raporti i politikes monetare per tremujorin e katert te vitit 2011
DESCRIPTION
4TRANSCRIPT
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
PB Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1
RapoRti i politikëS monetaRe pëR tRemujoRin
e katëRt të vitit 2011
B a n k a e S h q i p ë r i s ë
Raporti i referohet Deklaratës së politikës monetare të Bankës së Shqipërisë për gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011, miratuar me vendim të këshillit mbikëqyrës nr. 05, datë 25.01.2012.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë,sheshi “avni Rustemi”, nr.24, tiranëtel.: + 355 4 2419301/2/3; Faks: + 355 4 2419409/10/11e-mail: [email protected]
tirazhi: 850 kopjeShtypur në shtypshkronjën AdelPrint
www.bankofalbania.org
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
p ë R m B a j t j a
OBjektivi 7
i. FjAlA e GuveRnAtORit 8
ii. Zhvillimet në ekOnOminë e jAShtme 1�
ii.1 Rritja ekonomike dhe balancat makroekonomike 1�ii.2 vendimet për normat e interesit dhe ecuria e tregjeve financiare 16ii.� Çmimi i naftës dhe i mallrave kryesorë 18
iii. StABiliteti i Çmimeve dhe OBjektivi i BAnkëS Së ShqiPëRiSë 20
iii.1 ecuria e çmimeve të konsumit, përmbushja e objektivit dhe politika monetare 20iii.2 ecuria e inflacionit sipas kategorive 22iii.� Prirjet kryesore të inflacionit 25
iv. Zhvillimet mAkROekOnOmike dhe ndikimet në inFlAciOn 29
iv.1 Prodhimi i brendshëm bruto dhe ecuria e kërkesës agregate 29iv.2 tregu i punës, pagat dhe kostot e punës 49iv.� inflacioni i importuar 5�iv.4 Pritjet inflacioniste 55iv.5 vlerësim i presioneve inflacioniste në sektorin real të ekonomisë 55
v. Zhvillimet mOnetARe dhe tReGjet FinAnciARe 57
v.1 ecuria e treguesve monetarë 57v.2 Zhvillimet në tregjet financiare 66v.� vlerësimi i presioneve inflacioniste me natyrë financiare 74
vi. vleRëSimi i ekOnOmiSë ShqiPtARe PëR vitin e ARdhShëm 76
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
h A P ë S i R A i n F O R m u e S e
P ë R m B A j t j A e t A B e l A v e
ii. Zhvillimet në ekonominë e jashtmetabelë 1 treguesit kryesorë makroekonomikë. 14tabelë 2. disa tregues makroekonomikë për vendet BRik 15tabelë �. tregues ekonomikë për disa vende të rajonit 16
iii. Stabiliteti i çmimeve dhe objektivi i Bankës së Shqipërisëtabelë 4. kontributi vjetor i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje) 25
iv. Zhvillimet makroekonomike dhe ndikimi në inflaciontabelë 5. tregues të bilancit të pagesave. 45tabelë 6. treguesit kryesorë fiskalë 49tabelë 7. vlerësim për punësimin nga vrojtimet e besimit, në balanca neto (pikë përqindjeje) 51
hapësirë informuese 1. ecuria e qirave dhe e çmimeve të banesave në tiranë gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011 ��
hapësirë informuese 2. Zhvillimet kryesore në bilancin e pagesave 44
hapësirë informuese �. Përmbledhje e rezultateve nga vrojtimi i aktivitetit kreditues për tremujorin e katërt të vitit 2011 64
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
P ë R m B A j t j A e G R A F i k ë v e
ii. Zhvillimet në ekonominë e jashtmeGrafik 1. ecuria e normave bazë të interesit. 17Grafik 2. ecuria e kursit të këmbimit dhe e disa treguesve financiarë në tregjet ndërkombëtare. 17Grafik �. ndryshimet vjetore të çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe të indeksit nominal të monedhave kryesore të shprehura në dollarë amerikanë. 18Grafik 4. ecuria e indekseve të çmimeve sipas grup-mallrave kryesore dhe ndryshimet vjetore të tyre. 18
iii. Stabiliteti i çmimeve dhe objektivi i Bankës së ShqipërisëGrafik 5. inflacioni vjetor dhe mesatarja rrëshqitëse (në %). 21Grafik 6. ecuria e indeksit të kushteve monetare (ikm, ndryshim nga viti bazë). 22Grafik 7. inflacioni vjetor dhe tremujor (%). 2�Grafik 8. kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindjeje). 24Grafik 9. inflacioni vjetor sipas kategorive të mallrave dhe shërbimeve (në %). 25Grafik 10. inflacioni vjetor bazë dhe jobazë (majtas); kontributet përkatëse (djathtas). 26Grafik 11. inflacioni vjetor sipas sektorëve (majtas); kontributet përkatëse (djathtas). 27Grafik 12. ecuria e diferencialit ndërsektorial të inflacionit. 27
iv. Zhvillimet makroekonomike dhe ndikimi në inflacionGrafik 1�. ecuria e PBB-së (ndryshime vjetore dhe tremujore, grafiku majtas) dhe e treguesit të tendencës ekonomike, normës së shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas). �0Grafik 14. Produkti i brendshëm bruto në ekonomi (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e sektorëve (në p.p.) në ecurinë vjetore të tij. �0Grafik 15. treguesi i ndjesisë ekonomike (mesatarja afatgjatë = 100), treguesi i besimit në industri, në ndërtim dhe në shërbime (në balancë, të rregulluar për sezonalitet). �1Grafik 16. Sektori i industrisë. vlera e shtuar (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e nëndegëve (në p.p., grafiku majtas). indeksi i prodhimit (viti 2005 = 100), komponenti trend e ciklik i tij dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (në %, grafiku �1Grafik 17. ecuria e treguesve kryesorë të bilancit energjetik, të dhëna mujore (grafiku majtas), të dhëna kumulative 11 – mujore (grafiku djathtas). �2Grafik 18. Sektori i ndërtimit. kontributi i sektorit (në p.p.) në rritjen vjetore të PBB-së (në %, grafiku majtas). indeksi i prodhimit (viti 2005 = 100), komponenti trend e ciklik i tij dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (në %, grafiku djathtas). ��Grafik 19. indeksi i çmimit të banesave dhe indeksi i qirasë së banesave dhe ndryshimet vjetore, në përqindje. ��Grafik 20. Raporti i indeksit të çmimeve dhe të qirasë. �4Grafik 21. Sektori i bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit. vlera e shtuar (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e nëndegëve (në p.p., grafiku majtas). kontributi i sektorit (në p.p.) në rritjen vjetore të PBB-së (në %, grafiku djathtas). �5Grafik 22. Sektori i shërbimeve. vlera e shtuar (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e nëndegëve (në p.p., grafiku majtas). kërkesa (në balancë neto, p.p.) dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (në %, grafiku djathtas). �5Grafik 2�. tregues të tërthortë të konsumit privat. �7Grafik 24. Financimi i kërkesës konsumatore. �7Grafik 25. tregues të tërthortë të investime private. �8Grafik 26. Balanca neto të investimeve të reja (majtas); Balanca neto të prodhimit, situatës financiare dhe kërkesës (djathtas) �9Grafik 27. ecuria e bilancit tregtar dhe zërave kryesorë në terma realë. �9Grafik 28. ecuria e deficitit tregtar me dhe pa energjinë elektrike (bd), importeve dhe eksporteve (bm) (ndryshime vjetore në %). 40Grafik 29. kontributi sipas kategorive në thellimin/ngushtimin e deficitit tregtar. 41Grafik �0. Shuma rrëshqitëse 12-mujore e importeve, eksporteve dhe bilancit tregtar në
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
ndryshime vjetore (grafiku majtas); bilancit tregtar në total dhe duke përjashtuar energjinë elektrike në ndryshime vjetore (grafiku djathtas). 41Grafik �1. kontributi i katër kategorive kryesore të eksporteve vendase në rritjen vjetore të eksporteve totale. 42Grafik �2. ndryshimet vjetore në importin e mallrave dhe kontributi në normën vjetore të rritjes së importeve sipas përdorimit final në ekonomi. 42Grafik ��. kontributi në rritjen vjetore të eksporteve. 4�Grafik �4. ndryshimi vjetor i shpenzimeve buxhetore, korente e kapitale, në % (grafiku majtas) dhe kontributet përkatëse të shpenzimeve korente e kapitale në pp (grafiku djathtas). 46Grafik �5. ndryshimi vjetor i të ardhurave totale dhe zërave kryesorë, në % (grafiku majtas) dhe kontributet sipas kategorive kryesore në rritjen e të ardhurave, në pp (grafiku djathtas). 47Grafik �6. Balanca buxhetore (majtas) dhe shuma rrëshqitëse e balancës primare në mld lekë. 48Grafik �7. ecuria e forcës së aftë për punë (% vjetore, majtas) dhe pesha mesatare e numrit të të punësuarve sipas sektorëve (në %). 50Grafik �8. ecuria e numrit normës së papunësisë (%, majtas) dhe e papunësisë afatgjatë (%,djathtas). 51Grafik �9. ndryshimi vjetor i pagës mesatare sipas sektorëve (grafiku majtas), ecuria tremujore e pagës dhe vlerësimi i saj në ekonomi (grafiku djathtas). 52Grafik 40. treguesit e produktivitetit, të kostos së punës për njësi dhe i pagës mesatare reale (majtas); ndryshime vjetore (djathtas). 5�Grafik 41. ecuria vjetore e normës së inflacionit, ndryshimeve vjetore të indeksit “Çmimet e huaja + neeR” (majtas) dhe kontributi i çmimeve të huaja dhe ecurisë së kursit të këmbimit në inflacionin e importuar (djathtas) 54Grafik 42. ecuria cikël-prirje afatgjatë e inflacionit vjetor të kategorisë “ushqime të përpunuara”, e inflacionit vjetor të çmimeve të huaja ushqimore (majtas) dhe paraqitja e këtij indeksi kundrejt ndryshimit vjetor të indeksit të vlerës njësi të eksport 54Grafik 4�. Pritjet për normën e inflacionit pas një viti (në përqindje). 55Grafik 44. norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi (devijim nga mesatarja, grafiku majtas) dhe devijimi i normës së papunësisë (grafiku djathtas). 56
v. Zhvillimet monetare dhe tregjet FinanciareGrafik 45. ecuria e agregatit m� dhe e komponentëve të kërkesës dhe ofertës për para. 58Grafik 46. ecuria e agregatit m2 dhe raporti i parasë jashtë bankave ndaj m2. 58Grafik 47. ecuria e depozitave në total dhe sipas monedhës. 59Grafik 48. ecuria e depozitave në total dhe sipas agjentëve ekonomikë. 60Grafik 49. ecuria e kredisë për sektorin privat. 61Grafik 50. Zhvillimet në kredinë për sektorin privat sipas valutës. 61Grafik 51. Zhvillimet në portofolin e kredisë për biznese sipas qëllimit. 62Grafik 52. Zhvillimet në portofolin e kredisë për biznese sipas sektorëve të ekonomisë. 6�Grafik 5�. Zhvillimet në portofolin e kredisë për individë sipas qëllimit. 6�Grafik 54. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për bizneset (balanca neto). 65Grafik 55. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për individët (balanca neto). 65Grafik 56. vëllimi i huamarrjes në tregun ndërbankar. 67Grafik 57. ecuria e normave të interesit në tregun ndërbankar (majtas) dhe ajo e diferencës së tyre nga norma bazë dhe devijimi standard (djathtas). 67Grafik 58. ecuria e yield-eve të bonove të thesarit (majtas) dhe e obligacioneve në treg primar (djathtas). 68Grafik 59. kurba e yield-eve dhe diferenca midis normave të tyre. 68Grafik 60. ecuria e interesave të depozitave 12-mujore dhe normat bazë në Shqipëri dhe në eurozonë (majtas); ndryshimi tremujor i interesit të depozitave në lekë dhe në euro sipas afateve (djathtas). 69Grafik 61. ecuria e normës së interesave për kreditë e reja në lekë (majtas) dhe në euro (djathtas). 70Grafik 62. normat mesatare të ndërmjetësimit për lek dhe euro (majtas) dhe diferenca midis interesit mesatar të kredisë në lekë dhe në euro (djathtas) . 71Grafik 6�. ndryshimet vjetore dhe tremujore të lekut në terma nominalë efektivë (neeR) dhe indeksi i presioneve në tregun valutor. 72Grafik 64. ecuria ditore e raportit euro/lekë, usd/lekë dhe euro/usd gjatë vitit 2011. 7�Grafik 65. luhatshmëria e raportit usd/lekë dhe euro/lekë në terma tremujorë. 74Grafik 66. ecuria (indeks me bazë tetorin e viti 2008) dhe luhatshmëria e raportit euro/lekë në krahasim me monedhat e evropës lindore-qendrore dhe Ballkanit. 74Grafik 67. ecuria e agregatit m� dhe kreditit të brendshëm reale dhe diferenca e yielde-ve. 75
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. nxitja e investimeve afatgjata, ruajtja e fuqisë blerëse të parasë, rritja e eficiencës së shpërndarjes së fondeve në ekonomi dhe mbështetja e stabilitetit financiar janë disa nga përfitimet e një mjedisi ekonomik të karakterizuar nga stabiliteti i çmimeve. ky stabilitet është kontributi më i madh që banka qendrore mund të japë në mbështetje të një rritjeje ekonomike të qëndrueshme dhe afatgjatë.
në përputhje me strategjinë e saj për politikën monetare, Banka e Shqipërisë angazhohet në arritjen dhe ruajtjen e inflacionit vjetor në nivelin �.0%, me kufij tolerance +/- 1 pikë përqindjeje. Shpallja e objektivit sasior për inflacionin synon ankorimin e pritjeve të agjentëve ekonomikë dhe uljen e primeve të rrezikut.
në përmbushje të këtij qëllimi dhe për të forcuar transparencën e saj, Banka e Shqipërisë përgatit dhe publikon Raportin e Politikës monetare. ky Raport është instrumenti kryesor i komunikimit të politikës monetare me publikun. Ai paraqet një tablo gjithëpërfshirëse të zhvillimeve më të fundit makroekonomike dhe të faktorëve që kanë ndikuar dhe priten të ndikojnë në ecurinë e çmimeve të konsumit në vend.
Raporti i Politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 i referohet deklaratës së Politikës monetare të Bankës së Shqipërisë për gjashtëmujorin e dytë të vitit 2012, miratuar në 25 janar 2012 nga këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë. Analiza ekonomike në këtë raport mbështetet mbi të dhënat më të fundit statistikore dhe cilësore në dispozicion, deri më datë 10 janar 2012.
oBjektivi
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
ekonomia shqiptare është përballur me një ambient sfidues gjatë vitit 2011, si në drejtim të rritjes ekonomike ashtu edhe në drejtim të ruajtjes së balancave makroekonomike. Rritja e vëmendjes ndaj qëndrueshmërisë së financave publike në vendet e eurozonës është reflektuar në prime të shtuara rreziku në tregjet financiare ndërkombëtare dhe në një ulje të gatishmërisë së tyre për të investuar në vendet në zhvillim. masat e marra për adresimin e shqetësimeve të tregjeve financiare kanë shkaktuar një frenim të aktivitetit ekonomik në partnerët tanë tregtarë dhe janë reflektuar në një ngadalësim progresiv të ritmit të rritjes së eksporteve tona. nga ana tjetër, çmimet e rritura të ushqimeve, të karburanteve dhe të produkteve të tjera bazë janë përkthyer në forcim të presioneve të huaja inflacioniste, në zgjerim të deficitit tregtar dhe potencialisht, në një reduktim të kërkesës së brendshme si pasojë e efekteve negative mbi bilancet financiare të familjeve shqiptare. Gjithashtu, zhvillimet negative në kontekstin botëror janë reflektuar në rritje të pasigurisë në ekonominë shqiptare dhe kanë ndikuar negativisht konsumin dhe investimet vendase. pavarësisht këtyre goditjeve dhe megjithëse me ritme të reduktuara, ekonomia shqiptare ka vijuar të rritet gjatë vitit 2011. kjo rritje, ka pasqyruar përmirësimet strukturore të ekonomisë shqiptare, bilancet përgjithësisht të shëndosha të agjentëve ekonomikë, përdorimin e hapësirave të disponuara për stimul makroekonomik dhe suksesin e tyre në ruajtjen e ekuilibrave makroekonomikë.
inflacioni mesatar vjetor në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011 rezultoi 2.9%, duke rënë me 1.1 pikë përqindje në krahasim me vlerën e shënuar në gjashtëmujorin e parë. tendenca rënëse e inflacionit u shfaq gjatë tremujorit të dytë dhe u forcua më tej në gjysmën e dytë të vitit. ajo erdhi si pasojë e reduktimit të kontributeve të çmimeve të ushqimeve të përpunuara, të ushqimeve të papërpunuara, si dhe të mallrave me çmime të rregulluara. në veçanti, çmimet e mallrave ushqimorë devijuan nga sjellja e tyre sezonale në muajin dhjetor, duke shkaktuar rënien e shpejtë të inflacionit vjetor në nivelin 1.7%.
nga këndvështrimi makroekonomik, ecuria rënëse e inflacionit është ndikuar në mënyrë të njëkohshme nga faktorë të kërkesës dhe të ofertës. nga ana e ofertës, ngadalësimi i inflacionit të çmimeve të mallrave kryesorë në tregjet botërore dhe qëndrueshmëria relative e kursit të këmbimit, u materializuan në rënie të inflacionit të importuar. nga ana e kërkesës, rritja nën potencial e ekonomisë shqiptare ka vijuar të mbajë kapacitete të lira në faktorët e prodhimit – të punës dhe kapitalit – duke u materializuar në presione të kahut rënës në paga, në kostot e prodhimit dhe në inflacion. pritjet e agjentëve ekonomikë mbeten të ankoruara rreth objektivit, të ndikuara edhe nga politika monetare
i. Fjala e GuveRnatoRit
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
e besueshme e Bankës së Shqipërisë. pritjet e ankoruara në ekonomi kanë reduktuar të ashtuquajturat efekte të raundit të dytë, ose me fjalë të tjera përcjelljen e qëndrueshme të goditjeve të përkohshme të shkaktuara nga rritja e çmimeve të produkteve bazë në tregjet botërore, në kostot e prodhimit dhe në rritjen e çmimeve të konsumit në vend. ato kanë mundësuar gjithashtu një fleksibilitet më të madh në ndjekjen e një politike monetare stimuluese nga Banka e Shqipërisë. në vija të përgjithshme, këto tendenca pritet të vijojnë edhe në periudhën e ardhshme.
Reduktimi i presioneve inflacioniste gjatë vitit 2011 dhe pritjet për nivele të ulëta të inflacionit gjatë vitit 2012, motivuan lehtësimin e mëtejshëm të politikës monetare në tremujorin e katërt të vitit 2011. Banka e Shqipërisë kreu dy ulje të normës bazë të interesit në muajt shtator e nëntor, duke e zbritur këtë normë në nivelin më të ulët historik prej 4.75%. Banka e Shqipërisë vlerëson se rritja e stimulit monetar do të ofrojë kushte më të përshtatshme financiare për respektimin e objektivit të inflacionit në horizontin afatmesëm. në të njëjtën kohë, lehtësimi i kushteve monetare i shërben nxitjes së kërkesës së brendshme të ekonomisë, e cila mbetet ende e brishtë në prani të pasigurisë së rritur në ekonomi. Gjithashtu, ai faktorizon ndjekjen e një politike fiskale të kujdesshme gjatë vitit 2012 dhe reduktimin e pritur të kontributit të shpenzimeve publike në rritjen ekonomike.
Sipas të dhënave më të fundit të inStat-it, ekonomia shqiptare shënoi një rritje vjetore prej 0.5% në tremujorin e dytë të vitit, duke shënuar një ngadalësim të dukshëm kundrejt ritmit të rritjes së tremujorit të parë.
në aspektin sektorial, rritja e aktivitetit ekonomik në këtë periudhë është mbështetur kryesisht nga ecuria pozitive e sektorit të bujqësisë dhe e degëve të veçanta të sektorit të industrisë dhe të sektorit të shërbimeve. Rritja e vlerës së shtuar në bujqësi rezultoi 3.4%, duke përbërë një kontribut të rëndësishëm të këtij sektori në rritjen ekonomike të tremujorit të dytë. nga ana tjetër, sektori i shërbimeve regjistroi një rritje vjetore të vlerës së shtuar prej 1.8%, duke u ngadalësuar ndjeshëm në krahasim me ritmin e shënuar në tremujorët paraardhës. nxitësit e aktivitetit në këtë sektor ishin dega e transportit dhe ajo e ndërmjetësimit financiar, ndërkohë që pjesa më e madhe e degëve të tjera të sektorit të shërbimeve rezultuan të tkurrura në terma vjetorë. në të njëjtën linjë, aktiviteti në sektorin e industrisë u tkurr me 8.5% në tremujorin e dytë të vitit, pas një ecurie pozitive gjatë 6 tremujorëve të fundit. ngadalësimi i sektorit të industrisë është ndikuar në një masë të madhe nga reduktimi i fortë i prodhimit në degën e “energjisë elektrike, të ujit dhe të gazit”, ndërkohë që degët e industrisë nxjerrëse dhe të asaj përpunuese vijuan të shënojnë rritje të vlerës së shtuar. ndërkohë, pas rritjes së vërejtur në tremujorin e parë të vitit 2011, aktiviteti ekonomik në sektorin e ndërtimit u tkurr sërish në tremujorin e dytë, duke shënuar një rënie vjetore prej 1.7%.
në aspektin e përbërësve të kërkesës agregate, rritja ekonomike e gjashtëmujorit të parë është mbështetur kryesisht nga kontributi i sektorit publik dhe i kërkesës së huaj ndërkohë që kërkesa e brendshme e sektorit privat vlerësohet të ketë qenë e dobët. të dhënat e disponuara sugjerojnë se
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
konsumi dhe investimet private kanë patur një ecuri të ngadaltë gjatë gjysmës së parë të vitit, duke kushtëzuar edhe rritjen nën potencial të ekonomisë në këtë periudhë.
konsumi privat vazhdon të pasqyrojë sjellje hezituese të konsumatorëve në kryerjen e shpenzimeve dhe orientimin e rritur të tyre drejt kursimit. ecuria e konsumit në vend nuk ka reflektuar plotësisht rritjen e të ardhurave të disponueshme, të gjeneruar nga rritja e pagës dhe e punësimit apo zgjerimin e burimeve të financimit, në formën e rritjes së kredisë konsumatore gjatë vitit 2011. në veçanti, rënia e remitancave gjatë nëntë muajve të parë të vitit mund të ketë reduktuar konsumin e një pjese të familjeve shqiptare. Gjithashtu, një ndikim negativ në konsum mund të ketë dhënë edhe fatura relativisht e lartë e çmimeve të mallrave të importit, e cila ka rënduar buxhetin e familjeve shqiptare gjatë gjysmës së parë të vitit. përkundrejt ecurisë së konsumit në gjashtëmujorin e parë, rritja e balancave për blerjet e mëdha - e sugjeruar nga vrojtimi i besimit konsumator - dhe rritja e kredisë konsumatore në gjysmën e dytë të vitit, sugjerojnë për konsum të shtuar në tremujorët e tretë dhe të katërt të vitit 2011.
ecuria e dobët e shpenzimeve konsumatore dhe prania e kapaciteteve të pashfrytëzuara në ekonomi kanë frenuar kërkesën e bizneseve për të kryer investime të reja. paralelisht me të, rritja e kujdesit të bankave në kredidhënie mund të kenë dekurajuar një pjesë të kërkesës për kredi për investime. investimet e huaja direkte (iHD) kanë shënuar rënie gjatë tre tremujorëve të parë të vitit. Rritja e shpenzimeve kapitale në tremujorin e fundit të vitit pritet të gjenerojë kontribut të rritur të këtij komponenti në kërkesën agregate të fundit të vitit. ndërkohë, përmirësimi i kushteve të financimit gjatë vitit 2012 pritet të reflektohet në një mbështetje më të madhe të sistemit me kredi për investime dhe në një kontribut të shtuar të këtij përbërësi të kërkesës në rritjen ekonomike.
politika fiskale ka patur një natyrë stimuluese gjatë vitit 2011, e materializuar në kontributin pozitiv të shpenzimeve publike në kërkesën agregate. Ritmet e rritjes së shpenzimeve publike dhe të deficitit buxhetor u moderuan pas tremujorit të parë, duke mbetur në nivele të ulëta gjatë tremujorit të dytë e atij të tretë, por duke shënuar një përshpejtim të dukshëm në tremujorin e fundit të vitit. në fund të muajit nëntor, deficiti buxhetor rezultoi 38 miliardë lekë, duke pasqyruar rritjen me 5.4% të shpenzimeve publike dhe rritjen me 0.7% të të ardhurave buxhetore gjatë kësaj periudhe. përshpejtimi i rritjes vjetore të shpenzimeve buxhetore në dy muajt e fundit të vitit, i dedikohet kryesisht rritjes së shpenzimeve kapitale gjatë kësaj periudhe. Rritja e vëmendjes ndaj qëndrueshmërisë fiskale, një frymë kjo e cila karakterizon buxhetin e vitit 2012, pritet të reflektohet në një kontribut më të ulët të sektorit publik në rritjen ekonomike të vitit 2012. megjithatë, Banka e Shqipërisë gjykon se ky është një hap i duhur, në drejtim të ruajtjes së qëndrueshmërisë makroekonomike dhe të reduktimit të primeve të rrezikut në ekonomi. ulja e deficitit buxhetor përgjatë vitit 2012 dhe e financimit të brendshëm të tij, do të krijojë më shumë hapësirë për rritjen e kreditimit të sektorit privat në këtë periudhë.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
ekonomia shqiptare ka vijuar të përfitojë nga kërkesa e huaj në vitin 2011, por në një masë më të moderuar krahasuar me vitin 2010. Rritja vjetore në vlerë e eksporteve shqiptare për 11 muajt e parë të vitit shënoi 19.9%, duke u ngadalësuar në krahasim me ritmet e rritjes të vërejtura në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. ndërkohë, importet përshpejtuan rritjen vjetore të tyre në 12.2%. Deficiti tregtar u rrit 8.1% në terma vjetorë, duke ilustruar në një masë të madhe efektet negative të rritjes së çmimeve në tregjet botërore. një analizë më e detajuar e deficitit tregtar, tregon se rreth 50% e rritjes së tij është krijuar nga bilanci i shkëmbimeve të energjisë elektrike. Gjithashtu, në terma realë, nga të dhënat e tremujorit të tretë vlerësohet një ngushtim vjetor i deficitit të eksporteve neto dhe një kontribut pozitiv i tij në kërkesën agregate. ngushtimi vjetor i deficitit të eksporteve neto vlerësohet të ketë ardhur si pasojë e rënies me rreth 4.2% e importit të mallrave e shërbimeve në terma realë dhe rritjes së eksporteve me rreth 8.6%.
ecuria e treguesve monetarë ka qenë në linjë me zhvillimet në sektorin real të ekonomisë. analizat dhe vlerësimet tona sugjerojnë se rritja e ofertës monetare është në përputhje me kërkesën e agjentëve ekonomikë për para reale dhe presionet inflacioniste me natyrë monetare në ekonomi janë të përmbajtura. Rritja e agregatit m3 u shfaq më e ngadaltë në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011, e ndikuar nga krijimi më i ulët i parasë në monedhë të huaj. për periudhën korrik-tetor, rritja mesatare vjetore e mjeteve monetare në ekonomi rezultoi 10.4%. kontributi i kërkesës së sektorit privat për financim ka ruajtur nivele të qëndrueshme. në fund të muajit nëntor, rritja vjetore e saj shënoi 10.9%. ecuria e kreditimit mbetet nën ndikimin e kërkesës së ulët për kredi dhe të politikave më të kujdesshme të bankave drejt kreditimit. Sjellja e agjentëve ekonomikë vijon të kushtëzohet nga pasiguria për të ardhmen, e cila kufizon kryerjen e shpenzimeve dhe të investimeve në ekonomi. nga ana tjetër, edhe oferta e kredisë paraqitet e shtrënguar, sikurse tregohet nga ecuria e standardeve të kreditimit.
Zhvillimet në tregjet financiare në gjysmën e dytë të vitit 2011 kanë qenë të qeta dhe kanë reflektuar prime relativisht në rënie të rrezikut të likuiditetit dhe të inflacionit. uljet e njëpasnjëshme të normës bazë janë reflektuar shpejt në tregun ndërbankar. në tregun primar, yield-et e letrave me vlerë të qeverisë kanë ndjekur prirje rënëse, në reflektim të uljes së normës bazë dhe njëkohësisht të kërkesës së ulët të sektorit publik për financim. ndërkohë, përcjellja e sinjaleve të politikës monetare pritet të shfaqet më e plotë në tregjet e depozitave dhe të kredive, në përputhje me kohëvonesat në mekanizmin e transmetimit.
Banka e Shqipërisë gjykon se një pjesë e mirë e prirjeve të analizuara më sipër do të jenë të pranishme edhe gjatë vitit 2012. në projeksionet tona bazë, ekonomia shqiptare do të vijojë të rritet gjatë vitit në vazhdim, ndonëse duke mbetur poshtë nivelit të saj potencial. aktiviteti ekonomik në vend do të ndikohet nga kushtet që imponon zgjidhja e krizës në vendet e eurozonës, rritja ekonomike e vendeve partnere dhe nga qëndrimi ndaj rrezikut i investitorëve të huaj. nga ana tjetër, problemet ekonomike në vendet tona partnere mund të shndërrohen në një premisë pozitive për ekonominë shqiptare. atraktiviteti
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
i ekonomisë shqiptare në drejtim të kostos së ulët të punës për njësi, të stabilitetit makroekonomik dhe të shëndetit financiar të bizneseve, të familjeve dhe të sistemit bankar, mund të reflektohet në rritjen e iHD-ve. ndonëse projeksionet tona bazë faktorizojnë një kontribut më të ulët të kërkesës së huaj në skenarët bazë, rritja e tregut të eksporteve shqiptare mbetet gjithashtu një skenar i mundshëm. projeksionet e rritjes ekonomike supozojnë se do të ketë një ecuri më pozitive të konsumit dhe investimeve në vend, në përgjigje edhe të përmirësimit të kushteve të financimit. këto të fundit, pritet të reflektojnë politikën monetare lehtësuese të ndjekur nga Banka e Shqipërisë dhe uljen e primeve të rrezikut në sistemin financiar. nga ana tjetër, reduktimi i hapësirave për stimul fiskal dhe ruajtja e parametrave të qëndrueshmërisë fiskale do të ndihmojnë sektorin privat në drejtim të krijimit të fondeve të lira dhe të uljes së primit të rrezikut për ekonominë. Duke faktorizuar pritjet tona për një rritje ekonomike nën potencial dhe për zvogëlimin e presioneve inflacioniste me origjinë nga jashtë, si dhe në prani të pritjeve të ekonomisë për një inflacion pranë objektivit, projeksionet tona sugjerojnë se, me një probabilitet ndodhjeje 90%, inflacioni i çmimeve të konsumit do të luhatet në bandën 1–3%, gjatë vitit 2012. Duke monitoruar gjithnjë përshtatshmërinë e kushteve monetare me objektivin e saj të inflacionit, në këtë skenar zhvillimi, politika monetare e Bankës së Shqipërisë pritet të ruajë natyrën e saj stimuluese përgjatë vitit 2012.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
ekonomia botërore ka ngadalësuar ritmin e rritjes së saj gjatë gjysmës së dytë të vitit. tensionet e theksuara së fundmi në tregjet financiare, të lidhura me krizën e borxhit të lartë publik të shumë vendeve të zhvilluara në eurozonë kanë ndikuar në klimën e përgjithshme të besimit tek bizneset dhe konsumatorët, duke frenuar ripërtëritjen ekonomike. ndërkohë, edhe vendet në zhvillim kanë regjistruar një moderim të normave të larta të rritjes të paraqitura në tremujorët e mëparshëm. presionet inflacioniste në nivel botëror janë përgjithësisht të ulta, duke mbetur më të theksuara tek ekonomitë në zhvillim sesa tek shtetet e industrializuara.
Zhvillimet ekonomike në botë dhe veçanërisht në vendet tona partnere rrisin mundësinë e pasqyrimit të tyre në ecurinë e ekonomisë shqiptare. ngadalësimi ekonomik në këto vende mund të ndikojë në rënien e kërkesës së huaj dhe për rrjedhojë, në një kontribut më të ulët të eksporteve shqiptare. njëkohësisht, rritja e papunësisë në vendet e eurozonës, e cila ka prekur gjerësisht edhe emigrantët shqiptarë atje, mund të ndikojë në reduktimin e remitancave. Gjithashtu, rritja e tensioneve në tregjet e huaja financiare ka rritur primet e rrezikut të kërkuara nga investitorët dhe mund të përkthehet në ulje të flukseve të investimeve drejt vendeve në zhvillim. nga ana tjetër, ngadalësimi i inflacionit të çmimeve të mallrave bazë në tregjet botërore si edhe presionet e përmbajtura inflacioniste në nivel botëror, pritet të kontribuojnë në zbutjen e inflacionit të importuar në tregun vendas.
ii.1 RRitja ekonomike DHe Balancat makRoekonomike
Gjatë gjysmës së dytë të vitit 2011, ekonomia botërore ka shfaqur ritme rritjeje të ngadalësuara krahasuar me pjesën e parë të tij. thellimi i krizës së borxhit publik dhe shtrirja e saj tek shumë nga vendet e zhvilluara, ka ndikuar negativisht në klimën e përgjithshme të biznesit dhe performancën ekonomike të këtyre shteteve. në tregjet financiare janë përcjellë tensionet e lidhura me këtë faktor, duke kontribuar kështu në një frenim të mëtejshëm të ripërtëritjes ekonomike. vendet në zhvillim kanë regjistruar vlera rritjeje më pozitive se vendet e zhvilluara, ndonëse krahasuar me normat e larta të rritjes të paraqitura në periudhat e mëparshme këto kanë qenë më të moderuara. presionet inflacioniste në nivel botëror kanë qenë përgjithësisht të ulta, duke mbetur më të theksuara tek ekonomitë në zhvillim sesa në shtetet e industrializuara.
ii. ZHvillimet në ekonominë e jaSHtme
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
tabelë 1. treguesit kryesorë makroekonomikë.ndryshimi i pBB-së norma e papunësisë norma e inflacionit
Shtetet t3-11/t3-10
t3-11/t2-11 nëntor-11 Dhjetor-11/
nëntor-11Dhjetor-11/ Dhjetor-10
ShBa 1.5 0.5 8.52 0.0 3.41
eurozonë 1.4 0.2 10.3 0.1 2.84
Gjermani 2.5 0.5 6.62 0.7 2.1Francë 1.6 0.3 9.73 0.4 2.5
mbretëri e Bashkuar 0.5 0.5 8.3 0.1 4.81
japoni -0.2 1.5 4.5 -0.61 -0.51
Burimi: eurostat, institutet statistikore përkatëse.1 të dhëna për muajin nëntor. 2 të dhëna për muajin dhjetor.� të dhëna për tremujorin e tretë 2011.4 Parashikim.
ekOnOmiA e euROZOnëStë dhënat e publikuara së fundmi nga eurostat kanë treguar se aktiviteti
ekonomik i eurozonës ka shënuar norma pozitive gjatë tremujorit të tretë të vitit por ritmi i rritjes është ngadalësuar. Rritja në terma vjetorë prej 1.4% është 0.3 pikë përqindjeje më e ulët se ajo e tremujorit të dytë. Disa nga faktorët që kanë ndikuar kanë qenë rimëkëmbja e ngadaltë e konsumit privat, tkurrja e investimeve si dhe e kontributit të shpenzimeve publike. parashikimet dhe të dhëna konikturore indirekte, flasin për vijimin e kësaj ecurie edhe në tremujorin e fundit. Gjatë gjithë kësaj periudhe, treguesit e besimit të bizneseve dhe të konsumatorëve kanë shënuar ulje, të cilat janë reflektuar më pas edhe te klima jopozitive e aktivitetit ekonomik në eurozonë. normat e inflacionit ashtu si edhe në pjesën e parë të vitit rezultuan të larta, të ndikuara kryesisht nga rritja e çmimit të produkteve energjetike, të lëndëve të para edhe atyre ushqimore. Gjithsesi, duke patur parasysh treguesit kryesorë makroekonomikë të eurozonës, që flasin për një rritje të zbehtë ekonomike edhe për vitin në vijim, presionet inflacioniste në vitin 2012 në eurozonë, pritet të jenë të përmbajtura. norma e papunësisë ka qëndruar në nivele të larta historike gjatë vitit 2011, duke shënuar 10.3% në muajin nëntor.
ekOnOmiA e ShBAekonomia amerikane ka njohur ecuri pozitive gjatë këtij viti. vlerësimet
më të fundit të ecurisë së aktivitetit ekonomik në ShBa flasin se në tremujorin e tretë të vitit 2011, ritmi i rritjes ka rifituar forcë duke paraqitur vlera më pozitive se në tremujorin e dytë. prodhimi i Brendshëm Bruto në amerikë regjistroi një rritje vjetore prej 1.5%. kontributin kryesor në këtë ecuri e dhanë rritja e shpenzimeve për konsum dhe për investime, me respektivisht 1.7 dhe 1.3%. në një analizë më të detajuar, si investimet e bizneseve ashtu dhe ato të huaja kanë shfaqur shenja rritjeje, gjatë gjithë këtij viti. Gjithashtu, ngushtimi i deficitit të eksporteve neto për tremujorin e tretë të vitit, kontribuoi pozitivisht në ecurinë vjetore të kërkesës agregate. norma e papunësisë për tre muajt e fundit të këtij viti ka regjistruar ulje, duke zbritur në 8.5% në muajin dhjetor. presionet inflacioniste kanë qenë të ulëta dhe normat vjetore të inflacionit kanë regjistruar vlera rënëse në muajt e fundit, duke reflektuar
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
kryesisht zbutjen e presioneve të çmimeve të produkteve energjetike. norma e inflacionit vjetor në muajin nëntor ka zbritur në 3.4%.
ekOnOmitë e vendeve BRiktë dhënat mbi aktivitetin ekonomik të vendeve BRik sugjerojnë vijimësinë e
rritjes vjetore edhe gjatë tremujorit të tretë, ndonëse me ritme më të ulëta se ato të regjistruara gjatë tremujorit të dytë. përjashtim përbën Rusia, pBB-ja e të cilës gjatë tremujorit të tretë është zgjeruar me 4.3% nga 3.4% që regjistroi gjatë tremujorit të dytë, e mbështetur më së shumti prej rritjes së shpenzimeve për konsum. ndikuar nga përkeqësimi i perspektivës ekonomike të disa vendeve të eurozonës, ekonomia kineze dhe ajo braziliane kanë regjistruar një rritje vjetore të pBB-së përkatësisht me 9.1% dhe 2.1%, gjatë tremujorit të tretë. për Brazilin, kjo përbën dhe rritjen vjetore më të ulët që prej tremujorit të tretë të vitit 2009. Forcimi i realit brazilian dhe tkurrja e kërkesës së brendshme, janë dy nga faktorët që kanë ndikuar në ngadalësimin e rritjes së aktivitetit ekonomik brazilian. krahasuar me muajt e mëparshëm, në ekonominë kineze është vënë re një ulje e lehtë e investimeve dhe një ngadalësim i mëtejshëm i ritmeve të rritjes së eksporteve. ndikuar nga reduktimi i investimeve dhe kostoja e lartë e kredidhënies, edhe india ka shënuar ritme më të ulëta të rritjes ekonomike gjatë tremujorit në analizë.
tabelë 2. disa tregues makroekonomikë për vendet BRik.ndryshimi vjetor i pBB-së inflacioni vjetor
Shtetet t3:2011 t2:2011 20111 Dhjetor-11Brazil 2.1 3.3 3.8 6.5Rusi 4.3 3.4 4.3 6.82
indi 6.9 7.7 7.8 9.12
kinë 9.1 9.5 9.5 4.1Burimi: Fmn, Oecd, institutet statistikore përkatëse. 1 vlerësime të Fmn-së, shtator 2011.2 nëntor 2011.
presionet inflacioniste kanë vazhduar të mbeten të larta përgjatë gjithë gjashtëmujorit të dytë të vitit 2011. Si rrjedhim, gjatë periudhës në analizë ka patur ndërhyrje të shpeshta të autoriteteve vendase në mënjanimin e nxehjes së ekonomive përkatëse. megjithatë, falë politikave monetare e fiskale të ndërmarra në këto shtete, në muajt e fundit është vënë re një ulje e niveleve të normave vjetore të inflacionit.
ekOnOmitë e RAjOnitecuria vjetore e aktivitetit ekonomik të vendeve të rajonit paraqet ritme
rritëse jo të njëtrajtshme, për tremujorin e tretë të vitit 2011. me përjashtim të kosovës, turqisë dhe ish-Republikës jugosllave të maqedonisë, në vendet e tjera rritja ka qenë e moderuar ose negative.
Gjatë këtij tremujori, ekonomia greke u zvogëlua me 5% krahasuar me tremujorin e tretë të vitit 2010. ndërkohë, prodhimi industrial për muajt tetor e nëntor është reduktuar me mesatarisht 10% në nivel vjetor, duke paraqitur një vijimësi të prirjes kontraktuese të pBB-së edhe për tremujorin e katërt.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
ekonomia italiane u rrit me vetëm 0.2% në nivel vjetor dhe u tkurr me 0.2% në terma tremujorë, e ndikuar nga shpenzimet e ulëta për konsum dhe nga rritja me ritme të ulëta të investimeve të sektorit privat. italia po vazhdon të përballet me tensionet në tregjet financiare të lidhura me uljen e besimit të tregut ndaj përballueshmërisë së borxhit të saj publik, gjë që ka sjellë rritje të përgjithshme të kostos së financimit për qeverinë dhe për bizneset. në të kundërt, turqia dhe ish-Republika jugosllave e maqedonisë kanë regjistruar ritme të përshpejtuara rritëse të ekonomive përkatëse, gjatë tremujorit të tretë të vitit. në turqi, rritja e përshpejtuar e prodhimit industrial ndihmoi në zgjerimin e pBB-së me 8.2% në nivel vjetor. në iRjm, rritja e shpenzimeve për konsum dhe e investimeve agregate mundësuan rritjen ekonomike në nivelin vjetor 2.3%.
norma e papunësisë ishte në rritje në Greqi e në itali dhe në rënie në kroaci e në turqi. inflacioni vjetor ishte në rënie ose i pandryshuar në pjesën më të madhe të vendeve të rajonit. inflacioni në rritje gjatë muajve të fundit mbetet një nga problemet kryesore të ekonomisë turke.
tabelë �. tregues ekonomikë për disa vende të rajonit. vendet ndryshimi vjetor i pBB-së inflacioni vjetor norma e papunësisë
t3:11 Dhjetor-11 nëntor-11itali 0.2 3.3 8.6
Greqi -5.0 2.4 18.82
iRj maqedoni 2.3 2.8 31.33
Serbi 0.5 7.0 22.24
kroaci 0.6 2.1 12.7turqi 8.2 10.4 8.32
kosovë 5.51 3.6 :Shqipëri 0.53 1.7 13.33
Burimi: institutet statistikore përkatëse, euroStat, ecoFin, Fmn. 1 Parashikim i Fmn-së për vitin 2011. 2 të dhëna për muajin shtator.� të dhëna për tremujorin e dytë të vitit.4 të dhëna për muajin prill.: të dhëna të padisponueshme.
ii.2 venDimet pëR noRmat e inteReSit DHe ecuRia e tReGjeve FinanciaRe
Bankat qendrore kryesore kanë lënë të pandryshuara normat e tyre bazë të interesit, duke përjashtuar vetëm Bankën Qendrore evropiane, e cila e ka ulur dy herë normën bazë të interesit me nga 25 pikë bazë, respektivisht në muajt nëntor dhe dhjetor, duke e zbritur atë në nivelin 1.00%. Bankat e tjera qendrore kanë mbajtur të pandryshuara normat e tyre të interesit: Rezerva Federale në 0-0.25%, Banka e anglisë në 0.5% dhe Banka e japonisë në 0-0.1%. përveç Bankës Qendrore evropiane, e cila ka ndryshuar katër herë normën bazë të interesit këtë vit, ndryshimi i fundit në bankat kryesore ka qenë më tepër se dy vjet më parë.
normat e interesit në tregjet financiare ndërkombëtare gjatë këtyre muajve kanë paraqitur ecuri rritëse dhe janë karakterizuar nga luhatshmëri e lartë.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
në tregjet e parasë në eurozonë, normat euribor kanë qëndruar në nivele të larta, duke shprehur një rritje të pasigurisë nga ana e agjentëve të tregut si dhe përcjellje të dobët të uljeve të normës bazë. edhe niveli i normave libor për dollarin amerikan ka ndjekur prirje rritëse. në tregjet e obligacioneve, primet për titujt financiarë të shteteve të zonës euro kanë njohur rritje të përgjithshme ndërsa ato të SHBa-së janë ulur. masa e rritjes ka qenë e ndryshme, ndërkohë që ajo ka prekur edhe titujt e emetuesve të vlerësuar pozitivisht1 nga agjencitë e vlerësimit. tensionet në tregjet financiare dhe pasiguria e lidhur me problemin e borxhit publik janë theksuar më shumë gjatë muajve të fundit duke ndikuar negativisht në klimën e përgjithshme të besimit tek agjentët e tregjeve. Yield-et e obligacioneve të shteteve të ekspozuara më shumë ndaj krizës së borxhit publik (Spanjë, itali etj.) kanë vijuar të rriten, duke e zgjeruar diferencën me yield-in e titujve të borxhit shtetëror të Gjermanisë. ecuria e tregjeve aksionere gjatë këtyre muajve ka qenë e ngjashme me atë të tregjeve të obligacioneve. treguesit e tregjeve kryesore të aksioneve të evropës dhe japonisë kanë regjistruar ulje ndërsa ato të ShBa-së janë paraqitur më mirë. për sa i përket profilit të aktivitetit, uljet kanë prekur kryesisht çmimet për titujt e segmentit bankar dhe financiar të tregtuar në bursa.
normat e interesit euribor me afat 1-3- 6- dhe 12-mujor në muajin dhjetor shënuan respektivisht 1.14, 1.42, 1.67 dhe 2.0%, duke regjistruar një ulje mesatare2 prej 0.11 pikë përqindjeje nga muaji shtator ndërkohë që, norma
1 vlerësim AAA nga agjencitë moodys, Standard&Poors, Fitch Ratings etj..2 ulja ka qenë përkatësisht 0.20, 0.11, 0.06 dhe 0.07 pikë përqindjeje.
Burimi: BQE, FED, Banka e Anglisë, Banka e Japonisë
Grafik 1. Ecuria e normave bazë të interesit.
0
1
2
3
4
5
6
7
Sht-06
Qer-07
Mar-08
Dhj-08
Sht-09
Qer-10
Mar-11
Dhj-11
BQEFed
Banka e JaponisëBanka e Anglisë
Grafik 2. Ecuria e kursit të këmbimit dhe e disa treguesëve financiarë në tregjet ndëkombëtare.
Burimi: BQE, Reuter.
