rakkaew foundation

มลนธรากแกว

เชอมโยงพลงนสตนกศกษาเพอชมชน

รากแกว... พลงนกศกษาเพอชมชน

195 อาคารเอมไพรทาวเวอร ชน 48 ถนนสาทรใต แขวงยานนาวา เขตสาทร กรงเทพมหานคร 10120

โทรศพท 0-2677-2975 โทรสาร 0-2677-2222 อเมล [email protected]

ปลกฝงสำนกจตอาสาและสรางประสบการณการเรยนร

ใหแกนสตนกศกษา ผานการลงมอปฏบตจรง

โดยใหนสตนกศกษารวมเรยนรกบชมชน

และดำเนนโครงการพฒนาเพอแกปญหา

และพฒนาเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

ตลอดจนพฒนาคณภาพชวต

ของคนในชมชนใหดขนอยางยงยน

สนบสนนสงเสรม แลกเปลยนเรยนร

เชอมโยงภาคเครอขาย เผยแพรสสาธารณะชน

สะพานเชอมภมปญญาสชมชน“ ”

ปลกฝงสำนกจตอาสาและสรางประสบการณการเรยนร

ใหแกนสตนกศกษา ผานการลงมอปฏบตจรง

โดยใหนสตนกศกษารวมเรยนรกบชมชน

และดำเนนโครงการพฒนาเพอแกปญหา

และพฒนาเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

ตลอดจนพฒนาคณภาพชวต

ของคนในชมชนใหดขนอยางยงยน

สนบสนนสงเสรม แลกเปลยนเรยนร

เชอมโยงภาคเครอขาย เผยแพรสสาธารณะชน

สะพานเชอมภมปญญาสชมชน“ ”

ชาปา ปกาเกอญอ

หนา 1

หนา 17

หนา 21

หนา 25

หนา 29

หนา 5

หนา 9

หนา 13

มหาวทยาลยแมฟาหลวง

ชาวนาศตวรรษท 21มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

ภาคพายพ เชยงใหม

ขาวโพด โคนม วถชวตทผกพนปลกจตสำนกทยงยน

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ตะกราเพาะฝน Mushrooms for much more

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ศนยการเรยนรการจดการขยะมหาวทยาลยมหาสารคาม

สรางฝาย สรางนำ สรางปา สรางสงมคา คนสสงคม

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ลำปาง

พลงงานนำผลตไฟฟา สวางทวทศพฒนาคณภาพชวตสชมชน

มหาวทยาลยราชภฎยะลา

บรณาการงานวจย และนวตกรรมจากมหาวทยาลย

สการใชประโยชนอยางยงยนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน สกลนคร

สารบญกลมเศรษฐกจ และการพฒนาผลตภณฑ

กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง

กลมอนรกษสงแวดลอม และพลงงานทดแทน

ปลกสำนกจตอาสาหวานตนกลาของแผนดน“ ”

ชาปา ปกาเกอญอ

หนา 1

หนา 17

หนา 21

หนา 25

หนา 29

หนา 5

หนา 9

หนา 13

ชาวนาศตวรรษท 21มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

ภาคพายพ เชยงใหม

ขาวโพด โคนม วถชวตทผกพนปลกจตสำนกทยงยน

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ตะกราเพาะฝน Mushrooms for much more

ศนยการเรยนรการจดการขยะมหาวทยาลยมหาสารคาม

สรางฝาย สรางนำ สรางปา สรางสงมคา คนสสงคม

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ลำปาง

พลงงานนำผลตไฟฟา สวางทวทศพฒนาคณภาพชวตสชมชน

มหาวทยาลยราชภฎยะลา

บรณาการงานวจย และนวตกรรมจากมหาวทยาลย

สการใชประโยชนอยางยงยนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน สกลนคร

สารบญกลมเศรษฐกจ และการพฒนาผลตภณฑ

กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง

กลมอนรกษสงแวดลอม และพลงงานทดแทน

ปลกสำนกจตอาสาหวานตนกลาของแผนดน“ ”

1 กลมเศรษฐกจ และการพฒนาผลตภณฑ โครงการชาปา ปกาเกอญอ มหาวทยาลยแมฟาหลวง 2

โครงการ ชาปา ปกาเกอญอ เปนโครงการท มหาวทยาลยแมฟาหลวงไดดำเนนกจกรรมในการสงเสรมการพฒนาผลตภณฑชานอเหมอ ซ งเปนผลตภณฑหลกทสรางรายไดใหกบชมชนบานหวยหนลาดใน เพอใหชาวบานมรายไดทมงคง สงเสรมอาชพใหเกดความยงยนและสามารถถายทอดอาชพและวถชวตทพอเพยงแกเยาวชนคนรนหลงใหสำนกรกบานเกด หวงแหนผนปา และอยรวมกบธรรมชาตอยางปกตสข

โครงการ

ชาปา ปกาเกอญอ บานหวยหนลาดใน เปนหมบานขนาดเลก มประชากร

105 คน 20 ครวเรอน ตงอยในหบเขากลางเขตอทยาน

แหงชาตขนแจ ตำบลบานโปง อำเภอเวยงปาเปา จงหวด

เชยงราย เปนชมชนด งเดมของชนเผาปกาเกอญอ

อพยพมาจากประเทศจนตอนใตเพอมาตงถนฐานใหมเมอ

50 ปกอน ซ งดำรงชวตอย ร วมกบปาอยางร ค ณคา

มความมงมนในการสบสานวถชวตและภมปญญาไปยง

เยาวชนรนหลง โดยเฉพาะความรดานวนเกษตร ภายใต

การนำของปราชญชมชนทมวสยทศนกวางไกลและม

แนวคดในการอนรกษผนปาทไดรบการยอมรบในระดบ

สากล จนไดรบรางวล “Hero of the Forest, zone Asia”

จากองคกรสหประชาชาต จงทำใหบานหวยหนลาดในม

ปาทอดมสมบรณ มแหลงอาหารและรายไดจากปาชมชน

เนองจากมใบชาอสสมขนเองตามธรรมชาต สมาชกชมชน

ทกครวเรอนประกอบอาชพผลตใบชาจำหนาย โดยเกบ

ใบชาอสสมมาผานกระบวนการแบบดงเดมของชนเผา

โดยการนำใบชามาผง ควดวยเตาฟน นวดเปนเสนและ

ตากใหแหง เพอผลตชาจำหนายภายใตชอชา “นอเหมอ”

