radzenie sobie ze stresem
DESCRIPTION
RADZENIE SOBIE ZE STRESEM. Stres. Niespecyficzna reakcja organizmu na stawiane mu żądania Konkretna nierównowaga między wymaganiem , a możliwością odpowiedzi w warunkach, w których niewłaściwe spełnienie wymagań ma istotne (postrzegane) konsekwencje - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/1.jpg)
RADZENIE SOBIE ZE STRESEM
![Page 2: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/2.jpg)
Stres
• Niespecyficzna reakcja organizmu na stawiane mu żądania
• Konkretna nierównowaga między wymaganiem , a
możliwością odpowiedzi w warunkach, w których
niewłaściwe spełnienie wymagań ma istotne (postrzegane)
konsekwencje
• Stan wewnętrznego napięcia emocjonalnego powstający w
sytuacjach trudnych
• Rodzaj nacisku, który powoduje, że osoba czuje się
przygnębiona i zaniepokojona i w końcu nie jest w stanie
realizować własnych możliwości
![Page 3: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/3.jpg)
Stresory Fizjologiczne
Każdy silny, niespodziewany, długotrwający bodziec
Psychologiczne
(związane z oczekiwaniami, interpretacją sytuacji) bodźce budzące lęk lub niepewność
![Page 4: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/4.jpg)
Stres a stan fizjologiczny , czyli co się dzieje z ciałem?
zwiększenie spalania białka i tłuszczu
• lepszy dostęp do zapasów energii (wyrzut cukrów)
• wzmożona reakcja układu krążenia (ciśnienie tętnicze, akcja serca, zwężenie naczyń)
• intensywniejsze oddychanie
• zwiększona potliwość
• zwiększony napływ krwi do aktywnych mięśni (i mniejszy do narządów „wyłączonych z akcji”)
• zwiększona aktywność umysłowa
• zwiększona aktywność fizyczna
![Page 5: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/5.jpg)
Skala stresu Holmesa i Rahe
Social Readjustment Rating Scale (SRSS) Różnym wydarzeniom wymagający przystosowania przypisano wartości
punktowe. Śmierci współmałżonka, jednemu z najsilniejszych stresów, przypisano
wartość 100 punktówOto niektóre stresory wyrażone w punktach: • Rozwód (75) • Zawarcie małżeństwa (50) • Ciąża (40) • Nowy członek rodziny (39) • Duża pożyczka na dom (31) • Zwolnienie z pracy (47) • Przejście na emeryturę (45) • Zmiana zasad funkcjonowanie biznesu (39) • Zmiana stanowiska pracy (36) • Zmiana zakresu odpowiedzialności (29) • Współmałżonek zaczyna albo kończy pracę (26) • Kłopoty z szefem (23) • Zmiana godzin lub warunków pracy (20)
![Page 6: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/6.jpg)
Statystyczny efekt stresorów
150 - 199 jednostek stresu
=37% szansa choroby w
ciągu kolejnych 2 lat
200 - 299 jednostek stresu
= 51% szansa choroby
ponad 300 jednostek stresu
= 79% szansa choroby
Z badań Holmesa i Rahe wynika interesująca zależność statystyczna pomiędzy stresorami a prawdopodobieństwem
zapadnięcia na poważną chorobę
![Page 7: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/7.jpg)
Fazy reakcji na stres wg Seyle’go
• Alarm Uświadomienie sobie przez organizm istnienia
stresora i przygotowanie do stawienia mu oporu (mobilizacja)
• Stadium odporności Radzenie sobie , opór wobec stresora, przy zmniejszeniu odporności na inne bodźce
• Stadium wyczerpania Wyczerpanie rezerw , jeśli opór nie przyniósł rezultatów - mechanizm radzenia sobie wyczerpuje się
![Page 8: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/8.jpg)
Na poziom doświadczanego stresu wpływa:
• Rodzaj i siła bodźców (stres jako bodziec)• Dyspozycje indywidualne jednostki (stres jako reakcja)• Sposób ewaluacji oraz motywacja (stres jako proces
pośredniczący między stresorem a reakcją)• Proces interpretacji i wartościowanie stresorów (ocena
pierwotna) – kategorie: zagrożenia, wyzwania, straty• Ocena własnych kompetencji i zasobów • Wtórna ocena skuteczności zmagania się z sytuacją
nierównowagi wymagań środowiska a możliwościami jednostki.
