rakhinekabyarhnuntrakhineahtwaeahkhor======

Upload: mayunadi

Post on 04-Apr-2018

220 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    1/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    2/87

    &cdkifuAsmeefY&cdkifuAsmeefY&cdkifuAsmeefY&cdkifuAsmeefY&cdkifuAsmeefY

    &cdkiftawG;tac:&cdkiftawG;tac:&cdkiftawG;tac:&cdkiftawG;tac:&cdkiftawG;tac:

    okawoD - pHausmfxGef;okawoD- pHausmfxGef;okawoD - pHausmfxGef;okawoD- pHausmfxGef;okawoD - pHausmfxGef;

    &cdkifom;BuD;pmay&cdkifom;BuD;pmay&cdkifom;BuD;pmay&cdkifom;BuD;pmay&cdkifom;BuD;pmay

    c^55? uRef;a&T0gvrf;?c^55? uRef;a&T0gvrf;?c^55? uRef;a&T0gvrf;?c^55? uRef;a&T0gvrf;?c^55? uRef;a&T0gvrf;?

    bk&ifhaemifyGJHk? &efukef/bk&ifhaemifyGJHk? &efukef/bk&ifhaemifyGJHk? &efukef/bk&ifhaemifyGJHk? &efukef/bk&ifhaemifyGJHk? &efukef/

    zkef;-247807? 666890zkef;-247807? 666890zkef;-247807? 666890zkef;-247807? 666890zkef;-247807? 666890

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    3/87

    pHausmfxGef;pHausmfxGef;pHausmfxGef;pHausmfxGef;pHausmfxGef;

    pmrlcGifhjyKcsuftrSwfpmrlcGifhjyKcsuftrSwfpmrlcGifhjyKcsuftrSwfpmrlcGifhjyKcsuftrSwfpmrlcGifhjyKcsuftrSwf ----- 700^95 (10)700^95 (10)700^95 (10)700^95 (10)700^95 (10)

    rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 149^96 (3)rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 149^96 (3)rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 149^96 (3)rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 149^96 (3)rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 149^96 (3)

    xkwfa0ol - OD;&Jjrifhxkwfa0ol - OD;&Jjrifhxkwfa0ol - OD;&Jjrifhxkwfa0ol - OD;&Jjrifhxkwfa0ol - OD;&Jjrifh

    wufvrf;pmay (01049)wufvrf;pmay (01049)wufvrf;pmay (01049)wufvrf;pmay (01049)wufvrf;pmay (01049)

    trSwf(967)? ya'om&yf?trSwf(967)? ya'om&yf?trSwf(967)? ya'om&yf?trSwf(967)? ya'om&yf?trSwf(967)? ya'om&yf?

    apmfbGm;BuD;ukef;?tif;pdef?&efukefNrdKU/apmfbGm;BuD;ukef;?tif;pdef?&efukefNrdKU/apmfbGm;BuD;ukef;?tif;pdef?&efukefNrdKU/apmfbGm;BuD;ukef;?tif;pdef?&efukefNrdKU/apmfbGm;BuD;ukef;?tif;pdef?&efukefNrdKU/

    yHkESdyfol - a':cifcif0if;yHkESdyfol - a':cifcif0if;yHkESdyfol - a':cifcif0if;yHkESdyfol - a':cifcif0if;yHkESdyfol - a':cifcif0if;

    uvsm (atmhzfquf)? 02670uvsm (atmhzfquf)? 02670uvsm (atmhzfquf)? 02670uvsm (atmhzfquf)? 02670uvsm (atmhzfquf)? 02670

    152?uRef;a&TNrdKifvrf;?ok0P?&efukef/152?uRef;a&TNrdKifvrf;?ok0P?&efukef/152?uRef;a&TNrdKifvrf;?ok0P?&efukef/152?uRef;a&TNrdKifvrf;?ok0P?&efukef/152?uRef;a&TNrdKifvrf;?ok0P?&efukef/

    yxrtBudfrf? 1996-ck? Edk0ifbmv?yxrtBudfrf? 1996-ck? Edk0ifbmv?yxrtBudfrf? 1996-ck? Edk0ifbmv?yxrtBudfrf? 1996-ck? Edk0ifbmv?yxrtBudfrf? 1996-ck? Edk0ifbmv?

    tkyfa& -tkyfa& -tkyfa& -tkyfa& -tkyfa& - (500)tkyf(500)tkyf(500)tkyf(500)tkyf(500)tkyf

    wefzdk; -wefzdk; -wefzdk; -wefzdk; -wefzdk; - usyfusyfusyfusyfusyf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    4/87

    'kdYwm0efta&;okH;yg;'kdYwm0efta&;okH;yg;'kdYwm0efta&;okH;yg;'kdYwm0efta&;okH;yg;'kdYwm0efta&;okH;yg;

    jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'kdYta&;jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'kdYta&;jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'kdYta&;jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'kdYta&;jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'kdYta&;

    wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfrIrNydKuGJa&;wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfrIrNydKuGJa&;wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfrIrNydKuGJa&;wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfrIrNydKuGJa&;wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfrIrNydKuGJa&; 'dkYta&;'dkYta&;'dkYta&;'dkYta&;'dkYta&;

    tcsKyftjcmtmPmwnfwHhcdkifNrJa&;tcsKyftjcmtmPmwnfwHhcdkifNrJa&;tcsKyftjcmtmPmwnfwHhcdkifNrJa&;tcsKyftjcmtmPmwnfwHhcdkifNrJa&;tcsKyftjcmtmPmwnfwHhcdkifNrJa&; 'dkYta&;'dkYta&;'dkYta&;'dkYta&;'dkYta&;

    pnf;urf;vdkufem ab;uif;uGmpnf;urf;vdkufem ab;uif;uGmpnf;urf;vdkufem ab;uif;uGmpnf;urf;vdkufem ab;uif;uGmpnf;urf;vdkufem ab;uif;uGm

    pnf;urf;&SdrS wdk;wufrnfpnf;urf;&SdrS wdk;wufrnfpnf;urf;&SdrS wdk;wufrnfpnf;urf;&SdrS wdk;wufrnfpnf;urf;&SdrS wdk;wufrnf

    pnf;urf;udkufnD ab;uif;onf/pnf;urf;udkufnD ab;uif;onf/pnf;urf;udkufnD ab;uif;onf/pnf;urf;udkufnD ab;uif;onf/pnf;urf;udkufnD ab;uif;onf/

    EdkifiHawmfzGJUpnf;yHktajccHOya' ay:aygufa&;onfEdkifiHawmfzGJUpnf;yHktajccHOya' ay:aygufa&;onfEdkifiHawmfzGJUpnf;yHktajccHOya' ay:aygufa&;onfEdkifiHawmfzGJUpnf;yHktajccHOya' ay:aygufa&;onfEdkifiHawmfzGJUpnf;yHktajccHOya' ay:aygufa&;onf

    jynfaxmifpkom;tm;vHk;\ y"meusaomwm0ef jzpfonf/jynfaxmifpkom;tm;vHk;\ y"meusaomwm0ef jzpfonf/jynfaxmifpkom;tm;vHk;\ y"meusaomwm0ef jzpfonf/jynfaxmifpkom;tm;vHk;\ y"meusaomwm0ef jzpfonf/jynfaxmifpkom;tm;vHk;\ y"meusaomwm0ef jzpfonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    5/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    6/87

    b0aumufaMumif;b0aumufaMumif;b0aumufaMumif;b0aumufaMumif;b0aumufaMumif;

    q&mpHausmfxGef;udk 1936-ck? Zlvdkifv (20)&uf? t*FgedrSm ajrmufOD;NrdKU? jrif;pdkif; jrif&GmrSm rGD;yga&/tz OD;wufwdk; (a&Tyef;xdrfazmfq&mBuD;)? trd a':rndK jzpfyga&/ nDtpfudk armifESrig;a,mufrSm

    ti,fqHk;jzpfyga&/ rlvwef;ynmudk ajrmufOD;rSm pmoifNyD;au q|rwef;upvdkY ppfawGc&pf,mef ausmif;rSmoifcyga&/ 1954-ckESpfrSm 10-wef;atmifNyD; au ausmufjzL OypmaumvdyfrSm Oya' (c)udk atmifcyga&/0dZmbGJUudk 1958-ckESpfrSm &efukef wuodkvfu &[dcyga&/ r[m0dZmbGJU wufcGifh&yga&/

    wuodkvfausmif;om;b0rSm &cdkifwefaqmifr*Zif;wm0efcH acgif;aqmifwm0efwd ,lcyga&/&cdkifwefaqmif r*Zif;rSm &cdkifpmyDu@udk t,ifqHk;xnfhoGif;azmfxkwf yD;cyga&/ &cdkif&DS;a[mif;pmyDwdudkvdvmazmfxkwfNyD;au wwfpGrf;orQtm;eefY &cdkifpmyD jyefvnf&Sifoefa&;? zGHUNzdK;wdk;wufa&;udk vkyfaqmifcyga&/ ppfawGrSm ]rkwfokef vIdif;oH}? eefYt&m uAsmpmtkyfwdudk xkwfcyga&/ uavmifemrnf ]toQifapmrGef}jzpfyga&/

    tvGwfynmoif ausmif;q&mb0? tpdk;&ausmif;q&mb0wdudk wufwuf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    7/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    8/87

    q&m----q&m----q&m----q&m----q&m----

    (1)

    ausmif;q&m? uAsmq&m? ordkif;q&m? wuoDvmrm r[m0dZmxd oifzl;a&vl? uRefawmfdkU

    &cdkifom; wd xJrm vlwpfa,mufwnf; a'ydkif*kPfyk'fwdrm ruefydkifa&vl? aumif;aumif;enf;yga&/

    a,Zl;eefYtaMumif; wdkufqdkifvdkYtwGufay:rdau? q&mudk vGrf;wrda&/

    q&mouf[dxif&Sm; [deDzdkYqdkau OD;azarmifwif&D;a&? jrefrmpmyDordkif;ydkif? &cdkifpmyDordkif;

    usrf;BuD; wpfapmifudk q&mhESvHk;om;? q&mh0dPf? q&mhynmeefY &cdkifhvltzGJU tpnf;twGuf

    trGDyD;EdkifcvDzdkYqdkpGm t

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    9/87

    tcsdefwdkwdkaoQtwGif;rm ausmif;om;ausmif; oldkU\ cspfcifav;pm; ,HkMunfrIudk q&m &,lEdkifcyga&/

    jrefrmpmqdkpGm ausmif;om;wd raMumufaw? txifrBuD;a&bmom? Zmol Zmydkifajzajz 40-

    rSwf&a& vdkY xifxm;uwfawbmom? ,if;bmomudk pdwf0ifpm;atmif? txifBuD;atmif oifzdkYqdkpGm

    rvG,fa&udpyg/ q&mu rvG,fpGmudk vG,fatmifvkyfypfaw/

    q&meefY jrefrmpmoifvdkY ESpfywfoHk;ywfavmufrm uRefawmfudk,fhpGmudk,f odvdkufyga&/

    igdkUq&mu jrefrmpmjypGmrm aumif;aumif;awmfauav;? jrefrmpmnHha& ausmif;om;pm&if;rm igxdyfqHk;

    u rESm;a,/

    wpf&ufedu edcif;rkefYpm;vGwfcsdefrm uRefawmfhudk q&mcef;xJudk ac:vm;yga&/ ]] rif;

    NrdKUa[mif;om; rem;a0? q&mBuD;om;qdk? igav;wla&vdkYrSwf,ifh? q&mav; NrdKUa[mif;ua0;}} vdkY

    pajymyga&/ q&mu NrdKUa[mif;(ajrmufOD;taMumif;wdudk uRefawmf pdwf0ifwpm;jzpfatmifajymjyyga&/uRefawmfu pum; t&SnfBuD; jyefrajym0Hhyg/ q&meefY wynfha[mif;BuD;xJuwcsdKUdkU cifrif&if;ESD;ajymeD

    uwfpGmwd uRefawmfjrifzl; yga&/ uRefawmfu twef;xJrm vluav;ti,fqHk;? toufuav;ti,fqHk;

    ydkifjzpfeDvdkY q&mwd&Sdrm pum;ajym&zdkYqdkau aMumufwwfyga&/ q&mu uRefawmfhudk q&mwpfa,mufydkif

    r[kwfbJ nDt&if;aoQ wpfa,mufydkif xdktaMumif; a'taMumif; &if;&if;ESD;ESD; ajymyga&/ aemufqHk;rm

    q&majyma& pum;wpfcGef; uRefawmfh&ifxJrSm jrm;wpfpif;ydkif 0ifvmyga&/

    ]]rif;udkq&mru ocsFmaumif;aumif;&a&vdkYawmh ajym a&a0;? jrefrmpm pdaunHha&uma0}}&Sufjcif;? aMumufjcif;? 0rf;enf;jcif;wdeefY uRefawmfAaAm aoQydkif jzpfvm;vDyga&/

    q&mu uRefawmhfudk tm;yD;a&? aemufydkif;rmav;? wjcm;ausmif;om;wdxuf *kwpdkufulnDyg

    a&/ jrefrmpmqdka& bmomudkoifvdkY&m wckoifpGm&m uRefawmfvHk;0 pdwfr0ifpm;yg/ q&moifjyau

    pmoifaumif;vdkY wpfcsufaoQ pdwf0ifpm;yg,ifh? tm;auocsFm? lyaA'wGufzdkYpGmudk&m pdwfa&mufvm;

    vDyga&/

    wcgu q&majymzl;pGm &ifxJrmpGJusefcyga&/ ]]q&m0efjzpfjzpf? tif*sifeD,mjzpfjzpf vlqdkpGmwedw&ufrm udk,fhtaMumif;? udk,fhNrdKUudk,fh&GmtaMumif;? udk,fhvlrsdK;taMumif;udk &D;zdkYtcsdefusvmwwf

    aw/ ,if;cg jrefrmpmta&;BuD;vmAsma0? t&D;aumif;zdkYvdka&a0ESrf;? t&D;aumif;csifau? tzwfrsm;

    &zdkY bmom&yfwpfckudk txifao;vdkY r&a0;}}

    q&m\t&dyftm0goatmufrSm uRefawmfESpfjynfheDcGifh r&vdkufyg/ rdk;edwpf&ufrm wifrdk;\

    ]]tzdk;ocif udk,fawmfrIdif;odkY}} uAsmudk oifeD,ufyif; olcspfawwynfhwdudk EIwfyifrqufEdkifcbJ

    ynma&; avmuxJu rsufvSnfhjyydkif xGufvm;cvDa&/

    uRefawmfdkU 0rf;enf;yufvufeefY vGrf;usefcuwfaw/ q&majym[ef qdk[efwd rsufpdxJrm

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    10/87

    jrifwkef;? q&mhpum;oHwdudk em;xJrm Mum;eDrdwkef;yg/ q&mhwynfh xdkESpfu q,fwef;atmifa&cg?

    q&majyma&ydkif ocsFmuawmh [kwfaw0SufvdkY qdkEdkifyg,ifh? jrefrmpmuawmh pdaoQr[kwf aumif;aumif;

    nHhyga&/ ,if;cgu q&mudk vGrf;rda&/ wefbdk;enf;a& yk*vdu tvGrf;yg&m/

    q&mu tEkokckrorm;? a,auav;b0 jzpfwnfrIrSm jy|mef;csufu wyHkpHjzpf&vDa&/

    jrefrmpmudk pdwfr0ifpm;? jrefrmpmtvGefnHha&aumif;? &cdkifpmqdkpGm acgif;xJvHk;0r[da& q&mhwynfh/

    atedcg q&m cspfjrwfEdk;ca& &cdkifpmyDudk trdydkifcspfvdkY q&mhyHkpH tEkokckrorm;wynfhyg/ atedcgq&mudk

    ydkvGrf;yga&/ pmyD,Ofaus;rIeefY,SOfNyD;au trsdK;bmomeefY,SOfNyD;au tvGrf;rda&b0 vGrf;ygq&m/

    (3)(3)(3)(3)(3)

    &cdkif*E0ifedrdwfyHkdkU/ vif;vufNydK;jyufaw ajrmufOD;rm q&mudkrGD;a&/ awmf0ifeef;awmfukef;taemufbuf? jrif; pdkif;jyift&yfrm jzpfaw/ q&mdkU tdrfaemufrm od*Fe'D ajrmufOD;acsmif;a&? pdrf;pdrf;jrjr?

    tvStyaoQ pD;qif;eDa&/ q&mhtzu vl&wwfyef;xdrfBuD;wynfhwdruef? q&mhb0u tD;tD;csrf;csrf;?

    taoQuyif El;El;nHhnHhaoQ? 'kwd,urm ppfjzpfvma&cg q&mdkUrdom;pka& tee'Dav;NrdKUjrpfurf;

    ab;u jruf&dwfuRef;&GmaoQudk ajymif;eDuwfaw/ ,if;cg q&m 6-ESpf? 7-ESpf? vlrSef;odvdk Y

    aysmf&TifcHpm;wwfp jyKa&csdefrm vSya& &cdkifobm0w&m;eefY qdk;0g;a& ppfa' ESpfrsdK;a& q&mhb0xJukd

    wNydKifaw; 0ifvma&/ aumif;uifxufrm ppfvD,mOfysHwd? q&mu av;NrdKUrm&DcsdK;? tyifwdMum;rmykef;?aomifjyifrmNyD;? tdrfrm pmoif? omjcif;em;axmif? 0wKem;axmif,ufyif;eefY ppfumvudk jzwfoef;c&

    a&/ taoQuyif bmomw&m; udk udkif;,SdKif;a&? pmBudK;pm;a&? ordkif;,Ofaus;rIudk jrKyfNyD;avhvma&/

    Pfaumif;a&? xufaw/ wuodkvfudk cvkwfrowfbJ a&mufvm;cyga&/ wuodkvfrm q&mhb0yDjyif

    kyfvHk;

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    11/87

    tvTmwdu urf;vSrf;vma&vufudk q&macgif;cgvDa&? xdkumvu acwfpm;a&vifa&mif; vif0,fpepf

    udk q&mqefYusifa&/ ,if;ydkifeefY EGDuEm&opmvrf;rm q&mwpfa,mufxJ/

    vlqdkpGm udk,fhjzpfawrIudk udk,fwdkifvGwfvGwfvyfvyf &GD;cGifh[dyga&/ udk,fhordkif;udk udk,f&GD;&a&/

