LOGO

QUẢN TRỊ RỦI RO

TS. Nguyễn Hải Quang

NỘI DUNG

Tổng quan về rủi ro 1

Quaûn trò ruûi ro2

Nhận dạng rủi ro 3

Đo lường rủi ro4

Kieåm soaùt ruûi ro 5

Tài trợ rủi ro 6

Quaûn trò ruûi ro taùc nghieäp7

8 Quản trị rủi ro tài chính

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO

1.1. KHÁI NIỆM VỀ RỦI RO

1.1.1. Quan điểm các trường phái về rủi ro

Tröôøng phaùi truyeàn thoáng (tieâu cöïc)

- Rủi ro là điều không lành, không tốt, bất ngờ xảy đến (từ điển tiếngViệt xuất bản năm 1995)

- Theo Giáo sư Nguyễn Lân “ rủi ro (đồng nghiã với rủi) là sự khôngmay”.

- Theo từ điểm Oxford “ rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm hoặc bịđau đớn thiệt hại…”

- Trong lĩnh vực kinh doanh tác giả Hồ Diệu định nghĩa “rủi ro là sựtổn thất về tài sản hay giảm sút lợi nhuận thực tế so với lợi nhuậndự kiến

- “Rủi ro là những bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong qúa trình sảnxuất, kinh doanh của doanh nghiệp, tác động xấu đến sự tồn tại vàphát triển doanh nghiệp”

- Như vậy: “rủi ro là những thiệt hại, mất mát, nguy hiểm hoặc cácyếu tố liên quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều không chắcchắn có thể xảy ra cho con người”.

Trường phái trung hòa

- Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được (Frank Knight)

- Rủi ro là bất trắc có thể liên quan đến những biến côù khôngmong đợi (Allan Willett)

- Rủi ro là giá trị và kết quả mà hiện thời chưa biết đến

- Theo C.Arthur William, Jr.Micheal, L.Smith: “rủi ro là sự biếnđộng tiềm ẩn ở những kết quả. Rủi ro có thể xuất hiện trong hầuhết các hoạt động của con người. Khi có rủi ro người ta khôngthể dự đoán được chính xác kết qủa. Sự hiện diện của rủi ro gâynên sự bất định. Nguy cơ rủi ro phát sinh bất cứ khi nào mộthành động dẫn đến khả năng được hoặc mất không thể đoántrước”.

- Như vậy: “rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được. Rủi ro vừamang tính tích cực vừa mang tính tiêu cực. Rui ro có thể mangtới những tổn thất, mất mát, nguy hiểm… cho con người nhưngcũng có thể mang đến những cơ hội”.

1.1.2. Các thành phần cơ bản của rủi ro

Mối đe dọa: các loại nguy hiểm có thể mang lại lợiích hoặc tổn thất

Nguồn: trong đó các tổ chức được tái lập cho sự tiếptục tồn tại của nó

Các nhân tố thay đổi: có xu hướng tăng hay giảm:

- Đa số mối nguy hiểm là nguyên nhân của một biến số

- Sự thay đổi dẫn đến sự bất định và gây ra những hậuquả khi có sự cố rủi ro

Hậu quả: kết quả xuất hiện khi biến cố xảy ra

Bốn thành phần cơ bản của rủi ro

MỐI ĐE DỌA

Năng lượng tự nhiên

Sai lầm của con người

Chủ tâm gây hại

Tình huống xấu

NGUỒN

Nhà

Đất và MMTB

Nguyên vật liệu

Lao động

Sản phẩm

CÁC NHÂN TỐ THAY ĐỔI

Tình huống cụ thểXây dựngPhòng ngừaTheo dõiKiểm soátThiết kế

HẬU QỦA

Hư hỏng tài sản

Tổn thất thu nhập

Trách nhiệm pháp lý

Tai nạn/ tử vong

Gián đoạn kinh doanh

Phá sản

1.2. PHÂN LOẠI RỦI RO

1.2.1. Một số cách phân loại rủi ro truyền thống

Rủi ro có và không có tổn thất về tài chính

- Trong một số trường hợp, rủi ro xảy ra có kèm

theo tổn thất về tài chính nhưng một số trường

hợp thì không

Rủi ro động và rủi ro tĩnh

- Rủi ro động:

• Rủi ro xuất hiện khi nền kinh tế bị thay đổi dẫn

đến những tổn thất cho công ty

• Rủi ro động còn bao gồm một số tổn thất khác

không phải do nguyên nhân thay đổi của nền kinh

tế như: thiên tai, sự lừa đảo của một cá nhân…

- Rủi ro tĩnh:

• Rủi ro tĩnh là kết quả của sự thay đổi trong nền

kinh tế (thay đổi sở thích người tiêu dùng, thay

đổi công nghệ…)

• Rủi ro tĩnh có thể ảnh hưởng đến nhiều cá nhân vì

họ thường chủ quan cho rằng nó không nguy

hiểm bằng rủi ro động

Rủi ro căn bản và rủi ro cá biệt

- Rủi ro căn bản: bao gồm các thiệt hại thông phàmvề nguồn gốc và hậu quả. Đó là các rủi ro, nguyênnhân của hầu hết các hiện tượng kinh tế, xã hội,chính trị. Nó tác động trên một vùng rộng lớn hay tấtcả dân số. Ví dụ: chiến tranh, động đất…

- Rủi ro cá biệt: là các rủi ro phát sinh từ một số cáchiện tượng cá biệt. Ví dụ: cháy nhà, cướp

Rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán

- Rủi ro thuần túy: là loại rủi ro chỉ mang lạinhững hậu quả không có lợi hoặc những tổn thất

- Phân loại rủi ro thuần túy:

• Rủi ro cá nhân: chết sớm, tuổi già, mất sức laođộng, thất nghiệp

• Rủi ro về tài sản: tổn thất trực tiếp, gián tiếp

• Rủi ro pháp lý

• Rủi ro phát sinh do sự phá sản của người khác

- Rủi ro suy đoán: là loại rủi ro vừa có thể mang lạitổn thất nhưng cũng có thể mang lại lợi ích

- Phân loại rủi ro suy đoán:

• Rủi ro do thiếu kinh nghiệm và kỹ năng quản lý

• Rủi ro do sự thay đổi thị hiếu của khách hàng

• Rủi ro do lạm phát

• Rủi ro do điều kiện không ổn định của thuế

• Rủi ro do thiếu thông tin

• Rủi ro tình hình chính trị bất ổn

1.2.2. Rủi ro tài chính

Các rủi ro tài chính phát sinh từ quyền sở hữu hay

việc sử dụng các công cụ tài chính. Các rủi ro tài

chính có thể xuất phát từ nhiều nguồn, bao gồm

các biến đổi về lãi suất, các giao dịch hối đoái, rủi

ro tín dụng, phát hành cổ phiếu…

1.2.3. Rủi ro hoạt động kinh doanh

Các rủi ro hoạt động kinh doanh bao gồm các rủi

ro phát sinh từ sự xuất hiện và các hoạt động của

một doanh nghiệp (trang thiết bị, hệ thống máy

tính hư hỏng, quy trình hoạt động có lỗi, nhân

viên bị tai nạn…)

1.2.4. Rủi ro pháp lý

Rủi ro pháp lý thường đưa đến tranh chấp kiện tụngkéo dài có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanhcủa doanh nghiệp. Rủi ro pháp lý có nguồn gốc từ:

• Do thay đổi về luật pháp liên quan đến kinh doanhnhư qui định về nhãn hiệu, môi trường, lao động…

• Thiếu kiến thức về pháp lý

• Thiếu chặt chẽ trong những hợp đồng kinh tế hoặcđầu tư

• Vi phạm pháp luật quốc gia như luật chống độcquyền…

1.2.5. Rủi ro chiến lược

Chiến lược có vai trò quan trọng trong một doanhnghiệp quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Có7 loại rủi ro chiến lược chính:

• Rủi ro dự án

• Rủi ro từ khách hàng

• Rủi ro từ chuyển đổi

• Rủi ro từ đối thủ cạnh tranh

• Rủi ro thương hiệu

• Rủi ro ngành

• Rủi ro đình trệ

1.3. TÁC ĐỘ CỦA RỦI RO TRONG KINH DOANH VÀ CUỘC SỐNG

Sự thành công của một tổ chức kinh doanh sẽ phụthuộc nhiều vào khả năng quản trị giao diện rủi rochuỗi và bản thân công ty kinh doanh đó

- Rủi ro chuỗi có thể chia thành 4 nhóm:

• Rủi ro kinh doanh

• Rủi ro thực hiện

• Rủi ro thanh khoản

• Rủi ro tai nạn

Bốn nhóm trên có mối liên hệ mật thiết với nhau

do vậy các nhà quản trị cần có phương pháp quản

trị hiệu quả để tổng rủi ro chuỗi là nhỏ nhất

Sự thành công của một công ty phụ thuộc rất

nhiều vào trình độ quản trị rủi ro của công ty đó

CHƯƠNG 2: QUẢN TRỊ RỦI RO

2.1. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN QUẢN TRỊ RỦI RO

Quaûn trò ruûi ro ñaõ ñöôïc thöïc hieän moätcaùch khoâng chính thöùc töø thuôû ban ñaàu.Ngöôøi tieàn söû tuï taäp laïi vôùi nhau thaønhnhöõng boä laïc ñeå baûo toàn taøi nguyeânthieân nhieân, chia seû traùch nhieäm, vaøchoáng laïi nhöõng baát traéc trong cuoäc soáng.

iaiG ñoaïn ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa quaûn tròruûi ro hieän ñaïi caû veà maët hoïc thuaät laãnngheà nghieäp laø giai ñoaïn (1955-1964). hiK ñoù quaûntrò ruûi ro chính thöùc môùi coù ñöôïc moät söïchaáp nhaän roäng raõi ñoái vôùi caû nhöõngnhaø thöïc haønh laãn nhöõng nhaø nghieâncöùu.

Quá trình phát triển về mặt kỹ thuật của quản trịrủi ro qua xu hướng “đáng tin cậy” của thập niên1950, và qua xu hướng “an toàn hệ thống” củathập niên 1960 và 1970.

Quản trị rủi ro bắt đầu đi vào một giai đoạn mangtính quốc tế từ giữa những năm 70 đó là giai đoạntoàn cầu hóa. Hiệp Hội Quản Trị Rủi Ro và BảoHiểm (viết tắt là RIMS, là hiệp hội những chuyêngia hàng đầu trong lĩnh vực này) bắt đầu thiết lậpnhững quan hệ với các nhà quản trị rủi ro châuAâu và châu Á.

Trong những năm 90, các hoạt động quản trị rủi rotiếp tục phát triển. Quản trị rủi ro không phải làmột lĩnh vực hoàn thiện như kế toán và tài chính.Tuy còn nhiều tranh cãi nhưng quản trị rủi ro ngàynay đã vượt xa nguồn gốc ban đầu của nó.

Việc mua bảo hiểm tiếp tục đóng một vai trò hếtsức quan trọng trong hầu hết những trách nhiệmcủa nhà quản trị, nhưng tầm quan trọng của nóđang bị giảm đi. Hơn nữa, nguyên tắc mua bảohiểm đang bắt đầu hoà hợp với những hoạt độngquản trị rủi ro khác của tổ chức, chẳng hạn nhưthiết kế an toàn, quản trị rủi ro pháp lý, sự an toànnhững hệ thống thông tin... .

