc xy dng; ng thi gi phiu iu tra
n 150 GV, 50 CBQL, 175 HS ca 5 trng CXD thuc B Xy dng
ang o to ngh K thut xy dng; 30 CBKT, 120 cng nhn k thut ca
6 doanh nghip trong lnh vc xy dng c tuyn dng ngi hc sau khi tt
nghip ngh K thut xy dng ca cc trng CXD trn a bn H Ni.
- Phng php tng kt kinh nghim thc tin gio dc:
.
- Phng php th nghim: Tin hnh th nghim hai gii php v Qun l
pht trin CTT ngh K thut xy dng theo NLTH p ng chun ngh
nghip v Qun l cng tc nh gi kt qu u ra v cp vn bng, chng
ch ngh K thut xy dng theo NLTH minh chng cho tnh kh thi, tnh
thc tin c .
- Phng php chuyn gia: Tc gi s dng phng php chuyn gia
kho st thm d kin 14 nh khoa hc trong lnh vc qun l gio dc; 7
chuyn gia, CBQL B ngnh lin quan; 33 lnh o, CBQL cc trng
CXD; 12 lnh o qun l cc doanh nghip thuc lnh vc xy dng v
tnh thc tin v tnh kh thi ca cc gii php c xut.
- Phng php thng k ton hc: S dng phng php thng k ton hc
x l cc s liu kho st v th nghim.
8. Lun im bo v
doanh nghip th kh
-
7
.
2) Vn dng m hnh CIPO: QLT theo NLTH cc yu t u vo, qu
trnh dy hc, cc yu t u ra, ng thi quan tm n tc ng ca bi
cnh mi, c bit l i mi cn bn v ton din GD&T, tin b KHCN
ca ngnh Xy dng v nn kinh t th trng l ph hp vi QLT ngh K
thut xy dng hng ti cht lng.
cn thit cc trng c th nhanh chng i mi o to theo hng tip
cn u ra, tng bc nng cao cht lng o to p ng c yu cu ca
khch hng v gp phn pht trin ngnh Xy dng ca nc nh.
9. Nhng ng gp mi ca lun n
9.1. V l lun
,
tc gi xy dng c c s l lun v QLT ngh theo NLTH.
9.2. V thc tin
-
trng CXD trn cc mt: Cht lng v hiu qu o to; Qun l cng tc
tuyn sinh, pht trin i ng GV, ci thin c s vt cht v trang thit b dy
hc, t chc qu trnh dy hc, nh gi kt qu u ra v thng tin u ra
lm c s thc tin cho vic xut cc gii php.
- 6 gii php c tnh thc tin v tnh kh thi cao QLT theo
NLTH ngh K thut xy dng vi cc nhm: qun l u vo, qun l qu
trnh dy hc, qun l u ra.
10. Cu trc ca lun n
Ngoi phn M u, Kt lun v khuyn ngh, lun n gm 3 chng v
cc Ph lc:
-
8
Chng 2: Thc trng qun l o to theo nng lc thc hin ngh K
thut xy dng cc trng cao ng xy dng
Chng 3: Gii php qun l o to theo nng lc thc hin ngh K
thut xy dng.
-
9
CHNG 1:
THEO NNG LC THC HIN
1.1. Tng quan nghin cu vn
1.1.1. nc ngoi
1.1.1.1. V o to theo nng lc thc hin
, o to da trn NLTH c tin hnh rt sm
mt s nc cng nghip pht trin. Ngi ta cho rng, nng cao cht
lng dy ngh cn phi da trn phn tch qu trnh lao ng khm ph ra
nhng quy tc, nhng cch thc tt nht gip cho vic hc ngh ngy cng
hiu qu hn. Kt qu l khong gia th k XIX c nhiu h thng dy ngh
xut hin, ng k l h thng dy ngh Nga, h thng dy ngh c v h
thng dy ngh cc nc Bc u (Thy in, Na Uy, an Mch, Phn Lan).
T 1868, Victor Karlovich Della-Vos, Gim c Hc vin K thut
Hong Gia Matxcva (Nga) xut sng kin phn tch ngh. ng ch
trng, mun dy ngh cho c hiu qu th phi phn tch ngh, t chc
xng theo ngh chuyn mn v dy ngh phi c phng php thit thc
[87]. V chng trnh hc, Della Vos cho rng chng trnh hc c thit
lp da trn c s ca s phn tch ngh, phi phn tch mi ngh ra thnh cc
ng tc c bn, xp t nhng ng tc theo th t t d n kh v t
chc cho ngi hc hc theo th t . V phng php dy ngh, Della Vos
khuyn co ngi hc thc tp theo mu no th phi v mu . Hon tt
mu trc cho tht hon ho ri mi bt u mu k tip. Ngi hc ch c
php lm vic trong cc xng sau khi hon thnh cc kha hc l thuyt
theo yu cu. Kt qu t c ca phng php ny l ngi hc nm vng
nhng nguyn tc thit yu, c bn ca ngnh ngh h hc. Sng kin ca
-
10
Della Vos t nn tng khoa hc v phng php dy ngh v pht trin
CTT theo NLTH.
Ngay t nhng nm 20 ca th k XX, do yu cu pht trin cng
nghip, dch v v thng mi nn t tng ci cch gio dc ngh nghip
xut hin mt s nc cng nghip pht trin. Ngi ta nhn thy rng
phng thc o to truyn thng theo h bi - lp - kho hc - nin ch
c nhng biu hin khng p ng c nhu cu ca x hi lc . Nhiu
ni, nhiu ngnh ngh thc hin nguyn tc cn g hc ny khng nht
thit phi hc hon chnh mt ngh. Ngi hc c nhu cu n u th hc
n v cng khng nht thit phi quy nh cng nhc v thi gian hc tp,
khai ging, b ging kho hc.
Trong nhng nm 70 ca th k XX, mt phng thc mi l gio dc -
dy hc theo NLTH c quan tm pht trin mnh v c chp nhn,
vn dng mt cch ph bin Bc M, nhu cu v gio dc v dy hc da
trn NLTH to thnh mt p lc v thch thc i vi GD&T. [78]
Ti trng H Ohio ca M t nhng thp nin 1970 c nhng
nghin cu trin khai trong vic xy dng cc b m un o to GV k thut
ngh nghip da trn s thc hin (Performance Based Teachers Education
Modules - PBTE Modules). Kt qu a ra c 600 m un k nng
trong o to GV k thut - dy ngh. [46]
Nm 1982, William E. Blank cho xut bn ti liu S tay pht trin
chng trnh o to da trn NLTH [94], cun sch cp nhng vn
c bn ca GD&T da trn NLTH, phn tch ngh v phn tch nhu cu
ngi hc, xy dng h s nng lc ngi hc, pht trin cng c nh gi s
hiu bit v s thc hin, pht trin cc gi hc tp, ci tin v qun l
chng trnh o to. Ti liu nghin cu ca ng c ng dng rng ri v
mang li kt qu to ln trong o to ngh M vo nhng nm 1980.
-
11
Nm 1983, Vin hn lm khoa hc Quc gia M c mt bo co
cp n yu cu thay i ca GD&T trong nhn mnh, CTT da trn
nng lc hn l da theo thi gian. [84]
Nm 1995, cc tc gi nh Roger Harris, Hugh Guthrie, Bary Hobart,
David Lundberg [69] xut bn cun Competency-Based Education and
Training: Between a Rock and a Whirlpool nghin cu kh ton din v
GD&T da trn NLTH c, c bit nhn mnh n bi cnh v lch s
ca GD&T da trn NLTH, tiu chun NLTH, pht trin chng trnh, nh
gi v ngi hc - hot ng hc theo tiu chun NLTH. c vo cui thp
k 80 th k XX bt u mt cuc ci cch o to, thit lp mt h thng
o to da trn NLTH, to ra phng php cng nhn cc k nng ca ngi
nhp c, thnh lp hi ng quc gia v o to da trn NLTH xc tin
vic xy dng tiu chun nng lc n nh trong ton quc. [61] v [89]
Nm 1995, John W. Burke xut bn ti liu Gio dc v o to da
trn NLTH [76], trong ti liu ny tc gi trnh by ngun gc ca
GD&T da trn NLTH, quan nim v NLTH v tiu chun NLTH, v vn
nh gi da trn NLTH v ci tin CTT da trn NLTH.
Nm 1995, tc gi Shirley Fletcher vit cun Cc k thut nh gi da
trn nng lc thc hin [88], trong phn tch s khc bit v o to theo
NLTH Anh v M, cc nguyn tc v thc hnh nh gi theo tiu chun,
mc tiu v s dng nh gi da trn NLTH, vic thit lp cc tiu ch cho
s thc hin, thu thp bng chng cho nh gi NLTH. Tuy nhin, tc gi
mi ch dng li vic nghin cu nh gi da trn NLTH, mt khu ca
qu trnh dy hc.
n 1997, Shirley Fletcher cho ra i tip ti liu Thit k o to da
trn nng lc thc hin [89], trong cp cc c s khoa hc ca vic
thit lp cc tiu chun o to, cc k thut phn tch nhu cu ngi hc v
phn tch cng vic, xy dng m un dy hc v khung chng trnh.
-
12
Trong cun sch GD&T da trn NLTH: Huyn thoi v thc tin
[79] ca tc gi Sandra Kerka xut bn nm 1997 tng kt v o to da
trn NLTH vn pht trin mnh m trong nhng nm 1990 vi hng lot cc
t chc c tm c M, Anh, c, New Zealand, x Wales v.v...
nhiu nc chu nh Singapore, n , Philippin, Bruney,
Malaysia, phng thc o to da trn NLTH cng v ang c vn
dng cc mc khc nhau [45]. Cc b chng trnh k hoch TN theo
NLTH cho cc trng chuyn nghip, nht l cc trng k thut c
son tho v s dng c kt qu trong mt vi nm tr li y. l cc ni
dung o to c kiu cu trc theo h thng cc m un. c bit, c loi ti
liu m un k nng hnh ngh tch hp mt cch cht ch gia cc lnh vc
kin thc, k nng cho ngi hc, chng c xy dng thnh ngn hng,
c th xp chng v lp ghp ln nhau theo phn cng vic trn vn ca
ngh m ngi hc cn n. y c coi l m hnh r rng v TN theo
NLTH.