    NrDjyifrm? aumif;uifrm? jrpfrm? yifv,frm? awmifrm? awmrm? t&yfrsufESmaygif;pHkrm jyefYBuJeDa&

    ordkif;tzJhtpaoQwdudk pkpnf;zdkY av;pm;zdkYqdkpGmu vuf[drsdK;quf? vmzdkYrsdK;qufwd wm0efyg/

    (4)

    a'pMum0VmxJrSm aumif;rIukodkvfvkyfca& vlwdtwGuf? ok*wdbHkvdkY[dyga&vwf/ ,if;bHkrm

    &cdkif &GmvdkY [dyga&vwf/ ,if;&Gmrm q&mBuD;pHa&Tyk? q&mBuD;atmifomOD;? q&mBuD;OD;omxGef;? q&mBuD;

    pHomatmifdkUeefY tzef &nfaomuf,ufyif; &cdkifordkif;? &cdkifpmyDwdudk q&maqG;aEG;wdkifyifvdkY [dvDygzdkY/

    ,if;&Gmrm ajrmufOD;vrf;aoQudk avQmuf,ufyif; q&mBuD; atmifvSZHeefYwGdyem? &cdkiftrsdK; om;ynma&;taMumif;udk aqG;aEG;vdkY[dvDygzdkY/

    armifcdkifatmifarmifcdkifatmifarmifcdkifatmifarmifcdkifatmifarmifcdkifatmif

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    12/87

    &cdkifuAsmeefY&cdkiftawG;tac:&cdkifuAsmeefY&cdkiftawG;tac:&cdkifuAsmeefY&cdkiftawG;tac:&cdkifuAsmeefY&cdkiftawG;tac:&cdkifuAsmeefY &cdkiftawG;tac:

    ed'gef;

    1969-ck? ZGefv (28)&uf? peDedwGif &efukef0dZmeefY odyHwuodkvf? ,k'oefcef;raqmifwGif&cdkif trsdK;om;pmyDeefY,Ofaus;rI qyfaumfrDwDuusif;yaom a[majymyGJa[majymconfh]]&cdkifuAsmeefY]]&cdkifuAsmeefY]]&cdkifuAsmeefY]]&cdkifuAsmeefY]]&cdkifuAsmeefY

    &cdkif tawG;tac:}}&cdkif tawG;tac:}}&cdkif tawG;tac:}}&cdkif tawG;tac:}}&cdkif tawG;tac:}} taMumif;udk pmwrf;jyKpkxm;vdkufygonf/

    a[majymyGJ ,if;taMumif;t&mudk ajyma[mzdkY &GD;cs,f&jcif;\ t"du &nf&G,fcsufrSm -

    ]em;vnfrI} &pDzdkY jzpfygonf/ &cdkifudkem;vnfrI &pDzdkYyif jzpfygonf/ &cdkifudk &cdkifem;vnfrI&pDzdkY? &cdkifudk

    csif;? ucsif? oQrf;? u,m;? u&if? rGef? jrefrmdkU em;vnfzdkY? &cdkifudk urmhvlom; wpf&yfvHk;em;vnfzdkY

    t"du &nf&G,fygonf/ &nf&G,fcsuftwGuf tusdK;arQmfrIwqdwfauxm;ygonf/ ,if;tusdK;arQmfrlum; tjcm;r[kwfyg/ tcsif;csif; em;vnfjcif; aMumifh tcsif; csif;cspfcifnDnm&D;? tcsif;csif;av;pm;&D;?

    tcsif;csif; tcGifht&D;udk rxdcddkuf rapmfum;&D;? tcsif;csif;Nidrf;csrf;pGm eDxdkif&D;dkUay:xGufvmzdkYudk

    tusdK;arQmfygonf/ {csifha& t"du &nf&G,f csufrl? t"du tusdK;arQmfrIyg,m/

    ]]&cdkifuAsmeefY &cdkiftawG;tac:}}udk ed*Hk;tygt0if tydkif;BuD;av;ydkif; ydkif;jcm;tyfygonf/

    ,if;dkUrSm-

    (1) pmyD? &cdkifpmyD

    (2) pmyD\ yHkoPmefeefYtaMumif;t&m? &cdkifpmyD\ yHkoPmefeefY taMumif;t&m

    (3) &cddkifuAsmwGif wGd[d&aom tawG;tac:BuD;oHk;&yf(4) ed*Hk; [l jzpfygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    13/87

    tydkif;(1)tydkif;(1)tydkif;(1)tydkif;(1)tydkif;(1)pmyD? &cdkifpmyDpmyD? &cdkifpmyDpmyD? &cdkifpmyDpmyD? &cdkifpmyDpmyD? &cdkifpmyD

    vlom;dkU\pmyDonf vlYcHpm;csuf? vlUawG;ac:csuf? tajymtqdk t&D; tom;dkUudk pkaygif;csufrS

    ay:xGuf vma& vlUtoH k ;taqmifypnf;wpfc k jzp fygonf/ vlonf ywf0ef;usi feef Y

    xdwGdaucHpm;wwfygonf/ pOf;pm; awG;ac: wwfygonf/ ,if; tcHtpm; tawG;tac:dkUudk EIwfuzGifh

    ajymau tajymtqdk jzpfvmygonf/ &D;om;au t&D;tom; jzpfvmygonf/ tcsKyfrSmum; pmyDqdkonfrSm

    - um,uHrI? 0pDuHrI? raemuHrIqdka& trIoHk;yg;aygif; pyfwDxGifvdkufjcif;wpf&yf jzpfygonf/

    acwfeefYtnDtavsmf ajymif;vJvdkufvma& ta[mif; qHk; vlUtoHk;taqmifypnf;wpfckyif jzpfygonf/

    &cdkifdkU\pmyDonf &cdkifcHpm;csuf? &cdkifhawG;ac:csuf? &cdkifhtajymtqdk? &cdkifht&D;tom;dkU

    pkaygif;csufrS ay:xGef;vma& &cdkifhtoHk;taqmifypnf;wpfck jzpfygonf/ &cdkifonf &cdkifhywf0ef;usif

    tavsmuf cHpm;ygonf/ pOf;pm; awG;ac:ygonf/ ,if;cHpm;csuf? ,if;pOf;pm;awG;ac:csufdkU udk

    EIwfuzGifhajymau &cdkifpum; jzpfvmygonf/ &cdkifydkif&D;om;au &cdkift&D;tom; jzpfvmygonf/

    tcsKyfrSmum; &cdkifpmyDqdkonfrrSm &cdkifhtrIoHk;yg;vHk;udk aygif;pyfwDxGifvdkufjcif;wpf&yf jzpfygonf/

    acwfeefYtnDtavsmf ajymif;vJvdkufvmonfh ta[mif;qHk; &cdkifhtoHk; taqmifypnf;wpfckyif

    jzpfygonf/

    igdkUonf cHpm;csuf? awG;ac:csufdkUudk ywf0ef;usifu&onf/ ordkif;u &onf/ &cdkifdkUonf

    &cdkifhcHpm;csuf? &cdkifhawG;ac:csufdkUudk &cdkifhywf0ef;usifuyif &ygonf/ &cdkifhywf0ef;usifwGif yuwdt[d?

    tjriftwGd? tMum;tem/ teHYtoufdkUudk tmHkpdkuf&ygrnf/ owdjyK&ygrnf/ ppfqD;oefYpif&ygrnf/

    tuRefdkU\ tjriftwGdtuRefdkU\ tjriftwGdtuRefdkU\ tjriftwGdtuRefdkU\ tjriftwGdtuRefdkU\ tjriftwGd&cdkifdk;rawmifwef;BuD; &cdkifyifv,f&Djyif? &cdkifv,f awm,mNrD? &cdkifNrdKU jyaus;&Gm toD;oD;dkUudk

    jrifwGd&ygonf/ xyfrHvdkYajym&ygau-tmumrSDcdkif;? qdkif;qdkif;NydKif;NydKif;? xnfxnf0g0g? crf;crf;em;em;?

    &yfwnf eDa& &cdkifdk;rEG,f csdKief;awmifdk; awmifpG,feefYpdrf;pdkndKjraom &cdkifyif v,f&Djyif? dk;awmifwef;rS

    jrpfzsm;cHNyD; yifv,fjyifodkY pD;qif;eDuwfonfh jrpfe'DtoG,foG,f? iSufcg; awmifydkifpdrf;pdrf;pdkpdk

    jrjrndKeDonfhv,fcif;? aumufcif;? qefESHcif;rsm;yif jzpfygonf/ t&m t&mrsm;onfyif tuRefdkU\

    tjriftwGd? rsufpdyom' tMunftqdkuf? &cdkifhtvStyobm0rsm;yif jzpfygonf/ rdk;wdrftqdkif;tqdkif;

    tvIdif;tvdIif;wdeefY wefqm qif,ifxm;a& tuRefdkU\rmefatmifuRef;? wdkufuRef;? &JuRef;eefY

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    14/87

    uRef;aygif;rsm;pGm xdkYtjyif ESvHk;rGd avsmf aysmfzG,ftwd &rm0wD&rf;jynfhuRef;BuD;? t&mwpfzufrSmqdkau

    a&T0gcsdKif? aiGvTmaomifurf;? &GufjzLwvGvG vSDoabFmwdeefY? yPm&-Munfhr0aysmfrqHk;? 0ifxGufrpJ

    woJoJeefY 'Gm&m0wD oHwGJNrdKUBuD;/ xkdYjyif &ur@dKif? &cdkifGefYzl;? ajrmufOD;a&TNrdKUawmfa[mif;eefYwuG?

    avmif;Muuf? ae&&m? awmifil? Ncdyf? yk&drf? ym? prm0uf? a0omvD? ausmufavSum;? "n0wD?ausmufyef;awmif;? eDvmyef;awmif;? uefoHk;qifh? iacG;oifawmif? 'Gg&m0wD? &ryl&ponfh NrdKUawmf

    a[mif;rsm;/ a,NyD;au- oQpfaomif;? udk;aomif;? rmefig;yg;eefYwuG Ovif; "mwfawmf? OD;&pf"mwf

    awmf? qHawmf? tHawmf? eHawmf ponfhbk&m;ykxdk; *lausmif; Z&yftxyfxyf/ wcg- r[mrkedudk,fpm;awmf

    eefY r[mZdefutp kyfwkawmftaygif;? "mwfawmf taygif;udef;0yfpHaysmf &m awmifxdyf awmifxGwfrsm;?

    oD&d*kwfukef;? uwnukef; paomukef;jrwfNrDjrwfrsm; ponfponfdkUrSm tuRefdkU\ tjrifrSm pGMJrufp&m?

    cspfcifp&m? MunfEl;p&m? &cdkifhtvSty tjrwftEdk;&wemrsm;yif jzpfygonf/ ywf0ef;usif?ywf0ef;usifdkUudk tuRefdkUjrifwGd &ygonf/

    tuRefdkU\ tMum;temESifh toif;&eHYtuRefdkU\ tMum;temESifh toif;&eHYtuRefdkU\ tMum;temESifh toif;&eHYtuRefdkU\ tMum;temESifh toif;&eHYtuRefdkU\ tMum;temESifh toif;&eHY

    ,uftloH? vIdif;qloH? rkwfokefvIdif;dkufcwfoH? pdrfhprf; csdKajrmifrsm;u waomaomwnHnH

    &DpD;oHrsm;? atmufcsif; iSufpaom &cdkifhusD;iSufoHom wGefjrnfusL;&ifhcsufrsm;? qiftp oQOfhtqHk;?

    om;&Jwd&pmefwdkY\ twefweftvDvD atmfjrnfaysmfjrL;oHrsm;? v,f,mtudktbmdkU\ ta&GUoH?

    EGm;aigufoH? pmvdkufoH? wHigdkU\ wufcwfoH? [D;avoH? tefqdkoH/ t&mdkUum; tuRefdkU\ csdKw

    odrfhodrfh? csrf;wNidrfhNidrfh Mum;&em &a& toHbvHrsm;yif/

    ,if;aemuf udk,fpdwfESpfyg;udk Munfvif&TifysoGD;

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    15/87

    xdk&SD;&SD;acwf uum; ckydkifrvG,fulyg/

    vlonf olUtawG;tac: olUtajymtqdkudk t&D;tom; vkyfzdkYtwGuf tu&m(0g) trSwftom;

    oauFw wpfckckvd kygonf/ urmOD;vld k Uuum; tu&mtrsd K;rs d K; ? oauFwtrsd K;rs d K;d k Uud k

    wnfxGifcuwfygonf/ &cdkif t&D;tom; pwifay:aygufvmonfhacwf[k owfrSwfxm;uwfonfha0omvDacwfu &cdkifdkUum; &cddkif tawG;tac:? &cdkiftajymtqdkdkUudk &u0Ptu&meefYaygif;pyf

    NyD;au &cdkift&D;tom;? &cdkifpmudk wDxGifcuwfygonf/ tcsufeefYywfoufvdkY a0omvDacwfEdkifiHoHk;

    '*Fg;rsm;? BuD;qD;rD;cGufrsm;? ausmufpmeefY yDpmwdudkvdvm auodomEdkifygonf/ ydkrdkeufeJus,fjyefYvm

    atmif wdusrSefuefvmatmif okawoevkyfzdkY udpyif jzpfygonf/ qdkcaom&u0Ptu&mrSm

    tif'dkat&D,efvlrsdK;dkU oHk;pGJonfhjA[Dtu&mrS jrpfzsm;cH um qif;oufvmNyD;au &cdkifhenf;vrf;t&

    qifhuJajymif;vJvmjcif; (The Evolution of Rakkhawanna from Vrahmi)

    aMumifh ay:xGef;vmaomtu&myifjzpfygonf/ tvm;wlyif oD[dkVftu&m? rGeftu&m? ysLtu&m? jrefrmtu&m? oQrf;tu&m?

    xdkif;tu&m? crmtu&mdkUonfvnf; jA[DturS jrpfzsm;cHNyD;au qif;oufvm uwfonfyif jzpfygonf/

    wzef tckacwfoHk;&cdkiftu&m &u0Ptu&mrS qifhuJajymif;vJvmjcif;(The Evolution of modern

    Rakhine Alphabet from Rakkhawanna)yif jzpfygonf/qdkcaom &cdkiftu&meefY &cdkif tawG;tac:

    &cdkiftajymtqdkdkUudk aygif;pyf&D;zGJUvdkufonfhtcg &cdkifpm ay:aygufvmygonf/ vlrsdK;wdkif;rSm vnf;

    twdkif;yif jzpfygonf/ &cdkifdkUrSm pmudk ausmufwHk;ausmufjym;? owKjym;? kyfwk? yD&Guf? xef;&Guf?

    0g;jym;? puL ponfdkUrSm &D;vd om;vd[d uwfaomfvnf; yDrSmtrsm;qHk; &D;om;onfhtwGuf aMumifh

    pmeefYyDudk wGJzufNyD;au ]]pmyD}}[k ac:a0: oHk;EIef; vmwwfygonf/ ,if;aMumifh &cddkiftjcif;eefY&D;om;orQ

    pmyDt&yf&yf dkUrSm ]]&cdkifpmyD}} (Rakhine Literature)yif jzpfygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    16/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    17/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    18/87

    aumif;aumif;BuD; us,f0ef;rnf xifygonf/ pmpHkyDpHk&zdkYvnf; vdkygOD;rnf/ vuf[dyufyif;umvwGifum;

    &cdkifpmyDrSm zsufqD; jcif; taxmifaomif;aMumifh tysufysuf t,Gif;,Gif; ta&ma&m taESmaESm[deD

    wkef;jzpfygojzifh tpHktvif tus,ft0ef; wifjy&ef tuRefrwwfpGrf;Edkifyg/ odkYaomf tm;rmefwif;um

    tjzpft[d&oavmufudkpdppf um rcsifhr&JjzpfvsufeefYyif wifjyvdkuf&ygonf/

    pmwrf;wGif uAsmyHkoPmeftrsdK;rsdK;dkUudk wpfckpD wpfckpD wifjyau? pm[Hkvm;zdkYvm;vdkY pOf;pm;cyg

    onf/ odkYaomf pkef;pkef;jrKyfjcif;cHeD&a& &cdkifpmyDtwGuf yHkoPmef wpfckpDwpfckpDudk wifjyrS&m aumif;zdkYvdkY

    ,lqxm;ygonf/ ,if;ZkaMumifh atmufygtwdkif; wifjyvdkufygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    19/87

    tcef;(1)tcef;(1)tcef;(1)tcef;(1)tcef;(1)

    vuFmvuFmvuFmvuFmvuFm

    &cdkifvuFmtjcif;yHkoPmef trsdK;rsdK;dkUudk tuRefokaw oejyK &xm;oavmuf wifjy&zdkY qdkygau-

    (1) vuFm? (2) ysdKU? (3) BudK;wef;vuFm? (4) ompGav vuFm? (5) armfuGef;? (6) oHydkif;? (7) ordkif;?

    (8) &Jwif;? (9) wrf;jcif;? (10) {jcif;? (11) &wk (vuFm&wk)? (12) &wk (ta&GU&wk)? (13) vl;wm;?

    (14) tefjcif;? (15) oHayguf? (16) omjcif;? (17) wdkufomjcif;? (18) ipnfjcif;? (19) a[mpm?

    (20) bdodufpm? Mobmpm? oHpm? arwmpm? (21) taxmufpmwrf;? (22) rSmwrf;? (23) odkufed'gef;pm?

    (24) tJ? (25) bGJU? (26) wHk;jcif;? (27) odkif;jcif;? (28) [efjcif;? (29) ewfjcif;? (30) Asm&wk?(31) oHcsyftrsdK;rsdK;? (32) Asm&wk? (33) Asmum;,ifh? (34) Zrf;? (35) ,mOf;omjcif;trsdK;rsdK;?