ใหกบคณะทมาศกษาดงานหมบานและผสนใจ รวมถง

โรงงานชาในอำเภอเวยงปาเปา มารบซอใบชาสด และชา

ของทน เปนประจำ ในแตละปจะมชาดบสงออกจาก

หมบานมากกวา 60,000 กโลกรม เพราะชาทนมรสชาต

ส กลน ทแตกตางไปจากชาอนๆ ทงยงควบคมปรมาณ

ไขมนในเลอดและเปนชาทขนเองตามธรรมชาต ไมมการ

ใชสารเคมใดๆ จงจดเปนชาอนทรย 100% ทตลาดกลมคน

รกสขภาพตองการอยในปจจบนเปนจำนวนมาก โดยชมชน

ไดประกอบอาชพนมากวา 10 ป

1 กลมเศรษฐกจ และการพฒนาผลตภณฑ โครงการชาปา ปกาเกอญอ มหาวทยาลยแมฟาหลวง 2

โครงการ ชาปา ปกาเกอญอ เปนโครงการท มหาวทยาลยแมฟาหลวงไดดำเนนกจกรรมในการสงเสรมการพฒนาผลตภณฑชานอเหมอ ซ งเปนผลตภณฑหลกทสรางรายไดใหกบชมชนบานหวยหนลาดใน เพอใหชาวบานมรายไดทมงคง สงเสรมอาชพใหเกดความยงยนและสามารถถายทอดอาชพและวถชวตทพอเพยงแกเยาวชนคนรนหลงใหสำนกรกบานเกด หวงแหนผนปา และอยรวมกบธรรมชาตอยางปกตสข

ชาปา ปกาเกอญอ บานหวยหนลาดใน เปนหมบานขนาดเลก มประชากร

105 คน 20 ครวเรอน ตงอยในหบเขากลางเขตอทยาน

แหงชาตขนแจ ตำบลบานโปง อำเภอเวยงปาเปา จงหวด

เชยงราย เปนชมชนด งเดมของชนเผาปกาเกอญอ

อพยพมาจากประเทศจนตอนใตเพอมาตงถนฐานใหมเมอ

50 ปกอน ซ งดำรงชวตอย ร วมกบปาอยางร ค ณคา

มความมงมนในการสบสานวถชวตและภมปญญาไปยง

เยาวชนรนหลง โดยเฉพาะความรดานวนเกษตร ภายใต

การนำของปราชญชมชนทมวสยทศนกวางไกลและม

แนวคดในการอนรกษผนปาทไดรบการยอมรบในระดบ

สากล จนไดรบรางวล “Hero of the Forest, zone Asia”

จากองคกรสหประชาชาต จงทำใหบานหวยหนลาดในม

ปาทอดมสมบรณ มแหลงอาหารและรายไดจากปาชมชน

เนองจากมใบชาอสสมขนเองตามธรรมชาต สมาชกชมชน

ทกครวเรอนประกอบอาชพผลตใบชาจำหนาย โดยเกบ

ใบชาอสสมมาผานกระบวนการแบบดงเดมของชนเผา

โดยการนำใบชามาผง ควดวยเตาฟน นวดเปนเสนและ

ตากใหแหง เพอผลตชาจำหนายภายใตชอชา “นอเหมอ”

ใหกบคณะทมาศกษาดงานหมบานและผสนใจ รวมถง

โรงงานชาในอำเภอเวยงปาเปา มารบซอใบชาสด และชา

ของทน เปนประจำ ในแตละปจะมชาดบสงออกจาก

หมบานมากกวา 60,000 กโลกรม เพราะชาทนมรสชาต

ส กลน ทแตกตางไปจากชาอนๆ ทงยงควบคมปรมาณ

ไขมนในเลอดและเปนชาทขนเองตามธรรมชาต ไมมการ

ใชสารเคมใดๆ จงจดเปนชาอนทรย 100% ทตลาดกลมคน

รกสขภาพตองการอยในปจจบนเปนจำนวนมาก โดยชมชน

ไดประกอบอาชพนมากวา 10 ป

3 กลมเศรษฐกจ และการพฒนาผลตภณฑ 4โครงการชาปา ปกาเกอญอ มหาวทยาลยแมฟาหลวง

ผลจากการดำเนนงานของทมรากแกว มหาวทยาลย

แมฟาหลวง ตงแตปพ.ศ. 2555 ถงป พ.ศ. 2556 ทได

ดำเนนการสงเสรมการพฒนาผลตภณฑ จากเดมชมชน

มรายไดจากการขายชาตอป 588,000 บาท เงนกองทนของ

ชมชน 58,000 บาท และหลงจากการดำเนนงาน คาดวา

ชมชนจะมรายไดจากการขายชาเพมขนเปน 1,911,000 บาท

และกองทนชมชนมเพมขนเปน 199,000 บาท จากป

พ.ศ. 2545 ทงนเงนในกองทนดงกลาว ไดนำไปใชในการทำ

แนวกนไฟเพอปองกนไฟปาและอนรกษปาตนนำของชมชน

ประชมแผนงานโครงการ

แผนการดำเนนงานในป 2557

แผนการดำเนนงานในป พ.ศ. 2557 ทมรากแกว มงทจะถายทอดองคความรและฝกปฏบตใหกบกลม

เยาวชนเกยวกบการผลตชาใหถกสขลกษณะวธการตรวจสอบและควบคมคณภาพชา และสงเสรมใหชมชน

สามารถบรหารจดการไดดวยตวเองอยางมประสทธภาพ รวมถงการสงเสรมการผลตบรรจภณฑทสอถง

เอกลกษณเฉพาะตวของหมบานหวยหนลาดใน ใชวสดทหางายจากภายในชมชน เพอใหมความนาสนใจ

และสรางเสรมอาชพใหกบคนในหมบาน เปนตวอยางใหแกชมชนรอบขางในการอยรวมกบธรรมชาต

อยางผาสก สงผลใหเกดความรวมมอในการอนรกษปาและทรพยากรธรรมชาตใหคงอยอยางยงยน

แมจะมความตองการชานอเหมอในทองตลาด แต

การเกบรกษาผลผลตใหอยไดนานนนยงคงเปนปญหาของ

ชมชนเนองจากขาดองคความรในการผลตชานอเหมอ

ใหมคณภาพ ถกสขลกษณะ และเกบรกษาไดนานขน

เดมชมชนใชวธการผง นำไปควในเตาฟน และตากชาให

แหง ซงมโอกาสปนเปอนจากฝนละอองและแมลงพาหะ

ตางๆ ไดสง และใชถงพลาสตกธรรมดาบรรจชา จงเกด

ปญหาชาขนรา และทำใหอายการเกบรกษาสน เกบได

เพยง 3-6 เดอน ในป พ.ศ.2555 ทางมหาวทยาลย

แมฟาหลวง ไดนำองคความร จากสำนกวชาอตสาหกรรม

เกษตร เขามาสงเสรมใหความรชมชนในเรองการปรบปรง

โรงผลตชาใหถกสขลกษณะตาม GMP แตไมขดแยงกบ

วถชวตของชมชน ทงนยงจดทำบรรจภณฑชา โดยบรรจ

ในซองอลมเนยมฟอยดซปลอค เพอใหชามคณภาพและ

เกบรกษาไดนานยงขน และพฒนาการทำชาผงบรรจถงชง

เพอเพมความหลากหลายของผลตภณฑใหมากขน

ผนปา บรเวณหมบานแหงน เปนทงลมหายใจ และ

แหลงอาหาร ทเปรยบเหมอนหางสรรพสนคาของหมบาน

ซงกมใหเลอกหามากมาย เชน หนอไมหก นำผง มะแขวน

มะขม ลกเดอย ฯลฯ พวกเขาจงถนอมผนปา ดงชวต โดย

มการทำแนวกนไฟปา มการตรากฎปาขนจากคนในชมชน

เพอประโยชนการใชสอยจากปาแบบยงยน และเพอ

รวมกนปกปองผนปา ซงเปรยบเสมอนบานของพวกเขา

ชาวบานทน กำหนดเขตเพาะปลกไวอยางชดเจน และ

สอดคลองกบทกภมนเวศน ทามกลางความอดมสมบรณ

ของทรพยากรธรรมชาตทยงคงความบรสทธ รายไดจาก

การขายชานน จงไมใชเพยงเลยงปากเลยงทองใหกบคน

ในชมชนแตยงเปนทนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และรกษาผนปาใหอดมสมบรณเชนเดม โดยชมชนรวมกน