Tc gi Thomas Deissinger v Slilke Hellwig (c) trong ti liu xut
bn nm 2011: Structures and functions of competency-based education and
training (CBET): a comparative perspective [91] da trn nhng kinh
nghim TN m mnh ang trc tip tin hnh a ra quan im v cu
trc v chc nng ca CTT da trn NLTH. Vic xy dng cu trc v chc
nng ca CTT theo NLTH cn phi c tho lun r bao gm c k hoch
xy dng chng trnh, pht trin chng trnh v kim nh chng trnh
trc khi thc thi. Ngoi ra, cng cn xem xt s khc bit, u im, nhc
im ca vic xy dng cu trc, chc nng CTT theo NLTH vi cc l
thuyt xy dng CTT ngh khc. Mt iu na l nhng chng trnh xy
dng theo NLTH cn c s i snh vi h thng GD&T c, Anh, x
Wales, Bc Ireland v Scotland; nh vy, mi bo m cht lng o to v
c cng nhn quc t.
-
13
Tc gi Leesa Wheelahan (c) trong tc phm The problem with
competency-based training, Educating for the knowledge economy: critical
perspectives? [80] pht trin v m ra mt gc nhn thc t khc v o
to theo NLTH. Lun c quan trng m tc gi a ra l s hiu bit (kin
thc) ca ngi hc phi c t vo v tr trung tm ca CTT nhng o
to theo NLTH li khng lm c iu . Bng vic m t li nhng yu
cu ca x hi i vi mt hot ng ngh nghip, cch tip cn ny t s
thc hin cng vic ngh nghip ca ngi hc vo v tr trung tm thay cho
vic phi bt u t vic tip nhn h thng tri thc khoa hc chuyn su.
Trong khun kh bi vit, tc gi ch ra hn ch ca phng php xy
dng CTT theo NLTH v xut cn phi c nhng nghin cu su hn
trong cc l thuyt xy dng CTT...
Tc gi Tian Ye (Trung Quc) cp n chng trnh pht trin NLTH
cho GV trong cc CST ngh Bc Kinh (Trung Quc), y l mt d n
c bit ca chnh quyn a phng nhm mc ch ci thin vic ging dy
bc chuyn nghip [92]. Trong , nng lc thc hnh s phm ca ging
vin c c bit quan tm. U ban gio dc thnh ph Bc Kinh (Trung
Quc) v S ti chnh hp tc tin hnh cc d n t nm 2007 n nm
2010. Chng trnh pht trin NLTH c mt s k hoch nh: o to ti
chc, xy dng i ng GV, tuyn dng GV tr ging, xy dng c s vt
cht, Chng trnh c tin hnh trong tt c cc trng dy ngh Bc
Kinh nng cao cht lng tng th v pht trin TN.
im qua nhng nghin cu trn c th nhn thy: o to theo NLTH l
mt xu hng c nhiu quc gia, nhiu nh khoa hc quan tm nghin cu
nhiu gc khc nhau v ng dng vo qu trnh dy hc cc trng i
hc, chuyn nghip v dy ngh. L thuyt v o to theo NLTH c vn
dng ph hp ty theo c im ca mi quc gia.
1.1.1.2. V qun l o to ngh
-
14
QLT ngh l lnh vc c nhiu chuyn gia, nh khoa hc nghin
cu vi nhiu gc , cch thc tip cn khc nhau ng vi tng th ch quc
gia, tng giai on pht trin. Gn y, QLT ngh ang c nghin cu
theo hng tip cn th trng v c cc chuyn gia v qun l quan tm.
Nm 1996, tc gi Heinz Weihrich v ng nghip trong mt bo co d
n khoa hc Managing vocational training as a joint venture - can the
German approach of cooperative education serve as a model for the United
States and other countries? (tm dch l Qun l o to ngh nh mt cng
ty lin doanh - cch tip cn hp tc o to ca c nh mt m hnh cho
M v cc nc khc?) [77] gii thiu cc phng php TN truyn thng
ca c v m hnh QLT ngh cn phi c b sung hng ti mt mc
cao hn, o to theo h thng kp c tch hp l thuyt v thc hnh,
ly nng lc ngi hc lm trung tm ca hot ng QLT. Tc gi cho rng
i mi m hnh TN l mt nhu cu quan trng v mt cch tip cn QLT
mi l m hnh o to kiu lin doanh, khng ch M m cn cc nc
khc, bng cch lm cho cc t chc kinh doanh v chnh ph cnh tranh hn
trn th trng ton cu.
Nm 2000, tc gi V.Gasskov trong cun sch Managing vocational
training systems (tm dch l Qun l h thng o to ngh) [93] trnh
by mt h thng khoa hc v ngh thut v qun l v t chc TN trong c
s cng lp, bao gm: qun l c cu t chc, thit lp mc tiu, k hoch, ti
chnh, QLT; ng thi a ra bin php pht trin nng lc qun l ca cc
qun tr vin cao cp; khuyn khch h xem xt, phn bin cc th tc hnh
chnh ca c s mnh tin ti mc chuyn nghip cao.
Nh vy, cc cng trnh nu trn u khng nh cn c s ci tin trong
QLT ngh hng n tnh chuyn nghip cao v kh nng p ng TTL.
1.1.2. trong nc
1.1.2.1. V o to theo nng lc thc hin
-
15
-
.
- Phng ph
" [16
.
Phng php o to ngh theo m un k nng hnh ngh
dng GV Trung hc chuyn nghip v Dy ngh [17
Trung hc chuyn ngh -
.
Tip cn o to ngh da trn NLTH v xy dng tiu chun ngh [45].
y c th xem l cng trnh u tin nghin cu kh ton din v h thng
TN theo NLTH Vit Nam. ti gp phn lm sng t l lun ca
phng thc o to da trn NLTH c bit l cc giai on xy dng
chng trnh v xy dng tiu chun KNN quc gia.
Nm 2000, trong ti cp B Nghin cu xy dng m hnh o to
gio vin k thut trnh i hc cho cc trng trung hc chuyn nghip
v dy ngh [46] tc gi Nguyn c Tr xut cc m hnh o to
GV dy k thut trong c cp n trit l, cc c im c bn; u
im, nhc im ca phng thc o to theo NLTH; vn dng phng
thc o to ny vo o to GV Vit Nam.
-
16
: o to theo nng lc thc hin [19].
Nm 2011, Tng cc dy ngh phi hp vi T chc Lao ng Quc t
(ILO) xut bn cun K nng dy hc - Ti liu bi dng nghip v s
phm cho GV v ngi dy ngh [44]; ti liu m t kh y v quan
im dy hc theo NLTH, cu trc v cc tiu ch nh gi NLTH.
hin nh: lun n ca Hong Ngc Tr (2005) v Nghin cu cc gii php
nng cao cht lng o to cng nhn k thut xy dng Th H Ni
[51]; lun n ca Nguyn Quang Vit (2006) v Kim tra nh gi trong dy
hc thc hnh theo tip cn NLTH [54]; lun n ca Nguyn Thanh H
(2008) v Dy hc thc hnh trang b in theo tip cn NLTH trong o
to gio vin dy ngh h cao ng [23]; lun n ca V Xun Hng (2011)
v Rn luyn nng lc dy hc cho sinh vin i hc s phm k thut trong
thc tp s phm theo tip cn NLTH [27]; lun n ca Cao Danh Chnh
(2013) v Dy hc theo tip cn NLTH cc trng s phm k thut [5];
lun n ca L Thy Linh (2013) v Dy hc gio dc hc i hc s
phm theo tip cn NLTH [32
dng phng thc o to theo NLTH trong dy hc cho HS hc ngh v sinh
vin s phm.
Cc ti cp B nh: B2000-19-20, tc gi Phan Long v Xy dng
chng trnh ging dy nghip v s phm k thut nhm nng cao cht
lng o to GV k thut, dy ngh p ng yu cu cng nghip ha, hin
i ha t nc [30]; B2003-19-28, tc gi V Th Xun v Nghin cu,
xut gii php nng cao hiu qu o to k nng s phm k thut [60]
u a ra nhng lun im c bn v kin thc, k nng ch yu trong o
to thc hnh, thc tp s phm k thut. Tuy nhin cc nghin cu ny cng
dng phm vi hp hoc l v phng php o to k nng hoc l v
-
17
chng trnh ging dy nghip v s phm, ch cha c nhng gii php
ng b c tip cn vi phng thc o to theo NLTH.
Hin nay, o to theo NLTH cng bt u nhn c s quan tm v
c s dng trong nhng n lc pht trin nhn lc
mt s t chc t vn v o to pht trin ngun nhn lc, [40] v [41] v.v...
, c bit l cc iu
kin t chc thc hin khng bo m. Cng vi , n ht nm 2011, B
Lao ng - Thng binh v X hi phi hp vi cc B ngnh lin quan t
chc xy dng c 148 Tiu chun KNN quc gia v ban hnh c 109
Tiu chun KNN trong s . [43]
1.1.2.2. V qun l o to ngh
QLT ngh Vit Nam cng l ti c cc nh khoa hc qun l,
cc chuyn gia nghin cu, tm hng vn dng trong hng chc nm qua
ng vi tng giai on pht trin ca t nc. Gn y, xu th i mi
QLT ngh Vit Nam cng tip cn vi th gii; c bit l khi chng ta
hi nhp su rng, nhiu c hi pht trin m ra cng vi nhng thch thc
c tc ng tiu cc n h thng GD&T.
-
18
Nm 2002, tc gi Trn Khnh c xut bn cun Gio dc k thut -
ngh nghip v pht trin ngun nhn lc [14]; nm 2004, tc gi Minh
Cng v Mc Vn Tin xut bn cun Pht trin lao ng k thut Vit
Nam L lun v thc tin [10]; nm 2005, tc gi Nguyn Vit S xut bn
cun Gio dc ngh nghip Nhng vn v gii php [34].
Cc cun chuyn kho ny l tp hp cc bi vit ca cc tc gi v c
s l lun, c s thc tin, phng php lun qun l v pht trin h thng
gio dc ngh nghip, kinh nghim trong v ngoi nc v pht trin gio dc
ngh nghip trong c bn lun ti cng tc QLT ngh v pht trin
ngun nhn lc.