2.2. KHÁI NIỆM VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO

2.2.1. Quan niệm về quản trị rủi ro

Quan ñieåm truyeàn thoáng hay qui öôùc veàquaûn trò ruûi ro tieáp tuïc coù aûnh höôûng lôùnñeán caùc nhaø hoaït ñoäng thöïc tieãn vaø caùc hoïcgiaû. Nhöõng laäp luaän raèng quaûn trò ruûi ro laømoät moân hoïc goàm nhieàu ngaønh hoïc lieân quanñeán vieäc quaûn trò nhöõng ruûi ro “thuaàn tuùy”cuûa moät toå chöùc. Noù laø quan ñieåm cuûangöôøi quan taâm ñeán lôïi nhuaän döïa treân yùnieäm quaûn trò ruûi ro ñang taêng tröôûng ñeàu,thay vì thay ñoåi hoaøn toaøn vieäc mua baûo hieåm. Nhöõng ngöôøi theo truyeàn thoáng lyù luaän raèngcaùc nhaân toá vöôït quaù giaù trò cöïc ñaïi cuûacoâng ty coù theå aûnh höôûng ñeán nhöõng quyeátñònh veà quaûn trò ruûi

Quản trị rủi ro toàn diện (TRM) là:”một quá trình có hệthống, dựa trên cơ sở thống kê và tổng hợp được xây dựngđể đánh giá quản trị rủi ro.

Bốn nguồn gốc của các thất bại (hệ thống) trong một cấutrúc cấp bậc đa mục tiêu”. Bốn nguồn gốc của thất bại hệthống bao gồm:

1. Sự thất bại về phần cứng,

2. Sự thất bại về phần mềm,

3. Sự thất bại thuộc về tổ chức

4. Sự thất bại về con người.

Quan điểm này có mục đích phù hợp với những nguyên lýquản trị chất lượng toàn diện, và dựa chủ yếu vào ngônngữ và những khái niệm thuộc về các lĩnh vực quản trịhoạt động và kỹ thuật.

Quan điểm thứ ba được dựa trên quan điểm lýthuyết tài chính hiện đại về chức năng quản trị rủiro, nghĩa là quản trị rủi ro là những quyết định tàichính và nên được đánh giá trong mối tương quanảnh hưởng của chúng đến giá trị công ty.

Quản trị rủi ro là một hình thức quản trị đã xuấthiện chủ yếu trong cộng đồng ngân hàng giốngnhư một cách tiếp cận có hệ thống để đối phó vớinhững rủi ro tài chính cụ thể, chẳng hạn như rủi rotín dụng, rủi ro chuyển đổi ngoại tệ, rủi ro tronggiao dịch; cũng như rủi ro đầu tư.

Quản trị rủi ro là quá trình tiếp cận rủi romột cách khoa học và có hệ thống nhằmnhận dạng, kiểm soát, phòng ngừa và giảmthiểu những tổn thất, mất mát, những ảnhhưởng bất lợi của rủi ro.

2.2.2. Định nghĩa quản trị rủi ro

Định nghĩa quản trị rủi ro tổ chức (ORM) đối nghịch vớiquan điểm truyền thống, trong khi đó nó mang nhiều yếutố của quan điểm chung của Kloman, Haimes, vàDoherty.

Điểm thứ nhất, những người chỉ trích này cho rằng:quản trị rủi ro không nên phân biệt các rủi ro.

Điểm thứ hai, quản trị rủi ro không phải là chức năngquản trị chuyên môn hóa; nó là một chức năng quản trịchung.

Điểm thứ ba, trong một phạm vi hẹp hơn nhiều, nhữngngười chỉ trích đã lưu ý rằng, những người theo truyềnthống đã phần nào hướng vào “quản trị tổn thất” thay vìhướng vào “quản trị rủi ro và bất định”.

2.2.3. Nhiệm vụ của nhà quản trị rủi ro

2.3. QUY TRÌNH QUẢN TRỊ RỦI RO

2.3.1. Nhận dạng mối nguy hiểm và rủi ro

Nguyên nhân không nhận dạng được các rủi ro:

• Một số rủi ro không thấy được và ít xảy ra

• Một vài rủi ro không nhận dạng được

• Trong tự nhiên thường có rất nhiều tổn thất nhỏxuất hiện ngoài sự hiện diện của rủi ro, trongkhi đó những tổn thất lớn lại ít xuất hiện

Các rủi ro thường xuất hiện trong kinh doanh

Phân loại tổn thất

Tổn thất trực tiếp

Tổn thất gián tiếp

Tổn thất pháp lý

Tổn thất nguồn nhân lực

2.3.2. Đo lường rủi ro

Mục tiêu của đo lường rủi ro

• Để hiểu biết và đánh giá chúng

• Để tính các chi phí giảm thiểu rủi ro và cáckhoản bồi thường tổn thất

• Để kiểm soát các loại rủi ro và tổn thất

Phương pháp đo lường rủi ro

• Phương pháp định tính

• Phương pháp định lượng

2.3.3. Kiểm soát rủi ro

Né tránh rủi ro

Giảm thiểu rủi ro

Ngăn ngừa tổn thất

Giảm tổn thất

Bồi thường tổn thất

2.3.4. Tài trợ tổn thất

- Lưu giữ tổn thất

- Chuyển giao tổn thất

2.3.5. Đối chiếu các kết quả

2.4. KHUNG QUẢN TRỊ RỦI RO

2.4.1. Khung COSO – ERM

Khung ERM do tổ chức COSO triển khai bao gồm 8thành phần:

2.4.2. Tiêu chuẩn quản trị rủi ro của Úc vàNewZealand

Tiêu chuẩn quản trị rủi ro của Úc và NewZealand gồm7 bước:

2.4.3. Tiêu chuẩn quản trị rủi ro của Vương

Quốc Anh

Việc quản trị rủi ro là phần trọng tâm, chủ yếu của

quản trị chiến lược tổ chức. Chính vì thế, tiêu

chuẩn quản trị rủi ro phải được hội nhập, đưa vào

văn hoá của tổ chức và do lãnh đạo cao cấp nhất

hướng dẫn, chỉ đạo.

2.5. QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG MỘT TỔ CHỨC

2.5.1. Chính sách quản trị rủi ro

Mục tiêu chung:

Nhà quản trị cần phải biết rõ rủi ro đối với thunhập của con người (hay tài sản)

Bộ phận quản trị phải có trách nhiệm nhận dạngcác rủi ro và báo cáo kịp thời lên cấp trên

Bộ phận quản trị rủi ro sẽ phải dự trù những tổnthương của con người, tổn thất hay hư hỏng tàisản dưới quyền kiểm soát của họ

Trách nhiệm của quản trị rủi ro là trợ giúp cácnhà quản trị rủi ro và ban giám đốc điều hànhcông ty cho tốt

Ngoài ra chính sách quản trị rủi ro còn có thể:

Thiết lập mục tiêu chung của phòng QTRR và chức năng của nótrong phạm vi của tổ chức

Thiết lập nhiệm vụ của phòng QTRR và mối quan hệ lãnh đạocủa nó

Thiết lập một trật tự để phối hợp các hoạt độn QTRR giữa cácbộ phận khác nhau trong một tổ chức

Thiết lập và cải tiến thường xuyên kênh thông tin QTRR và hệthống tin học quản trị

Chuẩn bị chương trình QTRR dễ quản lý, thực hiện và có thể dễdàng chuyển đổi trong trường hợp phải thay đổi nhân sự

Dự trù trách nhiệm pháp lý đối với các loại tài sản không đượcbảo hiểm hoặc không được bồi thường thiệt hại

2.5.2. Quá trình quản trị rủi ro

- Liên quan đến công việc nhận dạng các rủi ro,phân tích các rủi ro, kiểm soát rủi ro, chọn lựa vàsàng lọc kết quả

2.5.3. Tổ chức quản trị rủi ro

- Hệ thống tin học quản trị rủi ro

- Quản trị rủi ro thủ công

- Quản trị bằng báo cáo

CHƯƠNG 3: NHẬN DẠNG RỦI RO

3.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM

3. 1. 1. Nhaän daïng ruûi ro ? Nhaän daïng ruûiro laø quaù trình xaùc ñònh lieân tuïc vaøcoù heä thoáng caùc ruûi ro vaø baát ñònhcuûa moät toå chöùc. Caùc hoaïït ñoäng nhaändaïng nhaèm phaùt trieån thoâng tin veànguoàn ruûi ro, caùc yeáu toá maïo hieåm,hieåm hoïa, vaø đối tượng chịu ruûi ro.

Nguoàn ruûi ro? Nguoàn ruûi ro laø nguoàncaùc yeáu toá goùp phaàn vaøo caùc keátquaû tieâu cöïc hay tích cöïc.

Yếu tố nguy hiểm? Mối nguy hiểm là cácnguyên nhân của tổn thất.

Yếu tố hiểm họa? Mối hiểm họa gồm các điềukiện tạo ra hoặc làm tăng các khả năng tổn thấtvà mức độ của rủi ro

Đối tượng chịu rủi ro? Là các đối tượng chịucác kết quả, có thể là được hay mất.

3.2. NGUỒN RỦI RO

NGUỒN RỦI RO

MÔI TRƯỜNG

VẬT CHẤT

MÔI TRƯỜNG

VĂN HÓA XH

VẤN ĐỀ NHẬN THỨC

MÔI TRƯỜNGKINH TẾ

MÔI TRƯỜNGCHÍNH

TRỊ

MÔI TRƯỜNG

LUẬTPHÁP

MÔI TRƯỜNG

HOẠT ĐỘNG

3.2.1. Môi trường vật chất

Rõ ràng, một trong những nguồn rủi ro cơ bảnnhất là môi trường vật chất xung quanh ta. Độngđất, hạn hán, mưa dầm đều có thể dẩn đến tổnthất. Sự bất lực của chúng ta trong việc hiểu biếtmôi trường chúng ta đang sống, các ảnh hưởngcủa chúng ta đối với nó cũng như của nó đối vớichúng ta là nguyên nhân chủ yếu của nguồn rủi ronầy. Môi trường vật chất cũng có thể là nguồnphát sinh các rủi ro suy đoán, chẳng hạn đối vớinông nghiệp, du lịch, đầu tư bất động sản…

Các nguồn rủi ro vật chất có thể là:

3.2.2. Môi trường văn hóa xã hội

Sự thay đổi các chuẩn mực giá trị, hành vi của conngười, cấu trúc xã hội, các định chế… là nguồn rủi rothứ hai. Nhiều nhà kinh doanh Mỹ đã thất bại ê chềkhi nhảy vào môi trường quốc tế. Chẳng hạn sự khácbiệt về các chuẩn mực xã hội ở Nhật đã cho thấy đâylà một nguồn bất định quan trọng đối với các doanhnhân phương Tây và Mỹ. Ở Mỹ, tình trạng bất ổntrong dân chúng do cuộc bạo động năm 1992 ở LosAngeles cũng cho thấy sự quan trọng của nguồn rủi ronầy. Sự thay đổi các chuẩn mực giá trị cũng có thểtích cực, chẳng hạn quan điểm về phụ nữ trong lựclượng lao động đã mở ra một nguồn năng lực mới.

