rachunek kosztów działań w logistyce
DESCRIPTION
Zarządzanie Logistyczne - wykład 6. Rachunek kosztów działań w logistyce. Problemy z rozliczaniem kosztów pośrednich. Udział kosztów pośrednich (zarówno wydziałowych, jak i ogólnozakładowych) w kosztach całkowitych jest duży i wykazuje tendencje rosnące - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ W LOGISTYCE
Zarządzanie Logistyczne - wykład 6
Problemy z rozliczaniem kosztów pośrednich
Udział kosztów pośrednich (zarówno wydziałowych, jak i ogólnozakładowych) w kosztach całkowitych jest duży i wykazuje tendencje rosnące
Kierownictwo potrzebuje informacji dotyczących podejmowanych decyzji (ocena rentowności, gospodarności) i umożliwiających motywowanie oraz kontrolę
Problemy z rozliczaniem kosztów pośrednich
Właściwe rozliczanie kosztów wydziałowych na produkty jest konieczne z punktu widzenia wymagań sprawozdawczości finansowej,
W tradycyjnych systemach rachunku kosztów koszty wydziałowe są wstępnie gromadzone w przekroju miejsc powstawania kosztów (MPK), wyodrębnionych w ramach produkcji podstawowej i pomocniczej, aby po dokonaniu rozliczenia kosztów produkcji podstawowej obciążyć zlecenia produkcyjne przechodzące przez dane miejsce powstawania kosztów
Problemy z rozliczaniem kosztów pośrednich
Koszty pośrednie nieprodukcyjne są zwykle rozliczane dla celów analiz
Koszty bezpośrednie obciążają produkty bezpośrednio na podstawie pomiaru i dokumentacji źródłowej
Problemy z rozliczaniem kosztów pośrednich
Podstawowe czynniki wpływające na procedury ujmowania, kontroli i rozliczania kosztów pośrednich są następujące:
Poziom i zmiany w poziomie kosztów pośrednich przedsiębiorstwa,
Różnorodność produktów oraz złożoność procesów zachodzących w przedsiębiorstwie,
Liczba i zróżnicowanie stanowisk pracy, stopień mechanizacji, technologie
Problemy z rozliczaniem kosztów pośrednich
Obowiązujące metody rozliczania kosztów pośrednich były odpowiednie w czasach, gdy przedsiębiorstwo wytwarzało ograniczoną liczbę wyrobów, a koszty materiałów i płac bezpośrednich miały znacznie większy udział w kosztach wytworzenia niż koszty pośrednie
Metody tradycyjne są obecnie uznawane za stronnicze i niedostosowane do potrzeb współczesnego zarządzania
Wymagania współczesnego przedsiębiorstwa
Rozwój konkurencji prowadzi do zmian w zakresie technologii, automatyzacji procesów wytwarzania, poszerzenia oferty produktów, skrócenia cyklu ich życia
Zmiany w technologii prowadzą do zmian w strukturze kosztów (spadek udziału płac bezpośrednich w kosztach wytworzenia, spadek udziału kosztów materiałów bezpośrednich)
Wniosek: zmienia się otoczenie przedsiębiorstwa i jego
wnętrze
Wnioski
Tradycyjny system rachunku kosztów może prowadzić do znaczących zniekształceń w kalkulacji kosztów, poszukiwano zatem metody, która zapewni:
Poprawę informacji o kosztach do podejmowania decyzji cenowych,
Poprawę analizy rentowności w przekroju produktów, klientów, działań oraz wydziałów,
Poprawę miar działalności ośrodków odpowiedzialności,
Poprawę znajomości przyczyn powstawania kosztów.