Nm 2006, tc gi Nguyn Minh ng v Phan Vn Kha xut bn cun
o to nhn lc p ng yu cu cng nghip ha, hin i ha trong iu
kin kinh t th trng, ton cu ha v hi nhp quc t [20] gii thiu c
s l lun v thc trng v o to nhn lc; ng thi xut cc gii php
v o to nhn lc, trong c bn ti QLT ngh p ng yu cu cng
nghip ha, hin i ha trong iu kin kinh t th trng, ton cu ha v
hi nhp quc t.
Nm 2010, tc gi Nguyn c Tr v Phan Chnh Thc xut bn cun
Mt s vn v qun l c s dy ngh [50] cp tng quan v ton
din cc hot ng qun l c s dy ngh v c gii thiu tng i chi tit
n cng tc qun l qu trnh o to trong c s dy ngh.
Nhng cun chuyn kho trn gp phn nh hng phng thc
QLT theo cch tip cn mi hng ti cht lng v tip cn th trng.
Nm 1998 v 2005, Tng cc dy ngh thc hin 2 ti v Nghin
cu nh gi h thng cc c s o to ngh, kin ngh bin php nhm
nng cao hiu lc qun l nh nc v cng tc dy ngh [39] v H thng
dy ngh ca Vit Nam trong tin trnh hi nhp vi cc nc trong khu vc
v trn th gii [42] vi ni dung ch yu kho st thc trng h thng cc
-
19
CST ngh ca nc ta, t kin ngh bin php nhm nng cao hiu lc
qun l nh nc v dy ngh. y l nhng gii php c tnh v m nhm
nh hng cng tc QLT ngh trong giai on mi.
:
lun n ca Phan Chnh Thc (2003) v Nhng gii php pht trin o to
ngh gp phn p ng nhu cu nhn lc cho s nghip cng nghip ho,
hin i ho Qun
l dy hc thc hnh theo tip cn NLTH cho sinh vin s phm k thut
[26]; lun n ca Nguyn c Tnh (2007) v Qun l nh nc v u t
pht trin TN nc ta - thc trng v gii php [38]; lun n ca o
Th Thanh Thu (2012), Qun l o to nhn lc k thut p ng nhu cu
pht trin cc khu cng nghip vng kinh t trng im min Trung [36];
lun n ca Phm Minh Phng (2013) v Qun l o to nhn lc ti
doanh nghip may Vit Nam trong giai on hin nay [35]; lun n ca
Nguyn Th Hng (2013) v Qun l o to ngh cc trng dy ngh
theo hng p ng nhu cu x hi [24]; lun n ca Nguyn Ch Trng
(2013) v Phn tch cc yu t nh hng n cng tc dy ngh Vit Nam:
Mt s gii php nhm nng cao cht lng giai on 2013-2020 [52]
l nh nc, QLT v qun l dy hc ngh, vi mc ch sn phm ca
qu tr , TTL v x hi.
Tm li, o to theo NLTH l mt phng thc o to khng mi i
vi th gii nhng mi vn dng vo thc tin o to Vit Nam v ch yu
c vn dng vo lnh vc TN. Nhiu cng trnh ca cc hc gi trn th
gii trin khai c hiu qu trong thc tin o to. Cc cng trnh nghin
cu Vit Nam cha nhiu v cha c h thng; hn na hu ht cc cng
-
20
trnh nghin cu mi ch cp n quan im, nh hng chung hoc mi
ch i vo nghin cu vn dng trong mt phm vi hp, mt khu ca qu
trnh dy hc, mt s cng trnh cp n cc vn qun l dy hc
thc hnh khi vn dng phng thc o to theo NLTH. Nhng u im ca
t chc o to theo NLTH cn c vn dng rng ri hn. QLT ngh theo
NLTH cha c, v vy, l mt hng i mi gp phn trin khai c hiu
qu o to theo NLTH trong TN. Trong qu trnh thc hin lun n, tc gi
nghin cu, k tha, i chiu nhiu lun im, s liu t cc cng trnh
nghin cu k trn.
1.2. Mt s khi nim c bn
1.2.1. Nng lc v nng lc thc hin
1.2.1.1. Nng lc (ability)
i vi mi ngnh khoa hc, ty vo i tng nghin cu ca tng lnh
vc m khi nim nng lc c nh ngha khc nhau.
McClelland m t nng lc nh l mt c tnh c bn thc hin
cng vic. Boyatzis m rng thm nh ngha ca McClelland v quan nim
rng nng lc nh l cc c tnh ca mt c nhn c lin quan n vic thc
hin cng vic t hiu qu cao. Spencer and Spencer da trn nh ngha v
nng lc ca Boyatzis v m t nng lc nh l c tnh c bn ca mt c
nhn (kin thc, k nng, thi , ng c, nt tiu biu v nim v bn
thn) c lin quan n cc tiu ch nh gi hiu sut cng vic. Tng t,
Dubois nh ngha nng lc l cc c tnh m c nhn c c v s dng
chng trong nhng ng cnh thch hp v nht qun t c kt qu
mong mun. Nhng c tnh ny bao gm kin thc, k nng, ng c, nt
tiu biu, cch suy ngh, cm ngh, hnh ng [32, tr.21]
Di gc Tm l hc, tc gi Nguyn Quang Un [53] cho rng, nng
lc l t hp cc thuc tnh c o ca c nhn ph hp vi nhng yu cu
c trng trong ca mt hot ng nht nh, nhm m bo c kt qu tt
-
21
trong lnh vc hot ng y. Cc nh nghin cu tm l hc khng nh: nng
lc ca con ngi lun gn lin vi hot ng ca chnh con ngi, ni dung,
tnh cht ca hot ng c quy nh bi ni dung, tnh cht ca i tng
m hot ng hng dn. V vy, khi ni n nng lc khng phi l mt
thuc tnh tm l duy nht no (v d: kh nng tri gic, kh nng ghi
nh,...) m l s tng hp cc thuc tnh tm l ca c nhn p ng c yu
cu ca hot ng v m bo cho hot ng t kt qu mong mun.
Theo tc gi Nguyn Vn Giao [22] th nng lc, kh nng, c hnh
thnh hoc pht trin cho php mt con ngi t thnh cng trong mt hot
ng th lc, tr lc hoc ngh nghip. Nng lc c th hin vo kh nng
thi hnh mt hot ng, thc hin mt nhim v.
Nh vy, nng lc c hiu l kh nng hay tim nng thc hin tt
mt cng vic nh nng lc chuyn mn, nng lc t chc hoc l nhng
iu kin hoc vn c lm mt vic g nh nng lc t duy nhng
khng quy nh r rng cng vic c th cng nh nhng quy nh chun cn
t c th gio dc hnh thnh n cng nh nh gi mc t c
ca n.
1.2.1.2. Nng lc thc hin
Nng lc thc hin l thut ng dch t ting Anh (Competence hoc
Competency) hoc t ting c (Handlungskompetenz).
Hin nay, trn th gii tn ti rt nhiu quan nim khc nhau v NLTH.
Theo tc gi G. Debling [68] nh ngha NLTH l kh nng thc hin
c cc hot ng trong phm vi ngh nghip t ti cc trnh , mc
thc hin mong i cn thit. l mt quan nim rng bao gm c kin
thc, k nng vo cc tnh hung mi trong phm vi ngh ; n bao gm c
s t chc v k hoch lm vic, s thay i, cch tn v c hot ng khng
nh thng l lin quan ti cht lng cng vic v tnh hiu qu c nhn cn
-
22
thit lm vic vi ng nghip, vi cn b lnh o, CBQL cng nh vi
khch hng ca mnh.
Theo tc gi Bob Mansfield [62 :
+ Kh nng thc hin c ton b vai tr lao ng hay phm vi cng vic;
tc l thc hin chng ch khng phi ch bit v chng; thc hin trn vn
ton b vai tr lao ng hay phm vi cng vic ch khng phi l tng k
nng, tng cng vic ring r ca chng.
+ Theo cc tiu chun mong i cng vic .
+ Trong mi trng lm vic thc, ngha l vi ton b cc p lc v nhng
thay i lin quan n lao ng thc t - mi trng v iu kin thc t.
Theo tc gi McLagan [82] th NLTH c hiu l mt tp hp cc kin
thc, k nng v thi , hoc cc chin lc t duy m tp hp ny l ct li
v quan trng cho vic to ra nhng sn phm u ra quan trng.
Tc gi Kim Jackson,trong cun sch Tiu chun nng lc cho cc nh
nh gi [11, tr.61], a ra quan nim kh y , theo , NLTH bao
gm cc c im v kin thc, k nng v s p dng cc kin thc v k
nng t tiu chun theo yu cu ca s thc hin trong vic lm. Khi
nim NLTH bao gm tt c cc kha cnh ca s thc hin cng vic.
,
, mi t
. [19]
Theo tc gi Nguyn c Tr [45, tr.14]: NLTH l kh nng thc hin
c cc hot ng (nhim v, cng vic) trong cng vic theo tiu chun t
ra i vi tng nhim v, cng vic . NLTH l cc kin thc, k nng, thi
i hi vi mt ngi thc hin hot ng c kt qu mt cng vic
-
23
hay mt ngh. NLTH bao gm: cc k nng thc hnh, giao tip, gii quyt
vn v cc k nng tr tu; th hin o c lao ng ngh nghip tt; c
kh nng thch ng thay i; c kh nng p dng cc kin thc ca mnh
vo cng vic; c kht vng hc tp v ci thin; c kh nng lm vic cng
ngi khc trong t, nhm, v.v...
Mc d c nhiu quan nim khc nhau nhng c th thy thut ng
NLTH c cc tc gi s dng vi ngha tng i thng nht, l s
thc hin c cc hot ng (nhim v, cng vic) trong ngh theo tiu
chun t ra i vi tng nhim v, cng vic .
T nhng kt qu nghin cu, khi nim NLTH dng trong nghin
cu ca lun n ny c hiu nh sau:
.