จดตงกองทนชาธรรมชาต เกบจากรายไดจากการขายชา

จากสมาชกทจำหนายชาไดรอยละ 20 เพอนำไปเปนทน

ทำแนวกนไฟปาและทนในการพฒนาหมบาน โดยม

ชาวบานเปนผบรหารกองทนเอง

รายไดจากการขายชานน จงไมใชเพยงเลยงปากเลยงทองใหกบคนในชมชน แตยงเปนทน

ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและรกษาผนปาใหอดมสมบรณเชนเดม

“ ”

3 กลมเศรษฐกจ และการพฒนาผลตภณฑ 4โครงการชาปา ปกาเกอญอ มหาวทยาลยแมฟาหลวง

ผลจากการดำเนนงานของทมรากแกว มหาวทยาลย

แมฟาหลวง ตงแตปพ.ศ. 2555 ถงป พ.ศ. 2556 ทได

ดำเนนการสงเสรมการพฒนาผลตภณฑ จากเดมชมชน

มรายไดจากการขายชาตอป 588,000 บาท เงนกองทนของ

ชมชน 58,000 บาท และหลงจากการดำเนนงาน คาดวา

ชมชนจะมรายไดจากการขายชาเพมขนเปน 1,911,000 บาท

และกองทนชมชนมเพมขนเปน 199,000 บาท จากป

พ.ศ. 2545 ทงนเงนในกองทนดงกลาว ไดนำไปใชในการทำ

แนวกนไฟเพอปองกนไฟปาและอนรกษปาตนนำของชมชน

ประชมแผนงานโครงการ

แผนการดำเนนงานในป 2557

แผนการดำเนนงานในป พ.ศ. 2557 ทมรากแกว มงทจะถายทอดองคความรและฝกปฏบตใหกบกลม

เยาวชนเกยวกบการผลตชาใหถกสขลกษณะวธการตรวจสอบและควบคมคณภาพชา และสงเสรมใหชมชน

สามารถบรหารจดการไดดวยตวเองอยางมประสทธภาพ รวมถงการสงเสรมการผลตบรรจภณฑทสอถง

เอกลกษณเฉพาะตวของหมบานหวยหนลาดใน ใชวสดทหางายจากภายในชมชน เพอใหมความนาสนใจ

และสรางเสรมอาชพใหกบคนในหมบาน เปนตวอยางใหแกชมชนรอบขางในการอยรวมกบธรรมชาต

อยางผาสก สงผลใหเกดความรวมมอในการอนรกษปาและทรพยากรธรรมชาตใหคงอยอยางยงยน

แมจะมความตองการชานอเหมอในทองตลาด แต

การเกบรกษาผลผลตใหอยไดนานนนยงคงเปนปญหาของ

ชมชนเนองจากขาดองคความรในการผลตชานอเหมอ

ใหมคณภาพ ถกสขลกษณะ และเกบรกษาไดนานขน

เดมชมชนใชวธการผง นำไปควในเตาฟน และตากชาให

แหง ซงมโอกาสปนเปอนจากฝนละอองและแมลงพาหะ

ตางๆ ไดสง และใชถงพลาสตกธรรมดาบรรจชา จงเกด

ปญหาชาขนรา และทำใหอายการเกบรกษาสน เกบได

เพยง 3-6 เดอน ในป พ.ศ.2555 ทางมหาวทยาลย

แมฟาหลวง ไดนำองคความร จากสำนกวชาอตสาหกรรม

เกษตร เขามาสงเสรมใหความรชมชนในเรองการปรบปรง

โรงผลตชาใหถกสขลกษณะตาม GMP แตไมขดแยงกบ

วถชวตของชมชน ทงนยงจดทำบรรจภณฑชา โดยบรรจ

ในซองอลมเนยมฟอยดซปลอค เพอใหชามคณภาพและ

เกบรกษาไดนานยงขน และพฒนาการทำชาผงบรรจถงชง

เพอเพมความหลากหลายของผลตภณฑใหมากขน

ผนปา บรเวณหมบานแหงน เปนทงลมหายใจ และ

แหลงอาหาร ทเปรยบเหมอนหางสรรพสนคาของหมบาน

ซงกมใหเลอกหามากมาย เชน หนอไมหก นำผง มะแขวน

มะขม ลกเดอย ฯลฯ พวกเขาจงถนอมผนปา ดงชวต โดย

มการทำแนวกนไฟปา มการตรากฎปาขนจากคนในชมชน

เพอประโยชนการใชสอยจากปาแบบยงยน และเพอ

รวมกนปกปองผนปา ซงเปรยบเสมอนบานของพวกเขา

ชาวบานทน กำหนดเขตเพาะปลกไวอยางชดเจน และ

สอดคลองกบทกภมนเวศน ทามกลางความอดมสมบรณ

ของทรพยากรธรรมชาตทยงคงความบรสทธ รายไดจาก

การขายชานน จงไมใชเพยงเลยงปากเลยงทองใหกบคน

ในชมชนแตยงเปนทนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และรกษาผนปาใหอดมสมบรณเชนเดม โดยชมชนรวมกน

จดตงกองทนชาธรรมชาต เกบจากรายไดจากการขายชา

จากสมาชกทจำหนายชาไดรอยละ 20 เพอนำไปเปนทน

ทำแนวกนไฟปาและทนในการพฒนาหมบาน โดยม

ชาวบานเปนผบรหารกองทนเอง

รายไดจากการขายชานน จงไมใชเพยงเลยงปากเลยงทองใหกบคนในชมชน แตยงเปนทน

ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและรกษาผนปาใหอดมสมบรณเชนเดม

“ ”

5 กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง ขาวโพด โคนม วถชวตทผกพน ปลกจตสำนกทยงยน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ป พ.ศ. 2551 มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา

ธนบร (มจธ.) ไดมโอกาสเขามามสวนรวมในการแกไข

ปญหา โดยมการจดทำโครงการวจยการจดการของเสย

จากฟารมโคนมขนาดเลกแบบรวมศนย และการใช

ประโยชนจากกาซชวภาพ โดยรเรมโครงการ ณ ชมชนบาน

รางอเหนยว หมท 7 ตำบลหนองกระทม จงหวดนครปฐม

โดยไดรบทนนวมนทรจากสำนกงานคณะกรรมการวจย

แหงชาต (วช.) ม งเนนการนำแนวพระราชดำรดาน

เศรษฐกจพอเพยง และองคความรของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวฯ ไปดำเนนการสรางเปนชมชนตนแบบ