    (36) jynfolUta&GUtrsdK;rsdK; (Different Kinds of Folk Songs)dkU jzpfygonf/

    (&cdkif&mZ0ifwGif a&GpmawmfwwftrwfBuD; 'dk;a0onf vGrf;jcif;uAsmwpfaxmif oDzGJUcaMumif;

    wGd&ygod\)

    vuFmtjcif;wGif yg0ifonfh uAsmtrsdK; (36)rsdK;rSm vuFmESifhqdkif&m yHkoPmefrsm;yif

    jzpfuwfygonf/ xuftydktrdk[dOD;rnf[k tuRef,HkMunf ygonf/ Adkvfrif;axmif oufaxmif?zvefaxmif? NrHKaxmifdkUwGif &cdkifpmyDusrf;*ef tajrmuftjrm;[daMumif;? &efukef? rEav;? 'g*g? *dktm?

    vif'ifeefY tjcm;jywdkufrsm;? pmwdkufrsm;dkUwGifvnf; &cdkdifpmyDusrf;*efrsm;[daMumif; Mum;emrSwfom;

    zl;ygonf/ xdkxkd &cdkifpmyDusrf;*efdkUudk vdvm&au tckxufydkrdk us,f0ef;vmzG,f? eufeJvmzG,f?

    rSefuefwdusvmzG,ftaMumif; tvrf; trsm;BuD; [dygonf/

    tcktcgrSmum; wifjyEdkiforQ tm;tefpdkufxkwfum tusOf;rQ wifjyvdkufygonf/

    1/vuFm/ toHtqifwefqm? teuftqifwefqmdkUeefY ESpfoufpzG,f jzpfatmif oDzGJUaom

    av;vHk;oDuAsm trsdK;udk uAsm[kac:aMumif; zGifhqdkEdkifygonf/

    rif;xD;vufxufu toQift*om&rax&fjrwf oDzGJUconfh ]avmuom& vuFm}udk taumif;qHk;

    vuFm[k ,lqzG,f[dygonf/ wGd[d&orQ vuFmdkUwGif ta[mif;qHk; jzpfeDaomaMumifh jzpfygonf/

    tcsdKUu avmuom&vuFmudk vuFm[k r,lqbJ woD;wjcm; ,lqvdkuwfygonf/ pmqdk toQifuum;

    ,if;ysdKUwGif ]rSwfom;pdrfhiSmysdKUvuFmjzifh} [k oDzGJUxm;cygonf/ pifppfysdKUeefY vuFmrSm teufwlaom

    a0g[m&ESpfvHk;yif jzpfygonf/ ysdKUum; &cdkifa0g[m&? vuFmum; ygVdoufa0g[m&jzpf t"dym,frSmtwlwlyif jzpfygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    20/87

    xdkaemuf ajrmufOD;acwfOD;? rif;apmrGefvufxuf (1430-1433 at'D)u toQifoDv0Ho

    rax&fjrwf odzGJUcaom u0du@ygoqef;vuFmrSm wGd[d &orQ &cdkifrl&cdkif[ef qef;tvuFmwGif

    ta[mif;qHk;jzpfyg onf/ qef;usrf; yg uAsmvuFmpnf;rsnf;pnf;urf; t&yf&yfdkUudk &cdkif ynm[d?

    jrefrmynm[d? &cdkifpmqdk? jrefrmpmqdk? &cdkifuAsmpmqdk? jrefrmuAsmq&mtaygif;dkU OD;xdyfxm;umav;pm;udk;um;uwfonfudk tpOfpOftqufquf wGd[d&ygonf/

    tudk;tum;jyKaomusrf;*ef pmyDpm&if;? &cdkifpmyDu@? vuFmrsm;pm&if;wGif yg0ifonfhvuFmrsm;rSm

    tuRefwGdzl; rSwfzlaom vuFmrsm;yif jzpfygonf/

    2/ ysdKU/2/ ysdKU/2/ ysdKU/2/ ysdKU/2/ ysdKU/ ESpfoufpzG,faumif;atmif oDzGJUxm;aom av;vHk;oDuAsm wpfrsdK;udk ysd KU[k zGifhqdkau&Edkifaumif;ygonf/

    u0d*EKygousrf;eefY u0du@yygousrf;dkUwGif *kv [kysdKU? *dkPf;oQpf yg;ysdKU? r*dkPf;q,fXmeysdKU?

    ,*dkPf;ckepfXm eysdKU? b*dkPf;Z*dkPf;o*dkPf; oHk;Xme pdysdKU? e*dkPf;wXmeysdKU? rMwmysdKU[l uAsmwdkrsm;yg[d

    ygonf/ ,if;uAsmwdkrsm;udk ysdKU[k ac:qdkoHk;EIef;xm;onfudk owdcsyfoifhygonf/

    &rf;jynfh? av;awmife,frS uif;q&m\ vuf&D;tvS oifysdKUrsm;udk &cdkifokawoDtrsm;

    wGdzl;uwfygonf/ tm;vHk; uAsmwdkrsm;yif jzpfuwfygonf/wzef oD[dkVfjyef toQifauo& rax&fjrwf\ &cdkifwefaqmifr*Zif; twGJ(1)? trSwf(8)wGif

    &D;om; aom ]]rlrSef aomavSawmfysdKUjzpfa&;} aqmif;yg; ]ESpfacsmif; csDajrmuf? av;acsmif;aumuf?

    atmufutrSef? oHk;acsmif;cH} [k iysif;axGx&H&ufenf;ysdKUudk wifjyxm;ygonf/

    taMumif;tcsufrsm;udk axmufqMunfhau tusOf;csKyfrSwfom;zdkY aumif;atmif ESpfoufpzG,f

    twdkaumuf oDzGJUxm;aom uAsmwdkrsm;udkvnf; ysdKUac:aMumif; od[d&ygonf/ &mZysdKU? euwfysdKU?

    oufa&muf ysdKU[kvnf; ysdKUESpfapmif wGdzl;ygonf/

    3/ BudK;wef;vuFm/3/ BudK;wef;vuFm/3/ BudK;wef;vuFm/3/ BudK;wef;vuFm/3/ BudK;wef;vuFm/ BudK;wef;vuFm[lonfudk wdwdusus t"dym,fzGifhqdk&ef okawoejyKvkyf& ygOD;rnf/

    vuf[dumvwGif [if;cg;a&mf q&meEoDzGJUaom Ak'0ifBudK; wef;vuFm?

    0d"l&BudK;wef; vuFm [l usrf;ESpfapmif wGd[dxm;yg onf/

    4/ ompGavvuFm/4/ ompGavvuFm/4/ ompGavvuFm/4/ ompGavvuFm/4/ ompGavvuFm/ ompGav[k csDaom av;vHk;oDvuFm wpfrsdK;udk ompGavvuFm[k ac:yg onf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    21/87

    tcsrSm ]&cdkifoma,mifhom,mpGav? ompGav? &cdkif om;av? ompGav} [k tcsrsm;ygonf/

    wcsdKUrSm ]&cdkifom; av? ompGav} [kvnf; dk;dk;cswwf uwfygonf/

    ta[mif;ompGav vuFmrSm ]0doMuHKodkufausmufdk; ompGavvuFm} jzpfvdrhfrnf[k cefYrSef;rdygonf/

    ]&cdkif&mZ 0ifompGavvuFm}eefY tjcm;{uydk'f? ydk'fpHkompGav vuFm rsm;udkvnf; wGd[d&ygod\/

    5/ armfuGef;/5/ armfuGef;/5/ armfuGef;/5/ armfuGef;/5/ armfuGef;/ aemiftpOftvm O'gef;wGif&pfatmif oDzGJUtyfaom rSwfwrf;ausmufdk; uAsm wpfrsdK;udk

    armfuGef;[kac:aMumif; rSwfom;xm;zl;ygonf/

    armfuGef;onf av;vHk;oDuAsmwpfrsdK;jzpf tcsDtcsrSm vuFmtcsDtcseefYrjcm;yif jzpfygonf/

    armfuGef; [laom a0g[m&eefYywfouf toQifoDv0Horax&fjrwf\ u0du@ygoqef;vuFmwGif

    ]Mum;avm xuf0ef;? ZrLuRef;xuf? armfuGef;xGwfwif? ynmoQifwdkY? odjriftyfpGm? qef;vuFmudk?rSwfygukefrif;? wzefusif;tHh} [k vnf;aumif;? ]ynmausmfvS? oDv0Haomf? ax&fjrwfausmfonf?

    xifay:armfuGef;rSmcJh aomf0f} [kvnf;aumif;? oQpfaomif;bk&m;wnf armfuGef;wGif ]vlxdkrQwdkY? odMupdiSm?

    armfuGef;jzmtHh} [k vnf;aumif; toD;oD;zGJUxm;ygonf/

    &cdkifoMupf 1078-ckxdk; awZ&mrausmufpm pwkwcsyfwGif ]armfuGef;[d? oCsv,f? rl;awmf

    rwfawmfaxmif pm;&mpm; eef;v,fESifh oif;pm;v,fonf v,fwdkYudky,f} [k &D;xdk;xm;ygonf/

    uAsmrsm;eefY ausmufpmwGifyg[daom armfuGef;[laoma0g[m&\ t"dym,frSm ]rSwfwrf;?aemiftpOf O'gef;wGif pDaomrSwfwrf;} [k od[d&ygonf/

    vuf[dumvwGif oQpfaomif;bk&m;wnf armfuGef;eefY oQifem*dEarmfuGef;dkUrSm wydkif;wprpHkrvif

    wGd[d&aom armfuGef;rsm;yif jzpfygonf/

    6/ oHydkif;/6/ oHydkif;/6/ oHydkif;/6/ oHydkif;/6/ oHydkif;/ aemiftpOfO'gef;wGifatmif vuFm? armfuGef;? ordkif;omjcif;ponfdkU\ tqHk;ed*Hk; oDzGJU

    xm;aom rSwfwrf; ausmufdk;uAsmwpfrsdK;udk oHydkif;[kac:aMumif; rSwfom;xm;zl;ygonf/

    oHydkif;onf av;vHk;oDuAsmwpfrsdK;jzpf tcsDtcsrSm vuFmtcsDtcseefYrjcm;yif jzpfygonf/ bk&m;

    ordkif;&Sd tqHk;wGd[d&aom oHydkif;dkUrSm EdkifiHudp? rif;udprsm; ygwwfygonf/ aoe*FAsL[musrf;wGif

    ]rif;&D;rif;&m? vdrfrmojzifh? qdkcGifhqdkenf;? urnf;oHydkif;? tvIdif;wBuD;? pnfrSD;csdKom? vuFmwpf&yfabmf

    ynwftHh} [k wGd[d&ygonf/

    7/ ordkif;/7/ ordkif;/7/ ordkif;/7/ ordkif;/7/ ordkif;/ aemiftpOftvm rSwfom;&atmif oDzGJUxm;aom twKywduAsmwpfrsdK;udk ordkif;[k

    ac:yg onf/ ordkif;onf av;vHk;oDuAsm wpfrsdK;jzpf tcsDtcsrSm vuFmtcsD tcseefY

    rjcm;yifjzpf ygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    22/87

    r[mrkedoGef; pufvuFmordkif;? r[mrkedbk&m;ordkif;? OD;&pfawmifbk&m;ordkif;dkUrSm xif&Sm;aom

    ordkif; rsm;yif jzpfygonf/

    8/ &Jwif; /8/ &Jwif; /8/ &Jwif; /8/ &Jwif; /8/ &Jwif; / &Jwif;[laom a0g[m&udk q&mtqlql dkU t"dym,ftrsdK;rsdK; zGifhqdk,Sif;jycsufwdudk

    rSwfom;zl;yg onf/ odkYaomf pmpHkyDpHk okaw oevkyfief;eefY&mtjznfrSef tzGifhrSefudk

    &Edkifrnf[k ,HkMunfyg onf/

    rif;om;BuD;a&Tyef;? a';0ef;atmifausmf&SD? NrdKUolBuD;atmifausmfZHdkU &Jwif;uAsm trsm;tjym; &D;zGJUc

    aMumif; rSwfom;zl;ygonf/ odkYaomf ,ckumvwGif tmZmenfpmqdkawmfrsm; &D;zGJUcaom &Jwif;uAsm

    oHk;yk'f&m wGd[d&ygonf/

    9/ wrf;jcif; /9/ wrf;jcif; /9/ wrf;jcif; /9/ wrf;jcif; /9/ wrf;jcif; / &SD;tjzpfa[mif;? eD&ma[mif;dkUudk wrf;waom tjcif;wrsdK;udk wrf;jcif;[k zGifhqdkau&Edkif aumif;ygonf/ wrff;jcif;udk av;vHk;oDuAsmrsdK;jzifh vnf;aumif;? omjcif;jzifh

    vnf;aumif;? ta&GUwkjzifhvnf;aumif; trsdK;rsdK; oDzGJUuwfygonf/

    wGd[d&orQ wrf;jcif;rsm;rSm ajrmufOD;NrdKU wrff;jcif;rsm; jym;ygonf/ pmqdkrnfolrnf0gjzpfaMumif;udkum;

    twdtus rodEdkifyg/ a';0ef;BuD;atmifausmf&SD\ ppfawGwrf;jcif;onf um; &cdkifdkU\ NAdwdoQe,fcsJU

    awmfvSef&D;acwfu ay:caomxif&Sm;aom wrf;jcif;wpfyk'fyif jzpfygonf/

    10/ {;jcif; /10/ {;jcif; /10/ {;jcif; /10/ {;jcif; /10/ {;jcif; / {;tcsif;{; tcs&ifh&ifhlloDqdkum {;,mOfusL;aomtcg oDqdk&onfh tjcif;wpfrsdK;udk{;csif;[k ac:ygonf[k zGifhqdkEdkifygonf/

    {;jcif;rSm av;vHk;oDuAsmwpfrsdK;jzpf tcsDtcsrSm vuFmtcsDtcseefY rwlyg/ ]vnfukyfcsDcsenf;}

    eefY cs&yg onf/

    &cdkifoMupf 817 (1455 at'D)wGif oDzGJUaom z'lrif;ndK\ ]arSmufawmf{;jcif;} eefY ]pE0dZ,

    ppfatmif{;jcif;} dkUrSm ,Sm;,Sm;yg;yg; wGd&onfh {;jcif;ESpfapmifyif jzpfygonf/ {;jcif;ESifhywfouf

    arSmufawmf{;jcif; t& tcsuftvuf oifhHkavmufudk od[d&ygonf/

    {;jcif;udk bk&ifhom;awmf? orD;awmf? NrD;awmf? jrpfawmfdkUudk ykcufwifr*Fvmqif,ifaomtcg

    oDqdk&aMumif; od& ygonf/ ykcufawmfuudk &wemudk;yg;jzifh pDcs,f cgomydwf aumif;? ydk;zJ? uwDygdkUudk

    atmuftESD;cif;&aMumif;? a&TjcL a&T&Gufwyfqif&aMumif;? uwDygwrkwfBudK;udk ESpfzufqdkifum

    wyfqif&aMumif;?{;jcif;oHNydKifqdkum {;,mOfusL;&aMumif;dkUudk arSmufawmf{;jcif;wGif azmfjyxm;ygonf/

    {;,mOfusL;aomtcg bGm;awmfrdzk&m;BuD;uaomfvnf;aumif;? r,fawmfrdzk&m;uaomf vnf;aumif;

    orkwfBudK;jzifh tomt,mvTJ&aMumif;? txdef;t, tysdKawmfdkUu vufckyfwajzmufajzmuf? pnf;pkwf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    23/87

    w&Tif&Tif wD;cwfum {;jcif;wMuHMuH oHNydKifoDqdk&aMumif;d k Yudkvnf; od[d&ygonf/

    {;jcif;oDqdkuwfyHkeefYywfouf ,if;{;jcif;tydk'f (5) wGif atmufrSmtwdkif; wGd[d&ygonf/

    ]{; ------ {;vsufoHNydKif? &ifhumqdkifydrfh? {;wdkifusL;dkuf? pnf;pkwfvdkuf? oHNrdKufoHaumif;? oHanmif;oHnif;? oHnif;oHNyD? oHcsDoHtkyf? rQifrQifcsKyfvsuf? vufckyfajzmuf ajzmuf? {;axmuf{;cH? >yrf;>yrf;&Hvsuf?