3.2.3. Môi trường chính trị

Trong một đất nước, môâi trường chính trị có thể là mộtnguồn rủi ro rất quan trọng. Chính sách của một TổngThống mới có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng lên các tổchức (cắt giảm ngân sách các địa phương, ban hành cácquy định mới về xử lý chất thải độc hại…). Trên phươngdiện quốc tế, môi trường chính trị còn phức tạp hơn.Không phải tất cả các quốc gia đều dân chủ trong cáchđiều hành, nhiều nơi có thái độ và chính sách rất khácnhau về kinh doanh. Tài sản nước ngoài có thể bị nướcchủ nhà tịch thu hoặc chính sách thuế thay đổi liên tục.Môi trường chính trị cũng có thể có tác động tích cựcthông qua các chính sách tài chính và tiền tệ, việc thực thipháp luật, giáo dục cộng đồng…

Rủi ro chính trị bao gồm:

3.2.4. Môi trường luật pháp

Có rất nhiều sự bất định và rủi ro phát sinh từ hệthống pháp luật. Luật pháp không phải chỉ đề racác chuẩn mực và các biện pháp trừng phạït, vấnđề là bản thân xã hội có sự tiến hóa và các chuẩnmực nầy có thể không tiên liệu được hết. Ở phạmvi quốc tế còn phức tạp hơn vì các chuẩn mực luậtpháp có thể thay đổi rất nhiều từ nơi nầy sang nơikhác. Môi trường luật pháp cũng tạo ra các kếtquả tích cực như cung cấp môi trường xã hội ổnđịnh, bảo vệ các quyền công dân.

3.2.5. Môi trường hoạt động

Quá trình hoạït động của tổ chức có thể làm phátsinh rủi ro và bất định. Các tiến trình khuyến mãi,tuyển dụng, sa thải nhân viên có thể gây ra các rủiro về pháp lý. Quá trình sản xuất có thể đưa côngnhân đến các tổn hại vật chất. Các hoạt động củatổ chức có thể gây tổn hại cho môi trường. Kinhdoanh quốc tế có thể gặp các rủi ro và bất định dohệ thống giao thông vận chuyển không tin cậy. Vềkhía cạnh rủi ro suy đoán thì môi trường hoạtđộng cuối cùng sẽ đưa ra một sản phẩm hay dịchvụ mà từ đó tổ chức sẽ thành công hay thất bại.

Rủi ro môi trường hoạt động bao gồm:

3.2.6. Môi trường kinh tế

Mặc dù môi trường kinh tế thường vận động theo môitrường chính trị, sự phát triển rộng lớn của thị trườngtoàn cầu đã tạo ra một môi trường kinh tế chung chotất cả các nước. Mặc dù các hoạt động của một chínhphủ có thể ảnh hưởng tới thị trường vốn thế giới,nhưng hầu như một quốc gia không thể kiểm soát nổithị trường nầy. Tình trạng lạm phát, suy thoái, đìnhđốn hiện nay là các yếu tố của các hệ thống kinh tế màkhông một quốc gia nào có thể kiểm soát nổi. Ở mộtphạm vi hẹp, lãi suất và hoạt động tín dụng có thể ápđặt các rủi ro thuần túy và suy đoán đáng kể lên các tổchức.

Các rủi ro kinh tế có thể là:

3.2.7. Vấn đề nhận thức

Khả năng cuả một nhà quản trị rủi ro trong việchiểu, xem xét, đo lường, đánh giá chưa phải làhoàn hảo. Một nguồn rủi ro quan trọng đối với hầuhết các tổ chức là sự nhận thức và thực tế hoàntoàn khác nhau. Môi trường nhận thức là nguồnrủi ro đầy thách thức trong việc nhận diện và phântích rủi ro, vì những phân tích đó đòi hỏi trả lờinhững câu hỏi như: “làm sao hiểu được ảnh hưởngcủa sự bất định lên tổ chức?” hay “làm sao biếtđược cái mình nhận thức là đúng với thực tế?”

Rủi ro vấn đề nhận thức bao gồm:

3.3. NGUY CƠ RỦI RO CỦA MỘT TỔ CHỨC

3.3.1. Nguy cơ rủi ro về tài sản

Nguy cô ruûi ro laø khaû naêng ñöôïc lợi hay chịu tổn thấtvề taøi saûn vaät chaát, taøi saûn taøi chính hay taøi saûnvoâ hình (danh tieáng, hoã trôï veà chính trò, quyeàn taùcgiaû) vaø caùc keát quaû naøy xaûy ra do caùc hieåm hoïahoaëc ruûi ro. Taøi saûn coù theå bò hö hoûng, bò huûyhoaïi hay taøn phaù, maát maùt hoaëc giaûm giaù theonhieàu caùch khaùc nhau. Vieäc khoâng theå söû duïng taøisaûn trong moät thôøi gian - toån thaát veà maët thôøigian– laø ví duï cho moät loaïi toån thaát thöôøng bò boûqua. Thaät vaäy, moät bieán coá nhö söï suïp ñoå thòtröôøng taøi chính ôû caùc nöôùc chaâu AÙ gaàn ñaây laømngöng treä caùc hoaït ñoäng cuûa nhieàu doanh nghieäp ôûnhöõng nöôùc naøy vaø ñaõ gaây ra toån thaát lôùn lao veàtaøi saûn cho caùc doanh nghieäp naøy. Nguy cô veà taøi

3.3.2. Nguy cô ruûi ro veà traùch nhieämphaùp lyù

Là các nguy cơ có thể gây ra các tổn thất về tráchnhiệm pháp lý đã được quy định. Luật dân sự và hìnhsự quy định chi tiết các trách nhiệm mà người dânphải thực hiện. Nhà nước ban hành hiến pháp, cácluật, quy định và chỉ thị áp đặt các giới hạn theo luậtcho một số hoạït động. Các trách nhiệm pháp lý thayđổi theo từng quốc gia cũng là một vấn đề phải lưu ý.Nguy cơ rủi ro về trách nhiệm pháp lý thực sự là mộtbộ phận cuả nguy cơ rủi ro về tài sản. Thật ra nguy cơrủi ro trách nhiệm pháùp lý có những đặc trưng kháchẳn với các nguy cơ rủi ro về tài sản vì nó là nguy cơrủi ro thuần túy.

3.3.3. Nguy cơ rủi ro về nguồn nhân lực

Là nguy cơ rủi ro có liên quan đến “tài sản con người” của tổchức. Rủi ro có thể gây tổn thương hoặc tử vong cho các nhàquản lý, công nhân viên hay các đối tượng có liên quan đếntổ chức như khách hàng, người cung cấp, người cho vay, cáccổ đông … Về phương diện rủi ro suy đoán, một người laođộng có thể xem là một nguy cơ rủi ro về nguồn nhân lựcnhưng năng suất của họ có thể có kết quả tích cực. Một thiếtbị kỹ thuật cao có thể xem là nguồn gây tổn thất (do gây tainạn lao động) đồng thời cũng là nguồn tạo ra lợi ích (làmtăng năng suất). Cuối cùng ta không nên nghĩ rủi ro vềnguồn nhân lực luôn liên hệ với các thiệt hại về thể xác, sựbất ổn về kinh tế cũng là những tổn thất phổ biến (như thấtnghiệp hay về hưu). Vì vậy quản trị rủi ro về nguồn nhân lựcphải quan tâm đến các lợi ích về kinh tế và thể chất của conngười.

3.4. CÁC PHƯƠNG PHÁP NHẬN DẠNG RỦI RO

3.4.1. Phương pháp báo cáo tài chính

- Bằng việc phân tích các khoản mục của bảngcân đối kế toán hoặc báo cáo sản xuất, theo dõichứng từ… các nhà quản trị rủi ro có thể nhậndạng được các rủi ro

- Nhà quản trị rủi ro phải xác định các loại rủi rotiềm năng được liệt kê trong các báo cáo tàichính cho từng tổ chức cá biệt

- Nhà quản trị rủi ro giống như một thanh tra, đểlàm tốt công việc cần phải hiểu các tỷ số tàichính, các nguồn thông tin khác về tài chính hoặccác chứng từ hợp pháp của tổ chức

3.4.2. Phương pháp lưu đồ

Trước hết, xây dựng một hay một dãy các lưu đồtrình bày tất cả các hoạt động của tổ chức, bắt đầutừ khâu nguyên vật liệu, nguồn năng lượng, tất cảcác đầu vào khác nơi người cung cấp và kết thúcvới thành phẩm trong tay người tiêu dùng

Kế đó, một bảng liệt kê các nguồn rủi ro về tàisản, pháp lý và nguồn nhân lực có thể được sửdụng cho từng khâu trong lưu đồ để nhận dạng cácrủi ro mà tổ chức có thể gặp.

CÁC TỔN THẤT TIỀM NĂNG CÓ THỂ

Tổn thất về tài sản: việc thay thế hay sửa chữa xecộ, nhà máy sản xuất, máy móc … đều gắn vớihiểm họa trong việc sản xuất hoặc dịch chuyển

Tổn thất về pháp lý: Các vấn đề về pháp lý dotổn thương thân thể hay hư hại tài sản

Tổn thất về nguồn nhân lực: các tổn thất do chếthay mất khả năng làm việc của các nhân viên chủchốt. Tổn thất đối với gia đình của nhân viên dochết, nghỉ hưu hay thất nghiệp của nhân viên

3.4.3. Phương pháp thanh tra hiện trường

Bằng những quan sát và nhận xét thực tế về tổng

thể bố trí mặt bằng, về các hoạt động sản xuất

kinh doanh dẫn đến những rủi ro hiện hữu, nhà

quản trị rủi ro có thể nhận dạng được những nguy

cơ rủi ro đối với doanh nghiệp

Các nghiên cứu cần thực hiện khi sử dụng phương pháp thanh tra hiện trường

3.4.4. Phương pháp hợp tác với các phòng chức năng khác trong tổ chức

Thường xuyên thăm viếng các cán bộ quản lý và

nhân viên của các bộ phận nghiệp vụ khác trong

công ty để nắm bắt được đầy đủ các thông tin về

hoạt động sản xuất kinh doanh

Tham khảo, đọc các báo cáo bằng văn bản của

các bộ phận nghiệp vụ theo hệ thống báo cáo

thường xuyên giúp nhà quản trị có thể nắm được

những thông tin cần thiết

3.4.5. Phương pháp thông qua tư vấn

Thông qua tư vấn, nhà quản trị rủi ro có thể nắmbắt thêm được những thông tin cần thiết về mốihiểm họa và nguy cơ rủi ro đối với tổ chức từnguồn tin bên ngoài

Các nhà tư vấn có thể là:

3.4.6. Phương pháp phân tích hợp đồng

Các hợp đồng kinh tế luôn bị vi phạm dẫn đến rủi

ro pháp lý và rủi ro khác phát sinh trong quá trình

thực hiện hợp đồng. Để tránh rủi ro các hợp đồng

phải nghiên cứu kỹ từng điều khoản

Các rủi ro phát sinh từ các hợp đồng kinh tế bao gồm

Rủi ro trong ký kết hợp đồng

o Rủi ro chủ thể

o Rủi ro từ ngôn từ

o Rủi ro từ nội dung ký kết

o Rủi ro pháp lý

Rủi ro trong thực hiện hợp đồng

o Rủi ro về thời gian giao hành

o Rủi ro trong vận chuyển, bốc dỡ, lưu kho

o Rủi ro trong nghiệm thu hàng hóa

3.4.7. Phương pháp nghiên cứu các số liệu thống kê

Số liệu thống kê cho phép chúng ta đánh giá xu

hướng phát triển của các tổn thất mà doanh nghiệp

phải đối mặt

Số liệu thống kê cho phép chúng ta nghiên cứu,

phân tích một số vấn đề như: nguyên nhân, thời

điểm, vị trí xảy ra sự cố, người bị nạn và một số

các yếu tố nguy hiểm khác có thể ảnh hưởng đến

bản chất của tai nạn

CHƯƠNG 4. ĐO LƯỜNG RỦI RO

4.1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN4.1.1. Chi phí trực tiếp và gián tiếp Söï phaân bieät giöõa chi phí tröïc tieáp vaø giaùn tieáp laø

neàn taûng cho vieäc öôùc löôïng caùc haäu quaû veà taøichính coù theå coù (lôïi ích tröïc tieáp vaø giaùn tieáp cuõngñöôïc chuù yù).

hiC phí tröïc tieáp laø haäu quaû tröïc tieáp nguy hieåm gaây racho ngöôøi hay vaät. Chaúng haïn khi löûa thieâu ruïi maùi nhaøcuûa moät cöûa haøng baùn leû, toån thaát tröïc tieáp laø chiphí söûa chöõa hay thay phaàn maùi nhaø bò hoûng.

hiC phí giaùn tieáp lieân heä ñeán söï hö hoûng tröïc tieápgaây ra do moái nguy hieåm, nhöng caùc haäu quaû veà taøichính khoâng phaûi laø haäu quaû tröïc tieáp töø taùc ñoängcuûa nguy hieåm leân ngöôøi hay vaät. Chaúng haïn thaát thucuûa chuû cöûa haøng baùn leû khi cöûa haøng phaûi ñoùngcöûa ñeå söûa chöûa laø toån thaát giaùn tieáp. Caùc chi phígiaùn tieáp thöôøng khoù thaáy, maëc duø haäu quaû cuûa

4.1.2. Chi phí ẩn của tai nạn

Theo Heinrich, chi phí tai nạn công nghiệp thường chỉ đượcthấy qua các khoản bồi thường cho công nhân bị nạn trongthời gian họ không làm việc và các chi phí thuốc men. Tuynhiên chi phí thật sự lớn hơn nhiều, vì ông thấy các chi phí ẩnlớn hơn các khoản bồi thường bốn lần.

Simonds và Grimaldi đưa ra một cách khác để tính chi phícho các tai nạn thông thường, trong đó các chi phí khôngđược bảo hiểm được trình bày như các hệ số đơn giản của chiphí được bảo hiểm.

Bird và German đề xuất khái niệm các chi phí sổ cái, sở dĩ gọinhư thế là vì nó chỉ liên quan đến các chi phí có trong sổ cáicủa các bộ phận. Phương pháp này có thể áp dụng cho mọi tainạn chứ không phải chỉ cho các tai nạn gây tổn thương cơ thểhay lẽ ra đã gây tổn thương.

QUAN ĐIỂM CỦA HEINRICH

Chi phí thời gian bị mất của người bị nạn

Chi phí thời gian bị mất của các công nhân khác do phải ngừngviệc để giúp người bị nạn

Chi phí thời gian bị mất của các quản đốc và các viên chức khácđể chuẩn bị báo cáo và đào tạo người thay thế

Chi phí do nguyên liệu, máy móc, dụng cụ và các tài sản khác bịhỏng

Chi phí của người chủ do phải tiếp tục trả lương đầy đủ cho ngườibị nạn khi họ trở lại làm việc, trong khi năng suất của họ, do chưahồi phục, có thể thấp hơn so với trước kia.

Các chi phí xảy ra như là hậu quả về mặt tinh thần của tai nạn (sựlo sợ, căng thẳng)

QUAN ĐIỂM SIMONDS VÀ GRIMALDI

Tổng chi phí = Chi phí bảo hiểm +

+ A* Số trường hợp mất thời gian

+ B* Số trường hợp đưa đến bác sĩ (không mất thờigian)

+ C* Số trường hợp chỉ cần sơ cứu

+ D* Số tai nạn không gây tổn thương nhưng gâythiệt hại về tài sản vượt quá một giới hạn xác định

Trong đó A,B,C,D là các chi phí không được bảohiểm trung bình của từng loại trường hợp trong thờigian quan sát.

QUAN ĐIỂM BIRD VÀ GERMAN

Dựa trên cách phân loại chi phí trong kế toán để xác định, nhưchi phí nhân công, nguyên vật liệu, sản xuất chung…

Tổng chi phí trợ cấp cho công nhân.

Lương và chi phí thuốc men đã trả trong thời gian không làmviệc ngoài phần trợ cấp.

Thời gian bị mất trong ngày xảy ra tai nạn và các ngày sau đó.

Thời gian công nhân bị nạn phải làm việc nhẹ hoặc năng suấtgiảm.

Máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu:

- Chi phí sửa chữa hoặc thay thế thiết bị.

- Thời gian sản xuất bị mất

4.1.3. Các yếu tố cần đo lường

Đối với rủi ro thuần túy:

Tần số của các tổn thất có thể xảy ra

Mức độ nghiêm trọng của các tổn thất này.

Đối với rủi ro suy đoán:

Tần số của các kết quả tiêu cực và tích cực

Mức độ nghiêm trọng hay độ lớn của các kết quả

này.

ĐO LƯỜNG TẦN SỐ TỔN THẤT

Moät phöông phaùp öôùc löôïng taàn soá toån thaát laøquan saùt xaùc suaát ñeå moät nguy hieåm seõ gaây ratoån thaát trong moät naêm.

(1) “haàu nhö khoâng xaûy ra” (nghóa laø theo nhaøquaûn trò bieán coá naøy seõ khoâng xaûy ra),

(2) “hieám khi xaûy ra” (nghóa laø maëc duø coù theåxaûy ra, cho tôùi baây giôø bieán coá vaãn chöa xaûy ravaø khoâng coù veû gì laø seõ xaûy ra),

(3) “thænh thoaûng coù xaûy ra” (nghóa laø noù môùixaûy ra gaàn ñaây vaø coù theå hy voïng seõ xaûy ravaøo luùc naøo ñoù trong töông lai), hay

(4) “thöôøng xaûy ra” (nghóa laø noù ñaõ xaûy rathöôøng xuyeân vaø coù theå hy voïng coøn xaûy rathöôøng xuyeân trong töông lai)

CÁC MỨC ĐỘ TỔN THẤT

Tổn thất lớn nhất có thể có (Maximum possible loss) là giá trịthiệt hại lớn nhất có thể xảy ra, có thể nhận thức được.

Tổn thất lớn nhất có lẽ có (Maximum probable loss), là giá trịthiệt hại lớn nhất nhà quản trị tin là có thể xảy ra.

Nói cách khác, thiệt hại khó vượt quá tổn thất có lẽ có, trongkhi thiệt hại không thể vượt quá tổn thất lớn nhất có thể có.

Tổn thất toàn bộ hằng năm lớn nhất có lẽ có là lượng tổnthất lớn nhất mà một hay một nhóm đối tượng rủi ro có thểchịu trong suốt năm mà nhà quản trị tin là có thể xảy ra.

4.2. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH TÍNH

4.2.1. Thang đo ảnh hưởng

Đánh giá Ảnh hưởng tiềm năng

Nghiên trọng Tất cả mục tiêu đều không đạt

Nhiều Hầu hết các mục tiêu đều bị ảnh hưởng

Trung bình Một số chỉ tiêu bị ảnh hưởng, cần có sựnỗ lực để điều chỉnh

Ít Cần ít nỗ lực để điều chỉnh các mục tiêu

Không đáng kể Ảnh hưởng rất nhỏ, đều chỉnh bìnhthường

4.2.2. Thang đo khả năng xảy ra

Đánh giá Xác suất

Hầu như chắc chắn xảy ra Có thể xảy ra nhiều lần trongmột năm

Dễ xảy ra Có thể xảy ra một lần/năm

Có thể xảy ra Có thể xảy ra trong thời gian 5 năm

Khó xảy ra Có thể xảy ra trong thời gian 5 –10 năm

Hiếm khi xảy ra Có thể xảy ra sau 10 năm

4.2.3. Sắp xếp thứ tự ưu tiên

Ảnhhưởng/xác

suất

Khôngđáng kể

Ít Trung bình Nhiều Nghiêmtrọng

Hầu nhưchắc chắn

Trung bình Trung bình Cao Cao

Dễ xảy ra Thấp Trung bình Trung bình Cao

Có thể xảyra

Thấp Trung bình Trung bình Cao Cao

Khó xảy ra Thấp Trung bình Trung bình Cao

Hiếm khixảy ra

Thấp Thấp Trung bình Cao

4.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG

4.3.1. PHƯƠNG PHÁP TRIỂN KHAI TỔN THẤT

Bước 1: Xác định hệ số triển khai.

Phân tích tổn thất trong quá khứ nhằm xác định hệ sốtriển khai. Hệ số triển khai từng kỳ bằng tổng số khiếunại có thể có chia cho khiếu nại công dồn của kỳ đó.

Bước 2: Dự báo khiếu nại có thể có

Khiếu nại có thể có từng lô hàng sẽ bằng số khiếu nại đãbáo cáo nhân với hệ số triển khai tương ứng.

Bước 3: Dự báo dòng khiếu nại bồi thường theo thời gian

Bước 4 Dự báo dòng tiền thanh toán và hiện giá về thờiđiểm dự báo

4.3. 2. PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO DỰA TRÊN NGUY CƠ RỦI RO

Bước 1: phân tích đối tượng gánh chịu rủi ro thành những nhóm

có nguy cơ xảy ra rủi ro gần giống nhau, và tính xác suất.

Bước 2: chọn một đối tượng làm chuẩn tính hệ số qui đổi của các

đối tượng khác sang đối tượng chuẩn.

Bước 3: dự báo nhu cầu đối tượng rủi ro cho kỳ tới.

Bước 4: dự báo rủi ro có thể xảy ra, số tiền bồi thường, sau đó

hiện giá về thời điểm dự báo.

4.3.3. ƯỚC LUỢNG ĐỘ CHÍNH XÁC

Công thức tổng quát

MPC Tổn thất lớn nhất có thể có

K là tổn thất trung bình

Z hệ số được tính từ độ tin cậy

Deta là độ lệch chuẩn

ZKMPC

4.3.4. MỘT SỐ PHÂN PHỐI XÁC SUẤT

Phân phối chuẩn

Phân phối nhị thức

Xác suất của r tai nạn =

Phân phối Poisson

Xác xuất của r tai nạn =

n!

r! (n – r)! p

r (1 – p) n - r

r!

m r e- m

Trong đó m chính là kỳ vọng của số lượng tai nạn

CHƯƠNG 5. KIỂM SOÁT RỦI RO

5.1. GIỚI THIỆU CHUNGPhöông phaùp kieåm soaùt ruûi ro ñöôïc thöïc hieän

baèng caùch Laép ñaët heä thoáng baûo an ñeå ngaên chaën söï

xaâm nhaäp baát hôïp phaùp vaøo nhöõng döõ lieäu. Laép ñaët nhöõng heä thoáng chöõa chaùy, baûo ñaûm

an toaøn cho con ngöôøi, taøi saûn. Thöïc hieän nhöõng chöông trình ñaøo taïo vaø giaùo

duïc cho coâng nhaân nhaèm naâng cao nhaän thöùc,hieåu bieát cuûa hoï veà ruûi ro vaø giuùp hoï bieátsöû duïng kyõ thuaät ñeå haïn cheá nhöõng tröôønghôïp ñaùng tieác khi coù ruûi ro xaûy ra.