และขยายผลสชมชนทวประเทศตอไป

ณ พนทหมท 7 บานรางอเหนยว ตำบลหนองกระทม

อำเภอกำแพงแสน จงหวดนครปฐม มเกษตรกรผเลยง

โคนมจำนวน 117 ราย มจำนวนโคนม 2,726 ตว สวนใหญ

เปนฟารมขนาดเลก คนในชมชนมเงนลงทนไมเพยงพอ

และยงขาดทกษะในการจดสรางระบบบำบดของเสย จง

ทำใหนำลางจากคอกไหลลงสพนทการเกษตร ลำราง

สาธารณะ กอใหเกดปญหาความขดแยงทางสงคมกบ

เกษตรกรหมท 5 บานหนองขโมย ซงปลกขาวโพดฝกออน

นำลางคอกววสงผลใหขาวโพดมผลผลตนอยลงและ

ทำใหนำเกดการเนาเสย เปนแหลงขยายพนธแมลงตางๆ

รบกวนชมชนบรเวณนน

อยางไรกดภาครฐไดเขามาแกปญหา แตดวย

โครงสรางของภาครฐทมกระบวนการทำงานทซบซอน

เมอมการมาตดตงบอหมกกาซชวภาพในชมชน ไมได

มการวางแผนและการถายทอดความรการบำรงรกษา

บอหมกทชดเจน ประกอบกบคนในชมชนเองไมมสวนรวม

ในโครงการตงแตตน เมออปกรณเกดการชำรดเสยหาย

กไมมการซอมแซมอยางถกตอง และถกปลอยปละละเลย

ทำใหปญหาสขอนามยและสงแวดลอมทเกดจากมลวว

ยงคงไมสามารถแกไขได พรอมทงยงสงผลถงความ

ขดแยงระหวางชมชนโดยเฉพาะชมชนกลมททำการเกษตร

ปลกขาวโพดฝกออนและปลกขาวไดรบผลกระทบจาก

นำลางคอกววทำใหผลผลตลดลง

2. สงแวดลอม: มลพษทางนำ ทเกดจากนำลางคอกวว

ไหลลงสแหลงนำ เกดกลนเหมน แมลงวน สงผลใหผลผลต

ทางการเกษตรในพนทลดลง และเกดปญหาสขอนามย

ภายในชมชนจนเกดเปนความขดแยงของคนภายในชมชน

3. สงคม: เกดความขดแยงและทรพยากรในชมชนทม

อยแลวหรอไดรบมาจากภาครฐถกปลอยปละละเลย ไมม

คนเหนคณคาหรอรบผดชอบดแล

ผลการดำเนนงานโดยชมรมรากแกว มจธ. ป พ.ศ. 2555 - 2556

ชมรมรากแกว มจธ. ซงเกดจากการรวมตวของ

กลมนกศกษาจากหลากหลายสาขาวชา เนนการผสาน

พลงและความรหลากหลาย ทจะสามารถตอบโจทยเชง

บรณาการของชมชน ผานกระบวนการรวมคด รวมทำ

รวมเรยนรกบภมปญญาของคนในชมชน เพอนำไปส

การแกไขปญหาดงกลาวจงไดรวมกนพฒนาโครงการขน

ในป พ.ศ. 2555 โดยมเปาหมาย คอ

1. การสรางและพฒนาใหเกดชมชนแหงการเรยนร

2. กระตนการเรยนรจากชมชนสชมชน

3. การออกแบบกระบวนการการมสวนรวมของชมชน นกศกษา และอาจารย

นกศกษาชมรมรากแกว มจธ. ลงพนทใหความรนองๆ

สรปปญหาทพบในพนท:

1. เศรษฐกจ: ผลผลตขาวโพดฝกออนและขาวลดลง

ทำใหชาวบานตองใชปยเคมเพมขน ซงทำใหตนทนสงขน

จากผลการสำรวจขอมลในป พ.ศ. 2550 การผลตนมโคในประเทศไทยไมเพยงพอตอความตองการการบรโภคภายในประเทศ โดยในแตละปประเทศไทยยงตองมการนำเขานมโคจากตางประเทศเปนปรมาณมาก และจากการสำรวจฟารมโคนมขนาดเลก สวนมากจะมการกระจายตวอยในแถบจงหวดนครปฐม ซงปญหาทพบสวนใหญเกดจากฟารมโคนมขนาดเลกไมมมาตรฐานในการจดการดานสขอนามยและสงแวดลอม สงผลกระทบใหมลววไหลลงสแหลงนำสาธารณะและแปลงเกษตรชมชน ทำใหเกดปญหากลนเหมนและการรบกวนจากแมลงวน และพชลมลกมอาการบาใบทำใหผลผลตลดลง

ขาวโพด โคนมมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

วถชวตทผกพน ปลกจตสำนกทยงยน

5 กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง ขาวโพด โคนม วถชวตทผกพน ปลกจตสำนกทยงยน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ป พ.ศ. 2551 มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา

ธนบร (มจธ.) ไดมโอกาสเขามามสวนรวมในการแกไข

ปญหา โดยมการจดทำโครงการวจยการจดการของเสย

จากฟารมโคนมขนาดเลกแบบรวมศนย และการใช

ประโยชนจากกาซชวภาพ โดยรเรมโครงการ ณ ชมชนบาน

รางอเหนยว หมท 7 ตำบลหนองกระทม จงหวดนครปฐม

โดยไดรบทนนวมนทรจากสำนกงานคณะกรรมการวจย

แหงชาต (วช.) ม งเนนการนำแนวพระราชดำรดาน

เศรษฐกจพอเพยง และองคความรของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวฯ ไปดำเนนการสรางเปนชมชนตนแบบ