1.2.2. Qun l o to
1.2.2.1. Qun l
Tc gi Phan Vn Kha cho rng: Qun l l mt tp hp cc hot ng
lp k hoch, t chc, lnh o v kim tra cc qu trnh t nhin, x hi,
khoa hc, k thut v cng ngh chng pht trin hp quy lut, cc ngun
lc (hin hu v tim nng) vt cht v tinh thn, h thng t chc v cc
thnh vin thuc h thng t c cc mc ch nh. [28, tr.10].
Theo tc gi Trn Khnh c: Qun l l hot ng c thc ca con
ngi nhm nh hng, t chc, s dng cc ngun lc v phi hp hnh
ng ca mt nhm ngi hay mt cng ng ngi t c cc mc tiu
ra mt cch c hiu qu nht. [15, tr.328]
Trong quan nim, nh ngha trn, cn lu :
- Qun l bao gi cng l mt tc ng c hng ch, c mc tiu xc nh.
-
24
- Qun l th hin mi quan h gia ch th qun l v i tng qun l, y
l quan h ra lnh - phc tng, khng ng cp v c tnh bt buc.
- Qun l bao gi cng l qun l con ngi.
- Qun l l s tc ng, mang tnh cht ch quan nhng phi ph hp vi
quy lut khch quan.
- Qun l xt v mt cng ngh l s vn ng ca thng tin.
- Qun l c kh nng thch nghi gia ch th vi i tng qun l v ngc
li.
Cc khi nim, nh ngha trn y tuy khc nhau v cch din t, song
u c chung nhng nt c trng c bn ch yu sau y: Hot ng qunl
s c ng a th n n ch th n trong m t mi
tr ng th b ng nh ng cng phng p n h p t
c c tiu ra.
Tp hp cc chc nng qun l l ni dung ca qun l vi t cch l
mt qu trnh. Mi tc gi c cch xc nh cc chc nng qun l khc nhau,
tuy nhin c th khi qut li nh sau:
- t nht c th phn chia thnh hai chc nng: i ni v i ngoi;
- C th chia ra nhiu chc nng: d bo, k hoch ha, t chc, ng vin,
phi hp, iu chnh, kim tra, nh gi
Theo tc gi Phan Vn Kha [28] v tc gi Nguyn Lc [31], n
4 ch c nng: Lp k hoch; T chc thc hin; Lnh o, ch o; Kim tra,
nh .
1.2.2.2. o to
Theo tc gi Nguyn Minh ng, o to l mt qu trnh hot ng c
mc ch, c t chc nhm hnh thnh v pht trin c h thng cc kin thc,
k nng, thi hon thin nhn cch cho mi c nhn, to tin cho
h c th vo i hnh ngh mt cch c nng sut v hiu qu. [18]
o to cng vi nghin cu khoa hc v dch v phc v cng ng l
-
25
hot ng c trng ca cc CST. l hot ng chuyn giao c h thng,
c phng php, nhng kinh nghim, nhng tri thc, nhng k nng, k xo
ngh nghip chuyn mn, ng thi bi dng nhng phm cht o c cn
thit chun b cho ngi hc bc vo cuc sng lao ng t lp v gp
phn xy dng, bo v t nc.
o to l hot ng mang tnh phi hp gia cc ch th dy hc
(ngi dy v ngi hc), l s thng nht hu c gia hai mt dy v hc
tin hnh trong mt c s gio dc. Trong , tnh cht, phm vi, cp , cu
trc v quy trnh ca hot ng c quy nh mt cch cht ch, c th, v
mc tiu, chng trnh, ni dung, phng php, hnh thc t chc, c s vt
cht, trang thit b dy hc, nh gi kt qu o to, cng nh thi gian v
i tng o to c th.
Nh vy, o to l lm cho mt c nhn tr thnh ngi c NLTH theo
nhng tiu chun nht nh thng qua cc hot ng ging dy v hc tp
gn vi vic gio dc o c, nhn cch ngi hc p ng yu cu nhn
lc ca TTL.
Qu trnh o to l qu trnh phi hp hot ng ca CBQL, GV v HS
nhm pht trin tr tu v nhn cch ca HS do nh trng t chc, ch o v
thc hin. Qu trnh o to bao gm qu trnh dy hc v qu trnh gio dc,
l b phn cu thnh ch yu nht trong ton b hot ng ca mt nh
trng.
Qu trnh o to mang c trng ca mt qu trnh x hi, l qu trnh
c bn nht hnh thnh, pht trin, hon thin nhn cch con ngi. i
tng ca qu trnh o to chnh l nhn cch ngi hc. Do , mc ch,
ni dung, phng tin v hnh thc o to phi ph hp vi c im tm l
ca ngi hc trong hon cnh c th. Nhim v c bn ca qu trnh o to
l cung cp kin thc, rn luyn k nng, hnh thnh thc thi cho ngi
hc.
-
26
1.2.2.3. Qun l o to
Qun l o to l qun l vic thc hin mc tiu, k hoch o to, ni
dung CTT, kt qu nhn cch ngh nghip, tri thc v chuyn mn, k nng
ngh nghip ng thi cn phi coi trng cng tc qun l c s vt cht,
trang thit b k thut phc v cng tc o to. y nay, v i ti p c n n
theo ch t l ng, n o o h th ng c bi n p nh m o m
ch t l ng o o.
Theo tc gi ng Quc Bo, QLT c th c coi l mt h thng
n 10 nhn t c ng n o o : Mc tiu o to; Ni dung o
to; Phng php o to; Lc lng o to - GV; i tng o to - Tr;
Hnh thc t chc o to; iu kin o to; Mi trng o to; B my t
chc o to; v Quy ch o to. [1]
Nh vy, qun l o to l s tc ng ca ch th qun l n khch
th b qun l trong qu trnh o to thng qua cc chc nng ca qun l
v bng nhng cng c, phng php qun l ph hp t c mc tiu
chung ca qu trnh o to v ngi hc c c NLTH theo chun quy
nh.
1.2.3. Chun ngh nghip v chun u ra
1.2.3.1. Chun ngh nghip (hay chun nng lc thc hin)
Theo tc gi Nguyn c Tr [50], hin nay c trong ting Vit v ting
Anh c ba thut ng hay cm t c s dng ng ngha, l:
- Chun ngh nghip (occupational standard).
- Chun KNN (occupational skill standard).
- Chun nng lc ngh nghip (occupational competency standard).
Tiu chun KNN l mt tp hp cc quy nh ti thiu v cc cng vic
m ngi lao ng cn phi lm, mc cn t c khi thc hin cc cng
vic ti ch lm vic thc t cp trnh KNN tng ng v nhng kin
thc cn thit lm c s cho vic thc hin cc cng vic trn. [50, tr.99]
-
27
Mc 4, iu 5, lut Dy ngh 2006 ch r: Tiu chun KNN quy nh v
mc thc hin v yu cu kin thc, k nng, thi cn c thc hin
cc cng vic ca mt ngh. [33]
Trong o to theo NLTH, khi nim chun NLTH (cng chnh l chun
ngh nghip) c hiu tng i thng nht nh sau:
Chun NLTH l mt tp hp cc quy nh v cc cng vic cn lm v
mc cn t c trong vic thc hin cc cng vic ti v tr lao ng
ng vi cc trnh ca ngh.
Vic xc nh chun NLTH trong mi nhim v, cng vic lao ng
ngh nghip phi c c th ho qua cc chun NLTH v cc iu kin thc
hin, v phi xut pht t yu cu ca sn xut nn cn c gi l chun
cng nghip. xc nh c cc NLTH cn thit i vi ngi lao ng,
ngi ta phi tin hnh Phn tch ngh (Occupational Analysis). Vic Phn
tch ngh thc cht l nhm xc nh c m hnh hot ng ca ngi lao
ng, bao hm trong nhng Nhim v (Duties) v nhng Cng vic
(Tasks) m ngi lao ng phi thc hin trong qu trnh lm vic. Kt qu
ca Phn tch ngh c th hin trong S phn tch ngh. Sau , tin
hnh Phn tch cng vic (Tasks Analysis) ca ngh xc nh: Chun thc
hin; iu kin thc hin; Kin thc, k nng, thi cn c thc hin
cng vic. Trn c s ngi ta xy dng CTT tng ng vi trnh yu
cu.
1.2.4.2. Chun u ra
Trong ti liu ca ACED (Australian Council of Engineering Deans
tm dch l Hi ng cc Trng khoa k thut/ cng trnh ca c) [96] c s
dng khi nim Chun u ra ca chng trnh (Program Output Standards)
c hiu l nhng mu mc/chun mc v c im ca ngi hc tt
nghip hay c th hiu l nhng c im (v nng lc) m cc t chc kim
nh yu cu ngi tt nghip ra trng.
-
28
Nh vy, c th hiu chun u ra l nhng quy nh v mc tiu c th
ca mt chng trnh hoc cc hc phn/ m un mt cch chi tit nhm m
t nhng ni dung kin thc chuyn mn; k nng t duy, k nng thc hnh,
kh nng nhn thc cng ngh v gii quyt vn ; thi hc tp, phm
cht o c ngh nghip; nhng cng vic m ngi hc c th m nhn
c sau khi hon thnh thnh cng chng trnh hoc cc hc phn, m un
cng cc yu cu c th khc i vi tng trnh , ngnh ngh o to.
Nh vy, chun u ra l bn cam kt ca nh trng i vi x hi v
mc tiu o to (kin thc, k nng, thi ) ca mt chng trnh o to,
qua khng nh nng lc thc hin nhng cng vic c th m ngi hc
s lm c theo chun quy nh trong lnh vc ngh nghip sau khi c
o to ti nh trng.
Vit Nam hin nay, chun u ra do chnh CST t tuyn b v t
chnh sa nu cn thit ch khng b mt rng buc no khc khi xy dng v
thc hin chun u ra. V thc t, chun u ra ca mi CTT chnh l c
th ha mc tiu o to ca ngnh ngh m CST ang thc hin o to.