• Dostępność wsparcia społecznego
![Page 9: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/9.jpg)
Stres w pracy
Skala zjawiska za B.B. Reinhold 1998
Dane amerykańskiego Instytutu badań nad stresem:
W ciągu 10 lat (od 1984 r) – wzrost liczby chorób będących skutkiem stresu o ok.
800 %
![Page 10: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/10.jpg)
Zmiany w charakterze pracy
• redukcje zatrudnienia i kosztów
- większe obciążenie pracą pojedynczej osoby
- stały lęk przed utratą zatrudnienia
• obciążenie rodzin pracujących
• globalizacja „odkorzenienie”, koszty procesu
adaptacji do nowych miejsc, kultur
• nacisk na stałe podnoszenie i poszerzanie
kwalifikacji(chwiejność poczucia własnej wartości
zawodowej)
![Page 11: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/11.jpg)
Procesualny model stresu zawodowego
Różne wymagania związane z pracą (stresory)
mogą prowadzić do różnych reakcji stresowych
manifestujących się zwykle na poziomie:
• jednostkowym,
• interpersonalnym,
• organizacyjnym.
![Page 12: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/12.jpg)
Procesualny model stresu zawodowego
Jak związek ten wygląda w konkretnej sytuacji u konkretnej jednostki zależy od:
– zasobów osobowych – np. style radzenia
sobie ze stresem
– zasobów sytuacyjnych - np. wsparcie społeczne w miejscu pracy.
![Page 13: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/13.jpg)
Model Michigan
• Właściwości organizacji np. wielkość firmy, struktura organizacyjna, opis stanowiska, mogą prowadzić do powstawania psychologicznych stresorów (konflikt roli, niejednoznaczność, przeciążenie roli) powodują napięcia (reakcje stresowe), które mogą prowadzić do zaburzeń fizycznych i psychicznych.
• Związki między tymi czynnikami modyfikowane są przez: - stałe właściwości pracownika(np.wzór zachowań) - relacje interpersonalne (np. wsparcie)
![Page 14: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/14.jpg)
Behawioralne reakcje na stres
• Poziom jednostkowynadaktywność, impulsywność, nadmiar środków pobudzających, odurzających, zaburzenia łaknienia
• Poziom interpersonalny gwałtowne wybuchy, zachowania agresywne konflikty, izolacja społeczna
• Poziom organizacyjny niski poziom wykonywanej pracy, obniżona wydajność, opieszałość, fluktuacja personelu, częstsze zwolnienia lekarskie, niewłaściwe zarządzanie czasem
![Page 15: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/15.jpg)
Afektywne reakcje na stres
Poziom jednostkowy:
niepokój, napięcie, złość, przygnębienie, apatia
Poziom interpersonalny:
drażliwość, nadwrażliwość
Poziom organizacyjny:
niezadowolenie z pracy
![Page 16: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/16.jpg)
Poznawcze reakcje na stres
• Jednostkowebezradność, bezsilność, upośledzenie funkcji poznawczych, trudności decyzyjne
• Interpersonalnewrogość, podejrzliwość, projekcja
• Organizacyjnecyniczny stosunek do roli zawodowej, poczucie, że jest się niedocenianym, brak zaufania do współpracowników i przełożonych
![Page 17: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/17.jpg)
Reakcja na stres na poziomie motywacyjnym
• Jednostkoweutrata zapału, utrata entuzjazmu, utrata złudzeń, rozczarowanie, znudzenie
• Interpersonalnezobojętnienie, utrata zainteresowań innymi, obojętność, zniechęcenie
• Organizacyjne utrata motywacji do pracy, opór przed pójściem
do pracy, tłumienie inicjatywy, niskie morale
![Page 18: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/18.jpg)
Fizyczna reakcja na stres
• złe samopoczucie – bóle głowy, mdłości, zaburzenia psychosomatyczne
• osłabienie układu immunologicznego
• zmiany w poziomie hormonów
![Page 19: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/19.jpg)
Działania interwencyjne
Dotyczą:
• Poziomu jednostki
• Poziomu organizacji
• Styku jednostka - organizacja