และขยายผลสชมชนทวประเทศตอไป

ณ พนทหมท 7 บานรางอเหนยว ตำบลหนองกระทม

อำเภอกำแพงแสน จงหวดนครปฐม มเกษตรกรผเลยง

โคนมจำนวน 117 ราย มจำนวนโคนม 2,726 ตว สวนใหญ

เปนฟารมขนาดเลก คนในชมชนมเงนลงทนไมเพยงพอ

และยงขาดทกษะในการจดสรางระบบบำบดของเสย จง

ทำใหนำลางจากคอกไหลลงสพนทการเกษตร ลำราง

สาธารณะ กอใหเกดปญหาความขดแยงทางสงคมกบ

เกษตรกรหมท 5 บานหนองขโมย ซงปลกขาวโพดฝกออน

นำลางคอกววสงผลใหขาวโพดมผลผลตนอยลงและ

ทำใหนำเกดการเนาเสย เปนแหลงขยายพนธแมลงตางๆ

รบกวนชมชนบรเวณนน

อยางไรกดภาครฐไดเขามาแกปญหา แตดวย

โครงสรางของภาครฐทมกระบวนการทำงานทซบซอน

เมอมการมาตดตงบอหมกกาซชวภาพในชมชน ไมได

มการวางแผนและการถายทอดความรการบำรงรกษา

บอหมกทชดเจน ประกอบกบคนในชมชนเองไมมสวนรวม

ในโครงการตงแตตน เมออปกรณเกดการชำรดเสยหาย

กไมมการซอมแซมอยางถกตอง และถกปลอยปละละเลย

ทำใหปญหาสขอนามยและสงแวดลอมทเกดจากมลวว

ยงคงไมสามารถแกไขได พรอมทงยงสงผลถงความ

ขดแยงระหวางชมชนโดยเฉพาะชมชนกลมททำการเกษตร

ปลกขาวโพดฝกออนและปลกขาวไดรบผลกระทบจาก

นำลางคอกววทำใหผลผลตลดลง

2. สงแวดลอม: มลพษทางนำ ทเกดจากนำลางคอกวว

ไหลลงสแหลงนำ เกดกลนเหมน แมลงวน สงผลใหผลผลต

ทางการเกษตรในพนทลดลง และเกดปญหาสขอนามย

ภายในชมชนจนเกดเปนความขดแยงของคนภายในชมชน

3. สงคม: เกดความขดแยงและทรพยากรในชมชนทม

อยแลวหรอไดรบมาจากภาครฐถกปลอยปละละเลย ไมม

คนเหนคณคาหรอรบผดชอบดแล

ผลการดำเนนงานโดยชมรมรากแกว มจธ. ป พ.ศ. 2555 - 2556

ชมรมรากแกว มจธ. ซงเกดจากการรวมตวของ

กลมนกศกษาจากหลากหลายสาขาวชา เนนการผสาน

พลงและความรหลากหลาย ทจะสามารถตอบโจทยเชง

บรณาการของชมชน ผานกระบวนการรวมคด รวมทำ

รวมเรยนรกบภมปญญาของคนในชมชน เพอนำไปส

การแกไขปญหาดงกลาวจงไดรวมกนพฒนาโครงการขน

ในป พ.ศ. 2555 โดยมเปาหมาย คอ

1. การสรางและพฒนาใหเกดชมชนแหงการเรยนร

2. กระตนการเรยนรจากชมชนสชมชน

3. การออกแบบกระบวนการการมสวนรวมของชมชน นกศกษา และอาจารย

นกศกษาชมรมรากแกว มจธ. ลงพนทใหความรนองๆ

สรปปญหาทพบในพนท:

1. เศรษฐกจ: ผลผลตขาวโพดฝกออนและขาวลดลง

ทำใหชาวบานตองใชปยเคมเพมขน ซงทำใหตนทนสงขน

จากผลการสำรวจขอมลในป พ.ศ. 2550 การผลตนมโคในประเทศไทยไมเพยงพอตอความตองการการบรโภคภายในประเทศ โดยในแตละปประเทศไทยยงตองมการนำเขานมโคจากตางประเทศเปนปรมาณมาก และจากการสำรวจฟารมโคนมขนาดเลก สวนมากจะมการกระจายตวอยในแถบจงหวดนครปฐม ซงปญหาทพบสวนใหญเกดจากฟารมโคนมขนาดเลกไมมมาตรฐานในการจดการดานสขอนามยและสงแวดลอม สงผลกระทบใหมลววไหลลงสแหลงนำสาธารณะและแปลงเกษตรชมชน ทำใหเกดปญหากลนเหมนและการรบกวนจากแมลงวน และพชลมลกมอาการบาใบทำใหผลผลตลดลง

ขาวโพด โคนมมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

วถชวตทผกพน ปลกจตสำนกทยงยน

ทรพยากรดานสงคม ในพนทมหวหนาชมชนท

พยายามผลกดนใหคนในชมชนเหนคณคาของการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและของเสยภายในครวเรอน

กลบมาใชประโยชนอยางครบวงจร โดยมการสรางศนย

การเรยนร “ทวปญญา” ในตำบลเพอใหเกดการเชอมโยง

องคความรในแตละสวนเขาดวยกน ไมวาจะเปนการนำนำ

ลางคอกววไปหมกกาซชวภาพเพอนำกาซดงกลาวไปใช

เปนเชอเพลงแทนกาซหงตม การนำกากมลหมกจาก

บอกาซไปทำปยหมกแทนปยเคม การบรหารจดการ

วสาหกจชมชนจำหนายปยหมก เปนตน

จากขอมลดงกลาวทมนกศกษารากแกว มจธ. ได

ระดมสมองรวมคดกบอาจารย นกวจย และหวหนาชมชน

เพอนำไปสการสรางชมชนแหงการเรยนร โดยมความ

คาดหวงใหชมชนเกดการแลกเปลยนเรยนรซงกนอยาง

ตอเนอง มการคดคนและพฒนาการใชคณคาทรพยากร

ในชมชนอยางเปนประโยชน ซงการจะไปสเปาหมาย

ดงกลาวตองดำเนนการระยะยาวและตอเนอง โดยม

ตวกลางทคอยชวยกระตนและสงเสรมใหเกดการเรยนร

ในชมชน คอ ชมรมรากแกว มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาธนบร (มจธ.) และอาจารยทปรกษา

โดยชมรมรากแกว มจธ. ไดรเรมพฒนาศนยการ

เรยนร “ทวปญญา” ใหสามารถเช อมโยงองคความร

ตางๆใหเปนภาพรวมไดอยางครบวงจร เพอนำไปใช

ในการถายทอด พรอมทงชวยวางแผนและดำเนนการ

ประชาสมพนธโดยออกแบบส อท สามารถถายทอด

ความรความเขาใจไปสคนในชมชนใหเขาถงไดงายขน

โดยการทำปายและเอกสารประชาสมพนธขอมลความร

ส ช มชน อกท งจดกจกรรมใหความร และพดคยทำ

ความเขาใจกบคนในชมชนและเยาวชนในพนท

ในป พ.ศ. 2556 ชมรมรากแกว มจธ. ไดลงพนทเพอ

ศกษาสภาพชมชน มการเกบขอมลขอคดเหนคนในชมชน

และระบทรพยากรทเกยวของกบโครงการ ทงทางดาน

สงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม เพอนำขอมลมาวางแผน

รวมกนกบทมงานอาจารยทปรกษา เพอวเคราะหและ

ออกแบบกระบวนการทจะตอบโจทยชมชน ซงจากการ

วเคราะหขอมลพบวา

7 8กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง ขาวโพด โคนม วถชวตทผกพน ปลกจตสำนกทยงยน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

แผนการดำเนนงานในป พ.ศ. 2557

ในป พ.ศ. 2557 ชมรมรากแกว มจธ. ไดวางแผนปรบการดำเนนการ โดยจะเนนการลงพนท การแลกเปลยน

องคความรตางๆ กบชมชน จดกจกรรมสงเสรมความรดานตางๆ รวมทงประเมนและปรบปรงกระบวนการ เพอ

เพมการตระหนกร และความเขาใจของชมชนตามแผนการดำเนนงานดงน

แผนการดำเนนงานระยะยาวของชมรมนกศกษารากแกว :

1. ป พ.ศ. 2555 เกบขอมลวเคราะหปญหา และวาง

เปาหมายระยะยาวในการสราง “ชมชนแหงการเรยนร”