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań poprzez powiązanie kosztów z przyczynami ich powstawania może skutecznie rozwiązać przedstawione wcześniej problemy
W rachunku kosztów działań koszty pośrednie rozlicza się na produkty odpowiednio do działań wywołujących te koszty
Rachunek kosztów działań
Koszty pośrednie
Pula kosztowa
działania 1..n
Stawka kosztów na jednostkę
miary działania 1..n
Produkty
Rachunek kosztów działań
Obszary zastosowań: Marketing: kalkulacja kosztów oparta
na działaniach może oddziaływać na podejmowanie lepszych decyzji cenowych na podstawie precyzyjnie określonych kosztów produktu
Produkcja: informacja o kosztach poszczególnych działań jest bardzo istotna, zdefiniowane przyczyny powstawania kosztów można eliminować lub ograniczać
Rachunek kosztów działań
Księgowość: przeorganizowanie i uszczegółowienie informacji o kosztach, podstawa do podjęcia decyzji o implementacji rachunku kosztów działań (czy korzyści związane z uzyskaniem dodatkowych informacji uzasadniają prace i koszty związane z wdrożeniem systemu)
Etapy rachunku kosztów działań
Etap I: identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwie
Etap II: ustalenie kosztów wyodrębnionych działań
Etap III: określenie nośników kosztów działań
Etap IV: rozliczenie kosztów pośrednich poszczególnych działań na produkty
Identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwie
W systemie ABC koszty zebrane wg podmiotów muszą zostać ujęte w przekroju działań, a następnie w przekroju obiektów kosztowych (wyrobów, usług, klientów itd.)
Konieczne jest wyodrębnienie działań, można wykorzystać analizę procesów gospodarczych (BPA – Business Process Analysis), warto jednak szczegółowo wyodrębnione działania pogrupować, o ile nie pogorszy to jakości wyceny kosztów
Identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwie
Podmiot X Podmiot Y
zasoby zasoby zasoby zasoby
Proces 1 Proces 3Proces 2
działanie 1 działanie 3 działanie 4 działanie 5 działanie 6działanie 2
Identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwie
Działania dot jednostki produktu
Działania dot całej firmy
Działania dot rodzajów
produktów
Działania dot partii produktów
Poziom działań Zużywane zasobyWykonywane działania
Czas pracy bezp., materiały,
utrzymanie ruchu, energia techn.
Przygotowanie produkcji,
przemieszczanie mat., zlecenia zakupu, nadzór
Obsługa techniczna pp, opis techniczny, zmiany w technice,
udoskonalania produktów
Zarządzanie, budynki i grunty, oświetlenia i
ogrzewanie
Identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwieIstotna jest klasyfikacja działań: Działania dotycząca jednostki produktu: są funkcją
wielkości produkcji danego wyrobu; Działania dotyczące partii produktów: nie są
bezpośrednio uzależnione od wielkości produkcji, ale raczej od liczby partii, w których wytwarzany jest produkt;
Działania dotyczące rodzajów produktów: nie są bezpośrednio uzależnione ani od wielkości produkcji ani od liczby partii, ale są raczej zależne od liczby rodzajów wytwarzanych produktów;
Działania dotyczące całego przedsiębiorstwa: są wspólne dla wytwarzanych w przedsiębiorstwie produktów
Ustalenie kosztów wyodrębnionych działań
Każdemu z wyodrębnionych działań przypisuje się koszty w postaci pul kosztowych.
Aby otrzymać precyzyjny podział kosztów między wyróżnione działania należy wykonać następujące kroki:
Analiza na poziomie globalnym Analiza na poziomie wyróżnionych
podmiotów Przyporządkowanie kosztów
poszczególnym działaniom
Ustalenie kosztów wyodrębnionych działań
Analiza na poziomie globalnym polega na: rozpoznaniu możliwości łączenia
pewnych danych z księgi głównej w bardziej ogólne kategorie
Rozpoznaniu możliwości dzielenia pewnych danych z księgi głównej na bardziej szczegółowe kategorie
Rozpoznaniu prawidłowości rozliczania świadczeń wydziałów pomocniczych i kosztów wspólnych
Ustalenie kosztów wyodrębnionych działań
Przegląd kosztów ewidencjonalnych w każdym podmiocie wewnętrznym pod kątem ich przyporządkowania do wyróżnionych działań:
Przyporządkowanie kosztów bezpośrednich działań poszczególnym działaniom
Przyporządkowanie poszczególnym działaniom pozostałych kategorii kosztów
Określanie nośników kosztów działań
Niektórym działaniom można przyporządkować kilka różnych nośników kosztów. Ważne jest jednak by do kalkulacji produktów wybrać najodpowiedniejszą jednostkę miary, która:
Odzwierciedla zapotrzebowanie danego produktu w stosunku do innych produktów na dane działanie
Odzwierciedla przyczynę powstawania kosztów
Jest zrozumiała i łatwa do zmierzenia
Określanie nośników kosztów działań
Przykłady: Zaopatrzenie materiałowe: liczba zamówień,
liczba dostaw, liczba otrzymanych faktur; TPP: liczba uruchomień maszyn, liczba serii
produkcyjnych Obsługa ogólnotechniczna: liczba
konserwacji i napraw, liczba napraw Opakowanie i przygotowanie do wysyłki:
liczba partii do wysłania, liczba wydanych pozycji
Rozliczanie kosztów pośrednich
Ustalenie kosztów jednostkowych wymaga obliczenia stawki kosztów określonych działań i kosztów działań obciążających poszczególne rodzaje produktów – trzeba podzielić koszty każdego działania przez liczbę jednostek nośnika kosztów działania
Przykład
Przedsiębiorstwo wytwarza w podobnych warunkach technologicznych oraz przy zastosowaniu tych samych maszyn i urządzeń trzy rodzaje produktów: A, B, C.