    MuHMuH&ifhoG,f? r,fawmfr,fudk? emzG,fESpfodrfh? ESvHk;NidrfhrQ? oHqdrfhoH{;? u&0dwfa

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    24/87

    vuFm&wkeefY uGJjym;atmif jcifao;vnfjyef oDzGJUenf;jzifh oDzGJUaom&wk udk ta&GU&wk[k ac:oifhygonf/

    ZmaMumifhqdkaomf &wkrsdK;udk ta&GUqdkbdouJhodkY usL;&ifhoDqdk&aomaMumifhyif jzpfygonf/ tcsdKUu

    &wkrsdK; udk oWef;vdkuf&wk? oQifavmif;vSnfh&wk[k ac:qdkoHk;EIef;uwfygonf/ pifppf ta&GU&wkudk

    oQifavmif;vSnfh &m oWef;vdkufcsnf; oDqdk&onf r[kwfyg/ oQifjyKyG Jwpfckwnf;csnf;oDqdk&onfr[kwfyg/ t&mXmetrsm; oDqdkEdkifygonf/ xdkYjyif &wkrsdK;udk oWef;vdkuf&wk?

    oQifavmif;vSnfh&wk[k ac:qdk&rnfrSmvnf; taxmuftxm; cdkifcdkifvHkvHk rwGd&odyg/ &wkrsdK;onf

    oQifavmif; vSnfh&mrS tpysdK; ay:aygufvmonf[k wifjyEdkif&efvnf; om"ur[dyg/ ]odefuefrdefwGif}

    csDtvGrff;ta&GU&wkeefY trwfBuD; OumysH\q,fhESpf&moD ta&GU&wkdkUudk axmufqMunfhygau

    oQifavmif;vSnfh&wk[k ac:qdkzdkY aumif;aumif; cufcJzdkYydkif wGdrdygonf/

    OumtJwGif ]&wkMuHMuH? v,fonfrsm;rSm? v,fudkxGefdkU? jrifvwfarav}[kvnf; qdkxm;ygonf/v,fxGef&m vnf; &wkta&GU oDqdkuwfaMumif; odomEdkifygonf/

    vuFm&wkyHkoPmefjzifh zGJUqdkEdkifaom taMumif;t&mtrsdK;rsdK;udk ta&GU&wk yHkoPmefjzifh oDzGJUEdkifonf

    &mru avQmufxHk;? rSwfwrf;? rSmwrf;? Zmwfedygwfawmfrsm;? &mZ0if aMumif;rsm;? '@m&DyHkjyifrsm;dkU

    udkvnf; oDzGJUEdkifygonf/

    rSL;awmfrwfawmf okcrdefrsm;u avQmufwifvdkaom taMumif;t&mwpfckckudk ta&GUzGJUum

    avQmufwifc uwfonfvnf; [dygonf/ yk&drfacwf? avmif;Muufacwf? ajrmuf OD;acwf trwfawmfrsm;

    avQmufxHk;dkUwGif udk;um;uwfaom usrf;pum; aumufEkwfcsufrsm;rSmvnf; ta&GU&wkjzifh oDzGJU

    xm;onfwdkYudk wGd[dEdkifygonf/ ]&mZ0owd? tnDusrf;Hk;? ed'gef;uHk;ydrfh? &SD;xHk;pOfvm? jynftcsm}

    csDusrf;pum;aumuf EkwfcsufrSm ta&GU &wkyHkoPmefjzifh zGJUqdkxm;csufyif jzpfygonf/ r[mynmausmfu

    rif;zavmif;BuD;tm; oHwref taMumif;eefY ywfouf avQmufxm;csufyif jzpfygonf/

    a';0ef;BuD; atmifausmf&SDeefY NrdKUolBuD;atmifausmfZHdkUu ta&GU&wkjzifh rSwfwrf;rsm;? wrf;jcif;rsm;dkUudk

    oDzGJUcuwf ygonf/ wef;cdk;q&mxGef;u Oawe0wK? uko0wKdkUudk ta&GU&wkjzifh oDzGJUcygonf/

    ,if;tjyif taMumif;t&m twdktxGmrsm;udkvnf; ta&GU&wkoDzGJUNyD;au &yf&GmxJ oDqdkuwf

    onfudkvnf; &cdkif vlUtzGJUtpnf;wGif trsm;tjym; wGd[dEdkifygod\/

    13/ vl;wm; /13/ vl;wm; /13/ vl;wm; /13/ vl;wm; /13/ vl;wm; / &Sdtydk'f\ tcsydk'fudk aemuftydk'f\ tcsDyk'ftjzpf qufumqufum oDzGJU toH

    &Snf&Snf usL;usL;&ifh&ifh oDqdk&aom uAsmwpfrsdK;udk vl;wm;ac:aMumif; w&Geftdkif

    q&mawmfbk&m; rdefYMum;csufudk rSwfom;zl;ygonf/ av;vHk;oDuAsmwrsdK;jzpf

    wydk'fqHk;wdkif; ]vHk;wDav? vHk;wmav} [k vdkuf&ygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    25/87

    vHk;wD? vHk;wmrSm pum;zdk? pum;r jzpfygonf/ vHk;wmrSm pum;&if;jzpf yKw[laom ygVdpum;rS

    qif;oufvm [efwlygonf/ yKwrS vw? vwrS vl;wm? vHk;wmrS vHk;wm; jzpfvm[ef wlygonf/

    vl;rSvHk; jzpfvmyHkudk {ydkifpOf;pm;rd ygonf/ OK? OK; o&rS OHK? OHK;o&odkY ajymif;vJvm;yHkudk &cdkif bmompum;

    trsm;wGd[dEdkifygonf/ OK? OK; rS OHK? OHK; ajymif;vJjcif; Oya'oyif jzpfygonf/ ESmoduXmefjzpfaom i?n? e? P? r eefY w? v ponfh tu&mdkUodkY OK? OK; o& uyfau O? OK;onf OHK? OHK;odkY ajymif;vJwwfygonf/

    yHkpHjy&yg au- ikyef;- iHk;yef;/ nKoH- nHKUoH/ tEk -tEHkU/ tPkjrL- tPHkUjrL/ trIudp -trHIUudp/

    twkty- twHkYty/ a&mufvkeD;yg;? a&mufvHIUeD;yg; ponfdkUyif jzpfygonf/

    ]armufawmfvl;wm;} wGif ]oHNyDoHcsdK? vHk;wmqdk} [k oDzGJUxm;ygonf/ ,if;aMumifh vl;wm;oDqdkau

    csdKcsdKomom usL;usL;&ifh&ifh oDqdk&aMumif; odom&ygonf/

    tckumvydkif; okawoevkyfqJumvwGif vl;wm;ESpf yk'f&[dxm;ygonf/ ]armufawmfvl;xm;}

    eefY ]&Jabmfvl;wm;} ESpfyk'fyif jzpfygonf/ ukvm;weftnmacsmif;zsm;? yvuf0cdkif? w&Geftdkif

    q&mawmfxHrSm 1961-ckESpf 'DZifbmvu &[dcygonf/

    14/ tefjcif; /14/ tefjcif; /14/ tefjcif; /14/ tefjcif; /14/ tefjcif; / av;vHk;oDvSDawmfoH uAsmwpfrsdK;udk tefjcif;[k ac:a0:uwfonfudk wGdEdkifuwfygonf/

    wydk'f qHk;wdkif; ][efpGav? [efpGav} [k vnf;aumif;? ][efpdav? [efpGav} [k vnf;aumif;?

    ][efpGav- [efpDav} [kvnf; aumif; vdkufuwf&onfudkvnf; wGd[dEdkifuwfygonf/

    tcsdKUu tP0gjcif;? tPfjcif;? tefjcif;[l MuHquwfygonf/ &DjyiftP0geefYoufqdkifaom

    tjcif;[k qdkvdk&dyf[dygonf/

    plVpE&m;rif; (733-769 at'D) waumif;oif;wGJ jynfodkY yifv,fywf&DaMumif;c&D; csDawmfrlpOf

    "raZ,s trwfBuD;u ]Asnf;-33vHk; vSDawmfoH} udk zGJ YqdkaMumif; &SD; tqdktrdefY[dygonf/ ,if;vSDawmfoHudk

    tcsdKUu ]Asnf; 33-vHk; [efpGav} [k ac:uwfygonf/ tcsdKUu ]uBuD;tef} [k ac:uwfygonf/

    uBuD;tpcsDum oDzGJUxm;ojzifh uBuD;tef[kac:onfhydkifwlygonf/ tefjcif;rSm wGd[d&orQtefjcif;dkU

    wGif ta[mif;qHk;[k ,lq&ygonf/

    uBuD;tefac: Asnf;-33vHk;tefjcif;? tavmif;awmf awmxGuftefjcif;? q&mxGef;oDzGJUaom Asnf;-

    33vHk; tef jcif;opfdkUrSm pkrdaqmif;rdorQaom tefjcif;rsm; jzpfygonf/

    15/ oHayguf/15/ oHayguf/15/ oHayguf/15/ oHayguf/15/ oHayguf/ av;vHk;oDuAsmwpfrsdK;udk oHayguf[k ac:a0:uwfygonf/ oHazmuf[l vlBuD;

    ola[mif;dkU ac:a0:oHk;EIef; uwfygonf/ oHaygufonf tvG,fqHk;uAsmwdk wrsdK;jzpf uAsmoifpjyK

    olrsm;twGuf uAsmpwifoifMum;&ef taumif;qHk; jzpfygonf/ ,if;aMumifh ]uAsmoifp oHaygufu}

    [k qdkprSwfjyKuwfygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    26/87

    ta[mif;qHk; oHaygufwpfrsdK;udk ]u0d*EKygoQusrff;} eefY ]u0du@ygousrf;} dkUwGif wGd[d&ygonf/

    usrf;q&mdkUuum; ,if;uAsmudk ysdKU[k ac:a0:oHk;EIef;cuwfygonf/ taMumif;wpfck tESpfom&udk

    ESpfouf pzG,f zGJUqdkxm;aomaMumifh uAsm\oabmudk,l ysdKU[k ac:xm;onfhydkifwlygonf/

    oDzGJUenf;rSmum; oHaygufoDzGJUenf;yif jzpfygonf/ ,if;oHaygufrSmum;-

    ]wacsmif;tiif? vHk;csnf;wif? v[ktrSefyif? t

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    27/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    28/87

    &D;zGJUenf;? (5) yef;nmpyf (0g) py,fnm&D;zGJUenf;? (6) &xm;NyD;&D;zGJU enf;? (7) usbrf;oH&D;zGJUenf;? (8)

    jyefumquf (0g) quf&ufckef&D;zGJUenf;? (9) rif;usdK;&Gufxyf (0g) ebDpyf&D;zGJUenf;? (10) rif;usdK;&Gufxyfjyef

    um[yf &D;zGJUenf;? (12) vHk;xyf (0g) 0dpmxyfwGefY&D;zGJUenf;[l jzpfygonf/

    bdodufpmudk &SD;bk&iftqufquf bdodufr*FvmyGJawmfwdkif;wGif &Gwfzwfcuwfygonf/ twef;

    tpm;tvdkuf tvTmtvdkuf wrsdK;pD&Gwfzwf&ygonf/ tcktxift&Sm;wGdEdkifaom bdodufpmrsm;rSm

    y&drfNrdKUawmfoQif 'o&mZmrif;BuD; (1123-1139 at'D)\ bdodufpmeefY ajrmufOD;acwfaemufydkif;

    bk&ifrsm;\ bdodufpm rsm;dkUyif jzpfygonf/

    Mobmpmudk &cdkifvlrItzGJUtpnf;\ r*FvmyGJrsm; &Gwfzwfvd[duwfygonf/ &SD;tcguqdkau

    rsdK;dk;tpOf pmudkcif;vsuf Mobmpm&D;vd&D;x[duwfygonf/ Mombmpmudk [l;&m;wwfynm[ddkU

    trsm;&D;zGJUuwfygonf/ ]tcgpm}[kvnf; ac:aMumif; q&mtcsdKUdkUu rdefYqdkuwfygonf/ tcgpmrSm

    oQifjyKyGJ? xdrf;jrm;yGJdkU rygau rNyD;yg/

    oHpmqdkonfrSm bk&iftcsif;csif; EdkifiHjcm;trwftcsif;csif; wpfOD;eefYwpfOD; yD;ydkYuwfonfhpmudk

    oHpm[k oHk;EIef;&D; om;uwfonfudk &cdkif&mZ0if tapmifapmif zwfI&ygonf/

    e&Ekbk&ifBuD; (1433-1458 at'D)? rif;Am;bk&ifBuD; (1531-1553 at'D)? rif;zavmif;BuD;

    (1571-1593 at'D)? rif;&mZmBuD; (1593-1612 at'D) oD&dok"r&mZm (1622-1638 at'D)eefY

    pEokre (1773-1777 at'D) dkUvufxufu &D;zGJUuwfaom&mZoHpmrsm;rSm EdkifiH&D;? tkyfcsKyf&D;?

    omoem&D;? pmyD&D;t& tvGeftqifhjrifhaom oHpmrsm; jzwfuwfygonf/ ]&mZoHywdusrf;BuD;}rSm

    oHpmtyD;t& aygif;csKyfusrf;BuD; jzpfygonf/ tckvuf[dyDpmrSm 'PfaMumifh rpHkrvifyg,m/

    arwmpmudk &SD;&SD;acwfuyif toHk;jyKuwfygonf/ ajrmufOD;acwfaESmif; yxrydkif;avmufu[k

    cefYrSef;&aom rpHkrvifonfh arwmpmrsm;udk axmufqMunfhygau trsm;aom&[ef;ynmoQifdkU arwm

    pm &D;zGJUcaMumif; wGd[d&ygonf/ aemufydkif;umvwGif ppfawGaus;vuf? usufawmjyif q&mawmf

    toQifvuFm&rax&fonf arwmpmtrsm;tjym; &D;zGJUcaMumif; wGd[d&ygonf/ &rf;jynfhNrdKU? av;awmif

    e,f? uif;q&m\ arwmpmrsm;rSm pm[efpmodrf; tvGefaumif;ygonf/ arwmpmrsm;tjyif vufvSrf;

    rrDEdkifodaom arwmpmrsm;vnf; trsm;tjym;yif [dOD;rnf[k ,HkMunfxm;ygonf/

    uif;q&mBuD;onf wpfcgu NrdKUa[mif;NrdKUtydkif? o&Dacsmif; uHapmuf&GmeD qGDrsdK;wpfOD;xH arwmpm

    wapmif &D;zGJU yD;ydkYvdkufygonf/ ,if;pmwGif-

    ]ok'e? pdwuka#? ponfhrsm;ajrmif? a&Tawmif? aiGawmif? eHomawmifwdkYjzifh &Haqmifywfum?

    tcgcgeD rxdk;? ESif;tcdk;0D0D? aqmif;eD0oE? oHk;umvwGif? wedrQeDt[def? tcsdefrSm tmoefvjynfh?

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    29/87

    xdyfwnfhwnfhwuGuf? eDpufxGef;y? taem'w&Dtrl? rdrdtylolUtavmif? ukefatmifapwwfaom?

    rsufjrwfapZmw? Mo"d arwmjzifh? uif;&Gmynwf? &rm&yfu? oQpfxyfaom yvifjrifhwGif? oQpfqifh

    xD;jzLudk? vlvljzefYrdk;? eDrsdK;ol&def? tordefwdkY? xdefxdefaomif;uRef;? wefcdk;rSef;onf? pHjref;awmfrl&m?

    wdkif;&umraZ? axGaxGe0&wf? rsufjrwf vQHjrL;? ajrmufOD;NrdKUapmif;? o&Dacsmif;t&Sdurf;? &yf&dyfcsrff;uHapmuf&Gmae vuform;bk&m;bat;xH} [k tpysdK; &D;zGJUxm;ygonf/

    pmqdkawmf\vuf&mrsm; ajrmufOD;xD;[efeef;[ef ygygonf/ pm[efpmom;odrfrGdygonf/ pifppf

    uif;q&m eefY wef;cdk;q&mxGef;dkUrSm &cdkifrif;qufjywfNyD;aemuf ay:xGef;vmuwfaom pmqdkrsm;teuf

    xif&Sm;aom pmqdkrsm;jzpfuwfonfhtjyif &cdkifpmyDordkif;wm0efudk usD>yefpGm xrf;aqmif cuwfygonf/

    &cddkifpmyD rwdrfaum&atmif tm;rmeftjynfheefY BudK;yrf;cuwfonfh pmqdkBuD;rsm;yif jzpfuwfygonf/

    21/ taxmufpmwrf; /21/ taxmufpmwrf; /21/ taxmufpmwrf; /21/ taxmufpmwrf; /21/ taxmufpmwrf; / wbufom;udkuefumaxmufum oDzGJUaompmwrf;udk taxmufpmwrf;[k

    ac:aMumif;udkq&mxGef;\ tmabmft& od&ygonf/

    ]pum;wefawmif? yGJabmifwGif? taumifuvl? apmuf apmuf&yf? axmufrnfholonf?

    t,lwvGJ? toHuGJ ESifh? yGJxJrSmyif? NrDwmiifonf? eifyifuRJom;[kwfovm;} [k q&mxGef;u

    ]uRJrif;taxmuf} wGif zGJUqdkxm;ygonf/ pmqdk\ tqdkudk axmufqau taxmufpmwrf; axmuf

    uefonfhoabm ouf0ifaMumif; odEdkifygonf/

    uRJrif;taxmufpmwrf;? rdef;r,kwf? rdef;rykyf taxmufpmwrf;rSm q&mxGef;\ [mo&o

    ajrmufaom 0dbp&oajrmufaom vuf&ma[mif;rsm;yif jzpfygonf/ tcsdKUu taxmufpmwrf;udk

    q&mxGef; wnfxGifc onf[k qdkuwfygonf/

    22/ rSmwrf; /22/ rSmwrf; /22/ rSmwrf; /22/ rSmwrf; /22/ rSmwrf; / taMumif;jcif;wdkUudk rSmMum;aom pmwrf;udk rSmwrf;[k ac:ygonf/ rif;oHk; rSmwrf;ESifh

    tcspfrSmwrf;[k ESpfrsdK;[dyg onf/

    rif;oHk;rSmwrf;rSm (1) rif;uvGwfawmftoD;oD;odkY ydkYaomrSmwrff;? (2) vTwfawmftoD;oD;u rif;tm;qufoGif;aomrSmwrf;? (3) vTwfawmftcsif;csif; yD;ydkYaomrSmwrf; [l oHk;rsdK;jym;vsuf [dygonf/

    tcspfrSmwrf;rSm (1) armifhrSmwrff;ESifh (2) r,fhrSmwrf; [l ESpfrsdK;jym;vsuf [dygonf/

    &SD;acwfu rSmwrf;rsm;teuf 'o&mZmrif;BuD;? rif;xD; bk&m;BuD;? rif;Ambk&ifBuD;? rif;zavmif;BuD;?

    rif;&mZmBuD; dkUvufxuf rSmwrf;rsm;rSm txl;rSwfom;p&m aumif;vSygonf/ rif;&mZmBuD;pmwrf;ac:

    ]rif&mZmBuD;t&D;awmfxHk;} wGif yg0ifaom udk,f&HBuD;trwf r[maZ,sodef qufoGif;aom pmrSm

    rSwfom; avmufaom ordkif;0ifrSmwrf;jzpf &cdkifEdkifiH&D;? tkyfcsKyf&D;? vlrI&D;? pmyD&D;taMumif;t&mrsm;

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    30/87

    udk aumif;pGm odom&ygonf/

    tcspfrSmwrf; [dczdkYqdkonfudk oHo,uif;,Sif;pGm vufcHzG,f[dygonf/ odkYaomf tckxufxd

    taxmuf txm; rwGd&odyg/ zsufqD;&m ygvm;zdkY rkcsyif jzpfygonf/

    23/ odkufed'gef;pm/23/ odkufed'gef;pm/23/ odkufed'gef;pm/23/ odkufed'gef;pm/23/ odkufed'gef;pm/ &SD;jzpfaemufjzpf taMumif;jcif;w rsm;udk azmfjyonfh pmrsm;udk azmfjyonfhpmudk

    odkufpm[k ac:ygonf/ aemiftem*wfumvwGif jzpfay:vmrnfh taMumif;twGuf w&if;pum;?

    wabmif pum;? wdwfedrdwf pum;dkUudk ed'gef;pm[kac:ygonf/

    e&ywdrif;BuD;eefY odkufwwfivufHk;dkU trD;tjznf rdefYavQmufcef; tus,f&D;om;xm;ygonf/

    &mZ0if a[mif; NrdKUwnfcef;(vuf&D;rl) pmrsufESm 86? aMumif;&D 1rS 5 xdwGif &cdkifodkufpmrsm;taMumif;udk

    e&ywd rif;BuD;tm; {ydkif avQmufwifxm;ygonf/]odkufwufivufHk;vnf;? toQifrif;BuD;? odkuf[lonfum; ewforD;udk;usdyfudk;a,mufqdkaom

    odkuf 99apmif? ewf om;udk;usdyfudk;a,mufqdkaom odkuf 99 apmif? "mwfodkuf vnf; 19-apmif?