Indekset kryesore të aksioneve
0
2500
5000
7500
Jan-06
Dhj-06
Dhj-07
Dhj-08
Dhj-09
Dhj-10
Dhj-11
0
3500
7000
10500
14000
17500
US S&P 500 (sh majtas)Eu Dow Jones-50 (sh majtas)
Jap Nikk 225 (sh djathtas)
Yield-et e obligacioneve qeveritare
1.50%
2.70%
3.90%
5.10%
Dhj-07
Qer-08
Dhj-08
Qer-09
Dhj-09
Qer-10
Dhj-10
Qer-11
Dhj-11
Hun
dred
s
Ob-10 vj EU Ob 10-vj SHBA
Ecuria e kursit euro/usd
1.10
1.23
1.36
1.49
1.62
Qer-07
Qer-08
Maj-09
Mar-10
Shk-11
Dhj-11
Interesat në tregun ndërbankar për monedhat kryesore
0.00%
1.45%
2.90%
4.35%
5.80%
Jan-07
Mar-08
Qer-09
Sht-10
Dhj-11
Hun
dred
s
0.00%
1.45%
2.90%
4.35%
5.80%
Hun
dred
s
Euro 3mUsd 3m
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
bazë e BQe është ulur me 0.50% gjatë kësaj periudhe. norma e interesit libor me afat 3-mujor për dollarin amerikan, u rrit me 0.21 pikë përqindjeje duke arritur 0.57%.
në tregjet valutore, gjatë këtij tremujori, euro ka ndjekur një ecuri nënçmuese ndaj dollarit amerikan. krahas kësaj monedhe, euro këtë periudhë ka humbur terren edhe ndaj paundit britanik dhe jenit japonez. në terma mesatarë, në muajin dhjetor, 1 euro u këmbye me 1.348 dollarë amerikan, ndërkohë që në terma tremujorë ky raport qëndron 4.57 % më poshtë se mesatarja e tremujorit të tretë.
ii.3 Çmimi i naFtëS DHe i mallRave kRYeSoRë
Çmimi i naftës për fuçi në tregun ndërkombëtar, gjatë gjashtëmujorit të dytë të vitit 2011, shfaqi prirje rritëse si në terma vjetorë edhe në terma
gjashtëmujorë, si rezultat i rritjes së lartë të çmimit gjatë tremujorit të tretë të vitit. kështu, krahasuar me gjashtëmujorin e dytë të vitit 2010, çmimi i naftës për fuçi u rrit mesatarisht me 37% gjatë gjashtëmujorit në analizë. megjithatë, mungesa e zgjidhjes së krizës në eurozonë dhe rishikimi në ulje i rritjes ekonomike për vendet oecD dhe BRik në muajin shtator, ndikuan në uljen e çmimit të naftës gjatë muajve të fundit të vitit.
kërkesa botërore për naftë për tremujorin e katërt, regjistroi një rritje të lehtë vjetore prej 0.93%, e ndihmuar kryesisht nga rajoni i amerikës së veriut dhe BRik. për të njëjtën periudhë, oferta botërore për naftë rezultoi më e lartë si rrjedhojë e rritjes së prodhimit në vendet e amerikës së veriut dhe Rusisë.
për sa i përket parashikimeve për vitin e ardhshëm 2012, mbështetur në raportin më të fundit të opek-ut, pritet që kërkesa botërore për naftë të rritet me 1.07 milionë fuçi në ditë. ndërkohë, oferta botërore do të rritet me 1.03 milionë fuçi në ditë, 35% e së cilës do të mbështetet nga vendet e opek-ut.
pas ritmeve të përshpejtuara rritëse gjatë gjashtëmujorit të parë të 2011, indekset kryesore të çmimeve kanë regjistruar ritme të dobëta ose negative në atë të dytë, të ndikuara më së shumti nga pasiguria për ecurinë ekonomike në kushtet e borxhit të lartë sovran në vendet e zhvilluara, e cila ka influencuar në rënien e kërkesës për këta mallra.
Burimi: FED, EIA.
Grafik 3. Ndryshimet vjetore të çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe të Indeksit Nominal të Monedhave
Kryesore të shprehura në dollarë amerikanë.
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
T1_2007
T2_2007
T3_2007
T4_2007
T1_2008
T2_2008
T3_2008
T4_2008
T1_2009
T2_2009
T3_2009
T4_2010
T1_2010
T2_2010
T3_2010
T4_2011
T1_2011
T2_2011
T3_2011
T4_2011
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
Indeksi nominal i monedhave kryesore (BD)Çmimi i naftës në tregun ndërkombëtar (BM)
%%
Burimi: FMN
Grafik 4. Ecuria e indekseve të çmimeve sipas grup-mallrave kryesore dhe ndryshimet vjetore të tyre.
0
50
100
150
200
250
2007T1
2007T2
2007T3
2007T4
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Indeksi i Mallrave Indeksi i Mallrave (rr.v., %)Indeksi i Ushqimeve (rr.v., %) Indeksi i Karburantit (rr.v., %)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
Gjatë gjashtë muajve të dytë të këtij viti, indeksi i mallrave ka shënuar një rritje vjetore prej 20%, ndërsa në terma gjashtëmujorë ai është zvogëluar me 4%. Gjatë periudhës në analizë, rritja vjetore e indeksit të ushqimeve ka qenë 8%, ndërsa në terma gjashtëmujorë është tkurrur po me 8%. indeksi i karburantit ka regjistruar një rritje mesatare vjetore prej 30% dhe ka mbetur i pandryshuar krahasuar me gjysmën e parë të vitit.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
Gjatë gjashtëmujorit të dytë të vitit 2011, inflacioni mesatar vjetor rezultoi 2.9%, duke ndjekur një prirje rënëse më të theksuar në tremujorin e katërt të tij. koniunktura më e favorshme e çmimeve të mallrave dhe shërbimeve në vend, u ndihmua nga presionet inflacioniste të dobëta kryesisht si pasojë e faktorit sezonal të çmimeve të mallrave ushqimorë, i cili veproi me intensitet më të lartë se vitet e kaluara, sidomos gjatë muajit dhjetor. krahas këtyre faktorëve ndikim të qenësishëm në ecurinë e inflacionit ka dhënë qëndrueshmëria e kursit të këmbimit drejt një nënçmimi minimal, si edhe shuarja e plotë e efekteve të rritjeve të çmimeve të disa mallrave me çmime të rregulluara. Gjatë gjysmës së dytë të vitit 2011 presionet inflacioniste nga krahu i ofertës u dobësuan më shpejt se parashikimet për to, ndërsa krahu i kërkesës së brendshme, vazhdoi të ushtrojë presione rënëse të konkretizuara në një thellim të hendekut negativ të prodhimit dhe shfrytëzim të kapaciteteve prodhuese në ekonomi, nën mesataren historike.
këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë ka ulur dy herë normën bazë të interesit gjatë periudhës shtator – nëntor 2011, duke e çuar atë në nivelin 4.75 %. lehtësimi i kushteve monetare vlerësohet t’i shërbejë në një periudhë afatmesme nxitjes së aktivitetit ekonomik dhe respektimit të objektivit të inflacionit. paralelisht me reduktimin e normës bazë, Banka e Shqipërisë ka furnizuar sistemin bankar me likuiditetin e nevojshëm për të financuar në mënyrë të shëndetshme ekonominë.
iii.1 ecuRia e Çmimeve të konSumit, pëRmBuSHja e oBjektivit DHe politika monetaRe
inflacioni mesatar vjetor në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011 rezultoi 2.9%, duke qenë pranë objektivit afatmesëm të Bankës së Shqipërisë, ndërkohë që në gjashtëmujorin e parë norma e inflacionit shënonte vlerën 4%. prirja rënëse e normës së inflacionit vjetor, e nisur që në tremujorin e dytë, u theksua dukshëm gjatë pjesës së dytë të vitit. vazhdimësia e hendekut negativ të prodhimit dhe nënçmimi i moderuar i monedhës vendase3, së bashku me efektin bazë - shkaktuar nga dinamika në rënie e kontributeve të kategorive të mallrave dhe shërbimeve me çmime të rregulluara dhe të nëngrupit “Bukë dhe drithëra” në inflacionin total - ishin faktorët kryesorë në materializimin e një ecurie të tillë. Faktori sezonal i çmimeve të mallrave ushqimorë veproi me intensitet më të lartë se vitet e tjera, duke ndihmuar në zbutjen e presioneve inflacioniste të gjeneruara nga nivelet relativisht të larta
� në periudha të veçanta gjatë këtij gjashtëmujori, për shembull në muajin dhjetor, u vërejt dhe një forcim i lekut kundrejt euros.
iii. StaBiliteti i Çmimeve DHe oBjektivi i BankëS Së SHQipëRiSë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
të çmimeve të lëndëve të para në tregjet botërore. prirja rënëse e inflacionit në pjesën e dytë të vitit 2011 u ndikua ndjeshëm nga vlera e faktuar e muajit dhjetor (1.7%), e cila nuk i është përgjigjur sezonalitetit të lartë pozitiv për çmimet e ushqimeve të papërpunuara4.
presionet e përmbajtura inflacioniste nga ekonomia e brendshme janë kushtëzuar nga ecuria e ngadaltë e kërkesës, e tregut të punës, si dhe e dinamikës së pagave dhe të kostove të punës. Gjithashtu, qëndrueshmëria e kursit të këmbimit drejt një nënçmimi minimal ka qenë një faktor përcaktues në frenimin e presioneve inflacioniste të importuara. Zgjerimi i kontrolluar i mjeteve monetare mbështet vlerësimin për presione të frenuara me natyrë monetare mbi ecurinë e çmimeve të konsumit.
në terma mesatarë, inflacioni5 në fund të këtij gjashtëmujori rezultoi 3.5%, në rënie krahasuar me fundin e gjashtëmujorit të parë (3.7%). Sinjalet për frenim të presioneve inflacioniste janë përcjellë edhe nga zhvillimet në inflacionin bazë dhe në atë të patregtueshëm gjatë gjashtë muajve të fundit. ky zhvillim reflektohet edhe në pritjet e konsumatorit, të bizneseve dhe të ekspertëve të tregut financiar për inflacionin të cilat kanë ardhur në rënie.
në prani të projeksioneve në rënie për inflacionin dhe pritjeve të ankoruara të agjentëve ekonomikë brenda intervalit 2–4%, këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë vendosi të ulë normën bazë të interesit me nga 0.25 pikë përqindje, në muajin shtator dhe në nëntor 2011. norma e marrëveshjeve të riblerjes me afat maturimi njëjavor qëndron në 4.75%, duke arritur nivelin më të ulët historik. uljet e normës bazë të interesit, janë shoqëruar me vijimin e injektimit të likuiditetit, ndërsa Banka e Shqipërisë do të priste veprime më energjike nga ana e sektorit financiar dhe atij real të ekonomisë, drejt gjallërimit të konsumit dhe investimeve private. në mungesë të stimulit të lartë fiskal, stimuli i krijuar monetar pritet të mbështesë kërkesën e brendshme duke favorizuar lehtësimin e kushteve kredituese dhe duke mbështetur konsumin dhe investimet private në periudhën afatshkurtër. në të njëjtën kohë, kjo lëvizje do të ndihmojë në ruajtjen e inflacionit dhe të pritjeve inflacioniste pranë objektivit të Bankës së Shqipërisë në periudhën afatmesme.
në dy vitet e fundit, kushtet monetare në vend kanë patur një prirje lehtësuese dhe kanë mbështetur veprimtarinë ekonomike në vend. në tremujorin e katërt
4 Faktori sezonal i inflacionit mujor të kategorisë “ushqime të papërpunuara” për muajt dhjetor, i vlerësuar për periudhën 2005-2011, rezulton rreth +7% mbi prirjen mesatare. në fakt në muajin dhjetor të vitit 2011 u faktua inflacioni mujor prej vetëm +4.�%, pra rreth � pikë përqindje më poshtë se sa efekti mesatar sezonal.
5 i matur si mesatare lëvizëse me 12 terma është një sinjalizues i prirjes së inflacionit. teknika statistikore e mesatares lëvizëse siguron sheshimin e pjesshëm të luhatshmërisë afatshkurtër të treguesit mbi të cilin ajo zbatohet.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 5. Inflacioni vjetor dhe mesatarja rrëshqitëse (në %).
0
2
4
20
05T
12
00
5T2
20
05T
32
00
5T4
20
06T
12
00
6T2
20
06T
32
00
6T4
20
07T
12
00
7T2
20
07T
32
00
7T4
20
08T
12
00
8T2
20
08T
32
00
8T4
20
09T
12
00
9T2
20
09T
32
00
9T4
20
10T
12
01
0T2
20
10T
32
01
0T4
20
11T
12
01
1T2
20
11T
32
01
1T4
Inflacioni vjetor
Objektivi
Inflacioni mesatar
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
të vitit 2011, indeksi i kushteve monetare evidenton forcimin e kësaj prirjeje si rezultat i uljes së normës bazë të interesit nga autoriteti monetar dhe i qëndrueshmërisë së kursit të këmbimit.
në zbatim të misionit parësor të saj, ruajtjes së stabilitetit të çmimeve në një periudhë afatmesme, politika monetare e Bankës së Shqipërisë, do të konsiderojë në kohë çdo zhvillim të rëndësishëm, në kahun e kërkesës, të ofertës si edhe kohëzgjatjen e veprimit të faktorëve.
iii.2 ecuRia e inFlacionit SipaS kateGoRive
ecuria e normës së inflacionit gjatë gjashtëmujorit të dytë të vitit 2011, reflektoi zbutjen e presioneve inflacioniste me origjinë jashtë dhe brenda vendit. Zhvillimet në normën e inflacionit në gjashtëmujorin e dytë të këtij viti reflektuan kryesisht mungesën e faktorëve me ndikim rritës, duke krijuar një ambient më të qetë për sa i përket presioneve inflacioniste. Zbehja e luhatjeve të çmimeve të mallrave të përdorimit të gjerë (kryesisht mallrave ushqimorë) në tregjet ndërkombëtare si dhe koniunktura më e favorshme e çmimeve të mallrave dhe shërbimeve në vend, lehtësuan rënien e normës së inflacionit. për më tepër, shuarja përfundimtare e efekteve të rritjes së çmimit gjatë vitit 2010 të disa mallrave me çmime të rregulluara në muajin gusht të këtij viti, bëri që norma e inflacionit të zbresë gradualisht në vlera ndjeshëm më të ulëta se gjashtëmujori i parë i vitit 2011. kështu, nga vlera afër kufirit të sipërm të tolerancës së Bankës së Shqipërisë, inflacioni u luhat në vlera rreth objektivit të saj, duke shënuar një vlerë të pazakontë prej 1.7% në muajin dhjetor.
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
T1-07 T3-07 T1-08 T3-08 T1-09 T3-09 T1-10 T3-10 T1-11 T3-11
Indeksi i Kushteve Monetare
4.75
5.50
6.25
T1-07 T1-08 T1-09 T1-10 T1-11
Norma bazë
9095
100105110
T1-07 T1-08 T1-09 T1-10 T1-11
Indeksi NEER
Grafik 6. Ecuria e indeksit të kushteve monetare (IKM, ndryshim nga viti bazë)*
*Ndërtimi i IKM-së ndërtohet duke marrë si komponentë ecurinë e normës bazë të interesit dhe atë të kursit nominal efektiv të këmbimit.
Në këtë seri, një rritje e NEER nënkupton mbiçmim të kursit të këmbimit. Në indeksin e kushteve monetare, një rritje e indeksit nënkupton shtrëngim të kushteve monetare.Burimi: Banka e Shqipërisë.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
inflacioni i kategorive të mallrave dhe shërbimeve të ndarë sipas natyrës ekonomike, gjithashtu paraqet një ecuri të ndryshme nga gjashtëmujori i parë i vitit 2011. inflacioni mesatar vjetor i këtij gjashtëmujori, prej 2.9%, është formuar në pjesën më të madhe nga kontributi i kategorive: “ushqime të përpunuara” dhe “mallra konsumi joushqimorë”, rreth 83% e tij6. ndërkohë, kategoritë e tjera me peshë përgjithësisht të rëndësishme në vlerën e inflacionit si “mallra me çmime të rregulluara” dhe “ushqime të papërpunuara” nuk kanë ndikuar pothuajse fare në formimin e vlerës së inflacionit total për periudhën në fjalë. në përgjithësi, rënia e vlerës së inflacionit për këtë gjashtëmujor u ndikua në mënyrë të rëndësishme nga inflacioni i dy kategorive: i mallrave ushqimorë të përdorimit të gjerë dhe i mallrave të konsumit me çmime të rregulluara.
në veçanti, gjatë këtij gjashtëmujori, ashtu siç ishte parashikuar, filloi rënia e kontributit të zërit “Bukë dhe drithëra”7 në tregun vendas për shkak të efektit bazë që shkaktoi rritja e menjëhershme e çmimit të tyre duke filluar nga gushti i vitit të kaluar. ndërkohë, ka mbetur pothuajse i pandryshuar kontributi i kategorive të tjera të shportës. ky faktor, së bashku me qëndrueshmërinë e kursit të këmbimit, që në muajin dhjetor ka shfaqur tendencë mbiçmuese, ndikuan në një kontribut në rënie te norma e inflacionit krahasuar me gjashtëmujorin e parë të kategorisë “ushqime të përpunuara”. Rritja graduale e kontributit të çmimeve të mallrave të kësaj kategorie, e verifikuar përgjatë gjithë pjesës së parë të vitit 2011 si rezultat i koniunkturës globale të tyre dhe rritjes së akcizave të disa mallrave, pësoi një frenim duke filluar nga muaji gusht i vitit 2011, duke ndikuar ndjeshëm në rënien e inflacionit total. konkretisht, inflacioni vjetor dhe kontributi i kategorisë ka rënë përkatësisht nga 10.1% dhe 2.4 pikë përqindjeje në gjashtëmujorin e parë, në 7.8% dhe 1.9 pikë përqindjeje në gjashtëmujorin e dytë.
inflacioni i kategorisë “mallra konsumi joushqimorë” ndikohet nga ecuria e çmimit të naftës në vend, e cila përcaktohet nga ecuria e çmimit të saj në tregjet ndërkombëtare dhe nga zhvillimet në kursin e këmbimit. tendenca në rritje e çmimit të naftës dhe nënçmimi i lekut ndaj dollarit janë reflektuar edhe në çmimet e tregut vendas. nga ana tjetër, çmimi i naftës në tregun vendas gjatë këtij gjashtëmujori është ndikuar edhe nga disa masa fiskale në muajin shtator8. krahas rritjes së çmimit të naftës, në inflacionin e kësaj kategorie ka ndikuar rritja e çmimit të barnave, e cila intensitetin më të lartë
6 në gjashtëmujorin e parë të vitit 2011 ky kontribut ishte 72%, ndërkohë që dy kategoritë e tjera të rëndësishme të shportës shënuan një kontribut 22%.
7 kontributi i kësaj kategorie ra me 0.5 pikë përqindjeje në fund të vitit, ndërkohë që kontributi i saj në muajin korrik arriti në 1 pikë përqindjeje tek inflacioni total.
8 vendosja e taksës së mjedisit mbi karburantet në muajin shtator në vlerën 5 lekë, e rriti çmimin e naftës në disa shifra më të larta se vlera e kësaj takse.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 7. Inflacioni vjetor dhe tremujor (%).
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
2005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
-2
-1
0
1
2
3
4
5
Normë tremujore (boshti djathtas)Normë vjetore (boshti majtas)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
e pati në tremujorin e parë të tij9. Si rezultat, ndërsa në pjesën më të madhe të 10 viteve të fundit kontributi mesatar i kësaj kategorie tek inflacioni total ishte në vlerat 0.1 - 0.2 pikë përqindjeje, gjatë këtij viti ky kontribut arriti në 0.5 - 0.6 pikë përqindjeje. Zgjatja në kohë e veprimit të rritjes së çmimeve të kësaj kategorie, ishte faktori që ushtroi presione të shtuara në inflacionin e brendshëm edhe gjatë këtij gjashtëmujori, në dallim nga kategoritë e tjera të cilat vepruan në kahun rënës.
kategoria “ushqime të papërpunuara” regjistroi një rënie të çmimeve në nivel vjetor gjatë këtij gjashtëmujori, duke mbetur brenda luhatjeve të shënuara që nga qershori i këtij viti. inflacioni vjetor i kësaj kategorie, rezultoi - 0.1 gjatë këtij gjashtëmujori, duke kontribuar gjithashtu në rënien e normës së inflacionit total me gati 0.5 pikë përqindjeje. vlera negative të inflacionit dhe kontributit të kësaj kategorie nuk ishin shënuar që nga vera dhe vjeshta e vitit 2008. në mënyrë të veçantë, dhjetori i këtij viti u karakterizua nga norma më të ulëta të inflacionit për këtë kategori. inflacioni më i ulët mund të ketë ardhur edhe si rezultat i rritjes së peshës së prodhimit vendas në plotësimin e kërkesës për këta mallra. Gjithashtu, lëvizjet mbiçmuese të lekut kundrejt monedhës evropiane dhe kërkesa e brendshme e dobët dhanë ndikimin tyre në çmimet e kësaj kategorie. kontributi i saj në
inflacionin vjetor shënoi një vlerë prej -0.1 pikë përqindjeje, ndërkohë që një vit më parë ky kontribut shënonte mesatarisht vlerën 0.7 pikë përqindjeje.
në kategorinë “mallra me çmime të administruara” vlen të përmendet fakti që kontributi i saj në inflacion është pothuajse zero, pas shuarjes së efekteve të rritjes së çmimeve në këtë kategori gjatë vitit 2010. Gjatë këtij gjashtëmujori, u reflektua si shuarja e efektit të rritjes të çmimit të energjisë elektrike në janarin e vitit 2010 ashtu edhe shuarja graduale e efektit të rritjes të çmimit të disa mallrave të tjerë (uji, shërbime mjekësore etj.).
9 Rritja e çmimit të barnave erdhi kryesisht si rezultat i vendosjes së tvSh-së mbi barnat.
Burimi: INSTAT dhe llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
Grafik 8. Kontributi i kategorive kryesore në inflacio-nin vjetor (në pikë përqindjeje).
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Ushqime të përpunuaraUshqime të papërpunuara Mallra konsumi joushqimorë
Mallra konsumi afatgjatëStrehim ShërbimeMallra me çmime të rregulluara
Total
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
tabelë 4. kontributi vjetor i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje).
t3-09 t4-09 t1-10 t2-10 t3-10 t4-10 t1-11 t2-11 t3-11 t4-11ushqime të përpunuara (pp) -0.1 -0.1 0.3 0.6 1.1 1.4 2.2 2.5 2.2 1.6
Bukë dhe drithëra (pp) -0.1 -0.3 -0.2 -0.1 0.1 0.4 0.7 1.0 0.8 0.5alkool dhe duhan (pp) 0.1 0.2 0.1 0.2 0.2 0.2 0.5 0.4 0.4 0.4
ushqime të papërpunuara (pp) 2.3 2.5 2.6 1.3 0.9 0.5 0.6 0.5 0.0 -0.1Fruta (pp) 0.5 0.6 0.2 0.1 0.3 0.1 0.2 0.4 0.2 0.3perime(pp) 0.9 1.0 2.0 1.5 0.1 -0.7 0.1 -0.4 -0.6 -0.7
Shërbime (pp) 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0Çmime të rregulluara (pp) -0.4 0.3 0.7 0.9 1.0 0.9 0.4 0.3 0.1 0.0
lëndë djegëse dhe energji (pp) 0.0 -0.1 0.4 0.4 0.4 0.4 0.2 0.3 0.2 0.1Strehim (pp) 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1 0.2 0.3 0.3 0.3
mallra konsumi joushqimorë -0.2 -0.1 0.3 0.4 0.3 0.2 0.6 0.5 0.4 0.6mallra konsumi afatgjatë (pp) 0.1 0.2 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.1
indeksi i çmimeve të konsumit (v/v, %) 2.1 3.1 4.3 3.4 3.4 3.1 4.0 4.1 3.2 2.5Burimi: inStAt, Banka e Shqipërisë.
kategoritë e tjera vazhdojnë të kenë një ndikim të ulët te norma e inflacionit total, duke reflektuar në këtë mënyrë kërkesën e dobët konsumatore për këto mallra dhe shërbime.
iii.3 pRiRjet kRYeSoRe të inFlacionit
inflacioni bazë vjetor10 rezultoi 2.7% në pjesën e dytë të vitit 2011, me një kontribut prej 66% në formimin e inflacionit total vjetor të periudhës përkatëse. inflacioni bazë ndoqi një prirje rënëse më të ngadaltë se ai total, sipas natyrës më persistente të presioneve inflacioniste të përfaqësuara prej tij. tremujorët e tretë dhe të katërt regjistruan përkatësisht vlerat 3% dhe 2.5%, në pasqyrim të shuarjes së disa prej goditjeve më të forta të gjeneruara nga çmimet e nëngrupit “Bukë dhe drithëra” gjatë pjesës së dytë të vitit të kaluar dhe të qëndrueshmërisë së kursit të këmbimit. në terma mesatarë, inflacioni bazë vjetor për vitin 2011 rezultoi rreth 2.9%, duke konvergjuar 10 mesatarja e dy matjeve (me përjashtim të përhershëm dhe me mesatare të reduktuar).
Grafik 9. Inflacioni vjetor sipas kategorive të mallrave dhe shërbimeve (në %).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-.04
.00
.04
.08
.12
.16
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Ushqime të përpunuara
-.04
.00
.04
.08
.12
.16 Ushqime të papërpunuara
-.04
.00
.04
.08
.12
.16 Mallra konsumi joushqimorë
-.04
.00
.04
.08
.12
.16 Mallra konsumi afatgjatë
-.04
.00
.04
.08
.12
.16 Strehim
-.04
.00
.04
.08
.12
.16 Shërbime
-.04
.00
.04
.08
.12
.16Mallra me çmime të rregulluara
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
drejt mesatares afatgjatë të inflacionit total dhe drejt objektivit të synuar të Bankës së Shqipërisë për inflacionin.
krahas prirjes afatgjatë rënëse, vlerat në reduktim të inflacionit total gjatë periudhës në analizë, u ndikuan edhe nga zhvillimet afatshkurta në çmimet e konsumit. luhatshmëria e tyre u sheshua në mënyrë të ndjeshme, duke u materializuar në vlera në rënie të inflacionit jobazë përgjatë dy tremujorëve të fundit të vitit 2011, përkatësisht në nivelet 3.5% dhe 2.7%. presionet afatshkurtra inflacioniste përcaktuan në terma mesatarë rreth 34% të vlerës së inflacionit total të periudhës korrik-dhjetor 2011. inflacionit vjetor jobazë rezultoi 0.6% në muajin dhjetor 201111, një vlerë “e veçuar” në historinë e serisë së këtij treguesi.
profilet e inflacioneve bazë dhe jobazë gjatë vitit 2011 kanë qenë të ngjashme, duke ndikuar në të njëjtin kah edhe zhvendosjen e inflacionit total. veçanërisht, në gjashtëmujorin e dytë të tij u verifikua një konvergjim i dukshëm i vlerave të inflacioneve përkatëse. kjo sjellje, nga njëra anë është motivuar nga ngadalësimi i kërkesës së brendshme në ekonomi12 dhe, nga ana tjetër, nga rënia e intensitetit të goditjeve të përkohshme nga krahu i ofertës13.
pjesa e dytë e vitit 2011 u karakterizua nga një frenim më i shpejtë i rritjes së çmimeve të lëndëve të para dhe bazë në tregjet botërore se sa parashikimet e kryera për to në pranverën e të njëjtit vit. ky zhvillim ndikoi në reduktimin e presioneve inflacioniste me origjinë jashtë ekonomisë së vendit, të kuantifikuara nga përqasja e inflacionit të sektorit të tregtueshëm të mallrave të shportës së iÇk-së. ai rezultoi 3.2% në terma vjetorë për gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011, më i ulët nga vlerat e pjesës së parë të vitit, por shumë i përafërt me nivelin e shënuar në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. ndërkohë, inflacioni i
11 vlera minimale që nga muaji janar i vitit 200�, kur inflacioni jobazë rezultoi -0.4%. 12 Shprehur në prirjen e inflacionit bazë.1� Shprehur në reduktimin më të shpejtë të inflacionit jobazë.
Grafik 10. Inflacioni vjetor bazë dhe jobazë (majtas); kontributet përkatëse (djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
0
12
34
5
67
8
910
1112
13
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Inflacioni bazëInflacioni jobazëTotal
Norma bazë e interesit
0
1
1
2
2
3
3
4
4
5
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Kontribut inflacioni bazëKontribut inflacioni jobazëTotal
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
sektorit përkatës për tremujorin e katërt të vitit rezultoi relativisht i ulët (2.7%)14, i ndikuar nga vlera e muajit dhjetor 2011 (1.4%). Sjellja e kursit të këmbimit ka vijuar të mbështesë sheshimin e luhatjeve të ardhura nga çmimet e huaja në ekonominë e vendit. për gjysmën e dytë të vitit 2011, inflacioni i sektorit të tregtueshëm të mallrave të shportës së iÇk-së formoi rreth 68.2% të vlerës së inflacionit total.
presionet inflacioniste me burim kryesor zhvillimet në ekonominë e brendshme konkretizohen në vlerat pranë mesatares historike të inflacionit të sektorit të patregtueshëm, neto nga çmimet e rregulluara të shportës së iÇk-së15. ky tregues rezultoi 2.3% për periudhën në analizë, duke formuar rreth 25.4% të vlerës së inflacionit total vjetor të gjashtëmujorit të dytë16. luhatjet e tij në pjesën e parë të vitit dhanë sinjale të fillimit të efekteve të raundit të dytë në inflacion, të cilat gjatë muajve në vijim u sheshuan pjesërisht. në mbështetje të këtij vlerësimi qëndron edhe sjellja e pritjeve të aktorëve të tregut për frenim të inflacionit në horizontin kohor të një viti. në fundin e vitit 2011 dhe në fillimin e vitit aktual, pritshmëritë e tyre për inflacionin janë ankoruar më pranë objektivit 3% të Bankës së Shqipërisë.
14 më e ulëta që prej tremujorit të dytë të vitit 2009, shkaktuar nga efekti bazës së lartë krahasuese në vitin 2008.
15 Zhveshur nga ndikimi i lëvizjeve në çmimet e administruara (energji elektrike, ujë dhe shërbime spitalore).
16 Pjesa e mbetur e inflacionit (6.4%) u krijua nga shërbimet me çmime të rregulluara, inflacioni vjetor i të cilëve, në tremujorin e fundit të vitit 2011, rezultoi rreth 2.1%, minimumi i vlerave të dy viteve të fundit.
Grafik 11. Inflacioni vjetor sipas sektorëve (majtas); kontributet respektive (djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
Inflacioni i tregtueshëmTotal
Inflacioni neto i patregtueshëmInflationi nga çmimet e rregulluara (bd)
-1
0
1
2
3
4
5
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T3
Kontribut inflacioni neto i patregtueshëmKontribut inflacioni nga çmimet e rregulluara
Kontribut inflacioni i tregtueshëmTotal
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 12. Ecuria e diferencialit ndërsektorial të inflacionit.
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2007T1
2007T2
2007T3
2007T4
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
Diferenciali ndërsektorial Inflacioni i tregtueshëmInflacioni neto i patregtueshëm v/v Euro/Lek
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
ecuria e përbërësve të inflacionit sipas origjinës së krijimit të presioneve inflacioniste në ekonomi sintetizohet në treguesin e diferencialit ndërsektorial të inflacioneve. ai tregon se pjesa e dytë e vitit është karakterizuar nga një ngushtim relativisht i shpejtë i vlerave ndërmjet inflacionit, kryesisht inflacionit të mallrave me atë të shërbimeve. Gjatë vitit 2011, vlerat e tij vijnë në rënie, nga 2.8 në tremujorin e parë në 0.3 pikë përqindje, në të fund të vitit 2011.
kjo ecuri është përcaktuar njëherësh nga sjellja e të tre komponentëve: frenimi i nënçmimit të kursit të këmbimit, kryesisht në tremujorin e katërt të vitit; qëndrueshmëria relative e vlerave të inflacionit neto të patregtueshëm; ngadalësimi i inflacionit i sektorit të tregtueshëm, i përshpejtuar ndjeshëm në fund të vitit 2011. për rrjedhim, në terma të kontributeve vlerësohet se inflacioni i importuar në dy tremujorët e fundit të vitit ka formuar përkatësisht 49% dhe 35% të inflacionit total vjetor të secilit tremujor, me një mesatare të këtij kontributi për gjashtëmujorin e dytë prej 42%.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
të dhënat më të fundit për rritjen ekonomike në vend, në tremujorin e dytë të vitit 2011, tregojnë për një ngadalësim të rritjes ekonomike. Sipas të dhënave paraprake të inStAt-it17, rritja vjetore e prodhimit të brendshëm bruto rezultoi 0.5% në këtë tremujor. Rritja e ngadaltë dhe nën-potencial e ekonomisë është reflektuar në presione të dobëta për rritjen e pagave dhe frenimin e efekteve të raundit të dytë në inflacion. Gjithashtu, qëndrueshmëria relative e kursit të këmbimit, e kombinuar me presionet inflacioniste në rënie nga tregjet ndërkombëtare, kanë rezultuar në prirje ngadalësuese të inflacionit të importuar. në prani të pritjeve të ankoruara të agjentëve ekonomikë, inflacioni ka ndjekur një trajektore rënëse gjatë gjashtëmujorit të dytë të vitit 2011. mbështetur në këto vlerësime si dhe në parashikimet tona për ecurinë ekonomike në vend dhe jashtë, kërkesa agregate nuk pritet të ushtrojë presione inflacioniste gjatë periudhës së ardhshme.
iv.1 pRoDHimi i BRenDSHëm BRuto DHe ecuRia e këRkeSëS aGReGate
ngadalësimi i zgjerimit vjetor të vlerës së shtuar i atribuohet kryesisht performancës së dobët të sektorit të industrisë dhe zgjerimit të përmbajtur të aktivitetit të sektorit të shërbimeve. ecuria e ngadaltë e kërkesës agregate ka reflektuar kryesisht reduktimin e kërkesës së brendshme, ndërkohë që eksportet neto dhe segmenti fiskal kanë ulur kontributin pozitiv.
pas zgjerimit progresiv gjatë dy tremujorëve të fundit të vitit 2010, ritmet e rritjes së aktivitetit ekonomik u ngadalësuan në tremujorët e parë dhe të dytë18 të vitit 2011. Sipas të dhënave paraprake të inStat-it, rritja ekonomike në terma realë rezultoi 3.8%, në tremujorin e parë dhe 0.5%, në tremujorin e dytë të vitit 2011. në dritën e informacioneve më të fundit mbi prodhimin e tremujorit të dytë, mbi zhvillimet në ekonominë botërore dhe të sinjaleve të përftuara nga vrojtimet e besimit, parashikimet tona për rritjen ekonomike të vitit 2011 janë më të ulëta se në tremujorin e parë të këtij viti.
17 Produkti i brendshëm bruto për tremujorin e dytë 2011. në këtë publikim raportohet dhe rishikimi i shifrës së rritjes ekonomike për tremujorin e parë të vitit. Rritja ekonomike vlerësohet të ketë qenë �.8% nga �.4%, raportuar më parë.
18 Rritja e ulët ekonomike e tremujorit të dytë konfirmon materializimin e rreziqeve në kahun rënës të identifikuar më parë – konsumi dhe investimet nuk arritën të kompensonin ngadalësimin e pritur të eksporteve neto dhe të sektorit publik - si dhe veprimin e faktorëve të përkohshëm.
iv. ZHvillimet makRoekonomike DHe nDikimet në inFlacion
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
të dhënat e tërthorta sasiore dhe cilësore për tremujorët e tretë dhe të katërt të vitit 2011, sugjerojnë se zgjerimi i prodhimit ka vijuar të mbetet poshtë normës historike të rritjes së tij. kështu, norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në thuajse të gjithë sektorët e ekonomisë, ka rënë ndjeshëm në fund të vitit. pasiguria relativisht e lartë19 për ecurinë e ekonomisë së brendshme dhe të huaj, krahas reduktimit të mëtejshëm të kontributit të kërkesës së huaj dhe atij fiskal dhe rritjes së ngadaltë të të ardhurave të disponueshme, do të kushtëzojnë kryerjen e shpenzimeve konsumatore dhe të investimeve të bizneseve në të ardhmen. nga ana tjetër, zhvillimet e favorshme në tregjet financiare të ndikuara nga politika monetare lehtësuese pritet të reflektohen në kushte monetare të përshtatshme për të mbështetur konsumin dhe investimin privat në ekonomi.
iv.1.1 ecuRia e pRoDHimit SipaS SektoRëve
ngadalësimi i vlerës së shtuar në tremujorin e dytë i atribuohet kryesisht performancës së dobët të sektorit të industrisë dhe zgjerimit të përmbajtur të aktivitetit të sektorit të shërbimeve. nga ana tjetër, sektori i ndërtimit është tkurrur përsëri gjatë tremujorit të dytë të vitit.
për gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011, treguesit indirektë sasiorë sugjerojnë për përmirësim të aktivitetit ekonomik në tremujorin e tretë dhe të katërt të vitit.
19 Pasiguria relativisht e lartë sinjalizohet nga rënia ndaj mesatares me rreth 16.5 pikë e treguesit të ndjesisë ekonomike, në tremujorët e fundit të vitit 2011.
Grafik 13. Ecuria e PBB-së (ndryshime vjetore dhe tremujore, grafiku majtas) dhe e treguesit të tendencës ekonomike, normës së shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku
djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
-3.0
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
PBB tremujore (sa,bd)PBB vjetore (bm)
Rënie tremujore
-35.0
-30.0
-25.0
-20.0
-15.0
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
2006T3
2007T1
2007T3
2008T1
2008T3
2009T1
2009T3
2010T1
2010T3
2011T1
2011T3
-10.0
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
TNE (devijim nga mesatarja, bm)Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (devijim nga mesatarja, bd)
Inde pp
Mbi mesatare
Nën mesatare
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 14. Produkti i brendshëm bruto në ekonomi (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e sektorëve
(në p.p.) në ecurinë vjetore të tij.
-5
-3
-1
1
3
5
7
9
11
13
15
2006 T12006 T22006 T32006 T42007 T12007 T22007 T32007 T42008 T12008 T22008 T32008 T42009 T12009 T22009 T32009 T42010 T12010 T22010 T32010 T42011 T12011 T2
Tregtia, hotele dhe restoranteBujqësi, gjueti, pylltari dhe peshkim Industria
NdërtimTransport
Post-telekomunikacioniShërbime të tjeraPBB me çmime bazë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
e disagreguar sipas sektorëve, gjatë tremujorit të dytë vlera e shtuar në sektorin e industrisë shënoi rënie në terma vjetorë (8.5%) dhe tremujorë (13.2%). në përkeqësimin e ecurisë së sektorit të industrisë ndikoi kryesisht rënia me 66% e vlerës së shtuar nga dega “energji elektrike, ujë dhe gaz” krahasuar me një vit më parë. kjo tkurrje reflektoi rënien vjetore të prodhimit të realizuar në këtë degë, me 42%. nga ana tjetër, dega e industrisë nxjerrëse dhe ajo përpunuese gjeneruan vlera të shtuara më të larta krahasuar me një vit më parë, përkatësisht me rritje vjetore prej 32.8% dhe 4.3%.
prodhimi më i ulët në sektorin industrial mund të pasqyrojë një kombinim faktorësh. në tremujorin e dytë indeksi i prodhimit në industri vijoi ngadalësimin, duke shënuar një rënie vjetore me 24.8%. komponenti trend-cikël20 për këtë tregues gjithashtu ndoqi një tendencë rënëse. nga ana e kërkesës, tregues të tërthortë mbështesin një ngadalësim të kërkesës vendase dhe asaj të huaj21 për prodhimet industriale. më konkretisht, rritja më e ngadaltë e shifrës së afarizmit në vëllim për industrinë me 4.2% në tremujorin e dytë dhe kërkesa më e ulët e vlerësuar nga bizneset, duke iu referuar rezultateve të vrojtimeve, dëshmon për një kërkesë në rënie në sektorin e industrisë. Gjithashtu, rritja më e ulët e eksporteve industriale22 në tremujorin e dytë tregon për një kërkesë të huaj më të ulët në industri.
20 vlerësimi i komponentit trend bashkuar me atë ciklik për indekset e prodhimit të sektorit industrial dhe atij të ndërtimit është realizuar nëpërmjet rregullimit sezonal sipas teknikës X-12.
21 kërkesa e huaj për prodhimet industriale është përafruar me ecurinë e eksporteve kryesore industriale.
22 Referuar ecurisë vjetore të eksporteve për prodhimet kryesore industriale.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 15. Treguesi i ndjesisë ekonomike (mesatarja afatgjatë = 100), treguesi i besimit në industri, në ndërtim dhe në shërbime (në balancë, të rregulluar
për sezonalitet).
-30
-20
-10
0
10
20
30
2006 T1
2006 T3
2007 T1
2007 T3
2008 T1
2008 T3
2009 T1
2009 T3
2010 T1
2010 T3
2011 T1
2011 T3
0
20
40
60
80
100
120
ICICCI SCI
ESI (rhs)
Grafik 16. Sektori i industrisë. Vlera e shtuar (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e nëndegëve (në p.p., grafiku majtas). Indeksi i prodhimit (viti 2005 = 100), komponenti
trend e ciklik i tij, dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (në %, grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-30
-20
-10
0
10
20
30
T1T2 T3T4 T1T2T3T4 T1T2T3 T4T1T2 T3T4T1 T2T3T4 T1T2
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Industria nxjerrëseIndustria përpunuese
Energjia elektrike, ujë, gazIndustria totale
70
100
130
160
190
220
T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4
2007
2008
2009
2010
2011
0
20
40
60
80
100
Indeksi i prodhimitTrend dhe cikël i indeksit të prodhimitNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d.)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
përmirësimi relativ i treguesit të besimit në industri sugjeron për një performancë të pritshme më pozitive të sektorit industrial në pjesën e mbetur të vitit 2011. për më tepër, tregues të tërthortë sasiorë, si rritja vjetore e eksporteve industriale gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011 dhe e të ardhurave të mbledhura nga tvSh-ja kumulative për sektorin prodhues, si në tremujorin e tretë ashtu edhe gjatë 11 muajve të parë të vitit, mbështesin sinjalet optimiste të bizneseve lidhur me aktivitetin industrial.
prodhimi i energjisë elektrike gjatë periudhës janar – nëntor të vitit 2011 shënoi rënie me rreth 44.5% në terma vjetorë, kryesisht si pasojë e rënies së prodhimit në hidrocentralet e mëdha (ndikuar nga kushtet jo të favorshme hidrike në vend.) të dhënat më të fundit tregojnë se gjatë muajit nëntor 2011, prodhimi i energjisë shënoi rënie me rreth 75.2% në terma vjetorë.
Bilanci total i shkëmbimit të energjisë elektrike për periudhën e konsideruar rezultoi negativ, në rreth 2632.3 GWh. në të njëjtën periudhë të një viti më parë, ky bilanc ishte pozitiv në rreth 740.9 GWh.
luhatshmëria e vlerës së shtuar në sektorin e ndërtimit nuk u stabilizua në tremujorin e dytë të vitit 2011. pas kontraktimit të shfaqur në vitin 2010 dhe rritjes së moderuar në tremujorin e parë të vitit 2011, në tremujorin pasues sektori i ndërtimit gjeneroi një vlerë të shtuar 1.7% më të ulët në terma vjetorë dhe 7% më të ulët në terma tremujorë. kërkesa e ulët23 ka ndikuar në tkurrjen e vëllimit të ndërtimit me 9.7%. Duke iu referuar vlerës të lejeve të ndërtimit të miratuara rezulton se rënia vjetore e kësaj vlere për tremujorin e dytë ka ardhur kryesisht nga tkurrja e ndërtimeve për qëllime banimi. komponenti trend - cikël për indeksin e prodhimit në ndërtim vijoi rënien e shënuar që në tremujorin e fundit të vitit 2010, duke mos u pasqyruar në shkallën e shfrytëzimit të kapaciteteve.
2� Shifra e deflatuar e afarizmit për këtë sektor u ngadalësua me 2%.
Grafik 17. Ecuria e treguesve kryesorë të bilancit energjitik, të dhëna mujore (grafiku majtas), të dhëna kumulative 11 – mujore (grafiku djathtas).
Burimi: KESH dhe llogaritje të ekspertëve.
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
03 '0705 '0707 '0709 '0711 '0701 '0803 '0805 '0807 '0809 '0811 '0801 '0903 '0905 '0907 '0909 '0911 '0901 '1003 '1005 '1007 '1009 '1011 '1001 '1103 '1105 '1107 '1109 '1111 '11
-100%
-50%
0%
50%
100%
150%
Prodhimi (GWh)Bilanci total i shkëmbimit (GWh
Prodhimi nd vjetore (%)
-4000
-2000
0
2000
4000
6000
8000
11M '03
11M '04
11M '05
11M '06
11M '07
11M '08
11M '09
11M '10
11M '11
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Prodhimi (GWh)Bilanci total i shkëmbimit (GWh)
Prodhimi nd vjetore (%)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
Grafik 18. Sektori i ndërtimit. Kontributi i sektorit (në p.p.) në rritjen vjetore të PBB-së (në %, grafiku majtas). Indeksi i prodhimit (viti 2005 = 100), komponenti trend e ciklik i
tij, dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (në %, grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T42007
2008
2009
2010
2011
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Indeksi i prodhimitTrend dhe cikël i indeksit të prodhimitNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d.)
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
T1T2 T3T4T1 T2T3T4T1 T2T3T4T1 T2T3T4 T1T2T3T4 T1T22006
2007
2008
2009
2010
2011
PBB në terma reale Kontributi i ndërtimit
hapësirë informuese 1. ecuria e qirave dhe e çmimeve të banesave në tiranë gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011.*
indeksi i çmimit të banesave, pas rritjes vjetore të theksuar të shënuar në tremujorin e tretë të vitit 2011, ra me 1.4% në tremujorin e fundit të vitit. ky ritëm ishte 11.6 pikë përqindjeje më i ulët se rritja e shënuar në tremujorin e tretë. i deflatuar me indeksin e çmimit të konsumit, ndryshimi vjetor real në këtë tremujor ishte -�.8%.
Gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, indeksi i qirasë (iq) për tiranën shënoi një rritje të theksuar me rreth 8.8% në terma nominalë vjetorë. kjo rritje konfirmon trendin rritës të nisur që nga tremujori i kaluar. në terma vjetorë realë, iq-së shënoi rritje prej 6.1%. krahasuar me tremujorin e kaluar, indeksi i qirasë shënoi rritje me rreth 17.�% në terma nominalë dhe rritje me rreth 16.0% në terma realë. Rritja tremujore e këtij treguesi është e ndikuar pjesërisht nga sjellja sezonale e tij në tremujorin e katërt.
Grafik 19. Indeksi i çmimit të banesave dhe indeksi i qirasë së banesave dhe ndryshimet vjetore, në përqindje.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-35-30-25-20-15-10-505
101520253035
0
20
40
60
80
100
120
140
T2 '01
T4 '01
T2 '02
T4 '02
T2 '03
T4 '03
T2 '04
T4 '04
T2 '05
T4 '05
T2 '06
T4 '06
T2 '07
T4 '07
T2 '08
T4 '08
T2 '09
T4 '09
T2 '10
T4
'10T
2'11
T4
'11
Indeksi i qirasëNdryshimi vjetor (në %)
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
T2 '02
T4 '02
T2 '03
T4 '03
T2 '04
T4 '04
T2 '05
T4 '05
T2 '06
T4 '06
T2 '07
T4 '07
T2 '08
T4 '08
T2 '09
T4 '09
T2 '10
T4
'10T
2'11
T4
'11
Indeksi i çmimit të banesaveICb (nd. vjetor në %)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
Zhvillimet më të fundit në tregun e banesave tregojnë se çmimet e shitjes së tyre kanë filluar të bien krahasuar me çmimin e qirasë së tyre. Raporti i indeksit të çmimeve dhe të qirasë shënoi vlerën 1.86 ose rreth 20% më i ulët krahasuar me tremujorin e mëparshëm dhe rreth 9.2% më i ulët krahasuar me të njëjtin tremujor të një viti më parë. megjithëse në rënie, ky raport vijon të qëndrojë mbi trendin e tij historik.
* indekset e çmimeve dhe të qirasë së banesave ndërtohen vetëm për qytetin e tiranës.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 20. Raporti i indeksit të çmimeve dhe të qirasë.
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
T2 '98T4 '98T2 '99T4 '99T2 '00T4 '00T2 '01T4 '01T2 '02T4 '02T2 '03T4 '03T2 '04T4 '04T2 '05T4 '05T2 '06T4 '06T2 '07T4 '07T2 '08T4 '08T2 '09T4 '09T2 '10T4 '10T2 '11T4 '11
Ecuria e raportit ICB/IQMesatare afatgjatë
Mesatare 1998 T2-- 2006 T2 0.72
Mesatare 2006 T2 - 2011 T41.92
në tremujorin e tretë të vitit 2011, treguesi i besimit në ndërtim rezultoi lehtësisht më i përmirësuar krahasuar me një tremujor më parë, si rrjedhim i porosive dhe kërkesës më pozitive në këtë sektor. megjithatë, tkurrja e të ardhurave të mbledhura nga tvSh-ja gjatë tremujorit të tretë dhe miratimi i një numri më të ulët lejesh ndërtimi24 gjatë tremujorit të dytë, mund të sugjerojnë se ecuria e sektorit ndërtues vijon të mbetet e ngadaltë edhe në gjysmën e dytë të vitit 2011. në këtë linjë janë edhe rezultatet e vrojtimeve, sipas të cilave bizneset shprehen pesimiste lidhur me ecurinë e ndërtimit në tremujorin e katërt të vitit 2011.
aktivitetet e bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit dhanë një kontribut pozitiv në vlerën e shtuar të sektorit prodhues gjatë tremujorit të dytë të vitit 2011, duke vijuar tendencën rritëse të shfaqur që gjatë fundit të vitit 2010. më konkretisht, vlera e shtuar e këtyre aktiviteteve u zgjerua me 3.4% në terma vjetorë dhe me 1.1% në terma tremujorë; norma këto të krahasueshme me mesataret historike afatgjata përkatëse. në pjesën e mbetur të vitit 2011, të dhëna sasiore të pjesshme25 për tremujorin e tretë sinjalizojnë për tkurrje të prodhimit agroindustrial me 7.8% në terma vjetorë, ndërkohë që shitjet e realizuara për prodhimet agroindustriale u rritën me një ritëm modest vjetor prej 2% në terma realë. megjithatë, zgjerimi vjetor i investimeve, i numrit të njësive ekonomike dhe i të punësuarve në degën e agroindustrisë, pritet të reflektohen në një ndikim pozitiv në prodhimin bujqësor për tremujorët e tretë dhe të katërt, të vitit 2011.