Phaùt trieån vaø thi haønh nhöõng luaät leä ñaõ ñöôïcquy ñònh, thöôøng xuyeân höôùng daãn nhaân vieânthöïc hieän nhöõng luaät leä quy ñònh ñoù, vôùi muïctieâu laø quaûn trò nhöõng söï maát maùt, vaø thöôngvong trong cô caáu ñoái vôùi söùc maïnh cuûa töïnhieân

5.2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO

5.2.1. Khái niệm

Kiểm soát rủi ro bao gồm nhöõng kyõ thuaät,nhöõng coâng cuï, nhöõng chieán löôïc, vaønhöõng quaù trình nhaèm bieán ñoåi ruûi rocuûa moät toå chöùc thoâng qua vieäc neùtraùnh, ngaên ngöøa, giaûm thieåu baèng caùchkieåm soaùt taàn suaát vaø möùc ñoä cuûaruûi ro vaø toån thaát hoaëc lôïi ích.

Mặt khaùc, kieåm soaùt ruûi ro coøn bao goàmcaû nhöõng phöông phaùp hoaøn thieän caùckieán thöùc vaø söï hieåu bieát trong haønh vitoå chöùc coù taùc ñoäng ñeán ruûi ro.

5.2.2. Các trường hợp kiểm soát rủi ro được sử dụng

Chi phí tài trợ rủi ro thường lớn hơn chi phí tổn thất

Tổn thất phát sinh gián tiếp hay những chi phí ẩn

không được phát hiện trong thời gian dài

Tổn thất gây nên những tác động bên ngoài ảnh

hưởng không tốt đến tổ chức. Ví dụ: tổ chức làm ô

nhiễm môi trường làm tăng chi phí kiểm soát rủi ro

5.2.3. Mối quan hệ của kiểm soát rủi ro đối với các vấn đề khác trong quản trị rủi ro

Với đánh giá rủi roChuoãi ruûi ro bao goàm naêm maét xích cô baûn sau:1. Moái hieåm hoïa: laø nhöõng ñieàu kieän daãn ñeán toån thaát. Ví

duï : moät boä phaän cuûa maùy moùc ñöôïc baûo quaûnkhoâng ñuùng caùch.

2. Yeáu toá moâi tröôøng : laø boái caûnh maø trong ñoù nguyhieåm toàn taïi. Ví duï : saøn cuûa phaân xöôûng nôi boä phaänmaùy moùc naøy ñöôïc laép ñaët.

3. Söï töông taùc: laø quaù trình maø moái hieåm hoïa vaø moâitröôøng ruûi ro taùc ñoäng laãn nhau, ñoâi khi khoâng coù aûnhhöôûng nhöng ñoâi khi daãn ñeán toån thaát. Ví duï : Moätngöôøi coâng nhaân vaän haønh thieát bò khoâng ñöôïc baûoquaûn ñuùng caùch coù theå bò tai naïn vì taám chaén baûo veäkhoâng ñöôïc ñaët ñuùng choã khi muõi khoan bò gaõy.

4. Keát quûa coù theå laø toát hay xaáu : laø keát quaû tröïc tieápcuûa söï taùc ñoäng. Ví duï, trong tröôøng hôïp naøy laø vieäc bòtoån thöông nghieâm troïng ôû maét.

5. Nhöõng haäu quaû : khoâng phaûi laø nhöõng keát quaû tröïctieáp (vieäc bò toån thöông ôû maét) maø laø nhöõng haäu quaûlaâu daøi cuûa söï coá xaûy ra (söï khieáu naïi boài thöôøng

Mối liên hệ giữa kiểm soát rủi ro và tài trợ rủi ro

Kiểm soát rủi ro có mối liên hệ chặt chẽ với tài trợ

rủi ro vì nó có ảnh hưởng đến tần suất và độ lớn

của tổn thất cần được tài trợ

Kiểm soát rủi ro có hiệu quả ảnh hưởng tích cực

đến chi phí tài trợ rủi ro của tổ chức

5.3. CÁC CÔNG CỤ VÀ KỸ THUẬT KIỂM SOÁT RỦI RO

5.3.1. Né tránh rủi ro

Moät trong nhöõng phöông phaùp kieåm soaùtruûi ro cuï theå laø neù traùnh nhöõng hoaïtñoäng, con ngöôøi, taøi saûn laøm phaùt sinhtoån thaát coù theå coù bôûi khoâng thöøanhaän noù ngay töø ñaàu hoaëc bôûi loaïi boûnguyeân nhaân daãn tôùi toån thaát ñaõ ñöôïcthöøa nhaän.

Bieän phaùp ñaàu tieân cuûa hoaït ñoäng neùtraùnh ruûi ro laø chuû ñoäng neù traùnh tröôùckhi ruûi ro xaûy ra

Bieän phaùp thöù hai laø loaïi boû nhöõng

Né tránh rủi roÑaây laø giaûi phaùp khaù ñôn giaûn, trieät ñeåvaø chi phí thaáp, tuy nhieân coù moät soá haïncheá:

Ruûi ro vaø lôïi ích song song toàn taïi vì vaäyneáu neù traùnh ruûi ro cuõng coù theå maát ñilôïi ích coù ñöôïc töø taøi saûn vaø hoaït ñoängñoù.

Ruûi ro vaø baát ñònh toàn taïi trong moïi hoaïtñoäng cuûa con ngöôøi vaø toå chöùc, vì vaäycoi chöøng traùnh ruûi ro naøy chuùng ta coùtheå gaëp ruûi ro khaùc.

Trong nhieàu tình huoáng khoâng theå ñaët ragiaûi phaùp neù traùnh, hoaëc nguyeân nhaâncuûa ruûi ro gaén chaët vôùi baûn chaát hoaït

5.3.2. Ngăn ngừa tổn thất

Chương trình ngăn ngừa tổn thất tìm cách giảmbớt số lượng các tổn thất xảy ra hoặc loại bỏchúng hoàn toàn. Ở đây, chuỗi rủi ro là rất quantrọng vì các hoạt động ngăn ngừa rủi ro tìm cáchcan thiệp vào ba mắt xích đầu tiên của chuỗi: sựnguy hiểm, môi trường rủi ro, sự tương tác giữamối nguy hiểm và môi trường. Điều đó có nghĩalà các hoạt động ngăn ngừa rủi ro tập trung vào :

Thay thế hoặc sửa đổi hiểm họa Thay thế hoặc sửa đổi môi trường Thay thế hoặc sửa đổi cơ chế tương tác (giữa

mối nguy hiểm và môi trường)

5.3.3. Giảm thiểu rủi ro

Các biện pháp giảm thiểu tổn thất tấn công vào các rủi robằng cách làm giảm bớt giá trị hư hại khi tổn thất xảy ra (tứcgiảm nhẹ sự nghiêm trọng của tổn thất).

Những hoạt động giảm thiểu tổn thất là những biện phápsau khi tổn thất đã xảy ra. Mặc dù những biện pháp nàyđược đặt ra trước khi một tổn thất nào đó xuất hiện, nhữngchức năng hoặc mục đích của những biện pháp này là làmgiảm tác động của tổn thất một cách hiệu quả nhất.

Trước hết, ý niệm về chuỗi rủi ro được đưa ra để minh họaviệc ngăn ngừa tổn thất can thiệp vào ba mắt xích đầu củachuỗi rủi ro như thế nào? Giảm thiểu tổn thất tập trung vàomắt xích thứ 3 (chỉ thỉnh thoảng, không thường xuyên) vàmắt xích thứ 4 và thứ 5 (thông thường hơn)

GIẢM THIỂU TỔN THẤT

1. Cứu lấy những tài sản còn sử dụng được

2. Chuyển nợ

3. Kế hoạch giải quyết hiểm họa

4. Dự phòng

5. Phân chia rủi ro

CỨU LẤY NHỮNG TÀI SẢN CÒN SỬ DỤNG ĐƯỢC

Một biện pháp giảm thiểu tổn thất được sử dụng rộng rãi là cứu

lấy những tài sản còn sử dụng được. Hiếm khi tổ chức bị thiệt

hại hoàn toàn và nhà quản trị rủi ro có thể tối thiểu hóa tổn thất

thông qua việc cứu lấy những tài sản còn lại. Một chiếc xe hơi

có thể bị bán làm phế liệu trong khi một bộ phận thiết bị đã bị

hư hỏng nhưng sữa chữa được có thể đem bán ở chợ cũ. Công

ty bảo hiểm thu hồi những tài sản còn lại sau tổn thất nhằm tối

thiểu hoá tác động của những tổn thất mà họ phải gánh chịu. Và

nhà quản trị rủi ro phải biết được kỹ thuật giảm thiểu tổn thất

này.

CHUYỂN NỢ

Một kỹ thuật giảm thiểu khác được đề cập ở đây là sự chuyểnnợ. Khi một công ty bảo hiểm bồi thường thiệt hại cho ngườimua bảo hiểm thì công ty bảo hiểm có thể có cơ hội lấy lại tiềnbồi thường từ bên thứ ba trong vụ kiện.

Sự chuyển nợ cũng có thể được xem xét lại như một biện phápgiảm thiểu tổn thất nhắm tới hậu quả lâu dài của tổn thất. Sựchuyển nợ cũng là một công cụ của quản trị tranh chấp. Quảntrị tranh chấp trở thành một bộ phận của những chiến lượchoặc chiến thuật cố gắng kiểm soát hoặc làm giảm hậu quả củanhững hành động hợp pháp làm nảy sinh ra tổn thất. Nhữngbiện pháp đặc biệt được sử dụng là : giải quyết tranh chấpbằng trọng tài, hòa giải, những chiến thuật và lý thuyết hòagiải, những nỗ lực quan hệ cộng đồng nhằm giải quyết “Quanđiểm chung của tòa án”.

KẾ HOẠCH GIẢI QUYẾT HIỂM HỌA

Giảm thiểu tổn thất tìm cách giảm thiểu sự tác động của tổnthất hoặc là thông qua việc kiểm soát những sự kiện khi nóxuất hiện, kiểm soát kết quả tức thời của sự kiện hoặc là thôngqua việc kiểm soát những hậu quả lâu dài của nó. Những kếhoạch giải quyết hiểm họa hoặc những biến cố bất ngờ là mộtsự tiếp cận hợp nhất đối với sự giảm thiểu tổn thất. Một kếhoạch giải quyết những hiểm hoạ là một nỗ lực to lớn của tổchức trong việc xác định những khủng hoảng hoặc tai họa cóthể xảy ra và thiết lập các kế hoạch để đối phó với những biếncố này. Kế hoạch phòng ngừa những bất trắc thường bao gồmmột quá trình nghiên cứu và đánh giá tương đối dài nhưngcuối cùng cũng phải nhường lại cho một kế hoạch ngẫu nhiêncó thể sử dụng được trong trường hợp tổ chức bị tổn thất.