    Asm'dwf? qwfr? &od? bDvl;? irSefuef? bm;rJh? odMum;? *0Hywdodkufaygif;wdkYudk bZmvlvQifusuf rnfenf;}

    [k avQmuf\/ wGif odkufpmrsm;pm&if;udk t>rufrQ od&ygonf/

    ,if;usrf;pmrsufESm 90? aMumif;&D 21 rS 25 txdwGif ed'gef;taMumif;ESifhywfouf {ydkif

    avQmufxm;ygvDonf/]e&ywdrif;BuD;vnf; a[odkufwwfivufHk;? odkuf[laomtaMumif;udkum; igodNyD? ed'gef;[laom

    taMumif;udk rod&wum;[k rD;awmfrl\/ odkufwwfivufHk;vnf; toQifrif;BuD;? oli,fwdkYESvHk;

    ewfwdkY rSDqdkjcif;? ykvdqdkjcif;? vlwdkYuysm (uAsm)qdkjcif;onf rSefaomed'gef;pum;} [k avQmufvD\/

    &mZ0ifa[mif; NrdKUwnfcef;vmpum;udk aumufEkwfudk;um;um &D;om;xm;aom &cdkif&mZ0if

    opfusrf;? q|rwGJ? pmrsufESm 200? aMumif;&D 9? 10wGif ]toQifrif;BuD;? wenf;wHkaomfvnf; vlwdkY

    ysdKU? uAsm? vuFm? tJ? tefpum; onfvnf; ed'gef;rnfygonf} [kavQmuf\}[l wifjyxm;ygonf/wGif ed'gef; taMumif;udk t>rufavmuf od&ygonf/

    ]twGif;uefrSm? MumeDaxmifaomif;? Mumaumif;axmif&m? yGifhaomcgvnf;? r,fwdkYyef&m? y'krmum;

    rygod/ ,if; MumyGifhum; oma,mifhom,m? &cdkifrSmom yGifhcygrnf/ ,if; MumyGifhudk e*g;t& BudK;vwfrnf?

    e*g;r&? wefcdk;BuD;pGm? jcifao;omvQif &vdrfhrnf/ jcifao;qGwfNyD;? bk&m;BuD;rSm wifvwHU/ jcifao;ESpfck?

    tNrD;vIyfum? ra[mufom? oifvnf;bmomwpfckjcifao;? tNrD;vIyfum a[mufvDcg? y#d

    yujcm;em;jynf&Gm jyKvdrfhrnf/ t&Sdwjcm;? oHwHcg;udk jcm;vdrfhrnf} um; odkufpmygwnf;/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    31/87

    ]zGwfurD;ausmif;jzpfvQif? acsmif;jrpfrcHom? uRefu olaumif;jzpfvQif wdkif;jynfrpnf&m} um;

    e&ywd rif;BuD;rif;jzpfcgeD; ay:aygufaom w&if;pum;jzpfygonf/ ed'gef;pmygwnf;/

    ]j*wfvSDoHk;q,f? &Sduwnf? MuHpnfaumif;jcif;? oHwGJ rif;/ jzpfvmrnfvnf;? awmovif;?

    oHwGJ>rDa[muf? tpG,faygufonf? vufaumuf0wfavmufNyDwum;?

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    32/87

    cyfMurf; Murf; u&aom a,musfm;u jzpfygonf/ odkif;turSm EkEGJUygonf/ [efturSm odkif;tuxuf

    ydkrdk EkEGJUygonf/ aysmhaysmif;ygonf/ wHk;turSm ppfawGbkef;BuD;ysHyGJrsm; acwftpm;qHk; jzpfygonf/

    NrdKUi,frsm;eefY aus;vuf rsm; odkif;yGJ[efyGJrsm; acwfpm;ygonf/ tckacwf ppfawGwHk;yGJrsm; acwfopfjy

    ZmwfwpfrsdK;ay:ayguf&ef tm;,leDaMumif; wGd&ygonf/

    29/ ewfjcif; /29/ ewfjcif; /29/ ewfjcif; /29/ ewfjcif; /29/ ewfjcif; / dk;&mewfudk;uG,fylaZmfyoyGJrsm;wGif oDqdkaom tjcif;wrsdK;udk ewfjcif;[k ac:uwfygonf/

    omjcif;oDzGJUenf;eefY oDzGJUxm;ojzifh ewfjcif;udk ewfomjcif;[kvnf; ac:uwfyg

    odonf/

    ewfjcif;rSm ESpfrsdK;yg0ifygonf/ ewfyefyGJ oDqdkaom tjcif;udk ewfomjcif;[kac: ewfuyGJ

    oDqdkaom tjcif;udk ewf,OfoHusL;[k ac:ygonf/ ewfyefyGJwGif ewfomjcif;udk ewfq&mrwpfOD;

    wnf;u oDqdk&ygonf/ ewfuyGJwGif ewf,OfoHusL;udk ewfq&mreefY yef;wsm;q&mdkU twdkiftazmuf

    oDqdkuwf&ygonf/ xif&Sm;aom ewfomjcif;wpfckudk wifjy&ygaomf-

    ]vS&Munfau? xGD;r,facsmif;rSm? t0rSmwwef? &DiefcH a&? tv,fwdk;? vS&Munfau? xGD;r,f

    acsmif;rSm? tdkif0ef;wdk; vdkY? tzsm;wwef? vS&Munfau? xGD;r,facsmif;rSm? &DcsdKcHa&/ ,if&GJjcHKav? yef;jcHKrdkYrdkY?

    vS&Munfav? xGD;r,facsmif;rSm? &DndKUndKUav/ ,if;&GJjcHKav? yef;jcHKydpyf? vS&Munfav? xGD;r,f acsmif;rSm?

    azmifcsif;cyfaw? ukvm;uGufau? vif;csufjrnfoH? ukvm;wefau? tnmacsmif;rm? jzm;rjyefav?

    tykwfaujrnfoH? omrGefacsmif;rm jzm;rjyefav}[k jzpfygonf/ ajrmufOD;NrdKU? vufaumufpsD;&yfeD

    OD;armifvSabmfrdac: ewf q&mrBuD;xHrS &[dygonf/

    30/ yef;wsm;jcif; /30/ yef;wsm;jcif; /30/ yef;wsm;jcif; /30/ yef;wsm;jcif; /30/ yef;wsm;jcif; / ewfuyGJwGif yef;wsm;q&mu yef;wsm;wD;vsufqdkaomtjcif;udk yef;wsm;jcif;[k

    ac:ygonf/

    ewfjcif;? yef;wsm;jcif;dkUwGif teaEmteEuHawmhcef;rSm yPmrjzpf av;uRef;jrifhrdk&fwnfcef;?

    &u r@dKifwnfcef;rSm t"du&jzpfygonf/ r,lewfjcif;? &armifewfjcif;? &rf;jynfhewfjcif;? rmefatmif

    ewfjcif;? armfwifewfjcif;? ewfjrpfewfjcif;? Adkvfrif;ewfjcif;? oufrif;ewfjcif;? zvefrif;ewfjcif;?

    NrHKrif;ewfjcif;? 'um;ewfjcif;? &Munfewfjcif;? ,dk;rBuD;ewfjcif;dkUrSm wdkif;jynfewfjcif;rsm; jzpfygonf/

    ajrmufOD;ewfjcif;eefY jynfapmifhewfe*g;tjcif;dkUrSm tESpfom& jzpfygonf/ tjcif;trsdK;rsdK;udkvdkuf

    wD;[efwD; uGuf? qdk[efqdk uGufajymif;vJwwfygonf/ wrsdK;pDwrsdK;pD jzpfygonf/ ,if;dkUteuf

    xif&Sm;aomyef;wsm;jcif;wpfck rSm-

    ]tmumysH0J? NrdKUoHwGJ? &DvSnf;,if;,l? acgif;avmif;wl? qifjzLydkifwwf? acgif;avmif;ewf?

    wef;&GJrSm&GDwHk;? vrkef;rSm &GDausmf? rtDacsmif;rSm zoawmf? eD0ifvJay:? vawmifausmf? uif;armfolr?

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    33/87

    tvdkvdk&DcsdKxGufau? 'vufu/ [kef;0- ausmufzsm;? acgif;avmif;wl? w,lZem? uRef;eHom? vdyfjyif

    omau? jyifom;pD;vdkuf? pD;vdkufvdkuf? vdyfjyifjzLau? jyifjzL vdIif;pGuf? vIdif;pGufpGuf/ usm;eefYqifau?

    rjrifpD&? vIdif; awmifa,mifrSm? oQif[kef;0? iz,Hkau? vsifpGmpD;au? tD;vwfygav;} [k jzpfygonf/

    ajrmufOD;NrdKU? avmfurl&yfeD? yef;wsm; q&mBuD; OD;xGef;vSOD;xHrS &[dygonf/

    31/ oHcsyftrsdK;rsdK; /31/ oHcsyftrsdK;rsdK; /31/ oHcsyftrsdK;rsdK; /31/ oHcsyftrsdK;rsdK; /31/ oHcsyftrsdK;rsdK; / woHrSm woHcsyfum oDqdk&aom tjcif;wrsdK;udk oHcsyf[k ac:qdkaMumif; rSwfom;zl;

    ygonf/ oHcsyfBuD;? oHcsyfi,f? qkcHoHcsyf? t,Of oHcsyf? oHcsyfMurf;? ebDoHcsyf[k

    trsdK;rsdK;[dygonf/

    oHcsyfi,frSwyg; usefoHcsyfdkUrSm oDzGJUenf; twlwlyif jzpfygonf/ jrefrmdkU oDqdkeDuwfaomoHcsyfrSm oHcsyfi,f yif jzpfygonf/ &cdkifynm[dtcsdKUu oHcsyfi,fudk oHcsyftrsdK;tpm;xJwGif

    rxnfhvdkufuwfyg/ oHwdkifoHazmufwrsdK; jzpf oHaygufomjzpfonf[k qdkuwfygonf/

    oHcsyfBuD;yHkpH/oHcsyfBuD;yHkpH/oHcsyfBuD;yHkpH/oHcsyfBuD;yHkpH/oHcsyfBuD;yHkpH/ ]&TDjynfatmifcsm&umwdkif;[k? ewf&GmpmEI dif;? ordkif;wnf? wdkif;&GDjynfcdkifXmeD&yfwGif?

    OD;&pfjrwfpGm? r[m "mwfudk? jA[mvlewf GwfylaZmf} [k jzpfygonf/

    oHcsyfi,fyHkpH /oHcsyfi,fyHkpH /oHcsyfi,fyHkpH /oHcsyfi,fyHkpH /oHcsyfi,fyHkpH / ]igdkUavmif;udkwkyNydKif? OD;csufxdkifrIdif& trsm;/ eifdkU&yfom;ydkufig;avS? &Gmwdkif;vnfvdkY

    a&mif;eD ygvm;/ ig;ra&mif;yJ yGJudk0if? trsm;vloQifjrifvdkY raumif; [k jzpfygonf/

    oHcsyfebDyHkpH /oHcsyfebDyHkpH /oHcsyfebDyHkpH /oHcsyfebDyHkpH /oHcsyfebDyHkpH / ]awZma0jzmoajynmaeyrmodkY xGef;aw&yfom;/ a0,efbHkysHyHkoPmefrl pH,l[efBuD;awh

    &yfom;? BudK;jywfrsdK;jrwf rdk;ewfoGifrqifrysif ,Ofawh&yfom;} [k jzpfygonf/oHcsyftrsdK;rsdK;udk yGJudkvdkufvnf;aumif;? tNcDteD udkvdkuf vnf;aumif; toHk;jyKuwf&

    ygonf/ txl;ojzifh NydKifavmif;yGJ? &xm;yGJ? xD;wifyGJ? bk&m;wnfodrfaqmufyGJ ponfhyGJBuD; vrf;BuD;dkU

    toHk;jyKuwf& ygonf/ tdk;pnfjcif;wGif0if oHcsyfxdk;&ygonf/

    32/ Asm&wk/32/ Asm&wk/32/ Asm&wk/32/ Asm&wk/32/ Asm&wk/ Asm&wkrSm &wktEG,f0ifuAsmwpfrsdK; jzpfygonf/ jcifao;vnfjyef um&efrsdK; um&ef,l

    &ygonf/ wcsdKUu quf&ufckefum&ef ,lEdkifodonf[k qdkuwfygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    34/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    35/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    36/87

    opfckwfvsif; oDqdkaomomjcif;rsm;? vSDxdk;vSDcwfvsif;oDaom omjcif;rsm;dkUvnf; yg0ifygodonf/

    ,if;aMumifh jynfolUta&GUonf ydkrdkabmifus,fygonf/

    yHkpH (1)yHkpH (1)yHkpH (1)yHkpH (1)yHkpH (1) tolU,mOf;pif? qGJBudK;wif

    tyka,S,mOf;pif? qGJBudK;wif

    qGJiif,mOf;,mOf; BudKif;BudKif;

    ykcGufa,S? yka,Sodyfar

    &TDEdkYoQif? rdcifvGJau?

    tdyfvwfawav;? tdyfvwfaw/

    yHkpH (2)yHkpH (2)yHkpH (2)yHkpH (2)yHkpH (2) tolodyfau? tdyfygar

    tD;a,odyfau? tdyfygartD;a,&ifcGif EdkUoufiif

    EdkYoQifom;yk? rdrsufI

    ykvkykavG? tdyfwwfaw

    bm;bma&mufau? rkefYygar

    'dk;wvif;vufpGyf? 0wf&ar

    tyka,S &ifcGiftdyfau

    arodyfarav;? arodyfar/

    yHkpH (3)yHkpH (3)yHkpH (3)yHkpH (3)yHkpH (3) bk&m;vufaqmifrsm; ajrmifqDrD;/ rkav;yGm;au? ukum;xD;eefY? MuufvQm'ufpGef?

    wHcGefvdyf vuf/ jyom'fysifrsm? pef;awmfMuufvkdY? ousrL? qkxl;,lav/ aumif;rIwdk;ar?

    qif;Aka'udk/ tnD ardkU? zl;uwfawav/ yef;cH,liif? acgif;xufwif/ ZdoQifcdk;au? 0wfjyK

    a&av? 0wfjyKa&/

    yHkpH (4)yHkpH (4)yHkpH (4)yHkpH (4)yHkpH (4) tarav? a&mufrav;/ yef;cl;zdkYavvm; uwfar/ 0guRwfvwfysm? yef;yGifhysm? yef;yGifhyGifh

    csdef? yef;cl;csdef? vp0Dyef;? bk&m;yef;? tEG,fcuf jzm? yGifhw&m/ dk;wHucsD? yGifh0D0D/ iHkwHndKUndKU?yGifh wcsdKU/ bk&m;yef;,ifyGifhvwf,ifh/ tuRefdkUrSm qGwfuwf,ifh/ qGwfvdkY&au Zmysifar/

    q&moQif ax&fausmfausmif;vm;uwfar/ ausmif;BuD; toQif uefawmh,ifh/ aZw0efjrwfrGef

    ausmif; yef;wif,ifh/ wpfa,mufwpfwdkif? qDrD;wdkifav? NydKifysmxGef;au/ &Sdcdk;arav? &Sdcdk;ar/

    yHkpH (1)eefY (2)dkUrSm om;acsmhomjcif;rsm; jzpfuwfyg onf/ yHkpH (3)eefY (4)dkUrSm uavhra,SdkU\

    obm0udk azmfjy aom ,mOf;xdk;vsif;oldkUudk,fwdkif oDqdkEdkifonfh,mOf;om; jcif;rsm;yif jzpfuwfygonf/

    ,if;aMumifh ,mOf;vGJomjcif;eefY ,mOf;xdk;omjcif;ESpfrsdK;udk cGJxm;oifhygonf/ ,if;ESpfrsdK;vHk; udk aygif;um,mOf;omjcif;[k ac:a0:oHk;EIef;rnfqdkygu &Edkifaumif;\[k xifjrifrdygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    37/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    38/87

    yHkpH (2)yHkpH (2)yHkpH (2)yHkpH (2)yHkpH (2) ocGm;oHk;yif? awmiftifwdkif;rSm? pdkufwdkif;&Sif/ wyifaumif;vJ? awmif;eefYxdyfwif? vGefvkdYus

    NyD;/ yGihfwHkyGifhwHk? yGifhwHkvdyfvuf? rxdk;vDauh/ &SdwHk&SdwHk? &SdwHkvdyfvuf? rxdk;vDauh/ tcifBuD;

    a,? t&D;a,/ 0g;MucyfudkpdkufvkdYxm;/ 0,smOf om? &DryD;au? &DcsdKa&av? &DcsdK;a&/

    yHkpH (3)yHkpH (3)yHkpH (3)yHkpH (3)yHkpH (3) armifa,- armifa,? vrl;ydwf&m jcHKcs&mwdkY rvm;vDauh/ ig;tcsif;csif; ig;csif;rwl? ig;ZrLig;clpl;au tD;vdyfar/ vufudkacgif;wif zGJrD;uif? &Sif&SifvJuRD; t'gtdrfudk 0ifysmNyD;/

    NyD;vDuRefr uRefqdk;rav uRefqdk;r/ /

    yHkpH(4)yHkpH(4)yHkpH(4)yHkpH(4)yHkpH(4) tarsav- a&mufrav? rId[if;cl;apmifvm; uwfar/ rId[if;vJcl;? pl;vJpl;? tpl;vJxGif? eD

    vJ0if? tdrfudkvJa&muf rdk;vnf;aomuf? aumufu&daumuf/

    yHkpH(5)yHkpH(5)yHkpH(5)yHkpH(5)yHkpH(5) ueef;Adkvfacgif? wzufapmif? ewfawmifvDvm qD;qD;/ oQifawmfvkdufvdkY-NyD;NyD;/ ausmufzsm

    BuD;- &DanUwif? Al;yifpdkufau &Sifarvm;/ jrpfBuD;oD'g ig;BuD;ay:? armifawmfzrf;au&arvm;/ avmif;ikwfwkwf&DeHokwf? BudKefa*gif vSDrSmvdkufuwfar/ taemufzavmif; yif;0g

    acsmif;&Daumif; pD/ peD- t*Fgurf;em;cGm/ aomMum-A"l; ul;cyful;/ pul;vnf;a&muf

    rdk;vnf;aomuf/ wef;xm;vnf;ausmf Aa'g aMumf/ atmfatmfvnf;qJ Mumcspfauav?