24 treguesi i numrit të miratuar të lejeve të ndërtimit në përgjithësi paraprin zhvillimet në sektorin e ndërtimit.
25 Burimi: ministria e Bujqësisë, ushqimit dhe mbrojtjes së konsumatorit.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
në tremujorin e dytë të vitit 2011, vlera e shtuar e sektorit të shërbimeve ngadalësoi rritjen vjetore në 1.8%, duke qenë rreth 4.2 pikë përqindjeje poshtë mesatares historike të saj. kjo prirje pasqyroi kryesisht ecurinë e ngadaltë të kërkesës së brendshme. e analizuar në terma tremujorë, vlera e shtuar e shërbimeve vijoi një tendencë pozitive, ndonëse rritja mbetet e ulët në 1%. megjithatë, ky sektor mbetet kontribuuesi kryesor në zgjerimin e pBB-së.
Dinamika më e ngadaltë e sektorit të shërbimeve në tremujorin e dytë i atribuohet në një masë të madhe zhvillimeve në degën “postë dhe komunikacion” dhe “Shërbime të tjera”. vlera e shtuar prej aktiviteteve të postës dhe komunikacionit vijoi të bjerë, ndonëse ajo frenoi ritmin e rënies vjetore në 2.1%. në këtë ecuri ka ndikuar rënia vjetore e shifrës së afarizmit në vëllim me 5% për degën e komunikacionit dhe me 6.5% për treguesit e tjerë
Grafik 21. Sektori i bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit. Vlera e shtuar (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e nëndegëve (në p.p., grafiku majtas). Kontributi i sektorit
(në p.p.) në rritjen vjetore të PBB-së (në %, grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
PBB në terma realeKontributi i bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
PeshkimiBujqësia, gjuetia dhe pyjetBujqësia, gjuetia, pyjet dhe peshkimi
Grafik 22. Sektori i shërbimeve. Vlera e shtuar (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e nëndegëve (në p.p., grafiku majtas). Kërkesa (në balancë neto, p.p.) dhe norma e
shfrytëzimit të kapaciteteve (në %, grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
2007T2
2007T4
2008T2
2008T4
2009T2
2009T4
2010T2
2010T4
2011T2
2011T4
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Kërkesa në balancëNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d.)
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
Tregti Hotele dhe restoranteTransporti Post-komunikacioniShërbime të tjera Shërbime total
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
sasiorë të komunikacionit26. përsa i takon shërbimeve të tjera, vlera e shtuar prej tyre në pBB u rrit me një normë vjetore modeste prej 1.2%, e ndikuar kryesisht nga disa prej shërbimeve të siguruara nga sektori publik27. vlera e shtuar në degën “tregti, hotele dhe restorante” mbeti në nivele pothuajse të njëjta me një vit më parë, si rezultat i rënies së vlerës të shtuar nga tregtia me pakicë28. Dega e transportit vijoi të zgjerohet, duke dhënë kontributin më të lartë (rreth 0.7 p.p) midis aktiviteteve të shërbimeve në rritjen vjetore të pBB-së në terma realë.
Bizneset që veprojnë në sektorin e shërbimeve janë shprehur më optimistë për ecurinë e aktivitetit të tyre në tremujorin e tretë sesa në tremujorin e fundit të vitit.
iv.1.2 ecuRia e komponentëve të këRkeSëS aGReGate
Zgjerimi i kërkesës agregate ka rezultuar i ngadaltë në tremujorin e dytë të vitit 2011. në terma tremujorë, kërkesa agregate është tkurrur me rreth 1.7%, duke ndërprerë tendencën rritëse të tre tremujorëve të fundit. ngadalësimi i rritjes së pBB-së është shkaktuar nga ulja e kontributit të eksporteve neto dhe nga reduktimi i kërkesës së brendshme. Stimuli nga kërkesa e huaj pritet të vijë në rënie gjatë tremujorëve të tretë dhe të katërt të vitit 2011 si edhe gjatë vitit 2012. në kushtet e ndjekjes së një politike të kujdesshme fiskale, rigjallërimi i konsumit dhe i investimeve private do të jetë përcaktues për rritjen ekonomike të vitit 2012.
konsumi privat vlerësohet të ketë patur një ecuri të dobët në tremujorin e dytë të vitit 2011. tregues të disponueshëm për të, sugjerojnë se ecuria e tij për tremujorët në vazhdim do të jetë e ngadaltë, e kushtëzuar nga burimet e financimit dhe nga pasiguria për situatën financiare dhe për zhvillimet e ardhshme ekonomike.
indeksi i tregtisë me pakicë thelloi tkurrjen në tremujorin e dytë, duke rënë me 6.8% në terma vjetorë kundrejt rënies me 2.1% të regjistruar në tremujorin e parë. niveli i ulët i kërkesës është pasqyruar kryesisht në rënien e mallrave për konsum afatgjatë (-18% në terma mesatarë për gjashtëmujorin e parë), ndërsa kërkesa për mallrat ushqimore ka qenë e krahasueshme me nivelin e gjashtëmujorit të parë të vitit 2010. Shpenzimet konsumatore për importin e mallrave për konsum në terma realë kanë ardhur, gjithashtu në rënie. të dhënat cilësore për gjashtëmujorin e dytë të vitit të marra nga vrojtimet e besimit reflektojnë një pasiguri të lartë në vendimmarrjen e biznesit dhe të konsumatorit, duke sugjeruar drejtime të ndryshme të lëvizjes. kështu, treguesi i besimit konsumator u rrit në tremujorin e katërt, ndonëse treguesi i besimit në shërbime u ul ndjeshëm. në linjë me rritjen e kredisë konsumatore, rritja e
26 Përfshin ecurinë vjetore të treguesit të bisedave automatike telefonike dhe numrit të përdoruesve të fundit të shërbimeve të komunikimeve. Burimi: Buletini Statistikor tremujor, inStAt.
27 Përfshihen shërbimet e shëndetësisë dhe shërbime të tjera për komunitetin. 28 Shifra e afarizmit në vëllim në aktivitetet e tregtisë me pakicë thelloi tkurrjen vjetore në 7% në
tremujorin e dytë, të vitit 2011.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
balancës së blerjeve të mëdha në tremujorët e tretë dhe të katërt, në vrojtimin e besimit të konsumatorit sugjeron për konsum të shtuar në fund të vitit. ndonëse në tremujorët e tretë dhe të katërt konsumatorët janë optimistë për blerjet e mëdha, gjendja e tyre financiare, situata e punësimit dhe zhvillimet ekonomike vlerësohen negativisht. këto vlerësime, krahas prirjes së tyre për të kursyer të deklaruar në vrojtimin e besimit të konsumatorit dhe të reflektuar në rritjen e depozitave me afat dhe të zgjerimit të portofolit të bonove të thesarit, sugjerojnë se sjellja e tyre ndaj konsumit do të vazhdojë të jetë e kujdesshme.
konsumi privat është mbështetur kryesisht nga burimet e brendshme të financimit, ndërkohë që burimet e jashtme të financimit në formën e remitancave kanë qëndruar në nivele të ulëta. treguesi i pagës reale është rritur mesatarisht me rreth 0.6% në terma vjetorë për gjashtëmujorin e parë të vitit. ndërsa në tremujorin e parë ky tregues regjistroi normë pozitive rritjeje
Grafik 23. Tregues të tërthortë të konsumit privat.
Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë.
Treguesi I Besimit Konsumator
-20-18-16-14-12-10-8-6-4
p.p. Treguesi I Besimit Konsumator
-30-20-10010203040%
-20-15-10-50510152025
p.p.
Indeksi tregtisë me pakicë, v-m-vTreguesi I besimit në shërbime
2008 T1
2008 T2
2008 T32008 T42009 T12009 T2
2009 T3
2009 T4
2010 T12010 T22010 T32010 T4
2012 T12012 T2
2012 T32012 T4
2007 T42008 T12008 T2
2008 T32008 T42009 T1
2009 T22009 T3
2009 T42010 T12010 T22010 T32010 T42011 T12011 T2
2011 T3
2011 T4
2007 T22007 T32007 T42008 T12008 T22008 T32008 T42009 T12009 T22009 T32009 T42010 T12010 T22010 T32010 T42011 T12011 T22011 T32011 T4
2006 T2
2006 T4
2007 T2
2007 T4
2008 T2
2008 T4
2009 T2
2009 T4
2010 T2
2010 T4
2011 T2
2011 T4
-40-30-20-1001020304050%
Importi mallra konsumi (vmv,nom)Importi mallra konsumi (vmv,real)
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
-60-50-40-30-20-100
Paisje të ndryshme shtëpiakeBalanca e blerjeve të mëdha
Indeks
Grafik 24. Financimi i kërkesës konsumatore.
Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë.
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Balanca e situatës financiare(bm)Situata e kursim shpenzimeve(bm)Depozitat me afat të individëve(bd)
Treguesi i pagës reale (vmv)
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
vjetore prej rreth 2.2%, në tremujorin e dytë ai ra me rreth 1.8%. konsumi privat është mbështetur gjithashtu nga rritja e kredisë për individë, kryesisht në formën e kredisë konsumatore. nga ana tjetër, mbështetja e konsumit privat nga flukset hyrëse të remitancave, të cilat kanë rënë mesatarisht me rreth 8.6% gjatë nëntëmujorit të parë të vitit, ka qenë e pakët. Gjithashtu, përkeqësimi i termave të tregtisë ka shtrenjtuar faturën që konsumatorëve i është dashur të paguajnë për mallra të importit, duke ulur buxhetin e disponueshëm për konsum të mallrave dhe shërbimeve të prodhuara në vend.
tregues jo të drejtpërdrejtë sugjerojnë se edhe investimet kanë qenë të dobëta, duke reflektuar ngadalësimin e kërkesës së huaj dhe të brendshme, nivelin e ulët të besimit të bizneseve dhe normën nën mesataren historike të shfrytëzimit të kapaciteteve.
Rikuperimi i vërejtur në tremujorin e parë të vitit 2011 erdhi duke u zbehur në dy tremujorët pasues. importi i mallrave kapitalë shënoi rënie, përkatësisht me rreth 13.3 dhe 12.6% në terma realë, në këtë periudhë. investimet publike erdhën gjithashtu në rënie, siç reflektohet në tkurrjen e shpenzimeve kapitale në tremujorët e dytë dhe të tretë. Flukset neto të investimeve të huaja direkte, pasi u rritën me 38.4% në tremujorin e dytë, ranë me 29.3% në tremujorin e tretë.
vendimi për të kryer investime të reja është kushtëzuar nga pasiguritë për zhvillimet e ardhshme në vend dhe jashtë, nga norma e ulët e shfrytëzimit të kapaciteteve dhe besimi i lëkundur bizneseve. norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi, pasi u rrit disi në tremujorin e tretë të vitit, ra me rreth 2.7 pikë përqindjeje në tremujorin e katërt. mbështetja e financimit të investimeve private në formën e kredisë nuk ka munguar. për tremujorët e dytë dhe të tretë, kredia për qëllime investimi ka vijuar të zgjerohet por me norma më të ulëta se në fillimin e vitit. në të njëjtën linjë, kredia për investime ka ngadalësuar ritmet e rritjes në muajt tetor dhe nëntor. Sipas ekspertëve të bankave, në tremujorin e katërt të vitit 2011 është vërejtur një shtrëngim
Grafik 25. Tregues të tërthortë të investimeve private.
Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë.
-35
-25
-15
-5
5
15
25
35
45
55
65
2007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T3Tet-N
en
%
Importi mallrave kapitalë,nominal, vmvImproti I mallrave kapitalë, real, vmv
Investimet e huaja direkte (vmv;mesatare rrëshqitëse)
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
i kushteve të kredidhënies për bizneset29 (shih hapësirën informuese 3). nga ana tjetër, ashtu siç dëshmohet nga rritja e shpenzimeve kapitale në tremujorin e katërt, investimet publike kanë kontribuar pozitivisht në kërkesën agregate të këtij tremujori.
iv.1.3 këRkeSa e Huaj DHe tReGtia e jaSHtme
të dhënat më të fundit të disponueshme30 mbi treguesit kryesorë të sektorit të jashtëm të ekonomisë, pasqyrojnë ngushtim vjetor në terma realë31 të deficitit të eksporteve neto, gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011. ngushtimi i deficitit të eksporteve neto ka ardhur si pasojë e rënies së importit të mallrave e shërbimeve në terma realë, me rreth 4.2% dhe e rritjes së eksporteve me rreth 8.6% në terma vjetorë. Zhvillimet në balancën e importit dhe eksportit të mallrave e shërbimeve reale, vlerësohen të jenë materializuar në një kontribut pozitiv të këtij komponenti në rritjen e kërkesës agregate përgjatë kësaj periudhe.
29 në vrojtimin e aktivitetit kreditues, të kryer gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011.�0 të dhënat më të fundit mbi eksportet neto mbulojnë tremujorin e tretë të vitit 2011.�1 Për kalimin nga terma nominalë në terma realë të importeve dhe eksporteve të mallrave
është përdorur indeksi i vlerës njësi përftuar nga të dhënat në volum të tregtisë së jashtme. ndërsa, për importet dhe eksportet e shërbimeve është përdorur indeksi i çmimeve konsumit të shërbimeve llogaritur nga BSh.
Grafik 26. Balanca neto të investimeve të reja (majtas); Balanca neto të prodhimit, situatës financiare dhe kërkesës (djathtas)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-40, 00
-30,00
-20,00
-10,00
0,00
10,00
20,00
2002T
32003
T1
2003T
32004
T1
2004T
32005
T1
2005T
32006
T1
2006T
32007
T1
2007T
32008
T1
2008T
32009
T1
2009T
32010
T1
2010T
32011
T1
2011T
4
Investime të reja, devijim nga mesatarja
-25,0
-20,0
- 15,0
-10,0
-5, 0
0, 0
5,0
10,0
15,0
20,0
2008T
1
2008T
2
2008T
3
2008T
4
2009T
1
2009T
2
2009T
3
2009T
4
2010T
1
2010T
2
2010T
3
2010T
4
2011 T1
2011 T2
2011T
3
2011T
4
Balanca e prodhimit
Balanca e situatës financiareBalanca e kërkesës
Burimi: Drejtoria e përgjithshme e doganave, Banka e Shqipërisë dhe llogaritje të stafit.
Grafik 27. Ecuria e bilancit tregtar dhe zërave kryesorë në terma realë.
-0.01
-0.15
-0.07
0.27
-0.33-0.28
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
10M '06
10M '07
10M '08
10M '09
10M '10
10M '11
Importe realeEksporte reale
Bilanci tregtar real
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
Gjatë periudhës janar – tetor të vitit 201132, bilanci tregtar real ka vijuar të ngushtohet për të dytin vit radhazi. në periudhën e konsideruar, ai u ngushtua me rreth 28.8% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. kontributin kryesor në ngushtimin e deficitit tregtar vijoi ta japë rritja e eksporteve në terma realë me rreth 28.7% gjatë periudhës së konsideruar. në të njëjtin drejtim ndikoi dhe rënia e importeve në terma realë me rreth 5.0%.
tReGtiA në mAllRAtë dhënat mbi ecurinë e bilancit të tregtisë së jashtme në mallra të vendit
tonë për periudhën janar - nëntor 2011, dëshmojnë për ndryshim të prirjes së regjistruar gjatë të njëjtës periudhë në dy vitet paraardhëse. kështu, deficiti tregtar në mallra pas ngushtimit të regjistruar gjatë viteve 2009 dhe 2010, gjatë 11- muajve të parë të vitit 2011 u zgjerua me përafërsisht 8.1% në terma vjetorë nominalë. në terma vjetorë, rritja e përshpejtuar e eksporteve përgjatë vitit 201033 u moderua ndjeshëm, duke zbritur në rreth 19.9% gjatë 11-muajve të parë të vitit 2011. nga ana tjetër, zgjerimi vjetor i importeve të mallrave u përshpejtua në nivelin mesatar prej 12.2%, nga rreth 6.4% që ishte në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Gjatë 11-mujorit të parë të vitit 2011, flukset tregtare në energji elektrike vijuan të japin një efekt të konsiderueshëm në zgjerimin e deficitit tregtar. Duke përjashtuar këtë efekt, zgjerimi i deficitit tregtar për periudhën rezultoi vetëm 4.2% krahasuar me një vit më parë.
Shkëmbimet tregtare, gjatë 11-muajve të parë të vitit 2011 shënuan rritje me rreth 14.2% në terma vjetorë. Raporti i mbulimit të importeve nga eksportet në periudhën e konsideruar ishte rreth 36.7% ose rreth 2.4 pikë përqindjeje më i lartë, krahasuar me raportin e të njëjtës periudhë të një viti më parë.
në analizën mujore të bilancit të tregtisë së jashtme në mallra vihet re vijimësia e zgjerimit të deficitit tregtar për të katërtin muaj radhazi. Gjatë muajit nëntor 2011, deficiti tregtar në terma nominalë u zgjerua me rreth 16.3% në terma vjetorë, nga 11.6% në muajin e mëparshëm.
Duke përjashtuar efektin e flukseve tregtare në energji elektrike, gjatë muajit nëntor 2011, bilanci tregtar u zgjerua me rreth 14.2% në terma vjetorë. Frenimi i ritmit të rritjes së eksporteve si dhe
përshpejtimi i rritjes së importeve çuan në thellimin e mëtejshëm të deficitit tregtar në mallra, gjatë periudhës së analizuar. në ndarjen sipas grup-
�2 të dhënat e tregtisë së jashtme në vëllim disponohen deri në muajin tetor të vitit 2011.�� Gjatë vitit 2010, eksportet u rritën me rreth 56.1% në terma vjetorë dhe gjatë periudhës
janar – nëntor 2010 ato u rritën me rreth 58.0%, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit paraardhës.
Burimi: Statistikat e Tregtisë së Jashtme, Banka e Shqipërisë.
Graifk 28. Ecuria e deficitit tregtar me dhe pa energjinë elektrike (bd), importeve dhe eksporteve
(bm) (ndryshime vjetore në %).
8.1%
4.2%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
11M '05
11M '06
11M '07
11M '08
11M '09
11M '10
Bilanci tregtar (bd) Bilanci tregtar përjashtuar en. el (bd)Importe (bm) Eksporte (bm)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
mallrave, grupi “makineri dhe pajisje” vijoi të japë për të tretin muaj radhazi, kontributin kryesor në zgjerimin e deficitit tregtar.
Gjatë muajit nëntor 2011, eksportet kanë vijuar prirjen rritëse të muajve të mëparshëm edhe pse me ritme ndjeshëm më të ulëta krahasuar me mesataren e dhjetë muajve të mëparshëm dhe atë të vitit 2010. pjesërisht, frenimi i ritmit të rritjes së eksporteve i detyrohet edhe bazës së lartë krahasuese të një viti më parë34. në terma vjetorë, eksportet totale shënuan rritje me rreth 16.3% në muajin nëntor të vitit 2011, normë rritjeje kjo e njëjtë me atë të muajit të paraardhës. kontributin kryesor në normën e rritjes së eksporteve gjatë muajit nëntor vijojnë ta japin eksportet e mallrave të përfshirë në kategorinë “lëndë djegëse dhe energji”, me rreth 15.6 pikë përqindjeje. Brenda kësaj kategorie, kontribut të qenësishëm vijon të japë eksporti i naftës bruto35, i cili kontribuoi me rreth 26.0 milionë euro në eksportet totale të vendit tonë.
�4 norma mesatare e rritjes së eksporteve gjatë vitit 2010 ishte rreth 56.1%.�5 eksporti i naftës bruto zë rreth 7�.9% të eksportit të mallrave të përfshira në kategorinë “lëndë
djegëse dhe energji për 11 muajt e parë të vitit 2011”.
Burimi: Statistikat e Tregtisë së Jashtme, Banka e Shqipërisë.
Grafik 29. Kontributi sipas kategorive në thellimin/ngushtimin e deficitit tregtar.
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
01 '1002 '1003 '1004 '1005 '1006 '1007 '1008 '1009 '10 10 '1011 '1012 '1001 '1102 '1103 '1104 '1105 '1106 '1107 '1108 '1109 '1110 '1111 '11
Mallra të tjerë të përpunuar Makienri dhe pajisjeMallra të përpunuar Produkte kimikeYndyrna bimore dhe shtazore Lendet djegese minerale,
vajrat, dyllet mineraleLëndë të para, mineralePije dhe duhanUshqime dhe kafshë të gjalla
Grafik 30. Shuma rrëshqitëse 12-mujore e importeve, eksporteve dhe bilancit tregtar në ndryshime vjetore (grafiku majtas); bilancit tregtar në total dhe duke përjashtuar
energjinë elektrike në ndryshime vjetore (grafiku djathtas).
Burimi: Statistikat e Tregtisë së Jashtme, Banka e Shqipërisë.
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
02 '0705 '0708 '0711 '0702 '0805 '0808 '0811 '0802 '0905 '0908 '0911 '0902 '1005 '1008 '1011 '1002 '1105 '1108 '1111 '11
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Deficiti tregtarImporteEksporte
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
01 '1002 '1003 '1004 '1005 '1006 '1007 '1008 '1009 '10 10 '1011 '1012 '1001 '1102 '1103 '1104 '1105 '1106 '1107 '1108 '1109 '1110 '1111 '11
Deficiti tregtarDeficiti tregtar_pa energjinë elektrike
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
kategoria e produkteve të eksportit me peshën më të madhe ndaj totalit të eksporteve, “mallra të tjerë të përpunuar”, ku përfshihen kryesisht produktet tekstile me karakter ri-eksportues, ka ruajtur një prirje rritëse gjatë muajit nëntor edhe pse me ritme më të ulëta krahasuar me vitin e mëparshëm. në terma vjetorë, eksporti i kësaj kategorie u zgjerua me rreth 5.5% , duke kontribuar me rreth 1.9 pikë përqindjeje në rritjen e eksporteve totale. eksportet e mallrave të përfshira në kategorinë “lëndë të para e minerale” pas një periudhe rritjeje të qëndrueshme, shënuan rënie me rreth 13.0% në terma vjetorë. ashtu si dhe në muajin e mëparshëm, gjatë muajit nëntor, vijoi të vihet re një rënie e ndjeshme e kontributit të kategorisë “mallra të përpunuar”36 në rritjen e eksporteve totale37. Gjatë këtij muaji, eksportet e kësaj kategorie shënuan rënie me rreth 7.1% në terma vjetorë.
Gjatë muajit nëntor 2011, importet në vlerë drejt vendit tonë kanë vijuar prirjen e qëndrueshme rritëse të shfaqur pothuajse prej një viti. importet totale u rritën me rreth 16.3% në terma vjetorë. për të tretin muaj radhazi, importet e mallrave të përfshira në kategorinë “makineri dhe pajisje” dhanë kontributin kryesor në rritjen e importeve totale, me rreth 5.0 pikë përqindjeje. Brenda kësaj kategorie, rritje e theksuar u shënua në importin e mallrave të përfshirë në nënzërin “mjete të transportit të ndryshëm nga vagonët”. Heqja e taksës doganore për makinat e përdorura vlerësohet të ketë dhënë ndikim të ndjeshëm në importin e mallrave të kësaj kategorie38.
në ndarjen e importeve sipas përdorimit final të tyre në ekonomi, në muajin nëntor të vitit 2011 vihet re zgjerimi i importit të produkteve të përfshira në të trija kategoritë: “mallra kapitalë”, “mallra për konsum” dhe “mallra të ndërmjetëm” 39. kështu, importi i mallrave të ndërmjetëm, e cila është dhe
�6 Produktet kryesore të eksportuara në këtë kategori janë metalet bazë të përpunuara të çelikut, gizës, hekurit dhe bakrit.
�7 në muajin nëntor 2011, eksportet e kësaj kategorie në eksportet totale dhanë një kontribut negativ prej -1.9 pikë përqindjeje nga rreth 7.7 pikë përqindjeje që ka qenë kontributi mesatar mujor që prej fillimit të vitit 2011.
�8 importi i makinave (për pasagjerë) në vlerë gjatë muajit nëntor 2011 rezultoi rreth 2.7 herë më i lartë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. e njëjta tendencë u vu re edhe gjatë dy muajve të mëparshëm.
�9 në këtë kategori përfshihen: ushqime dhe pije të papërpunuara dhe të përpunuara për industrinë, produkte industriale të papërpunuara dhe të përpunuara, lëndët djegëse minerale, vajrat, dyllet minerale të papërpunuara dhe të përpunuara, mallra kapitale, pjesë këmbimi dhe aksesorë.
Burimi: Statistikat e tregtisë së jashtme, Banka e Shqipërisë.
Grafik 31. Kontributi i katër kategorive kryesore të eksporteve vendase në rritjen vjetore të eksporteve totale.
0.162792881
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
140%
02 '0903 '0904 '0905 '0906 '0907 '0908 '0909 '09 10 '09
11 '0912 '0901 '1002 '1003 '1004 '1005 '1006 '1007 '1008 '1009 '10 10 '1011 '1012 '1001 '1102 '1103 '1104 '1105 '1106 '1107 '1108 '1109 '1110 '1111 '11
Lëndë të para, mineraleLëndë djegëse dhe energji
Mallra të përpunuarMallra të tjerë të përpunuarEksporte totale
Burimi: Statistikat e tregtisë së jashtme, Banka e Shqipërisë.
Grafik 32. Ndryshimet vjetore në importin e mallrave dhe kontributi në normën vjetore të rritjes së importeve
sipas përdorimit final në ekonomi.
16.3%
-25%
-20%
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
02 '0903 '0904 '0905 '0906 '0907 '09 08 '0909 '0910 '0911 '0912 '0901 '1002 '1003 '1004 '1005 '1006 '1007 '1008 '1009 '10 10 '1011 '1012 '1001 '1102 '1103 '1104 '1105 '1106 '1107 '1108 '1109 '1110 '1111 '11
Mallra për konsumMallra të ndërmjetëm
Mallra kapitalëImporte totale
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
kategoria me peshën më të madhe ndaj totalit të importeve, regjistroi një normë rritjeje vjetore prej 11.6%. importi i mallrave kapitalë vijoi të rritet për të tretin muaj radhazi. Gjatë këtij muaji, importet e kësaj kategorie u rritën me rreth 25.0% në terma vjetorë. në muajin nëntor 2011, importi i “mallrave për konsum” shënoi rritje me rreth 22.9% në terma vjetorë.
aktiviteti tregtar i vendit tonë, i matur prej fluksit të shkëmbimeve tregtare me vendet partnere, u zgjerua me 16.3% në bazë vjetore. Shkëmbimet tregtare sipas drejtimit të tyre vijojnë të jenë të përqendruara me vendet e Be-së. ato mbuluan mesatarisht rreth 67.3% kundrejt totalit të aktivitetit tregtar të vendit tonë. në terma vjetorë, importet nga vendet e Be-së40 shënuan një rritje me rreth 16.4%, ndërsa eksportet drejt tyre u rritën me rreth 19.1% në terma vjetorë. pas rritjes së vazhdueshme të shkëmbimeve tregtare me vendet anëtare të ceFta-s41 që prej marsit të vitit 2011, gjatë muajit nëntor 2011, flukset tregtare me këto vende shënuan një rënie të theksuar prej rreth 28.2%. ky është dhe muaji i dytë radhazi gjatë të cilit, shkëmbimet me këto vende shënojnë rënie në terma vjetorë. nga ana tjetër, vijojnë të rriten shkëmbimet tregtare me partnerë të tjerë tregtarë si kina, turqia dhe Rusia etj. importet nga këto vende shënuan rritje në terma vjetorë me rreth 24.6% ndërsa eksportet ranë me rreth 33.9%.
40 Gjatë muajit nëntor 2011, importet nga italia dhe Gjermania vijuan të shënojnë rritje ndërsa importet nga Greqia vijuan të shënojnë rënie në terma vjetorë. në terma kumulativë, importet nga Greqia gjatë 11muajve të parë të vitit 2011, shënuan rënie mesatarisht me rreth 9.2% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. në periudhën e konsideruar eksportet drejt italisë, Greqisë dhe Spanjës vijuan të shënojnë norma pozitive rritjeje.
41 Bosnje dhe hercegovinë, kroaci, maqedoni, moldavi, mali i Zi, Serbi dhe kosovë. nuk përfshihen vendet që u futën në Be në vitin 2007. Burimi: www.ceftatradeportal.com
Burimi: Statistikat e tregtisë së jashtme, Banka e Shqipërisë.
Grafik 33. Kontributi në rritjen vjetore të eksporteve.
0.162817022
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
140%
01 '0902 '0903'0904 '0905'0906 '0907'0908 '0909 '0910 '0911 '0912 '0901 '1002' 1003 '1004 '1005 '1006 '1007 '1007' 1009'10 10 '1011 '1012'1001 '1102 '1103 '1104 '1105 '1106' 1107 '1108 '1109 '1110 '1111 '11
UE27Të tjerë
Kinë, Turqi, ZvicërCEFTA Eksporte totale
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
hapësirë informuese 2. Zhvillimet kryesore në bilancin e pagesave*
Gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011, bilanci i përgjithshëm i pagesave rezultoi me rritje të mjeteve valutore me rreth 56.4 milionë euro. deficiti i llogarisë korente gjatë këtij tremujori rezultoi 272.4 milionë euro, rreth 1�.1% më i lartë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. deficiti korent, për tremujorin e tretë të vitit 2011, u vlerësua në rreth 11.4% të PBB-së nominale** ose rreth 1.2 pikë përqindjeje më i lartë, krahasuar me nivelin e regjistruar në tremujorin e tretë të vitit 2010.
në analizën e llogarisë korente sipas zërave të saj kryesorë evidentohet zgjerimi i deficitit të eksporteve neto si faktor kryesor ndikues në përkeqësimin e pozicionit të kësaj llogarie. ngushtimi i deficitit tregtar në mallra me rreth 0.5% në terma vjetorë nuk arriti të kundërbalancojë efektin negativ të përkeqësimit të bilancit të llogarisë së shërbimeve, duke kushtëzuar kështu zgjerimin e deficitit të eksporteve neto me rreth 1�.8% në terma nominalë vjetorë. Suficiti i llogarisë së shërbimeve u ngushtua me rreth ��.5% krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit paraardhës, duke kontribuar me rreth 25.1 pikë përqindjeje në thellimin e deficitit korent. ngushtimi i suficitit në terma vjetorë në këtë llogari ishte pasojë kryesisht e rritjes së shpenzimeve për udhëtime personale për qëllime turizmi e biznesi të rezidentëve jashtë vendit. ndërkohë, prurjet valutore nga shërbimet personale të udhëtimit nga jorezidentët në vend shënuan rënie me rreth 12.0% gjatë periudhës në analizë. Zhvillimet në këtë nënzë të llogarisë së shërbimeve vlerësohet të jenë efektet e heqjes së regjimit të vizave ndaj Shqipërisë me vendet e Schengen-it. Bilanci neto i llogarisë së të ardhurave rezultoi në suficit prej 17.6 milionë eurosh gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011, kryesisht si pasojë e rënies së fluksit dalës të të ardhurave nga investimet e huaja direke. Pas rreth dy vjetësh që kjo llogari shënoi në mënyrë të vazhdueshme deficit neto, në nëntë muajt e parë të vitit balanca e saj rezultoi pozitive. Suficiti i llogarisë së transfertave korente vijoi të ngushtohet edhe gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011, prirje kjo e filluar që prej tremujorit të katërt të vitit 2010. në tremujorin e tretë të vitit 2011, suficiti i kësaj llogarie u ngushtua me rreth 4.2% në terma vjetorë. nënzëri kryesor i kësaj llogarie, transfertat prej emigrantëve, vijoi prirjen rënëse vjetore për të katërtin tremujor me radhë. në tremujorin aktual, flukset hyrëse të dërgesave të emigrantëve shënuan rënie me rreth 2.0% në terma vjetorë.
Gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011, flukset kapitale dhe financiare (neto) regjistruan një bilanc pozitiv prej 218.5 milionë eurosh ose rreth 15.8% më të larta, krahasuar me të njëjtën periudhë një viti më parë. të vlerësuara në raport ndaj PBB-së nominale, flukset (neto) kapitale dhe financiare rezultuan në rreth 9.2%, raport ky rreth 1.2 pikë përqindjeje më i lartë në terma vjetorë. Suficiti i regjistruar në llogarinë kapitale dhe financiare, gjatë tremujorit të tretë të vitit 2011, arriti të financojë rreth 80.2% të deficitit korent të regjistruar në këtë periudhë. investimet e huaja direkte neto (hyrëse – dalëse) rezultuan 166.4 milionë euro ose rreth �2.8% më të ulëta krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. në terma kumulativë, ihd-të neto për nëntëmujorin e parë të vitit 2011 rezultuan rreth 25.6% më të ulëta, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. tremujori i tretë i vitit 2011 u mbyll me rritje të investimeve të portofolit neto të rezidentëve në ekonomitë e huaja prej 54.2 milionë euro. llogaria e investimeve të tjera neto kontribuoi me rreth 99.8 milionë euro në rritjen e detyrimeve të rezidentëve ndaj jorezidentëve, kryesisht si pasojë e rritjes së huamarrjes private dhe asaj shtetërore.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
tabelë 5. tregues të bilancit të pagesave.
t3 ‘10 t4 ‘10 t1 ‘11 t2 ‘11 t3 ‘11llogaria korente (në mil euro) -245.2 -373.6 -229.6 -324.4 -272.4
llogaria korente (/pBB-së) -10.20% -16.70% -10.90% -13.50% -11.40%Bilanci tregtar -595.9 -584.9 -408.5 -581.4 -593.1eksporte, f.o.b. 270.3 305.9 370.6 330.8 344.1importe, f.o.b. -866.2 -890.7 -779.1 -912.2 -937.2
Bilanci i shërbimeve 180 5.2 -32.2 -11 119.7kredi 661 412.5 304.4 367.8 615.8Debi -481 -407.2 -336.6 -378.8 -496.2
Shërbime udhëtimi – neto 171.3 17.3 -43.5 -19.9 82.9Bilanci i të ardhurave -19.9 -31.6 14.7 22.2 17.6
kredi 70.8 73.1 60 69.5 74.3Debi -90.7 -104.7 -45.3 -47.3 -56.6
të ardhura nga iHD-neto -73.8 -73.7 -15 -9.5 -20.8transferta korente 190.6 237.7 196.4 245.9 183.4
kredi 233 280.1 238 287.6 225.9Debi -42.4 -42.4 -41.6 -41.7 -42.5
Dërgesa nga emigrantët –neto 135.1 165.1 153.1 189.4 132.6llogaria kapitale e Financiare (mil euro) 193.7 433.1 184.6 192.7 218.5llogaria kapitale e Financiare (/ pBB-së) 8.00% 19.20% 8.70% 8.00% 9.20%
llogaria kapitale 22.6 30.2 19.1 31.5 6.5llogaria financiare 171.1 402.8 165.5 161.2 212
iHD – neto 247.4 244.4 42.2 221.5 166.4investime portofoli – neto -6.6 286.8 -21.8 -23.2 -54.2investime të tjera – neto -74.8 -134.9 145.2 -37.1 99.8
Gabime dhe harresa 111.7 66.2 -32.1 130.1 110.3mjetet e reserves -60.2 -125.7 77.1 1.7 -56.4
Burimi: Bilanci i pagesave, Banka e Shqipërisë.
* të dhënat më të fundit të bilancit të pagesave i përkasin tremujorit të tretë të vitit 2011** PBB – ja nominale e përdorur për periudhën 200� – 2009 është ajo e publikuar nga
inStAt-i. Për vitet 2010 dhe 2011 janë përdorur projeksione të departamentit të Politikës monetare, Banka e Shqipërisë.
iv.1.4 tReGueSit FiSkalë DHe politika FiSkale
politika fiskale vlerësohet të ketë shfaqur natyrë stimuluese gjatë 11 muajve të parë të vitit 2011. megjithatë, sjellja e saj nuk ka qenë e njëjtë përgjatë tremujorëve. kështu, ritmi i zgjerimit fiskal është zbehur pas tremujorit të parë të vitit, si pasojë e një politike më të kujdesshme fiskale, e shprehur në ritme më të ulëta rritjeje të shpenzimeve buxhetore. ndërkohë, në tremujorin e fundit pritet një përshpejtim i zgjerimit fiskal, i udhëhequr në të njëjtën kohë prej rritjes së shpenzimeve korente e atyre kapitale42. prirja e shpenzimeve, krahas efektit të shkaktuar nga baza e ulët e krahasimit43, është përcaktuar
42 Shpenzimet totale të realizuara në 2 muajt e fundit (tetor dhe nëntor) kanë shënuar një rritje vjetore prej 12%, kryesisht në sajë të rritjes së shpenzimeve kapitale në terma vjetorë. në mungesë të të dhënave që i referohen klasifikimit të shpenzimeve sipas funksioneve për muajt tetor e nëntor, konsumin final të qeverisë e përafrojmë nëpërmjet totalit të shpenzimeve për personelin, papunësisë si edhe transfertave të ndryshme.
4� Përgjatë gjithë vitit 2010, shpenzimet buxhetore janë tkurrur në terma vjetorë, çka përcakton një bazë më të ulët krahasimi për vitin 2011.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
dhe prej sjelljes së tyre sezonale, e reflektuar kjo në një përqendrim më të lartë të pritshëm në tremujorin e fundit të vitit. në të njëjtën linjë me sjelljen e politikës fiskale, kontributi i sektorit publik në kërkesën agregate gjykohet i lartë në tremujorin e parë, i reduktuar në dy tremujorët pasardhës, për t’u përmirësuar në tremujorin e fundit të vitit 2011.
Shpenzimet buxhetore për periudhën 11-mujore janë realizuar në nivelin e 333.5 miliardë lekëve, duke njohur një rritje në terma vjetorë prej 5.4%. Rritja e shpenzimeve totale është mbështetur kryesisht nga rritja e shpenzimeve korente. megjithatë, gjatë muajve tetor e nëntor, edhe shpenzimet kapitale kanë gjeneruar një kontribut pozitiv në rritjen e totalit të shpenzimeve buxhetore.
Shpenzimet korente për periudhën janar-nëntor 2011, të cilat përfaqësohen në një masë të madhe (rreth 73%) nga shpenzimet e personelit, shpenzimet për sigurime shoqërore dhe shpenzimet për interesa, kanë shënuar një rritje vjetore prej 3.1%. Zëri që ka shfaqur rritjen më të lartë e më të qëndrueshme në kohë është ai i shpenzimeve për sigurime shoqërore. për 11 muajt e parë të këtij viti norma e rritjes vjetore nominale të këtij zëri rezultoi rreth 7.2%.
Shpenzimet kapitale të 11 muajve të parë të vitit 2011 kanë arritur një nivel prej 58.3 miliardë lekësh, duke shënuar një normë rritjeje vjetore prej 7%. Shpërndarja e tyre nëpër tremujorë nuk ka qenë e njëjtë, duke shkaktuar kështu luhatshmëri të lartë në normat e rritjes vjetore të regjistruara. në tremujorët e dytë e të tretë të vitit shpenzimet kapitale janë reduktuar në terma vjetorë, përkatësisht me 28% dhe 10%, duke sjellë për pasojë një normë negative rritjeje të shpenzimeve kapitale për 9-mujorin, me rreth 2%. megjithatë, tremujori i fundit ka mbartur një nivel më të lartë shpenzimesh kapitale, zhvillim i cili pritet të përcillet në një kontribut pozitiv të investimeve publike në kërkesën agregate.
Grafik 34. Ndryshimi vjetor i shpenzimeve buxhetore, korente e kapitale, në % (grafiku majtas), dhe kontributet përkatëse të shpenzimeve korente e kapitale në pp
(grafiku djathtas).
Burimi: BQE, Reuter.
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
2008
M02
2008
M04
2008
M06
2008
M08
2008
M10
2008
M12
2009
M03
2009
M05
2009
M07
2009
M09
2009
M11
2010
M01
2010
M03
2010
M05
2010
M07
2010
M09
2010
M11
2011
M01
2011
M03
2011
M05
2011
M07
2011
M09
2011
M11
-75.0
0.0
75.0
150.0
225.0
300.0
375.0
Shpenzime totaleKorente Kapitale (bd)
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
2008
M02
2008
M04
2008
M06
2008
M08
2008
M10
2008
M12
2009
M03
2009
M05
2009
M07
2009
M09
2009
M11
2010
M01
2010
M03
2010
M05
2010
M07
2010
M09
2010
M11
2011
M01
2011
M03
2011
M05
2011
M07
2011
M09
2011
M11
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
Kontr. shp.korente, në ppKontr. shp.kapitale, në pp
Shpenz.totale, ndr.vjetor në %
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
të ardhurat buxhetore për 11 muajt e parë të vitit kanë arritur një nivel prej 295.6 miliardë lekësh, duke shënuar një rritje vjetore prej 0.7%. të ardhurat gjatë këtij viti buxhetor kanë njohur një rritje të ngadaltë, duke reflektuar ecurinë e aktivitetit ekonomik dhe disa efekte që burojnë nga mënyra e klasifikimit të tyre. kështu, ecuria e dobët e konsumit në vend është pasqyruar në ritme të ngadalta rritjeje të të ardhurave nga tvSh-ja, të cilat përbëjnë dhe pjesën më të madhe (39%) të të ardhurave tatimore (ose 36% të totalit të të ardhurave). në të njëjtën kohë, të ardhurat jo-tatimore vijojnë të japin një kontribut negativ në ritmin e rritjes vjetore të të ardhurave totale, i cili për 11-mujorin e parë vlerësohet në rreth 3.1 pikë përqindjeje. prirja e të ardhurave jo-tatimore, të cilat përgjatë këtij viti kanë kontribuuar negativisht në rritjen e totalit të të ardhurave, është kryesisht rrjedhojë e klasifikimit të të ardhurave nga privatizimet, si nënzëra përbërës të të ardhurave me karakter jo-tatimor në vitin 2010. nëse përjashtojmë të ardhurat nga privatizimet nga totali i të ardhurave, të ardhurat buxhetore për 11-mujorin 2011 rezultojnë rreth 3.7% më të larta nga një vit më parë.
të ardhurat me karakter tatimor (të cilat përfshijnë të ardhurat nga tatimet e doganat, të ardhurat nga sigurimet shoqërore si edhe të ardhurat nga pushteti vendor) për 11 muajt e parë të vitit 2011 kanë arritur një nivel prej 272.4 miliardë lekësh. në terma nominalë, ky nivel rezulton rreth 4.2% më i lartë nga e njëjta periudhë një vit më parë. kontributin më të lartë në rritjen e të ardhurave me karakter tatimor e kanë dhënë të ardhurat nga tvSh-ja (1.3 pikë përqindje), të ardhurat nga kontributet e sigurimeve shoqërore (0.9 pikë përqindje), si edhe të ardhurat nga tatimi mbi fitimin (0.8 pikë përqindje).
të ardhurat nga tvSh-ja kanë njohur një rritje të ngadaltë gjatë këtij viti buxhetor, duke reflektuar një ecuri të dobët të konsumit në vend. megjithatë, gjatë muajve tetor e nëntor të ardhurat nga ky zë janë rritur me ritme më të përshpejtuara, duke çuar normën e rritjes vjetore për periudhën 11-mujore në 3.3%. të ardhurat nga tvSh-ja, që përftohen mbi vlerën e mallrave të importit kanë shënuar një rritje vjetore prej 8.7% për 11-mujorin, duke kontribuuar
Grafik 35. Ndryshimi vjetor i të ardhurave totale dhe zërave kryesorë, në %, (grafiku majtas) dhe kontributet sipas kategorive kryesore në rritjen e të ardhurave, në pp
(grafiku djathtas).
Burimi: Ministria e Financave dhe llogaritje të stafit të BSH-së.
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
2008
M02
2008
M04
2008
M06
2008
M08
2008
M10
2008
M12
2009
M03
2009
M05
2009
M07
2009
M09
2009
M11
2010
M02
2010
M04
2010
M06
2010
M08
2010
M10
2010
M12
2011
M02
2011
M04
2011
M06
2011
M08
2011
M10
-50.0
-25.0
0.0
25.0
50.0
75.0
100.0
125.0
150.0
Të ardhuraTVSH Akciza
Jo-tatimore (bd)
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
2008
M02
2008
M04
2008
M06
2008
M08
2008
M10
2008
M12
2009
M03
2009
M05
2009
M07
2009
M09
2009
M11
2010
M01
2010
M03
2010
M05
2010
M07
2010
M09
2010
M11
2011
M01
2011
M03
2011
M05
2011
M07
2011
M09
2011
M11
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
Kontr. tatimore në ppKontr. jo-tatimore në pp
Të ardhura, ndr.vjetor në %
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
pozitivisht në totalin e tvSh-së së mbledhur me rreth 6.4 pikë përqindjeje. nga ana tjetër, të ardhurat nga tvSh-ja që mblidhen mbi veprimtarinë ekonomike në vend vijojnë të regjistrojnë ritme negative rritjeje44, duke sugjeruar për një situatë më pak të favorshme për sektorë të veçantë të ekonomisë45. të ardhurat nga akcizat për 11-mujorin njohën një rritje vjetore prej 3.4%. të ardhurat nga akcizat, sikurse dhe ato nga tvSh-ja , kanë njohur një rritje vjetore të ngadaltë përgjatë vitit 2011. të ardhurat nga akcizat të mbledhura mbi importin e mallrave përgjatë gjithë vitit kanë shënuar ritme negative rritjeje, si pasojë e një vëllimi total më të ulët të importuar për mallrat subjekt i akcizës. ndarë sipas kategorive, vetëm grupi i lëndëve djegëse dhe ai i kafes kanë njohur rritje në terma vjetorë, rritje e cila ka ndjekur një trajektore rënëse pas tremujorit të parë të vitit.
një prej zërave tatimorë që ka shfaqur një rritje të qëndrueshme përgjatë këtij viti buxhetor është tatimi mbi fitimin, i cili për 11-mujorin e parë 2011 rezulton rreth 13.3% më i lartë nga e njëjta periudhë një vit më parë. megjithatë, ky ritëm rritjeje paraqitet më i moderuar (6.1%) nëse nuk përfshijmë tatim-fitimin e derdhur prej keSh-it në maj të këtij viti.
Deficiti buxhetor për periudhën 11-mujore rezultoi rreth 38 miliardë lekë, duke u thelluar me rreth 65% në terma vjetorë. Gjithsesi, deficiti buxhetor ka qëndruar brenda niveleve të parashikuara në planin buxhetor për vitin 2011. Deficiti i krijuar nga skema e kontributeve shoqërore, ka tejkaluar deficitin e përgjithshëm buxhetor me rreth 34%. Suficiti korent, i cili përafrohet nga diferenca e të
44 Ritmet negative të rritjes vjetore të të ardhurave të mbledhura nga administrata tatimore janë regjistruar dhe përgjatë vitit 2010. kjo prirje ka vijuar dhe në vitin 2011.
45 Referuar të dhënave të mF, sektori i ndërtimit dhe ai i shërbimeve kanë shënuar norma negative rritjeje të tvSh-së së arkëtuar në favor të buxhetit të shtetit, përkatësisht me �4% dhe 20%. Rënia e tvSh-së nga sektori i shërbimeve i dedikohet ndër të tjera uljes së tarifave të interkonjeksionit dhe atyre të telefonisë celulare.
Grafik 36. Balanca buxhetore (grafiku majtas) dhe shuma rrëshqitëse e balancës primare* në miliardë lekë.
*Balanca primare përfaqëson balancën buxhetore pa përfshirë shpenzimet për interesa, dhe shërben si një tregues paraprirës për dinamikën e ardhshme të borxhit publik. Shuma rrëshqitëse e balancës primare është përftuar si shumë e balancave primare mujore,
për një periudhë kohore 12 mujore.Burimi: Ministria e Financave dhe llogaritje të stafit të BSH-së.
-38.0
-100.0
-80.0
-60.0
-40.0
-20.0
0.0
20.0
2008
M02
2008
M04
2008
M06
2008
M08
2008
M10
2008
M12
2009
M02
2009
M04
2009
M06
2009
M08
2009
M10
2009
M12
2010
M02
2010
M04
2010
M06
2010
M08
2010
M10
2010
M12
2011
M02
2011
M04
2011
M06
2011
M08
2011
M10
Balanca buxhetore kumulative, mld lekë
-70.0-60.0-50.0-40.0-30.0-20.0-10.0
0.010.020.030.0
2008
M02
2008
M04
2008
M06
2008
M08
2008
M10
2008
M12
2009
M02
2009
M04
2009
M06
2009
M08
2009
M10
2009
M12
2010
M02
2010
M04
2010
M06
2010
M08
2010
M10
2010
M12
2011
M02
2011
M04
2011
M06
2011
M08
2011
M10
Shuma rrëshqitëse e balancës primare mujore, për 12 muaj (mld lekë)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
ardhurave korente46 me shpenzimet korente, rezultoi rreth 18.1 miliardë lekë ose rreth 15.7% më i lartë nga e njëjta periudhë një vit më parë.