2. ป พ.ศ. 2556 นำขอมลมาวเคราะหออกแบบกระบวนการ

การมสวนรวม ในขนการสรางการตระหนกรของชมชน

3. ป พ.ศ. 2557 ทมรากแกวไดวางแผนปรบการดำเนนการ

โดยจะเนนการลงพนท การแลกเปลยนองคความรตางๆ

กบชมชน จดกจกรรมสงเสรมความรดานตางๆ รวมทง

ประเมนและปรบปรงกระบวนการ เพอเพมการตระหนกร

และความเขาใจของชมชน

4. ป พ.ศ. 2558 สรางแรงผลกดนใหชมชนสามารถเรม

เผยแพรองคความรไปสชมชนใกลเคยง

เพอดำเนนงานตามแผนงานป พ.ศ. 2557 - 2558 ชมรมรากแกว มจธ. จงใครขอการสนบสนนในการทำโครงการ

ใหสำเรจ โดยมการวางแผนดานงบประมาณเปนจำนวน 163,400 บาท และการสนบสนนจากทกภาคสวน เพอ

บรรลเปาหมายในการพฒนา บานรางอเหนยว ตำบลหนองกระทม อำเภอกำแพงแสน จงหวดนครปฐม ใหเปน

ชมชนแหงการเรยนร และมศกยภาพเพยงพอทจะสามารถถายทอดองคความรสคนรนตอไป และแบงปน

ความรสชมชนอนๆ ไดอยางมประสทธภาพจนสามารถเปนชมชนตนแบบในระดบประเทศได

งบประมาณในการจดกจกรรม:

พฒนาและสงเสรมใหเกดตนแบบศนยการเรยนรชมชน เพอเผยแพรและขยายผลไปสเกษตรกรใน

ชมชนใหเกดการยอมรบและนำไปใช อยางนอย 50 ราย

พฒนาและสงเสรมระบบการบรหารจดการการใชกาซชวภาพตามครวเรอน โดยจดตงกองทนชมชนเพอ

สงเสรมการตดตงบอกาซชวภาพเพมขน อยางนอย 10 ครวเรอน

พฒนาและสงเสรมวสาหกจชมชนปยอนทรยใหมสมาชกเพมขน และขยายตลาดการจดจำหนายปย

อนทรยในตลาดทวไปหรอชมชนใกลเคยง อยางนอย 20 ราย

พฒนาและสงเสรมการรวมกลมเกษตรอนทรย เพอใหมชมชนทปลกพชผกปลอดสารพษทมคณภาพ

มากขนอยางนอย 20 ราย

บอกาซชวภาพ

ทรพยากรดานเศรษฐกจ

- ฟารมโคนมขนาดเลก กระจายตามบานเรอน ซง

การผลตยงไมไดมาตรฐาน ไมมการรวมศนยในการ

บรหารจดการเพอควบคมคณภาพ

- ในชมชนมองคความรในการใชปยอนทรยแทนปย

เคมอยหลากหลายตามแตละบาน โดยใชเพอปรบสภาพดน

ทเสอมสภาพจากการใชปยเคมมาเปนเวลานาน โดยมการ

รวมกลมเปนวสาหกจชมชนจากกลมเกษตรอนทรย ในการ

จดจำหนายปยอนทรยไปสชมชนใกลเคยงและตลาด

ในจงหวด แตยงไมเปนทแพรหลายในชมชน เนองจากคน

ในชมชนยงมความตองการใชปยเคมเพราะหาซอไดงาย

สะดวกรวดเรวในการใช ทำใหคนในชมชนยงไมเหนความ

สำคญในการรกษาสภาพดนในระยะยาว

- ทรพยากรดานอนๆ ในพนทมบอกาซชวภาพทถก

แจกจายจากภาครฐ แตไมไดใชงาน เนองจากขาดทกษะ

ในการตดตง ดแล และซอมบำรงบอกาซชวภาพ แตมคนใน

ชมชนบางกลมทรวมกนจดการผลตกาซจำหนายในกลม

เองเพอใชในการหงตมตามบานเรอน

ทรพยากรดานสงคม ในพนทมหวหนาชมชนท

พยายามผลกดนใหคนในชมชนเหนคณคาของการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาตและของเสยภายในครวเรอน

กลบมาใชประโยชนอยางครบวงจร โดยมการสรางศนย

การเรยนร “ทวปญญา” ในตำบลเพอใหเกดการเชอมโยง

องคความรในแตละสวนเขาดวยกน ไมวาจะเปนการนำนำ

ลางคอกววไปหมกกาซชวภาพเพอนำกาซดงกลาวไปใช

เปนเชอเพลงแทนกาซหงตม การนำกากมลหมกจาก

บอกาซไปทำปยหมกแทนปยเคม การบรหารจดการ

วสาหกจชมชนจำหนายปยหมก เปนตน

จากขอมลดงกลาวทมนกศกษารากแกว มจธ. ได

ระดมสมองรวมคดกบอาจารย นกวจย และหวหนาชมชน

เพอนำไปสการสรางชมชนแหงการเรยนร โดยมความ

คาดหวงใหชมชนเกดการแลกเปลยนเรยนรซงกนอยาง

ตอเนอง มการคดคนและพฒนาการใชคณคาทรพยากร

ในชมชนอยางเปนประโยชน ซงการจะไปสเปาหมาย

ดงกลาวตองดำเนนการระยะยาวและตอเนอง โดยม

ตวกลางทคอยชวยกระตนและสงเสรมใหเกดการเรยนร

ในชมชน คอ ชมรมรากแกว มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาธนบร (มจธ.) และอาจารยทปรกษา

โดยชมรมรากแกว มจธ. ไดรเรมพฒนาศนยการ

เรยนร “ทวปญญา” ใหสามารถเช อมโยงองคความร

ตางๆใหเปนภาพรวมไดอยางครบวงจร เพอนำไปใช

ในการถายทอด พรอมทงชวยวางแผนและดำเนนการ

ประชาสมพนธโดยออกแบบส อท สามารถถายทอด

ความรความเขาใจไปสคนในชมชนใหเขาถงไดงายขน

โดยการทำปายและเอกสารประชาสมพนธขอมลความร

ส ช มชน อกท งจดกจกรรมใหความร และพดคยทำ

ความเขาใจกบคนในชมชนและเยาวชนในพนท

ในป พ.ศ. 2556 ชมรมรากแกว มจธ. ไดลงพนทเพอ

ศกษาสภาพชมชน มการเกบขอมลขอคดเหนคนในชมชน

และระบทรพยากรทเกยวของกบโครงการ ทงทางดาน

สงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม เพอนำขอมลมาวางแผน

รวมกนกบทมงานอาจารยทปรกษา เพอวเคราะหและ

ออกแบบกระบวนการทจะตอบโจทยชมชน ซงจากการ

วเคราะหขอมลพบวา

7 8กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง ขาวโพด โคนม วถชวตทผกพน ปลกจตสำนกทยงยน มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ในป พ.ศ. 2557 ชมรมรากแกว มจธ. ไดวางแผนปรบการดำเนนการ โดยจะเนนการลงพนท การแลกเปลยน