Dane podstawoweProdukt A
Produkt B
Produkt C
Wielkość produkcji (szt) 1000 600 100Cena (zł/szt) 12 20 20Materiały bezpośrednie (zł/szt) 3 3 3Płace bezpośrednie (zł/szt) 2 2 2Roboczogodziny na sztukę 2 3 2Maszynogodziny na sztukę 1 2 2Przezbrajanie pras 20 20 10Transport wewnętrzny (kontenery) 60 30 10Przygotowanie konstrukcji i technologii (godz)
40 80 180
Testowanie prototypów 2 2 6
Nośniki kosztów zasobów
Zasoby Nośnik Koszt zasobu (zł)Amortyzacja Bezpośrednio 1500Energia Kilowatogodziny 250Konserwacje i remonty
Godziny 2000
Wynagrodzenia pracowników nadzoru
Godziny 4000
Wynagrodzenia pozostałe
Godziny 500
Wynagrodzenia technologów
Godziny 2000
Usługi obce Bezpośrednio 2950Pozostałe % 1000
Macierz zasobów
zasoby Amortyzacja
Energia
Konserwacje i remonty
Wynagrodzenie pracowników nadzoru
Wynagrodzenia pozostałe
Wynagrodzenia technologów
Usługi obce
Pozostałe
Nośnik bezp
kWh h h h h bezp %
produkcja 600 300 700 600 0 50 450 10Montaż 200 0 150 200 0 50 100 10Przezbrajanie
50 100 50 300 0 100 300 20
Transport 400 20 50 100 300 100 290 0Pkt 150 20 20 300 100 500 700 40Testowanie 100 60 30 500 100 200 1110 20Razem: 150
0500 1000 2000 500 1000 2950 100
Rentowność w podejściu tradycyjnym
Produkt A Produkt B Produkt C
Razem
Przychody ze sprzedaży
12000 12000 2000 26000
Materiały bezpośrednie
3000 1800 300 5100
Płace bezpośrednie
2000 1200 200 3400
Marża brutto 7000 9000 1500 17500Marża brutto 58,33% 75% 75% 67,31%Koszty wydziałowe
8353 5012 835 14200
Marża brutto -1353 3988 665 3300Marża brutto -11,27% 33,24% 33,24% 12,69%
Macierz zasobów (przypomnienie)
zasoby Amortyzacja
Energia
Konserwacje i remonty
Wynagrodzenie pracowników nadzoru
Wynagrodzenia pozostałe
Wynagrodzenia technologów
Usługi obce
Pozostałe
Nośnik bezp
kWh h h h h bezp %
produkcja 600 300 700 600 0 50 450 10Montaż 200 0 150 200 0 50 100 10Przezbrajanie
50 100 50 300 0 100 300 20
Transport 400 20 50 100 300 100 290 0Pkt 150 20 20 300 100 500 700 40Testowanie 100 60 30 500 100 200 1110 20Razem: 150
0500 1000 2000 500 1000 2950 100
Rozliczone koszty (zł)zasoby Am
ortyzacja
Energia
Konserwacje i remonty
Wynagrodzenie pracowników nadzoru
Wynagrodzenia pozostałe
Wynagrodzenia technologów
Usługi obce
Pozostałe
Produkcja 600 150 1400 1200 0 100 450 100Montaż 200 0 300 400 0 100 100 100Przezbrajanie
50 50 100 600 0 200 300 200
Transport 400 10 100 200 300 200 290 00Pkt 150 10 40 600 100 1000 700 400Testowanie 100 30 600 1000 100 400 111
0200
Razem: 1500
250 2000 4000 500 2000 2950
1000
Stawki na jednostkę działania
zasoby Poziom działania
Nośnik kosztów działania
Koszt działania w zł
Liczba jednostek nośnika
Stawka na jednostkę nośnika (zł)