Zhvillimet në zërat e të ardhurave dhe shpenzimeve janë reflektuar gjithashtu në një deficit primar. Zgjerimi i deficitit primar pritet të përkthehet në rritje të borxhit publik për pjesën e mbetur të vitit, nëse nuk balancohet nga një efekt pozitiv i shkaktuar nga diferenca mes rritjes ekonomike me normën e interesit të paguar mbi borxhin publik.
Struktura e financimit të deficitit buxhetor ka qenë pothuajse e ngjashme përgjatë gjithë 11 muajve të parë të vitit. më konkretisht, huamarrja e brendshme nëpërmjet emetimit të letrave me vlerë mbart peshën më të lartë në financimin e deficitit (rreth 81%). përsa i përket përbërjes së huamarrjes së brendshme, letrat me vlerë afatgjata (që konsistojnë në obligacionet e të gjitha maturiteteve) përfaqësojnë rreth 63% të emetimeve të reja gjatë këtij viti buxhetor. nga ana tjetër, huamarrja e huaj përbën rreth 42% të totalit të financimit të deficitit buxhetor përgjatë kësaj periudhe kohore47.
tabelë 6. treguesit kryesorë fiskalë.
11 m 2011 ndryshim vjetor
mld lekë 11m 2009 11m 2010 11m 2011të ardhura totale 295.6 2.2 9.4 0.7
tatime dhe dogana 210.1 1.5 6.2 4.3tvSH 106.6 2.3 3.4 3.3
tatim fitimi 18.0 -5.7 0.8 13.3akciza 36.0 1.8 14.1 3.4
tatimi mbi të ardh.personale 24.8 12.4 0.0 2.4pushteti vendor 10.8 7.4 -4.4 1.4
Sigurime shoqërore (kontribute) 51.5 4.6 9.1 4.7të ardhura jo-tatimore 20.7 -3.5 48.9 -29.6
Grante 2.5 68.8 10.3 -10.9Shpenzime totale 333.5 16.4 -4.9 5.4
Shpenzime korente 275.0 16.4 7.7 3.1personeli 60.8 -3.6 5.2 3.3
pagesa për interesa 37.3 13.1 14.9 0.5Shpenzime sigurime shoqërore 102.4 27.4 10.1 7.2
Shpenzime pushteti vendor 25.1 31.1 -9.7 -5.0Shpenzime kapitale 58.3 22.8 -35.8 7.0
Deficiti buxhetor 38.0 175.2 -64.2 64.8Burimi: ministria e Financave.
iv.2 tReGu i punëS, paGat DHe koStot e punëS
norma e papunësisë në gjashtëmujorin e parë të vitit 2011 u reduktua. megjithatë, në terma historikë ajo mbetet ende e lartë, duke kushtëzuar kështu dinamikën e rritjes së pagës nominale në ekonomi. Rritja e ngadaltë e
46 klasifikimi i të ardhurave korente është kryer sipas Government Finance Statistics manual, 1986, faqe 116, standard i cili aplikohet aktualisht për raportimin e të dhënave fiskale. të ardhurat korente përfaqësojnë diferencën e të ardhurave totale me grantet si edhe të ardhurat kapitale.
47 në zërat e financimit të deficitit buxhetor pasqyrohet dhe gjendja e likuiditetit të qeverisë, e cila regjistrohet me shenjë negative në financimin e brendshëm të deficitit. ky zë, për periudhën 11-mujore rezulton rreth 24% e deficitit të përgjithshëm buxhetor.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
të ardhurave nga paga ka lehtësuar presionet inflacioniste në terma të kostos së punës për njësi. për gjashtëmujorin e dytë të vitit, bizneset vlerësojnë një rritje më të dobët të punësimit.
tReGu i PunëStreguesi i punësimit për ekonominë48, pasi shënoi një pikë kthese drejt
rritjes në tremujorët e fundit të vitit 2010, u rrit përkatësisht me rreth 2.2% dhe 2.7% në terma vjetorë, në tremujorin e parë dhe të dytë të vitit 2011. Zgjerimi i punësimit është ndikuar kryesisht nga kërkesa e sektorit privat jo-bujqësor, ndërsa kërkesa e sektorit publik ka ardhur në rënie. punësimi në sektorin privat jo-bujqësor u rrit mesatarisht me rreth 5.4%, ndërsa në sektorin shtetëror ai ra mesatarisht me 0.7% në terma vjetorë për gjashtëmujorin e parë të vitit. të punësuarit në sektorin bujqësor, i cili tërheq pjesën më të madhe të ofertës për punë, janë rritur mesatarisht me rreth 2.1% gjatë gjashtëmujorit të parë. kjo rritje reflekton më së shumti efektin bazë të krahasimit me një vit më parë49.
në mungesë të të dhënave sasiore, gjykimi për ecurinë e kërkesës për punë do të mbështetet në rezultatet e vrojtimit të besimit të bizneseve për tremujorët e tretë dhe të katërt të vitit 2011. për gjashtëmujorin e dytë të vitit, gatishmëria e bizneseve për të marrë në punë, mbështetin vlerësimin për një rritje më të dobët të punësimit në këtë periudhë. Hezitimi i bizneseve drejt punësimit mund të reflektojë ecurinë e ngadaltë të prodhimit si dhe pasigurinë e shtuar për zhvillimet e ardhme në kërkesë. kjo sjellje vërehet kryesisht në sektorin e ndërtimit dhe të shërbimeve.
48 Statistikat më të fundit lidhur me tregun e punës pasqyrojnë zhvillimet deri në tremujorin e dytë të vitit 2011.
49 numri mesatar i të punësuarve në sektorin privat bujqësor nga tremujori i tretë 2008 deri në tremujorin e tretë 2009 është vlerësuar sipas Anketës së Forcës së Punës 2007, që nga tremujori i katërt 2009 deri në tremujorin e dytë 2010 vlerësohet sipas Anketës së Forcës së Punës 2008 dhe që nga tremujori i tretë 2010 është vlerësuar sipas Anketës së Forcës së Punës 2009.
Grafik 37. Ecuria e forcës së aftë për punë (% vjetore, majtas) dhe pesha mesatare e numrit të të punësuarve sipas sektorëve (në %).
Burimi: INSTAT.
Shpërndarja e punësimit 2005-2011
Bujqësia
57%Sektori
privat
jobujqësor
25%
Sektori
shtetëror
18%
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
2005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
Të papunëPunësimi në sektorin privat jobujqësorForca e aftë për punë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
tabelë 7. vlerësim për punësimin nga vrojtimet e besimit, në balanca neto (pikë përqindjeje).
2010 2011mesatare që nga 2002 H1 H2 H1 t3 t4
ekonomia -1 -1 -3 -5 -5 -7-industri -5 -8 -4 -5 -9 -2-ndërtim -7 -14 -13 -18 -15 -18-Shërbime 3 7 2 2 1 -4
Burimi: Banka e Shqipërisë, vBB
norma e papunësisë si një tregues i raportit kërkesë/ofertë në tregun e punës dhe i presioneve për rritjen e pagave është reduktuar, lehtë gjatë gjashtëmujorit të parë të vitit 2011. Rritja e punësimit, krahas reduktimit të numrit të të papunëve ka ndikuar në zvogëlimin e normës së papunësisë50, e cila qëndroi në vlerën 13.26% në tremujorin e dytë të vitit. megjithatë, reduktimi i vërejtur i normës së papunësisë nuk është i mjaftueshëm për ta rikthyer atë në prirjen e saj rënëse historike.
PAGAt dhe kOStOt PunëSpërballja e kërkesës dhe ofertës në tregun e punës rezultoi në një rritje më
të ngadaltë të pagave në tremujorin e dytë. Bazuar në të dhënat sasiore të statistikave afatshkurtra, paga mesatare51 në sektorët prodhues dhe në atë të shërbimeve u rrit me 2.2% në terma vjetorë nominalë, gjatë këtij tremujori. ky tregues u rrit me një normë vjetore më të ulët se inflacioni vjetor i tremujorit të dytë, gjë që përkthehet në një pagë mesatare reale në rënie (-1.8%). në sektorin shtetëror, paga mesatare regjistroi ritme rritjeje më të larta krahasuar
50 norma e papunësisë llogaritet si raport i numrit të të papunëve me forcën e aftë për punë. Rritja e forcës së aftë për punë kombinuar me rënien e numrit të të papunëve reflektohet në rënie të normës së papunësisë. nga ana tjetër, forca e aftë për punë llogaritet si shumë e numrit të të punësuarve me numrin e të papunëve. nëse rritja e punësimit është më e lartë se rënia e papunësisë, forca e aftë për punë rritet dhe si rrjedhojë norma e papunësisë bie.
51 llogaritet si raport i indeksit të fondit të pagave dhe indeksit të të punësuarve, duke përjashtuar degën e bujqësisë. Burimi: inStAt, Statistika Afatshkurtra.
Grafik 38. Ecuria e numrit normës së papunësisë (%, majtas) dhe e papunësisë afatgjatë (%,djathtas).
Burimi: INSTAT.
Norma e papunësisë
12.713.3
12.0
13.0
14.0
15.0
16.0
17.0
18.0
19.0
1998T1
1999T1
2000T1
2001T1
2002T1
2003T1
2004T1
2005T1
2006T1
2007T1
2008T1
2009T1
2010T1
2011T1Papunësia afatgjatë
8.3
8.0
8.2
8.4
8.6
8.8
9.0
9.2
2007T4
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010 T4
2011 T1
2011 T2
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
me treguesin e pagës mesatare për ekonominë. më konkretisht, paga mesatare shtetërore u rrit me 6.3% në terma nominalë dhe me 2.1% në terma realë, gjatë tremujorit të dytë.
Rritja e pagës minimale (në 20,000 lekë) në tremujorin e tretë të vitit 2011, ka të ngjarë të reflektohet në një rritje të pagës mesatare në ekonomi52. ky sinjal konfirmohet edhe nga rezultatet e vrojtimeve të besimit të bizneseve, sipas të cilave vlerësohet rritje e pagave në të gjithë sektorët e ekonomisë për tremujorët e tretë dhe të katërt të vitit.
në tremujorin e dytë të vitit 2011, dinamika pozitive e treguesit të produktivitetit të punës (pp) në aktivitetin ekonomik jobujqësor u ngadalësua duke shënuar një rritje të ulët vjetore (1.5%)53. ky zhvillim reflektoi më së shumti frenimin e dukshëm të aktivitetit ekonomik në vend në këtë tremujor, i shprehur në një realizim të ulët historik të vlerës së shtuar për aktivitetin e biznesit (pa bujqësinë). ecuria e këtij treguesi sugjeron se bizneset e aktiviteteve jobujqësore, nuk kanë mundur të ruajnë prirjen në rritje të treguesit të eficiencës së përdorimit të forcës së punës, me gjithë përpjekjet e tyre për t’iu përshtatur situatës ekonomike të dy viteve të fundit.
në të njëjtin tremujor, treguesi i kostos së punës për njësi të prodhuar (kpnj) vijoi të shënojë një normë vjetore negative (-3.4%) si edhe në tremujorin e parë të vitit. kjo ecuri është ndikuar nga ritmet modeste të rritjes së produktivitetit të punës, ndërkohë që paga mesatare në terma realë ka ardhur në rënie.
52 mbështetur në rezultatet e vrojtimit, bizneset shprehen se ndryshimi i pagës minimale zakonisht reflektohet në politikat e tyre të vendosjes së pagave.
5� në dy tremujorët paraardhës ndryshimet vjetore të treguesit të PP rezultuan përkatësisht 1.7% dhe 6%.
Grafik 39. Ndryshimi vjetor i pagës mesatare sipas sektorëve (grafiku majtas), ecuria tremujore e pagës dhe vlerësimi i saj në ekonomi (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë
-20.0 2006 T12006 T22006 T32006 T42007 T12007 T22007 T32007 T42008 T12008 T22008 T32008 T42009 T12009 T22009 T32009 T42010 T12010 T2
2011 T12011 T2
2008 T12008 T2
2008 T32008 T42009 T12009 T2
2009 T32009 T4
2010 T12010 T2
2010 T32010 T4
2011 T12011 T2
2011 T32011 T4
2010 T32010 T4
-15.0
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
Paga mesatare për ekonominë (%,vmv)Paga në shtet (%, vmv)
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
-10
0
10
20
30
40
50
Paga reale për ekonominë (tmt,bm)Vlerësimet e bizneseve për pagat (balancë,bd)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
analiza e mësipërme tregon se bizneset e aktiviteteve jobujqësore në kushtet e një aktiviteti ekonomik të ngadalësuar, kanë ndërtuar një përqasje më të kujdesshme ndaj pagave dhe kostove të punës.
për rrjedhojë, vlerësohet se kushtet aktuale të tregut të punës kushtëzojnë rritjen e moderuar të pagave dhe të kostove të punës, duke mos prodhuar presione të shtuara inflacioniste nga kostot e punës dhe duke shmangur rrezikun e një spiraleje të ardhshme inflacioniste nga pagat në ekonomi. Zhvillimet në inflacion, në pritjet inflacioniste dhe në treguesit e tërthortë të kërkesës gjatë pjesës së dytë të vitit 2011, evidentojnë vlerësimin mbi presionet inflacioniste nga kostot e punës në ekonomi.
iv.3 inFlacioni i impoRtuaR
presionet inflacioniste mbi nivelin e çmimeve në vend, të cilat burojnë prej luhatjeve në çmimet e partnerëve tanë kryesorë ndërkombëtarë, janë vlerësuar në rënie gjatë intervalit korrik-nëntor të 2011.
kështu, indeksi i agreguar i çmimeve të huaja dhe neeR 54 për periudhën korrik-nëntor është zgjeruar mesatarisht me 4.1% në terma vjetorë, ndërsa gjatë gjashtëmujorit të parë të 2011, ky indeks shënoi një rritje prej 4.4%. kështu, stabilizimi relativ i kursit të këmbimit gjatë 2011 ka ndihmuar në ruajtjen e nivelit të moderuar të përçimit të rritjes së çmimeve të huaja në tregun vendas. mbiçmimi vjetor i monedhës vendase, bazuar mbi ecurinë e indeksit neeR, ishte rreth 0.3% gjatë pjesës së dytë të vitit, ndërsa shënonte një nënçmim prej 1.1%, gjatë gjashtëmujorit të parë të vitit në studim.
54 ky indeks llogaritet si mesatare e ponderuar e indekseve të çmimeve të konsumit të 21 shteteve, duke përdorur peshat e importit të tyre bazuar në të dhënat e tregtisë së jashtme duke i shtuar vlerën e indeksit neeR për muajin përkatës.
Grafik 40. Treguesit e produktivitetit, të kostos së punës për njësi dhe i pagës mesatare reale (majtas); ndryshime vjetore (djathtas)*
*Matjet u referohen treguesve të produktivitetit të punës dhe të kostos së punës për njësi të prodhuar të ekonomisë përjashtuar bujqësinë. Në llogaritje janë përdorur
të dhënat nga vlera e shtuar (sezonalisht e rregulluar - INSTAT, PBB, T2’11) si edhe ato nga statistikat afatshkurtra për punësimin dhe për pagat (INSTAT, SASh, T2’11). Këta tregues nuk përfshijnë bujqësinë,
ndaj vlera e shtuar është konsideruar pa bujqësinë. Indeksi i pagës mesatare reale është përftuar pas deflatimit me atë të IÇK-së së rregulluar sezonalisht. Për efekt krahasimi, treguesit janë ribazuar
me vlerën e secilit tregues në tremujorin e parë të vitit 2003. Burimi: Llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
0.85
0.95
1.05
1.15
1.25
1.35
2003T12003T22003T32003T42004T12004T22004T32004T42005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T2
PP_ekonomi (pa bujq.)
KPNj_ekonomi (pa bujq.)Paga_mesatare_reale (pa bujq.)
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
2003T12003T22003T32003T42004T12004T22004T32004T42005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T2
v/v_PP_ekonomi (pa bujq.)v/v_KPNj_ekonomi (pa bujq.)
v/v_Paga_mesatare_reale (pa bujq.)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
presionet inflacioniste prej ambientit të jashtëm ekonomik të disagreguar për grupe të ndryshme të shportës së iÇk-së, kanë rezultuar në rënie edhe për kategorinë “ushqime të përpunuara” gjatë periudhës korrik-nëntor 2011. kjo ecuri konfirmohet prej prirjeve të ngjashme vjetore të indekseve, të cilat paraqesin luhatjen e çmimeve të huaja si: indeksi i vlerës njësi për eksportet e ushqimeve të përpunuara nga vendet e Bashkimit evropian drejt atyre të Ballkanit perëndimor dhe indeksi i çmimeve të huaja ushqimore. kështu, indeksi i çmimeve të huaja ushqimore55 paraqiti një rritje mesatare vjetore prej përafërsisht 6.3% gjatë pesë muajve, nga 7.2% që shënoi në gjashtëmujorin e parë.
55 ky indeks ndërtohet duke ponderuar indekset e çmimeve të mallrave ushqimorë të 19 vendeve, sipas peshës që ato zënë në importin e mallrave ushqimorë të vendit tonë. Peshat janë të përditësuara për vitin 2010, ndërsa të dhënat për importin e mallrave ushqimorë për vitin 2011 sipas origjinës nuk disponohen ende.
Grafik 41. Ecuria vjetore e normës së inflacionit, ndryshimeve vjetore të indeksit “Çmimet e Huaja + NEER” (majtas) dhe kontributi i çmimeve të huaja dh ecurisë së
kursit të këmbimit në inflacionin e importuar (djathtas)
Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT, FMN, OECD, EuroStat.
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
M1:09
M4:09
M7:09
M10:09
M1:10
M4:10
M7:10
M10:10
M1:11
M4:11
M7-11
M10-11
Ndryshime vjetore "Çmimet e huaja+ NEER"Inflacioni total
%
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
M1:09
M4:09
M7:09
M10:09
M1:10
M4:10
M7:10
M10:10
M1:11
M4:11
M7-11
M10-11
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
NeerNdryshime vjetore "Çmimet e huaja"
Ndryshime vjetore "Çmimet e huaja+ NEER"
% %
Grafik 42. Ecuria cikël-prirje afatgjatë e inflacionit vjetor të kategorisë “Ushqime të përpunuara”, e inflacionit vjetor të çmimeve të huaja ushqimore (majtas) dhe paraqitja e këtij indeksi kundrejt ndryshimit vjetor të indeksit të vlerës njësi të
eksporteve të BE-së (djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT, FMN, OECD, EuroStat.
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
2009M01
2009M04
2009M07
2009M10
2010M01
2010M04
2010M07
2010M10
2011M01
2011M04
2011M07
2011M10
Ushqime të përpunuara AL (cikël)Çmimet e huaja të ushqimeve (cikël)
-8
-4
0
4
8
12
16
2008M01
2008M04
2008M07
2008M10
2009M01
2009M04
2009M07
2009M10
2010M01
2010M04
2010M07
2010M10
2011M01
2011M04
2011M07
2011M10
Inflacioni i mallrave të përpunuara (AL)Ndryshimi vjetor "Indeksi i vlerës për njësi EU"
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
në të njëjtën kohë, indeksi i vlerës njësi për eksportet e ushqimeve të përpunuara nga vendet e Bashkimit evropian drejt atyre të Ballkanit perëndimor, u zgjerua me mesatarisht 6.7% në nivel vjetor për tremujorin e tretë të 2011, nga 9.8% që regjistroi gjatë pjesës së parë të vitit. vlen të evidentohet që përgjatë muajve të fundit, të dyja indekset e lartpërmendura kanë regjistruar në terma vjetorë, ritme rritëse më të zbehura duke e reflektuar këtë prirje edhe në ciklin e kategorisë “ushqime të përpunuara”.
iv.4 pRitjet inFlacioniSte
Bazuar në rezultatet e vrojtimeve më të fundit pranë agjentëve financiarë, bizneseve dhe konsumatorëve, pritjet për normën vjetore të inflacionit kanë vijuar të qëndrojnë brenda intervalit 2%-4%, duke ndihmuar në kontrollin e presioneve inflacioniste në ekonomi. Rritja e vlerave faktike të inflacionit në pjesën e parë të vitit 2011 u reflektua në rritje të pritjeve të agjentëve financiarë për inflacionin në të ardhmen, por ajo nuk rezultoi e qëndrueshme. të dhënat më të fundit tregojnë se gjatë tremujorit të fundit të vitit 2011 pritjet e agjentëve financiarë kanë rënë, në krahasim me tremujorin e tretë të vitit. kështu, pritjet e agjentëve të tregut financiar për inflacionin pas një viti kanë shënuar një rënie me 0.4 pikë përqindjeje, duke u ankoruar më afër vlerës objektiv, 3%. Rënia e pritjeve inflacioniste të agjentëve financiarë së bashku me vlerat e ulëta dhe të qëndrueshme të agjentëve privatë të ekonomisë përgjatë vitit 2011, dëshmojnë për ulje të rrezikut të goditjeve në inflacion nga pritje të larta inflacioniste.
në tremujorin e katërt të vitit 2011, agjentët financiarë presin që norma vjetore e inflacionit pas një viti të jetë mesatarisht 3.4%. ndërkohë, pritjet e bizneseve dhe të konsumatorëve për inflacionin pas një viti, në të njëjtin tremujor, kanë shënuar vlerën 2.2%.
iv.5 vleRëSim i pReSioneve inFlacioniSte në SektoRin Real të ekonomiSë
Gjashtëmujori i parë i vitit 2011 u karakterizua nga rritje ekonomike dhe përmirësim i treguesit të punësimit. megjithatë, ecuria e produktit të brendshëm bruto gjatë tremujorit të dytë të vitit 2011, si dhe pritjet për ecurinë e ekonomisë në tremujorët e tretë dhe të katërt, sugjerojnë se hendeku negativ i prodhimit mund të jetë thelluar në krahasim me parashikimin fillestar të tremujorit të parë. vlerësimet e Bankës së Shqipërisë tregojnë se ekonomia shqiptare ka vazhduar të karakterizohet nga kapacitete të pashfrytëzuara edhe gjatë pjesës së mbetur të vitit 2011 e në vijim.
Burimi: Vrojtimet e Besimit të Bizneseve dhe Konsumatorëve, Vrojtimi i Agjentëve Financiarë.
Grafik 43. Pritjet për normën e inflacionit pas një viti (në përqindje).
2,5
3,4
2,2
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
T1-07
T2-07
T3-07
T4-07
T1-08
T2-08
T3-08
T4-08
T1-09
T2-09
T3-09
T4-09
T1-10
T2-10
T3-10
T4-10
T1-11
T2-11
T3-11
T4-11
Inflacioni aktual
Inflacioni I pritur nga konsumatorët
Inflacioni I pritur nga ekspertët
Inflacioni I pritur nga bizneset
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Rritja nën-potencial e ekonomisë është reflektuar në presione të dobëta për rritjen e pagave dhe frenimin e efekteve të raundit të dytë në inflacion. Gjithashtu, qëndrueshmëria relative e kursit të këmbimit, e kombinuar me presionet inflacioniste në rënie nga tregjet ndërkombëtare, kanë rezultuar në prirje ngadalësuese të inflacionit të importuar. në prani të këtyre zhvillimeve dhe të pritjeve të ankoruara të agjentëve ekonomikë, inflacioni ka ndjekur një trajektore rënëse gjatë tremujorit të tretë dhe atij të katërt. në këto rrethana, presionet inflacioniste të ardhura nga ekonomia reale pritet të mbeten të zbehta gjatë periudhës në vijim.
Grafik 44. Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi (devijim nga mesatarja, grafiku majtas) dhe devijimi i normës së papunësisë (grafiku djathtas).
*Llogaritur si diferencë e normës së papunësisë sipas tremujorëve me normën e papunësisë në fund të vitit 2007. Përzgjedhja e kësaj norme si normë mesatare bazohet mbi faktin që gjatë
viteve 2003-2007 ekonomia vlerësohet të ketë operuar në kapacitet, duke gjeneruar rritje reale prej 6%.Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT.
-10.0
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
EkonomiaIndustri Ndërtim
Shërbime
pp
-0.60
-0.40
-0.20
0.00
0.20
0.40
0.60
0.80
1.00
Devijimi i normës së papunësisë *
pp
2008 T
1
2008 T
2
2008 T
3
2008 T
4
2009 T
1
2009 T
2
2009 T
3
2009 T
4
2010 T
1
2010 T
2
2010 T
3
2010 T
4
2011 T
1
2011 T
2
2011 T
3
2011 T
4
2008 T
1
2007 T
4
2008 T
2
2008 T
3
2008 T
4
2009 T
1
2009 T
2
2009 T
3
2009 T
4
2010 T
1
2010 T
2
2010 T
3
2010 T
4
2011 T
1
2011 T
2
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Rritja e mjeteve monetare në ekonomi ka shfaqur shenja ngadalësimi në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2011. ky ngadalësim ka ardhur kryesisht si pasojë e reduktimit të ritmeve të rritjes së mjeteve valutore neto të sistemit bankar, ndërkohë që kontributi i kredisë për sektorin privat dhe i financimit të deficitit buxhetor kanë qenë më të qëndrueshëm. në veçanti, rritja e kredisë për sektorin privat vazhdon të vuajë nga kërkesa e reduktuar për kredi dhe nga kushtet relativisht të shtrënguara të kreditimit të zbatuara nga sistemi bankar. Sistemi bankar shqiptar është i mirëkapitalizuar dhe me një nivel të kënaqshëm likuiditeti. megjithatë, ngadalësimi i aktivitetit ekonomik në vend dhe rritja e portofolit të kredive me probleme kanë forcuar kujdesin e bankave në kredidhënie. ky kujdes i shtuar, është materializuar në shtrëngimin e kushteve të kreditimit, veçanërisht të atyre kushteve që nuk kanë të bëjnë me normën e interesit, si kërkesat për kolateral, maturiteti dhe madhësia e kredive. njëkohësisht, ai është reflektuar në një qëndrim më kritik të sistemit bankar ndaj planeve të biznesit të paraqitura, sidomos në sektorin e ndërtimit, i cili ka qenë dhe një nga përfituesit më të mëdhenj të kredisë gjatë viteve të fundit.
tregjet financiare janë shfaqur përgjithësisht të qeta dhe kanë mundësuar transmetimin e sinjaleve të politikës monetare në ekonomi. normat e interesit të kredisë në lekë kanë vijuar prirjen rënëse, duke ndihmuar rritjen e kredisë në lekë për ekonominë dhe zhvendosjen e strukturës së portofolit të kredisë nga valuta në lekë. ecuria e kursit të këmbimit ka reflektuar përgjithësisht një ecuri të balancuar të kërkesës dhe të ofertës për valutë.
në përgjithësi, ekspansioni monetar gjatë vitit 2011 mbetet në linjë me kërkesën reale të ekonomisë për mjete monetare dhe nuk vlerësohet të përbëjë burim presionesh inflacioniste në ekonomi. Gjithashtu, ecuria e treguesve të likuiditetit, e kursit të këmbimit dhe e pritjeve për inflacionin, sinjalizojnë për presione të përmbajtura inflacioniste në sektorin monetar.
v.1 ecuRia e tReGueSve monetaRë
paraja e gjerë ose agregati m3, ka shënuar një rritje mesatare vjetore prej 10.4% gjatë periudhës korrik-nëntor 2011, duke shfaqur një reduktim të lehtë prej 1 pike përqindjeje kundrejt vlerës së regjistruar në gjashtëmujorin e parë. ngadalësimi i ritmeve vjetore të m3 ka pasqyruar një kontribut mesatarisht më të ulët të komponentit valutor të saj, e cila deri- diku është kompensuar nga kontributi më i lartë i kredisë për sektorin privat. kontributi i kërkesës për financim të sektorit publik ka patur luhatje tremujore por ka mbetur brenda
v. ZHvillimet monetaRe DHe tReGjet FinanciaRe
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
niveleve të parashikuara për vitin 2011. në terma mesatarë, kontributi i sektorit publik në krijimin e parasë ka mbetur i ngjashëm me pjesën e parë të vitit. edhe pse ka shfaqur ritme vjetore më të larta se në fillim të vitit, kërkesa për para e sektorit privat nuk paraqet një përmirësim të qëndrueshëm, duke reflektuar edhe ecurinë e ngadaltë të investimeve dhe të konsumit në ekonomi. nga ana e pasivit, ekspansioni monetar është mbështetur nga zgjerimi vjetor i depozitave në lekë me ritme të ngjashme me pjesën e parë të vitit, ndërkohë që sezonaliteti më i ulët i rritjes së depozitave në valutë është reflektuar në ngadalësimin gradual të ritmeve të rritjes së tyre.
agregati në lekë, m2 është rritur mesatarisht me 6.8% gjatë periudhës korrik-nëntor 2011, në nivele pothuajse të ngjashme me pjesën e parë të vitit. Zgjerimi i agregatit m2 është mbështetur kryesisht nga krijimi i parasë në lekë nga sektori privat, ndërkohë që sektori publik ka shfaqur një kërkesë të ulët për mjete monetare deri në muajin tetor. tendenca në rënie e normave të
Grafik 45. Ecuria e agregatit M3 dhe e komponentëve të kërkesës dhe ofertës për para.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Kontributi i --
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
nentor '06shkurt '07m
aj '07gushtnentor '07shkurt 2008m
aj 2008gusht 2008nëntor 2008shkurt 2009m
ajgusht 2009nentor shkurt 2010m
aj 2010G
usht 2010N
entor 2010Shkurt 2011m
aj 2011gusht 2011nentor 2011
PNQMVN
KSPnë rritjen vjetore të M3
Kontributi në ---
-4%
-1%
2%
4%
7%
9%
12%
14%
17%
19%
nëntor-06Janar-07m
ars-07m
aj-07korrik-07shtator-07N
entor-07janar -08m
ars-08m
aj -08korrik -08shtat -08nentor 08janarm
ars-09m
aj 2009korrik 2009shtator 2009nentor 2009janar 2010m
ars-10m
aj 2010korrik 2010shtator 2010nentor 2010janar 2011m
ars-11m
aj 2011korrik -11m
htator 2011m
entor 2011
Paraja jashtë bankaveDepozita në lekë
Depozitat në valutënë rritjen vjetore të M3
Grafik 46. Ecuria e agregatit M2 dhe raporti i parasë jashtë bankave ndaj M2.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshime vjetore
-15%
-7%
1%
9%
17%
25%
33%
41%
49%
shtat -08nentor 08janarM
ars-09M
aj 2009korrik 2009shtator 2009nentor 2009janar 2010M
ars-10M
aj 2010korrik 2010shtator 2010nentor 2010janar 2011M
ars-11M
aj 2011Korrik -11Shtator 2011N
entor 2011
-0.01
0.01
0.03
0.05
0.07
0.09
0.11
0.13
0.15
PJB (BM)Baza monetare (BM)
M2 (BD)
0.2
0.22
0.24
0.26
0.28
0.3
0.32
0.34
0.36
0.38
Nentor-07
shkurt -08
Maj -08
gusht -08
nentor 08
shkurt
Maj 2009
Gusht 2009
nentor 2009
shkurt
Maj 2010
Gusht 2010
nentor 2010
shkurt
Maj 2011
Gusht 2011
Nentor 2011
PJB/ M2
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
interesit të kredisë në lekë gjatë vitit 2011, duket se ka përkrahur financimin e ekonomisë në monedhën kombëtare. nga ana tjetër, rritja vjetore e m2 kulmoi në muajin nëntor, duke shënuar vlerën 7.4% dhe duke reflektuar rritjen e kredisë për sektorin publik gjatë dy muajve të fundit të vitit. ecuria e aktivitetit ekonomik, reduktimi i presioneve inflacioniste në ekonomi dhe forcimi i besimit në sistemin bankar, janë reflektuar në një kërkesë të moderuar për likuiditet nga agjentët ekonomikë. Raporti i parasë jashtë bankave ndaj m2 është reduktuar në 29.4% në muajin nëntor, duke qenë rreth 2.5 pikë përqindje më i ulët krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2010.
Depozitat e sistemit bankar janë rritur me norma më të ngadalta rritjeje, krahasuar me gjashtëmujorin e parë. megjithatë, rritja e tyre e rregulluar për sezonalitet tregon një ecuri më të mirë gjatë tremujorit të katërt. Depozitat në lekë kanë shfaqur një rritje vjetore të qëndrueshme prej rreth 11.2%. në tremujorin e katërt të vitit krijimi më i lartë i parasë në lekë ka mbështetur këtë rritje. Depozitat në valutë janë rritur me ritme më të ngadalësuara, në përgjigje jo vetëm të krijimit më të ulët të flukseve monetare në monedhë të huaj, por edhe nga zhvillimet në sektorin e jashtëm dhe nga pasiguritë e shtuara në eurozonë. norma vjetore e rritjes të depozitave në valutë arriti në 14.1% në muajin nëntor, përkundrejt mesatares së rritjes vjetore prej 21% në gjashtëmujorin e parë. pastruar nga luhatjet e kursit të këmbimit në muajin nëntor, depozitat në valutë kanë shfaqur rritje të moderuar mujore.
Struktura kohore e depozitave ilustron edhe një herë orientimin e sjelljes konsumatore drejt kursimit, të shfaqur gjatë vitit 2011. kështu, depozitat me afat kanë patur një rritje më të shpejtë dhe raporti i tyre ndaj depozitave totale, prej 81%, është rritur me 2 pikë përqindjeje gjatë vitit 2011. norma mesatare vjetore e rritjes së depozitave me afat në muajt tetor- nëntor arriti në 15.3%, përkundrejt ritmeve të qëndrueshme në tre tremujorët e tjerë, prej 18%. ndërkohë, depozitat pa afat kanë shënuar një përmirësim të moderuar të normave të rritjes në 5.3% mesatarisht krahasuar me tremujorin tretë, por kanë mbajtur norma më të ulëta se në pjesën e parë të vitit.
Grafik 47. Ecuria e depozitave në total dhe sipas monedhës*
*Flukset mujore të rregulluar për sezonalitetBurimi: Banka e Shqipërisë.
-5
0
5
10
15
20
2009M11
2009M12
2010M1
2010M2
2010M3
2010M4
2010M5
2010M6
2010M7
2010M8
2010M9
2010M10
2010M11
2010M12
2011M1
2011M2
2011M3
2011M4
2011M5
2011M6
2011M7
2011M8
2011M9
2011M10
2011M11
mld
lek
dep ne lekdep Fx
ndryshimet vjetore
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
Nentor-07
janar -08M
ars-08M
aj -08korrik -08shtat -08nentor 08janarM
ars-09M
aj 2009korrik 2009shtator 2009nentor 2009janar 2010M
ars-10M
aj 2010korrik 2010shtator 2010nentor 2010janar 2011M
ars-11M
aj 2011Korrik -11Shtator 2011N
entor 2011
Depozita në Lekë Depozita në valutë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
ecuria e depozitave sipas agjentëve ekonomikë, konfirmon ruajtjen e normave të qëndrueshme të rritjes së depozitave të individëve në 16%. ndërkohë, ecuria e depozitave të bizneseve i është përmbajtur sjelljes së tyre sezonale dhe ecurisë së aktivitetit ekonomik në vend. niveli më i lartë i depozitave të bizneseve me afat gjatë pjesës së dytë të vitit, mund të ilustrojë edhe mungesën e iniciativave për të investuar nga bizneset, në kushtet e kapaciteteve të lira prodhuese dhe një kërkese të dobët për konsum.
kRediA PëR SektORin PRivAtnë tremujorin e tretë të vitit dhe në muajin tetor, rritja vjetore e kredisë
për sektorin privat ka ruajtur trendin e lehtë rritës të shfaqur në gjysmën e parë të tij. ajo shënoi 14.0% në fund të shtatorit dhe mbeti e pandryshuar në muajin tetor. pastruar nga efekti i kursit të këmbimit, rritja vjetore e kredisë për sektorin privat rezultoi 12.7% në këta dy muaj. Raporti i kredisë për sektorin privat ndaj pBB-së vlerësohet në 40.3%, në fund të tremujorit të tretë të vitit ose 2.8 pikë përqindjeje më shumë se një vit më parë, duke reflektuar kështu një impuls më të lartë të kredisë në aktivitetin ekonomik, si pasojë e ecurisë më të mirë të saj në këtë tremujor.
në muajin nëntor, rritja vjetore e kredisë për sektorin privat u reduktua në 10.9%, ndryshe nga tendenca e shfaqur prej saj në muajt e mëparshëm të vitit 2011. megjithatë, kjo sjellje është ndikuar kryesisht nga efekti bazë i shkaktuar nga zgjerimi i lartë i tepricës së kredisë në muajin nëntor të vitit të kaluar, i cili është trashëguar në normat e rritjes vjetore të vërejtura në periudhën nëntor 2010-tetor 2011. Sipas valutës dhe klientit, ky efekt bazë është veçanërisht i pranishëm në kredinë në valutë dhe në atë për biznese, duke u materializuar edhe në rritje më të ngadaltë të këtyre dy portofolave.
Grafik 48. Ecuria e depozitave në total dhe sipas agjentëve ekonomik.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshim vjetor
-0.22
-0.12
-0.02
0.08
0.18
0.28
0.38
0.48
Dhjetor-07
Shkurt-08Prill-08Q
ershor-08G
usht-08Tetor-08D
hjetor-08Shkurt-09Prill-09Q
ersh-09G
usht-09tetor 2009dhjetor 2009Shkurt 2010Prill 2010Q
ershor 2010G
usht 2010Tetor 2010D
hjetor 2010Shkurt 2011Prill 2011Q
ershor 2011G
usht 2011Tetor 2011
Depozitat e individeveDepozitat e bizneseve
70%
74%
78%
82%
gusht -08
nentor 08
shkurt
Maj 2009
Gusht2009
nentor2009
shkurt
Maj 2010
Gusht2010
nentor2010
shkurt
Maj 2011
Gusht
2011
Nentor
2011
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Deposit/ M3 (BM)Depozita total vmv (BD)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
ngadalësimi i normës vjetore të rritjes së kredisë për sektorin privat në muajin nëntor është shfaqur kryesisht në kredinë për biznese, por edhe kredia për individë ka zbutur rritjen vjetore të saj. në përgjithësi, ecuria e kredisë gjatë vitit 2011 është shfaqur e luhatshme, duke dhënë sinjale jo gjithnjë të qarta për ecurinë e saj në segmente të caktuara. kërkesa për kredi mbetet e ngadaltë, e ndikuar nga preferenca e familjeve drejt kursimit dhe hezitimi i bizneseve për të ndërmarrë investime. kërkesa e bizneseve për kredi është orientuar më shumë drejt financimit të kapitalit qarkullues, në kushtet kur kryerja e investimeve të reja kufizohet nga ekzistenca e kapaciteteve të lira, si rrjedhojë e rritjes së ekonomisë nën potencialin e saj. në të njëjtën kohë, edhe kushtet e kreditimit paraqiten relativisht të shtrënguara. nga vrojtimet rezulton se bankat kanë shtuar kujdesin në kredidhënie. në veçanti, sjellja e bankave në kreditim është ndikuar edhe nga rreziku i kredisë, i cili, sikurse
Grafik 49. Ecuria e kredisë për sektorin privat.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
0.35
0.4
0.45
0.5
2003T42004T22004T42005T22005T42006T22006T42007T22007T42008T22008T42009T22009T42010T22010T42011T2
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
18.0
20.0
Ndryshimi i raportit Kredi/PBB (pp, djathtas)Kredi/PBB (%, majtas)
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
2006m11
2007m02
2007m05
2007m08
2007m11
2008m02
2008m05
2008m08
2008m11
2009m02
2009m05
2009m08
2009m11
2010m02
2010m05
2010m08
2010m11
2011m02
2011m05
2011m08
2011m11
KSP nominaleKSP pa efektin e kursit të këmbimit
Rritje vjetore, %
efekti i kursit të këmbimit
Grafik 50. Zhvillimet në kredinë për sektorin privat sipas valutës*
*Flukset mujore në analizën e kredisë janë të rregulluar për sezonalitetBurimi: Banka e Shqipërisë.
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
07m11
08m5
08m11
09m5
09m11
10m5
10m11
11m5
11m11
Series4LekëValutë pa efektin e kursit të këmbimit
Rritje
efekti i
kursit të këmbimit
-10
-5
0
5
10
15
20
07m11
08m11
09m11
10m11
11m11
ValutëLekë
Rritje mujore, mld lekë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
faktohet nga ecuria e kredive me probleme, është rritur56. Rënia e cilësisë së portofolit të kredisë është kushtëzuar nga ecuria e ngadaltë e aktivitetit ekonomik dhe rritja e tij nën potencialin e ekonomisë shqiptare. në vija të përgjithshme, ajo është në linjë me performancën e sektorëve të ndryshëm të ekonomisë dhe me kontributet e tyre në vlerën e shtuar.
ndryshe nga tremujori i tretë i vitit, zgjerimi i kredisë për sektorin privat në periudhën tetor-nëntor është dominuar nga kredia në lekë. Duke filluar nga muaji shtator, rritja vjetore e saj u përshpejtua dhe ajo shënoi nivelin 17.6% në fund të muajit nëntor. ndërkohë, norma vjetore e rritjes së kredisë në valutë ka kthyer trendin rritës të shfaqur në muajt e mëparshëm të vitit, duke pësuar një ngadalësim gjatë këtyre dy muajve. në fund të muajit nëntor, rritja vjetore e saj qëndron në 7.8%, nga 12.5% që shënonte në fund të tremujorit të tretë të vitit. të njëjtën ecuri ka shfaqur edhe norma vjetore e rritjes së saj, e pastruar nga efekti i kursit të këmbimit, e cila u reduktua në 7.2% në muajin nëntor. ndërkohë, në të njëjtin muaj, reduktimi i tepricës së kredisë në valutë në krahasim me një muaj më parë i dedikohet efektit të kursit të këmbimit. pastruar nga ky efekt, rritja mujore e kredisë në valutë në muajin nëntor rezulton pozitive dhe ajo e kredisë totale, e krahasueshme me nivelet mesatare të shfaqura në muajt e tjerë të vitit. kërkesa e bizneseve mbetet burimi kryesor i rritjes së kredisë në valutë. ndërkohë, kreditimi në valutë i individëve mbetet i kufizuar, si nga ana e kërkesës ashtu edhe nga ajo e ofertës, duke reflektuar faktorizimin e rrezikut të kursit të këmbimit nga individët dhe bankat.
Zgjerimi i kredisë për biznese në muajt tetor dhe nëntor ka qenë i krahasueshëm me zgjerimin e vërejtur në tremujorin e dytë të vitit, por më i ngadaltë krahasuar me atë të tretë. Rritja vjetore e këtij portofoli mbeti e
56 në fund të tremujorit të tretë të vitit 2011, raporti i kredive me probleme ndaj totalit të kredisë shënoi 18.0%, duke u rritur me 4.0 pikë përqindje në krahasim me fundit e vitit 2010. ecuria e këtij raporti ndikohet si nga rënia e cilësisë së portofolit të kredisë, ashtu edhe nga ritmet e përmbajtura të kreditimit në dy vitet e fundit.
Grafik 51. Zhvillimet në portofolin e kredisë për biznese sipas qëllimit.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
07m11
08m11
09m11
10m11
11m11
BizneseLikuiditete Investime
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
07m11
08m11
09m11
10m11
11m11
investimelikuiditet
Rritje mujore, mld lekë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
qëndrueshme në muajin tetor, në nivelin 18.1%, për t’u ngadalësuar në 14.0% në muajin nëntor. ngadalësimi në rritjen vjetore ka qenë i pranishëm si në kredinë për financimin e kapitalit qarkullues ashtu edhe në atë për investime, por ai ka qenë më i theksuar në këtë të fundit. në terma vjetorë, rritja e kredisë për investime shënoi 11.8%, nga 17.5% dhe 16.4% që shënonte përkatësisht në muajin tetor dhe në fund të tremujorit të tretë. kredia për mbulimin e nevojave për likuiditet zbuti ritmet vjetore të rritjes në 16.3%, por kjo rritje mbeti në nivele më të larta krahasuar me gjysmën e parë të vitit.
Zgjerimi i kredisë për biznese sipas sektorëve të ekonomisë, në muajt tetor dhe nëntor, ka ndjekur të njëjtën linjë si edhe në muajt e tjerë të vitit 2011. kështu, sektori më i kredituar mbetet ai i industrisë, i cili ka thithur rreth 63% të rritjes së kredisë për biznese në këta dy muaj. Sektorë të tjerë të kredituar janë ata të shërbimeve të tjera (transporti dhe telekomunikacioni, ndërmjetësimi financiar, shërbime kolektive). ngadalësimi në normat e rritjes
Grafik 52. Zhvillimet në portofolin e kredisë për biznese sipas sektorëve të ekonomisë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
2007m11
2008m11
2009m11
2010m11
2011m11
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
Shërbime të tjeraNdërtimi
IndustriaTregti, hotele, restorante
Rritje vjetore, %
0
2
4
6
8
10Bujqësia
Industria
NdërtimiTregti, hotele,
restorante
Shërbime të tjera
korrik-nëntor '11janar-qershor '11
Rritje e tepricës së kredisë , miliardë lekë
Grafik 53. Zhvillimet në portofolin e kredisë për individë sipas qëllimit.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
07m11
08m11
09m11
10m11
11m11
hipotekarekonsumatore
Rritje mujore , mld lekë
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
07m11
08m11
09m11
10m11
11m11
IndividëKonsumatore Hipotekare
Rritje vjetore,
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
në kredinë për biznese në muajin nëntor është reflektuar në të gjithë sektorët e ekonomisë. kështu, rritja vjetore e kredisë për industrinë dhe rritja vjetore e kredisë për tregtinë janë ngadalësuar në përkatësisht 21.6% dhe 14.7% në këtë muaj, por mbeten në nivele më të larta krahasuar me gjashtëmujorin e parë të vitit. kredia për bizneset që operojnë në sektorët e shërbimeve të tjera ka shënuar një rritje vjetore prej 12.3% në muajin nëntor. ndërkohë, sektori i ndërtimit mbetet sektori më pak i kredituar nga sistemi bankar, në reflektim të performancës së dobët ekonomike gjatë viteve të fundit. Rritja vjetore e kredisë për këtë sektor ka vijuar trendin rënës, duke shënuar 4.3% në muajin nëntor.
Gjatë muajit nëntor edhe kredia për individë është shfaqur e ngadalësuar, ndonëse jo në të njëjtën masë sa ajo për biznese. Rritja vjetore e saj, pasi qëndroi thuajse e pandryshuar në muajin tetor, në nivelin 5.4%, zbriti në 4.4% në muajin nëntor. ecuria e kredisë për individë është diktuar kryesisht nga ecuria e kredisë hipotekare, e cila në muajin nëntor ka ngadalësuar ndjeshëm rritjen vjetore të saj në 2.3%, nga niveli 4.2% ku qëndronte në dy muajt paraardhës. ndërkohë, kredia për financimin e konsumit ka përmirësuar më tej normat vjetore të rritjes, veçanërisht në muajin nëntor. në fund të tij, rritja vjetore e kredisë konsumatore rezultoi 12.3%, nga 9.1% që shënonte në fund të tremujorit të tretë të vitit.
hapësirë informuese �. Përmbledhje e rezultateve nga vrojtimi i aktivitetit kreditues për tremujorin e katërt të vitit 2011*.
Rezultatet e vrojtimit sugjerojnë se standardet e kredisë për bizneset janë shtrënguar më tej gjatë tremujorit të katërt, standardet e kredisë për individët kanë ngelur të pandryshuara nga tremujori i kaluar. në krahasim me pritjet e bankave një tremujor më parë, këto rezultate janë më optimiste për kredinë e individëve dhe disi më pesimiste në lidhje me kredinë e bizneseve.