องคความรตางๆ กบชมชน จดกจกรรมสงเสรมความรดานตางๆ รวมทงประเมนและปรบปรงกระบวนการ เพอ

เพมการตระหนกร และความเขาใจของชมชนตามแผนการดำเนนงานดงน

แผนการดำเนนงานระยะยาวของชมรมนกศกษารากแกว :

1. ป พ.ศ. 2555 เกบขอมลวเคราะหปญหา และวาง

เปาหมายระยะยาวในการสราง “ชมชนแหงการเรยนร”

2. ป พ.ศ. 2556 นำขอมลมาวเคราะหออกแบบกระบวนการ

การมสวนรวม ในขนการสรางการตระหนกรของชมชน

3. ป พ.ศ. 2557 ทมรากแกวไดวางแผนปรบการดำเนนการ

โดยจะเนนการลงพนท การแลกเปลยนองคความรตางๆ

กบชมชน จดกจกรรมสงเสรมความรดานตางๆ รวมทง

ประเมนและปรบปรงกระบวนการ เพอเพมการตระหนกร

และความเขาใจของชมชน

4. ป พ.ศ. 2558 สรางแรงผลกดนใหชมชนสามารถเรม

เผยแพรองคความรไปสชมชนใกลเคยง

เพอดำเนนงานตามแผนงานป พ.ศ. 2557 - 2558 ชมรมรากแกว มจธ. จงใครขอการสนบสนนในการทำโครงการ

ใหสำเรจ โดยมการวางแผนดานงบประมาณเปนจำนวน 163,400 บาท และการสนบสนนจากทกภาคสวน เพอ

บรรลเปาหมายในการพฒนา บานรางอเหนยว ตำบลหนองกระทม อำเภอกำแพงแสน จงหวดนครปฐม ใหเปน

ชมชนแหงการเรยนร และมศกยภาพเพยงพอทจะสามารถถายทอดองคความรสคนรนตอไป และแบงปน

ความรสชมชนอนๆ ไดอยางมประสทธภาพจนสามารถเปนชมชนตนแบบในระดบประเทศได

งบประมาณในการจดกจกรรม:

พฒนาและสงเสรมใหเกดตนแบบศนยการเรยนรชมชน เพอเผยแพรและขยายผลไปสเกษตรกรใน

ชมชนใหเกดการยอมรบและนำไปใช อยางนอย 50 ราย

พฒนาและสงเสรมระบบการบรหารจดการการใชกาซชวภาพตามครวเรอน โดยจดตงกองทนชมชนเพอ

สงเสรมการตดตงบอกาซชวภาพเพมขน อยางนอย 10 ครวเรอน

พฒนาและสงเสรมวสาหกจชมชนปยอนทรยใหมสมาชกเพมขน และขยายตลาดการจดจำหนายปย

อนทรยในตลาดทวไปหรอชมชนใกลเคยง อยางนอย 20 ราย

พฒนาและสงเสรมการรวมกลมเกษตรอนทรย เพอใหมชมชนทปลกพชผกปลอดสารพษทมคณภาพ

มากขนอยางนอย 20 ราย

บอกาซชวภาพ

ทรพยากรดานเศรษฐกจ

- ฟารมโคนมขนาดเลก กระจายตามบานเรอน ซง

การผลตยงไมไดมาตรฐาน ไมมการรวมศนยในการ

บรหารจดการเพอควบคมคณภาพ

- ในชมชนมองคความรในการใชปยอนทรยแทนปย

เคมอยหลากหลายตามแตละบาน โดยใชเพอปรบสภาพดน

ทเสอมสภาพจากการใชปยเคมมาเปนเวลานาน โดยมการ

รวมกลมเปนวสาหกจชมชนจากกลมเกษตรอนทรย ในการ

จดจำหนายปยอนทรยไปสชมชนใกลเคยงและตลาด

ในจงหวด แตยงไมเปนทแพรหลายในชมชน เนองจากคน

ในชมชนยงมความตองการใชปยเคมเพราะหาซอไดงาย

สะดวกรวดเรวในการใช ทำใหคนในชมชนยงไมเหนความ

สำคญในการรกษาสภาพดนในระยะยาว

- ทรพยากรดานอนๆ ในพนทมบอกาซชวภาพทถก

แจกจายจากภาครฐ แตไมไดใชงาน เนองจากขาดทกษะ

ในการตดตง ดแล และซอมบำรงบอกาซชวภาพ แตมคนใน

ชมชนบางกลมทรวมกนจดการผลตกาซจำหนายในกลม

เองเพอใชในการหงตมตามบานเรอน

ประโยคทวาชาวนากเปนอาชพทลำบาก ทำงาน

หนก หลงสฟาหนาสดน ไมมศกดศร และไมมตำแหนง

หนาตาในสงคม เปนประโยคท ลกชาวนามกไดยน

มาตงแตเกด เสมอนเปนคำสงสอนของพอแมชาวนาท

บอกใหลกหลานใหหลดพนจากวงจรชวตชาวนา เนองจาก

เปนอาชพทมรายไดไมแนนอน ขนอยกบสภาพดนฟา

อากาศ มหนสนทงในและนอกระบบ ดงนนลกหลาน

ชาวนาในปจจบนจงไมเหนคณคาอาชพชาวนา และดถก

รากเหงาของตวเอง จงทำใหเกดปญหาการละทงถนฐาน

เขาเมองใหญ เหลอเพยงคนชราและเดกอยในพนท ทำ

ใหเกดปญหาครอบครว และการไมเหนคณคาทดนของ

บรรพบรษ เกดการขายทดนใหนายทน

เนองจากมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ลานนา

ภาคพายพ เชยงใหม มจำนวนนกศกษาปการศกษา

ประมาณ 10,000 คน ซงรอยละ 90 เปนลกหลานเกษตรกร

ดงนนทมรากแกวฯ จงไดตระหนกถงความสำคญของ

การปลกฝงจตสำนกเพอใหนกศกษาเหลานเหนความ

สำคญของอาชพเกษตร เพอกลบมาทำประโยชนใหกบ

ถนเกดของตนเอง ซงจะทำใหปญหาสงคมตางๆ ลดนอยลง

9 10กลมสงคม เกษตร และเศรษฐกจพอเพยง ชาวนาศตวรรษท 21 มหาวทยาลยเทคโนโลโลยราชมงคลลานนา ภาคพายพ เชยงใหม

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม เปนแหลงผลตอาหารทสำคญแหงหนงของโลก เปน “อขาวอนำ” โดยเฉพาะขาวเปนพชสำคญทหลอเลยงคนไทยมาจนถงปจจบนน และเปนสนคาสำคญในการสงออก ซงนำรายไดเขาประเทศถงปละกวา 200,000 ลานบาท

ชาวนาศตวรรษท 21มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ภาคพายพ เชยงใหม

ประโยคทวาชาวนากเปนอาชพทลำบาก ทำงานหนก หลงสฟาหนาสดน ไมมศกดศร

และไมมตำแหนงหนาตาในสงคม เปนประโยคทลกชาวนามกไดยนมาตงแตเกด

“”