LẬP KẾ HOẠCH GIẢI QUYẾT SỰ CỐ BẤT NGỜ

1. Tổ chức một nhóm hoạch định để thu thập kỹ năng, kinhnghiệm và ý kiến của nhiều người.

2. Đánh giá phạm vi và ảnh hưởng của sự cố tức là tất cả nhữngthứ có thể diễn ra theo tình huống xấu.

3. Triển khai kế hoạch dự phòng sự cố bất ngờ để vô hiệu hóahoặc chứa đựng mọi khía cạnh quan trọng của cuộc khủnghoảng có thể xảy ra. Giao tiếp là một phần quan trọng của kếhoạch này.

4. Đừng bao giờ cho rằng kế hoạch giải quyết sự có bất ngờ sẽthực sự hiệu quả. Hãy luôn thử nghiệm kế hoạch trong điềukiện thực tiễn hay tình huống dàn dựng.

5. Thường xuyên cập nhật kế hoạch.

KẾ HOẠCH GIẢI QUYẾT HIỂM HỌA

Những hoạt động dưới đây là một phần của những kế hoạch phòngngừa những hiểm hoạ, rủi ro :

1. Những nhân viên đã được trải qua huấn luyện.

2. Lưu trữ hồ sơ đã được vi tính hoá.

3. Kiểm tra thường xuyên để hoàn thiện hệ thống chữa cháy.

4. Bảo đảm tín dụng từ việc cho các tổ chức vay.

5. Huấn luyện nhân viên về các trường hợp an toàn khẩn cấp.

6. Lập kế hoạch và cách đối phó với những hiểm hoạ thông qua bộphận chữa cháy và các tổ chức chính phủ có liên quan.

7. Khả năng chuyển từ lạnh sang nóng của máy tính.

8. Sửa đổi lại cấu trúc, ví dụ như lắp đặt hệ thống tường ngăn cháy.

9. Phát triển chiến lược về những mối quan hệ cộng đồng.

10.Thành lập các đội cấp cứu khẩn cấp.

DỰ PHÒNG

Một tài sản dự phòng không được sử dụng trừ phi có rủi ro xảyra. Sự dự phòng thường được sử dụng trong những trường hợpcó tổn thất gián tiếp, là những tổn thất nảy sinh từ những tổnthất trực tiếp tới tài sản. Nó thường đóng vai trò kép trong việcngăn ngừa tổn thất và giảm thiểu tổn thất. Sự dự phòng làmgiảm khả năng tổn thất gián tiếp xảy ra bởi vì tài sản dự phòngsẵn sàng được sử dụng nếu tài sản nguyên thủy không còn sửdụng được nữa. Dò lại hồ sơ trong máy vi tính, lưu trữ hồ sơ làmột ví dụ về giá trị của sự dự phòng. Những thiệt hại về hồ sơnhân viên, khoản phải thu, những tài liệu giải quyết công việckinh doanh hay những tin tức tài chính có thể trở thành mộtvấn đề nghiêm trọng cho tổ chức.

PHÂN CHIA RỦI RO

Minh họa cuối cùng cho kỹ thuật giảm thiểu tổn thất là phânchia rủi ro. Sự phân chia rủi ro là một kỹ thuật trong đó một tổchức cố gắng ngăn cách những rủi ro của nó với nhau thay vìcho phép chúng gây hại cho một sự kiện đơn lẻ.

Ví dụ

Những bức tường ngăn lửa trong một cấu trúc . Nó chia phía bêntrong của cấu trúc thành nhiều ngăn riêng biệt bằng các vật liệuchống lửa.

Động lực đàng sau của sự phân chia rủi ro là làm giảm bất kỳ sựphụ thuộc giữa những rủi ro của tổ chức bằng cách làm giảm sựgiống nhau mà một sự kiện đơn lẻ tác động lên toàn bộ nhữngrủi ro của tổ chức.

5.3.4. Quản trị thông tin

Thoâng tin baét nguoàn töø phoøng quaûn tròruûi ro cuûa moät toå chöùc coù moät aûnhhöôûng quan troïng trong vieäc giaûm thieåunhöõng baát ñònh cuûa nhöõng ngöôøi coùquyeàn lôïi gaén lieàn vôùi toå chöùc.

Phoøng quaûn trò ruûi ro cuûa moät toå chöùcphaûi cung caáp thoâng tin ñeå xaùc ñònhhieäu quaû cuûa vieäc ño löôøng kieåm soaùtruûi ro vaø nhöõng muïc tieâu trong töông laihoï caàn ñaït ñöôïc. Thoâng tin ñaùng tin caäytöø phoøng quaûn trò ruûi ro coù theå cungcaáp cho nhöõng ngöôøi coù quyeàn lôïi gaénlieàn vôùi toå chöùc söï ñaûm baûo raèng toå

Một lĩnh vực khác mà thông tin có thể hạn chế sựbất định là sự hiểu biết của cá nhân về quá trìnhtạo nên tổn thất, ví dụ như chuỗi rủi ro. Sự hiểubiết về tiến trình những mối hiểm họa xảy ra gâytổn thất có thể giảm thiểu sự bất định ở các đốitượng có liên quan, bởi vì sự hiểu biết này chophép ta dự báo tốt hơn về những trường hợp tổnthất có thể xảy ra và từ đó giúp các cá nhân cảnhgiác phòng ngừa.

Để nâng cao khả năng hiểu biết vấn đề này, chúngta sử dụng phương pháp báo cáo và hệ thốngtưởng thưởng cho những nhân viên có đề nghị vềnhững hoạt động an toàn hơn.

5.3.5. Chuyển giao rủi ro

Chuyeån giao ruûi ro laø coâng cuï kieåm soaùt ruûi ro,taïo ra nhieàu thöïc theå khaùc nhau thay vì moät thöïctheå phaûi gaùnh chòu ruûi ro. Chuyeån giao ruûi ro coùtheå ñöôïc thöïc hieän baèng 2 caùch :Thöù nhaát: Chuyeån taøi saûn vaø hoaït ñoäng coù ruûiro ñeáân moät ngöôøi hay moät nhoùm ngöôøi khaùc.Ví duï : Khi thöïc hieän hôïp ñoàng, thoâng thöôøng moätcoâng ty gaùnh chòu toån thaát laø söï gia taêng giaùcaû lao ñoäng vaø nguyeân vaät lieäu, do ñoù ñeå ñaûmbaûo cho nhaø maùy cuûa coâng ty hoaït ñoäng coângty coù theå thueâ caùc hôïp ñoàng phuï coù giaù oånñònhHình thöùc chuyeån giao ruûi ro naøy coù lieân quan maätthieát vôùi moät bieän phaùp neù traùnh ruûi ro laø loaïiboû nhöõng nguyeân nhaân gaây ruûi ro. Ñaây laø moätbieän phaùp kieåm soaùt ruûi ro vì noù loaïi boû nhöõngtoån thaát tieàm aån gaây haïi cho toå chöùc, ñoàngthôøi traùnh bò huûy boû hôïp ñoàng vì ruûi ro cuûa

Thöù hai: Chuyeån giao baèng hôïp ñoàng giaoöôùc: chæ chuyeån giao ruûi ro, khoângchuyeån giao taøi saûn vaø hoaït ñoäng cuûanoù ñeán ngöôøi nhaän ruûi ro.

Ví duï : Ngöôøi ñi thueâ nhaø phaûi chòu traùchnhieäm thieät haïi veà caên nhaø mình thueâ.

Ngöôøi baùn leû chòu traùch nhieäm veàthieät haïi saûn phaåm sau khi nhaø saûnxuaát ñaõ giao haøng cho duø nhaø saûn xuaátleõ ra phaûi chòu traùch nhieäm.

Ngöôøi tieâu thuï coù theå khoâng khieáunaïi veà nhöõng thieät haïi taøi saûn vaø conngöôøi do loãi cuûa saûn phaåm hay dòch vuï

5.3.6. Đa dạng hóa

Ñaây laø moät noã löïc cuûa toå chöùc laøm

giaûm söï taùc ñoäng cuûa toån thaát leân

toaøn boä coâng ty. Cuõng gaàn gioáng nhö

phaân chia ruûi ro nhaèm giaûm thieåu toån

thaát, ña daïng hoùa cuõng coá gaéng phaân

chia toång ruûi ro thaønh nhieàu daïng khaùc

nhau vaø taän duïng söï khaùc bieät ñeå duøng

may maén cuûa ruûi ro naøy buø ñaép toån

thaát cho ruûi ro khaùc

CHƯƠNG 6. TÀI TRỢ RỦI RO

6.1. KHÁI NIỆM

Taøi trôï ruûi ro laø nhöõng kyõ thuaät vaø

coâng cuï ñöôïc söû duïng ñeå taøi trôï cho

chi phí cuûa ruûi ro vaø toån thaát

6.2. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TÀI TRỢ RỦI RO

6.2.1. Lưu giữ tổn thất

Moät phöông phaùp phoå bieán ñeå quaûn lyù ruûi

ro laø löu giöõ toån thaát. Nguoàn buø ñaép ruûi

ro laø nguoàn töï coù cuaû chính toå chöùc ñoù,

coäng theâm vôùi nguoàn vay möôïn maø toå

chöùc ñoù phaûi coù traùch nhieäm hoaøn

traû. Phöông phaùp löu giöõ coù theå laø thuï

ñoäng hoaëc naêng ñoäng, coù keá hoaïch hoaëc

khoâng coù keá hoaïch, coù yù thöùc hoaëc

khoâng coù yù thöùc.

Một số vấn đề cần xem xét khi ra quyết định sử

dụng phương pháp tự bảo hiểm

Phải có số rủi ro vừa đủ lớn để tổn thất mục

tiêu được ngăn chặn

Phải có nguồn tài chính vững mạnh có thể bù

đắp các tổn thất khi rủi ro xuất hiện

Cần chú trọng quản lý danh mục tự bảo hiểm

của công ty

Kế hoạch và nguồn tài trợ tổn thất lưu giữ

Không có kế hoạch tài trợ, để mặc nhiên khi có tổn thất sẽbồi thường từ nguồn huy động được

Tài khoản dự phòng: đây không phải là phương pháp tạonguồn quỹ mà là phương pháp hạch toán chi phí tổn thất

Tài khoản tài sản dự phòng: là lượng tiền mặt hay các loạitài sản tài chính khác dễ chuyển thành tiền mặt để thanhtoán những khoản tổn thất không được bảo hiểm

Công ty bảo hiểm trực hệ: các công ty bảo hiểm trực hệ làcác công ty bảo hiểm phân nhánh riêng do một hãng hoặcmột tổ chức thành lập để tiến hành bảo hiểm cho các dịchvụ của họ

6.2.2. Chuyển giao rủi ro

Chuyển giao bằng hợp đồng bảo hiểm

Baûo hieåm laø moät phaàn quan troïng trongchöông trình quaûn trò ruûi ro cuaû moät toåchöùc cuõng nhö moät caù theå. Baûo hieåm laømoät hình thöùc chuyeån giao taøi trôï ruûi ro,trong ñoù ngöôøi baûo hieåm chaáp thuaän gaùnhvaùc phaàn toån thaát taøi chính khi ruûi ro xuaáthieän. Baûo hieåm coù theå ñöôïc ñònh nghiaõ nhömoät hôïp ñoàng chaáp thuaän giöaõ hai beân:ngöôøi baûo hieåm vaø ngöôøi ñöôïc baûohieåm. Theo hôïp ñoàng naøy, ngöôøi baûo hieåmñoàng yù buø ñaép nhöõng toån thaát ñöôïc baûohieåm (theo hôïp ñoàng baûo hieåm) vaø ngöôøiñöôïc baûo hieåm coù traùch nhieäm ñoùng