![Page 20: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/20.jpg)
Działania interwencyjne na poziomie organizacji
• usuwanie źródła problemu• poprawianie treści i środowiska pracy – przeprojektowanie
stanowiska, rotacja stanowisk• precyzyjne określenie właściwości roli,• ulepszanie fizycznego środowiska pracy, • odpowiednie planowanie czasu, • rozwijanie kadry menadżerskiej,• zarządzanie karierami, • firmowe programy prozdrowotne, • kształtowanie realistycznego obrazu pracy,• doskonalenie przepływu informacji, zarządzanie
konfliktami, • programy pomocowe dla pracowników (zapobieganie
osobistym problemom, które mogą mieć wpływ na poziom efektywności),
![Page 21: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/21.jpg)
Działania interwencyjne na styku jednostka – organizacja
• zwiększanie odporności na określone stresory• ocena poziomu stresu jednostki w porównaniu do innych
pracowników• szkolenia z zarządzania czasem• szkolenia z umiejętności interpersonalnych• mentoring (dla adekwatnego obrazu pracy)• utrzymywanie równowagi miedzy pracą a życiem
osobistym• koleżeńsko – zawodowe grupy wsparcia• coaching i konsultacje wzajemne• planowanie kariery
![Page 22: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/22.jpg)
Działania interwencyjne na poziomie jednostki
• samoświadomość reakcji stresowych,
• nauka sposobów zmaganie się ze stresem,
• promowanie zdrowego stylu życia,
• budowanie więzi interpersonalnych,
• relaksacja
![Page 23: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/23.jpg)
Klasyczne podejście do stresu zawodowego
STRESORY ZWIĄZANE Z AKTYWNOŚCIĄ ZAWODOWĄ
• Stresory związane z pełnieniem roli zawodowej
• Stresory związane z relacją menadżer – firma
• Stresory związane z rozwojem zawodowym menedżera
• Stresory związane z relacjami międzyludzkimi
• Stresory związane ze sposobem wykonywania pracy
![Page 24: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/24.jpg)
Konflikt roli
Jednoczesne istnienie co najmniej dwóch zbiorów różnych wymagań stawianych
pracownikowi, przy czym spełnienie jednych wymagań utrudnia lub wyklucza
wykonanie pozostałych
![Page 25: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/25.jpg)
Rodzaje konfliktów roli
• Konflikt wewnętrzny • Konflikt sprzecznych poleceń • Konflikt między różnymi rolami • Konflikt roli z osobowością • Wieloznaczność roli • Przeciążenie roli Mimo, iż wymagania dotyczące roli są
uprawnione i niesprzeczne jest ich zbyt wiele Nie jest możliwe ich spełnienie w odpowiednim czasie i na odpowiednim poziomie
![Page 26: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/26.jpg)
Stresory związane z relacją menadżer – firma
• Mały wpływ na to, co dzieje się w firmie, zbyt mały udział w podejmowaniu decyzji
• Ograniczenie możliwości wyrażania własnej opinii
![Page 27: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/27.jpg)
Stresory związane z rozwojem zawodowym pracownika
• Negatywna ocena przebiegu własnej kariery
• Kryzys środka kariery
• Poczucie ograniczenia rozwoju
• Brak poczucia stałości pracy
![Page 28: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/28.jpg)
Stresory związane z relacjami międzyludzkimi
• Złe relacje miedzy współpracownikami
• Złe relacje z przełożonymi
• Złe relacje z podwładnymi
![Page 29: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/29.jpg)
Stresory związane ze sposobem wykonywania pracy
• presja czasu
• nierytmiczność pracy
• zmiany sposobu wykonywania pracy
![Page 30: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/30.jpg)
Na poziom doświadczanego stresu wpływa
Lazarus, Folkman:
• Proces interpretacji i wartościowanie stresorów (ocena pierwotna) kategorie zagrożenia, wyzwania, straty
• Ocena własnych kompetencji i zasobów (ocena wtórna)
• Wtórna ocena skuteczności zmagania się z sytuacją nierównowagi wymagań środowiska a możliwościami jednostki.
