UNIVERSITETI POLIS – SHKOLLA NDERKOMBETARE E ARKITEKTURES DHE POLITIKAVE URBANEViti akademik: 2011-2012 Lenda: Manaxhim Akuatik

Tema: Investigim hidrologjik

LUMI SHKUMBIN Student: Pedagog: kristi Bashmili, Orjon Spahiu Redion Biba

KlimaNë zonat e ulëta dhe fushore, Shqipëria karakterizohet nga klimë tipike mesdhetare subtropikale me lagështi, ndërsa në zonat malore nga klimë e butë kontinentale me ndikim të lehtë mesdhetar Rreshjet janë të bollshme, mesatarisht nga rreth 1'300 mm/vit në jug, deri mbi 2'000 mm/vit në veri, në zvogëlim drejt lindjes.

Shqipëria përbëhet nga reliev shumë i thyer. Relievi i Shqipërise është kryesisht malor.Lartësia mesatare e relievit është 708 metra, ose 2 herë më e lartë se mesatarja e Evropës. Fushat zene kryesisht pjesën perëndimore, pergjatë bregdetit Adriatik, por ka edhe në pjesë të tjera të vendit.

Relievi

Drini-Buna (D. Bardhe, D. Zi)

Mat (Fan)

Ishem

Erzen

Shkumbin

Seman (Devoll, Osum)

Vjosa (Drino)

Bistrica

Liqeni Ohrit

Liqeni Shkodres

Liqeni Prespes

BASENET UJORE NE SHQIPERI

Pasurite ujore ne ShqiperiShqipëria është vend malor me rreth 450 km vijë bregdetare dhe me rezerva të shumta ujore, shumë lumenj, burime dhe liqene natyrore.

Rreth 247 liqene natyrore, shumica e të cilave me origjinë karstike, me përmasa të vogla (nga 1 deri në disa dhjetëra ha) gjenden në gjithë territorin e vendit.

Mbi 152 lumenj rrjedhin nga juglindja drejt veriperëndimit, kryesisht drejt bregdetit Adriatik. Rreth 65% e pellgut ujëmbledhës të tyre shtrihet brenda territorit shqiptar Këta lumenj shkarkojnë në detin Adriatik mesatarisht 1’308 m3/s (min. 649 dhe maks. 2’164 m3/s). Nga prurja e përgjithshme vjetore prej 42.25 miliardë m3, vetëm 12.8 miliardë u përkasin ujërave nëntokësore.

Vetite fiziko-kimikePrej rreshjeve të çrregulltadhe morfologjisë, lumenjtë janë të rrëmbyeshëm, gërryes (në pjesën lindore të vendit) dhe përgjithësisht formojnë shtrat të gjerë dhe të lakuar në Ultësirën Bregdetare Perëndimore. Përmbajtja minerale e ujërave është përgjithësisht e ulët, midis 150 dhe 500 mg/l, kryesisht si bikarbonate. Temperatura luhatet nga 3,5 në 8,9°C në dimër, dhe nga 17.8 në 24.6°C në verë.

Qysh nga viti 1990, monitorimi i ujit ka qënë shumë më pak frekuent. Rrjedhimisht, cilësia e burimeve ujore nuk njihet mirë. Sipas informacionit të disponueshëm, ujrat e sipërfaqes janë shumë të ndotur si rezultat I hedhjes/derdhjes së mbeturinave urbane dhe ujrave të ndotura industriale në trupa ujore sipërfaqësorë. Cilësia e disa lumenjve është mbi maksimumin e standardeve të Bashkimit Evropian për cilësinë e ujit të lumenjve.

Cilesia e ujrave

Baseni ShkumbinShkumbini është nga lumejtë më të mëdhenj në Shqipërinë Qëndrore, 181 kmi gjatë. Shkumbini buron nga pjerrësitë lindore të Valamarës dhe malet e Gurit të Kamjes. Grykëderdhja e tijë është në detin Adriatik, në pjesën jugore të lagunës së Karavastasë. sipërfaqja e pellgut 2’444 km2, dhe lartësia mesatare mbi nivelin e detit është 753 m.