Hnh 1.1: Mi quan h gia th gii vic lm v th gii gio dc
Cc yu cu khc ca ngh (v d
nh tui, v tr cc cng vic, sp xp, cc cng vic, tnh cht cc cng vic)
Nng lc cn c trong ngh
KT QU VIC LM
- Chun u vo - Chun chng trnh - Chun gio trnh - Chun c s vt cht - Chun gio vin - Chun phng php - Chun nh gi - Chun t chc v qun l
Nng lc cn t c
KT QU HC TP
Bin thnh
To thnh
CHUN NGH NGHIP CHUN U RA
Nhng thnh t khng c quan h
TH GII VIC LM TH GII GIO DC Hp tc
-
29
Hnh 1.1 [63, tr.32] biu din mi quan h gia chun ngh nghip v
chun u ra tng ng vi th gii vic lm v th gii gio dc. C th
nhn thy, chun u ra ch c th tim cn gn nht vi chun ngh nghip
v hai chun ny khng th trng nhau hoc thay th cho nhau, bi v c
nhiu yu t tc ng khc nhau gia th gii vic lm v th gii gio dc.
Chun ngh nghip hnh thnh t phn tch, tng kt cc kt qu tng cng
vic ng vi tng v tr vic lm, tnh cht cng vic Chun u ra c
hnh thnh trn c s ca chun ngh nghip khi c chuyn ha t
chc trong mi trng gio dc; v t c chun u ra mong mun th
CST phi bo m cc chun khc nh: chun u vo, chun chng trnh,
chun gio vin, chun nh gi,
Vic cc CST bng cch no xy dng, cng b chun u ra v
chun u ra ny c cc doanh nghip chp nhn hoc tim cn gn nht
vi chun ngh nghip th l mt thnh cng m ng cho mt qu trnh
o to hng ti cht lng.
1.3. o to theo nng lc thc hin
1.3.1. Trit l ca o to theo nng lc thc hin
Quan nim o to Ly ngi hc lm trung tm hay Tp trung vo
ngi hc, quan im phi c thi gian cho tng ngi hc (do kh nng
hc ca tng ngi l khc nhau) trong thuyt Hc thng tho (Mastery
Learning) dn n mt phng thc TN khc vi truyn thng, l
phng thc o to theo NLTH vi trit l: o to da ch yu vo nhng
tiu chun quy nh cho mt ngh v o to theo nhng tiu chun ch
khng da vo thi gian. [50, tr.88]
c im c bn nht, c ngha trung tm ca o to theo NLTH l
nh hng v ch trng vo kt qu u ra ca qu trnh o to, ngha l:
C nhn ngi hc c th lm c ci g trong mt tnh hung lao ng nht
nh theo tiu chun ngh nghip quy nh. V vy, ngi c NLTH l ngi:
-
30
- C kh nng lm c nhng g (lin quan ti ni dung CTT),
- C th lm c tt nh mong i (lin quan ti vic nh gi kt qu hc
tp ca ngi hc).
y l s khc bit c bn so vi trit l o to truyn thng nh
hng tp trung ch yu vo chng trnh hc tp theo k hoch c nh v
thi gian. Khi o to theo NLTH, ngi hc c php tch ly tn ch,
khng phi hc li nhng iu hc mt khi c cng nhn l thng
tho, c kh nng thc hin chng theo tiu chun quy nh.
Mc tiu ca o to theo truyn thng l c bn, ton din v tim nng
pht trin th mc tiu o to theo NLTH l kh nng thch ng v gii quyt
vn trong thc tin hot ng ngh nghip.
Ni dung o to: o to theo NLTH da trn c s phn tch ngh,
phn tch cng vic v t trng tm vo cc ni dung ch yu sau:
- Vic gii quyt vn , hn l tp trung vo gii quyt ni dung.
- Vic nh gi kt qu hc tp ca hc vin da vo cc tiu chun quy nh
i vi tng nhim v v cng vic (cc tiu chun ny xut pht t thc t
sn xut, kinh doanh; tiu chun c th l mc cht lng ca sn phm
hoc thi gian i hi hon thnh hoc c tch hp c hai ni dung ny).
- S thnh cng ca chng trnh c nh gi theo t l ngi hc tm c
vic lm ng ngh, hn l da trn t l hc sinh tt nghip t kh gii.
Khi o to theo NLTH, cc tiu chun theo kt qu hay u ra (chnh l
cc NLTH) lun c s dng lm c s lp k hoch, thc hin v nh
gi qu trnh cng nh kt qu hc tp. o to ngh theo NLTH cha ng
trong n nhng yu t ci cch, th hin ch n gn rt cht ch vi yu cu
ca ch lm vic, ca ngi s dng lao ng, ca cc ngnh ngh.
Xut pht t nhng vn nu trn c th nhn thy rng trit l ca o
to theo truyn thng ch vo nhn cch v ton din, cn trit l ca o
to theo NLTH li quan tm n vic lm v nng lc kim sng.
-
31
Theo trit l trn, u im ca o to theo NLTH l p ng c nhu
cu ca c ngi hc ln ngi s dng lao ng; tuy nhin mt hn ch ca
o to theo NLTH l nng lc sng to c phn b hn ch khi hnh ngh.
1.3.2. c im ca o to theo nng lc thc hin
Theo cng trnh nghin cu ca cc tc gi Boyatzis [64], Whetten v
Cameron [95], Nguyn Minh ng [19], Nguyn c Tr [46], pht trin
cc CTT theo NLTH cn x l mt cch c h thng ba kha cnh: Xc nh
cc nng lc, Pht trin cc nng lc v nh gi cc nng lc mt cch
khch quan. xc nh c cc nng lc, im bt u l nhng kt qu
u ra (outcomes) v nh hng u ra l c im c bn nht, c ngha
trung tm ca o to theo NLTH; n nh hng v ch trng vo kt qu,
vo u ra ca qu trnh o to, ngha l: Mi ngi hc c th lm c ci
g trong mt tnh hung lao ng nht nh theo tiu chun ra.
Qu trnh dy hc theo NLTH c c trng bi hai thnh phn:
- Dy v hc cc nng lc thc hin.
- nh gi v xc nhn cc nng lc thc hin.
1.3.2.1. Dy v hc cc nng lc thc hin
Vic dy v hc cc NLTH c thit k v thc hin theo nguyn tc:
- Kin thc l thuyt c hc mc cn thit h tr cho vic hnh
thnh v pht trin cc NLTH. L thuyt v thc hnh c dy v hc tch
hp vi nhau. Hc liu c son tho v chun b thch hp vi cc NLTH;
- Mi ngi hc phi lin tc c c cc thng tin phn hi c th v s
hnh thnh v pht trin NLTH ca mnh, trn c s iu chnh nhp
hc tp ph hp vi tng ngi hc;
- Ngi hc phi c iu kin hc tp cn thit, c bit l iu kin thc
hnh ngh;
- Ngi hc c th hc ht CTT ca mnh cc mc kt qu khc nhau.
-
32
Thng thng, ni dung CTT theo NLTH c cu trc thnh cc m
un. M un y c hiu l mt n v hc tp lin kt tt c cc thnh
phn kin thc lin quan trong cc mn hc l thuyt (t nht l cc mn l
thuyt chuyn mn ngh) vi cc k nng to ra mt nng lc chuyn mn
nhm thc hin mt cng vic nht nh trong ngh.
M un c nhng c trng ch yu sau:
+ nh hng vn cn gii quyt, l NLTH cng vic.
+ nh hng trn vn vn thng qua tch hp ni dung.
+ nh hng lm c theo nhp ngi hc.
+ nh hng nh gi lin tc, hiu qu trong qu trnh dy hc nhm
bo m hc tp thnh cng, khng ri ro.
+ nh hng c nhn hoc nhm nh ngi hc.
+ nh hng lp ghp pht trin bo m s k tha, lin thng.
1.3.2.2. nh gi v xc nhn nng lc thc hin
Trong GD&T ni chung, trong o to theo NLTH ni ring, nh gi
v xc nhn kt qu hc tp (NLTH) l thnh phn cc k quan trng, l mt
trong nhng khu c ngha quyt nh n cht lng v hiu qu o to.
- nh gi l mt qu trnh thu thp chng c v a ra nhng phn xt v
mt NLTH no t c hay cha ngi hc ti mt thi im nht
nh theo nhng yu cu thc hin xc nh trong Tiu chun ngh hoc
Chun u ra/Mc tiu dy hc.
- Vic nh gi trong o to theo NLTH phi c thc hin theo tiu ch
(Criteria Referenced Assessment), ngha l n o s thc hin hay thnh tch
ca mt c nhn ngi hc trong mi lin h so snh vi cc tiu ch v
chun ch khng lin h so snh vi s thc hin hay thnh tch ca ngi
khc. Cc tiu ch nh gi NLTH c xc nh t cc chun ngh quc gia
v mt s quy nh chun ring khc. Theo l thuyt pht trin NLTH, trng
-
33
tm nh gi khng phi tri thc ti hin m l kh nng vn dng v gii
quyt vn thc tin.
nh gi v xc nhn NLTH, ngi ta thng s dng kt hp cc
dng minh chng trc tip, gin tip v ph tr trong mt phm vi rng thu
thp c trong qu trnh o to thng qua cc hot ng sau:
- Quan st s thc hin cng vic ti ch lm vic hoc hon cnh tng t;
- o lng cc sn phm hoc quan st, theo di cc dch v, cc qu trnh
c thc hin trong thc t;
- Quan st, lng gi cc thi c th hin;
- Kim tra, trc nghim kin thc v hiu bit;
- Thu thp cc chng c ph tr bao gm nhng thng tin v ngi hc t h
s, s sch gio v, cc bo co, v t nhng ngi c lin quan n s hc
tp ca ngi hc.
S thng tho cc NLTH ca ngi hc c nh gi v xc nhn theo
cc quan im sau:
- nh gi ring r tng c nhn ngi hc khi h hon thnh cng vic;
- Ngi hc phi thc hin cc cng vic theo cch thc ging nh ca ngi
lao ng thc hin trong thc t lao ng ngh nghip;
- Kin thc lin quan v thi cn c u l nhng b phn cu thnh cn
c nh gi;
- Cc tiu chun dng trong vic nh gi l nhng yu cu t ra mc
ti thiu m bo rng sau khi hc xong th ngi hc bc vo lm vic
c. Nhng k nng hoc kin thc m ngi hc thng tho trc c
th c cng nhn hoc min tr khi hc sau ny;
- Cc tiu ch v ch bo dng cho nh gi c cng b cho ngi hc bit
trc khi nh gi.