    csrf;omNrdKUrSm pdkufauusa&av? pdkufau usa&/ /

    txufazmfjyyg ta&GUuAsmrsm;rSm &cdkif"vd? &cdkifobm0udk azmfjyygonf/ yHkpH (1)rSm uRJausmif;om;

    acs wpfa,muf\pdwfvIyf,Sm;yHkudk azmfjyxm;ygonf/ olUtMum; olUtjrifudk ,Sif;,Sif;vif;vif;

    oDzGJUxm;ygonf/ yHkpH(2)rSm pdkufysdK;cif; O,smOfomwpfckwGif ocGm;EG,fyifrsm; zl;yGifh0D0Dqmqm[dedyHkudk

    oDzGJUxm;ygonf/ yHkpH(3)rSm ig;&Smvm;&mokdY omarmifa,Sudkrvdkuf&ef wm;jrpfyHkudkoDzGJUxm;ygonf/

    yHkpH(4)rSm &cddkifaus;awmoldkU [if;cl;apmifvm;uwfyHkudk oDzGJUxm;ygonf/ yHkpH(5)rSm vSDavmif;jzifh

    c&D;vm;&ef pDpOf yHkudk oDzGJUxm;ygonf/ uAsmrsm;dkUrSm &cdkifhyifudk,fdk;&if;pGJ obm0udk wifjyxm;ygonf/

    uAsm\ yifudk,fteDtxm; eefY qdkyHk qdkenf;dkUrSm &cdkifhyif&if;toGifxl;vuPmudk azmfjyxm;ygonf/

    ,if;aMumifhvnf; 18&mpkavmufup *kpdkufazmfxkwfvmuwfaom jynfolUta&GUrsm;onf

    trsdK;om; dk;&m xHk;wrf;"vddkUudk pl;prf;vdvm&m txl;t&D;ygvSygonf/ trsdK;om;pdwf? jynfolUpdwfudkpl;prf;vdvm &mvnf; txl;t&D;ygt&ma&mufvSygonf/

    tcef;(1)vuFmwGif yg0ifaomvuFmrsdK; (37)rsdK; dkUrSm vuFmESifhoufqdkifaom yHkoPmefrsm;yif

    jzpfuwfygonf/ yHkoPmef (37)rsdK;wGif tvGefrsm;jym;vSpGmaom yHkoPmef&maygif;rsm;pGm yg0ifuwfyg

    odonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    39/87

    tcef ;(2)tcef ;(2)tcef ;(2)tcef ;(2)tcef ;(2)

    pum;jynfpum;jynfpum;jynfpum;jynfpum;jynf

    edpOfoHk;pum;udk um&ef? ebDrygbJ jynfjynfjypfjypf oDuHk;&D;zGJUonfudk pum;jynf[k ac:ygonf/

    &cdkifpmyDavmuwGif pum;jynfusrf;aygif;um; ajrmufrsm;vSpGm\/ ausmufpmrsm;? uAsmusrff;rsm;? o'g

    usrf;rsm;? ppfusrf;rsm;? qD;usrf;rsm;? euwfusrf;rsm;? aA'ifusrff;? Adokumusrf;rsm;? &mZ0ifusrf;rsm;?

    0wKyHkjyif fusrf;rsm;? omoemusrf;rsm;? &mZoHusrf;rsm;? avQmufxHk;usrf;rsm;? odkufusrff;rsm; ponfjzifh

    ajrmufrsm;vSygonf/ usrf;aygif;rsm;pGmrSm ysufpD;vm;uwfyg,m/ aysmufqHk;vm;uwf&onfrSmvnf;

    renf;yg,m/ ysufpD;qJ? aysmufysufqJvnf; trsm;tjym;yif jzpfygonf/

    oMupf 816-ck? wefcl;vqef; (6)&uf? wevFmedwGif (at'D 1454) &cdkifbk&ife&Ekrif;BuD;eefY

    jrefrmbk&if tif;0 e&ywdBuD;dkUonf EG,fcsdKzdk;acgifawmifxuf rdwftMunfzGJU cuwfygonf/

    ,if;pOftcg ajrmufOD;&TDNrdKUawmfoQif &cdkifrif;u jrefrmrif;tm; yD;ydkYonfh &mZoHpum;jynfudk yHkpH tjzpf

    aumufEkwfwifjyvdkygonf/

    ]wdydaom b*0g oGumawm? oky#dyaEmpaom *kPfawmfw&m; oHk;yg;ESifhtnD y&d,wd? y#dywd

    y#da0" omoemawmf rndK;rEGrf;pD&? rlvodum? rif;ormwdkYcH&aom bdodufw&m;? q,fyg;aom

    rif;usifh? qJhESpfqifhaom t*Fg Bud,ma'o? owMuufo&D? av;xGDo*F[? edpmNrJpGm? t0dZmESifh? wPSm

    ydwfaygif;? olraumif;ESifh? uif;aMumif;vkvudk om? ynmAvjyKvsuf? rif;wdkYtm; ig;yg; p&drmqkwf,kwf

    wwfaom vufHk;rmetm;udk y,f? teD;t0D; r&GD;yuwd w&m;ckepfyg;ESifh ow0gwdkYudk apmifhxdef;vsuf

    tkyfuGyfpD&if vd[daom ajrmufOD;&TDNrdKUawmfBuD; toQifMum;a&mufvdkuf onf/ tif;0&TDNrdKUawmfoQif

    tMunfawmf[k----- yif jzpfyg onf/

    pum;jynfonfvnf; &cdkifhtawG:tac:? &cdkifhcHpm;csuf? &cdkifhtajymtqdkdkUudk azmfxkwf&m yHkoPmef

    wpfck jzpfygonf/ yHkoPmefonfvnf; toHk;twGifqHk;? toHk;trsm;qHk;yif jzpfygonf/ &cdkifdkU\

    ta[mif;qHk;eefY toHk;twGifqHk; pmyDyHkoPmefwpf&yfyif jzpfygonf/ pum;jynf tm;aumif;au vlrsdK;

    tm;aumif;aMumif;udk urmhordkif; t&yf&yf wGd[d&ygonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    40/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    41/87

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    42/87

    tydkif;(3)tydkif;(3)tydkif;(3)tydkif;(3)tydkif;(3)

    &cdkifuAsmwGifwGd[d&aom tawG;tac:BuD;oHk;&yf&cdkifuAsmwGifwGd[d&aom tawG;tac:BuD;oHk;&yf&cdkifuAsmwGifwGd[d&aom tawG;tac:BuD;oHk;&yf&cdkifuAsmwGifwGd[d&aom tawG;tac:BuD;oHk;&yf&cdkifuAsmwGifwGd[d&aom tawG;tac:BuD;oHk;&yf

    (u) &ur@dKif&cdkifudkzGJUaom tawG;tac:rsm;?(c)t&dpwdkua&pDoabmw&m;ouf0if&mtawG; tac:rsm;?

    (u) &cdkifhkyfywf0ef;usifudk xif[yfjyaom tawG;tac:rsm;?

    (1) obm0tzGJUtEGJUrsm;

    (2) jynfolUuAsmrsm;

    (3) uAsmopfrsm;

    [l tydkif;wGif yg0ifrnfh tawG;tac:dkUudk tpD tpOfcsxm;ygonf/ tcsuftvufrsm;dkUonf &cdkifpmyD\ &cdkiftawG;tac:udk xif[yfjyEdkifzdkYvdkY ,lqygonf/ pmrpHk yDrpHk jzpfeD&ojzifh

    tm;rvdktm;r& jzpfvsufeefYyif wifjyvdkuf&ygonf/

    tyifwdkif; tyifwdkif; t&nfzGHUNzdK;vmau zl;onf? iHk onf? yGifhonf? ,if;ydkifyif vlwdkif;vlwdkif;

    t&nfzGHUNzdK;vmau cHpm;onf? awG;ac:onf? zGifh[ajymqdkonf? zGifh[&D;zGJU onf? xdkvlUtcHtpm;

    tawG; tac:udk tzl;trHkeefY wifpm;vdkygonf/ xdktajymudk tzGJUtEGJUudk yef;eefYwifpm;vdkygonf/

    tyifrS yef;yGifha& ydkif vlUcHpm;csuf vlUawG;ac:csufrS uAsmyGifhvef;vmonf[k qdkvdkygonf/ yef;onf

    Moumoavmuudk wefqmqifa&ydkif uAsmonf owavmuudk wefqmqif onf[k qdkvdkygonf/

    ,if;ydkifyif &cddkifyef;onf Moumoavmuudk wefqmqif &cdkifhuAsmonf &cdkifvlrItzGJU tpnf;udk

    wefqmqifonf[k qdkvdkygonf/ pifppf&cdkifyef;? &cdkifuAsmdkUonf &cdkifjynfeefY &cdkifvlUtzGJUtpnf;udk

    wifhw,fpDonf? vSypDonf r[kwfygvm;/

    (u) &ur@dKif? &cdkifudkzGJUaomtawG;tac:rsm;(u) &ur@dKif? &cdkifudkzGJUaomtawG;tac:rsm;(u) &ur@dKif? &cdkifudkzGJUaomtawG;tac:rsm;(u) &ur@dKif? &cdkifudkzGJUaomtawG;tac:rsm;(u) &ur@dKif? &cdkifudkzGJUaomtawG;tac:rsm;

    oD&d*kwukef;awmfum; &ur@dKifwnf;? ,if;ukef; r[mrkedpufudkwnfum &cddkifrif;tqufqufylaZmfcuwf ygonf/ ,if;udk &cdkifacwftqufquf txl;MunfndKum OD;xdyfxm;cuwfygonf/

    apmifha&Smuf c uwfygonf/ ynm[dtaygif; csD;usL;zGJUqdkcuwfygonf/

    r[mrkedpufrwnfrD yxr"n0wDNrdKUwnfeef;wnf rif;jzpfaom rm&,kbk&if (bDpD-3323-

    3216) onf vnf;aumif;? 'kwd,"n0wDNrdKUwnfeef;wnfrif;jzpfaom uH&mZmBuD; (bDpD 1505-

    1468)onf vnf;aumif;? &udKifr@dKif oD&d*kwatmifNrDeufoefudk trGefwjrwfxm;c aMumif;udk

    &mZ0iftapmif apmif zwfI&ygonf/

    wwd,"n0wDNrdKUwnfeef;wnfrif;jzpfaom r[mpEol&d,rif; (bDpD 578-526)onf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    43/87

    a*gwrAk'\ udk,fpm;awmf r[mrkedudk BuD;us,fcrf;em;pGm oGef;vkyfNyD;au &ur@dKif udk pdkufxlcygonf/

    r@dKifukef;awmfeefY kyfwkawmfudk ,if;umvup ,edxufwdkif &cdkifwdkif; &cdkifwdkif; trGeftjrwfxm;

    [dwwfygonf/

    ol&d,quf 25-quf (bDpD 578-at'D 327)? pE&m;quf 9-quf (at'D 327-769) vufxufdkUwGif &ur@dKifeefY r[mrkedpufudk txl;*kxm;caMumif;udk &cdkif&mZ0if &cdkif&mZykHdkU zwfI&ygonf/

    ,if;ydkif MunfndKvmcuwf&mrSm at'D 1103-ckxd jzpfygonf/

    at'D 1103wGif &cdkifjynft&Sdbufu 0ifa&mufvmMuaomysLdkUonf r[mrkedpufudk zsufqD;ypfc

    uwfygonf/ 'kwd,yk&drfNrdKUwnfeef;wnf '&mZmrif;BuD;(at'D 1123-1139)onf &ur@dKifudk

    oD&d*kw& ukef;awmf cdkifcdkifaemif;aemif; rGrff;rHpdkufxlcygonf/ r[mrkedpufudk aumif;aumif;rGefrGef

    jyefvnfpdkufwnf xm;cygonf/ ,if;aemuf udk,fpm;awmf\ udk,fpm;awmfrsm; oGef;vkyfaMumif; uwnKukef;awmf r[mrked udk,fpm;awmfwpfqludk wnfxm;aMumif; &cdkif&mZ0if? &cdkif&mZyHkdkU zwfI&ygonf/

    uwnKukef;rS r[mrked udk,fpm;awmfrSm (at'D 1784)wGif tzsufcH&aMumif; wGd[d&ygonf/

    &cdkifpmyDwavQmufwGif &ur@dKifeefY &cdkiftrsdK;udk zGJUqdkcsufrSm Zmwd*kPfrmefwufyH?qdwf

    rnHwnf;}} [lvnf;aumif;/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    44/87

    pmqdkawmf z'lrif;ndKu ]qdkif;qdkif;r@dKif? &cdkifGefYzl;? rGefMu,fjrL;odkY? ajrmufOD;a&Teef;} [k

    vnf;aumif;?

    ]r[morwf? EG,frjywfvQif? txGwfxdyfrdk;? jynfhjynfpdk; onf? rsdK;vnf;vGefjrwfxl;wnfhav}

    [k vnf;aumif;? r@dKif*kPf rsdK;dk;*kPfudk azmfusL;um wuf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    45/87

    ]&cdkifom;av? ompGav? atmifajrr@dKif? wdkif;&udKif? &cdkifompG? r@v0,f? &SD;utajc?

    cktajcudk? aocsmwyftyf? jyefoHk;oyf? trSwfxifxif awG;qifjcifavm} [k zGJUqdkum owdyD;wifjy

    xm;ygonf/

    uAsmrsm;wGifomru jynfolUta&GU[k ac:qdkEdkifaom yef;wsm;jcif;wGifvnf; &ur@dKifudk&cdkif pdk;rdk;&onf[k wufwuf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    46/87

    Grave indeed was his responsibility. He had not only to maintain the state as the homeland of the

    Arakanese race, but as the one place on earth where an authentic shape of Tathagata was preserved,

    a possession of greater potency than the most precious relics'[k &D;om;xm;jyefygonf/

    Ak'jrwfpGmonf bDpD 543wGif y&dedAmefjyKvDNyD; &Snfvsm;vSpGmaom ESpfaygif; 2173 ESpfwGifvGefvDonfh wfdkifatmif Ak'\udk,fpm;awmfonf oD&d*kwukef;awmf (&ur@dKif) pHpm;vsufyif [dygonf/

    udk,fpm;awmfjrwfum; urmay:wGifta[mif;qHk;? todcufqHk;? tjrifhjrwfqHk;&wemyif jzpfygonf/

    aovm*D&d ausmufawmfawmifxdyfrS Asm'dwfawmfxm;caom "mwfawmfrGDawmfdkUudk Xmyemwnfxm;

    udk;uG,fc&um; &cdkifjynfrSm jrifhjrwfaomwdkif;jynfwpfjynf jzpfygonf/ xdkYjyif Ak'omoemawmf\tcsuf

    tcsmr@dKifyif jzpfygonf/ xdkwdkif;jynf\ bk&ifoD&dok"rum; rSwfavmufom;avmufaom Ak'bmom0if

    bk&ifjrwfwpfyg;jzpfygonf/ trSefpifppf bk&ifjrwf\wm0efrsm;rSm t&D;BuD;vSygonf/ bk&ifjrwfrSmvlrsdK;wdkY\zGm;oefYpif&m &cdkifjynfudk&m tkyfcsKyfapmifha&Smuf&rnf r[kwfoD;? "mwfawmfjrwf rGDawmfjrwf

    taygif;dkUxuf xGwfjrwfawmfrlvSaom Ak'udk,fpm;awmfppf pHpm;&m &ur@dKifudkvnf; udk;uG,f

    apmifha&Smuf&rnf jzpfygonf[l &D;om;xm;ygonf/

    rQvQif &ur@dKifonft"dujzpfygonf/ acwftqufquf xif&Sm;cygonf/ &cdkifvlrsdK;&mru

    &cdkifeefY qufqHzl;orQ vlrsdK;dkUvnf; &ur@dKifudk t"duxm;uwfaMumif; odomEdkifygonf/

    pifppf &cdkifdkUtzdkY r@dKifonf &cdkif? &cdkifonf r@dKif jzpfygonf/ &ur@dKifonf &cdkifhMunfvif&m?

