radyoloji tarihi
DESCRIPTION
http://www.radyolojiteknikerleri.com/TRANSCRIPT
RÖNTGEN CİHAZLARI ve FİZİK PRENSİPLERİ 1
Dr. Erol Akgül
Ç. Ü. SHMYO 1. Sınıf
RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI
RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI 1
• Radyodiagnostik, radyasyon ve diagnostik kelimelerinden oluşmuştur.
• Radyasyon; maddelerin enerji salması veya transferine verilen addır.
• Diagnostik, tanı anlamını taşır.
• Radyodiagnostik (Tıbbi görüntüleme), dokularda oluşturulan enerji salımı veya transferi yardımıyla hastalıkların tanınması olarak tanımlanabilir.
RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI 2
• Hastalıkların tedavisi için öncelikle insan vücudunun anatomi ve fizyolojisinin görüntülenerek hastalıkların tanısı gerekmektedir.
• Tanısal görüntülemede kullanılan enerji kaynağı hastanın içinde veya dışında olabilir.
• Hastadan kaynaklanan enerji doğal olarak bulunabileceği gibi, dış uyarılma veya enerji salan bir maddenin hastaya verilmesi ile oluşturulabilir.
• Diğer yöntemde ise hasta bir dış enerji kaynağı ile karşılaştırılır.
RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI 3
• Enerji etkileşimlerinde; insan vücudunda enerjinin geçişi, yansıması veya salımı yoluyla vücudun intrensek özellikleri ortaya konulur.
• Radyografi ve bilgisayarlı tomografide x-ışını geçişi (transmisyon), ultrasonografide ses dalgalarının yansıması (refleksiyon), manyetik rezonans görüntülemede radyo dalgaları salımı (emisyon), nükleer tıpta gamma ışınları salımı (emisyon) söz konusudur.
• Farklı enerji etkileşimleri dokuların farklı özelliklerini ortaya koyarak görüntü oluştururlar.
RADYODİAGNOSTİK BİLİMİNİN TANIMI, KAPSAMI VE AMACI 4
• Görüntüleme yöntemlerinin ortak özellikleri; enerji kaynağı, hasta ve görüntü kaydedicidir.
• Gelişen dijital teknoloji ve bilgisayar kullanımı görüntüleme yöntemlerini etkileyerek bu yöntemlerin başdöndürücü tempoda ilerlemelerine yol açmaktadır.
• Ancak hepsinin ortak amacı hastaya en az zarar ve sıkıntı vererek en kısa sürede en doğru tanının elde olunmasıdır.
RADYOLOJİ TARİHİ
RADYOLOJİ TARİHİ 1
8 Kasım 1895
Wilhelm Conrad Röntgen
RADYOLOJİ TARİHİ 2
• 1870-1880: İngiliz fizikçi William Crook’un geliştirdiği yarı vakumlanmış Crook tüpleri ile deneyler yapılmakta
• Modern floresan ve neon lambalarının öncüsü olan bu tüplerde yüksek voltaj farkı ile katoddan anoda elektron akımı oluşturulmaktaydı.
• 8 Kasım 1895’de Almanya’da Würzburg Üniversitesinde Wilhelm Conrad Roentgen benzer deneyler yapıyordu.
RADYOLOJİ TARİHİ 3
• Tüpü siyah kartonla kapattığı halde floresan bir kağıtta parlama fark etti.
• Bilinmeyen bir ışın olduğunu düşünerek x-ışını adını verdi.
• Tüple floresan ekran arasına elini koyduğunda iskeletinin şekillendiğini fark etti.
• 1896’dan itibaren x-ışınları tıpta kullanılmaya başlandı.• İlk kullanılan kaydediciler bir yüzüne fotografik
emülsiyon sürülmüş cam plaklardı.
RADYOLOJİ TARİHİ 4
• Aralık 1895: X-ışınlarını ilk kez tıbbi amaçla kullanıldı.
• 1896: X-ışınları ilk kez tedavi amacıyla kullanıldı. Thomas Edison, kalsiyum tungstatlı ranforsatörlerin kullanımındaki fizik prensipleri ileri sürdü.
• 1901: W.C. Röntgen, ilk fizik Nobel ödülünü aldı. X-ışınları ilk kez meme kanseri tedavisi amacıyla kullanıldı.
RADYOLOJİ TARİHİ 5
• 1904: Canlı model üzerinde bizmut kullanılarak ilk sindirim sistemini görüntüleme çalışmaları gerçekleştirildi.
• 1910: Kontrast madde olarak baryum sülfat geliştirildi.
• 1913: Bucky, gridi geliştirdi.• 1916: Görüntü yükseltici ekranlar (ranforsatör)
üretildi.
RADYOLOJİ TARİHİ 6
• 1918: Film bazı olarak sellüloz nitrat kullanılmaya başlandı.
• 1919-1921: İyotlu bileşikler ilk defa kontrast madde olarak benimsendi.
• 1920: Potter hareketli gridi tanımladı. İlk kez mammografi uygulandı. Sellüloz triasetat film bazı olarak benimsendi.
• 1922: Myelografi tekniği geliştirildi.• 1923: İlk anjiografi yapıldı.
RADYOLOJİ TARİHİ 7
• 1925: İlk defa Uluslararsı Radyoloji Kongresi yapıldı.
• 1929: Döner anotlu tüp bulundu. Üriner sistem için ilk kontrast kullanıldı (üroselektan). W. Frossmann, kendi kalbine kateter yerleştirdi.
• 1935: Konvansiyonel tomografi geliştirildi.• 1936: X-ışınları ile ilk olarak akciğer tüberkülozu
için kitle taraması yapıldı.• 1938: Görüntü kuvvetlendirici geliştirildi.
RADYOLOJİ TARİHİ 8
• 1946: Nükleer manyetik rezonansa ait ilk gözlem ve çalışmalar yapıldı.
• 1956: I. Donalt ve T. Brown tarafından ultrasonografinin geliştirilmesinde ilk çalışmalar yapıldı. Otomatik banyo cihazı üretildi.
• 1959: Mammografi tekniğinde önemli gelişmeler gerçekleştirildi.
• 1966: Diyagnostik ultrason rutin kullanıma girdi.• 1972: Sir Godfrey Hounsfield, ilk bilgisayarlı
tomografi cihazını geliştirdi.
RADYOLOJİ TARİHİ 9
• 1973: Lauterbur ve Damadian manyetik rezonansı geliştirdi.
• 1976: Dijital subtraksiyon anjiografiye ait ilk çalışma sonuçları yayınlandı.
• 1977: Gruentzig anjioplasti için özel kateter geliştirdi.• 1981: Manyetik rezonans görüntülemeye ait hasta
üzerinde ilk çalışmalar yayınlandı.• 1988: İlk olarak MR kontrastı kullanıldı.
RADYOLOJİ TARİHİ 10
• 1989: Spiral BT geliştirildi.• 1990: Ultrafast MR görüntüleme tekniği ortaya
kondu. Beyinin fonksiyonel MR incelemesi geliştirildi. Renkli Doppler rutin kullanıma girdi.
Kaynaklar
• Bushong SC. Radiologic Science for Technologist: Physics, Biology and Protection. 3rd ed. St. Louis, The C. V. Mosby Company, 1984.
• Oğuz M. Röntgen Fiziğine Giriş: Diagnostik I. Adana, ÇÜ Basımevi, 1992.
• Kaya T. Temel Radyoloji Tekniği. Bursa, Güneş & Nobel, 1997.