ประโยคทวาชาวนากเปนอาชพทลำบาก ทำงาน

หนก หลงสฟาหนาสดน ไมมศกดศร และไมมตำแหนง

หนาตาในสงคม เปนประโยคท ลกชาวนามกไดยน

มาตงแตเกด เสมอนเปนคำสงสอนของพอแมชาวนาท

บอกใหลกหลานใหหลดพนจากวงจรชวตชาวนา เนองจาก

เปนอาชพทมรายไดไมแนนอน ขนอยกบสภาพดนฟา

อากาศ มหนสนทงในและนอกระบบ ดงนนลกหลาน

ชาวนาในปจจบนจงไมเหนคณคาอาชพชาวนา และดถก

รากเหงาของตวเอง จงทำใหเกดปญหาการละทงถนฐาน

เขาเมองใหญ เหลอเพยงคนชราและเดกอยในพนท ทำ

ใหเกดปญหาครอบครว และการไมเหนคณคาทดนของ

บรรพบรษ เกดการขายทดนใหนายทน

เนองจากมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ลานนา

ภาคพายพ เชยงใหม มจำนวนนกศกษาปการศกษา

ประมาณ 10,000 คน ซงรอยละ 90 เปนลกหลานเกษตรกร

ดงนนทมรากแกวฯ จงไดตระหนกถงความสำคญของ

การปลกฝงจตสำนกเพอใหนกศกษาเหลานเหนความ

สำคญของอาชพเกษตร เพอกลบมาทำประโยชนใหกบ

ถนเกดของตนเอง ซงจะทำใหปญหาสงคมตางๆ ลดนอยลง

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม เปนแหลงผลตอาหารทสำคญแหงหนงของโลก เปน “อขาวอนำ” โดยเฉพาะขาวเปนพชสำคญทหลอเลยงคนไทยมาจนถงปจจบนน และเปนสนคาสำคญในการสงออก ซงนำรายไดเขาประเทศถงปละกวา 200,000 ลานบาท

ชาวนาศตวรรษท 21มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ภาคพายพ เชยงใหม

ประโยคทวาชาวนากเปนอาชพทลำบาก ทำงานหนก หลงสฟาหนาสดน ไมมศกดศร

และไมมตำแหนงหนาตาในสงคม เปนประโยคทลกชาวนามกไดยนมาตงแตเกด

“”

แผนการดำเนนงานในป พ.ศ. 2557-2558

แผนในระยะตอไปจะเปนการสรางกระบวนการปลกฝงจตสำนกโดยใหนกศกษาและเยาวชนเปนผม

บทบาทในการสรางความมสวนรวมในกระบวนการดวยตนเอง โดยทางทมรากแกวรวมกบอาจารยทปรกษา

โครงการ วางแผนบรรจกจกรรม “ชาวนาศตวรรษท ๒๑” ลงในหมวดวชาศกษาทวไป ในรายวชาเศรษฐกจ

พอเพยง ซงเปนรายวชาบงคบเลอกนกศกษาทกคนจะตองเรยน มจำนวน 3 หนวยกต จดรปแบบกจกรรม

ในวชาเรยนเปน Project Base learning (PBL) โดยแบงกลมนกศกษาทเรยนกลมละ 10 คน ในหนงหอง

ม 3 กลม ในปแรก พ.ศ. 2557 จะนำนกศกษากลมตวอยางจำนวน 300 คน หรอ 30 กลม เขาไปเรยนรวถ

ชวตชาวนารวมกบเยาวชนและเกษตร ตงแตระยะการบำรงดน จนถงการเกบเกยวและแปรรปผลผลต โดย

ใหนกศกษา 1 กลม กบเยาวชน 1 คน และเกษตรกร 1 คน รวมกนดแลพนทนา 1 ไร นกศกษาจะไดปฏบต

จรงทกกระบวนการรวมกบเยาวชน โดยจะทำนาอนทรยดวยเทคนคการปลกขาวตนเดยวแบบเปยกสลบแหง

มเกษตรกรผมความเชยวชาญเปนครผใหความรและคำปรกษา และเรยนรเรองราววฒนธรรมประเพณท

เปนวถชวตของชาวนาแหงตำนานเมองลานนาไทย

ในปถดไป พ.ศ.2558 ทางทมรากแกวฯ มแผนจะขยายโครงการใหครอบคลมกบนกศกษาทกคนใน

มหาวทยาลยฯ และสงเสรมการทำนาอนทรยขยายพนทไปในอำเภอทอยใกลเคยง เพอใหมพนทเพยงพอ

ตอจำนวนนกศกษาทจะเขามาเรยนร เพอสรางตนกลาแหงความดงาม เปนสวนหนงในการทำใหชาวนาไทย

ในปจจบนหนมาปลกขาวอนทรย เพอสขภาพของตนเอง เปนการลดตนทนในการผลต และสามารถยกระดบ

ความเปนอยใหดขนตามสภาวะแวดลอมในปจจบน

เพอเปนการสรางความยงยน ดงนนทางโครงการมความจำเปนตองใชงบประมาณทจะมาดำเนน

โครงการน ในระยะตอไปจำนวน 200,000 บาท เพอเปนการสรางกจกรรมทสอดแทรกกระบวนการปลกฝง

จตสำนกทดงามใหกบเหลาตนกลาทเปนอนาคตของชาตในวนขางหนาตอไป

โครงการ “ชาวนาศตวรรษท ๒๑” เปนอกโครงการหนงทจะรวมสงเสรมใหปญหาการละทงถนฐาน

หมดไปจากแผนดน ภาคเกษตรกรรมไดมคนมาสบทอดในวถชวตอนมมาแตโบราณ และจะเปนสวนหนง

ทจะคอยปกปองมใหผนดนอนอดมสมบรณ ทแลกมาดวยเลอดเนอและหยาดเหงอของบรรพชน ตองตก

ไปอยในมอของผทมรคาของแผนดน โดยผานกระบวนการเรยนรทมชวตไมตองอยในหองสเหลยม

ทมรากแกวมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล

ลานนา ภาคพายพ เชยงใหม จงจดทำโครงการ “ชาวนา

ศตวรรษท ๒๑” ข น โดยมวตถประสงคเพ อปลกฝง

จตสำนกในการเหนความสำคญของอาชพชาวนา และ

ตระหนกถงคณคาทดนของบรรพบรษ จงไดเรมกจกรรม

จดทำแปลงทดลองการปลกขาวอนทรยรวมกบชมชน

ในตำบลออนใต อำเภอสนกำแพง จงหวดเชยงใหม โดย

ไดรบความรจาก คณศภชย ปตวฒ กลมชาวนาวนหยด

เพอแนะนำการทำนาสมยใหมทลดตนทนการผลตและ

สามารถเพมผลผลตอยางมคณภาพ ซงเปนการทำนา

ทางเลอก ทำใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และสราง

ความผกพนธระหวางนกศกษากบเยาวชนและเกษตรกร

ทเปนชาวนา ทำใหนกศกษาไดซมซบวถชวต เหนความ

สำคญของอาชพชาวนา