-
34
Bng 1.1: Cc mc trnh ca k nng
Mc trnh S thc hin nh gi 1- Bt chc c Quan st v lm theo c 2- Lm c (bc u hnh thnh k nng)
T hon thnh c cng vic vi sai st nh
3- Lm c chnh xc (c k nng) Hon thnh c cng vic t chun quy nh 4- Lm c thun thc (c k xo) Hon thnh c cng vic t chun, thun thc 5- Bin ha c (c sng to) Hon thnh c cng vic vt chun, c ci
tin
Bng 1.2: Cc mc trnh v kin thc
Mc trnh S thc hin nh gi 1- Bit M t, nhc li c s kin, s vic 2- Hiu Trnh by, gii thch c ni dung s kin, tnh cht c trng ca
s vt 3- Vn dng Vn dng c mt kin thc hiu mt kin thc khc phc tp
hn, vn dng trng hp chung vo trng hp ring 4- Phn tch, tng hp
Vn dng cc quy lut, nguyn l chung l gii, nhn thc cc s kin, s vic, cc trng hp ring; Khi qut c cc trng hp ring l nu ln mt kt lun chung.
5- nh gi Vn dng cc nguyn l, nguyn tc hc phn tch, so snh c mt gii php (phng n, c cu) vi cc gii php (phng n, c cu) khc bit.
6- Sng to Vn dng c nhng kin thc c sng to ra ci mi.
Bng 1.3: Cc mc v thi
Mc S thc hin nh gi 1- Chp nhn Tha nhn mt cch th ng nhng khng phn khng,
chng i. 2- C phn ng Tha nhn mt cch tch cc, c quan tm n vn . 3- C kin nh gi nhp cuc, c nhn xt v vn c t ra. 4- Cam kt thc hin Thc hin mt cch ch ng, t nguyn. 5- Thnh thi quen tr thnh tc phong, li sng ca bn thn.
Theo tc gi Nguyn Minh ng: Cc mc nh gi trnh v k
nng bng 1.1; cc mc nh gi trnh v kin thc c th hin bng
1.2, v Theo Bloom, kin thc c 6 mc trnh l: Bit; Hiu; Vn dng;
Phn tch; Tng hp; nh gi. Tuy nhin, phn tch v tng hp thng l
hai mt ca mt vn v c mc kh tng ng nhau; mt khc, ngy
-
35
nay trong c ch th trng cnh tranh, s sng to tr thnh mt yu cu
quan trng i vi mi ngi lao ng mi trnh c o to.; cc
mc v thi c nh gi theo bng 1.3 [19. tr.121 - 124].
Theo NCS, o to theo NLTH c nhng u im sau:
- Ngi hc c th hon thnh mt hoc nhm NLTH tham gia vo
TTL. Ngi hc c cng nhn hon thnh CTT ca mt cp trnh
khi chng t thng tho tt c NLTH quy nh trong chng trnh ng vi
cp trnh .
- CTT mm do, linh hot v c th p dng d dng cho dy v hc NLTH
trong nh trng v ngoi doanh nghip. CTT cng nhanh chng p ng
nhu cu ca TTL bng cch d dng b sung, thay th cc m un mi.
CTT cn th hin c nhng mc tiu ngn hn vn rt c li cho nhng
ngi hc cha xc nh chc chn c k hoch di hn ca h do cc
nguyn nhn khc nhau mang n.
- Hiu qu hc tp cao do s ghi nhn kp thi v lin tc nng lc ca tng
c nhn ngi hc iu chnh qu trnh dy v hc ph hp. Ngi hc c
th hc theo nng lc v nhp ring ca tng c nhn; v vy, ngi hc c
th nhp hc v kt thc qu trnh hc tp bt k thi im no, khng ph
thuc vo thi lng hc tp.
- Qu trnh o to ch trng hnh thnh NLTH (cc cng vic, nhim v
chuyn mn ca ngh) theo cc tiu chun hnh ngh t ra; ngha l, u ra
c c th o lng theo tiu ch r rng cho nn c th p ng yu cu lao
ng k thut ng trnh , ng ngh ca doanh nghip.
- Bng cp, chng ch ca ngi hc c th hin y ni dung v kt
qu hc tp theo CTT to c s chuyn i, lin thng vi nhng chng
trnh k tip c lin quan hoc trnh cao hn, ng thi to iu kin cho
ngi hc di chuyn v tr lm vic d dng hn.
Tuy nhin, o to theo NLTH cng c nhng hn ch nht nh:
-
36
- Ni dung chng trnh c cu trc thnh cc m un tch hp nn c
th gy ra s ct vn kin thc; ngi hc khng c trang b mt cch c
bn, ton din v c h thng cc kin thc theo lgic khoa hc, khng c
c hi hiu su sc bn cht l thuyt ca cc s vt, hin tng nh truyn
thng lu nay khi hc theo cc mn hc l thuyt, v vy nng lc sng to
ngi hc s c th b hn ch phn no khi hnh ngh thc t.
- Do o to theo hng chuyn su vo mt nhim v hoc mt vi cng
vic c th khi hon thnh mt m un nn ngi hc kh thch ng nhanh
vi s thay i ca cng vic trong lao ng ngh nghip.
- T chc o to phc tp do CTT linh hot v tnh c nhn ha cao. Phi
c iu kin (trang thit b, vt liu, ti liu k thut) v mi trng gn o
to vi vic lm trc tip th mi t hiu qu o to.
- Qu trnh o to khng cn tn ti mt thi im u vo v mt thi im
u ra chung cho c kha c nhiu ngi hc nh o to truyn thng m s
xut hin nhiu thi im cn phi qun l; v vy, QLT s gp tr ngi ln
nu khng c quy trnh qun l ti u v cng c qun l hin i.
1.3.3. Ni dung ca o to theo nng lc thc hin
Ni dung ch yu ca o to theo NLTH chnh l vic dy v hc cc
NLTH khi c cng nhn hon thnh qu trnh o to ngi hc lm
c trn vn mt nhim v hoc cng vic nh thc t lao ng sn xut.
Nh vy, ni dung ny thay th hon ton cho kiu ni dung cc chng,
bi, mc... trong o to truyn thng trc y. Ni dung ca o to theo
NLTH chnh l s tch hp ca h thng tri thc khoa hc, k thut, phng
php lin quan n ngh nghip; h thng k nng v ngh nghip; h thng
kinh nghim hot ng sng to v h thng tri thc v thi i vi ngh
nghip bo m cho ngi hc c kh nng thch ng vi s thay i ca thc
tin sn xut. Ngoi h thng kin thc, k nng v thi ngh nghip, ni
dung o to phi bao gm k nng mm nh cc hot ng rn luyn
-
37
phng php t duy, tm ti tr thc mi va mang tnh c bn, va mang
tnh chuyn su. Bng 1.4 v 1.5 th hin s khc bit gia dy hc theo
NLTH v dy hc truyn thng.
Bng 1.4: S khc bit gia dy hc theo NLTH v dy hc truyn thng di gc ngi hc
c trng Dy hc theo NLTH o to theo truyn thng HS hc nh th no?
- Theo cc kt qu ring bit, c m t chnh xc (thng gi l NLTH hoc cng vic). Chng c xc nh l then cht lm vic thnh cng. - Ti liu c thit lp mt cch c t chc, v vy tng c nhn HS c th dng li, i chm li, tng tc, hoc hc li theo nhu cu mt cch hiu qu. - S dng cc hot ng dy hc tch cc ly ngi hc lm trung tm. - Trong qu trnh ging dy nhng thng tin phn hi theo tng k hc xuyn sut qu trnh hc tp vi nhng c hi m ra HS t hon chnh s thc hin m h c th.
- Thng thng theo tip cn sch v, ti liu tham kho, cng hoc nhng ti liu c chuyn tip t chnh chuyn ngnh. - Hc theo lp, nhm vi thi gian c nh ca hc k, nm hc. - Hu ht theo tip cn cn bn ca GV, thng qua din ging, thuyt trnh, tho lun, v cc hot ng ging dy ly ngi dy lm trung tm. Ch mt s t HS nm c vn ca bi ging. - Trong qu trnh ging dy thng c mt s t kin phn hi theo nh k.
HS hc ci g?
Chng trnh thit k cn thn, phng tin truyn thng v ti liu thit k gip HS thng tho trong tng cng vic theo chun quy nh.
Chng trnh hc thng xy dng xung quanh chng, bi, khi hoc mng ti, c ngha l GV gi gn ton b ti liu trong phm vi ngh nghip. HS thng him khi bit chnh xc s hc ci g trong tng phn k tip ca chng trnh.
Tin trnh hc tp ca HS
Cung cp cho mi HS thi gian (trong phm vi thch ng) lm thng tho y tng cng vic, trc khi c chp nhn hoc bt buc chuyn sang phn k tip.
Thng thng yu cu nhm HS b ra mt khong thi gian ging nhau trong mi bi ging. HS uc cho php (v thng b thc y) chuyn sang phn k tip khi cha nm c vn , hoc thm ch cha t phn hin ti.
nh gi, xc nhn kt qu hc tp ca HS
i hi mi c nhn HS thc hin tng cng vic thnh tho theo chun trc khi c xc nhn hon thnh tng cng vic. Vic thc hin ny c so snh sa i, iu chnh tiu chun.
Ph thuc hon ton vo bi kim tra. Mi cng vic HS thc hin thng so snh vi tiu chun ca nhm.