Faktorët me kontributin kryesor në shtrëngimin e standardeve të kredisë për biznese janë situata e kredive me probleme, problemet specifike të sektorit ku operon biznesi dhe situata e përgjithshme makroekonomike. kombinimi i këtyre faktorëve e ka rritur përqindjen neto të bankave që shprehen për shtrëngim të standardeve në 16 %, ose 6 pikë përqindjeje më e lartë se një tremujor më parë. Bankat kanë shtrënguar standardet e kredidhënies në një masë më të madhe, për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme dhe për kredinë për qëllime të financimit të kapitalit qarkullues. ndryshimi i standardeve ka qenë në një shkallë më të ulët për korporatat dhe për kredinë për qëllime investimi.
lidhur me kushtet e kredisë, politika shtrënguese e bankave është zbatuar nëpërmjet rritjes së kërkesës për kolateral, rritjes së marzhit për kreditë me rrezik si dhe uljes së maturitetit dhe madhësisë së kredisë. Gjatë tremujorit të katërt, në ndryshim nga dy tremujorët e kaluar, shtrëngimi i standardeve është aplikuar edhe nëpërmjet rritjes së komisioneve. ulja e marzhit mesatar të kredive është i vetmi kusht që ka zbutur disi zbatimin e standardeve të kredisë.
kërkesa e bizneseve për kredi është përmirësuar pak në tremujorin e katërt të vitit 2011, megjithëse balanca neto e saj mbetet thellësisht negative. Përqindja neto e bankave që janë shprehur për rritje të kërkesës ka shënuar -1�.� % në krahasim me -2�.7 % tremujorin e kaluar. Përmirësimi në kërkesën neto u përcaktua edhe nga
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
ulja e kontributit negativ të faktorit që lidhet me financimin e investimeve. Financimi i kapitalit qarkullues për herë të parë këtë tremujor nuk ka kontribuar për rritjen e kërkesës së bizneseve për kredi.
Për sa i përket tremujorit të parë të vitit 2012, bankat presin vijim të shtrëngimit të standardeve, si për kredinë për investime ashtu dhe për kredinë për kapital qarkullues. Shtrëngimi pritet të ndikojë më shumë kredinë e dhënë ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme se sa kredinë për ndërmarrjet e mëdha. nga ana tjetër, pritjet për kërkesën vijojnë të jenë pozitive.
në tremujorin e katërt të vitit 2011 standardet e kredisë për individët kanë mbetur të pandryshuara nga tremujori i kaluar. Standardet e kredisë mbetën të pandryshuara si për kredinë për blerje banese ashtu edhe për kredinë konsumatore. Faktorët që dhanë kontribut në kahun lehtësues të standardeve të kredisë dhënë individëve janë niveli i konkurrencës dhe gjendja e likuiditetit. në të njëjtën kohë, gjendja financiare e individëve, kreditë me probleme dhe zhvillimet në tregun e pasurive të paluajtshme kanë rritur masën e kontributit negativ në lehtësimin e standardeve të kredisë.
Grafik 54. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për bizneset (balanca neto).
Burimi: vrojtimi i aktivitetit kreditues, Banka e Shqipërisë.
-90%
-70%
-50%
-30%
-10%
10%
30%
H1 '08
H2 '08
T1 '09
T2 '09
T3 '09
T4 '09
T1 '10
T2 '10
T3 '10
T4 '10
T1 '11
T2 '11
T3 '11
T4 '11
T1 '12
AktualePritje
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
H1 '08
H2 '08
T1 '09
T2 '09
T3 '09
T4 '09
T1 '10
T2 '10
T3 '10
T4 '10
T1 '11
T2 '11
T3 '11
T4 '11
T1 '12
AktualePritje
Grafik 55. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për individët (balanca neto).
Burimi: Vrojtimi i Aktivitetit Kreditues, Banka e Shqipërisë.
-70%
-60%
-50%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
H1
'08
H2
'08
T1 '0
9
T2 '0
9
T3 '0
9
T4 '0
9
T1 '1
0
T2 '1
0
T3 '1
0
T4 '1
0
T1 '1
1
T2 '1
1
T3 '1
1
T4 '1
1
T1 '1
2
Aktuale Pritje
Standartet e kredisë për individët
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
H1
'08
H2
'08
T1 '0
9
T2 '0
9
T3 '0
9
T4 '0
9
T1 '1
0
T2 '1
0
T3 '1
0
T4 '1
0
T1 '1
1
T2 '1
1
T3 '1
1
T4 '1
1
T1 '1
2
Aktuale Pritje
Kërkesa për kredi e individëve
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
Politika më lehtësuese e bankave u zbatua nëpërmjet uljes së marzhit mesatar të kredive. madhësia e kredisë dhe kërkesa për kolateral kanë konfirmuar ushtrimin e një politike të shtrënguar kreditimi edhe gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011.
kërkesa e individëve për kredi ka vijuar prirjen rënëse në tremujorin e katërt të vitit 2011. Përqindja neto e bankave që kanë vlerësuar rënie të kërkesës së individëve është 5.6 %. ky rezultat është dukshëm më pesimist në krahasim me pritjet e bankave nga vrojtimi i kaluar (grafiku 2, djathtas). Rënia e kërkesës është regjistruar vetëm për kredinë për blerje banese, pasi kërkesa për kredinë konsumatore ka regjistruar rritje.
Bankat në përgjithësi nuk presin ndryshime të ndjeshme të standardeve për kredinë dhënë individëve, në tremujorin e parë të vitit 2012. Pritjet për kërkesën vijojnë të mbeten optimiste.
* vrojtimi i realizuar në muajin dhjetor 2011 mbulon zhvillimet në aktivitetin kreditues të ndodhura gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, si dhe pritjet e bankave për ndryshime të mundshme në aktivitetin kreditues, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. Analiza e detajuar e rezultateve të vrojtimit të aktivitetit kreditues për tremujorin e katërt të vitit 2011 gjendet në adresën www.bankofalbania.org, seksioni i politikës monetare.
v.2 ZHvillimet në tReGjet FinanciaRe
tReGu ndëRBAnkARnormat e interesit në tregun ndërbankar në tremujorin e fundit të këtij viti,
kanë ndjekur një ecuri rënëse ndërkohë që volumi i shkëmbyer nga bankat në këtë treg është rritur. në gjysmën e dytë të vitit, niveli i përgjithshëm i likuiditetit ka vijuar të mbështesë kërkesën e agjentëve të tregut ndërbankar. Banka e Shqipërisë, gjatë kësaj periudhe e ka ulur dy herë normën bazë për monedhën vendase duke e zbritur atë në 4.75% dhe normat e interesit në tregun ndërbankar i kanë përcjellë këto ndryshime. Banka e Shqipërisë ka vijuar të kryejë operacionet e rregullta në treg të hapur për injektimin e likuiditetit me anë të ankandeve të anasjellta të riblerjes me maturim 7-ditor, dhe atyre me afat 1- dhe 3-mujor. mesatarisht, vëllimi i transaksioneve midis bankave ka qenë më i lartë se në 6-mujorin e kaluar, duke regjistruar rritje edhe në tremujorin e fundit. Rritja e transaksioneve javore në këtë periudhe ka kompensuar reduktimin e lehtë të atyre me afat ditor duke kontribuar kështu në rritjen e volumit total të shkëmbyer. edhe në tremujorin e katërt, bankat kanë konfirmuar zhvendosjen e peshës së volumit të transaksioneve drejt atyre shtatëditore.
vëllimi mesatar i transaksioneve njëditore shënoi 1.06 miliardë lekë, 0.32 miliardë lekë më pak se në tremujorin e tretë, ndërsa ai i transaksioneve shtatëditore 2.04 miliardë lekë ose 0.52 miliardë lekë më shumë. në total, volumi i shkëmbyer nga bankat arriti 3.23 miliardë lekë duke qenë 0.23 miliardë më lart se niveli i tremujorit të tretë. ulja e normës bazë me nga 0.25 pikë përqindjeje në fund të muajve shtator edhe nëntor, është përcjellë në ecurinë e interesave të aplikuar në tregun ndërbankar. mesatarisht, norma
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
mesatare e interesave njëditorë në tremujorin e katërt, rezultoi 4.80% nga 5.31% në tremujorin paraardhës, ndërsa ajo shtatëditore është 5.0% nga 5.34%.
Diferenca mesatare e interesit njëditor me normën bazë në tremujorin e katërt është rritur lehtas në 0.18 pikë përqindje nga 0.10 pikë përqindje në tremujorin e mëparshëm. Rritja e këtij treguesi i dedikohet kryesisht vlerave të ulëta që regjistruan normat e tregut ndërbankar në një periudhë të veçuar, të karakterizuar nga menaxhimi jo-optimal i likuiditetit të tepërt nga ana e agjentëve të këtij tregu. në përgjithësi, normat e interesave të këtij tregu janë luhatur brenda korridorit të vendosur nga Banka e Shqipërisë dhe pranë normës bazë të interesit.
tReGu PRimARndryshe nga pjesa tjetër e vitit, tremujori i fundit është karakterizuar nga
një prirje rënëse e yield-eve të letrave me vlerë të qeverisë në tregun primar. kjo ecuri është orientuar si nga lehtësimi i kushteve monetare dhe rënia e interesave afatshkurtër në tregun ndërbankar, ashtu dhe nga një kërkesë më e ulët për financim në këtë periudhë. Reduktimi i normës bazë në fund të muajit shtator e nëntor është transmetuar gradualisht në ecurinë e yield-eve për të gjitha maturitetet. Rënien më të theksuar e ka reflektuar ai 12-mujor, duke sugjeruar dhe për një korrektim të sjelljes së tij në gjysmën e parë të vitit.
presionet rënëse në segmentin e bonove të thesarit janë shtuar dhe nga emetimet më të ulëta të letrave me vlerë, reflektuar kjo në rritje të raportit
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 56. Vëllimi i huamarrjes në tregun ndërbankar
0.2
1.3
2.4
3.5
4.6
Pri-09
Gus-09
Dhj-09
Pri-10
Gus-10
Dhj-10
Pri-11
Gus-11
Dhj-11
mld
lekë
Vol ditor Volumi javor
Grafik 57. Ecuria e normave të interesit në tregun ndërbankar (majtas) dhe ajo e diferencës së tyre nga norma bazë dhe devijimi standard (djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë
3
6
9
Gus-08
Pri-09
Dhj-09
Gus-10
Pri-11
Dhj-11
Norma ditore e interesitNorma javore e interesit Repo rate
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
0.35
0.4
0.45
Dif. norm
abazë-Int.
ditor
Dif. norm
abazë-Int.
javor
D
ev.Stand.Int. ditor
T1 11T2 11
T3 11T4 11
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
bid/cover57 në tremujorin e katërt (në 1.3 nga 1.1 në tremujorin e tretë). në segmentin e letrave me vlerë më afatgjata, është vënë re një hezitim për të investuar, gjë që ka sjellë dhe elasticitet më të ulët në rënien e yield-eve për këto letra. ky treg është më pak likuid dhe konkurrencial, duke bërë që treguesit e tij të ndikohen nga sjellje të pjesëmarrësve të caktuar.
Yield-i 12 mujor është 7.04% në fund të tremujorit të katërt, nga 7.67% në fund të tremujorit të tretë. Rënia e ndjeshme e këtij treguesi, ka ndikuar në vendosjen e çmimit për instrumente më afatgjata të letrave me vlerë. pavarësisht kësaj, primet e kërkuara mbi këtë tregues për këto instrumente janë rritur në tremujorin e katërt. Yield- i për obligacionet 2-vjeçare është ulur në 8.44%, në dhjetor nga 8.84% në shtator, ndërkohë që diferenca e tij me yield-in 12-
57 matur si raporti i ofertës së pjesëmarrësve ndaj shumave të emetuara në ankandet e bonove të thesarit.
Grafik 58. Ecuria e yield-eve të bonove të thesarit (majtas) dhe e obligacioneve në treg primar (djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë
5
15
25
35
45
01-07
05-07
09-07
01-08
05-08
09-08
01-09
05-09
09-09
01-10
05-10
09-10
01-11
05-11
09-11
4
5
6
7
8
9
10
11
12
borxhi afatgjate (ne%)Obligacione 2v Obligacione 5v
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09
0.1
04/01/07
20/12/07
04/12/08
20/11/09
29/10/10
11/10/11
12m 6m 3m
Grafik 59. Kurba e yield-eve dhe diferenca midis normave të tyre*
*Norma repo 7-ditore është interesi mesatar i ponderuar në marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturitet 7-ditor, me çmim të ndryshueshëm. Burimi: Banka e Shqipërisë
-0.5 -0.41 -0.54 -0.77 -0.4
7-d repo 3-m
6-m
12-m
24-m
5.00
7.00
9.00
11.00
Ndryshimi i yield-eve dhjetor-shtator 2011Niveli i yield-eve shtator 2011
Niveli i yield-eve dhjetor 2011
-
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
01-09
07-09
01-10
07-10
01-11
07-11
diferenca 24m dhe 12m
diferenca 12m dhe 3m
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
mujor është zgjeruar. në ankandin e obligacioneve 5-vjeçare të muajit nëntor, yield-i rezultoi 9.33%, duke reflektuar rritjen e marzhit të kërkuar në 1.80 pikë përqindje nga 1.40 pikë përqindje në ankandin e mëparshëm në korrik.
kurba e yield-eve në tregun primar është zhvendosur poshtë në muajin dhjetor, si pasojë e uljes së njëkohshme të yield-eve. ajo shfaqet më e sheshuar, e ndikuar nga ngushtimi i diferencave të interesave afatshkurtër. Sjellja e yield-eve në tregun primar nuk evidenton prime të shtuara rreziku të likuiditetit dhe inflacionit, gjë që mbështetet dhe nga pritjet e ankoruara të agjentëve financiarë.
nORmAt e inteReSit PëR dePOZitAt e RejApas prirjes rritëse deri në fund të muajit gusht, si pasojë e efektit sezonal
veror, në sistemin bankar janë aplikuar ulje të lehta dhe të njëpasnjëshme të interesave të depozitave në lekë për të gjitha afatet e maturimit, në linjë me lehtësimin e kushteve monetare. norma mesatare e ponderuar për depozitat në euro ka ndjekur lëvizjet e normës bazë të BQe në këta muaj58. ajo ka regjistruar rritje deri në muajin tetor si pasojë e rritjes së normës referencë dhe e promocioneve verore, për t’u ulur lehtësisht më pas. megjithatë, diferenca midis normës së interesit për depozitat në euro në vend me interesat jashtë, është ngushtuar59.
norma mesatare e ponderuar e interesit për depozitat në lekë u rrit me 0.55 pikë përqindje mbi mesataren e tremujorit të dytë të vitit 2011, në muajt korrik - gusht (5.26%). Rritja ka ardhur si pasojë e ofertave të sezonit veror, por edhe si rrjedhojë e flukseve të reja hyrëse në depozitat afatgjata me normë më të lartë interesi (duke ndikuar vlerën e ponderuar). në muajt në vijim ajo ka
58 në muajt prill dhe korrik norma bazë e Bqe u rrit me respektivisht 0.25 pikë përqindjeje në 1.50%, por u ul sërish në muajt nëntor e dhjetor duke u rikthyer në nivelin 1.00%.
59 Rritja e normave të interesit në evropë ka sjellë uljen e marzheve dhe afrimin e mëtejshëm të interesit për depozitat në euro në vend me ato në eurozonë.
Grafik 60. Ecuria e interesave të depozitave 12-mujore dhe normat bazë në Shqipëri dhe në Eurozonë (majtas); ndryshimi tremujor i interesit te depozitave në lek dhe euro
sipas afateve (djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
Nen
tor-07
Maj-08
Nen
tor-08
Maj-09
Nen
tor-09
Maj-10
Nen
tor-10
Maj-11
Nen
tor-11
depozitat 12-m në lekë
norma bazë lekdepozitat 12-m në euro
norma bazë euro
depozitat 12-m në Eurozonë
-0.4
-0.3
-0.2
-0.1
0
0.1
0.2
0.3
1 mujore
3 mujore
6 mujore
12m
ujore
24m
ujore
Int.m
esatar
T4 - T3 në euroT4 - T3 në lekë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
regjistruar ulje deri në nivelin 4.91% (nëntor). të dhënat paraprake tregojnë se interesi i depozitave ka vazhduar në rënie edhe në muajin dhjetor. Rëniet e normës së ponderuar të interesave kanë qenë të ndryshme, sipas afateve të maturimit. ato janë aplikuar kryesisht në afatin e shkurtër për depozitat 1- dhe 3 - mujore, ndërkohë që në afatin e gjatë bankat vijojnë të shfaqin konkurrencë për pozicionet e tregut.
interesat për depozitat me afat në euro gjatë muajve korrik – nëntor, kanë ndjekur të njëjtën dinamikë si ato në monedhë vendase, megjithëse të orientuara nga vendimet e BQe në tregun ndërkombëtar. interesi mesatar i ponderuar për depozitat e reja në euro shënoi 2.73% në muajt korrik - gusht, 0.43 pikë përqindje më lart se mesatarja e tremujorit të dytë të vitit 2011. më pas ato janë ulur në tremujorin e fundit të vitit duke shënuar mesatarisht 2.47%, në muajt tetor - nëntor.
nORmAt e inteReSit PëR kReditë e RejAperiudha korrik-nëntor 2011 ka vazhduar të karakterizohet nga tendenca
lehtësuese në çmimet e kredidhënies në lekë në sistemin bankar. interesat për kreditë e reja në lekë kanë reflektuar qëndrueshmëri pranë niveleve të ulëta në këtë periudhë. nga ana tjetër, kreditimi në euro ka shënuar rritje të lehtë të mesatares së interesave. normat mesatare të interesit të kredive, vazhdojnë të ndikohen kryesisht nga diversifikimi në ofertat dhe në kushtet preferenciale të disa bankave të sistemit për klientë të veçantë. Gjithashtu, niveli i lartë i normave referencë60 (deri në muajin tetor) dhe rreziku i kursit të këmbimit mbeten faktorët që ndikojnë marzhet e larta të kredive në euro.
60 normat referencë janë euribor-i dhe kostoja e fondeve, e llogaritur si mesatare e ponderuar e interesit të depozitave në euro.
Grafik 61. Ecuria e normës së interesave për kreditë e reja në lekë (majtas) dhe në euro (djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
Nentor-07
Nentor-08
Nentor-09
Nentor-10
Nentor-11
Nentor-07
Nentor-08
Nentor-09
Nentor-10
Nentor-11
Interesi i ponderuar për kreditë në lekëBono thesari 12-mujoreInteresi mesatar i rregulluar; mesatare rrëshqitëse 6-mujore
1.0
3.0
5.0
7.0
9.0
Interesi mesatar i ponderuar për kreditë në euro; mesatare rrëshqitëse 6-mLibor euro Interesi për depozitat 12-mujore në euro
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
në gjysmën e dytë të vitit 2011, norma mesatare e interesit për kreditë në lekë ka rezultuar me një ulje prej 0.79 pikë përqindje krahasuar me gjashtëmujorin e parë të vitit. ajo shënoi mesatarisht vlerën 11.60% këta muaj. pjesa më e madhe e kredisë së re në lekë ka mbështetur plotësimin e nevojave për investime të bizneseve dhe individëve. Sipas afateve të maturimit, ulja më e madhe e interesave është aplikuar në afatin e shkurtër (0-1 vit) dhe afatin e mesëm (1-3 vjet). interesi mesatar i ponderuar i kredive në lekë është rritur në muajin nëntor (12.17%), por mbetet në nivele të ulta krahasuar me vitet e kaluara. Rritja është udhëhequr nga kushtet speciale të disa bankave të sistemit për klientë të veçantë në kreditë për kapital qarkullues dhe investime61.
norma mesatare e interesit për kreditë në euro është rritur në muajt korrik - nëntor, ajo regjistroi vlerën mesatare 7.51% ose 0.21 pikë përqindje më lartë, krahasuar me gjashtëmujorin e kaluar të vitit 2011. kjo prirje ka rrjedhur kryesisht nga niveli pak më i lartë i normave referencë si dhe nga aplikimi i çmimeve më të larta për kreditë për kapital qarkullues në euro. interesi për këto të fundit është rritur me 0.15 pikë përqindje në vlerë mesatare, krahasuar me gjashtëmujorin e kaluar. në afatin e gjatë mbi 5 vjet (kryesisht për pasuri të paluajtshme), bankat vazhdojnë të aplikojnë interesa relativisht të larta për kreditë e reja në valutë.
kostoja e ndërmjetësimit në të dyja monedhat është ulur gjatë muajve korrik - nëntor. ky tregues për lekun shënoi vlerën mesatare 6.49 pikë përqindje, nga 7.27 pikë përqindje në gjysmën e parë të vitit duke reflektuar nivelet e ulëta të interesit të kredisë në lekë. norma mesatare e ndërmjetësimit për monedhën evropiane shënoi 4.89 pikë përqindje mesatarisht, 0.20 pikë përqindje më poshtë se gjashtëmujori i parë. Diferenca midis normave të interesit për kreditë në lekë me ato në euro ka vijuar të reflektojë luhatshmëri të madhe ndonëse
61 në muajin shtator në një bankë u disbursua një kredi për investime me normë interesi shumë preferenciale, e cila uli normën mesatare të ponderuar. në vijim, ky efekt u zhduk dhe norma e interesit rezulton e rritur duke qenë pranë (por nën) nivelit mesatar të gjashtëmujorit të parë.
Grafik 62. Normat mesatare të ndërmjetësimit për lek dhe euro (majtas) dhe diferenca midis interesit mesatar të kredisë në lekë dhe në euro (djathtas)
Burimi: Banka e Shqipërisë.
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
Nentor-07
Maj-08
Nentor-08
Maj-09
Nentor-09
Maj-10
Nentor-10
Maj-11
Nentor-11
Nentor-07
Maj-08
Nentor-08
Maj-09
Nentor-09
Maj-10
Nentor-10
Maj-11
Nentor-11
Spread Lek mesatare rrëshqitëse 3-mujoreSpread Euro mesatare rrëshqitëse 3-mujore
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
Diferenca midis interesave për kreditë lek-euro, mesatere rrëshqitëse 12-mujore
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
vazhdon të ngushtohet në vlera mesatare. ajo ka regjistruar rënie prej 0.99 pikësh përqindje në muajt korrik - nëntor, krahasuar me gjashtëmujorin e parë të vitit 2011.
kuRSi i këmBimitecuria e lekut në terma nominalë efektivë, gjatë gjysmës së dytë të vitit
2011 është karakterizuar nga luhatje të lehta nënçmimi apo mbiçmimi duke u paraqitur mesatarisht e pandryshuar krahasuar, me të njëjtën periudhë të 2010. Ritmet vjetore të ndryshimit të indeksit neeR62 kanë lëvizur në një interval të ngushtë prej -2.0% dhe +0.5% duke arritur vlera më të larta mbiçmuese gjatë muajve të fundit të vitit. Ritmet mbiçmuese konfirmohen dhe nga analizimi i zhvillimeve të indeksit neeR në terma tremujorë. në tremujorin e fundit të vitit, mbiçmimi i lekut rezultoi në masën 0.77%, ndërsa për tremujorin paraardhës monedha vendase u nënçmua me vetëm 0.1%.
ecuria tremujore e indeksit neeR duket të ketë reflektuar luhatjet e raportit kërkesë/ofertë në tregun vendas, duke përcjellë edhe efektin sezonal që karakterizon këtë periudhë të vitit, si dhe trajektoren vlerësuese të javëve të fundit të dollarit amerikan ndaj monedhave të huaja në tregjet ndërkombëtare.
Zhvillimet e lartpërmendura duken se konfirmohen edhe nga indeksi i presioneve të tregut valutor, i cili shfaqet i qëndrueshëm gjatë gjithë periudhës korrik-nëntor duke reflektuar një stabilizim të tij rreth nivelit 0.05 devijime standarde nga mesatarja e tij historike.
62 neeR – kursi nominal efektiv i këmbimit llogaritet kundrejt monedhave të pesë partnerëve tregtarë kryesor, të cilët janë italia, Greqia, Gjermania, turqia dhe kina. një rritje e neeR do të thotë nënçmimi i lekut.
Grafik 63. Ndryshimet vjetore dhe tremujore të lekut në terma nominalë efektivë (NEER) dhe Indeksi i Presioneve në tregun valutor*
*Indeksi EMP (exchange market pressure) gjenerohet nga formula në vijim
Ku e=NEER, r=NIR dhe i= normat e ponderuar e interesit
për depozita në lekë dhe në valutë. Një rritje e indeksit nënkupton rritje të presioneve në tregun valutor. Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshimet vjetore NEER
-6%
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
2006-12
2007-08
2008-04
2008-12
2009-08
2010-04
2010-12
2011-08
Ndryshimet tremujore NEER
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
T1_2006T3_2006T1_2007T3_2007T1_2008T3_2008T1_2009T3_2009T1_2010T3_2010T1_2011T3_2011
Index of Fx Mkt Pressures
01-0606-0611-0604-0709-0702-0807-0812-0805-0910-0903-1008-1001-1106-1111-11
EMP
+ 0.19
- 0.18
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
panorama e zhvillimeve individuale të monedhave kryesore të shportës në tregun e shkëmbimeve valutore, për tremujorin e katërt të vitit pasqyron një nënçmim të monedhës vendase si kundrejt dollarit (1.9%) ashtu edhe kundrejt euros (1.0%), krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. nga ana tjetër, në terma tremujorë, leku reflekton dobësim të pozitave të tij ndaj dollarit amerikan duke u nënçmuar mesatarisht me 4.8%. ndërkohë që, kundrejt monedhës evropiane nuk paraqet ndryshime të rëndësishme, duke qëndruar mesatarisht rreth vlerës 140 lekë për euro. prurjet sezonale që karakterizojnë fundvitin duket të kenë kompensuar kërkesën për valutë të ardhur nga importet dhe institucionet publike.
nisur nga vështirësitë për gjetjen e një zgjidhjeje lidhur me krizën në eurozonë, muaji dhjetor u karakterizua nga një nënçmim i mëtejshëm i monedhës evropiane ndaj dollarit amerikan. kjo situatë u reflektua në përmasa më të theksuara në tregun e shkëmbimit vendas, ku 1 euro u vlerësua me 136-137 lekë në javën e parë të dhjetorit nga 140 lekë që shënonte në fund të nëntorit. nënçmimi i shpejtë i euros ndaj lekut rezultoi afatshkurtër, duke bërë që kursi i këmbimit t’i rikthehet vlerave më të qëndrueshme gjatë javëve në vazhdim.
Dinamika e raportit usd/lekë, gjatë periudhës së analizuar paraqitet në linjë me ecurinë e dollarit amerikan në tregjet ndërkombëtare. Bazuar në treguesin e luhatshmërisë, zhvillimet e raportit në fjalë rezultojnë ndjeshëm më të theksuara krahasuar si me tremujorët paraardhës ashtu edhe me tremujorin e katërt të vitit 2010.
Grafik 64. Ecuria ditore e raportit euro/lekë, usd/lekë dhe euro/usd gjatë vitit 2011.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
euro/usd
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1/3/2011
3/14/2011
5/23/2011
8/1/2011
10/10/2011
12/19/2011
135
137
138
140
141
143
1/3/2011
1/27/2011
2/22/2011
3/21/2011
4/15/2011
5/11/2011
6/6/2011
6/30/2011
7/26/2011
8/19/2011
9/15/2011
10/11/2011
11/7/2011
12/5/2011
12/30/2011
95
98
101
104
107
110USDeuro/lekë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
në kontekstin rajonal, ecuria e lekut në raport me euron paraqitet e ngjashme me shumicën e vendeve të evropës Qendrore-lindore dhe Ballkanit. Dinamika e raportit euro/lekë shfaqet ndjeshëm më e qetë pothuajse në të gjithë gjashtëmujorin e dytë. paraqitja grafike e treguesit të luhatshmërisë në rastin e monedhës shqiptare paraqitet nën kufirin e poshtëm të intervalit të krijuar nga vendet e rajonit, duke e tejkaluar ndjeshëm atë vetëm gjatë muajit dhjetor.
v.3 vleRëSimi i pReSioneve inFlacioniSte me natYRë FinanciaRe
Zhvillimet në treguesit e parasë për periudhën afatmesme tregojnë se ekspansioni monetar ka akomoduar kërkesën reale për para të agjentëve ekonomikë. në muajt tetor- nëntor 2011, rritja vjetore e agregatit m3 e rregulluar për efektin e çmimeve është mesatarisht 7.1%, duke mbetur në të
Grafik 65. Luhatshmëria e raportit usd/lekë dhe euro/lekë në terma tremujorë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T42005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
50
70
90
110
130
150
Luhatshmëria
USD / Lekë
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
100
110
120
130
140
150
Luhatshmëria Eur / Lekë
Grafik 66. Ecuria (indeks me bazë tetorin e viti 2008) dhe luhatshmëria e raportit euro/lekë në krahasim me monedhat e Evropës Lindore-Qendrore dhe Ballkanit*
*Luhatshmëria e raporteve euro/monedhë vendase është matur si devijim standard 30 ditor. Pikat kulminante të luhatshmërisë në çdo periudhë
përfaqësojnë devijimin standard maksimal dhe minimal të cilat kanë shënuar raportet e përfshira. Vendet e përfshira janë: Poloni, Çeki, Hungari, Rumani, Turqi dhe Serbi.
Burimi: Llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
90
100
110
120
130
140
150
Dhjetor'10
Shkurt'11
Prill'11
Qershor'11
Gusht'11
Tetor'11
Dhjetor'11
Serbi Poloni
Rumani Hungari Shqipëri Turqi Ceki
0
2
4
6
01.12.10
14.02.11
26.04.11
07.07.11
16.09.11
29.11.11
Evropa Lindore-Qëndrore dhe vendet e BallkanitShqipëri
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
njëjtat nivele me rritjen vjetore të tremujorëve paraardhës. megjithë zhvillimet pozitive të ekspansionit të kërkesës të brendshme të ekonomisë për mjete monetare, ajo vijon të jetë ndjeshëm nën mesataren historike. në tërësi zhvillimet monetare konfirmojnë vlerësimet e deritanishme për mungesën e presioneve inflacioniste nga zhvillimet monetare në vend.
tregjet financiare kanë shfaqur luhatshmëri të ulët dhe në linjë me sinjalet stimuluese të politikës monetare në gjashtëmujorin e dytë të vitit. ecuria e mirë e treguesve të likuiditetit, sidomos në monedhën vendase, është shfaqur në rënien e normave të interesit në tregun ndërbankar, në atë primar të qeverisë dhe më tej në tregun e kredisë. Diferenca midis yield-it 12- mujor dhe atij 3- mujor në tregun primar të letrave me vlerë të qeverisë, tregon se agjentët financiarë nuk faktorizojnë presione të shtuara inflacioniste në ekonomi, në muajt e ardhshëm. ndërkohë, zhvillimet në tregun valutor nuk pasqyrojnë presione të shtuara për ecurinë e çmimeve në vend, në të ardhmen. Gjithashtu, kjo ecuri konfirmon se qëndrueshmëria e kursit të këmbimit i ka shërbyer forcimit dhe konsolidimit të besimit në sistemin financiar, duke ofruar mbështetje më të madhe për ecurinë e përmbajtur të çmimeve në të ardhmen
Grafik 67. Ecuria e agregatit M3 dhe kreditit të brendshëm real dhe diferenca e yielde-ve.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Norma vjetore
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
30.0%
2004M01
2004M08
2005M03
2005M10
2006M05
2006M12
2007M07
2008M02
2008M09
2009M04
2009M11
2010M06
2011M01
2011M08
M3 realkrediti i brendshem real Potencial i M3
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
2007M11
2008M03
2008M07
2008M11
2009M03
2009M07
2009M11
2010M3
2010M7
2010M11
2011M3
2011M7
2011M11
Diferenca e Yield-ve (12/3 mujore)Mesatare
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
aktiviteti ekonomik në vend, gjatë 3 viteve të fundit, është zhvilluar në sfondin e një situate të pafavorshme në ekonominë botërore dhe në partnerët tanë tregtarë. kriza ekonomike e financiare botërore dha ndikimin e saj në ekonominë shqiptare, në formën e rritjes së primit të rrezikut në tregjet e brendshme dhe të huaja financiare, si dhe të një reduktimi të përgjithshëm të gatishmërisë së investitorëve për të investuar në vendet në zhvillim, krahasuar me periudhën e para-krizës. me gjithë goditjen e pësuar, ekuilibrat kryesorë të brendshëm makroekonomikë rezultuan të qëndrueshëm, në sajë të bilanceve përgjithësisht të shëndosha të agjentëve ekonomikë e financiarë si dhe të reagimit të duhur të politikave makroekonomike, mbikëqyrëse e rregullatore. në veçanti, megjithëse në prani të një kursi lehtësisht të nënçmuar të këmbimit dhe të pasigurisë së shtuar në ekonomi, Banka e Shqipërisë ka arritur të kontrollojë inflacionin rreth objektivit të saj prej 3%. po kështu, në drejtim të aktivitetit makroekonomik, ndikimi i krizës botërore u materializua në formën e ngadalësimit të ritmit të rritjes ekonomike, por jo në recesion të thellë ekonomik si në disa vende të rajonit. Furnizimi i ekonomisë me likuiditet nga Banka e Shqipërisë, lehtësimi i kujdesshëm i kushteve monetare, vazhdimi i kreditimit të ekonomisë nga sistemi bankar – një eksperiencë e ndryshme kjo nga shumë vende të rajonit, - si dhe përdorimi i hapësirës fiskale në drejtim të nxitjes së aktivitetit ekonomik ndihmuan në përballimin e kësaj goditjeje.
Gjithsesi, efektet e situatës së pafavorshme botërore janë ndjerë në ekonominë shqiptare. në aspektin e shpërndarjes sektoriale, ekonomia shqiptare ka reaguar në mënyrë asimetrike ndaj krizës ekonomike e financiare botërore. kështu, sektori i ndërtimit, i cili ka qenë një motor i fuqishëm i rritjes ekonomike deri në vitin 2008, ka frenuar dukshëm ritmet e zhvillimit të tij, duke shfaqur edhe shenja kontraktimi. nga ana tjetër, sektori i industrisë ka përfituar gjatë kësaj periudhe, në sajë të konjukturës së favorshme të çmimeve në tregjet botërore, të një vëmendjeje më të madhe të tregjeve të huaja ndaj ofruesve të produkteve me kosto të ulët, të reformave të vazhdueshme strukturore, të kursit të nënçmuar të këmbimit, si dhe të rritjes së mbështetjes me kredi nga sistemi bankar. Së fundi, sektori i shërbimeve ka reflektuar më nga afër ecurinë e kërkesës së brendshme, duke shfaqur një qëndrueshmëri më të madhe të ritmeve të rritjes dhe duke zbutur luhatshmërinë e aktivitetit ekonomik në vend. në aspektin e burimeve të kërkesës agregate, rritja ekonomike e dy viteve të fundit është mbështetur në një masë të madhe nga kërkesa e huaj dhe stimuli fiskal, ndërkohë që kërkesa e brendshme në formën e konsumit dhe të investimeve është shfaqur e dobët. në aspektin e ekuilibrave makroekonomikë, ekonomia shqiptare vijon të mbetet e ekspozuar ndaj zhvillimeve në tregjet e huaja të kapitalit, si pasojë e deficitit relativisht të lartë të llogarisë korrente. po kështu, rritja e kredive me probleme dhe
vi. vleRëSimi i ekonomiSë SHQiptaRe pëR vitin e aRDHSHëm
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
luhatjet në zhvillimin sektorial, e kanë shtyrë sistemin bankar drejt rishikimit në kahun shtrëngues të kushteve dhe të praktikave kredituese, duke shfaqur një tendencë më të fortë seleksionuese drejt planeve të biznesit dhe duke rritur masat e prudencës në kredidhënie.
këto zhvillime do të kushtëzojnë aktivitetin dhe balancat ekonomike edhe gjatë vitit 2012. kriza e borxhit sovran në vendet e eurozonës dhe masat e marra për zgjidhjen e saj, do të kushtëzojnë dukshëm zhvillimet ekonomike në vend. megjithatë, duke faktorizuar një zgjidhje të shpejtë dhe mungesën e shpërhapjes së kësaj krize, projeksionet bazë të Bankës së Shqipërisë sugjerojnë se ekonomia shqiptare do të vijojë të rritet gjatë vitit në vazhdim. Rritja ekonomike do të vijojë të mbetet nën potencial, duke qenë në linjë me rritjen e shfaqur gjatë vitit 2011 dhe duke shfaqur tendenca përmirësimi në gjashtëmujorin e dytë. në aspektin e kërkesës agregate, projeksionet e rritjes ekonomike kushtëzohen nga rritja e konsumit dhe investimeve në vend, në përgjigje edhe të përmirësimit të kushteve të financimit si pasojë e politikës monetare lehtësuese të ndjekur nga Banka e Shqipërisë dhe e uljes së primeve të rrezikut në sistemin financiar. intensiteti dhe koha e rikuperimit të konsumit dhe investimeve do të kushtëzojnë në një masë të konsiderueshme rritjen ekonomike të vitit 2012. nga ana tjetër, kontributi në zgjerimin e aktivitetit ekonomik i stimulit fiskal dhe i kërkesës së huaj, parashikohet të vijë në rënie. Hapësirat për stimul fiskal janë reduktuar tashmë dhe vëmendja e sektorit publik është zhvendosur drejt ruajtjes së parametrave të qëndrueshmërisë fiskale, ndërsa kërkesa e huaj pritet të rritet me ritme më të ngadalta, si pasojë e masave me karakter kontraktues të marra nga partnerët tanë tregtarë.
në këtë kontekst të parashikuar zhvillimesh, treguesit kryesorë të stabilitetit makroekonomik pritet të mbeten të qëndrueshëm. Rritja ekonomike nën potencial, reduktimi i presioneve të huaja inflacioniste, pritjet e ankoruara të ekonomisë dhe ekspansioni i kontrolluar monetar do të shoqërohen me presione të reduktuara inflacioniste gjatë vitit 2012. të kushtëzuara nga materializimi i skenarit të mësipërm, modelet tona ekonometrike sugjerojnë se, me një probabilitet ndodhjeje 90%, inflacioni i çmimeve të konsumit do të luhatet në bandën 1–3%. në këtë skenar zhvillimi, politika monetare e Bankës së Shqipërisë do të ruajë natyrën e saj stimuluese përgjatë vitit 2012. në të njëjtën kohë, deficiti i llogarisë korente parashikohet të mbetet i qëndrueshëm dhe bilanci i përgjithshëm i pagesave pritet të mbetet i ekuilibruar. po ashtu, sipas projeksioneve buxhetore dhe nivelit të deficitit buxhetor të miratuar në kuvend, borxhi publik parashikohet të jetë i qëndrueshëm.
Duke iu kthyer zhvillimeve monetare, agregati m3 parashikohet të rritet me 6.8% gjatë vitit 2012. kjo rritje vlerësohet të jetë në linjë me kërkesën e ekonomisë për para reale, duke reflektuar njëkohësisht tendencat për monetizimin në rritje të ekonomisë. Rritja e parasë së gjerë do të marrë kryesisht formën e rritjes së depozitave, ku depozitat në valutë parashikohet të kenë një rritje më të shpejtë prej 10.4%. nga aspekti i kërkesës për mjete monetare, kreditimi i sektorit privat parashikohet të japë kontributin më të madh në rritjen e mjeteve monetare. kredia për ekonominë parashikohet të rritet me 11.8% gjatë vitit 2012, si pasojë e përmirësimit të kushteve të financimit dhe e
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
rikuperimit të kërkesës për kredi. Gjithashtu, reduktimi i kërkesave të qeverisë për financim do t’i krijojë më shumë hapësira sistemit bankar për financimin e sektorit privat dhe do të orientojë rritjen e ndërmjetësimit financiar drejt këtij sektori. aktiviteti kreditues parashikohet të mbështetet nga zgjerimi i njëjtë i kredisë në monedhë të huaj dhe asaj në lekë. treguesit e shëndetit të sistemit bankar sugjerojnë se ai mbetet i mirëkapitalizuar dhe me likuiditet të bollshëm për të rritur ndërmjetësimin financiar për ekonominë. pretendimet neto ndaj sektorit publik dhe mjetet valutore të sistemit bankar parashikohet të rriten respektivisht me nga 3.3%. Buxheti i vitit 2012 parashikon që deficiti buxhetor për vitin 2012 do të jetë më i ulët se ai i vitit 2011 dhe pjesa më e madhe e deficitit pritet të financohet nga jashtë. për pasojë, huamarrja e brendshme për financimin e deficitit fiskal do të jetë më e ulët se në vitin 2011. Rezerva valutore e Bankës së Shqipërisë parashikohet të mbulojë mesatarisht 4.2 muaj importe gjatë vitit 2012, ndërsa mjetet valutore të bankave tregtare pritet të mbyllin vitin me rritje të moderuar.
tabloja e mësipërme formon skenarin bazë të zhvillimeve të pritura nga Banka e Shqipërisë. me fjalë të tjera, ai paraqet në trajta të përmbledhura trajektoren me probabilitet më të madh materializimi të zhvillimit të pritur të ekonomisë shqiptare. nga ana tjetër, evoluimi i situatës së huaj apo të brendshme ekonomike, mund të shmangë ekonominë shqiptare nga ky skenar. në veçanti, goditjet që mund të vijnë nga përkeqësimi i mëtejshëm i situatës në eurozonë do të goditnin rritjen ekonomike dhe ekuilibrat e brendshëm makroekonomikë, duke kushtëzuar edhe reagime në kahun e kundërt të politikës monetare, mbikëqyrëse e rregullatore të Bankës së Shqipërisë. po kështu, një ri-aktivizim më i ngadaltë se parashikimi i kërkesës së brendshme mund të shoqërohej me ngadalësim të mëtejshëm të rritjes ekonomike, duke kushtëzuar ndjekjen e një politike monetare më agresive nga Banka e Shqipërisë. Gjithsesi dhe në çdo rast, politika jonë monetare do të mbetet e orientuar drejt respektimit të objektivit tonë të inflacionit, ndërsa masat mbikëqyrëse e rregullatore do të synojnë ruajtjen e qëndrueshmërisë financiare të vendit në nivel makro e mikroekonomik.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
PëRmBAjtjA nR/ nO cOntentStregues kryesore makorekonomikë main macroeconomic indicators
Zhvillimet monetare dhe normat e interesit 1 monetary developments and interest ratesProdhimi i brendshëm bruto�, indekset e çmimeve
dhe tregu i punës2
Gross domestic product�, price indexes and labor market
Bilanci i pagesave, rezerva dhe kursi i këmbimit � Balance of payments, reserves and exchange rateBilanci fiskal, stoku i borxhit të brendshëm dhe
borxhi i jashtëm4
Fiscal balance, domestic debt stock and external debt
1 Sektori financiar Financial Sector 1Bilanci sektorial i Bankës së Shqipërisë 1-1 Sectoral balance sheet of Bank of Albania
Paraqitja monetare e Bankës së Shqipërisë 1-2 monetary survey of Bank of AlbaniaBilanci sektorial i bankave paradepozituese / mjetet 1-�a Sectoral Balance Sheet of deposit money Banks / Assets
Bilanci sektorial i bankave paradepozituese / detyrimet 1-�b Sectoral Balance Sheet of deposit money Banks / liabilities
Paraqitja monetare e bankave paradepozituese 1-4 monetary survey of deposit money banksBilanci sektorial i shoqërive të kursim-kreditit 1-5 Sectoral Balance Sheet of Saving and loans AssociationsParaqitja e korporatave të tjera depozituese 1-6 Other depository corporations Survey
Paraqitja monetare e korporatave depozituese 1-7 depository corporations SurveyAgregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 1-8a monetary aggregates and their components
kundërpartitë e agregatëve monetarë 1-8b counterparts of monetary Aggregates
depozitat në lekë sipas sektorit 1-9 lek denominated deposits by sectordepozitat në valutë sipas sektorit 1-10 Foreign currency denominated deposits by sector
kredia për ekonominë sipas sektorit 1-11 credit to economy by Sector
kredia sipas aktivitetit ekonomik 1-12 credit by economic Activitykredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për
bizneset 1-1� Business loans by purpose and currency
kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për individët 1-14 household loans by purpose and currency
kredia sipas rrethit 1-15 loans by districtnormat e interesit interest Rates
normat bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë 1-16 Bank of Albania key interest rates normat e interesit për depozitat e reja sipas monedhave 1-17 currency breakdown of interest rate on new depositsnormat e interesit për kreditë e reja sipas monedhave 1-18 currency breakdown of interest rate on new loans
normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 1-19 maturity breakdown of treausury bills yields
Sistemi i pagesave Payment systemSistemi i pagesave ndërbankare 1-20 interbanking payment system
Shpërndarja rajonale e terminaleve të Atm dhe POS 1-21 Atm & POS terminal regional allocation numri i llogarive të klientëve në banka 1-22 number of customers accounts with banks
2 Sektori i jashtëm external sector 2Bilanci i pagesave 2-1 Balance of Payment
kursi i këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 2-2 exchange Rateeksporti i mallrave sipas partnerëve 2-� export by countries importi i mallrave sipas partnerëve 2-4 import by countries
eksporti i mallrave sipas Sitc 2-5 export by product groupimporti i mallrave sipas Sitc 2-6 import by product group
Borxhi i jashtëm 2-7 external debt
� Sektori fiskal Government Finance Sector � treguesit fiskalë sipas buxhetit të konsoliduar �-1 Fiscal indicators regarding consolidated budget
Stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve �-2 domestic debt stock by instruments
4 Sektori real Real Sector 4Prodhimi i brendshëm bruto sipas aktivitetit ekonomik 4-1 Gross domestic product by economic activitiesindeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit
në ndërtim 4.2a Producer price index and construction cost index
ndryshimet vjetore të indeksit të çmimeve të prodhimit dhe të indeksit të kushtimit në ndërtim 4-2b Annual change of producer price index and construction
cost indexindeksi i çmimeve të konsumit 4-� consumer price index
Punësimi, papunësia dhe pagat 4-4 employment, unemployment and wages
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
1. Z
hvi
llim
et m
On
etAR
e d
he
nO
RmAt
e in
teRe
Sit
në
mil
iARd
ë le
kë, P
ëRve
Ç R
ASte
ve k
uR
Shën
Oh
et n
dRy
She,
Fu
nd
PeR
iud
he
mO
net
ARy
dev
elO
Pmen
tS A
nd
inte
ReSt
RAt
eS 1
. in
Bil
liO
nS
All,
un
leSS
Oth
eRw
iSe
ind
icAt
ed, e
nd
OF
PeRi
Od
agre
gatë
t mon
etar
ë/ m
onet
ary
aggr
egat
esD
epoz
itat1 /
Dep
osits
1kr
edia
2 /
cre
dit2
nor
mat
e in
tere
sit 1
2m3
/ 12
m in
tere
st ra
tes3
(%)
mar
rëve
shje
ribl
erje
je
njëj
avor
e 4
Wee
kly
re-
purc
hase
agr
eem
ent 4
m1
m2
m3
Dep
ozita
/ D
epos
its
kred
i/ l
oans
Bo
no t
hesa
ri/ t
. Bill
s
12
34
56
78
9
2006
242
.4
477
.4
666
.5
503
.2
195
.7
5.23
12.9
37.
885.
50
2007
242
.7
506
.1
757
.6
602
.7
293
.9
5.67
11.7
38.
266.
25
2008
282
.9
555
.0
815
.7
619
.9
396
.3
6.93
11.7
58.
566.
25
2009
284
.5
578
.2
871
.5
662
.4
440
.4
6.78
12.4
69.
145.
25
2010
275
.4
604
.5
980
.3
785
.2
483
.1
6.40
11.2
97.
095.
00Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
2. P
ROd
him
i i B
Ren
dSh
ëm B
RutO
� , in
dek
Set
e Ç
mim
eve
dh
e tR
eGu
i Pu
nëS
G
ROSS
dO
meS
tic
PRO
du
ct� ,
PRi
ce
ind
eXeS
An
d l
ABO
R m
ARke
t
pBB/
GD
p pB
B pë
r fry
më
/ G
Dp
per c
apita
inde
kse
në %
/ in
dexe
s in
%tr
egu
i pun
ës/
labo
r mar
ket
pBB
(mili
ardë
lekë
)/ G
Dp
(bill
ions
all
)
pBB
rritj
e re
ale/
ann
ual
real
gro
wth
of G
Dp
at
cons
tant
pric
es (%
)
në
mijë
lekë
/ in
thou
-sa
nd a
lln
ë u
SD/
in u
SDn
ë eu
R/ in
eu
RiÇ
k6 /
cpi
6 (2
007=
100)
iÇp
/ pp
i (20
05=
100)
niv
eli i
pun
ësim
it/
empl
oym
ent r
ate
(%)
nor
ma
e pa
punë
sisë
7 /
une
mpl
oym
ent r
ate7
(%)
12
34
56
78
9
2006
882.
25.
428
0.0
2,85
4.2
2,27
4.8
2.5
0.1
48.7
13.8
2007
967.
75.
930
6.1
3,38
5.0
2,47
6.0
3.1
4.1
56.4
13.5
2008
1,08
9.3
7.5
342.
34,
080.
52,
787.
72.
24.
453
.813
.0
2009
1,15
1.0
3.3
360.
33,
793.
72,
728.
53.
70.
453
.413
.8
2010
…
…
…
…
…
3.4
0.2
…13
.5*
Burim
i: in
StAt
.
S
ourc
e: in
StAt
.