Chuyển giao bằng hợp đồng phi bảo hiểm

Phaàn lôùn chuyeån giao taøi trôï ruûi ro phibaûo hieåm ñöôïc thöïc hieän thoâng qua moäthôïp ñoàng nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeàkhaùc, nhöng cuõng coù moät vaøi tröôønghôïp hôïp ñoàng ñöôïc thieát keá nhaèm muïcñích chuyeån giao naøy rieâng cho tình huoángñoù. Nhieàu thoûa thuaän hôïp ñoàng loaïinaøy chuyeån giao traùch nhieäm taøi chínhñoái vôùi toån thaát taøi saûn tröïc tieáp hoaëctoån thaát thu nhaäp, moät vaøi tröôøng hôïplaø toån thaát nguoàn nhaân löïc; haàu heátchuyeån giao traùch nhieäm taøi chính veà

6.2.3. Một số lưu ý khi chọn giữa phương pháp lưu giữ và chuyển giao

Phương pháp lưu giữ Phương pháp bảo hiểm

Tổ chức có nhiều động cơ trong kiểmsoát tổn thất có thể gánh chịu củamình

Công ty bảo hiểm có nhiều kinhnghiệm trong việc bồi thường tổn thất

Các nhà quản trị hiểu rõ về tổ chứccủa mình nên có thể tập trung giảiquyết được các vấn đề quan trọng củatổ chức

Công ty bảo hiểm có nhiều chuyênviên giỏi

Công ty bảo hiểm có nhiều loại dịchvụ bảo hiểm cung ứng cho kháchhàng

Ưu điểm của phương pháp lưu trữ và bảo hiểm

Cơ sở ra quyết định tài trợ rủi ro

Loại tổn thấtTần số

xuất hiện Mức tổn thất Dự báo Ảnh hưởngQuyết định

tài trợ

Không đángkể

Rất cao Rất thấp Rất cao Không đángkể

Không bảohiểm

Nhỏ Cao ThấpMức độ vừaphải trong 1

nămBình thường Tự bảo hiểm

Trung bình Thấp Trung bìnhMức độ vừaphải trong 10

nămTrầm trọng

Tự bảo hiểmBH bán phầnBH toàn phần

Lớn Hiếm khi xảyra

Cao Ít nhất Thảm họa BH toàn phần

6.3. CÁC NGUỒN TÀI TRỢ CÓ SẴN SAU TỔN THẤT

Tiền mặt và các chứng khoán ngắn hạn

Vay nợ

Vốn cổ phần…

Ngoài các nguồn vốn có sẵn, doanh nghiệp có thể

huy động nguồn vốn bên ngoài

CHƯƠNG 7. QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP

7.1. QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI SẢN

7.1.1. Các nguy cơ rủi ro với tài sản

7.1.1.1. Phân loại tài sản:

- Bất động sản

- Động sản:

+ Tài sản để sử dụng

+ Tài sản để bán

7.1.1.2. Nguyên nhân của rủi ro

7.1.1.3. Các rủi ro trực tiếp, gián tiếp và rủi ro về mặt thời gian

Rủi ro trực tiếp khi một mối nguy hiểm hay nhữngnguyên nhân tác động lên một đối tượng vật chất,tạo nên sự thay đổi giá trị của đối tượng đó

Rủi ro gián tiếp như một hệ quả của một kết quảtrực tiếp nhưng nó không dính đến các tác độngtrực tiếp của sự nguy hiểm lên đối tượng

Rủi ro về thời gian là một loại kết quả gián tiếpđặc biệt, trong đó yếu tố thời gian được đưa vàođánh giá kết quả

7.1.2. ĐÁNH GIÁ TỔN THẤT TIỀM NĂNG CỦA TÀI SẢN

7.1.2.1. Phương pháp đánh giá nguy cơ rủi ro tài

sản của chủ sở hữu

Phương pháp định giá theo giá thị trường

Phương pháp định giá theo chi phí thay mới

Phương pháp định giá theo chi phí thay mới có

giảm bớt hao mòn hữu hình và lỗi thời

7.1.2.2. Phương pháp đánh giá trong trường hợp

không có sửa chữa hay thay mới tài sản

Khi tài sản không được thay thế hoặc sửa chữa

hậu quả kinh tế của tài sản hư hỏng đối với chủ sở

hữu là hiện giá thu nhập tương lai của tài sản đó

7.1.3. TỔN THẤT VỀ MẶT THỜI GIAN

7.1.3.1. Giảm thu nhập

Tổn thất thu nhập cho thuê tài sản

Gián đoạn hoạt động trong doanh nghiệp

Gián đoạn hoạt động của những doanh nghiệp

cung ứng quan trọng hay khách hàng quan

trọng…

7.1.3.2. Tăng chi phí

Tăng thêm chi phí để giữ hoạt động kinh doanh

Bỏ các hợp đồng có giá trị

Tổn thất đối với người thuê vì không sử dụng

được các phần cải thiện không tháo dỡ được

7.2. QUẢN TRỊ RỦI RO ĐỐI VỚI NGUỒN NHÂN LỰC

7.2.1. TẦM QUAN TRỌNG CỦA NGUỒN NHÂNLỰC ĐỐI VỚI NHÀ QUẢN TRỊ RỦI RO

????

Hiệu quả các chi phí

o Những bất lợi do tử vong, mất khả năng làmviệc của người lao động có thể ảnh hưởng đếnhoạt động của doanh nghiệp

o Các chương trình phúc lợi về sự tử vong, sứckhỏa kém hay vấn đề hưu trí là hình thức bồithường cho người lao động có hiệu quả hơn việctài trợ qua lương bổng vì nó thể hiện mối quantâm của doanh nghiệp đối với người lao động

Ý thức trách nhiệm của chủ doanh nghiệp

Các chủ doanh nghiệp quan tâm đến phúc lợi của

người lao động vì họ cảm thấy phải có trách

nhiệm về vấn đề này

Các mối quan hệ công chúng

Công chúng có thể quy trách nhiệm cho người chủ

nếu những tổn thất xảy ra đối với nhân viên họ và

người chủ doanh nghiệp thấy được giá trị từ việc

tạo ra mối quan hệ tốt đẹp với công chúng

Thực hiện theo qui định của nhà nước

Nhà nước ban hành một số điều luật nhằm đảm

bảo quyền lợi chính đáng của người lao động và

doanh nghiệp phải chấp hành nghiêm túc các điều

luật này

Nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng để phát

triển doanh nghiệp

Trong thời kỳ cạnh tranh khốc liệt như hiện nay

thì nguồn nhân lực tốt là một trong yếu tố hàng

đầu giúp doanh nghiệp phát triển bền vững

7.2.2. MỐI NGUY HIỂM ĐỐI VỚI NGUỒN NHÂN LỰC

7.2.2.1. Nguồn nguy hiểm do con người

Nguy hiểm về ý thức đạo đức

Nguy hiểm về ý thức đạo đức có liên hệ mậtthiết với hành vi của con người

Do vậy hiệu quả quản trị, quan hệ lao động,kiểm soát các chất thải rác, hút thuốc nơi làmviệc… rất quan trọng đối với công việc xácđịnh hành vi của người lao động tại nơi làmviệc sao cho tổn thất rủi ro là nhỏ nhất

Những sai lầm của con người

Một số tai nạn xảy ra do nguyên nhân con người

gây nên. Con người không tiên đoán trước được,

họ có những quyết định sai lầm hay có lỗi đối với

các hành vi của họ

7.2.2.2. Môi trường làm việc

Điều kiện làm việc

Áp suất

• Không khí trong sạch, mát mẻ, nhiệt độ và độ ẩmthích hợp sẽ có tác dụng trực tiếp tới người lao động

• Con người có thể làm việc trong điều kiện quá nónghoặc quá lạnh nhưng có giới hạn nhất định

• Các loại quần áo bảo hộ lao động sẽ giúp con ngườitránh được tai nạn và bảo vệ sức khỏe mình

• Trong điều kiện làm việc ở nhiệt độ cao, quá nóngcần phải đảm bảo nước uống đầy đủ, thường xuyên

Ánh sáng và màu sắc

Ánh sáng là một trong những điều kiện quan trọngđể đảm bảo cho người lao động làm việc

Ánh sáng phải được thiết kế sao cho được phânphối đồng đều, tránh nơi quá sáng, nơi thì tối

Ánh sáng sử dụng càng gần với ánh sáng thiênnhiên thì càng tốt

Màu của tường, trần nhà và sàn nhà có tác dụngphân phối án sáng nơi làm việc

Tiếng ồn và độ rung

- Tiếng ồn và độ rung ở nơi làm việc là một loại rác nănglượng, nó cần phải loại bỏ hoặc giảm thiểu

- Một số phương pháp để giảm thiểu tiếng ồn và độ rung:

Trong thiết kế máy hoặc nơi làm việc cần phải có cácthông số về tiếng ồn và độ rung

Bảo dưỡng tốt hơn, thay thế các nguyên liệu mềm ở chỗnối trên bề mặt, sử dụng miếng đệm ở những chỗ góc…

Đóng nguồn gây tiếng động hay rung bằng các nguyên liệuđặc biệt

Trang bị cho người lao động các dụng cụ phòng chốngtiếng ồn và độ rung

Nguyên vật liệu sử dụng trong quá trình laođộng

Đối với các chất độc hại: chứa trong thùng cónắp đậy và giữ nơi thoáng mát, cách xa vùng nguyhiểm, có cảnh báo ngoài vỏ thùng, các nguyên liệuxung khắc sẽ tách riêng và cất giữ riêng

Đối với nguyên liệu ăn mòn: bảo quản trongthùng đặc biệt, bảo quản tốt, có thiết bị bảo vệ sựăn mòn, để xa các chất xung khắc

Tổ chức nơi làm việc

Tổ chức sắp xếp tốt nơi làm việc

Người lao động có ý thức tổ chức tốt

Nơi làm việc sạch sẽ, ngăn nắp, gọn gàng

Thường xuyên tập huấn các vấn đề: anh toàn

vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ

Có kế hoạch phòng chống rủi ro bất ngờ

7.2.3. THUYÊN CHUYỂN LAO ĐỘNG

Một số khái niệm về thuyên chuyển lao động

o Tự ý nghỉ việc: người lao động tự ý nghỉ việctại công ty

o Giãn thợ (trong một thời gian ngắn): công tyđình chỉ (hay cho nghỉ việc) một số lao động đểgiảm bớt áp lực do nền kinh tế suy thoái

o Được phép nghỉ chính thức: kết thúc công việcdo nguyên nhân chuyên môn

o Nguyên nhân khác: do đến tuổi hưu trí, chết,hoặc đau ốm thường xuyên

7.2.3.1. Tác động của thuyên chuyển lao động

7.2.3.2. Chi phí thuyên chuyển lao động

Chi phí cho người lao động rời bỏ công ty

Chi phí tuyển dụng

Chi phí đào tạo

Chi phí giảm năng suất

Chi phí tổn thất doanh thu: do người bán hàng

nghỉ việc

Bảng: Các chi phí trực tiếp và gián tiếp của

thuyên chuyển lao động

7.2.3.3. Nguyên nhân thuyên chuyển lao động

7.2.4. ĐÁNH GIÁ RỦI RO NGUỒN NHÂN LỰC CỦA MỘT TỔ CHỨC

7.2.4.1. Tổn thất do mất người chủ chốt

Những nhân viên có tay nghề cao, nghiệp vụ

chuyên môn giỏi, kiến thức hay mối kinh doanh

rộng là nguồn lực rất quan trọng của tổ chức.