-
38
Bng 1.5: So snh gia dy hc theo NLTH v dy hc truyn thng
Tiu ch Dy hc theo NLTH Dy hc truyn thng 1. Trit l dy hc
To kh nng v c hi cho ngi hc tm kim v t to vic lm khi hon thnh NLTH
Pht trin ton din v o c, tr tu, th cht, thm m v kh nng lao ng cho ngi hc
2. Mc tiu dy hc
HS t c cc mc tiu c th ca NLTH theo chun quy nh thch ng vi ngh nghip
HS c c h thng kin thc c bn, ton din vi cc mc tiu khi qut
3. Cn c xc nh ni dung dy hc
Da trn kt qu phn tch ngh, phn tch cng vic ca ngi hnh ngh
Da trn trit l o to, lgic khoa hc v lgic nhn thc ca ngi hc
4. Cu trc ni dung dy hc
Da vo cc NLTH hnh thnh m un tch hp l thuyt v thc hnh
Da vo ni dung truyn t hnh thnh h thng mn hc vi cc chng, bi
5. Thi gian dy hc
Ty chnh da vo s thc hin ca c th HS
C nh thi gian theo nin ch vi nhm, lp
6. Nhp dy hc
Theo nhp c th Theo nhp ca nhm, lp
7. Tc phn hi thng tin
Thng tin phn hi ngay lp tc Thng tin phn hi thng chm
8. Ti liu hc tp
Ti liu l cc m un, phng tin h tr c th
Ti liu l gio trnh, sch gio khoa
9. a im dy hc
Hc nhiu trong thc a, thc t Hc ch yu trong trng (hn ch v kinh nghim thc t)
10. Phng php dy hc
Hc vi s tr gip ca ngi hng dn v phng tin h tr
Ch yu tip thu mt chiu thng qua thuyt trnh, trnh din
11. C s xy dng h thng nh gi
Cc tiu ch khch quan theo chun ngh nghip
Cc tiu ch ch quan ca ngi c giao nhim v xy dng h thng nh gi
12. Cch thc nh gi
nh gi theo chun NLTH nh gi theo chun tng i gia ngi hc vi nhau
13. Kt qu nh gi u ra
NLTH ca ngi hc t c im xp hng
Mt s nguyn tc khi xc nh ni dung o to theo NLTH:
- Ngoi mt s mn hc ring, ni dung o to phi c s tch hp gia cc
khi kin thc chung, kin thc c s v kin thc chuyn ngnh theo cc m
un trong chng trnh nhm hnh thnh cc NLTH theo chun ngh nghip
cho ngi hc.
-
39
- Ni dung o to phi c phn cng v phn mm, c cc m un bt buc
v m un t chn, cc m un ny c th thay i hoc b sung theo yu cu
thay i ca k thut, cng ngh, t chc sn xut v TTL.
- Ni dung o to cn an xen kt hp cc k nng mm ph hp vi ngh
nghip ngi hc sau khi tt nghip chng nhng hnh ngh c m cn
c ch, nng lc t hc, t bi dng lin tc khng ngng nng cao trnh
chuyn mn, nghip v.
- Ni dung o to phi bo m s nh gi kt qu hc tp theo NLTH mt
cch lin tc bng nhiu hnh thc v phng php khc nhau; kt hp gia
nh gi ca GV v t nh gi ca HS, to iu kin v c hi cho HS c
bnh ng trong nh gi.
1.3.4. o to theo nng lc thc hin trong mi quan h vi th
trng lao ng
Qu trnh o to theo NLTH c mi quan h cht ch vi TTL thng
qua h thng Tiu chun KNN v cng nhn KNN, xem hnh 1.2. [49, tr.320]
Hnh 1.2: Khi qut v mi quan h gia qu trnh o to theo NLTH v TTL
Xy dng tiu chun KNN quc gia
nh gi ng vin theo tiu chun KNN
quc gia
Cp chng ch KNN quc gia cho ngi t
yu cu
Pht trin chng trnh o to
Thm nh chng trnh o to
Thc hin chng trnh o to
nh gi NLTH ngi tt nghip theo mc tiu o to
TH TRNG LAO NG QU TRNH O TO
-
40
Hin nay, Tng cc dy ngh phi hp vi cc B ngnh lin quan xy
dng h thng Tiu chun KNN, nh gi v cng nhn KNN quc gia; cn
trong h thng CST, qu trnh o to c tin hnh t khu pht trin
CTT da vo b Tiu chun KNN n khu nh gi NLTH ngi tt
nghip theo mc tiu o to. Ngi tt nghip khi tham gia vo TTL phi
qua cc bc tuyn chn ca ngi s dng lao ng hoc/v c th cn phi
c nh gi v cng nhn KNN quc gia.
Xy dng v ban hnh Tiu chun KNN quc gia s gip cho:
- Ngi lao ng nh hng phn u nng cao trnh v kin thc v k
nng ca bn thn thng qua vic hc tp v/hoc tch ly kinh nghim trong
qu trnh lm vic c c hi thng tin trong ngh nghip;
- Ngi s dng lao ng c c s tuyn chn lao ng, b tr cng vic
v tr lng hp l cho ngi lao ng;
- Cc CST c cn c xy dng CTT tip cn chun KNN quc gia;
- C quan c thm quyn c cn c t chc thc hin vic nh gi, cng
nhn v cp chng ch KNN quc gia cho ngi lao ng.
1.3.5. T chc o to theo nng lc thc hin
xc nh mt ngi hon thnh CTT, ngi ta cn c vo s
thng tho c tt c cc NLTH xc nh trong CTT theo chun u ra.
Pht trin CTT theo NLTH p ng c cc xu hng ca CTT l:
hng ti ngi hc; lin thng; linh hot v m; hnh thnh nng lc hnh
ngh c th. [15, tr.226]
Khng t ra yu cu v thi lng dnh cho hc tp v ngi hc c th
hc theo kh nng v nhp ca ring mnh, khng ph thuc vo ngi
khc, min l thi gian tip thu v thng tho c cc NLTH. iu
cho php ngi hc c th vo hc v kt thc vic hc bt k thi im no.
o to theo NLTH t trng tm vo vic gii quyt vn hnh thnh
NLTH cho ngi hc. Vic nh gi kt qu hc tp ca ngi hc da vo
-
41
cc tiu ch thc hin (Performance Criteria), chng c xc nh ch yu t
cc tiu chun ngh. Ch khi no ngi hc t tt c cc tiu ch t ra
th mi c cng nhn hc xong CTT.
Xy dng y cc cn c php l nh quy ch, quy nh, quy trnh
hng dn lm c s phc v cng tc qun l; ng thi ngi hc
bit c cch thc t mc tiu hc tp.
C th ha CTT thnh bn k hoch tng th cho mt kha o to
km theo cc iu kin ti thiu vic t chc o to c ch ng (phn
cng, phn mm) v ngi hc cng c th ch ng v tin trnh hc tp ca
mnh ty theo nhp v nguyn vng ca tng ngi.
H s hc tp ca tng c nhn v ca tt c mi ngi hc c lu tr
y . Ngi hc c th hc chuyn tip hoc ra khi chng trnh hc
khng cn hc li nhng NLTH thng tho nh c h thng cc tn ch
c cp trc y.
Thng nht phi hp gia n v t chc o to v cc n v phc v
o to chun b cc iu kin tt nht cho o to theo NLTH nh trang
thit b, dng c, vt t, nh xng, phng th nghim, th vin,
T chc hot ng kim tra, gim st qu trnh o to ng quy nh
tip nhn phn hi nhanh chng t GV v HS, qua c nhng nh gi v
iu chnh kp thi hot ng dy hc t mc tiu o to.
o to theo NLTH khc bit vi o to kiu truyn thng mi yu t
t u vo, qu trnh dy hc n u ra di tc ng ca mi trng kinh
t - x hi v s tin b ca KHCN m cc doanh nghip ang p dng.
1.3.6. iu kin o to theo nng lc thc hin
iu kin tin quyt t chc o to theo NLTH l phi xc nh
c mt h thng NLTH lm kt qu u ra ca qu trnh o to v lm c
s nh hng cho tt c cc hot ng tip theo ca GV v HS. Kt qu u
ra (nhng NLTH) phi c m t tng minh, chi tit thnh cc cp
-
42
(trong mi cp li m t r nhng mc t c v kin thc, k nng,
thi ) m ngi hc cn t c sau khi kt thc qu trnh dy hc. y
c coi l chun u ra ca qu trnh dy hc. V vy, cn ch cc yu cu
(iu kin) c th sau y t chc o to theo NLTH:
1) Xy dng v pht trin CTT theo NLTH ng vi tng cp trnh
trn c s chun ngh nghip. Ngha l, cc NLTH m ngi hc s tip thu
trong qu trnh o to cn phi:
- c xc nh t vic phn tch ngh mt cch khch quan, nghim ngt,
chnh xc v y ;
- c trnh by di dng cc cng vic thc hnh m nhng ngi hnh
ngh thc t phi lm hoc di dng cc hnh vi v mt nhn thc (kin
thc) v v thi lin quan n ngh;
- c cng b cho ngi hc bit trc khi vo hc.
CTT phi th hin r cc mc tiu thc hin ca HS trong mi cng
on ca qu trnh hc tp. C kh nng phn ha vic t chc dy hc cho
ph hp vi nhp hc tp ca tng c nhn, gip h t la chn khi
lng, nhp hc tp theo nguyn vng v kh nng ca mnh.
CTT phi c s tch hp gia cc khi kin thc chung, c s v
chuyn ngnh, tch hp gia kin thc, k nng chuyn mn ngh (phn
cng) v kin thc, k nng mm theo cc m un trong chng trnh. Nn
hnh thnh cc m un bt buc v m un t chn, cc m un ny c th
thay i hoc b sung theo yu cu thay i ca k thut, cng ngh, t chc
sn xut v TTL.
Xy dng v cng b cng khai chun u ra ngi hc c cn c
lm nh hng trong ton b qu trnh hc tp v CST c cn c bo m
cc iu kin cn v cho o to p ng mc tiu u ra.
2) Bo m cc iu kin cn thit v i ng GV, c s vt cht v
trang thit b phc v o to p ng yu cu o to theo NLTH.
-
43
Qu trnh dy hc theo NLTH l dy hc tch hp trn c s cc m un
ca CTT, ngha l, i ng GV phi c nng lc dy hc tch hp (l thuyt
v thc hnh) dy mt HS thc hin trn vn mt NLTH trong cng mt
thi im v cng mt khng gian (thay v dy l thuyt v thc hnh tch ri
kiu truyn thng). ng thi, CST phi c phng dy hc tch hp vi h
thng trang thit b y v hin i c GV v HS u c iu kin dy
v hc cc NLTH theo mc tiu o to v t chun NLTH quy nh. Ngha
l, ngi hc hon thnh c cc NLTH t chun quy nh th mi
trng dy v hc phi c u t v thit k tim cn gn vi thc t cng
vic. V d, cn c mt m hnh (vt tht) khung nh dn dng cao tng
chuyn phc v dy v hc trc tip cc NLTH ca ngh K thut xy
dng km theo cc thit b, my mc, dng c, vt t ang c s dng
ph bin cc cng trng xy dng tin hnh qu trnh dy hc theo
NLTH.
