rak gruczołu krokowego
DESCRIPTION
Rak gruczołu krokowego. Epidemiologia. 3 miejsce w Polsce. Epidemiologia. 3 miejsce w Polsce 4 miejsce wśród przyczyn zgonów. Epidemiologia. 3 miejsce w Polsce 4 miejsce wśród przyczyn zgonów Zapadalność 40-45 lat – 0,7/100 tyś 70-75 lat – 150/100 tyś > 80 lat – 220/100 tyś. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Rak gruczołu krokowego
Epidemiologia
3 miejsce w Polsce
Epidemiologia
3 miejsce w Polsce
4 miejsce wśród przyczyn zgonów
Epidemiologia
3 miejsce w Polsce
4 miejsce wśród przyczyn zgonów Zapadalność
40-45 lat – 0,7/100 tyś
70-75 lat – 150/100 tyś
> 80 lat – 220/100 tyś
Rak gruczołu krokowegoLiczby
9% mężczyzn zachoruje na raka stercza
3% umrze z tego powodu U 50% mężczyzn >70 r.ż. stwierdza się
naciek nowotworowy w obrębie stercza U 80% mężczyzn zmarłych >80 r.ż. z innych
powodów występuje rak w obrębie stercza
Rak gruczołu krokowego
standaryzowany współczynnik zachorowalności 18,7/100 000
standaryzowany współczynnik umieralności
12,6/100 000
Czynniki ryzyka
Wiek > 50 r.ż. Czynniki genetyczne – wzrost ryzyka 2-3-
krotny Rasa czarna Czynniki hormonalne – androgeny Dieta – tłuszcze pochodzenia zwierzęcego Czynniki środowiskowe
woda zawierająca Kadm więcej zachorowań na północy – zmniejszona
produkcja witaminy D Wirusy???
Czynniki protekcyjne
Witaminy A, D i E Izoflawony, flawonoidy sojowe Selen Likopen – analog witaminy A w pomidorach Kastracja przed okresem dojrzewania Niedoczynność przysadki
Postacie choroby
Pełnoobjawowa
Utajona – wykrywana w materiale hist-pat resekcji gruczołu lub na sekcji zwłok
Skryta – pierwszy objaw to przerzut, najczęściej do kości, rzadko do wątroby i płuc
Rozpoznanie – badanie podmiotowe
Częstomocz Nykturia Słaby i cienki strumień moczu Bóle w kroczu i poza spojeniem łonowym w
trakcie i po oddaniu moczu Krwiomocz – okresowy Zatrzymanie moczu Bóle kostne
Rozpoznanie – badanie przedmiotowe
Badanie per rectum
Każdy lekarz, do którego zgłasza się mężczyzna po 50 roku życia, powinien go zbadać przez odbytnicę bez względu na rodzaj podawanych skarg i w razie stwierdzenia w sterczu zmian typowych dla raka (pojedyncze lub liczne guzki, powiększony lub normalnej wielkości guzowaty, nierówny lub deskowato twardy stercz) Skierować chorego do urologa!!!
Badanie per rectum
Badanie per rectum często powoduje ostry sprzeciw ze strony pacjenta.
Lekarz rodzinny powinien przekonać pacjenta o konieczności jego wykonania.
Rozpoznanie – badanie przedmiotowe c.d.
Badanie węzłów chłonnych
Badamy wszystkie dostępne w badaniu węzły chłonne, nawet szyjne
Badanie bolesności uciskowej kości w szczególności
Żeber Miednicy Kręgosłupa
Rozpoznanie – badania laboratoryjne
PSA – co 2 lata > 50 r.ż. Norma do 4 ng/ml 4 – 10 ng/ml Oznaczenie PSAD (n - <15 ng/ml/g) Określenie wzrostu w ciągu roku
> 20% >0.75 ng/ml
Określenie stosunku wolnego PSA do związanego (<20%) >10 ng/ml –szeroka diagnostyka
PSA 4-10 ng/ml-22% Ca PSA >10 ng/ml -66% Ca
Rozpoznanie – badania obrazowe
TRUS – przezodbytnicza ultrasonografia
Biopsja prostaty pod kontrolą USG jest złotym standardem w rozpoznaniu raka stercza
RTG, TK – głównie do oceny przerzutów
Leczenie
T1 T2 T3 T4 N+M+
prostatektomia + + -(?) - -(?) -radykalna radioterapia + + + ? ? -obserwacja/Hormonoterapia ? ? ? + + +
Leczenie c.d.
Chirurgiczne – prostatectomia z limfadenotomiąRadioterapia – teleterapia, brachyterapiaChemioterapia – mało skutecznaLeczenie hormonalne
Orchidectomia Estrogeny antagoniści receptorów androgenowych
Sterydowe (Androcur) Niesterydowe (Fugerel, Flutamid, Anandron)
agoniści LH-RH Zoladex Decapeptyl
Radioterapia Wyniki leczenia
STOPIEŃ STOPIEŃ ZAAWANSZAAWANSOWANIAOWANIA
WYLECZENIE MIEJSCOWE WYLECZENIE MIEJSCOWE %%
PRZEŻYCIE CAŁKOWITE PRZEŻYCIE CAŁKOWITE %%
5-letnie5-letnie 10-letnie10-letnie 15-letnie15-letnie 5-letnie5-letnie 10-letnie10-letnie 15-letnie15-letnie
T1T1 90-10090-100 80-10080-100 83-9083-90 76-8576-85 54-7054-70 40-5140-51
T2T2 80-9780-97 70-8870-88 6565 74-9374-93 43-7043-70 22-3522-35
T3T3 70-8870-88 60-8160-81 40-7540-75 56-7256-72 32-4732-47 17-2717-27
Czynniki rokownicze
Poziom PSA
Stopień złośliwości wg Gleasona
Stopień zaawansowania wg TNM
Skala Gleasona
Skala Gleasona opiera się na obrazie hits.-pat. 1 2 3 4 5
Czynniki rokownicze (M1)
obecność objawów
stan sprawności zasięg zmian nowotworowych liczba ognisk w scyntygrafii kości poziom testosteronu i fosfatazy alkalicznej
Rokowanie
Przeżycie 10 letnie G1 – 81-91% G2 – 80-92% G3 – 19-50%
Występowanie przerzutów G1 – 14-25% G2 – 34-51% G3 – 59-87%