produkcja Jednostka Mh 4000 4000 1Montaż Jednostka Rbh 1200 2400 0,5Przezbrajanie Seria Serie 1500 50 30Transport Seria Kontenery 1500 100 15Pkt Rodzaj Godziny 3000 300 10Testowanie rodzaj Liczba
testów3000 10 300
Macierz działańzasoby Produkt
AProdukt B
Produkt C Razem
produkcja 2000 1800 200 4000Montaż 1000 1200 200 2400Przezbrajanie 20 20 10 50Transport 60 30 10 100Pkt 40 80 180 300Testowanie 2 2 6 10
Rozliczone koszty działań (zł)
zasoby Produkt A
Produkt B
Produkt C Razem
produkcja 2000 1800 200 4000Montaż 500 600 100 1200Przezbrajanie 600 600 300 1500Transport 900 450 150 1500Pkt 400 800 1800 3000Testowanie 600 600 1800 3000Razem 5000 4850 4350 14200
Jednostkowe koszty pośrednie (zł)
zasoby Produkt A
Produkt B
Produkt C
produkcja 2,00 3,00 2,00Montaż 0,50 1,00 1,00Przezbrajanie 0,60 1,00 3,00Transport 0,90 0,75 1,50Pkt 0,40 1,33 18,00Testowanie 0,60 1,00 18,00Razem 5,00 8,08 43,50
Produkt A Produkt B Produkt C
Razem
Przychody ze sprzedaży 12000 12000 2000 26000Materiały bezp 3000 1800 300 5100Płace bezp 2000 1200 200 3400Marża brutto 7000 9000 1500 17500Marża brutto 58,33% 75% 75% 67,31%Produkcja na prasach 2000 1800 200 4000Montaż 500 600 100 1200Marża brutto 4500 6600 1200 12300Marża brutto 37,5% 55% 60% 47,31%Przezbrajanie 600 600 300 1500Transport w 900 450 150 1500Marża brutto 3000 5550 750 9300Marża brutto 25% 46,25% 37,% 35,77%PKiT 400 800 1800 3000Testowanie 600 600 1800 3000Marża brutto 2000 4150 -2850 3300Marża brutto 16,67% 34,58% -142,5% 12,96%
ZadaniaRozpisz na działania proces: Magazynowanie Transport Obsługa klienta
Dla każdego działania przypisz nośnik kosztów
Dla każdego działania przypisz zasoby z których korzysta
Dla każdego z zasobów przypisz nośnik zasobów
Różnice pomiędzy tradycyjnym podejściem a ABC
Podejście tradycyjne Podejście ABC Jedna lub dwie pule
kosztów pośrednich dla każdego wydziału lub zakładu (zazwyczaj niejednorodne)
Podstawy rozliczania kosztów pośrednich często nie są nośnikami kosztów
Podstawy rozliczania kosztów pośrednich to zwykle wielkości finansowe
Wiele jednorodnych pul kosztów pośrednich związanych z wieloma wyodrębnionymi działaniami
Wiele jednorodnych pul kosztów pośrednich związanych z wieloma wyodrębnionymi działaniami
Podstawy rozliczania kosztów pośrednich to zwykle wielkości niefinansowe
Pytania
Scharakteryzuj tradycyjny sposób rozliczania kosztów pośrednich
Przedstaw podstawowe problemy związane z wykorzystaniem tradycyjnych metod rozliczania kosztów pośrednich
Wymień zmiany w otoczeniu przedsiębiorstw, które przyczyniły się do wzrostu udziału kosztów pośrednich w całości kosztów przedsiębiorstwa
Wymień etapy rachunku kosztów działań
Omów hierarchię kosztów działań
Sobańska, red Koszty w ujęciu strategicznym i operacyjnym, rozdział Tomasz Wnuk-Pel + Zieliński