3) S dng cc cng c qun l ph hp qun l qu trnh o to
theo nhu cu v kh nng ca ngi hc. Vic la chn, ng k s lng
mn hc hay m un trong mt hc k hay nm hc, tin hc tp (tc
hc nhanh hay chm) ca tng ngi hc cn c t chc v qun l theo
hng n gin, d dng v ng quy nh. Hin nay, mt s CST s
dng cc phn mm qun l kt hp vi h tr t kt ni mng (Internet,
LAN) to nhng cng thng tin in t phc v cho qu trnh giao
dch gia CST v ngi hc. Khi , ngi hc c th t lp k hoch
in t qua mng ng k hc tp vi CST.
1.4. Qun l o to ngh theo nng lc thc hin
1.4.1. Qun l o to ngh hng ti cht lng
QLT nhm mc tiu ln nht l khng ngng nng cao cht lng v
hiu qu o to, bi v,
-
44
chun ngh nghip v nhu cu ca TTL
cu, xem xt cc m hnh QLT v la chn m hnh QLT ph hp.
Bo co ca Chnh ph v tnh hnh gio dc Vit Nam, ti k hp th 6
Quc hi XI ngy 15/11/2004 nu r: C ch qun l gio dc cha tng
thch vi nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha v nhu cu pht
trin ngun nhn lc ca t nc. Qun l nh nc v gio dc cn nng
tnh quan liu, cha thot khi tnh trng m m, s v. Cng tc xy dng
quy hoch, k hoch cn nhiu bt cp Ch o B GD&T, B Lao ng
- Thng binh v X hi ci tin cng tc qun l, iu hnh, tp trung vo
chc nng qun l nh nc, ly vic qun l cht lng lm nhim v trng
tm. [6]
Trong qun l GD&T, mt s m hnh qun l o to hng ti cht
lng c nghin cu v vn dng.
1.4.2.1. M hnh qun l o to theo qu trnh
Tc gi Phan Vn Kha [28] cho rng, QLT gm qun l cc thnh t
c bn theo cc khu: u vo - qu trnh dy hc - u ra:
- Qun l u vo: Qun l i ng GV, CBQL, nhn vin; Qun l tuyn
sinh; Qun l HS; Qun l c s vt cht (nh xng, phng hc, th vin);
Qun l ti chnh (ngun vn ti chnh v phn b, chi tiu).
- Qun l qu trnh dy hc: l dng hot ng qun l c bn trong cng tc
qun l nh trng, n gp phn quyt nh i vi cht lng gio dc,
trong i tng qun l chnh l: Hot ng ca i ng GV v hot ng
hc tp, nn np sinh hot ca HS; Qun l hot ng kim tra nh gi kt
qu hc tp ca HS trong qu trnh dy hc.
- Qun l u ra: Qun l u ra c ngha v cng quan trng i vi h
thng o to nhn lc, bi v n khng ch thun ty nh gi kt qu hc
tp v kt qu tt nghip ca ngi hc, m iu quan trng theo di cng n
vic lm ca ngi tt nghip, kh nng thng tin ngh nghip trong qu
-
45
trnh h hnh ngh, qua nh gi cht lng v hiu qu o to, iu
chnh qu trnh o to cho ph hp vi nhu cu TTL v cc n v, c
quan, doanh nghip c nhu cu s dng nhn lc sau o to.
Hnh 1.3: M hnh qun l o to theo qu trnh
Trong m hnh hnh 1.3, khi qun l cn ch mt s yu cu:
- Thc hin trc, trong v sau qu trnh o to vi vic tp trung vo pht
hin, phng nga s xut hin nhng yu t lm gim cht lng o to.
- Bo m cht lng u ra vi vic xc nh cc chun v quy trnh, quy
nh mi ngi (CBQL, GV, nhn vin) c trch nhim cao khi tham
gia qu trnh o to.
- Thit lp mi quan h cht ch vi c s s dng nhn lc, h thng thu
nhn v x l thng tin phn hi t nhng ngi tt nghip, cc doanh nghip
v cht lng v hiu qu o to; nm bt nhu cu nhn lc ca cc doanh
nghip v c cu ngnh ngh v trnh nhn lc; iu chnh mc tiu, ni
dung, quy m, c cu o to, tng cng cc iu kin bo m cht lng.
1.4.2.2. M hnh CIPO
Vi quan im cht lng o to l mt qu trnh, nm 2000, UNESCO
a ra m hnh CIPO c m t nh hnh 1.4 khi p dng cho QLT ngh,
trong c cc thnh phn: u vo (Input), (P
Thng tin p
u vo (Input)
Qu trnh (Process)
- Ngi hc - Gio vin - Chng trnh o to - C s vt cht v trang thit b
Qu trnh dy hc Nng lc ngh nghip: - Kin thc - K nng - Thi ngh nghip
- V tr vic lm - Tin lng - Trin vng pht trin ngh nghip
u ra
p ng TTL (Outcome)
Kt qu hc tp (Output)
-
46
(Output/Outcome), cnh (Context). QLT hng ti
cht lng cn qun l cc yu t u vo, qun l qu trnh thc hin n
qun l cc yu t u ra; ng thi, cn quan tm n tc ng ca bi cnh
vi phm vi rng v a dng hn nh cc vn lin quan n th ch, chnh
sch, dn c, mi trng pht trin kinh t - x hi (tin b KHCN, hi nhp
quc t, i tc cnh tranh, u t cho dy ngh).
Hnh 1.4: M hnh CIPO v qun l o to ngh
Nh vy, cng vi cch tip cn qun l theo qu trnh, CIPO a
thm thnh phn v Tc ng ca bi cnh (Context); ngha l, khi vn dng
vo QLT ngh, m hnh CIPO c tnh cht kim sot qu trnh o to v tt
c cc yu t tc ng t mi trng kinh t - x hi ln qu trnh o to
hng ti cht lng p ng c yu cu ca thc tin sn xut v nhu cu
doanh nghip. V vy, xu th s dng CIPO trong QLT ngh ang c
quan tm v tm hng vn dng. Khi , QLT ngh c t trong mt
mi trng vn ng c ngha ton din hn, ch khng ch l vn
thng tin phn hi t ngi lao ng tt nghip, t cc doanh nghip s
dng lao ng hoc vn bo m cht lng ca t chc, CST.
u vo (Input)
- Tuyn sinh - Gio vin - Ti chnh - Chng trnh o to - C s vt cht v trang thit b dy hc
Qu trnh (Process)
Qu trnh dy - hc
u ra (Output/Outcome) - Ngi hc tt nghip - Tha mn nhu cu c nhn - p ng nhu cu doanh nghip
Tc ng ca bi cnh (Context) - Chnh tr, kinh t, x hi - Chnh sch (Lut Gio dc, Lut Dy ngh,...) - Tin b khoa hc v cng ngh - Hi nhp quc t, i tc cnh tranh,... - u t cho dy ngh,...
-
47
Tm li, QLT ni chung v QLT ngh ni ring u nhm n mc
tiu ln nht l nng cao cht lng v hiu qu o to. Cc m hnh trn
y cho chng ta nhng hng vn dng nht nh, ph hp vi tng iu
kin c th trong qu trnh QLT. T , chng ta c nhng cch tip cn
trong QLT ngh nhm to ra sn phm ca qu trnh o to p ng yu
cu ca thc tin sn xut v TTL, l: Tip cn theo qu trnh; Tip cn
theo nh hng u ra - NLTH; Tip cn th trng - hng ti cht lng.
1.4.2. Vn dng m hnh CIPO trong qun l o to ngh theo nng
lc thc hin
Theo hnh 1.5, cc nhm ni dung qun l gm: qun l u vo, qun
l qu trnh, qun l u ra, ng thi cn quan tm n cc yu t tc ng
ca bi cnh n QLT ngh.
Hnh 1.5: Vn dng m hnh CIPO trong qun l o to ngh theo NLTH
1.4.2.1. Qun l u vo
a) Qun l cng tc t vn hng nghip v tuyn sinh hc ngh theo
NLTH, bao gm: Qun l chnh sch tuyn sinh, qu trnh tuyn sinh (phn
- Qun l cng tc tuyn sinh theo NLTH
- Qun l pht trin CTT theo NLTH
- Qun l cc iu kin bo m cht lng (GV, c s vt cht v trang thit b)
Qun l u vo Qun l qu trnh
- Qun l qu trnh dy hc theo NLTH
- Qun l cng tc nh gi kt qu u ra theo NLTH - Qun l cng tc cp vn bng, chng ch theo m un NLTH
Qun l thng tin u ra: - Vic lm - Trin vng pht
trin ngh nghip
Qun l u ra
Tc ng ca bi cnh n QLT ngh
- Th ch, Chnh sch, Dn c - Tin b khoa hc v cng ngh - Hi nhp quc t, i tc cnh tranh - u t cho dy ngh,...
-
48
nhm HS, ghp lp,) v hng nghip cho HS ph thng chn ngh ph
hp hc ngh theo NLTH. Mt hi ng t vn tuyn sinh c s tham gia
ca doanh nghip s gp phn nh hng tuyn sinh ngi hc theo cc yu
cu ca thc tin sn xut hoc nhu cu ca doanh nghip. Khi s hnh
thnh knh tuyn sinh ngi hc ang lm vic ti cc doanh nghip ch
ng trong cng tc bi dng, o to li lao ng k thut p ng yu cu
ca pht trin sn xut v cng ngh; ngha l, nh trng cng gp phn
gip cc doanh nghip tng nng sut lao ng v li nhun. Tuyn sinh trong
mt kha hc l mt tha thun gia mt c nhn hay mt t chc (c th gi
chung l khch hng) vi CST m theo CST s cung cp dch v o
to cho khch hng theo yu cu v CTT, khung thi gian,