�. B
ilAn
ci i
PAG
eSAv
e, R
eZeR
vA d
he
kuRS
i i k
ëmBi
mit
BA
lAn
ce
OF
PAym
entS
, ReS
eRve
S An
d e
Xch
AnG
e RA
te �
.n
ë m
iliO
në
euRO
, PëR
veÇ
RAS
teve
ku
R Sh
ënO
het
nd
RySh
e
in m
illi
On
S eu
R, u
nle
SS O
theR
wiS
e in
dic
Ated
Bila
nci i
llog
aris
ë ko
rent
e/ c
urre
nt
acco
unt
in
vest
imet
e H
uaja
D
irekt
e/ F
orei
gn d
irect
in
vest
men
ts
Reze
rvat
val
utor
e (s
tok)
/ Re
serv
es (s
tock
)
Reze
rvat
në
mua
j im
porte
/ Re
serv
es in
m
onth
s of
impo
rt
kurs
i i k
ëmbi
mit/
exc
hang
e ra
te
nga
të c
ilat:
Bila
nci
tregt
ar/
of w
hich
:tr
ade
bala
nce
(3+
4)
n
ga të
cila
t: Re
-m
itanc
at/
of w
hich
: Re
mitt
ance
s
mes
atar
e e
periu
dhës
/ pe
riod
aver
age
eksp
orti/
exp
ort
impo
rti/
impo
rtal
l /
euR
all
/ u
SD
12
34
56
78
910
2006
-471
.0
-1,6
59.0
63
0.7
-2,2
89.6
93
7.2
250.
3 1,
368.
2 4.
7 12
3.1
98.1
2007
-824
.2
-2,1
04.0
78
6.3
-2,8
90.4
95
1.7
463.
7 1,
459.
8 4.
112
3.6
90.4
2008
-1,3
81.2
-2,4
31.5
91
7.5
-3,3
48.9
83
3.3
609.
81,
675.
4 4.
012
2.8
83.9
2009
-1,3
21.4
-2,3
03.7
75
0.7
-3,0
54.4
78
1.3
668.
21,
646.
2 4.
213
2.1
95.0
2010
-1,0
40.5
-2
,082
.7
1,17
1.5
-3,2
54.2
68
9.8
822.
61,
904.
1 4.
813
7.8
103.
9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sou
rce:
Ban
k of
Alb
ania
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
4. B
ilAn
ci F
iSkA
l, S
tOku
i BO
RXh
it t
ë BR
end
Shëm
dh
e BO
RXh
i i j
ASh
tëm
F
iSc
Al B
AlAn
ce,
dO
meS
tic
deB
t St
Oc
k An
d e
XteR
nAl
deB
t 4.
në
mil
iARd
ë le
kë
in B
illi
On
S Al
l
të
ard
hura
/ Re
venu
e
Sh
penz
ime/
ex
pend
iture
Def
iciti
/ D
efic
it
St
oku
i bor
xhit
të q
ever
isë
qend
rore
/ c
entra
l gov
ernm
ent d
ebt s
tock
nga
të c
ilat:
të a
rdhu
ra
tatim
ore/
of w
hich
: tax
re
venu
e
Shpe
nzim
e ka
pita
le/
cap
ital e
xpen
ditu
reFi
nanc
im i
bren
dshë
m/
Dom
estic
fina
ncin
gFi
nanc
im i
jash
tëm
/ Fo
reig
n fin
anci
ng
Stok
u i b
orxh
it të
br
ends
hëm
/ D
omes
tic
debt
sto
ckSt
oku
i bor
xhit
të ja
shtë
m /
ext
erna
l deb
t sto
ck
12
34
56
78
920
0622
9.4
205.
525
8.8
51.1
-29.
423
.65.
734
8.9
145.
720
0725
1.6
228.
228
5.7
57.0
-34.
128
.85.
336
9.5
147.
420
0829
1.2
264.
435
1.5
93.8
-60.
324
.435
.840
0.5
195.
320
0929
9.6
270.
837
9.6
95.9
-80.
069
.810
.241
5.0
267.
420
1032
4.7
288.
636
2.8
67.5
-38.
027
.810
.240
7.4
308.
0Bu
rimi:
min
istri
a e
Fina
ncav
e si
pas
publ
ikim
it “S
tatis
tikat
fisk
ale
të q
ever
isë”
. S
ourc
e: m
inis
try o
f Fin
ance
acc
ordi
ng to
“Fi
scal
Sta
tistic
s of
Gov
ernm
ent”
pub
licat
ion.
1) P
ërfs
hihe
n ve
tëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
. 1)
dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey2)
Për
faqë
son
kred
inë
për e
kono
min
ë.
2) c
redi
t to
econ
omy
�) n
orm
a m
esat
are
e po
nder
uar v
jeto
re e
dep
ozita
ve d
he k
redi
ve të
reja
12
muj
ore
në le
kë p
ër s
iste
min
ban
kar.
�) t
he a
nnua
l wei
ghte
d av
erag
e ra
te o
f the
12
mon
ths
new
dep
osits
and
loan
s in
All
for t
he b
anki
ng s
yste
m4)
të
dhën
at i
refe
rohe
n no
rmës
në
fund
të p
eriu
dhës
. 4)
end
of p
erio
d da
ta.
5) P
BB 2
009
jo p
ërfu
ndim
tare
. 5)
Gd
P 20
09 s
emi f
ina
6) n
drys
him
i i m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
me
dhje
torin
e v
itit n
-1.
6) v
aria
tion
of d
ecem
ber i
ndex
of y
ear n
with
dec
embe
r ind
ex o
f yea
r n-1
7) n
orm
a e
papu
nësi
së n
ga v
iti 2
007
deri
në 2
009
ka s
i bur
im in
form
acio
ni A
nket
ën e
For
cave
të P
unës
. 7)
une
mpl
oym
ent r
ate
data
200
7- 2
009
is fr
om th
e la
bor F
orce
Sur
vey.
* Pë
r viti
n 20
10 të
dhë
nat i
refe
rohe
n pe
riudh
ës t
4 20
10. *
20
10 d
ata
refe
r to
q4
2010
1. S
ektO
Ri F
inAn
ciA
R
Fin
Anc
iAl
Sec
tOR
1.1-
1 Bi
lAn
ci S
ektO
RiAl
i BA
nkë
S Së
Sh
qiP
ëRiS
ë n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in m
illiO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d S
ectO
RAl B
AlAn
ce
Shee
t O
F BA
nk
OF
AlBA
niA
1-1
to
tali
i mje
teve
/ to
tal a
sset
s (2
+3+
4+5+
8+12
+13
+14
)
mba
jtjet
e
SDR/
SD
R ho
ldin
gs
arka
në
valu
të/
Fore
ign
cur-
renc
y
Dep
ozita
/ D
epos
its
letra
t me
vler
ë të
ndr
yshm
e ng
a ak
sion
et
/ Se
curit
ies
othe
r tha
n sh
ares
(6+
7)
Hua
të/
loan
s (9
+10
+11
)
D
eriv
atet
fin
anci
are/
Fi
nanc
ial
deriv
ativ
es
llog
ari t
ë ar
këtu
eshm
e/
Rece
ivab
le
acco
unts
mje
te
jofin
anci
are/
n
onfin
anci
al
asse
tsjo
rezi
dent
ë/
non
resi
dent
s
Qev
eria
qen
-dr
ore/
cen
tral
Gov
ernm
ent
Qev
eria
qen
-dr
ore/
cen
tral
Gov
ernm
ent
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry
corp
orat
ions
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
12
34
56
78
910
1112
1314
2008
/ 1
2 3
26,4
06.4
6
41.8
1
,068
.6
64,
087.
6 2
18,1
19.8
1
42,9
52.5
7
5,16
7.2
24,
318.
6 3
,000
.0
20,
141.
0 1
,177
.6
_
12,
891.
3 5
,278
.7
2009
/ 1
2 3
59,5
52.4
7
,546
.1
705
.8
54,
391.
6 2
43,1
42.8
1
65,8
53.4
7
7,28
9.4
33,
885.
2 _
3
2,37
1.7
1,5
13.5
1
0.7
13,
279.
2 6
,590
.9
2010
/ 1
2 3
68,0
31.5
8
,126
.9
647
.0
41,
705.
7 2
80,3
00.9
2
15,9
01.8
6
4,39
9.2
14,
302.
2 _
1
2,53
4.8
1,7
67.3
8
1.4
10,
748.
3 1
2,11
9.1
2011
/ 0
6 3
64,6
30.2
7
,295
.4
81.
6 3
2,36
4.6
277
,264
.4
213
,161
.1
64,
103.
3 2
5,71
6.9
_
23,
879.
1 1
,837
.8
26.
5 9
,594
.5
12,
286.
4 07
364
,410
.3
8,2
38.7
7
3.5
27,
959.
7 2
80,5
29.7
2
16,5
93.5
6
3,93
6.2
25,
558.
8 _
2
3,70
5.7
1,8
53.1
1
2.6
9,3
52.4
1
2,68
4.9
08 3
69,4
55.5
8
,012
.8
75.
2 3
1,56
2.8
280
,815
.4
216
,640
.4
64,
175.
0 2
5,99
0.9
_
24,
122.
2 1
,868
.7
16.
4 9
,642
.0
13,
340.
0 09
380
,284
.8
8,2
33.8
8
0.7
38,
469.
4 2
86,0
25.6
2
21,7
54.8
6
4,27
0.8
24,
440.
3 _
2
2,58
5.8
1,8
54.6
2
0.6
10,
093.
9 1
2,92
0.6
10 3
81,1
04.4
8
,154
.3
88.
9 3
6,80
4.8
286
,912
.7
222
,490
.3
64,
422.
4 2
5,47
3.5
_
23,
591.
5 1
,882
.0
18.
9 1
0,48
1.3
13,
170.
0 11
379
,901
.3
8,2
41.5
9
2.0
34,
959.
6 2
87,1
62.9
2
22,5
48.5
6
4,61
4.4
24,
976.
4 _
2
3,08
6.5
1,8
89.8
2
9.3
11,
083.
9 1
3,35
5.7
Det
yrim
et to
tale
/ to
tal l
iabi
litie
s (2
+3+
4+10
+14
+15
+16
)
para
ja n
ë qa
rkul
lim/
cur
renc
y in
ci
rcul
atio
n
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gj
erë/
Dep
osits
in
clud
ed in
br
oad
mon
ey
Dep
ozita
të
papë
rfshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its e
xclu
ded
from
bro
ad m
oney
(5
+6+
7+8+
9)
Hua
të /
loa
ns
(11+
12+
13)
ll
ogar
i të
pagu
eshm
e/
oth
er a
ccou
nts
paya
ble
alok
imi
i SD
R/
SDR
al-
loca
tion
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të
tjer
ë të
ka
pita
lit/
Shar
es a
nd
othe
r equ
ity
jore
zi-
dent
ët/
non
resi
-de
nts
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral
Gov
ernm
ent
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry
corp
orat
ions
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
jore
zi-
dent
ët/
non
resi
-de
nts
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral
Gov
ern-
men
t
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry
corp
orat
ions
1
23
45
67
89
1011
1213
1415
1620
08 /
12 3
26,4
06.4
2
03,7
32.8
2
03.1
9
4,81
4.7
6,7
83.7
1
9,33
4.8
67,
793.
3 1
2.2
890
.7
1,1
73.4
1
,173
.4
_
_
7,0
24.2
_
1
9,45
8.1
2009
/12
359
,552
.4
216
,767
.6
0.6
8
7,66
0.4
7,9
81.6
1
0,89
7.5
68,
071.
5 1
7.0
692
.9
1,2
69.2
1
,269
.2
_
_
6,9
03.5
6
,954
.1
39,
997.
0 20
10/1
2 3
68,0
31.5
2
02,3
86.7
2
56.8
9
8,84
1.8
8,4
40.3
8
,966
.2
80,
810.
0 1
4.9
610
.4
5,9
20.6
5
,920
.6
_
_
939
.4
7,4
39.5
5
2,24
6.7
2011
/ 06
364
,630
.2
197,
891.
975
.810
6,52
9.7
8,36
2.7
15,3
33.2
82,1
70.9
16.7
646.
25,
220.
25,
220.
2 _
_
1,
397.
67,
253.
746
,261
.507
364
,410
.3
198,
693.
710
8.5
103,
509.
08,
347.
012
,621
.081
,397
.516
.11,
127.
35,
037.
75,
037.
7 _
_
91
0.7
7,31
1.6
48,8
38.9
08 3
69,4
55.5
19
8,95
6.7
243.
910
4,93
8.1
8,31
5.3
13,4
80.4
81,5
99.9
18.6
1,52
4.1
4,86
8.8
4,86
8.8
_
_
919.
87,
270.
752
,257
.509
380
,284
.8
197,
771.
599
.211
1,29
4.1
8,32
1.1
16,1
62.7
85,9
65.2
19.0
826.
04,
903.
54,
903.
5 _
_
92
8.0
7,58
9.7
57,6
98.8
10 3
81,1
04.4
19
5,82
0.3
655.
611
4,75
6.0
8,31
6.2
19,0
94.9
85,8
82.3
20.1
1,44
2.6
4,87
6.9
4,87
6.9
_
_
933.
67,
516.
356
,545
.611
379
,901
.3
197,
202.
247
0.3
110,
205.
08,
317.
114
,901
.185
,844
.820
.51,
121.
54,
900.
34,
900.
3 _
_
94
6.7
7,60
0.2
58,5
76.6
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
1-2
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
BAn
këS
Së S
hq
iPëR
iSë
mO
net
ARy
SuRv
ey O
F BA
nk
OF
AlBA
niA
1-2
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
mje
te v
alu -
tore
net
o/
net
fore
ign
asse
ts (2
-3)
mje
tet e
bre
ndsh
me
/ D
omes
tic a
sset
s (5
+8+
9+10
+11
+12
)
pret
endi
me
neto
nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (6-
7)
pr
eten
dim
e nd
aj
korp
orat
ave
të tj
era
depo
zitu
ese/
cla
ims
on o
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a fin
anci
are/
cla
ims
on o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e /
cla
ims
on p
ub-
lic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e/
cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al c
or-
pora
tions
pret
endi
me
ndaj
se
ktor
ëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/ c
laim
s on
oth
er re
side
nt
sect
ors
pret
endi
me
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
c
laim
s on
non
resi
-de
nts
min
us: D
etyr
ime
ndaj
jore
zi-
dent
ëve/
les
s:
liab
ilitie
s to
no
nres
iden
ts
pre
tend
ime
ndaj
qev
eris
ë që
ndro
re/
cla
ims
on c
entra
l G
over
nmen
t
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qe
veris
ë qe
ndro
re/
less
:lia
bilit
ies
to
cen
tral G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
2008
/ 1
220
1,19
1.1
215,
529.
314
,338
.185
,397
.164
,073
.683
,428
.219
,354
.620
,141
.9_
__
1,18
1.6
2009
/ 1
221
4,46
6.8
236,
223.
321
,756
.610
5,26
3.2
71,3
69.8
82,2
89.4
10,9
19.7
32,3
72.6
__
_1,
520.
9
2010
/ 1
225
2,82
7.8
274,
628.
221
,800
.372
,244
.357
,937
.166
,928
.88,
991.
712
,535
.6_
__
1,77
1.7
2011
/ 0
624
0,20
3.2
261,
527.
421
,324
.175
,421
.249
,695
.265
,053
.315
,358
.123
,879
.5_
__
1,84
6.5
0724
0,28
7.5
260,
983.
920
,696
.478
,064
.852
,500
.565
,137
.712
,637
.223
,706
.1_
__
1,85
8.2
0824
3,95
4.6
264,
409.
320
,454
.778
,173
.152
,176
.265
,675
.813
,499
.624
,122
.6_
__
1,87
4.3
0925
5,88
3.2
276,
697.
520
,814
.374
,441
.649
,992
.866
,174
.816
,182
.022
,586
.2_
__
1,86
2.6
1025
4,97
4.7
275,
684.
220
,709
.473
,082
.147
,603
.366
,722
.419
,119
.223
,591
.9_
__
1,88
7.0
1125
3,28
7.2
274,
104.
920
,817
.777
,475
.752
,493
.367
,414
.414
,921
.123
,086
.9_
__
1,89
5.5
B
aza
mon
etar
e/ m
onet
ary
base
(1
4+15
+16
)
Dep
ozita
të p
apër
fshi
ra n
ë pa
ranë
e
gjer
ë/ D
epos
its e
xclu
ded
from
bro
ad
mon
ey
Hua
të/
loan
s ll
ogar
i të
pagu
eshm
e/ o
ther
ac
coun
ts p
ayab
le
të
tjera
net
o/
oth
er it
ems
net
aks
ione
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të
kapi
talit
/ Sh
ares
and
oth
er e
quity
p
araj
a në
qar
kul-
lim/
cur
renc
y in
ci
rcul
atio
n
Det
yrim
e nd
aj
korp
orat
ave
të tj
era
depo
zitu
ese/
lia
bilit
ies
to o
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë/
Dep
osits
in
clud
ed in
bro
ad
mon
ey
13 1
4 1
5 1
6 17
18
19
20
21
2008
/ 1
227
1,72
9.2
203,
732.
867
,793
.320
3.1
902.
9_
0.6
-5,5
02.6
19,4
58.1
2009
/ 1
228
4,83
9.7
216,
767.
668
,071
.50.
670
9.9
_72
0.6
-6,5
37.2
39,9
97.0
2010
/ 1
228
3,45
3.5
202,
386.
780
,810
.025
6.8
625.
3_
797.
9-1
2,05
1.3
52,2
46.7
2011
/ 0
627
9,16
1.7
197,
891.
981
,194
.175
.81,
639.
7_
828.
7-1
2,26
7.2
46,2
61.5
0727
9,21
8.2
198,
693.
780
,415
.910
8.5
2,12
5.1
_83
5.6
-12,
665.
548
,838
.9
0827
9,82
7.7
198,
956.
780
,627
.024
3.9
2,51
5.4
_84
0.4
-13,
313.
352
,257
.5
0928
2,79
4.1
197,
771.
584
,923
.399
.21,
886.
9_
853.
9-1
2,90
8.9
57,6
98.8
1028
1,34
5.8
195,
820.
384
,869
.965
5.6
2,47
5.1
_85
8.6
-13,
168.
256
,545
.6
1128
2,46
4.9
197,
202.
284
,792
.547
0.3
2,19
4.3
_87
0.0
-13,
342.
858
,576
.6Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë.
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
1-�A
Bil
Anc
i Sek
tORi
Al i
BAn
kAve
PAR
AdeP
OZi
tueS
e/ m
jete
t
Se
ctO
RAl
BAlA
nc
e Sh
eet
OF
deP
OSi
t m
On
ey B
AnkS
/ AS
SetS
1-�
An
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
to
tali
i mje
teve
/ to
tal a
sset
s (2
+3+
4+8+
11+
21+
24+
25)
arka
në
lekë
/ n
atio
nal c
ur-
renc
y
arka
në
valu
të/
Fore
ign
curr
ency
D
epoz
ita/
Dep
osits
(5+
6+7)
l
etra
me
vler
ë të
ndr
yshm
e ng
a ak
sion
et/
Secu
ritie
s ot
hers
th
an s
hare
s (9
+10
)
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Bank
a qe
n-dr
ore/
cen
tral
Bank
Bank
at p
arad
epoz
itues
e/
Dep
osit
mon
ey b
anks
j
orez
iden
tët/
n
onre
side
nts
Qev
eria
qen
dror
e/ c
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
2008
/ 1
2 8
36,9
98.2
7
,901
.2
11,
621.
6 1
26,5
54.8
5
5,81
2.2
68,
645.
1 2
,097
.5
272
,567
.3
13,
533.
1 2
59,0
34.3
2009
/ 1
2 8
98,7
90.5
7
,707
.7
12,
931.
0 1
19,1
16.3
4
3,33
5.1
68,
007.
2 7
,774
.0
279
,459
.0
14,
179.
6 2
65,2
79.4
2010
/ 1
2 1
,012
,069
.6
7,2
97.8
1
1,34
3.3
155
,910
.2
65,
042.
6 8
0,93
9.8
9,9
27.8
3
13,0
94.4
2
5,12
9.5
287
,964
.9
2011
/ 0
6 1
,071
,984
.4
8,5
81.4
9
,421
.4
150
,352
.1
62,
360.
1 8
2,16
9.7
5,8
22.4
3
43,0
24.9
2
9,17
4.1
313
,850
.8
07 1
,082
,261
.0
8,4
23.9
1
0,80
6.8
148
,754
.8
58,
977.
4 8
2,00
6.6
7,7
70.8
3
45,9
51.2
3
1,22
0.5
314
,730
.8
08 1
,107
,984
.4
9,3
68.0
1
1,06
3.1
167
,161
.7
79,
405.
7 8
2,85
5.0
4,9
01.0
3
48,6
75.3
3
4,18
1.3
314
,494
.0
09 1
,124
,677
.4
8,7
83.2
9
,872
.1
171
,739
.2
78,
885.
0 8
6,60
1.1
6,2
53.1
3
49,2
35.3
3
5,85
3.2
313
,382
.1
10 1
,135
,574
.3
9,1
86.3
1
1,67
1.0
177
,774
.0
86,
429.
3 8
6,04
2.8
5,3
01.9
3
48,8
56.7
3
5,51
4.3
313
,342
.5
11 1
,138
,990
.4
9,9
25.8
1
1,49
6.1
178
,218
.4
86,
417.
3 8
6,97
0.5
4,8
30.7
3
45,7
39.5
3
4,08
2.4
311
,657
.1
Hua
të/
loan
s (1
2+13
+14
+15
+16
+1
7+18
+19
+20
)
ak
sion
e dh
e in
stru
men
te
të tj
erë
të
kapi
talit
/
Shar
es a
nd
othe
r equ
ity
(22+
23)
D
eriv
atet
fin
an-
ciar
e/
Fina
ncia
l de
riva-
tives
llog
ari t
ë ar
këtu
eshm
e/
oth
er
acco
unts
re
ceiv
able
mje
te jo
fi-na
ncia
re/
non
finan
-ci
al a
sset
s jo
rezi
dent
ët/
non
resi
dent
s
Bank
a qe
ndro
re/
cen
tral
Bank
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese/
D
epos
it m
oney
ba
nks
korp
orat
a të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
orat
ions
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral G
ov-
ernm
ent
Qev
eria
lo
kale
/ l
ocal
go
vern
men
t
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Rezi
dent
ë/
Resi
dent
s
1112
1314
1516
1718
1920
2122
2324
2526
2008
/ 1
2 3
96,9
90.4
3
,642
.5
_
280
.2
376
.2
1,8
68.9
_
1
2,89
9.1
242
,050
.6
135
,873
.0
2,0
74.3
1
,977
.1
97.
2 _
4
,040
.0
15,
248.
6
2009
/ 1
2 4
56,9
05.6
1
4,32
5.7
_
220
.0
6,0
32.3
7
,775
.9
_
12,
056.
3 2
75,4
79.8
1
41,0
15.7
2
,222
.2
1,9
14.9
3
07.3
_
5
,829
.5
14,
619.
3
2010
/ 1
2 5
01,5
56.9
2
0,22
8.0
_
966
.8
8,7
04.5
3
,475
.1
85.
0 9
,373
.8
315
,879
.1
142
,844
.6
2,5
02.2
2
,200
.3
301
.9
_
5,4
98.5
1
4,86
6.4
2011
/ 0
6 5
34,6
61.5
2
6,58
1.6
_
365
.0
8,9
93.4
3
,546
.8
93.
7 1
1,83
0.5
334
,941
.9
148
,308
.6
3,6
83.8
3
,318
.1
365
.7
389
.6
6,1
71.9
1
5,69
7.8
07 5
41,6
07.4
2
7,54
2.3
_
470
.2
9,1
19.9
3
,524
.3
96.
1 1
2,09
2.0
339
,689
.0
149
,073
.6
4,1
19.2
3
,817
.3
301
.9
442
.1
6,2
14.3
1
5,94
1.3
08 5
44,6
87.7
2
8,18
3.9
_
970
.5
9,3
21.8
3
,514
.9
96.
1 1
2,23
0.8
341
,170
.8
149
,198
.9
4,0
22.8
3
,720
.9
301
.9
560
.2
6,3
34.4
1
6,11
1.3
09 5
59,2
54.7
3
3,01
9.1
_
903
.4
9,8
01.1
3
,537
.9
96.
1 1
3,72
1.4
349
,262
.6
148
,913
.1
2,7
47.3
2
,445
.5
301
.9
590
.1
6,1
30.5
1
6,32
4.9
10 5
61,8
69.7
3
2,54
8.2
_
1,1
55.9
9
,870
.1
3,5
64.4
1
05.9
1
4,38
2.4
351
,217
.9
149
,024
.9
2,6
52.7
2
,350
.8
301
.9
643
.8
6,1
57.3
1
6,76
2.8
11 5
67,7
40.9
3
6,90
5.1
_
550
.2
9,7
76.0
3
,497
.0
112
.6
15,
195.
6 3
53,3
82.7
1
48,3
21.8
2
,479
.7
2,1
77.8
3
01.9
6
95.8
6
,222
.4
16,
471.
7
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
1-�B
Bil
Anc
i Sek
tORi
Al i
BAn
kAve
PAR
AdeP
OZi
tueS
e/ d
etyR
imet
Sec
tORA
l BA
lAn
ce
Shee
t O
F d
ePO
Sit
mO
ney
BAn
kS l
iABi
liti
eS 1
-�B
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
D
etyr
imet
tota
le /
t
otal
liab
ilitie
s (2
+8+
17+
18+
25+
26)
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë/
tran
sfer
-ab
le d
epos
its
(3+
4+5+
6+7)
Dep
ozita
të p
apër
fshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in b
road
mon
ey
(9+
10+
11+
12+
13+
14+
15+
16)
korp
orat
a të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
ora-
tions
Qev
eria
lo
kale
/ lo
cal
Gov
ern-
men
ts
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
jore
zi-
dent
ët/
non
resi
-de
nts
Bank
a qe
n-dr
ore/
c
entra
l Ba
nk
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry
corp
orat
ions
Qev
eria
qe
n-dr
ore/
c
entra
l G
over
n-m
ent
korp
orat
a të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
orat
ions
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2008
/12
836
,998
.2
618
,356
.6
3,6
64.2
7
80.0
1
6,65
5.0
88,
933.
6
508,
323.
9 3
5,71
5.5
13
,422
.0
505
.3
1,4
05.8
2
,271
.7
0.4
7
7.3
6,3
95.6
1
1,63
7.3
2009
/12
898
,790
.5
660
,885
.7
5,1
33.6
7
99.4
1
7,94
5.0
70,
360.
5
566,
647.
2 3
6,94
9.0
15
,509
.2
113
.4
1,8
05.2
2
,294
.3
0.4
2
34.3
5
,466
.5
11,
525.
7
2010
/12
1,0
12,0
69.6
7
83,2
08.8
8
,637
.2
1,
496.
1 1
8,76
0.4
88,
204.
6
666,
110.
6 4
4,30
2.9
14
,003
.0
475
.0
4,4
73.9
4
,638
.1
61.
2 2
58.0
6
,754
.3
13,
639.
6
2011
/06
1,0
71,9
84.4
8
17,6
34.8
7
,876
.9
2,
161.
3 1
6,19
5.3
79,
314.
6
712,
086.
7 4
7,05
3.0
16
,778
.4
586
.8
2,6
28.5
4
,016
.8
62.
1 2
39.9
7
,360
.8
15,
379.
6
07 1
,082
,261
.0
823
,465
.1
7,5
66.8
1,96
7.2
16,
965.
2 7
8,65
8.2
71
8,30
7.8
51,
826.
2
17,6
25.1
9
57.7
2
,942
.8
4,2
31.7
6
1.5
199
.8
10,
129.
9 1
5,67
7.7
08 1
,107
,984
.4
843
,074
.5
8,4
34.0
1,98
0.6
16,
917.
0 8
3,41
0.5
73
2,33
2.5
52,
337.
6
17,2
40.9
1
,480
.3
3,1
46.4
4
,203
.5
61.
8 2
41.8
9
,601
.0
16,
362.
0
09 1
,124
,677
.4
855
,989
.6
8,3
06.0
2,63
3.0
18,
041.
9 8
3,12
3.5
74
3,88
5.3
52,
687.
9
16,6
46.1
9
88.4
4
,299
.6
5,2
70.0
6
2.2
232
.1
9,0
83.4
1
6,10
6.2
10 1
,135
,574
.3
864
,255
.8
7,2
35.7
1,89
2.3
18,
476.
1 8
6,69
2.6
74
9,95
9.2
55,
480.
3
18,8
61.4
8
60.1
4
,804
.6
4,6
39.4
6
1.5
216
.0
8,5
91.2
1
7,44
6.1
11 1
,138
,990
.4
867
,532
.0
7,4
02.8
1,68
0.9
17,
159.
1 8
7,00
6.6
75
4,28
2.6
55,
309.
2
21,6
89.7
1
,479
.7
3,0
07.1
4
,028
.6
61.
8 2
09.3
7
,590
.7
17,
242.
2
letra
t me
vler
ë pë
rveç
ak
sion
eve/
Se-
curit
ies
othe
r th
an s
hare
s
Hua
të/
loan
s (1
9+20
+21
+22
+23
+24
)
llo
gari
të p
ague
shm
e/
oth
er a
ccou
nts
paya
ble
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të
kapi
talit
/ Sh
ares
and
oth
er e
quity
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Bank
a qe
ndro
re/
cen
tral B
ank
korp
o-ra
ta të
tjer
a de
pozi
tues
e/
oth
er d
epos
itory
co
rpor
atio
ns
Qev
eria
qen
dror
e/
cen
tral G
over
nmen
t
korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
1718
1920
2122
2324
2526
2008
/ 1
2 _
9
0,42
1.2
68,
092.
5 2
0,14
5.3
1,7
41.3
5
8.6
383
.5
_
17,
996.
1 7
4,50
8.9
2009
/ 1
2 _
8
3,98
7.5
42,
785.
1 3
2,37
7.0
8,6
06.3
2
18.1
1
.0
_
27,
654.
3 8
9,31
4.0
2010
/ 1
2 _
4
9,25
4.2
28,
680.
5 1
2,53
6.9
7,7
61.7
2
74.0
1
.0
_
37,
701.
7 9
7,60
2.0
2011
/ 0
6 _
6
2,18
2.9
31,
014.
7 2
3,88
2.6
6,9
87.3
2
95.2
3
.1
_
50,
041.
1 9
5,07
2.6
07 _
6
1,79
1.5
31,
216.
1 2
3,71
6.2
6,4
40.0
4
16.2
3
.1
_
49,
830.
2 9
5,34
8.1
08 _
6
1,97
0.1
31,
198.
7 2
4,12
6.5
6,2
24.7
4
17.2
3
.1
_
53,
224.
7 9
7,37
7.4
09 _
5
9,01
7.3
29,
939.
2 2
2,58
9.2
6,0
85.8
4
00.2
3
.0
_
59,
191.
8 9
7,79
0.8
10 _
5
8,36
0.6
29,
148.
9 2
3,59
4.9
5,2
11.5
4
02.4
2
.9
_
58,
146.
8 9
9,33
0.7
11 _
5
8,05
3.5
28,
894.
3 2
3,08
9.8
5,6
40.4
4
26.3
2
.8
_
59,
896.
9 9
8,19
8.8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
1-4
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
BAn
kAve
PAR
AdeP
OZi
tueS
e
mO
net
ARy
SuRv
ey O
F d
ePO
Sit
mO
ney
BAn
kS 1
-4n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
mje
tet
valu
tore
ne
to/
net
fo
reig
n as
-se
ts (2
-3)
mje
tet e
bre
ndsh
me/
D
omes
tic a
sset
s (5
+6+
9+10
+11
+12
+13
)
pre
tend
ime
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
c
laim
s on
no
nres
iden
ts
min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e/
less
: lia
bilit
ies
to
nonr
esid
ents
pre
tend
ime
ndaj
ba
nkës
qen
dror
e/
cla
ims
on
cen
tral B
ank
pre
tend
imet
net
o nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (7
-8)
p
rete
ndim
e nd
aj
korp
orat
ave
të
tjera
fina
ncia
re/
cla
ims
on
othe
r fin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le /
cla
ims
on lo
cal g
over
n-m
ents
pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
rata
ve
jofin
anci
are
pub-
like/
cla
ims
on
publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e/
cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
ime
ndaj
sek
-to
rëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/
cla
ims
on
othe
r res
iden
t se
ctor
s
pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ c
laim
s on
cen
-tra
l Gov
ernm
ent
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qev
eris
ë qe
ndro
re/
less
: li-
abili
ties
to c
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2008
/ 1
25,
474.
786
,586
.481
,111
.772
5,73
7.2
76,5
46.3
257,
992.
026
0,90
3.1
2,91
1.2
376.
2_
12,8
99.1
242,
050.
613
5,87
3.0
2009
/ 1
229
,973
.286
,686
.356
,713
.178
0,22
1.5
75,7
14.9
269,
922.
627
3,05
5.2
3,13
2.6
6,03
2.3
_12
,056
.327
5,47
9.8
141,
015.
7
2010
/ 1
286
,578
.512
3,94
3.6
37,3
65.1
850,
582.
688
,237
.628
5,45
8.0
291,
440.
05,
982.
08,
704.
585
.09,
373.
831
5,87
9.1
142,
844.
6
2011
/ 0
690
,058
.413
1,24
4.9
41,1
86.5
906,
536.
490
,751
.131
1,61
7.3
317,
397.
65,
780.
38,
993.
493
.711
,830
.533
4,94
1.9
148,
308.
6
0790
,458
.813
2,80
6.3
42,3
47.6
912,
113.
690
,430
.531
1,61
2.4
318,
255.
16,
642.
79,
119.
996
.112
,092
.033
9,68
9.0
149,
073.
6
0811
2,93
3.7
157,
115.
044
,181
.391
6,25
0.2
92,2
23.0
312,
008.
931
8,00
8.9
6,00
0.1
9,32
1.8
96.1
12,2
30.8
341,
170.
814
9,19
8.9
0911
7,19
8.4
160,
664.
943
,466
.592
6,40
7.9
95,3
84.3
309,
229.
331
6,92
0.0
7,69
0.7
9,80
1.1
96.1
13,7
21.4
349,
262.
614
8,91
3.1
1012
4,25
6.2
169,
157.
544
,901
.293
0,03
6.7
95,2
29.1
310,
206.
431
6,90
6.8
6,70
0.4
9,87
0.1
105.
914
,382
.435
1,21
7.9
149,
024.
9
1112
4,99
5.8
171,
774.
546
,778
.893
2,29
8.8
96,8
96.3
308,
613.
931
5,15
4.1
6,54
0.1
9,77
6.0
112.
615
,195
.635
3,38
2.7
148,
321.
8
D
etyr
ime
ndaj
ban
kës
qend
rore
/ li
abili
ties
to c
entra
l Ban
k
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
para
në e
gj
erë/
Dep
osits
incl
uded
in b
road
m
oney
(16+
17)
D
epoz
ita të
pa
për
fshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in b
road
m
oney
Hua
të/
loan
s
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të k
apita
lit/
Shar
es
and
othe
r equ
ity
D
etyr
ime
të tj
era
neto
/ o
ther
net
lia
bilit
ies
axh
ustim
i i k
onso
lidim
it/
con
solid
atio
n ad
just
men
t D
epoz
ita të
tran
sfer
-ue
shm
e /
tran
sfer
-ab
le d
epos
its
Dep
ozita
të tj
era
/ o
ther
dep
osits
nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resi
mi/
o
f whi
ch: v
alua
-tio
n ad
just
men
t
1415
1617
1819
2021
2223
2008
/ 1
220
,650
.661
8,35
6.6
116,
704.
750
1,65
1.9
18,1
10.7
383.
574
,508
.9-6
,034
.9-1
,470
.667
2.3
2009
/ 1
232
,490
.466
0,88
5.7
115,
884.
754
5,00
1.0
17,2
26.9
1.0
89,3
14.0
-1,0
11.4
8,16
6.5
2,11
0.2
2010
/ 1
213
,011
.978
3,20
8.8
129,
777.
765
3,43
1.1
20,7
12.9
1.0
97,6
02.0
-93.
221
,585
.21,
039.
1
2011
/ 0
624
,469
.481
7,63
4.8
124,
859.
569
2,77
5.3
23,0
42.4
3.1
95,0
72.6
-792
.833
,309
.63,
062.
8
0724
,673
.982
3,46
5.1
129,
978.
669
3,48
6.6
26,0
68.9
3.1
95,3
48.1
-1,5
88.5
32,1
73.3
839.
9
0825
,606
.884
3,07
4.5
135,
508.
970
7,56
5.7
26,2
66.6
3.1
97,3
77.4
-2,1
95.7
33,6
57.8
3,19
7.6
0923
,577
.685
5,98
9.6
131,
380.
072
4,60
9.6
25,4
83.8
3.0
97,7
90.8
-1,6
26.6
37,8
34.5
2,92
7.0
1024
,455
.086
4,25
5.8
131,
952.
273
2,30
3.6
26,3
14.7
2.9
99,3
30.7
-1,4
87.1
36,6
77.4
3,25
6.5
1124
,569
.586
7,53
2.0
131,
061.
873
6,47
0.2
25,1
04.0
2.8
98,1
98.8
-2,1
58.8
38,9
22.8
2,96
4.7
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
1-5
BilA
nc
i Sek
tORi
Al i
ShO
qëR
ive
të k
uRS
im-k
Red
itit
Sec
tORA
l BA
lAn
ce
Shee
t O
F SA
vin
GS
And
lO
An A
SSO
ciA
tiO
nS
1-5
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
tota
li i m
jete
ve/
tota
l ass
ets
(2+
3+4+
7+8+
11+
12)
mon
edha
dhe
kar
të-
mon
edha
në
lekë
/ n
otes
and
coi
ns in
na
tiona
l cur
renc
y
mon
edha
dhe
kar
të-
mon
edha
në
valu
të/
not
es a
nd c
oins
in
fore
ign
curr
ency
Dep
ozita
/ D
epos
its
(5+
6)
le
tra m
e vl
erë/
Se
curit
ies
Hua
të/
loan
s (9
+10
)
m
jete
të tj
era/
o
ther
fina
ncia
l as
sets
mje
te jo
finan
ciar
e/ n
onfin
an-
cial
ass
ets
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese/
Dep
osit
mon
ey b
anks
kor
pora
tat e
tjer
a fin
anci
are/
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
korp
orat
at e
tjer
a jo
finan
ciar
e /
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
12
34
56
78
910
1112
2008
/ iv
4,3
87.9
1
4.3
1.8
3
87.8
4
1.0
346
.7
_
3,8
87.9
3
,887
.9
_
86.
9 9
.3
2009
/ iv
4,9
09.4
1
6.2
2.7
4
65.8
2
20.1
2
45.6
_
4
,299
.8
4,2
99.8
_
1
12.4
1
2.5
2010
/ iv
5,2
43.2
3
0.0
3.0
5
87.4
2
68.4
3
19.0
_
4
,475
.3
4,4
75.3
_
1
32.9
1
4.7
2010
/ iv
5,2
43.2
3
0.0
3.0
5
87.4
2
68.4
3
19.0
_
4
,475
.3
4,4
75.3
_
1
32.9
1
4.7
2011
/ i
5,2
16.2
2
9.9
3.0
6
11.8
3
13.9
2
97.9
_
4
,417
.8
4,4
17.8
_
1
40.6
1
3.1
ii
5,2
59.9
3
3.8
3.3
6
78.9
3
20.3
3
58.6
_
4
,384
.4
4,3
84.4
_
1
43.8
1
5.6
iii
5,2
88.7
4
2.0
2.5
6
94.9
3
12.8
3
82.1
_
4
,379
.3
4,3
79.3
_
1
54.1
1
5.9
Det
yrim
et to
tale
/
tota
l lia
bilit
ies
(2+
5+8+
12+
13)
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
para
në e
gje
rë/
Dep
osits
in
clud
ed in
bro
ad m
oney
(3
+4)
Dep
ozita
të p
apër
fshi
ra
në p
aran
ë e
gjer
ë/
Dep
osits
exc
lude
d fro
m
broa
d m
oney
(6+
7)
Hua
të/
loan
s (9
+10
+11
)
Det
yrim
e të
tjer
a/
oth
er li
-ab
ilitie
s
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të
tjerë
të k
apita
lit/
Shar
es a
nd o
ther
eq
uity
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
korp
orat
at e
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
korp
orat
at e
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
at e
tjer
a fin
an-
ciar
e/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese/
D
epos
it m
oney
ba
nks
Qev
eria
qen
-dr
ore/
cen
tral
Gov
ernm
ent
12
34
56
78
910
1112
13
2008
/ iv
4,3
87.9
1
,327
.6
1,3
27.6
_
1
5.8
15.
8 _
2
,319
.3
2,3
19.3
_
_
1
22.6
6
02.5
2009
/ iv
4,9
09.4
1
,539
.4
1,5
39.4
_
0
.2
0.2
_
2
,545
.8
2,5
45.8
_
_
1
22.1
7
01.9
2010
/ iv
5,2
43.2
1
,759
.4
1,7
59.4
_
1
6.9
16.
9 _
2
,569
.3
2,5
69.3
_
_
1
25.5
7
72.0
2010
/ iv
5,2
43.2
1
,759
.4
1,7
59.4
_
1
6.9
16.
9 _
2
,569
.3
2,5
69.3
_
_
1
25.5
7
72.0
2011
/ i
5,2
16.2
1
,788
.6
1,7
88.6
_
1
7.9
17.
9 _
2
,516
.1
2,5
16.1
_
_
1
04.0
7
89.8
ii
5,2
59.9
1
,835
.3
1,8
35.3
_
1
8.5
18.
5 _
2
,503
.6
2,4
96.6
7
.0
_
99.
6 8
02.9
iii
5,2
88.7
1
,873
.9
1,8
73.9
_
1
8.6
18.
6 _
2
,475
.2
2,4
75.2
_
_
1
05.1
8
15.8
Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
1-6
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
kORP
ORA
tAve
të
tjeR
A d
ePO
Zitu
eSe
m
On
etAR
y Su
Rvey
OF
Oth
eR d
ePO
SitO
Ry c
ORP
ORA
tiO
nS
1-6
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
mje
tet v
alu -
tore
net
o/
net
fore
ign
asse
ts (2
-3)
mje
tet e
bre
nd-
shm
e/ D
omes
tic a
sset
s (5
+6+
9+10
+11
+12
+13
)
p
rete
nd-
ime
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
c
laim
s on
no
nres
iden
ts
m
inus
: Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e/ l
ess:
li-
abili
ties
to n
onre
side
nts
pre
tend
ime
ndaj
ban
kës
qend
rore
/ c
laim
s on
c
entra
l Ban
k
pre
tend
imet
net
o nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (7-
8)
p
rete
ndim
e nd
aj
korp
orat
ave
të
tjera
fina
ncia
re/
cla
ims
on
othe
r fin
anci
al
corp
orat
ions
pre
ten-
dim
et n
daj
qeve
risë
lo-
kale
/ c
laim
s on
loca
l go
vern
men
t
pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
rat-
ave
jofin
anci
-ar
e pu
blik
e/
cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
-ra
tave
të tj
era
jofin
anci
are/
c
laim
s on
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
pre
tend
ime
ndaj
sek
-to
rëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/
cla
ims
on
othe
r res
iden
t se
ctor
s
pre
tend
imet
nda
j qe
veris
ë qe
ndro
re/
cla
ims
on c
entra
l G
over
nmen
t
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qev
eris
ë qe
ndro
re/
less
: li
abili
ties
to c
en-
tral G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2008
/ 1
25,
476.
586
,588
.381
,111
.772
9,98
6.1
76,5
60.6
257,
992.
026
0,90
3.1
2,91
1.2
722.
9_
12,8
99.1
242,
050.
613
9,76
0.9
2009
/ 1
229
,976
.086
,689
.156
,713
.178
4,78
3.2
75,7
31.1
269,
922.
627
3,05
5.2
3,13
2.6
6,27
7.9
_12
,056
.327
5,47
9.8
145,
315.
6
2010
/ 1
286
,581
.412
3,94
6.5
37,3
65.1
855,
406.
888
,267
.528
5,45
8.0
291,
440.
05,
982.
09,
023.
585
.09,
373.
831
5,87
9.1
147,
320.
0
2011
/ 0
690
,061
.713
1,24
8.2
41,1
86.5
911,
313.
390
,784
.931
1,61
7.3
317,
397.
65,
780.
39,
352.
093
.711
,830
.533
4,94
1.9
152,
693.
0
0790
,462
.113
2,80
9.7
42,3
47.6
916,
890.
590
,464
.431
1,61
2.4
318,
255.
16,
642.
79,
478.
596
.112
,092
.033
9,68
9.0
153,
458.
0
0811
2,93
7.0
157,
118.
344
,181
.392
1,02
7.1
92,2
56.8
312,
008.
931
8,00
8.9
6,00
0.1
9,68
0.4
96.1
12,2
30.8
341,
170.
815
3,58
3.4
0911
7,20
0.9
160,
667.
443
,466
.593
1,21
1.4
95,4
26.3
309,
229.
331
6,92
0.0
7,69
0.7
10,1
83.2
96.1
13,7
21.4
349,
262.
615
3,29
2.4
1012
4,25
8.8
169,
160.
044
,901
.293
4,84
0.2
95,2
71.1
310,
206.
431
6,90
6.8
6,70
0.4
10,2
52.2
105.
914
,382
.435
1,21
7.9
153,
404.
3
1112
4,99
8.3
171,
777.
046
,778
.893
7,10
2.3
96,9
38.3
308,
613.
931
5,15
4.1
6,54
0.1
10,1
58.1
112.
615
,195
.635
3,38
2.7
152,
701.
1
D
etyr
ime
ndaj
ban
kës
qend
rore
/ li
abili
ties
to c
entra
l Ban
k
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
para
në e
gje
rë/
Dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey
(16+
17)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë/
Dep
osits
no
t inc
lude
d in
br
oad
mon
ey
Hua
të/
loan
s
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të
tjerë
të k
apita
lit/
Shar
es a
nd o
ther
eq
uity
Det
yrim
e të
tjer
a ne
to/
oth
er n
et
liabi
litie
s
axh
ustim
i i k
on-
solid
imit/
con
soli-
datio
n ad
just
men
t D
epoz
ita të
tran
sfer
-ue
shm
e/ t
rans
fera
ble
depo
sits
Dep
ozita
të tj
era/
o
ther
dep
osits
nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resi
mi/
o
f whi
ch: v
alua
-tio
n ad
just
men
t
1415
1617
1819
2021
2223
2008
/ 1
220
,650
.661
9,68
4.2
116,
704.
750
2,97
9.6
18,1
26.5
2,70
2.9
75,1
11.4
-6,0
34.9
-1,4
44.2
631.
3
2009
/ 1
232
,490
.466
2,42
5.2
115,
884.
754
6,54
0.5
17,2
27.1
2,54
6.8
90,0
15.9
-1,0
11.4
8,16
3.6
1,89
0.1
2010
/ 1
213
,011
.978
4,96
8.2
129,
777.
765
5,19
0.5
20,7
29.9
2,57
0.4
98,3
74.1
-93.
221
,563
.177
0.7
2011
/ 0
624
,469
.481
9,47
0.1
124,
859.
569
4,61
0.6
23,0
61.0
2,49
9.7
95,8
75.5
-792
.833
,249
.82,
749.
5
0724
,673
.982
5,30
0.4
129,
978.
669
5,32
1.9
26,0
87.4
2,49
9.7
96,1
51.0
-1,5
88.5
32,1
13.5
526.
6
0825
,606
.884
4,90
9.8
135,
508.
970
9,40
1.0
26,2
85.1
2,49
9.6
98,1
80.3
-2,1
95.7
33,5
98.0
2,88
4.4
0923
,577
.685
7,86
3.5
131,
380.
072
6,48
3.5
25,5
02.4
2,47
8.2
98,6
06.7
-1,6
26.6
37,7
69.7
2,61
4.2
1024
,455
.086
6,12
9.8
131,
952.
273
4,17
7.6
26,3
33.3
2,47
8.1
100,
146.
5-1
,487
.136
,612
.62,
943.
7
1124
,569
.586
9,40
6.0
131,
061.
873
8,34
4.2
25,1
22.6
2,47
8.0
99,0
14.6
-2,1
58.8
38,8
58.0
2,65
1.9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
1-7
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
kORP
ORA
tAve
deP
OZi
tueS
e
m
On
etAR
y Su
Rvey
OF
deP
OSi
tORy
cO
RPO
RAti
On
S 1-
7n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
mje
tet
valu
tore
net
o/
net
fore
ign
asse
ts (2
-3)
mje
tet e
br
ends
hme/
D
omes
tic a
s-se
ts (5
+8)
pre
tend
-im
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e/
cla
ims
on n
on-
resi
dent
s
min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e/
less
: lia
bilit
ies
to n
onre
side
nts
pre
tend
ime
ndaj
sek
-to
rëve
të tj
erë/
cla
ims
on o
ther
sec
tors
(9
+10
+11
+12
+13
)
pre
tend
imet
net
o nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (6-
7)
pre
tend
imet
nda
j qe
veris
ë qe
ndro
re/
cla
ims
on c
entra
l G
over
nmen
t
min
us:
Det
yrim
e nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ le
ss: l
iabi
litie
s to
cen
tral
Gov
ernm
ent
pre
tend
ime
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra fi
nanc
iare
/ c
laim
s on
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
pre
tend
imet
nda
j qe
veris
ë lo
kale
/ c
laim
s on
loca
l go
vern
men
t
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e/
cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al c
or-
pora
tions
pre
tend
ime
ndaj
se
ktor
ëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/ c
laim
s on
oth
er re
side
nt
sect
ors
12
34
56
78
910
1112
13
2008
/ 1
220
6,66
7.6
302,
117.