    &cdkifhcdkifNrJ&m? &cdkifhtv,ftcsuftcsm jzpf&m? &cdkifhudk,fjyXmef;&myif jzpfygonf/

    ,if;aMumifh toQifem*dEarmfuGef; ]trsdK;oDv? ESpfXmeudk? jynfh0r@dKif apmifhpGrf;Edkif? &cdkifemr?

    bGJUrnfvSjzifh? tEGwonm? ac:tyfpGmwnf;} [k oDzGJUcjcif; jzpfygonf/

    &SD;&SD;acwfu &cdkifrsdK;udk apmifha&Smufjcif;? &cdkifoDvudk apmifha&Smufjcif;aMumifh ]&cdkif}

    [laomemrnf eefY vdkufzufaMumif;? r@dKifjynfh0aMumif;udk armfuGef;t& odMu&yg,m/ igdkUacwfwGif

    ]r@dKif} udk ydkrdk eufeJpD&zdkY? ydkrdkodrfrGdpD& zdkY? ydkrdkus,f0ef;pD&zdkY? ydkrdkjynfh0pD&zdkY? ydkrdkwdk;wufpD&zdkYyif jzpfygonf/

    (c) t&dpwdkua&pD oabmw&m;ouf0if&mtawG;tac:rsm;(c) t&dpwdkua&pD oabmw&m;ouf0if&mtawG;tac:rsm;(c) t&dpwdkua&pD oabmw&m;ouf0if&mtawG;tac:rsm;(c) t&dpwdkua&pD oabmw&m;ouf0if&mtawG;tac:rsm;(c) t&dpwdkua&pD oabmw&m;ouf0if&mtawG;tac:rsm;t&dpwdkua&pD[lonfokcrdefolaumif;rsdK; tkyfcsKyf jcif;udk ac:ygonf/ &cdkifjynfwGif ya'o&mZf

    NrDoQifacwfu bk&ifpepfeefY t&dpwdkua&pDpepfESpfck xGef;um;edaMumif;udk wGd&ygonf/ pepfESpfck

    o[ZmwjzpfeDuwfau? wenf; aMumif;usdK;qufnDGwfeDuwfau w&m;eefY"m;xufjrufeDojzifh r@dKif

    *kPf&mif xdefajymifxGef;vif;cygonf/ &SD;&SD; acwf tqufqufu bk&ifwdkif;vufxufwGif jynfxdef;okc

    rdefNyD;jyKwfconf[k r[dcyg/ okcrdefBuD;wpfyg; xGef;vmau rif;qufoHk;av;ig;quf xdef;uGyfvm;wwfyg

    onf/ jynfxdef; okcrdef tmPmvkonf[kvnf;r[dbl;cyg/ rif;raumif;au rSL;rwfjynfolnDGwf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    47/87

    rif;opf ajrmufuwfonfcsnf; jzpfygonf/ rif;tm;enf;vGef;rS&m trwfdkU tmPmodrf;uwfygonf/

    odkYaomfvnf; okcrdefjynfxdef;trwfBuD;udk rxdyg;uwfyg/

    &cdkifordkif;wGif okcrdeftkyfxdef;&D;pepf ZmavmufavmufxGef;um;coenf;qdkonfudk ay:xGef;c

    onfh jynfxdef;okcrdef tausmftarmfrsm;udk vdvmMunfhu odomEdkifygonf/oD&d&mZmrif;vufxuf (bDpD 608-578)rif;wkef;pm; 0drvtrwfBuD;? ajymif;jympm;

    a'oausmfxif trwfBuD;? pEol&d,rif;vufxuf (bDpD 578-526)awmifukyfpm; "r aZ,strwfBuD;?

    ol&d,auwkrif; vufxuf (at'D 273-327)aomif;wD;pm;OwroD&dausmf trwfBuD;plVpE&m;rif;

    vufxuf (at'D 733-769)ppfwaumif;pm; 0d"l&trwf BuD;? 'o&mZmrif;vufxuf (1123-1139

    at'D) u0dausmftrwfBuD;? iESvHk;rif;vufxuf (at'D 1246-1250) 0drv trwfBuD;? rif;xD;bk&if

    vufxuf (at'D 1283-1389)ppf waumif;pm; 0drvtrwfBuD;? e&rdwfvSrif;apmrGefBuD; vufxuf(at'D 1404-1406)? (1429? 1430-1433)0drvtrwfBuD;? av;NrdKUpm;u0dausmftrwfBuD;? rif;Am;bk&if

    vufxuf (at'D 1531-1553) ppfwaumif;pm; r[mynmausmftrwfBuD;? oD&dok"rm&mZm vufxuf

    (at'D 1622-1638)av;NrdKUpm; ivufHk;trwfBuD;? e&ywdBuD;vufxuf (at'D 1638- 1645)

    jynfpdk;BuD;"raZ,s? ausmif;xdkifq&mawmfBuD; wusdyfESpfyg;? e&tb,&mZmrif;vufxuf (at'D 1742-

    1761)trwfBuD; aumif;ausmfxifpm; (jrausmfOD;)? pEy&r&mZmrif;vufxuf (at'D 1761-1764)

    pdefwifpm; trwfBuD; (a&ToJ)? pE0drvrif;vufxuf (at'D 1777) trwfBuD; "m;ydkifBuD; pdefwifNrdKUpm;

    oD&drvma'0D (rdyef;&H)ponftm;jzifh &cdkifordkif;wavQmufwGif okcrdeftrwfawmfrsm; ay:aygufcuwf

    ygonf/ trwfawmfdkU\ tquftEG,frSm r[mynmausmf trwfBuD;\ txufatmuf tquftEG,f

    rsm; jzpfaMumif; vdvmod[d&ygonf/ pEy&r&mZmu trwfBuD;a&ToJtm; rdefYMum;&mwGif r[m

    ynmausmfdkU\tpltpOfrSm tbd&mZm? uH&mZmBuD;dkU tEG,fjzpfaMumif; yg[dygonf/ tcsufudk

    axmufqMunfhygau? &SD;&SD;acwfu &cdkifrif;rsdK;rif;EG,fwpfckxJrS tkyfcsKyf&D;eefY tkyfxdef;&D;udk wm0efcGJ0Dum

    pDrHcaMumif;? w&m;eefYtm;udk pepfwuscsum r@dKif*kPfudk tjrifhrm;qHk;jrifhwif xm;caMumif; odom&

    ygonf/&cddkifordkif;wavQmufwGif bk&ifu wdkif;jynfudk tkyfcsKyfygonf/ ynm[du tkyfxdef;ygonf/

    oHCmawmfu em,utjzpf BuD;rSL;ygonf/ awmifilrif;w&m; a&TxD;csDvmaMumif; owif;pum;eefY

    ywfouf r[mynmausmftrwfBuD;u rif;Am;bk&iftm; avQmufwifaomtcef; ]vSDwdkifudkBudK;

    xdef;ygonf/ jynfudk trwfBuD;xdef;ygonf} [kygonfudk axmufqu tqdkxif&Sm;rSefuefaMumif;

    od&ygonf/ wzef jrefrm awmifiltrwfBuD; ausmfxifaemf&xmtm; &cdkiftrwf jynfpdk;BuD;"raZ,su

    ajymMum;aompum; ]tusifhr[d trsdK;rapmifhaomrif;,kwfonf tu,f pdk;rdk;tHh? xdkrif;tm; trwf

    aumif;wdkYonf rrSm;r,Gif;pD&m? toufriJh avQmufwif&NrJjzpfonf/ rif;ESifh trwfwdkYpHkvsuf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    48/87

    qdk;oGrf;vwfaomf oHCmawmfwdkY usdK;aMumif; jyoa[majymqHk;r& NrJ jzpfonf} [k yg[dygonf/ onfudk

    axmufqMunfhau? ,if;tqdk ydkrdkxif&Sm;aMumif; ydkrSefaMumif; od&ygonf/

    &SD;&cdkifusrf;*ef;a[mif;wGifvnf; ]&DNrDOD;cdkif? EdkifiHydkifrl? wdrf;,dkif[dvrf;? tusifhoGrf;aomf? rif;uRrf;

    0ifbd? rwfu0d wdkY? EIdif;nduefjim;? rif;yg;avQmufoifh? BuD;jrifh*kPfoQif? em;r0if? rif;yifusifh&m?wlpGmpdkuf? rif;vdkvdkuf? rwfrdkufESifhrif;? oif;yif;nDpG? jyjyefMurl? "robif? r*Fvmausmf? oHCmawmfwdkY?

    ta[mw0? &SD;urif;aygif;? rSL;rwfaumif;wdkY? rapmif;wnfhrwf? usifh0wfusrf;*ef? rvGefr,kwf? azmfxkwf

    jyo? qHk;rxHk;p? vSLcHoljrwf? &[ef;"mwfESifh? avsmufywfoifhpGm? ajymqdk&monf? pOfvmed*Hk; &SD;usifhxHk;}

    [k yg[dygonf/ usrf;xGufpum;rSm ,if;tqdkudk wdkufdkufazmfTef;yD;aom tjrpftESpfyif jzpfygonf/

    ynm[dokcrdef[lonf &cdkifdkUu usrf;*efwwfuRrf;HkkeefY vHkavmufonf[k r,lquwfyg/

    udk,fusifhw&m;aumif;eefY jynfhpHkzdkYvnf; vdkygodonf/ tb,r[m&mZmrif;tm; pdefwifpm;trwfBuD;a&ToJ avQmufxHk; ]toQifrif;jrwf? olrdkufwkdYonf yd#uwfaA'ifudkoif wwfpDumrl? ynm[d

    olawmfaumif;paom tjrifhtedrfh? t,kwftjrwftwdwf tem*wfudk qHk;jzwfEdkifonfr[kwfyg/ twwf

    ynmaMumifh csif;wdkYepfvD&monf}[k yg[dcsufudk vdvmMunfhygau? &cdkifjynfxdef; okcrdeftausmf

    tarmfdkUrSm omrefynm wwfrsm;r[kwfbJ ynm[dppfppfrsm;jzpfuwf aMumif;udk odomEdkifygonf/

    txufu trwfjynfpdk;BuD; "raZ,s pum;udkaxmufcsifhuvnf; jynftwGuf toufudkriJhuwfaom

    tmZmenfynm[drsm;yif jzpfuwf aMumif;udk odom&ygonf/

    bk&if[lonfrSmvnf; vufHk;rmeudk raxmifxm;&/ ,if;acwfu tm;onfw&m;r[kwf?

    w&m;onf tm;jzpf onf? w&m;rJhpGm tm;pum;ajymoludk vl,kwfvlrdkuf[k armfuGef;xdk;cuwfygonf/

    odkYaomf &cdkif bk&ifdkUum; tm;udkpk w&m;eefYxdef;uwfygonf/ tm;[daomfvnf; tm;udkOD;pm; ryD;?

    tm;eefYolwxl;udk tEdkifrcHuwf? ol&efvdkuvnf; tm;eefYwGef;vSefarmif;xkwfvdkufuwfonf&m

    rsm;onf/ rif; Ambk&ifBuD;u jrefrmtrwf ausmfxifaemf&xmtm; rdefYMum; csufudkMunfhyg ]&Dr[daom

    uef? qefr[daom pyg;? w&m; r[daom rif;rsdK;? qdk;aumif; rodaomrD;? c&D;a&muf&mvm; rD? ow0g ig;OD;wdkYonf ybkwf? olawmfaumif;wdkYrSDcdk&ef rtyf? tusdK;tjypfudkvnf; rod?xdkow0gwdkY[d&m t&yfa'o t&Snf rxGef;vif;Edkif&m? &efol rsdK;ig;yg;ESifh qufqH&rsm;vDonfyif/

    tpfudkwdkY awmifilrif; vnf; vufHk;rmetm;vGefonf? ynm[dESifh eD;uyfygpDOD;}[k rdefYxm;ygonf/

    ajrmufOD;acwf &cdkifEdkifiHBuD;udk xlaxmifcaom rif;Ambk&if udk,fawmfwdkifu vufHk;rmeudk Iwfcsxm;

    aMumif; wGdEdkifygonf/ wdkif;jynfudk tpdk;&aomrif;[lonf vufHk;&nf rmeaxmifvTm;vdkYr&? ESvHk;&nf

    jynfh0zdkYvdkaMumif; &nfTef;rdefYxm;csufyif jzpfygonf/

    wzef r[mynmausmfu jrefrmbk&if wyifa&TxD;tm; avQmufxm;csufudk Munfhyg/ ]toQif

    rif;jrwf? vufHk;tm;udk tvdk[daomrif;onf &efydk xdkjynfolwdkYaomfvnf; vufHk;rmetm;BuD;

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    49/87

    jcif;aMumifh pnf;pdrf r&Snf? &efolig;yg; qufqHrsm;avonf/ ESvHk;tm;udk tvdk[daom wdkif;jynfrif;wdkY\

    jynfolonf tylaomu uif;jcif;aMumifh rdbom;NrD;pOfvm ojymawmifhwif; rukefqufqH cHpm;vsuf

    rysufpnfxGef; bk&m;paom olawmfaumif;wdkY tcsD;trGrf;udkcH&aMumif;ESifh ynm[drsm;rSmxm;awmf

    rlygonf} [k wifjyxm;ygonf/ tcsufdkUudk Munfhygau? &SD; &cdkifNrDoQifya'o&mZfacwfu vufHk;&nfESvHk;&nfESpfyg;wGif vufHk;rme axmifvTm;jcif;udky,f tm;eefY w&m;? 0g? vufHk;&nf ESvHk;&nf rQwrIudk

    t"duxm;aMumif; odomEdkifygonf/

    trwfoHudkifaemifudk oHwGJNrdKUpm; cefYtyfzdkYudpeefYywfouf r[mynmausmfu rif;zavmif;BuD;

    tm; avQmufxm;csuf ]ESvHk;&nf[daomol vufHk;&nfrSm tvGef[datmifjyKEdkifaMumif;} [k

    vnf;aumif;? ]vufHk;&nfrSm vlrdkuf twwfESvHk;\ tpDtuRefom jzpfygonf/ ESvHk;&nf[daom oltm;

    trItaygif; BuD;ukefygonf} [k vnf;aumif; yg[dygonf/tcsufcsufudk axmufqMunfhau &cdkifbk&ifdkUonf vufHk;rme rvGefuJbJ ESvHk;&nfynmoQif

    okcrdefdkUeefY vufwGJum jynfudktkyfcsKyfaMumif;? oHCmawmfdkUudktrSL;xm; aMumif; aumif;pGmod[dEdkifyg

    onf/ vufHk;ESvHk;udk r,kwf rvGefpDyJ jynfBuD;0efudk xrf;aqmifaMumif;udk oD[dkVfrif;\ &TDyDo0PfpmeefY

    ywfouf rif;zavmif;BuD;tm; r[mynmausmftrwfBuD; avQmufwifcsufwGif wGd&ygonf/ ]toQif

    rif;jrwf? &SD;ynm [ddkUpum;xHk;yHk&yftqdk ]rD;vGefaomfcspfonf/ &DvGwfaomf yspfonf} &mZyHkwGif

    vnf; ]jynfBuD;0efudk? tdk;wefqefcwf? rif;usifh0wfESifh? avsmufywfoifh pGm? pD&if&monf} [k yg[daMumif;

    qdkxm;ygonf/

    &cdkifjynfwGif NrDoQifya'o&mZfpepf xGef;um;pOfumvu av;NrdKUjrpfacwf (at'D 818-1406)?

    ajrmufOD; acwf (at'D 1430-1784)bk&ifdkU\ trdefYrSmwrf;rsm;udk yifMunfhMunfh? jynfxdef;okcrdefdkU\

    avQmufxHk;rsm;udkyif MunfhMunfh? w&m;rJh? "m;rJh oufOD;pHydkifpepf rxGef;um;c aMumif;udk od&ygonf/

    avmif;MuufNrdKUawmfoQif rif;xD;bk&ifBuD;\ rk'gbdoduftrdefYrSmwrff;wGif ]rif;om;rif;qGDrSL;rwf

    wdkYrSmvnf; vltoufudk rydkif/ qif;&Jom;wdkYudk toufqHk;atmif rowf rnpfpDESifh? rif;om;rif;qGD

    rSL;rwfwdkY jynfoltoufudk toDowfvQif taqmift&Guf t&mtxl;pm;aus;NrdKU&Gmudkodrf;?rif;om;rif;qGDjzpfvQif r&dwfacsmif;zsm;? NrHKwdkYt&yfudkydkY? NrdKU pm;rSL;rwfvGefvQif rmefatmifodkYydkY? oHwGJpm?

    rif;wHK;pm;? armufolZpm;? odvufpm;? 'g*gpm;ig;a,mufrSm &SD;rif;wdkY vltoufudktyfaMumif;

    xHk;pH[donftwdkif; oDjypfoD'Pf a&mufoljzpfvQif xGufcsufrD;csufudk wifjyavQmufxm; pD&ifpD}

    [k yg[dojzifh w&m;vufvGwf vlUtoufudk rydkif aMumif;? oDjypfoD'Pf[doludkyif ppfaMumar;jref;NyD;rS&m

    pD&if&xHk;[daMumif; wGd&ygonf/

    wzefwHkvnf; rif;Murf;ESifh trwfoGrf;wdkY tkyfcsKyfau ppf>yrf; jynfolyifyrf;aMumif;udk

    ppfwaumif; NrdKUpm; r[maZ,sodefbGJUcH jynfxdef;trwfBuD; r[mynm0Hou rif;&m ZmBuD;tm;

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    50/87

    avQmufwifaomxHk; wGd&jyefygonf/ xkdYjyif ,if;rif;qdk;trwfqdk;dkUrSm yk*dKvfoknrsm;jzpfuwfojzifh

    oldkUxHk;udk roHk;pGJtyfaMumif;? y,fzsuftyfaMumif;udkvnf; wifavQmufxm;ygonf/

    ]olwxl;udk zsufqD;wwfaom oknrif;wdkYonf udk,fhtoufpnf;pdrfudkom pHkruf olwyg;tm;

    oem;jcif;uif; aomaMumifh &ufa&mvdonf? xdkolwdkYonf rSefaomw&m;udk rod? rSm;aomtrIudkomvdvm xdkrif;odkYxHvnf; ynm[d xGef;vif;dk;r[kwf? vufHk;rmecufxef axmifvTm;olwyg;udk

    zsufqD;wwfaom olomvQif xGef;vif;&monf/ toQifrif;jrwf? ow0gwdkY pvdwjynfwNrdKUu tu,f

    ppfyGJ[dvwfrl jynfoQif rif;vnf;vdrm? ynm[dtrwfvnf; ppfrSL;jzpfvwfrl ow0groD? ESpfjynfrif;yif

    rdwf0ifvD&monf/ rif;Murf; trwfoGrf;udk ppfrSL;ppfuGyftyfjyefuvnf; rdrduvl? jynfoljynfom;vnf;

    oDBuDrsm;pGm? wdkif;wyg; olvnf; oDBuDrsm;pGm? csrf;omr& [dwwfygonf/ ,if;odkY w&m;tvGefqdk;oGrf;

    aomrif;? trwfdkUvufxuf rdrdqdk;oGrf; orQ udk xHk;jyKxm;cJhaom tu&mpmyDwdkYonf xHk;aumif;r[kwf? xHk;qdk;xHk;oGrf;? omoemawmfrS tyjzpfaom oknrif;wdkYxHk;? bk&m;paomolawmfaumif;wdkY

    rBudKuf? olrdkufvufoHk;om? xkdpm xdkxHk;wdkYudk rif;aumif; trwfaumif; ynm[dwdkYroif rMum;rrSwf?

    xHk;oufoDrjyKyg}} [k wGd&ygonf/

    xdkYjyif rif;&mZmBuD;\ trdefYawmfrSmwrf;wpfapmifwGif ]jynfolwdkY w&m;pum;rSmvnf;

    w&m;olBuD; jynfpdk;wdkY &SD;xHk;pHtwdkif; pD&ifpD? qdk&ef[dorQudk taumufvmvQifvnf; taumufPfESifh

    omqdk? tajzmifh a&mufvQifvnf; ajzmifhrwfpGmqdk? wHpdk;yPm rsufESmBuD;i,frvdkufESifh? bk&m;ocif

    omoemawmf&D;? igtoQif aus;Zl;opm? jynfolwdkYrsufESmudk omaxmuf} [kyg[dygonf/ w&m;Oya'udk