Nếu các nhân viên này chết, mất khả năng làm

việc hay nghỉ việc gây tổn thất lớn cho công ty

7.2.4.2. Tổn thất do mất đi những khoản tín dụng

Nhiều tổ chức thực hiện mở rộng tín dụng cho khách

hàng của mình. Tình trạng tử vong, bệnh tật kéo dài

của khách hàng có thể hoặc làm giảm khả năng thanh

toán các món nợ, hoặc tạo ra các mối quan hệ không

tốt với công chúng nếu sử dụng các áp lực đòi nợ

7.2.4.3. Tổn thất do hoạt động sản xuất kinh

doanh bị gián đoạn

Người lao động bị tai nạn hay nghỉ việc sẽ ảnh

hưởng một phần đến hoạt động sản xuất kinh

doanh của doanh nghiệp. Đặc biệt khi người này

đóng vai trò chủ chốt thì có thể gây hậu quả

nghiêm trọng cho doanh nghiệp

7.3. QUẢN TRỊ RỦI RO KINH DOANH VÀ CHIẾN LƯỢC

7.3.1. Rủi ro dự án

Tỷ lệ thất bại của một số loại dự án

Phim của Hollywood 60%

Sát nhập hoặc mua lại công ty 60%

Dự án công nghệ thông tin 70%

Sản phẩm thực phẩm mới 78%

Đầu tư mạo hiểm 80%

Sản phẩm dược mới Trên 90%

Nguồn: Lật ngược tình thế, Adrian J Slywotzky và Karl Weber

Nguyên nhân làm cho các dự án thất bại:

Một số giải pháp quản trị rủi ro dự án:

7.3.2. Rủi ro từ khách hàng

Quản trị rủi ro nếu khách hàng bỏ đi :

7.3.3. Rủi ro từ chuyển đổi

Trong kinh doanh những sự chuyển đổi

thường xảy ra ở một trong hai dạng sau:

o Sự xuất hiện một nền công nghệ mới làm cho

những nền công nghệ cũ trở nên lỗi thời

o Sự tạo ra một mô hình kinh doanh mới có khả

năng cạnh tranh hoàn toàn với những mô hình

kinh doanh hiện tại

Quản trị rủi ro từ chuyển đổi:

Tỷ lệ % những công ty lớn đã thành công qua thời kỳ chuyển đổi

Các công ty sản xuất máy tính lớn 13%

Các cửa hàng theo doanh nghiệp 11%

Các công ty sản xuất máy tính mini 33%

Các công ty luyện thép 13%

Các công ty bán hàng giảm giá 11%

Các công ty sản xuất máy tính cá nhân 20%

Các cửa hàng theo kiểu cải thiện gia đình 14%

Các công ty sản xuất phần mềm máy tính 30%Nguồn: Phân tích Oliver Wyman

7.3.4. Rủi ro xuất hiện đối thủ cạnh tranh không thể đánh bại

Quản trị rủi ro xuất hiện đối thủ cạnh tranhkhông thể đánh bại

7.3.5. Rủi ro thương hiệu bị mất sức mạnh

Rủi ro thương hiệu có 2 loại:

o Sự sụp đổ thương hiệu

o Sự ăn mòn thương hiệu (diễn ra chậm hơn, tinhvi hơn)

Quản trị rủi ro thương hiệu

o Tìm hiểu nguyên nhân

o Xây dựng chương trình tái cơ cấu: sản phẩmhoàn hảo, kế hoạch kinh doanh xuất sắc và hìnhảnh thương hiệu lôi cuốn, phù hợp

7.3.6. Rủi ro ngành

Quản trị rủi ro ngành:

7.3.7. Rủi ro đình trệ

Quản trị rủi ro đình trệ:

CHƯƠNG 8. QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH

8.1. CÁC THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

8.1.1. Căn cứ vào kỳ hạn thanh toán

Thị trường tiền tệ:

Là thị trường mua bán, trao đổi các công cụ tàichính ngắn hạn

Đặc trưng: Hàng hoá có tính thanh khoản cao, rủiro thấp

Đối tượng tham gia: ngân hàng trung ương, ngânhàng thương mại, công ty bảo hiểm, cá nhân, nhàmôi giới…

Thị trường vốn

Là thị trường mua bán, trao đổi các công cụ tài

chính trung và dài hạn

Đối tượng tham gia: các tổ chức tài chính như ngân

hàng, công ty bảo hiểm, doanh nghiệp…

Được phân chi thành thị trường tín dụng trung và

dài hạn và thị trường chứng khoán

8.1.2. Căn cứ vào phương thức tổ chức thị trường

Thị trường sơ cấp: Là thị trường mà trong đó

những người đi vay vốn sẽ phát hành công cụ tài

chính và bán cho người đầu tiên mua nó

Thị trường thứ cấp: Là thị trường mà trong đó

những công cụ tài chính đã được phát hành có thể

được mua đi bán lại

SỰ KHÁC NHAU GiỮA THỊ TRƯỜNG SƠ CẤP VÀTHỊ TRƯỜNG THỨ CẤP

Thị trường sơ cấp Thị trường thứ cấp

-Mua bán các chứng khoánmới phát hành

- Làm tăng thêm vốn cho chủthể phát hành

- Giá cả chứng khoán chủ yếudo tổ chức phát hành ấn định

-Mua bán chứng khoán đãphát hành trước đó

- Không làm tăng thêm vốncho chủ thể phát hành mà thịtrường thứ cấp chỉ cho chuyểnđổi quyền sở hữu chứngkhoán đã phát hành

- Giá cả chứng khoán do thịtrường xác định

8.1.3. Căn cứ vào tính chất chuyên môn hoá của thịtrường

Thị trường công cụ nợ: là thị trường mà ngườicần vốn sẽ huy động vốn bằng cách phát hành cáccông cụ nợ

Thị trường công cụ vốn: là thị trường mà trong đóngười cần vốn huy động vốn bằng cách phát hànhcác cổ phiếu bán cho những người có vốn. Ngườinắm giữ cổ phiếu gọi là cổ đông

SO SÁNH THỊ TRƯỜNG CÔNG CỤ NỢ VÀ THỊ TRƯỜNG CÔNG CỤ VỐN

THỊ TRƯỜNG CÔNG CỤ NỢ THỊ TRƯỜNG CÔNG CỤ VỐN

- Lãi suất cố định

- Có thời hạn thanh toán

- Ít rủi ro

- Mức độ ưu tiên chi trả trước

công cụ vốn

-Cổ tức không cố định

- Không có thời hạn thanh toán

- Nhiều rủi ro

- Mức độ ưu tiên trong chi trả là

sau cùng

Thị trường công cụ phái sinh: là thị trường phát hành

các chứng khoán phái sinh và mua đi bán lại các chứng

khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh: là những chứng khoán được

ra đời từ các giao dịch chứng khoán và được quyền

chuyển đổi sang chứng khoán qua hành vi mua bán

theo những điều kiện nhất định

Có nhiều loại công cụ phái sinh: kỳ hạn, giao sau,

quyền chọn và hoán đổi

8.2. CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH PHÁI SINH

8.2.1. Hợp đồng kỳ hạn:

Hợp đồng kỳ hạn là hợp đồng giữa hai bên –người mua và người bán – để mua hoặc bán tàisản vào một ngày trong tương lai với giá đã thỏathuận ngày hôm nay.

Nếu vào ngày đáo hạn, giá thực tế cao hơn giáthực hiện, người sở hữu hợp đồng sẽ kiếm đượclợi nhuận, nếu giá thấp hơn, người sở hữu hợpđồng sẽ chịu một khoản lỗ.

Hợp đồng kỳ hạn gần giống với một quyền chọn,nhưng quyền chọn cho quyền nhưng không bắtbuộc phải thực hiện giao dịch, trong khi người sởhữu hợp đồng kỳ hạn bắt buộc phải thực hiện.

Rủi ro không có khả năng chi trả (rủi ro tín dụng)của hợp đồng có hai chiều. Người sở hữu hợpđồng hoặc là nhận hoặc là thực hiện chi trả, phụthuộc vào biến động giá cả của tài sản cơ sở.

Giá trị của hợp đồng kỳ hạn chỉ được giao nhậnvào ngày đáo hạn hợp đồng; không có khoản chitrả nào được thực hiện vào ngày ký kết hoặc trongthời hạn của hợp đồng.

8.2.1. Hợp đồng giao sau

Hợp đồng giao sau cũng là hợp đồng giữa hai bên– người mua và người bán – để mua hoặc bán tàisản vào một ngày trong tương lai với giá đã thỏa

thuận ngày hôm nay.

Các hợp đồng được giao dịch trên sàn giao dịchgiao sau và chịu quá trình thanh toán hàng ngày.

Hợp đồng giao sau tiến triển từ hợp đồng kỳ hạnvà có nhiều đặc điểm giống với hợp đồng kỳ hạn.

Các hợp đồng giao sau được giao dịch trên thị trường có tổ chức, gọilà sàn giao dịch giao sau.

Hợp đồng giao sau có tính thanh khoản cao vì nó có thể được mua

hoặc bán lại cho một bên thứ ba.

Hợp đồng giao sau cũng có rủi ro hai chiều. Nhưng thị trường giaosau sử dụng hai công cụ để loại bỏ rủi ro tín dụng.

• Thứ nhất, thay vì giao nhận giá trị hợp đồng thông qua việc thanh

toán đơn nhất vào ngày đáo hạn, thay đổi trong giá trị của các hợp

đồng giao sau được thực hiện vào cuối ngày chúng được giao

dịch (thanh toán hàng ngày, điều chỉnh theo thị trường).

• Thứ hai của hợp đồng giao sau giúp làm giảm rủi ro không thanh

toán là yêu cầu tất cả các thành viên tham gia thị trường – người

bán và người mua đều như nhau – thực hiện một khoản ký gửi

được gọi là khoản ký quỹ.

8.2.3. Hợp đồng quyền chọn

Quyền chọn là một hợp đồng giữa hai bên – người

mua và người bán – trong đó cho người mua quyền,

nhưng không phải là nghĩa vụ, để mua hoặc bán một

tài sản nào đó vào một ngày trong tương lai với giá đã

đồng ý vào ngày hôm nay.

Người mua quyền chọn trả cho người bán một số tiền

gọi là phí quyền chọn.

Một quyền chọn để mua tài sản gọi là quyền chọn

mua (call). Một quyền chọn để bán tài sản gọi là

quyền chọn bán (put).

8.2.4. Hợp đồng hoán đổi

Hoán đổi là một hợp đồng trong đó hai bên đồng ý

hoán đổi dòng tiền.

Một hợp đồng hoán đổi, tương tự như hợp đồng giao

sau, giống như một danh mục các hợp đồng kỳ hạn.

Vì vậy, kết quả cơ bản ba loại công cụ này là tương tựnhau.

Sự khác biệt chủ yếu giữa hợp đồng kỳ hạn. giao sau

và hoán đổi là đặc tính thanh toán c