595
,449
.971
8,68
0.7
322,
065.
634
4,33
1.4
22,2
65.8
396,
615.
172
2.9
_12
,899
.124
2,05
0.6
140,
942.
5
2009
/ 1
224
4,44
2.7
322,
912.
478
,469
.778
1,94
2.8
341,
292.
435
5,34
4.6
14,0
52.3
440,
650.
46,
277.
9_
12,0
56.3
275,
479.
814
6,83
6.4
2010
/ 1
233
9,40
9.2
398,
574.
759
,165
.582
6,84
8.0
343,
395.
135
8,36
8.8
14,9
73.7
483,
453.
09,
023.
585
.09,
373.
831
5,87
9.1
149,
091.
6
2011
/ 0
633
0,26
4.9
392,
775.
662
,510
.787
2,07
0.0
361,
312.
438
2,45
0.9
21,1
38.4
510,
757.
69,
352.
093
.711
,830
.533
4,94
1.9
154,
539.
5
0733
0,74
9.6
393,
793.
563
,043
.988
0,78
4.8
364,
112.
938
3,39
2.8
19,2
79.9
516,
671.
99,
478.
596
.112
,092
.033
9,68
9.0
155,
316.
2
0835
6,89
1.6
421,
527.
664
,636
.188
2,82
0.8
364,
185.
038
3,68
4.7
19,4
99.7
518,
635.
89,
680.
496
.112
,230
.834
1,17
0.8
155,
457.
6
0937
3,08
4.1
437,
364.
964
,280
.888
7,64
0.4
359,
222.
138
3,09
4.8
23,8
72.7
528,
418.
310
,183
.296
.113
,721
.434
9,26
2.6
155,
155.
0
1037
9,23
3.5
444,
844.
165
,610
.788
9,05
9.3
357,
809.
738
3,62
9.2
25,8
19.5
531,
249.
610
,252
.210
5.9
14,3
82.4
351,
217.
915
5,29
1.2
1137
8,28
5.5
445,
881.
967
,596
.489
4,55
2.8
361,
107.
238
2,56
8.5
21,4
61.2
533,
445.
610
,158
.111
2.6
15,1
95.6
353,
382.
715
4,59
6.6
Det
yrim
et e
par
asë
së g
jerë
/ Br
oad
mon
ey li
abili
ties
(15+
16)
p
araj
a ja
shtë
ko
rpor
atav
e de
pozi
tues
e/
mon
ey o
utsi
de
depo
sito
ry
corp
orat
ions
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë/
Dep
osits
incl
uded
in
bro
ad m
oney
(1
7+18
)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hi-
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its e
xclu
ded
from
br
oad
mon
ey
Hua
të/
loan
s ll
ogar
i të
pagu
eshm
e/
oth
er a
ccou
nts
paya
ble
ak
sion
e dh
e in
stru
men
te të
tjer
ë të
ka
pita
lit/
Shar
es a
nd o
ther
equ
ity
D
etyr
ime
të
tjera
net
o/
oth
er li
abili
-tie
s ne
t
axh
ustim
i i
kons
olid
imit/
c
onso
lidat
ion
adju
stm
ent
Dep
ozita
të
trans
fer-
uesh
me/
tr
ansf
erab
le
depo
sits
Dep
ozita
të tj
era/
o
ther
dep
osits
nga
te
cila
t: re
zerv
a riv
lere
sim
i/ o
f w
hich
: val
uatio
n ad
just
men
t
1415
1617
1819
2021
2223
2425
2008
/ 1
281
5,70
4.6
195,
817.
361
9,88
7.4
116,
702.
350
3,18
5.1
19,0
29.4
2,70
2.9
0.6
94,5
69.5
-19,
925.
3-6
,315
.5-3
43.2
2009
/ 1
287
1,46
9.5
209,
043.
866
2,42
5.7
115,
885.
354
6,54
0.5
17,9
37.0
2,54
6.8
720.
613
0,01
3.0
3,29
4.8
3,51
6.5
182.
2
2010
/ 1
298
0,28
3.9
195,
059.
078
5,22
5.0
130,
026.
965
5,19
8.1
21,3
55.2
2,57
0.4
797.
915
0,62
0.8
17,0
85.2
10,2
82.6
346.
5
2011
/ 0
61,
008,
822.
518
9,27
6.6
819,
545.
912
4,88
8.1
694,
657.
823
,723
.92,
499.
782
8.7
142,
137.
013
,407
.023
,732
.159
1.1
071,
015,
644.
919
0,23
6.0
825,
409.
012
9,97
6.8
695,
432.
227
,230
.92,
499.
783
5.6
144,
989.
914
,780
.019
,974
.635
8.7
081,
034,
708.
718
9,55
4.9
845,
153.
813
5,51
0.6
709,
643.
227
,827
.72,
499.
684
0.4
150,
437.
916
,833
.823
,169
.122
9.1
091,
046,
909.
018
8,94
6.3
857,
962.
813
1,37
8.6
726,
584.
226
,347
.42,
478.
285
3.9
156,
305.
522
,272
.227
,475
.035
5.5
101,
053,
377.
418
6,59
2.0
866,
785.
413
1,95
1.0
734,
834.
427
,796
.02,
478.
185
8.6
156,
692.
220
,769
.226
,388
.070
2.6
111,
057,
110.
618
7,23
4.3
869,
876.
313
1,53
2.1
738,
344.
226
,264
.62,
478.
087
0.0
157,
591.
221
,568
.528
,167
.135
6.9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
1-8A AGReGAtët mOnetARë dhe PëRBëRëSit e tyRe mOnetARy AGGReGAteS And theiR cOmPOnentS 1-8A
m3 (2+7)
m2 (3+6)
Depozitat në valutë/ Deposits in foreign currencym1 (4+5)
Depozitat me afat në lekë/ time deposits in
national currency
paraja jashtë korpo-ratave depozituese/ currency outside
depository corpora-tions
Depozitat pa afat në lekë/ current ac-counts and non-term deposits in national
currency
1 2 3 4 5 6 7
Gjendja në fund të periudhës (në milionë lekë)/ Stock at end of period (in millions all)
2008 /12 815,704.6 555,004.7 282,862.3 195,817.3 87,045.0 272,142.4 260,699.9
2009 /12 871,469.5 578,181.5 284,505.5 209,043.7 75,461.8 293,675.9 293,288.0
2010 /12 980,283.9 604,517.3 275,427.3 195,059.0 80,368.4 329,090.0 375,766.6
2011 / 06 1,008,822.5 624,971.9 267,748.0 189,276.6 78,471.4 357,223.9 383,850.6
07 1,015,644.9 625,633.1 269,565.4 190,236.0 79,329.4 356,067.7 390,011.9
08 1,034,708.7 625,586.2 271,808.2 189,554.9 82,253.2 353,778.0 409,122.5
09 1,046,909.0 630,476.0 268,923.2 188,946.3 79,976.9 361,552.8 416,433.1
10 1,053,377.3 631,260.9 267,189.3 186,592.0 80,597.3 364,071.6 422,116.5
11 1,057,110.6 637,089.8 269,123.6 187,234.3 81,889.3 367,966.2 420,020.8
ndryshimi vjetor në përqindje/ annual percentage changes
2008 / 12 7.7 9.7 16.6 26.4 -0.8 3.3 3.7
2009 / 12 6.8 4.2 0.6 6.8 -13.3 7.9 12.5
2010 / 12 12.5 4.6 -3.2 -6.7 6.5 12.1 28.1
2011 / 06 11.8 7.2 -0.4 -2.4 4.6 13.7 20.2
07 11.2 6.7 -1.8 -3.5 2.7 14.2 19.2
08 10.1 6.3 -1.7 -3.8 3.5 13.3 16.4
09 10.4 6.7 -1.3 -1.3 -1.4 13.6 16.4
10 10.6 6.7 -1.0 -2.3 2.2 13.1 17.1
11 10.0 7.4 0.8 -1.1 5.7 12.7 14.1Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.
1-8B kundëRPARtitë e AGReGAtëve mOnetARë cOunteRPARtS OF mOnetARy AGGReGAteS 1-8B
mjetet valutore neto/ net
Foreign assets mjetet e brendshme/ Domestic
assets (3+4)
të tjera neto/ other
items net pretendimet ndaj qeverisë qendrore neto/ net claims on central
Government
pretendime ndaj sektorëve të tjerë¹/
claims on other sectors
1 2 3 4 5
Gjendja në fund të periudhës (milionë lekë)/ Stock at end of period (in millions all)
2008 / 12 206,667.6 718,680.7 322,065.6 396,615.1 -6,315.5
2009 / 12 244,442.7 781,942.8 341,292.4 440,650.4 3,516.5
2010 / 12 339,409.2 826,848.0 343,395.1 483,453.0 10,282.6
2011 / 06 330,264.9 872,070.0 361,312.4 510,757.6 23,732.1
07 330,749.6 880,784.8 364,112.9 516,671.9 19,974.6
08 356,891.6 882,820.8 364,185.0 518,635.8 23,169.1
09 373,084.1 887,640.4 359,222.1 528,418.3 27,475.0
10 379,233.5 889,059.3 357,809.7 531,249.6 26,388.0
11 378,285.5 894,552.8 361,107.2 533,445.6 28,167.1
ndryshimi vjetor në përqindje/ annual percentage changes
mjetet valutore neto/ net foreign
assets
mjetet e brendshme/ Domestic assets (3+4)
pretendimet ndaj qeverisë qendrore neto/ net claims on central Government
pretendime ndaj sektorëve të tjerë¹/ claims on other sectors
1 2 3 4
2008 / 12 -11.0 18.1 2.5 34.9
2009 / 12 18.3 8.8 6.0 11.1
2010 / 12 38.9 5.7 0.6 9.7
2011 / 06 16.5 8.8 5.1 11.5
07 16.0 9.4 5.3 12.5
08 13.1 9.3 4.7 12.8
09 17.0 9.9 3.8 14.6
10 17.6 9.9 3.2 14.8
11 12.5 10.2 7.7 12.0 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.1)Përfshin kredinë për ekonominë dhe pretendime të tjera ndaj sektorëve mbajtës së parasë së gjerë. 1) include credit to economy and other claims on broad money holding sectors.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
1-9
deP
OZi
tAt
në
lekë
SiP
AS S
ektO
Rit¹
den
Om
inAt
ed d
ePO
SitS
By
Sec
tOR1
1-9
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
tota
li i d
e -po
zita
ve/
tota
l de
posi
ts (2
+8)
llo
gari
rrje
dhes
e dh
e de
pozi
ta p
a af
at/
cur
rent
acc
ount
an
d si
ght d
epos
its
(3+
4+5+
6+7)
Dep
ozita
t me
afat
/ ti
me
depo
sits
(9
+10
+11
+12
+13
)
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ern-
men
t
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pub
lic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
kor
pora
ta të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ernm
ent
korp
orat
at jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
kor
po-
rata
të tj
era
finan
ciar
e/
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
1
2 3
4
5
6
7
8
9
1011
1213
2008
/ 1
235
9,18
7.4
87,
045.
0 4
82.8
7
,233
.9
698
.2
33,
582.
0 4
5,04
8.2
272
,142
.4
17.
7 1
,331
.5
831
.8
9,4
28.6
2
60,5
32.8
2009
/ 1
2 3
69,1
37.7
7
5,46
1.8
478
.1
7,7
95.6
6
75.3
2
0,87
9.3
45,
633.
5 2
93,6
75.9
8
.4
3,3
78.4
7
86.6
9
,898
.3
279
,604
.3
2010
/ 1
2 4
09,4
58.4
8
0,36
8.4
948
.1
7,1
34.0
9
20.6
2
2,50
5.0
48,
860.
8 3
29,0
90.0
5
5.1
3,0
54.3
1
,773
.4
8,3
16.8
3
15,8
90.5
2011
/ 0
6 4
35,6
95.3
7
8,47
1.4
1,3
58.0
6
,586
.1
519
.5
19,
779.
7 5
0,22
8.1
357
,223
.9
100
.6
3,4
56.2
1
,904
.2
9,3
95.2
3
42,3
67.6
07 4
35,3
97.1
7
9,32
9.4
1,4
17.2
6
,812
.8
429
.5
18,
619.
7 5
2,05
0.1
356
,067
.7
94.
0 3
,955
.0
1,8
34.8
9
,271
.2
340
,912
.7
08 4
36,0
31.3
8
2,25
3.2
1,5
29.2
7
,743
.6
450
.4
21,
099.
8 5
1,43
0.3
353
,778
.0
94.
2 3
,235
.5
2,2
69.1
9
,217
.8
338
,961
.5
09 4
41,5
29.7
7
9,97
6.9
1,4
95.8
7
,793
.9
493
.3
19,
902.
4 5
0,29
1.5
361
,552
.8
94.
6 3
,654
.1
1,7
69.0
1
1,06
5.1
344
,970
.1
10 4
44,6
68.9
8
0,59
7.3
1,2
69.3
8
,318
.3
504
.9
21,
063.
0 4
9,44
1.8
364
,071
.6
109
.0
3,5
50.1
2
,094
.0
9,5
24.0
3
48,7
94.5
11 4
49,8
55.5
8
1,88
9.3
1,2
59.2
8
,146
.9
999
.9
21,
211.
7 5
0,27
1.5
367
,966
.2
109
.2
3,2
51.3
1
,547
.3
10,
636.
9 3
52,4
21.5
Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
1) P
ërfs
hihe
n ve
tëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
.
1)
dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey.
1-10
deP
OZi
tAt
në
vAlu
të S
iPAS
Sek
tORi
t¹
FO
ReiG
n c
uRR
enc
y d
enO
min
Ated
deP
OSi
tS B
y Se
ctO
R1 1-
10n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
tota
li i d
e -po
zita
ve/
tota
l de
posi
ts (1
5+21
)
l
loga
ri rr
jedh
ëse
dhe
depo
zita
pa
afat
/ c
urre
nt a
ccou
nt
and
sigh
t dep
osits
(1
6+17
+18
+19
+20
)
Dep
ozita
t me
afat
/
tim
e de
posi
ts
(22+
23+
24+
25+
26)
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ernm
ent
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pub
lic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
kor
pora
ta të
tjer
a fin
anci
are/
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
-de
ntë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
Qev
eria
lo
kale
/ lo
cal
gove
rnm
ent
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pu
blic
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns
kor
pora
ta të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
orat
ions
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të
tjerë
rezi
-de
ntë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
14
15
16
17
18
19
20
21
2223
2425
26
2008
/ 1
2 2
60,6
99.9
6
5,11
3.8
108
.8
2,6
09.4
6
08.7
2
3,22
5.7
38,
561.
2 1
95,5
86.2
1
70.7
5
,480
.3
1,7
31.1
2
2,69
7.2
165
,506
.9
2009
/ 1
2 2
93,2
88.0
7
5,42
2.6
153
.7
2,7
71.9
4
26.8
2
5,62
7.3
46,
443.
0 2
17,8
65.3
1
59.3
3
,999
.1
3,2
46.0
1
3,95
5.6
196
,505
.4
2010
/ 1
2 3
75,7
66.6
8
7,47
1.8
256
.0
4,1
02.0
9
71.9
2
9,54
7.6
52,
594.
2 2
88,2
94.8
2
37.0
4
,470
.0
5,2
29.1
2
7,83
5.3
250
,523
.5
2011
/ 0
6 3
83,8
50.6
8
4,92
3.2
580
.5
2,9
11.3
4
84.7
2
7,80
5.8
53,
140.
9 2
98,9
27.4
1
22.3
3
,241
.6
5,0
44.1
2
2,33
3.8
268
,185
.6
07 3
90,0
11.9
8
9,90
3.2
334
.7
3,2
98.6
4
06.0
3
0,09
6.9
55,
766.
9 3
00,1
08.7
1
21.3
2
,898
.7
5,0
06.8
2
0,67
0.3
271
,411
.5
08 4
09,1
22.5
9
3,53
7.6
235
.9
2,8
72.3
8
85.0
3
1,07
6.1
58,
468.
4 3
15,5
84.9
1
21.3
3
,065
.7
5,0
72.3
2
2,01
6.7
285
,308
.8
09 4
16,4
33.1
9
0,32
6.9
920
.0
2,9
21.4
7
88.4
2
8,81
4.7
56,
882.
4 3
26,1
06.1
1
22.6
3
,672
.5
5,3
56.0
2
3,34
1.3
293
,613
.8
10 4
22,1
16.5
8
9,32
8.7
390
.7
2,7
32.1
4
58.7
2
9,76
6.7
55,
980.
5 3
32,7
87.8
1
23.4
3
,875
.6
4,8
35.0
2
6,33
8.8
297
,615
.1
11 4
20,0
20.8
8
7,32
5.3
295
.7
2,7
55.6
2
74.8
2
9,30
4.9
54,
694.
3 3
32,6
95.5
1
6.8
3,0
05.3
5
,048
.0
25,
853.
0 2
98,7
72.3
Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
1) P
ërfs
hihe
n ve
tëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
.
1)
dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
1-11
kRe
diA
PëR
ekO
nO
min
ë Si
PAS
Sekt
ORi
t
cRe
dit
tO
ec
On
Om
y By
Sec
tOR
1-11
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
tota
li i k
redi
së/
tota
l cre
dit
(2+
8)
kred
ia n
ë le
kë/
cre
dit i
n na
tiona
l cur
renc
y (3
+4+
5+6+
7)
kred
ia n
ë va
lutë
/ c
red-
it in
fore
ign
curr
ency
(9
+10
+11
+12
+13
)
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ernm
ent
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pub
lic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
Qev
eria
lo
kale
/ lo
cal
gove
rnm
ent
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pub
lic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
12
34
56
78
910
1112
13
2008
/ 1
2 3
96,2
64.3
1
14,0
51.9
_
3
,636
.7
49,
111.
0 3
34.7
6
0,96
9.5
282
,212
.4
_
9,2
62.4
1
92,9
39.7
4
1.5
79,
968.
9
2009
/ 1
2 4
40,3
97.4
1
40,4
79.9
_
6
,323
.5
70,
353.
3 8
16.3
6
2,98
6.8
299
,917
.5
_
5,7
32.8
2
05,1
26.5
5
,216
.0
83,
842.
3
2010
/ 1
2 4
83,1
29.7
1
57,1
97.3
8
5.0
5,0
22.9
8
3,23
4.9
2,9
57.0
6
5,89
7.5
325
,932
.4
_
4,3
51.0
2
32,6
44.2
5
,747
.5
83,
189.
8
2011
/ 0
6 5
10,3
90.2
1
71,2
63.8
9
3.7
5,0
54.5
9
3,40
3.4
2,7
65.9
6
9,94
6.4
339
,126
.4
_
6,7
76.0
2
41,5
38.5
6
,227
.6
84,
584.
3
07 5
16,3
08.2
1
72,7
60.4
9
6.1
5,0
58.9
9
4,01
6.9
2,7
54.0
7
0,83
4.4
343
,547
.8
_
7,0
33.1
2
45,6
72.1
6
,365
.9
84,
476.
7
08 5
18,2
71.6
1
72,2
72.3
9
6.1
4,8
56.2
9
3,33
0.4
2,8
37.1
7
1,15
2.4
345
,999
.3
_
7,3
74.5
2
47,8
40.4
6
,484
.8
84,
299.
7
09 5
28,0
28.2
1
76,2
48.5
9
6.1
4,8
42.8
9
6,95
0.4
3,1
51.3
7
1,20
7.9
351
,779
.6
_
8,8
78.6
2
52,3
12.2
6
,649
.8
83,
939.
0
10 5
30,8
62.5
1
77,8
49.0
1
05.9
4
,744
.6
98,
123.
7 3
,240
.4
71,
634.
5 3
53,0
13.5
_
9
,637
.8
253
,094
.3
6,6
29.7
8
3,65
1.8
11 5
33,0
57.8
1
81,3
26.7
1
12.6
5
,026
.7
100
,698
.9
3,3
27.6
7
2,16
1.0
351
,731
.1
_
10,
168.
9 2
52,6
83.8
6
,448
.4
82,
429.
9 Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
1-12
kRe
diA
SiP
AS A
ktiv
itet
it e
kOn
Om
ik¹
lOAn
S By
ec
On
Om
ic A
cti
vity
1 1-
12n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
tota
li i k
redi
së
për b
izne
set/
to
tal l
oans
to
bus
ines
s (2
+3+
4+5+
6+7+
8+9+
10+
11+
12+
13+
14+
15+
16+
17)
Bujq
ësia
, gj
uetia
dhe
si
lvik
ultu
ra/
agric
ultu
re,
hunt
ing
and
fore
stry
pesh
kim
i/
Fish
ing
indu
stria
nxj
er-
rëse
/ m
inin
g an
d qu
arry
ing
indu
stria
pë
rpun
uese
/ m
anuf
actu
ring
prod
him
i, sh
përn
darja
e
ener
gjis
ë el
ektri
ke, e
ga
zit d
he e
uj
it/ e
lect
ricity
, ga
s an
d w
ater
su
pply
ndë
rtim
i/
con
stru
c-tio
n
treg
tia,
ripar
imi i
au
tom
jete
ve
dhe
artik
ujve
sh
tëpi
akë/
tr
ade,
repa
ir of
mot
or
vehi
cles
and
pe
rson
al a
nd
hous
ehol
d go
ods
Hot
elet
dhe
re
stor
ante
t/
Hot
els
and
rest
aura
nts
tran
spor
ti,
mag
a-zi
nim
i dhe
te
leko
mu-
nika
cion
i/
tran
spor
t, st
orag
e an
d te
leco
mm
u-ni
catio
ns
ndë
rmje
tësim
m
onet
ar d
he
finan
ciar
/ Fi
nanc
ial
inte
rmed
ia-
tion
pasu
ritë
e pa
tund
-sh
me,
dh
ënia
me
qira
, etj.
/
Real
est
ate,
re
ntin
g, e
tc.
adm
inis
trim
i pu
blik
/ pu
blic
ad
min
istra
-tio
n
arsi
mi/
ed
uca-
tion
Shën
-de
ti dh
e ve
prim
tarit
ë so
cial
e/
Hea
lth
and
soci
al
wor
k
Shër
bim
e ko
lekt
ive,
so
cial
e dh
e in
divi
d-ua
le/
oth
er
com
mun
ity,
soci
al a
nd
pers
onal
se
rvic
e ac
tiviti
es
të tj
era/
o
ther
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
17
2008
/ 1
225
4,00
9.1
2,78
1.0
453.
05,
816.
535
,717
.321
,226
.855
,684
.983
,542
.612
,728
.85,
920.
27,
338.
32,
734.
636
0.7
2,40
1.1
1,78
7.9
9,06
7.1
6,44
8.3
2009
/ 1
229
1,21
4.3
3,06
0.1
569.
56,
727.
842
,215
.822
,392
.159
,332
.598
,050
.913
,800
.87,
391.
19,
055.
72,
374.
742
3.1
3,28
0.5
3,26
1.5
13,5
75.4
5,70
2.9
2010
/ 1
233
0,38
8.1
3,98
2.6
903.
86,
736.
747
,196
.623
,563
.265
,787
.311
3,99
6.3
14,1
18.4
10,9
10.9
10,6
31.7
2,43
7.6
797.
13,
687.
14,
797.
312
,117
.98,
723.
4
2011
/ 0
635
1,75
8.0
4,62
6.4
975.
85,
332.
154
,639
.325
,223
.967
,360
.012
1,40
6.7
14,7
14.0
10,8
00.2
10,6
46.1
2,60
0.2
1,71
1.2
4,08
8.1
4,66
8.7
13,3
46.8
9,61
8.5
0735
6,55
0.8
4,61
2.6
968.
25,
746.
555
,050
.625
,961
.367
,164
.812
2,44
2.5
14,4
61.8
10,9
60.6
10,6
74.5
2,64
4.1
1,69
5.3
4,03
4.8
4,76
1.1
13,8
62.3
11,5
09.8
0835
8,10
7.8
4,74
0.4
957.
46,
097.
155
,122
.028
,063
.067
,459
.812
1,42
0.9
14,5
82.1
10,1
83.8
10,2
18.2
2,92
9.0
1,66
1.6
4,07
7.8
4,76
1.4
14,3
70.8
11,4
62.6
0936
9,08
7.2
4,82
1.9
979.
46,
054.
054
,883
.030
,794
.967
,468
.412
8,38
0.8
14,8
08.5
10,5
09.2
10,7
07.2
2,83
8.6
1,67
3.8
4,17
5.5
4,75
7.3
14,5
96.6
11,6
38.1
1037
0,87
4.3
4,90
4.9
1,00
1.6
7,12
8.0
55,2
78.1
31,2
33.2
68,3
50.1
126,
564.
915
,301
.910
,535
.310
,334
.42,
789.
91,
688.
84,
121.
04,
788.
415
,565
.011
,289
.0
1137
3,53
4.3
5,25
3.6
985.
57,
365.
455
,618
.731
,485
.467
,792
.912
7,58
3.2
15,0
05.9
11,0
21.9
11,1
58.4
2,76
2.0
1,66
3.4
4,06
6.5
4,79
7.9
15,6
20.6
11,3
53.1
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.1)
të
dhën
at e
kre
disë
nuk
për
fshi
jnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
1
) dat
a on
loan
s do
not
incl
ude
accr
ued
inte
rest
s.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
1-1� kRediA SiPAS qëllimit të PëRdORimit dhe mOnedhëS PëR BiZneSet¹ në miliOnë lekë, Fund PeRiudhe
BuSineSS lOAnS By PuRPOSe And cuRRency1 1-1�in milliOnS All, end OF PeRiOd
kredia për bizneset/
Business loans (2+7+12+17)
në lekë / in all (3+4+5+6)
overdraft/ overdraft kapital qarkullues/ Working capital
Blerje pajisjesh/ machineries and appliances
pasuri të paluajt-shme/ Real estate
1 2 3 4 5 6
2008 / 12 254,009.1 52,563.0 15,587.5 12,799.1 12,700.5 11,475.9
2009 / 12 291,214.3 76,734.3 30,976.5 17,237.7 18,494.7 10,025.4
2010 / 12 330,388.1 89,529.3 33,349.8 21,738.1 21,121.2 13,320.3
2011 / 06 351,758.0 99,773.9 35,321.7 25,470.6 21,575.6 17,406.0
07 356,550.8 100,229.7 35,383.0 25,875.2 21,410.9 17,560.6
08 358,107.8 99,327.6 34,500.9 25,893.0 21,617.9 17,315.9
09 369,087.2 103,753.9 36,066.3 26,076.3 24,158.8 17,452.6
10 370,874.3 104,790.9 36,622.7 25,884.3 24,471.9 17,812.1
11 373,534.3 107,514.8 36,760.4 28,541.5 24,281.2 17,931.6
në dollarë amerikanë / in uSD
(8+9+10+11)
overdraft/ overdraft kapital qarkullues/ Working capital
Blerje pajisjesh/ machin-eries and appliances pasuri të paluajtshme/ Real estate
7 8 9 10 11
2008 / 12 25,346.2 10,707.3 5,943.6 4,213.2 4,482.1
2009 / 12 26,832.1 12,115.4 5,787.9 4,493.4 4,435.4
2010 / 12 31,186.8 12,966.4 6,116.6 6,474.7 5,629.1
2011 / 06 28,420.8 11,123.6 4,883.4 6,948.4 5,465.4
07 30,070.3 13,553.4 5,208.0 5,860.5 5,448.4
08 30,828.8 13,909.9 4,939.4 5,979.1 6,000.4
09 35,879.4 17,912.6 5,454.8 6,242.4 6,269.6
10 34,430.2 17,351.7 5,116.6 5,923.2 6,038.8
11 34,975.0 17,098.8 5,295.2 6,349.6 6,231.4
në euro / in euR (13+14+15+16)
kredia në monedha të tjera 2/ in other
currencies 2overdraft/ overdraft kapital qarkullues/ Working capital
Blerje pajisjesh/ machin-eries and appliances pasuri të paluajtshme/ Real estate
12 13 14 15 16 17
2008 / 12 174,896.1 48,901.0 29,940.2 51,011.3 45,043.6 1,203.8
2009 / 12 186,942.0 53,528.5 26,575.6 53,511.5 53,326.4 705.8
2010 / 12 209,347.5 61,989.3 27,174.5 60,072.5 60,111.2 324.5
2011 / 06 223,299.9 65,136.3 30,912.8 59,412.0 67,838.9 263.4
07 225,981.3 66,850.9 30,451.9 61,288.8 67,389.7 269.6
08 227,693.7 67,297.4 30,379.7 62,219.0 67,797.6 257.7
09 229,211.4 66,929.7 31,540.3 62,429.4 68,312.0 242.4
10 231,414.4 66,289.0 31,150.9 64,744.5 69,230.0 238.8
11 230,817.1 67,704.3 31,280.8 63,420.0 68,412.0 227.5 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.1) të dhënat e kredisë nuk përfshijnë interesat e përllogaritur. 1) data on loans do not include accrued interests.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
1-14
kRe
diA
SiP
AS q
ëlli
mit
të
PëRd
ORi
mit
dh
e m
On
edh
ëS P
ëR in
div
idët
¹
hO
uSe
hO
ld l
OAn
S By
Pu
RPO
Se A
nd
cu
RRen
cy1
1-14
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
kred
ia p
ër in
divi
dët/
H
ouse
hold
loa
ns
(2+
8+14
+20
)
n
ë le
kë /
in a
ll
(3+
4+5+
6+7)
ove
rdra
ft/
ove
rdra
ftm
allra
jo të
qën
drue
shëm
/ n
ondu
rabl
e go
ods
mal
lra të
qën
drue
shëm
/ D
urab
le g
oods
pasu
ri të
pal
uajts
hme/
Rea
l es
tate
ush
trim
akt
ivite
ti/ B
usin
ess
activ
ity
12
34
56
7
2008
/ 1
2 1
34,3
17.1
5
5,17
1.1
4,0
48.9
2
,390
.6
18,
515.
6 2
2,23
8.3
7,9
77.6
2009
/ 1
2 1
39,7
79.6
5
6,23
9.5
3,8
59.5
1
4,33
8.2
5,2
28.1
2
5,59
1.3
7,2
22.4
2010
/ 1
2 1
42,1
76.0
5
9,41
1.9
4,4
68.4
1
4,40
3.5
5,4
34.0
2
7,78
2.7
7,3
23.3
2011
/ 0
6 1
47,4
46.9
6
3,22
4.9
5,1
47.1
1
5,28
3.8
5,4
94.4
2
9,80
7.5
7,4
92.2
07 1
48,1
04.5
6
4,03
0.6
5,2
41.2
1
5,60
7.4
5,5
18.1
3
0,10
3.1
7,5
60.7
08 1
48,0
41.1
6
4,31
5.5
4,9
81.0
1
5,95
2.8
5,4
69.0
3
0,43
8.6
7,4
74.0
09 1
47,7
21.1
6
4,34
8.6
5,2
79.2
1
5,68
8.1
5,4
55.4
3
0,50
1.2
7,4
24.7
10 1
48,0
57.1
6
4,67
5.6
5,3
35.5
1
5,81
2.3
5,4
65.4
3
0,65
4.9
7,4
07.4
11 1
47,4
27.9
6
5,25
9.5
5,4
70.5
1
5,92
3.3
5,4
69.5
3
0,86
6.8
7,5
29.4
n
ë do
llarë
am
erik
anë
/ in
u
SD (9
+10
+11
+12
+13
)
ove
rdra
ft/ o
verd
raft
mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm/
non
dura
ble
good
sm
allra
të q
ëndr
uesh
ëm/
Dur
able
goo
dspa
suri
të p
alua
jtshm
e/ R
eal
esta
teu
shtri
m a
ktiv
iteti/
Bus
ines
s ac
tivity
89
1011
1213
2008
/ 1
2 3
,046
.3
829
.2
69.
9 2
36.0
1
,796
.0
115
.1
2009
/ 1
2 2
,330
.8
243
.0
40.
1 1
04.5
1
,846
.1
97.
1
2010
/ 1
2 2
,254
.3
236
.8
20.
6 1
35.1
1
,756
.7
105
.1
2011
/ 0
6 1
,798
.7
65.
1 2
7.3
127
.2
1,4
91.5
8
7.6
07 1
,969
.6
149
.8
61.
2 1
33.6
1
,516
.4
108
.6
08 1
,888
.8
155
.7
31.
3 8
4.6
1,5
08.9
1
08.3
09 2
,121
.5
183
.5
35.
8 1
25.9
1
,621
.3
155
.1
10 1
,993
.2
173
.1
35.
4 1
01.2
1
,550
.3
133
.1
11 2
,089
.9
197
.5
36.
5 7
50.3
9
66.4
1
39.2
n
ë eu
ro /
in e
uR
(15+
16+
17+
18+
19)
kr
edia
në
mon
edha
të
tjera
2 / /
in o
ther
cur
-re
ncie
s2 /
ove
rdra
ft/ o
verd
raft
mal
lra jo
të q
ëndr
uesh
ëm/
non
dura
ble
good
sm
allra
të q
ëndr
uesh
ëm/
Dur
able
goo
dspa
suri
të p
alua
jtshm
e/ R
eal
esta
teu
shtri
m a
ktiv
iteti/
Bus
ines
s ac
tivity
1415
1617
1819
20
2008
/ 1
275
,708
.02,
637.
41,
422.
13,
526.
064
,177
.63,
944.
839
1.8
2009
/ 1
280
,748
.32,
029.
41,
666.
42,
899.
470
,031
.34,
121.
946
1.0
2010
/ 1
280
,001
.61,
559.
41,
732.
92,
415.
570
,107
.74,
186.
050
8.3
2011
/ 0
681
,901
.01,
866.
71,
784.
32,
685.
471
,343
.94,
220.
852
2.4
0781
,541
.91,
902.
21,
630.
12,
828.
870
,962
.94,
217.
856
2.4
0881
,289
.11,
908.
31,
661.
82,
803.
170
,511
.84,
404.
254
7.8
0980
,719
.41,
844.
81,
616.
62,
764.
370
,291
.74,
202.
153
1.6
1080
,883
.91,
724.
81,
694.
32,
810.
770
,334
.34,
319.
850
4.5
1179
,591
.71,
743.
71,
610.
12,
815.
869
,194
.54,
227.
748
6.8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.1)
të
dhën
at e
kre
disë
nuk
për
fshi
jnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
1
) dat
a on
loan
s do
not
incl
ude
accr
ued
inte
rest
s.2)
Për
fshi
n kr
edi n
ë m
oned
ha të
tjer
a dh
e ba
lanc
ing
item
s.
2) in
clud
e lo
ans
in o
ther
cur
renc
ies
plus
bal
anci
ng it
ems.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
1-15
kRe
diA
SiP
AS R
Reth
it1
lOAn
S By
diS
tRic
t1 1-
15n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
to
tali
i kre
disë
/ to
tal l
oans
(2
+3+
4+5+
6+7+
8+9+
10 )
tira
në/
tira
na
Dur
rës/
Dur
rës
elb
asan
/ el
basa
n S
hkod
ër/
Shko
dra
kor
çë/
korc
a v
lorë
/ vl
ora
Fie
r/ F
ier
lez
hë/
lezh
a t
ë tje
ra/
oth
er
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2008
/ iv
388
,326
.2
263
,703
.1
28,
769.
9 1
2,27
2.0
10,
237.
4 7
,912
.8
14,
724.
4 1
3,24
4.0
8,7
08.3
2
8,75
4.4
2009
/ iv
430
,993
.8
296
,368
.6
33,
631.
9 1
3,74
0.3
10,
995.
7 8
,421
.8
15,
726.
9 1
2,85
9.3
9,3
63.0
2
9,88
6.2
2010
/ iv
472
,564
.0
330
,634
.1
37,
138.
3 1
2,92
1.5
12,
024.
4 8
,083
.6
16,
490.
2 1
4,18
7.2
8,9
09.6
3
2,17
5.2
2010
/ iv
472
,564
.0
330
,634
.1
37,
138.
3 1
2,92
1.5
12,
024.
4 8
,083
.6
16,
490.
2 1
4,18
7.2
8,9
09.6
3
2,17
5.2
2011
/ i
484
,172
.5
340
,084
.0
38,
939.
0 1
3,79
7.9
12,
138.
5 8
,058
.9
16,
413.
2 1
3,24
0.2
9,1
86.1
3
2,31
4.9
ii
499
,204
.9
348
,552
.7
39,
149.
5 1
4,76
5.2
12,
935.
4 8
,332
.4
17,
041.
3 1
4,43
1.7
9,5
24.1
3
4,47
2.6
iii
516
,808
.3
364
,810
.3
39,
654.
2 1
5,17
0.7
12,
954.
4 8
,431
.9
16,
788.
7 1
4,82
8.3
9,7
39.3
3
4,43
0.5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.1)
të
dhën
at e
kre
disë
nuk
për
fshi
jnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ur.
1
) dat
a on
loan
s do
not
incl
ude
accr
ued
inte
rest
s.
1-16
nO
RmAt
BAZ
ë të
inte
ReSi
t të
BAn
këS
Së S
hq
iPëR
iSë
BAn
k O
F Al
BAn
iA k
ey in
teRe
St R
AteS
1-1
6n
ë Pë
Rqin
dje
in P
eRc
entA
Ge
Dep
ozita
një
dito
re/
ove
rnig
ht d
epos
itm
arrë
vesh
je ri
bler
jeje
një
javo
re/
Wee
kly
repu
rcha
se
agre
emen
tkr
edia
një
dito
re/
ove
rnig
ht c
redi
tkr
edia
lom
bard
/ l
omba
rd c
redi
t
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
12
34
56
78
2004
29/
04
3.25
_6.
25_
8.75
_12
.25
_
12/
053.
00-0
.25
6.00
-0.2
58.
50-0
.25
12.0
0-0
.25
24/
062.
75-0
.25
5.75
-0.2
58.
25-0
.25
11.7
5-0
.25
28/
07
2.50
-0.2
55.
50-0
.25
8.00
-0.2
511
.50
-0.2
5
04/
112.
25-0
.25
5.25
-0.2
57.
75-0
.25
11.2
5-0
.25
2005
31/
032.
00-0
.25
5.00
-0.2
57.
50-0
.25
11.0
0-0
.25
27/
073.
251.
255.
00_
6.75
-0.7
511
.00
_
2006
12/
073.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/
113.
750.
255.
500.
257.
250.
2511
.50
0.25
2007
28/
064.
000.
255.
750.
257.
500.
2511
.75
0.25
27/
094.
250.
256.
000.
257.
750.
2512
.00
0.25
30/
114.
500.
256.
250.
258.
000.
2512
.25
0.25
2008
24/
12
4.50
_6.
25_
7.00
-1.0
012
.25
_
2009
28/
014.
50_
6.25
_7.
00_
12.2
5_
29/
014.
00-0
.50
5.75
-0.5
06.
50-0
.50
11.7
5-0
.50
28/
103.
50-0
.50
5.25
-0.5
06.
00-0
.50
11.2
5-0
.50
2010
29/
073.
25-0
.25
5.00
-0.2
55.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
2011
03/
013.
25_
5.00
_6.
751.
0011
.00
_
24/
033.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/
093.
25-0
.25
5.00
-0.2
56.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
1-17 nORmAt e inteReSit PëR dePOZitAt e RejA SiPAS mOnedhëS* në PëRqindje
cuRRency BReAkdOwn OF inteReSt RAteS On new dePOSitS* 1-17 in PeRcentAGe
në lekë/ in all
llogari rrjedhëse/ current accounts
1 mujore/ 1 months
3 mujore/ 3 months
6 mujore/ 6 months
12 mujore/ 12 months
24 mujore/ 24 months
2008 / 12 0.26 3.95 5.23 5.76 6.86 6.832009 / 12 0.27 4.65 4.96 5.50 6.75 7.582010 / 12 0.34 4.70 4.42 5.16 6.07 6.862011 / 06 0.35 4.78 4.15 4.77 5.71 6.56
07 0.34 4.94 4.39 4.85 5.82 6.6508 0.05 5.05 4.21 4.84 5.87 6.5509 0.05 4.18 4.41 4.87 5.92 6.7610 0.06 4.47 4.23 4.89 5.89 6.4711 0.06 4.51 4.14 4.84 5.85 6.53 në dollarë amerikanë/ in uSD
2008 / 12 0.14 1.76 2.07 2.20 2.55 2.442009 / 12 0.08 1.08 1.18 1.35 1.91 2.122010 / 12 0.13 0.75 1.04 1.31 1.83 2.042011 / 06 0.13 0.94 1.09 1.21 1.71 1.60
07 0.13 0.86 1.02 1.24 1.68 1.9608 0.04 0.87 0.98 1.27 2.06 1.6909 0.03 0.95 1.10 1.45 1.96 1.9410 0.04 0.69 0.98 2.39 1.98 1.9911 0.04 0.69 1.02 2.52 3.29 1.97 në euro/ in euR
2008 / 12 0.15 2.94 4.13 4.24 4.70 4.712009 / 12 0.13 1.79 3.04 3.40 3.75 4.572010 / 12 0.18 1.75 2.18 2.69 3.20 4.082011 / 06 0.17 2.35 2.07 2.47 2.78 3.85
07 0.17 2.48 2.08 2.44 2.97 3.7608 0.03 2.50 1.99 2.43 3.15 3.7809 0.04 2.33 2.23 2.44 3.28 4.0110 0.03 2.22 1.97 2.37 3.11 3.7611 0.03 2.13 2.19 2.51 3.17 4.18
Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.*Përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës. * weighted average interest rates.
1-18 nORmAt e inteReSit PëR kReditë e RejA SiPAS mOnedhëS* në PëRqindje
cuRRency BReAkdOwn OF inteReSt RAteS On new lOAnS* 1-18 in PeRcentAGe
në lekë/ in all
Deri në 6 muaj/ up to 6 months
6 muaj - 1 vit/ 6 months - 1 year 1-3 vjet/ 1-3 years 3 - 5 vjet/
3 - 5 years mbi 5 vjet/ over 5 years
2008 / 12 11.18 11.11 13.29 13.35 13.602009 / 12 12.20 12.04 15.71 16.20 13.752010 / 12 11.69 11.52 15.42 13.56 10.592011 / 06 12.69 11.53 13.45 10.58 11.04
07 11.20 11.29 13.19 15.18 11.3008 11.63 10.34 13.04 14.37 11.3609 11.57 11.38 13.86 14.08 9.6510 10.89 11.17 12.16 12.61 10.8711 11.39 11.94 14.17 14.57 11.15 në dollarë amerikanë / in uSD
2008 / 12 6.84 6.98 6.96 7.29 6.022009 / 12 8.02 6.37 9.33 8.68 6.792010 / 12 5.82 6.66 7.84 9.16 6.802011 / 06 11.99 6.70 6.25 9.18 5.21
07 14.46 7.21 7.15 6.70 8.1508 7.36 7.20 7.27 _ 5.6909 6.76 7.64 6.12 8.27 3.1610 8.14 6.88 7.68 9.31 3.5011 9.44 6.51 7.68 6.68 7.56 në euro/ in euR
2008 / 12 8.18 6.72 7.89 6.83 7.422009 / 12 8.14 8.31 9.24 8.15 8.442010 / 12 6.25 6.18 8.49 7.38 7.542011 / 06 7.39 7.34 7.93 7.41 7.92
07 8.76 7.98 8.13 7.84 7.8808 7.11 7.2 8.17 7.73 7.7509 6.86 6.89 8.24 8.82 7.5810 8.52 6.34 8.61 7.95 7.4011 8.12 6.84 7.00 7.73 7.16
Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.*Përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës. * weighted average interest rates.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
1-19 nORmAt e inteReSit PëR BOnOt e theSARit SiPAS AFAtit* në PëRqindje
mAtuRity BReAkdOwn OF tReAuSuRy BillS yieldS* 1-19 in PeRcentAGe
normat e interesit për bonot e thesarit/
maturity breakdown of treausury bill yields 3 mujor/ 3 months 6 mujor/ 6 months 12 mujor/ 12 months
2007 / 12 6.32 7.41 8.26
2008 / 12 6.27 7.45 8.56
2009 / 01 6.30 7.46 8.84
02 5.99 7.46 8.87
03 6.08 7.61 9.07
04 6.31 7.68 9.13
05 6.28 7.67 9.15
06 6.37 7.67 9.23
07 6.31 7.67 9.26
08 6.31 7.67 9.28
09 6.34 7.70 9.33
10 6.36 7.73 9.42
11 6.32 7.65 9.30
12 6.30 7.52 9.14
2010 / 01 _ 7.48 8.99
02 6.27 7.46 8.88
03 6.22 7.39 8.65
04 6.04 7.30 8.44
05 5.90 7.15 8.02
06 5.86 7.12 7.91
07 5.86 7.11 7.94
08 5.74 7.03 7.86
09 5.59 6.98 7.75
10 _ 6.80 7.71
11 5.51 6.70 7.55
12 5.29 6.41 7.09
2011 / 01 _ 6.32 6.83
02 5.21 6.38 6.95
03 5.35 6.72 7.27
04 _ 6.84 7.41
05 5.47 6.82 7.36
06 5.65 6.80 7.54
07 _ 6.82 7.69
08 5.61 6.78 7.68
09 5.62 6.77 7.68
10 _ 6.49 7.50
11 5.49 6.44 7.40 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.*Përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës. * weighted average interest rates.
1-20 SiStemi i PAGeSAve ndëRBAnkARe inteRBAnk PAyment SyStem 1-20
volumi i transaksioneve/ volume of transactions
vlera e transaksioneve (në milionë lekë)/ value of transactions (in milions all)
aipS aecH aipS aecH
1 2 3 4
totali i periudhës/ total of period
2008 56,717 113,682 5,145,930 17,612
2009 55,701 102,304 4,718,394 15,457
2010 80,356 332,776 4,436,661 43,976
Flukse mujore/ monthly flows
2011/06 6,223 35,125 402,957 5,939
07 5,921 30,975 343,351 5,267
08 6,342 29,257 361,926 5,255
09 6,570 31,318 456,846 5,461
10 5,970 33,649 309,535 5,741
11 6,035 34,997 339,451 5,804
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
1-21 ShPëRndARjA RAjOnAle e teRminAleve të Atm dhe POS Fund PeRiudhe
numBeR OF Atm & POS teRminAlS By ReGiOn 1-21 end OF PeRiOd
Shpërndarja rajonale e atm/ number of atm by regions
total (2+3+4+5+6+7)
tirana Shkodra korça Gjirokastra elbasani lushnja
1 2 3 4 5 6 7
2008 642 337 72 42 64 36 91
2009 741 396 84 48 67 40 106
2010 771 407 95 53 68 39 109
Shpërndarja rajonale e terminaleve poS/ number of poS terminals by regions
2008 2,953 2,240 98 127 181 99 208
2009 4,370 3,209 190 205 232 199 335
2010 4,903 3,834 133 238 244 116 338
1-22 numRi i llOGARive të klientëve në BAnkA Fund PeRiudhe
numBeR OF cuStOmeRS AccOuntS with BAnkS 1-22 end OF PeRiOd
llogaritë totale/ total
accounts (2+5)
llogari rezidente/ Resident accounts
llogari jo rezidente / non resident accounts
(6+7)
individë/ individuals (3+4) kompani/ companies individë/ individuals kompani/ companies
1 2 3 4 5 6 7
2008 1,573,830 1,564,084 1,429,294 134,790 9,746 9,311 435
2009 2,086,143 2,074,715 1,918,907 155,808 11,428 10,799 629
2010 2,446,495 2,432,998 2,257,079 175,919 13,497 12,618 879 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
2. S
ektO
Ri i
jASh
tem
eX
teRn
Al S
ectO
R 2.
2-1
BilA
nc
i i P
AGeS
Ave
BAl
Anc
e O
F PA
ymen
tS 2
-1n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
llog
aria
kor
-en
te/
cur
rent
acc
ount
(2
+5+
6+7+
8+9+
10)
Bila
nci t
regt
ar/
mal
lrat
/ tr
ade
bala
nce
(3+
4)
Sh
ërbi
met
/ Se
rvic
estë
ard
hura
t/ in
com
etr
ansf
erta
priv
ate/
pr
ivat
e tra
nsfe
rstr
ansf
erta
sht
etër
ore/
o
ffici
al tr
ansf
ers
eksp
orti
mal
lrave
(fob
) /
expo
rt of
goo
ds (f
ob)
impo
rti i
mal
lrave
(fo
b)/
impo
rt of
goo
ds
(fob)
kred
i/ c
redi
tD
ebi/
Deb
itkr
edi/
cre
dit
Deb
i/ D
ebit
12
34
56
78
910
2008
-1,3
81.2
-2,4
31.5
917.