    *kpdkuf&ef? wHpdk; y@mpm;um tqifhtwef;rcGJjcm;&ef omoemawmf? bk&ifrif;jrwfeefY jynfolvlxkudkom

    wdkif;jynf t"duxm;&efdkUudk trdefYawmfjzifh TefMum;xm;aMumif;udk wGd&ygonf/

    wzef ]&DNrDydkifaomrif;ESifhtrwfrw&m;? wHpdk;yPmcH,ljcif; pnfvDaomf xdkt&yf olcdk;"m;jy

    vlqdk;ol oGrf;yGm; ppfrufpnfvD&monf/ vlqdk;vloGrf;pnfvDaomf trIpD&if&m r@yfpnf&monf/

    r@yfpnfvDaomf taysmft&Tifobif pnfvD&monf? obifpnfvDaomf tvZD&[ef; pnfvD&m onf/

    tvZD&[ef; pnfvDaomf odkuf"mwf"rowf aA'if tif; rEmef ,MwmrIpnfvD&monf/ odkuf"mwfaA'if pnfvDaomf qD;yD;orm; pnfvD&monf/ qD;yD;orm;pnfaomf vkyf wdkif;pnfvD&monf/ oweduH

    xdkckepfyg;aom ,kwfpGmtrIudk pHkvDaomf bk&m;tqHk; rawmfrwnf uyfoHk;yg;a&mufvD&monf/ ,if;odkY

    aom taMumif;ckepfyg;udkom ESvHk;xm;awmfrl yg wumawmfrif;jrwf} [l {upm&*dkPf;? t&n

    0goDtoQif "romrdrax&fu rif;&mZmBuD;tm; rdefYMum;awmfrl zl;onf/ rdfefY>rufcsufonfum; &[ef;

    awmfdkU EdkifiH&D; BuD;rSL;MuyHkom"uwpfckyif jzpfygonf/

    rif;&mZmBuD;um; ajrmufOD;acwf\ acgif;aqmifwpfOD;[k owfrSwfEdkifavmufatmif jynfusdK;

    aqmifcaom rif;aumif;wpfyg; jzpfygonf/ rif;&mZmBuD;onf rdrdvnf; aumif;pGm jynfusdK; aqmifonf/

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    51/87

    aemufaemifvwHaom rif;dkUtm;vnf; rif;aumif;jzpfEdkifatmif om;awmfNrD;awmf jrpf awmfdkUudk

    aumif;pGmysdK;axmifyD;awmfrlonf/ ,if;wGifru vGefvDNyD;aom twdwfumvu rif;qdk;rif;Murff;dkU

    udkvnf; Iwfcsawmfrlonf/ rsdK;awmfqGDawmf[k rzHk;rzd yGifhvif;jywf om;pGm 0Dzefaxmufjyxm;cygonf/

    ]&SD;jzpfaom edZ*Fvrif;vufxuf rif;vuf,mol? &efrsdK;ol? tjrwl? yJjzL? iqwftdk? rif;ywd?ckepf a,mufrif;wdkYonf tdk;trsdK;rrSef t,kwftvGeftjyKtusifhrsm;vDonf/ igwdkYrif;dkUuvnf;

    pEoli,f? rif;bD;vl;? OZemi,f? e&rdwfvS rif;av;a,mufonf trsdK;apmifhaom tusifhr[k? taysmf

    t&TifobifrI omvdvmvsuf twaemrwd olpdwf BudKuf&mESifhjyKvD omoemawmf EGrf;&d? jynfol

    ndK;i,f &mZokn jzpfvDonf/ rif; 15-qufwdkY vufxufxHk; Oya'? rSL;rwftaqmift&Guf? trnf

    t&nfyD;cJhorQudk rrSwfrom; rxGifpDESifh? yD;cJhonfh pmwdkpm&Snf[dvQif ukefpifatmifodrf;} [l rdefYxm;

    awmfrlconf/wzefrif;&mZmBuD;\ trdfefYawmfrSmwrf;udk vdvmjcif;jzifh jynfolwdkY Ak'w&m;awmf rdavsmhrIr[d

    atmif tyg,frS vGwfuif;atmif bk&m;OD;aqmifvrf;jyyD;&aMumif;udk odom Edkifygonf/

    ]wjynfwpfNrdKU tpdk;&aomrif;rlvnf; omoemhh'g,um r[m"r&mZfrif;wdkY "vd? jynfolwdkYudk

    tyg,f av;yg; rvm;pD&jyoqHk;rawmfrlNrJ jzpfonf/ jynfolwdkYvnf; aumif; aomtvDtusifhudkom

    BudKufoifhonf/ um,uHoHk;yg;? 0pDuHav;yg;? raemuHoHk;yg;wdkYonf oDvwdum ynm[dtvd rSefonf}

    [k rdefYqdkxm;awmf rlonf/

    ,if;aMumifh NrDoQifya'o&mZfpepfvTrf;rdk;aom &SD;acwf&cdkifvlrItzGJUtpnf;wGif jyif;xefaom

    oufOD;qHydkifpepf tqD;twm;r[d rxGef;um;c[kqdkEdkifygonf/ bk&iftkyfcsKyf&D;? okcrdeftkyfxdef;&D;?

    oHCm BuD;rSL; &D;dkUcsdefum xGef;um;confudk&m wGd&ygonf/ ,if;ZkeefY xdkacwfu t&dpwdk ua&pD

    xGef;um;c onf[k qdkEdkifygonf/ t&pwdkua&pD wGif Ak'w&m;awmf tESpfwnfvsuf ygeDonfudk

    wGdEdkifyg onf/ t&dpwdkua&pDonfyif &cdkifpmyDwavmuvHk;udk tptqHk; vTrf;xm;onf[k qdkEdkifygonf/

    >cif;csuf uif;vdrfhrnfum; r[kwfyg/

    15-&mpkacwfwGif &cdkif-jrefrmtcspftMunf r[mrdwf jzpfcygonf/ ,if;tcgu e&Ekrif;BuD;utif;0e&ywdrif; BuD;tm; yD;ydkYaom &mZoHwGif-

    ]wdydaom b*0g? oGumawmf? oky#dyaEm paom *kPfawmfw&m; oHk;yg;ESifhtnD y&d,wd?

    y#dywd? y!da0' omoemawmf rndK;rEGrf;pD&? rlvodum? rif;ormwdkY? cH&maom bdodwfw&m;? q,fyg;

    aom rif;usifh? q,fhESpfqifhaomt*Fg? Bud,ma'o? owusufoa&? av;axGo*F[? edpNrJpGm? t0dZmESifh

    wPSm ydwfaygif;? olraumif;ESifh? uif;aMumif; vHkYvudkom? ynmAvjyKvsuf rif;wdkYtm; ig;yg; p&Drm

    qkwf ,kwfwwfaom vufHk;rmetm;udky,f? teD;t0D;r&GD;? yuwdw&m; ckepfyg;ESifh ow0gwdkUudk

    apmifhxdef;vsuf tkyfuGyfpD&ifvd[daom ajrmufOD;a&TNrdKUawmfBuD;toQif Mum;a&mufvdkufonf/ tif;0

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    52/87

    a&TNrdKUoQif tMunfawmf} [lvnf;aumif;?

    ]tvmaumif;vsuf? tjyefrapmif;pD&? udk,furuGm? ormoQpfxyf? ppfuGyfvdrfrm? ynmvufeuf?

    ydk;y&GufodkY? ppfwufvmMu? avmuolykef? &efolykefudk tukefowfjzwf? tcGmwwfrS? jrwf&modkY

    a&muf&rnf taMumif;udk Mum; a&mufvdkufonf tMunfawmf} [kvnf;aumif; a&;zGJUxm;ygonf/&mZoHpmrSm ajrmufOD;bk&ifwpfyg;\ pdwf"mwfudk azmfjyxm;ygonf/ pm\ tESpfom&rSm

    ESvHk;&nfeefY vufHk;&nfudk csdefxm;jcif;yif jzpfygonf/ ESvHk;&nfrSm Ak'\ tvdkawmfeefYnDaom

    ESvHk;&nfrsdK;udk xlaxmifzdkY &nfTef;xm; ygonf/ vufHk;&nfrSm qkwf,kwfwwfaom vufHk;rmetm;udk

    y,fcGmxm;aom vufHk;&nfrsdK;udk pkpnf;zdkY &nfTef;xm;ygonf/

    wzwfxHk;a[mif;ed'gef;usrf;-

    ]rif;wdkYodum? apmifhtyf&monf? omoem&D;? rxGD;pD&? o*F[udk? edpjyKay? rsm;a0aetm;?w&m; rSefaMumif;? aumif;aomvHkYv? tm;xkwfrSwnfh? avmbwPSm? t0dZmjzifh? rdpmusifhqdk;? ppfrxdk;

    tyf? ynyf wpfcsuf? tdyfpufkefYMurf;? yGJvrf;aysmf&Tif? xGuf0ifoGm;vm? rrsm;pD&m? rIwumudk? ,kwm,kwd?

    qifjcifnd? Zmwd ajrmufrsm;? olUpum;udk? Mum;uxdk;xGif;? csufcsif;oday? qdkwwfapwnfh? y&arxl;?

    aus;Zl;jrwfvS? rdbq&m? olemolrGef? wrefwvdkuf? EIwfydkufwoG,f? oli,fwpfOD;? tl;usdK;uef;?

    &Sdvrf;oufoD? &DNrDocif? rif;rmef0if? jypfwifusL;vGef? rif;'PftmPm? ryD;&mwnfh? Omwum omcsif;?

    oif;yif;wazmf? qGDrsdK;awmfudk? ravsmfESdyfpuf? &r zHk;vTrf;? rnif;yrf;aumif;? waMumif;wrl? olUvl

    udk,fom;? rrSm;*wd? rNidpd&m? b@mwkwfcGef? rvGef&SD;rSD;? toD;tyif? onfwGifcHrI? q,fpkwpfyHk? vHk;pHkNyD;NyD?

    tpDtoHk;? jynfycHk;u? ponf&Hywf? trwfwdkYrSm? t*FgoQpfyg;? &nfoGm;eufwdrf? pnf;pdrfedrfhjrifh?

    xm;oifhwwfjim;? *kPfudk;yg;onf? rif;tm; tvHk;? apmifhonfhxHk;} [k vnf;aumif;?

    ]aZ,smMuiSef;? pdk;pHjref;onf? a&Teef;oQif? *kPfudk;tif rif;wdkYrSm? w&m;rapmifh? xD;jzLaqmif;wdkY?

    taMumif;ud&d,mum;? ow0gaygif;wdkYtm;? teD;t0D;r&GD; ynmrsm;udk vufoHk; "m;yrm? xufatmifoGD;?

    qdk&D;[dvwf&mvnf;? ,kwm,kwdnd? *wdrvdkuf? wdrfwdkufcRef;vTm;? rdk;BudK;oGm;odkY? pum;wnfMunf?

    t&Snf xGef;vif;bdatmif? u0dvlormMum;aomfESpfNrdKU? orf;roQdKonf rif;wdkYvuPmwnfh?&wempHkjynfhNzdK;? e0&wf *kPf? udk;yg;csHKonf? avmufvHkrif;aumif;rsdK;wdkY? usifhdk;jznfht*Fg? ty&d[med?

    aus;Zl;[donf? owdrvGwf omwnfh? usrf;trSm; o*F[? rcpDvdk? jA[pdk&frl? ESvHk;jzL? r,lwnfhrwf&m\?

    A[kokwqdkonfrSm? pum;e*d? Mum;wdkif;odpD&mom; rD;ykpmvmorQ? &G&GNyD;NyD;? olUteDudk? &dyfNcDwwfrSwnfh?

    P Pfr@dKif? 'oq,fcsuf? ,GifhruGufatmif? a&TvufNrJpGmudkif? cdkifwdk;wyg;? pum;EIwfquf?

    arwm,Sufatmif? trsufrvGef? xHk;enf; Tefvsuf? rwfrGefpDvTwfxm;oQifh? rdkufrrSm;t0dZm? rdpmzHk;vTrf;?

    rif;Murf;rif;qdk;? enf;udkcdk;? ppfxdk;rjyK&mwnfh? vkyfpmoD;yGifhrsdK;? q,fndKUwbdkY? rif;wdkYtcGef? rvGefcHpm;

    dk;u? wdk;r,lom? olavSmifavQmufxm;? ukef;pum;aMumifh? trSm;rqdk&monf? r[m"r&mZfwdkY apmppf}

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    53/87

    [k vnf;aumif;? EdkifiH&D; tkyfcsKyf&D;twGuf rif;wdkYaqmuf wnf&m *kPfudk;yg;udk oDzGJUxm;ygonf/

    t&dpwdkua&pD oabmw&m;ouf0ifaom tzGJUtEGJUrsm;yif jzpfygonf/

    ,if;xHk;a[mif;ed'gef;usrff;yif-

    ]jynfBuD;tcsm? &mZmy0&? e&dEwkdY? jynfrrIuGyf? ,Hktyfoltm;? *kPfoQpfyg;rSm? ynmqef;Mu,f?y&d ,m,fvnf;? qdkzG,fr[d? uwdajrmufrsm;? pum;uGdaumuf? olwpfa,mufvnf;? xGif;azmufodwwf?

    wnfhrwf opm? yPmrBudKuf? &ifwpfyg;? rjcm;rSefpGm? tmPmwefcdk;? rdk;odkYqpfxpf? ypfvdrfh vefYaMumuf?

    wpfa,mufrIuHk? ydkufcsHKwdkif;&D;? rxGD;xifay:? oQpf&yfausmf? jynfawmfombd? jrwfu0donf? todjynfhpHk

    *kPfoQpfyHk}[k jynfxdef;jynfuGyfjzpfaom rSL;rwfwdkY *kPfoQpfyg;wdkYudk zGJUqdkxm;ygonf/ jynfudk

    xdef;uGyf&mwGif ynm[d okcrdefdkUusifhaqmif&rnfh w&m;oQpfyg;yif jzpfygonf/

    uJhodkYaom *kPfeefYjynfhpHkonfh rif;eefYtrwfwdkYtnDtGwf tkyfcsKyfxdef;uGyfaw wdkif;jynfwnfwHhaMumif;udk ,if;usrf;wGifyif ]rif;ESifhtrwf? nDGwfwrl? tusifhwlaomf? vlvnf; MunfndK?

    y[dk&fatmifcsuf? xD;ueufvnf;? rysufpnfxGef;} [k oDzGJUxm;ygonf/

    tu,f tMuifrif;Murf;eefY tMuiftrwfoGrf;dkU&m wdkif;jynfrSm tmPm&xm;au &efppfyGm;

    rsm; xdkrif;xdk trwfdkUonf oDjcif;rvSoD&rnf jzpfaMumif;? rif;oknom jzpfaMumif;? jynf'kuqif;&J

    a&muf&aMumif;? rif;eefYtrwfaumif;au wdkif;jynfat;csrf;aMumif;wdkYudk ,if;xHk;a[mif; ed'gef;usrf;

    qdkxm;onfum;-

    ]trwfoGrf;ESifh? rif;Murf;woGef? rmefwcGefudk? uJvGefpwif? udk,f&Sifudk,f0,f? tvrg,fodkY?

    tE&m,f a&muf? NyD;aygufvrf;rSm;? oDaysmufjim;onf? w&m;r& rif;okn} [k vnf;auif;

    ]rif;vnf; rif;Murf;? trwfoGrf;ESifh? tuRrf;rdwf0if? odkYwnf;vQifrl? jynfol&dyGwf? rif;wnf;jrwfu?

    trwfxdkwl? jynfolrndK;? ppfxdk;r[d? r&dow0g? &dpmr,Sm;? cdk;om;ray:? jrifajrmfool? MunfjzLjrwfEdk;?

    &dcrdk;odkY} [k vnf;aumif; zGJUqdkxm;ygonf/

    wzef jynfudktkyfcsKyfaomrif;ESifh omoemawmfudk apmifha&Smufuwfaom jynfudkBuD;rSL;uwf

    aom &[ef;awmf dkUrSm BuD;pGmapmifhxdef;&aMumif;? rif;rSm bdodufr*FvmwGif cH,lxm;aom opmw&m;NrJjrH&aMumif;? &[ef;dkUrSm odrf0if odumw&m; NrJjrH&aMumif;udk trSmpmwrf;xHk;wGif-

    ]&[ef;wdkYrSm? ur0gwif? odrf0ifodum? crmw&m;NrJ& aMumif;? rif;wdkYrSmvnf;? bdodufcH&m?

    orm rif;jrwfaumif;} [k vnf;aumif;?

    &mZyHkwGif ]&[ef;odum? rif;rSmbdoduf? olawmfpdwfonf? rzdwfusifhdk;? jrwftrsdK;} [kvnf;aumif;

    oDzGJUxm;ygonf/

    omoem0efxrf; &[ef;awmfwdkYudk EdkifiHawmfBuD;rSL;pD&mrSmvnf; t&n0goD{upm&*dkPf;0if

    &[ef;awmf rsm;&m BuD;rSL;&ygonf/ ajrmufOD;acwf rif;&mZmBuD;vufxufrSm toQif"romrdrax&fjrwf

  • 7/30/2019 RakhineKabyarHnuntRakhineAhTwaeAhKhor======

    54/87

    udk EdkifiHtBuD;trSL;tjzpf a&G;cs,fyHkrSm om"uyif jzpfygonf/ xdkYjyif udk,fusdK;&Smaom &[ef;awmfudk

    bk&if udk;uG,fqnf;uyfu q&mvnf; i&JrD;rSmcspf? wumawmfvnf; tyg,fbHkepf&zdkY jzpfaMumif;udk

    aoe*FAsL[m usrf;wGif-

    ]&yfusdK;udk&Sm? oCFmawmftm;? o'gyGm;? rif;rsm;jynfoQif? wdkif;cGiftkyfuGyf? tcGifhtyfrl? &dyGwfodum? yg,fav;&Gm? q&mvnf;cspf? wumepfvdrfh} [k qdkxm;ygonf/

    ,if;aMumifhvnf; ]rif;wdkYodum? apmifhtyf&monf? omoem&D;? rxGD;pD&} [k xHk;a[mif;ed'gef;usrf;

    EdkifiH&D;eefY omoem&D;udk jywfjywfom;om;cGJjcm;xm;cjcif; jzpfygonf/ bk&ifdkU aqmufwnf&aom

    *kPf wpfyg;yif jzpfygonf/

    odkYtm;jzifh &cdkifpmyDt&yf&yfudk vdvmoHk;oyf 0DzefMunfhygau Ak'oabmw&m; tESpfwnf

    vsuf ygaom t&dpwdkua&pD vTrf;eDaMumif;udk w