Regjimi hidrologjikRreshjet vjetore arrijne 900-2200 mm. Prurja mesatare e Shkumbinit eshte 61m3/sek. Ne muajt mars-prill rrjedh rreth 15% e rrjedhes vjetore kurse ne muajt gusht rrjedhja eshte 1.2-1.9% e rrjedhes vjetore. Prurja mesatare shumëvjeçare e Shkumbinit është 61.5 m3/sek.

Vetite fiziko-kimikeShkumbini ben pjese ne lumenjte me eroziv te Shqiperise. Prurja mesatare shume vjeçare e aluvioneve pezull eshte 187 kg/sek, kurse turbullira 3040 gr/m2. Ai transporton mesatarisht 5.8 milionë tonë lëndë të ngurta në vit.

Mineralizimi eshte 317 mg/l i perfaqesuar nga bikarbonatet.Temperaturat lëvizin nga 6.3oC në janar deri 22oC në gusht. Mineralizimi i ujërave është rrëth 317 mg/l.

Stacioni Nitrate P

mg/l mg/l

Shkumbini 1 1.20 0.11

Shkumbini 2 0.70 0.10

pHDO, mg O2/L

Lumi Stacioni

Vlerësim mbështetur tek

Parametrat fiziko-kimikë në ujëraMetalet e rëndë në ujëra

Klasa Vlerësimi (Klasa) Klasa Vlerësimi (Klasa)

Shkumbini

Sh1 2.7 Mirë (II) 4.0 Ndotje e rëndë (IV)

Sh2 2.8 Mirë (II) 4.0 Ndotje e rëndë (IV)

Sh3 2.7 Mirë (II) 3.3 Ndotje e theksuar (III)

Vizita ne terenEl

basa

n

Libr

azhd

Zona e vezhguar 2 kmFshati Polis

Vizita ne teren

Gjeresia e lumit 70m

Zona e permbytjes 100-300m

Shtrati pergjithesisht zallisht

Pellgu ujembledhes gelqeror

Erozioni

Erozion i theksuar

Erozion i theksuar ne

njeren ane dhe tjetra pa erozion

Pa erozion e prekur nga permbytja

E mbrojtur nga barrjera te krijuara nga njeriu

Bimesia

•Rrapi gjendet ne te gjithe zonen e vezhguar

•Shelgu, plepi dhe disa loje te tjera jane prezente ne disa pjese te lumit

•Shkurret si rakita gjenden kudo, gjithashtu dhe shume lojje barishtoresh

Modifikim i bregut te lumitUre dhe barriera mbrojtese te ures

Mure betoni per mbrojtjen e rruges nacionale

Barriere betoni per mbrojtjen e tokave buqesore

Mure gure dhe beton per mbrojtjen e tokave dhe ures

Ndotja

Precipitati

PERGJIGJA•Informimi I komunitetit•Rishikim I lishensave te subjekteve qe marrin inerte•Hartimi I nje plani per reabilitimin ee lumit•Ndergjegjesimi I komunitetit•Studime te vazhdueshem mbi gjendjen mjedisore te lumit.

FORCAT LEVIZESE•Mungesa e kontrollit qeveritar•Kerkesa per inerte ndertimi

•Industrite

•Komuniteti

•

PRESIONET•Shkarkimet e ujrave te zeza•Erozioni , marrja e materialeve•Shkarkimet e mbetjeve industriale

•Kimikatet buqesore•Depozitimi I meparshem I mbetjeve industriale

NDIKIMI•Humbje speciesh•Humbje tokash•Prishjen e sistemeve vadites, urave

•Rrezikimin e shtepive prane lumit•Mungese te barrieres natyrore ne grykederdhje ne det.

GJENDJA•Depozitime MU pergjat rrjedhjes•Mineralizimi ne nivele te larta

•Erozion•permbytje

Analizimi shkak-pasoje, DPSIR

Te mendojme globalisht, te veprojme lokalisht.

Ju Faleminderit