![Page 31: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/31.jpg)
Stres zawodowy w liczbach
• 29 % badanych uważa, że praca zawodowa wpływa niekorzystnie na zdrowie, wiążą z pracą takie problemy jak:– bóle pleców (30%)– stres (28 %) – ogólne zmęczenie (20 %)(Paoli 1997 - sondaż: 16 tys. pracowników europejskich)
• 38 % odczuwa napięcie w pracy , w domu -8% (badanie brytyjskie –mężczyźni)
• W ciągu 25 lat absencja powodowana stresem (niepokój, osłabienie, ból głowy) wzrosła o 528%
( badanie Hingleya i Coopera)
![Page 32: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/32.jpg)
Finansowe koszty stresu
• W Wielkiej Brytanii – 10 % produktu narodowego brutto rocznie (ponad 5mld funtów)
• W UE – średnio 9,6 % produktu narodowego (Holandia -13,9%)
![Page 33: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/33.jpg)
Stres a niezdolność do pracy
• 1967 11% orzeczeń – z tytułu zaburzeń
psychicznych
• 199730 % z tytułu zaburzeń psychicznych28 % schorzenia układu mięśniowo-
szkieletowego8% choroby układu krążenia
![Page 34: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/34.jpg)
Radzenie sobie ze stresem
O skutkach stresu decydują:• Czynniki związane ze stresorami• Czynniki będące efektem wyczerpania
Stąd dwutorowe przeciwdziałanie
skutkom stresu:• obrona przed stresem (przeciwdziałanie stresorom)• rozładowywanie napięcia
![Page 35: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/35.jpg)
Strategie radzenia sobie ze stresem
• Działanie bezpośrednie
• Szukanie informacji
• Powstrzymywanie się od działania
• Wewnętrzne lub paliatywne strategie
• Zwrócenie się do innych po pomoc (strategie społeczne)
![Page 36: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/36.jpg)
Zarządzanie stresem
• Podwładnych– Minimalizowanie występowania warunków
stresujących– Tworzenie środowiska ograniczającego
konflikty i niepewność (unikanie sprzecznych poleceń, zwiększanie stabilności pracy
– Stały poziom zasobów– Konsekwentne metody kierowania i
dyscyplinowania
![Page 37: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/37.jpg)
Zarządzanie stresem własnym
• Rozumienie i akceptacja własnych ograniczeń• Rozumienie zasady Pitera (dobra praca na
niższym stanowisku może być bardziej satysfakcjonująca niż presja wyższego, a przekraczającego własne zdolności stanowiska)
• Ruch• Hobby• Zainteresowanie tym, co dzieje się wokół
![Page 38: RADZENIE SOBIE ZE STRESEM](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022070400/568134f9550346895d9c451c/html5/thumbnails/38.jpg)
Dziękujemy za uwagę 4 X B
Projekt
„AKADEMIA DLA PRAWNIKA I JEGO PRACOWNIKA”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt jest realizowany w ramach umowy podpisanej z Wojewódzkim Urzędem Pracy w
Olsztynie.
Fundacja Rozwoju Regionalnego Warmia i Mazury