5-3
,348
.91,
687.
8-1
,618
.332
1.2
-277
.190
5.4
31.4
2009
-1,3
21.4
-2,3
03.7
750.
7-3
,054
.41,
771.
4-1
,597
.526
9.4
-398
.891
0.8
27.1
2010
-1,0
40.5
-2,0
82.7
1,17
1.5
-3,2
54.2
1,70
2.4
-1,5
20.7
286.
4-3
48.2
877.
145
.3
2010
/ iv
-370
.5-5
84.9
305.
9-8
90.7
412.
5-4
07.2
72.8
-101
.422
3.8
13.9
2011
/ i
-229
.6-4
08.5
370.
6-7
79.1
304.
4-3
36.6
60.0
-45.
319
5.1
1.4
ii-3
24.4
-581
.433
0.8
-912
.236
7.8
-378
.869
.5-4
7.3
239.
46.
5
iii
-272
.6-5
93.1
344.
1-9
37.2
615.
8-4
96.2
74.1
-56.
617
7.1
6.2
ll
ogar
ia k
apita
le /
c
apita
l acc
ount
llog
aria
fina
ncia
l/
Fina
ncia
l acc
ount
(1
3+14
+15
+16
)
Gab
ime
dhe
har-
resa
/ n
et e
rror
s an
d om
issi
ons
Bila
nci i
për
gjith
shëm
/ o
vera
ll ba
lanc
e (1
+11
+12
+17
)
Reze
rvat
/ Re
serv
e as
sets
ndr
yshi
mi t
otal
në
reze
rva/
tot
al c
hang
e in
rese
rves
ass
ets
nga
të c
ilat:
Rivl
erës
im/
of w
hich
: Re
valu
atio
nin
vest
imet
e h
uaja
di
rekt
e (n
eto)
/ Fo
reig
n di
rect
inve
stm
ent,
net
inve
stim
e po
rtofo
li (n
eto)
/ po
rtfol
io in
vest
-m
ent,
net
kapi
tale
të tj
era1
) (n
eto)
/ o
ther
ca
pita
l, ne
t*
përd
orim
kre
dish
&
huas
h ng
a Fm
n/
use
of
fund
cre
dit a
nd
loan
s
1112
1314
1516
1718
1920
21
2008
78.2
1512
.160
9.8
-32.
694
0.2
-5.2
-18.
919
0.3
-190
.321
4.2
23.9
2009
84.9
928.
766
8.2
21.5
246.
5-7
.427
8.6
-29.
229
.2-3
1.5
-2.3
2010
85.5
816.
782
2.6
225.
8-2
22.4
-9.2
317.
017
8.8
-178
.825
4.6
75.7
2010
/ iv
30.2
396.
324
4.4
286.
8-1
34.5
-0.5
69.7
125.
7-1
25.7
147.
421
.7
2011
/ i
19.1
165.
542
.2-2
1.9
149.
2-4
.1-3
2.1
-77.
177
.1-1
16.7
-39.
6
ii31
.516
1.2
221.
5-2
3.2
-36.
7-0
.413
0.1
-1.7
1.7
-15.
9-1
4.3
iii
6.5
212.
216
6.5
-54.
210
3.5
-3.7
110.
356
.4-5
6.4
122.
466
.0Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
1) n
uk p
ërfs
hihe
n pë
rdor
ime
huas
h dh
e kr
edis
h ng
a Fm
n.
1)
exc
ludi
ng u
se o
f Fun
d c
redi
t and
loa
ns.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
2-2
kuRS
i i k
ëmBi
mit
të
leku
t ku
nd
Rejt
mO
ned
hAv
e kR
yeSO
Re
eXc
hAn
Ge
RAte
2-2
lekë
PëR
një
Si t
ë m
On
edh
ëS S
ë h
uAj
lek
PeR
un
it O
F FO
ReiG
n c
uRR
enc
ieS
mon
edha
t kr
yeso
re/
mai
n fo
reig
n cu
r-re
ncie
s
mes
atar
ja e
per
iudh
ës/
aver
age
of p
erio
dFu
ndi i
per
iudh
ës/
end
of p
erio
d
Dol
lari
amer
ikan
/ u
S do
llar (
uSD
)
mon
edha
evr
o-pi
ane/
eur
opea
n cu
rren
cy (e
uR)
poun
d-i b
ritan
ik/
Briti
sh p
ound
ste
rling
(G
Bp)
Fran
ga z
vice
rane
/ Sw
iss
Fran
c (c
HF)
jeni
jap
onez
/ ja
pane
se y
en (p
er
100)
(jpY
)
Dol
lari
kana
dez/
c
anad
ian
dolla
r (c
aD)
Dol
lari
amer
ikan
/ u
S D
olla
r (u
SD)
mon
edha
evr
o-pi
ane/
eur
opea
n cu
rren
cy (e
uR)
poun
d-i b
ritan
ik/
Briti
sh p
ound
st
erlin
g (G
Bp)
Fran
ga z
vice
rane
/ Sw
iss
franc
(cH
F)
jeni
jap
onez
/ ja
pane
se y
en (p
er
100)
(jpY
)
Dol
lari
kana
dez/
c
anad
ian
dolla
r (c
aD)
12
34
56
78
910
1112
2008
83.8
912
2.80
154.
3777
.50
81.6
878
.82
87.9
112
3.80
127.
6682
.97
97.4
372
.22
2009
94.9
813
2.06
148.
2987
.50
101.
6083
.41
95.8
113
7.96
154.
6493
.04
103.
7291
.34
2010
103.
9413
7.79
160.
5399
.87
118.
6610
0.94
104.
0013
8.77
161.
4611
0.98
127.
9010
4.29
2011
/ 0
6 9
8.65
14
1.97
159.
9111
7.4
122.
6210
0.93
97.6
814
1.41
156.
1411
7.10
121.
5510
1.14
07 9
7.98
13
9.92
157.
9911
8.87
123.
4510
2.48
98.1
614
0.19
159.
7112
2.54
126.
4110
3.28
08 9
7.48
13
9.85
159.
6112
5.17
126.
5299
.43
97.2
814
0.44
158.
3511
9.87
127.
0599
.41
09 1
02.0
2 14
0.49
161.
111
7.1
132.
9110
1.94
104.
1914
0.95
162.
6911
5.60
135.
5499
.81
10 1
02.7
6 14
0.81
161.
8211
4.58
134.
1310
0.64
101.
2414
1.75
162.
1311
6.27
129.
9710
1.50
11 1
03.8
2 14
0.97
164.
2411
4.49
134.
0310
1.25
105.
2313
9.74
163.
6611
3.87
134.
6910
1.88
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
2-�
ekSP
ORt
i i m
AllR
Ave
SiPA
S PA
Rtn
eRëv
e
eXP
ORt
By
cO
un
tRie
S 2-
�n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
t
otal
i / t
otal
(2
+11
+18
+27
)
vend
et e
Be-
së -
15
e 1:
to
tal /
eur
opea
n u
nion
-
15 m
embe
r cou
ntrie
s (3
+4+
5+6+
7+8+
9+10
)
ve
ndet
e B
e-së
-anë
tarë
të
rinj
2/
euro
pean
uni
on
- ne
w m
embe
rshi
p co
untri
es
(11+
12+
13+
14+
15+
16+
17)
angl
i/
uni
ted
king
dom
aust
ri/
aust
riaFr
ancë
/ Fr
ance
Gre
qi/
Gre
ece
Gje
r-m
ani/
G
erm
any
itali/
ital
ySp
anjë
/ Sp
ain
të tj
era/
o
ther
sBu
llgar
i/
Bulg
aria
Hun
gari/
H
unga
rypo
loni
/ po
land
Rum
ani/
Ro
ma-
nia
Sllo
veni
/ Sl
oven
iatë
tjer
a/
oth
ers
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
17
2008
917.
571
5.7
0.6
6.2
7.8
80.4
24.6
566.
61.
428
.114
.46.
60.
30.
41.
54.
11.
6
2009
750.
657
6.2
0.9
9.8
7.0
56.4
25.0
459.
68.
39.
310
.14.
70.
60.
23.
30.
31.
1
2010
1,17
1.5
773.
91.
812
.110
.362
.532
.859
5.5
40.2
18.7
47.0
11.9
0.4
0.2
0.6
10.6
23.3
2011
/ 0
611
6.5
83.0
0.0
1.4
0.5
7.1
3.3
65.5
3.5
1.7
2.2
1.3
0.1
0.1
0.1
0.1
0.5
0712
7.3
90.3
0.1
1.8
0.9
6.9
3.1
71.9
4.4
1.4
8.7
2.0
0.0
0.0
0.2
0.1
6.4
0895
.960
.30.
02.
02.
05.
26.
643
.60.
70.
04.
61.
00.
00.
00.
30.
13.
3
0912
0.9
82.2
0.1
1.1
0.5
6.2
3.9
64.5
4.4
1.7
8.7
1.4
0.1
0.2
0.3
0.0
6.7
1012
1.4
80.1
0.1
0.7
0.6
5.4
3.5
60.4
7.7
1.6
5.3
1.4
0.1
0.0
0.3
0.0
3.6
1111
9.2
89.7
0.0
0.6
0.7
6.9
2.6
70.8
6.6
1.5
2.3
1.5
0.0
0.0
0.0
0.1
0.6
vend
et e
Bal
lkan
it/
Balk
an c
ount
ries
(19+
20+
21+
22+
23+
24+
25+
26)
vend
e të
tjer
a /
oth
er c
ount
ries
(28+
29+
30+
31+
32+
33+
34)
Bo
snjë
H
erce
govi
në/
Bosn
ia a
nd
Her
zego
win
a
koso
vë/
koso
vokr
oaci
/ c
roat
iam
al i
Zi/
mon
tene
gro
FYRo
m
/maq
edon
i /m
aced
onia
FY
Rom
Serb
i/
Serb
ia
Serb
i & m
al i
Zi/
Serb
ia a
nd
mon
tene
gro
turq
i/ t
urke
yBr
azil/
Br
azil
kinë
/ c
hina
Rusi
/ Ru
ssia
SHBa
/ u
Sau
krai
në/
ukr
aine
Zvic
ër/
Switz
er-
land
të tj
era/
o
ther
s
1819
2021
2223
2425
2627
2829
3031
3233
34
2008
143.
21.
560
.51.
519
.027
.016
.5_
17.1
44.2
0.2
25.6
10.2
3.5
0.1
3.3
1.4
2009
100.
10.
853
.80.
910
.423
.96.
1_
4.3
64.2
0.8
37.0
0.1
6.4
_9.
210
.7
2010
191.
92.
372
.81.
811
.019
.614
.2_
70.1
158.
82.
064
.40.
017
.20.
048
.626
.5
2011
/ 0
626
.60.
18.
50.
31.
32.
91.
8_
11.6
4.7
0.1
1.0
0.0
1.0
_1.
51.
1
0723
.40.
110
.10.
11.
23.
21.
3_
7.3
4.8
0.1
1.4
_1.
30.
01.
60.
3
0822
.90.
311
.70.
01.
12.
71.
4_
5.6
8.1
0.1
5.6
_0.
8_
0.4
1.1
0922
.60.
111
.10.
21.
03.
61.
2_
5.5
7.5
0.1
3.4
_1.
3_
1.4
1.2
1029
.70.
212
.40.
31.
03.
31.
5_
10.9
6.3
0.1
3.7
_1.
0_
0.7
0.8
1123
.20.
110
.40.
30.
82.
51.
2_
7.9
4.0
0.1
1.5
_1.
2_
0.7
0.3
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
2-4
imPO
Rti i
mAl
lRAv
e Si
PAS
PARt
neR
ëve
im
PORt
By
cO
un
tRie
S 2-
4n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
t
otal
i / t
otal
(2
+11
+18
+27
)
vend
et e
Be-
së -
15
e 1:
to
tal /
eur
opea
n u
nion
-
15 m
embe
r cou
ntrie
s (3
+4+
5+6+
7+8+
9+10
)
ve
ndet
e B
e-së
- a
nëta
rë
të ri
nj 2
/ eu
rope
an u
nion
-
new
mem
bers
hip
coun
tries
(1
1+12
+13
+14
+15
+16
+17
)
angl
i/ u
nite
d ki
ngdo
mau
stri/
au
stria
Fran
cë/
Fran
ceG
reqi
/ G
reec
eG
jerm
ani/
G
erm
any
itali/
ital
ySp
anjë
/ Sp
ain
të tj
era/
o
ther
sBu
llgar
i/
Bulg
aria
Hun
gari/
H
unga
rypo
loni
/ po
land
Rum
ani/
Ro
ma-
nia
Sllo
veni
/ Sl
oven
ia
të
tjera
/ o
ther
s
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
17
2008
3,57
0.2
1,92
8.3
37.
0 4
5.3
42.
6 5
23.7
2
15.9
9
45.8
4
9.8
68.
2 2
40.0
6
8.5
49.
0 3
0.2
19.
4 3
2.0
40.
9
2009
3,24
8.8
1,84
9.4
39.
6 4
0.3
67.
6 5
04.9
2
09.4
8
50.1
5
1.7
85.
9 2
38.5
6
1.3
27.
5 3
8.6
26.
2 2
9.5
55.
4
2010
3,47
4.1
1,9
65.1
5
0.4
57.
1 7
4.0
458
.5
189
.3
987
.3
52.
6 9
5.9
284
.7
63.
1 3
1.5
47.
9 4
3.4
37.
7 6
1.0
2011
/ 0
632
7.6
191
.1
3.6
5
.1
8.5
3
4.3
15.
6 1
09.4
8
.1
6.5
24.
2 3
.1
3.6
4
.7
2.7
3
.3
6.7
0734
0.9
199
.2
2.7
6
.1
7.5
3
7.9
15.
0 1
15.7
7
.0
7.2
24.
8 3
.6
4.1
4
.0
3.6
2
.3
7.3
0833
0.2
178
.3
2.2
1
0.2
3.4
3
4.6
15.
1 1
00.6
6
.5
5.7
24.
3 4
.7
2.4
5
.0
5.0
1
.7
5.6
0933
1.5
181
.2
4.9
6
.4
5.6
3
6.8
21.
0 9
1.2
5.6
9.
4 2
2.2
4.5
2
.2
3.8
3
.4
2.5
5.
8
1033
9.5
194
.8
5.0
5
.6
5.0
2
9.5
26.
0 1
09.0
7
.9
6.8
23.
0 5
.1
1.8
4
.2
3.4
1
.8
6.7
1134
9.5
203
.7
3.2
6
.7
9.9
3
5.6
24.
6 1
11.3
4
.5
8.0
22.
4 4
.3
2.2
4
.2
3.5
2
.1
6.1
vend
et e
Bal
lkan
it/
Balk
an c
ount
ries
(19+
20+
21+
22+
23+
24+
25+
26)
vend
e të
tjer
a /
oth
er c
ount
ries
(28+
29+
30+
31+
32+
33+
34)
Bosn
jë
Her
cego
vinë
/ Bo
snia
and
H
erze
gow
ina
koso
vë/
koso
vokr
oaci
/ c
roat
iam
al i
Zi/
mon
tene
gro
FYRo
m
/maq
edon
i /m
aced
onia
FY
Rom
Serb
i/
Serb
ia
Serb
i & m
al
i Zi/
Ser
bia
and
mon
te-
negr
o
turq
i/
turk
eyBr
azil/
Br
azil
kinë
/ c
hina
Rusi
/ Ru
ssia
SHBa
/ u
Sau
krai
në/
ukr
aine
Zvic
ër/
Switz
er-
land
të tj
era/
o
ther
s
1819
2021
2223
2425
2627
2829
3031
3233
34
2008
511
.5
10.
3 2
1.3
35.
6 6
.0
78.
9 1
46.0
_
2
13.4
8
90.3
4
9.8
266
.4
156
.6
41.
2 5
3.4
107
.7
215
.3
2009
423
.5
7.8
2
2.6
32.
2 5
.9
59.
8 8
6.6
_
208
.6
737
.4
35.
0 2
35.9
8
7.0
46.
3 5
3.4
73.
5 2
06.4
2010
512
.8
27.
6 2
7.9
68.
3 8
.0
55.
9 1
28.8
_
1
96.3
7
11.5
3
0.9
216
.2
80.
8 5
3.0
33.
1 5
4.7
242
.7
2011
/ 0
643
.8 3
.0
2.5
5
.0
0.8
5
.4
11.
2 _
1
6.0
68.6
1.9
1
9.5
2.4
6
.9
2.3
9
.4
26.
3
0751
.1 3
.2
3.0
5
.6
0.6
5
.9
14.
6 _
1
8.2
65.7
3.0
1
8.0
5.3
7
.9
4.5
6
.3
20.
6
0857
.5 3
.1
3.2
2
.4
0.7
5
.2
20.
1 _
2
2.9
70.1
3.6
2
2.7
8.5
3
.3
5.5
5
.0
21.
4
0950
.5 3
.6
7.6
1
.8
0.5
7
.2
11.
5 _
1
8.4
77.6
3.9
2
1.4
12.
4 3
.2
3.4
1
2.3
21.
1
1049
.9 3
.2
2.9
5
.2
0.4
6
.3
11.
4 _
2
0.6
71.8
3.7
2
1.9
7.3
3
.7
1.7
6
.0
27.
6
1143
.9 2
.5
2.1
6
.6
0.5
5
.0
7.0
_
2
0.2
79.4
3.0
2
4.6
6.2
3
.7
2.6
1
0.4
28.
9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
2-5
ekSP
ORt
i i m
AllR
Ave
SiPA
S Si
tc
eXPO
Rt B
y c
Om
mO
dit
y G
ROu
PS 2
-5n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
tota
li/
tota
l (2
+3+
4+5+
6+7+
8+9+
10+
11)
ush
qim
e dh
e ka
fshë
të
gja
lla/
Food
and
liv
e an
imal
s
pije
dhe
duh
an/
Beve
rage
s &
to
bacc
o
mat
eria
le të
pa
përp
unua
ra/
Raw
m
ater
ials
, min
eral
s
lënd
ë dj
egës
e/ F
u-el
s an
d lu
bric
ants
Yndy
rna
bim
ore
dhe
shta
zore
/ an
imal
&
vege
tabl
e oi
ls &
fats
prod
ukte
kim
ike/
c
hem
ical
sm
allra
të p
ërpu
nuar
/
man
ufac
ture
s
mak
iner
i dh
e pa
jisje
/
mac
hine
ry a
nd
equi
pmen
t
mal
lra të
tjer
ë të
për
punu
ar /
m
isce
llane
ous
man
ufac
ture
s
mal
lra të
pak
-la
sifik
uar d
iku
tjetë
r/ o
ther
&
uncl
assi
fied
12
34
56
78
910
11
2008
917.
532
.32.
610
8.3
81.9
0.2
10.4
232.
338
.041
1.6
_
2009
750.
736
.03.
481
.290
.80.
312
.613
6.6
34.8
355.
6_
2010
1,17
1.5
42.4
4.5
135.
621
0.9
0.8
11.2
288.
049
.242
8.8
_
2011
/06
116
.5
5.5
1
.1
10.
7 1
6.8
0.0
1
.1
33.
7 4
.6
42.
9 _
0712
7.3
3.8
1
.0
12.
1 2
4.2
0.0
1
.0
31.
9 4
.5
48.
7 _
0895
.9 2
.8
0.1
1
5.5
21.
6 0
.8
1.2
2
1.3
2.8
2
9.8
_
0912
0.9
3.9
0
.1
16.
5 2
4.3
0.1
1
.3
27.
5 4
.7
42.
6 _
1012
1.4
5.4
0
.1
15.
5 2
3.4
0.2
1
.7
30.
9 4
.8
39.
3 _
1111
9.2
5.7
0
.1
12.
0 2
9.8
0.1
1
.3
25.
9 6
.6
37.
7 _
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
2-6
imPO
Rti i
mAl
lRAv
e Si
PAS
Sitc
imPO
Rt B
y c
Om
mO
dit
y G
ROu
PS 2
-6n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
to
tal (
2+3+
4+5+
6+7+
8+9+
10+
11)
ush
qim
e dh
e ka
fshë
të g
jalla
/ Fo
od a
nd li
ve
anim
als
pije
dhe
duh
an/
Beve
rage
s &
to
bacc
o
mat
eria
le të
pa
përp
unua
ra/
Raw
m
ater
ials
, min
eral
s
lënd
ë dj
egës
e/
Fuel
s an
d lu
bric
ants
Yndy
rna
bim
ore
dhe
shta
zore
/
anim
al &
ve
geta
ble
oils
&
fats
prod
ukte
kim
-ik
e/ c
hem
ical
s
mal
lra të
pë
rpun
uar /
m
anuf
actu
res
mak
iner
i dhe
pa
jisje
/m
a-ch
iner
y an
d eq
uipm
ent
mal
lra të
tjer
ë të
për
punu
ar /
m
isce
llane
ous
man
ufac
ture
s
mal
lra të
pak
-la
sifik
uar d
iku
tjetë
r/ o
ther
&
uncl
assi
fied
12
34
56
78
910
11
2008
3,5
70.2
4
24.6
1
12.8
7
4.4
573
.6
51.
6 3
46.7
8
48.6
7
83.8
3
54.2
_
2009
3,2
48.8
3
95.1
1
23.8
9
5.7
382
.6
39.
2 3
62.5
8
11.9
7
41.9
2
96.0
_
2010
3,4
74.1
4
41.7
1
43.3
6
3.3
479
.2
41.
2 3
87.3
9
13.5
6
73.5
3
31.0
_
2011
/06
327
.6
35.
2 1
3.2
4.1
6
2.1
3.0
3
3.5
81.
7 6
4.1
30.
6 _
07 3
40.9
3
7.0
13.
1 4
.5
57.
7 6
.5
38.
0 9
0.2
63.
2 3
0.8
0.0
08 3
30.2
4
1.7
14.
9 5
.4
79.
6 4
.0
31.
2 7
5.7
54.
3 2
3.3
0.0
09 3
31.5
4
2.5
11.
8 4
.2
50.
3 5
.9
32.
4 8
5.2
71.
8 2
7.4
0.0
10 3
39.5
3
7.8
10.
6 5
.1
61.
3 3
.4
36.
7 7
6.1
76.
1 3
2.3
0.0
11 3
49.5
3
9.3
9.6
4
.4
56.
9 3
.6
39.
2 7
9.1
76.
4 4
0.9
0.0
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.im
porte
t jan
e ne
vle
ren
c.i.f
.
im
ports
are
val
ued
in c
.i.f.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
2-7
BORX
hi i
jAS
htë
m
e
XteR
nAl
deB
t 2-
7n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
Borx
hi i
jash
tëm
br
uto/
Gro
ss
exte
rnal
deb
t (2
+5+
8+11
+14
)
Qev
eria
e p
ërgj
ith-
shm
e/ G
ener
al
Gov
ernm
ent (
3+4)
au
torit
eti m
onet
ar/
mon
etar
y au
thor
ities
(6
+7)
Ba
nkat
/ Ba
nks
(9+
10)
Se
ktor
ë të
tjer
ë/
oth
er s
ecto
rs
(12+
13)
in
vest
ime
dire
kte:
hua
nd
ërm
jet k
ompa
nive
/ D
irect
inve
stm
ent:
inte
rcom
pany
lend
ing
afat
sh-
kurtë
r/
Shor
t-ter
m
afat
gjat
ë/
long
-term
afat
shku
rtër/
Sh
ort-t
erm
afat
gjat
ë/
long
-term
afat
shku
rtër/
Sh
ort-t
erm
afat
gjat
ë/
long
-term
afat
shku
rtër/
Sh
ort-t
erm
afat
gjat
ë/
long
-term
12
34
56
78
910
1112
1314
2008
3,21
2.1
1,32
3.9
_1,
323.
966
.8_
66.8
714.
370
7.5
6.8
593.
910
9.2
484.
751
3.3
2009
3,37
1.9
1,64
5.4
_1,
645.
410
9.0
_10
9.0
479.
437
2.1
107.
366
3.8
100.
656
3.3
474.
4
2010
3,75
0.6
1,93
0.3
_1,
930.
310
5.9
_10
5.9
461.
329
3.0
168.
372
6.3
116.
760
9.6
526.
8
2010
/ iv
3,75
0.6
1,93
0.3
_1,
930.
310
5.9
_10
5.9
461.
329
3.0
168.
372
6.3
116.
760
9.6
526.
8
2011
/ i
3,79
3.4
1,91
7.8
_1,
917.
898
.4_
98.4
503.
933
0.7
173.
273
9.9
121.
061
8.8
533.
5
ii3,
831.
41,
947.
2_
1,94
7.2
97.1
_97
.150
9.3
336.
117
3.2
741.
211
9.8
621.
553
6.6
iii
4,15
9.8
2,05
8.3
_2,
058.
397
.7_
97.7
630.
245
7.6
172.
582
1.0
127.
269
3.8
552.
6Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
�. S
ektO
Ri F
iSkA
l
Fi
ScAl
Sec
tOR
�.�-
1 tR
eGu
eSit
FiS
kAlë
SiP
AS B
uXh
etit
të
kOn
SOli
du
AR1
Fi
ScAl
ind
icAt
ORS
ReG
ARd
inG
cO
nSO
lid
Ated
Bu
dG
et 1
�-1
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e, t
ë d
hën
A PR
OG
ReSS
ive
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d, P
ROG
ReSS
ive
dAt
A
tot
ali i
të
ardh
urav
e/ t
otal
re
venu
e (2
+3+
4)
to
tali
i shp
enzi
-m
eve/
tot
al e
xpen
-di
ture
(6+
7+8)
Def
iciti
/ D
efic
it
Fina
ncim
i i d
efic
itit/
Def
icit
finan
cing
të
ardh
ura
nga
ndih
mat
/ G
rant
stë
ard
hura
tati-
mor
e/ t
ax re
venu
e
të a
rdhu
ra jo
ta
timor
e/ n
on ta
x re
venu
e
Shpe
nzim
et k
oren
te/
cur
rent
exp
endi
ture
Shpe
nzim
e ka
pita
le/
cap
ital e
xpen
ditu
reSh
penz
ime
të tj
era/
o
ther
exp
endi
ture
s
Fina
ncim
i i b
rend
-sh
ëm/
Dom
estic
fin
anci
ng
Fina
ncim
i i h
uaj /
Fo
reig
n fin
anci
ng
12
34
56
78
910
11
2008
291,
238
4,22
826
4,42
122
,588
351,
492
250,
298
93,7
837,
410
-60,
254
24,4
1735
,837
2009
299,
597
4,43
027
0,83
024
,338
379,
602
283,
637
95,8
8185
-80,
005
69,8
2410
,182
2010
324,
721
4,60
528
8,56
431
,552
362,
752
300,
878
67,4
92-5
,618
-38,
031
27,8
1910
,212
2011
/ 0
615
5,25
71,
129
143,
204
10,9
2418
2,16
714
9,11
533
,052
_-2
6,91
022
,812
4,09
8
0718
2,70
31,
357
168,
864
12,4
8221
3,46
517
4,95
138
,514
_-3
0,76
225
,258
5,50
4
0821
0,90
91,
746
195,
528
13,6
3524
2,09
919
9,60
742
,492
_-3
1,19
023
,966
7,22
4
0923
9,51
82,
077
219,
988
17,4
5327
1,14
222
3,88
047
,262
_-3
1,62
420
,631
10,9
93
1026
7,78
92,
292
246,
610
18,8
8729
9,49
824
6,67
252
,826
_-3
1,70
917
,393
14,3
16
1129
5,55
52,
475
272,
395
20,6
8533
3,54
827
5,02
458
,524
_-3
7,99
321
,981
16,0
12Bu
rimi:
min
istri
a e
Fina
ncav
e, s
ipas
pub
likim
it “S
tatis
tikat
fisk
ale
të q
ever
isë”
. S
ourc
e: m
inis
try o
f Fin
ance
, acc
ordi
ng to
“Fi
scal
Sta
tistic
s of
Gov
ernm
ent”
pub
licat
ion.
të d
hëna
t për
201
1 si
pas
publ
ikim
it “t
regu
esit
fiska
lë s
ipas
bux
hetit
të k
onso
lidua
r 201
1”, 1
�.12
.201
1.
2011
dat
a re
fer t
o “F
isca
l ind
icat
ors
rega
rdin
g co
nsol
idat
ed b
udge
t 201
1” p
ublic
atio
n, o
n 1�
.12.
2011
.1)
të
dhën
at p
ër v
itin
2011
janë
par
apra
ke.
1) 2
011
data
are
pre
limin
ary.
�-2
StO
ku i
BORX
hit
të
BRen
dSh
ëm S
iPAS
inSt
Rum
ente
ve1
dO
meS
tic
deB
t St
Oc
k By
inSt
Rum
entS
1 �-
2n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he,
të
dh
ënA
PRO
GRe
SSiv
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
, PRO
GRe
SSiv
e d
AtA
Stok
u i b
orxh
it të
bre
nd-
shëm
/ D
omes
tic d
ebt s
tock
(2
+3+
4+5+
6+7+
8)
Bono
the
sari
/ tr
easu
ry b
ills
obl
igac
ione
dy
vjeç
are/
2
year
s bo
nds
obl
igac
ione
tre
vjeç
are/
3
year
s bo
nds
obl
igac
ione
pes
ë vj
eçar
e/ 5
ye
ars
bond
so
blig
acio
ne s
htat
ë vj
eçar
e/
7 ye
ars
bond
sRi
vler
ësim
i i v
alut
ës/
Fore
ign
exch
ange
res.
eva
luat
ion
të tj
era2 /
oth
er2
12
34
56
78
2008
400,
456
224,
224
65,7
3021
,100
45,9
1012
,000
23,5
407,
952
2009
415,
028
237,
469
65,2
4715
,600
60,3
1512
,000
18,8
705,
527
2010
407,
372
231,
436
70,9
5715
,613
71,8
1512
,000
_5,
551
2010
/ iv
407,
372
231,
436
70,9
5715
,613
71,8
1512
,000
_5,
551
2011
/ i
425,
667
241,
356
71,5
0717
,913
77,2
6812
,000
_5,
623
ii43
6,35
824
7,39
373
,500
17,6
3780
,172
12,0
00_
5,65
6
iii
437,
652
242,
451
76,3
0019
,387
81,8
7712
,000
_5,
638
Burim
i: m
inis
tria
e Fi
nanc
ave.
Sou
rce:
min
istry
of F
inan
ce.
1) 2
011
të d
hëna
par
apra
ke. P
ërdi
tësi
mi i
fund
it në
15.
11.2
011.
1
) 201
1 Pr
elim
inar
y da
ta. l
ast u
pdat
e as
of n
ovem
ber 1
5, 2
011.
2) P
ërfs
hin
“kre
di d
irekt
e” d
he “
Borx
hi i
gara
ntua
r”.
2) c
ompr
ises
“d
irect
cre
dit”
and
“Pu
blic
ly g
uara
ntee
d de
bt”.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
4. S
ektO
Ri R
eAl
Re
Al S
ectO
R 4.
4-1
PRO
dh
imi i
BRe
nd
Shëm
BRu
tO S
iPAS
Akt
ivit
etit
ekO
nO
mik
GRO
SS d
Om
eSti
c P
ROd
uc
t By
ec
On
Om
ic A
cti
viti
eS 4
-119
96 –
200
8, m
e Ç
mim
e kO
RRen
te, n
ë m
iliO
në
lekë
19
96-2
008
At c
uRR
ent
PRic
eS ,
in m
illi
On
S Al
l
prod
him
i i b
rend
-sh
ëm b
ruto
(sip
as
aktiv
itetit
eko
nom
ik)/
G
ross
dom
estic
pr
oduc
t (by
eco
-no
mic
act
ivity
) (2
+8-
9)
Rr
itja
real
e vj
etor
e e
pBB
me
çmim
e ko
nsta
nte
krah
asua
r me
vitin
e
mëp
arsh
ëm/
annu
al
real
gro
wth
of G
Dp
at
cons
tant
pric
es c
ompa
red
to p
revi
ous
year
(%)
vler
a e
shtu
ar b
ruto
, m
e çm
imet
baz
ë/ G
ross
va
lue
adde
d, b
asic
pric
es
(3+
4+5+
6 -7
)
taks
a m
bi p
rodu
ktet
/ ta
x on
pro
duct
s (-
) Sub
venc
ione
t/ l
ess:
su
bsid
ies
Bujq
ësia
, gju
etia
dhe
py
jet/
agr
icul
ture
, hu
ntin
g an
d fo
rest
ryin
dust
ri/ in
dust
ryn
dërti
m/
con
stru
ctio
nSh
ërbi
me
gjith
sej/
to
tal s
ervi
ces
(-) S
hërb
ime
të n
dërm
jetm
e fin
anci
are
të m
atur
a in
dire
kt/
(-) F
inan
cial
inte
rmed
iatio
n se
rvic
es in
dire
ctly
mea
sure
d
12
34
56
78
910
n
ë m
ilion
ë le
kë/
in m
illio
n al
l(%
)
1996
346
,403
.2
324
,861
.4
121
,756
.8
32,
834.
9 1
7,01
1.3
161
,316
.7
8,0
58.3
2
3,16
3.9
1,6
22.0
9.
1
1997
346
,197
.8
319
,587
.7
104
,505
.7
28,
973.
5 2
0,17
1.6
177
,085
.0
11,
148.
1 2
8,02
0.1
1,4
10.0
-1
0.8
1998
409
,208
.8
363
,514
.7
110
,781
.9
28,
321.
6 1
9,33
4.6
225
,807
.8
20,
731.
2 4
8,05
9.1
2,3
65.0
9.
0
1999
471
,578
.5
424
,066
.7
114
,997
.3
32,
319.
7 2
6,94
2.5
271
,231
.7
21,
424.
5 4
9,57
7.8
2,0
66.0
13
.5
2000
523
,043
.4
463
,971
.1
122
,908
.1
37,
528.
7 3
9,97
9.4
282
,062
.8
18,
507.
9 6
3,93
5.8
4,8
63.5
6.
7
2001
583
,368
.6
523
,612
.8
128
,039
.3
39,
448.
8 5
6,45
0.2
317
,569
.8
17,
895.
3 6
7,16
5.8
7,4
10.0
7.
9
2002
622
,710
.8
554
,994
.0
134
,508
.0
39,
592.
3 6
9,16
4.7
330
,980
.7
19,
251.
7 7
3,71
0.8
5,9
94.1
4.
2
2003
694
,097
.2
612
,397
.9
149
,012
.9
54,
927.
4 8
7,04
6.7
342
,259
.9
20,
849.
0 8
6,71
4.3
5,0
15.0
5.
8
2004
751
,021
.6
660
,904
.6
151
,562
.1
68,
028.
9 9
4,43
1.9
365
,610
.7
18,
729.
0 9
4,95
1.0
4,8
34.0
5.
7
2005
814
,796
.7
714
,127
.7
151
,640
.2
78,
318.
6 1
01,7
59.5
4
05,9
17.4
2
3,50
8.0
104
,158
.0
3,4
89.0
5.
7
2006
882
,208
.8
764
,738
.5
154
,648
.1
88,
207.
3 1
13,7
23.7
4
38,6
05.7
3
0,44
6.2
121
,188
.3
3,7
18.0
5.
4
2007
967
,670
.4
833
,959
.9
165
,747
.9
81,
692.
9 1
29,5
85.4
4
95,6
14.7
3
8,68
1.0
136
,789
.2
3,0
78.8
5.
9
2008
1,0
89,2
93.1
9
32,9
25.0
1
82,1
18.2
9
5,22
9.5
145
,450
.6
551
,029
.0
40,
902.
2 1
58,7
12.1
2
,344
.0
7.5
2009
1) 1
,151
,019
.6
988
,112
.5
193
,730
.1
102
,588
.7
146
,014
.7
589
,122
.9
43,
343.
9 1
64,7
17.4
1
,810
.3
3.3
Burim
i: in
StAt
.
Sou
rce:
inSt
At.
1) t
ë dh
ënat
e v
itit 2
009
janë
jo p
ërfu
ndim
tare
.
1
) 200
9 Se
mi f
inal
dat
a.*
të d
hëna
t jan
ë si
pas
tabe
lave
në
faqe
n e
web
-it të
inSt
At n
ë da
tën
16.0
6.20
11.
* d
ata
as o
f in
StAt
web
pag
e ta
bles
on
june
16,
201
1.ll
ogar
itë k
ombe
tare
/ ta
bela
t
n
atio
nal a
ccou
nts/
tabl
es t
regu
es k
ryes
orë
mak
roek
onom
ikë
m
ain
mac
roec
onom
ic in
dica
tors
Prod
him
i i b
rend
shëm
bru
to s
ipas
akt
ivite
tit e
kono
mik
Gro
ss d
omes
tic p
rodu
ct b
y ec
onom
ic a
ctiv
ities
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
4-2A
ind
ekSi
i Ç
mim
eve
të P
ROd
him
it d
he
ind
ekSi
i ku
Shti
mit
në
nd
ëRti
m
PRO
du
ceR
PRi
ce
ind
eX A
nd
cO
nSt
Ruc
tiO
n c
OSt
ind
eX 4
-2A
ind
ekS
1
in
deX
1
iÇ
p in
deks
i tot
al1
/ pp
i tot
al
inde
x 1
2005
=10
0
inde
kset
e ç
mim
eve
të p
rodh
imit
duke
për
jash
tuar
ndë
rtim
in/
pro
duce
r pric
e in
dex,
exc
ludi
ng c
onst
ruct
ion
inde
ksi i
kus
htim
it në
ndë
rtim
2 /
con
stru
ctio
n co
st
inde
x2 i /
201
1=10
0in
dust
ria n
xjer
rëse
/ m
inin
g an
d qu
arry
ing
indu
stry
indu
stria
për
punu
ese/
man
ufac
turin
g in
dust
rypr
odhi
mi,
shpë
rnda
rja e
ene
rgjis
ë el
ektri
ke, e
gaz
it dh
e e
ujit/
el
ectri
city
, gas
and
wat
er s
uppl
y
12
34
5
2008
108.
812
1.1
113.
991
.6_
2009
109.
212
4.3
114.
192
.1_
2010
109.
513
3.8
118.
276
.8_
2010
/ iv
110.
713
5.6
119.
877
.099
.8
2011
/ i
111.
813
9.8
121.
377
.010
0.0
ii11
2.4
140.
512
2.3
77.0
99.7
iii
112.
214
0.1
122.
077
.010
0.1
4-2B
nd
RySh
imet
vje
tORe
të
ind
ekSi
t të
Çm
imev
e të
PRO
dh
imit
dh
e të
ind
ekSi
t të
ku
Shti
mit
në
nd
ëRti
mn
ë Pë
Rqin
dje
An
nu
Al c
hAn
Ge
OF
PRO
du
ceR
PRi
ce
ind
eX A
nd
cO
nSt
Ruc
tiO
n c
OSt
ind
eX 4
-2B
in P
eRc
entA
Ge
iÇ
p in
deks
i tot
al3
/ p
pi t
otal
inde
x 3
2005
=10
0
ndr
yshi
mi v
jeto
r i in
deks
it e
çmim
eve
të p
rodh
imit
duke
për
jash
tuar
ndë
rtim
in/
annu
al c
hang
e of
pro
duce
r pric
e in
dex,
exc
ludi
ng c
onst
ruct
ion
ndr
yshi
mi t
rem
ujor
i in
deks
it të
kus
htim
it në
ndë
rtim
4 /
Qua
terly
cha
nge
of c
onst
ruct
ion
cost
inde
x 4
i /
2011
=10
0in
dust
ria n
xjer
rëse
/ m
inin
g an
d qu
arry
ing
indu
stry
indu
stria
për
punu
ese/
man
ufac
turin
g in
dust
rypr
odhi
mi,
shpë
rnda
rja e
ene
rgjis
ë el
ektri
ke, e
gaz
it dh
e e
ujit/
el
ectri
city
, gas
and
wat
er s
uppl
y
12
34
5
2008
4.4
6.1
5.3
0.5
_
2009
0.4
2.6
0.2
0.6
_
2010
0.2
7.7
3.6
-16.
5_
2010
/ iv
0.6
8.1
4.0
-16.
30.
1
2011
/ i
3.1
4.9
3.6
0.8
0.2
ii3.
34.
24.
40.
2-0
.3
iii
2.2
6.5
2.6
_0.
3Bu
rimi:
inSt
At.
S
ourc
e: in
StAt
.1)
të
dhën
at v
jeto
re të
iÇP
përfa
qëso
jnë
inde
kse
mes
atar
e vj
etor
e.2)
duk
e fil
luar
nga
t1
2011
, in
StAt
do
të ll
ogar
isë
ikn
me
shpo
rtën
e re
të m
ater
iale
ve d
he s
hpen
zim
eve
dhe
me
periu
dhë
bazë
t1
2011
=10
0. in
deks
et e
mëp
arës
hme
janë
rillo
garit
ur m
e ba
zën
e re
.�)
ndr
yshi
mi p
ër të
dhë
nat v
jeto
re p
ërfa
qëso
n nd
rysh
imin
e ç
mim
it të
inde
ksev
e m
esat
are
vjet
ore,
ndë
rsa
ndry
shim
i për
të d
hëna
t tre
muj
ore
të in
deks
it m
at n
drys
him
in e
çm
imit
të tr
emuj
orit
kore
nt m
e tre
muj
orin
e n
jëjtë
të v
itit t
ë m
ëpar
shëm
.4)
ndr
yshi
mi t
rem
ujor
mat
ndr
yshi
min
e in
deks
it të
çm
imev
e të
trem
ujor
it ko
rent
me
trem
ujor
in e
mëp
arsh
ëm.
1) P
Pi A
nnua
l dat
a re
pres
ent y
early
ave
rage
inde
xes.
2) S
tarti
ng fr
om q
1 20
11, i
nSt
At c
alcu
late
s c
ci r
efer
ring
to th
e ne
w b
aske
t of m
ater
ials
and
exp
endi
ture
s, w
ith b
ase
perio
d q
1 20
11=
100.
Pre
viou
s in
dice
s ar
e re
calc
ulat
ed w
ith th
e ne
w b
ase.
�) A
nnua
l dat
a ch
ange
in %
repr
esen
ts p
rice
chan
ges
of a
nnua
l ave
rage
inde
xes
whi
le c
hang
e fo
r qua
rterly
dat
a m
easu
res
the
pric
e ch
ange
s of
the
curr
ent q
uarte
r with
the
sam
e qu
arte
r of t
he p
revi
ous
year
.
4) q
uate
rly c
hang
e m
easu
res
the
pric
e ch
ange
s of
the
curr
ent q
uarte
r with
the
prev
ious
one
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
4-�
ind
ekSi
i Ç
mim
eve
të k
On
Sum
it
c
On
Sum
eR P
Ric
e in
deX
4-�
iÇk
1 to
tali
dhje
tor
2007
=10
0 /
cpi
1 to
tal
Dec
embe
r 20
07=
100
ush
qim
e dh
e pi
je jo
-alk
oolik
e/
Food
and
non
-al-
coho
lic b
ever
ages
pije
alk
oolik
e dh
e du
han/
alc
ohol
ic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
vesh
je d
he k
ë-pu
cë/
clo
thin
g an
d fo
otw
ear
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
ergj
i/ R
ent,
wat
er, f
uel a
nd
pow
er
mob
ilim
, pa
jisje
sht
ëpie
dh
e m
irëm
bajtj
e e
shtë
pisë
/ Fu
rnitu
re
hous
ehol
d an
d m
aint
enan
ce
Shën
deti/
med
i-ca
l car
etr
ansp
orti/
tr
ansp
ort
kom
unik
imi/
c
omm
unic
atio
n
argë
tim
dhe
kultu
rë/
Recr
eatio
n an
d cu
lture
Shër
bim
i ars
i-m
or/
educ
atio
n se
rvic
e
Hot
ele,
kaf
ene
dhe
rest
oran
te/
Hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
rest
aura
nts
mal
lra d
he s
hërb
ime
të
ndry
shm
e/ G
oods
and
va
rious
ser
vice
s
12
34
56
78
910
1112
13
2008
101.
1110
0.93
100.
6596
.48
103.
3310
0.11
100.
8310
4.67
94.3
810
3.46
100.
3310
0.98
100.
42
2009
103.
4210
5.87
104.
1794
.57
105.
1310
0.48
104.
0910
2.51
80.8
011
0.75
102.
6410
2.95
101.
24
2010
107.
1111
1.37
109.
8993
.16
108.
9310
0.97
111.
2610
7.29
81.1
111
0.92
105.
7010
4.31
102.
90
2011
/ 0
610
9.81
113.
7512
2.96
91.6
911
1.98
101.
8711
9.73
113.
7581
.29
111.
6410
5.50
105.
4710
3.41
0710
9.02
111.
8512
2.92
91.3
911
1.87
101.
9511
9.73
113.
3781
.29
111.
6910
5.50
105.
4310
3.55
0810
9.31
112.
6512
3.13
90.2
611
1.85
101.
9911
9.74
113.
7881
.26
111.
6210
5.50
105.
3310
3.69
0910
9.76
113.
2712
3.17
90.3
311
2.13
102.
1212
1.51
114.
2781
.26
112.
7810
5.39
105.
3510
4.03
1011
0.24
114.
3812
3.16
90.6
211
2.22
102.
1712
1.77
114.
7281
.26
112.
9910
6.87
105.
9610
2.34
1111
0.30
114.
3112
3.51
90.6
811
2.21
102.
2712
1.78
115.
3381
.26
112.
9710
6.93
106.
4210
2.45
n
drys
him
et v
jeto
re të
inde
ksit
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipa
s gr
upev
e kr
yeso
re 2 /
(në
%) /
Yea
r on
year
con
sum
er p
rice
inde
x, m
ain
grou
ps (i
n %
)
infla
cion
i m
esat
ar v
je-
tor3 /
ann
ual
aver
age
in-
flatio
n 3
iÇk
to-
tali
dhje
tor
2007
=10
0/
cpi
tota
l D
ecem
ber
2007
=10
0
ush
qim
e dh
e pi
je jo
-alk
oo-
like/
Foo
d an
d no
n-al
coho
lic
beve
rage
s
pije
alk
oolik
e dh
e du
han/
alc
ohol
ic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
vesh
je d
he k
ë-pu
cë/
clo
thin
g an
d fo
otw
ear
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
ergj
i/ R
ent,
wat
er, f
uel a
nd
pow
er
mob
ilim
, pa
jisje
sht
ëpie
dh
e m
irëm
bajtj
e e
shtë
pisë
/ Fu
r-ni
ture
hou
seho
ld
and
mai
nten
ance
Shën
deti/
m
edic
al c
are
tran
spor
ti/
tran
spor
tko
mun
ikim
i/
com
mun
icat
ion
argë
tim d
he k
ul-
turë
/ Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ars
imor
/ ed
ucat
ion
serv
ice
Hot
ele,
kaf
ene
dhe
rest
oran
te/
Hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
rest
aura
nts
mal
lra d
he
shër
bim
e të
nd
rysh
me/
G
oods
and
va
rious
ser
vice
s
12
34
56
78
910
1112
1314
2008
2.16
3.46
2.34
-3.8
64.
920.
131.
101.
25-1
9.26
10.2
11.
052.
271.
133.
36
2009
3.73
6.78
4.10
-1.0
70.
860.
728.
564.
270.
351.
024.
731.
320.
202.
28
2010
3.37
4.55
6.46
-2.3
04.
730.
256.
553.
290.
630.
11-0
.49
1.38
1.78
3.56
2011
/ 0
63.
875.
6911
.58
-1.5
83.
081.
094.
585.
470.
561.
24-0
.34
1.11
0.07
3.65
073.
645.
3411
.27
-1.7
82.
931.
024.
415.
130.
631.
20-0
.34
1.02
0.13
3.67
083.
114.
3410
.95
-2.4
72.
411.
082.
455.
460.
641.
09-0
.43
1.19
0.86
3.64
092.
793.
2810
.64
-2.3
12.
401.
213.
926.
26-0
.32
1.40
0.12
0.83
1.06
3.58
103.
033.
9210
.52
-2.2
02.
401.
274.
146.
59-0
.33
1.41
1.49
1.02
-0.7
23.
58
112.
903.
5510
.98
-2.2
92.
101.
284.
157.
11-0
.33
1.32
1.53
1.41
-0.6
23.
59Bu
rimi:
inSt
At.
S
ourc
e: in
StAt
.1)
të d
hëna
t vje
tore
të in
deks
it të
Çm
imev
e të
kon
sum
it ja
në in
deks
e m
esat
are
vjet
ore
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipa
s gr
upev
e kr
yeso
re, n
dërs
a të
dhë
nat m
ujor
e pa
sqyr
ojnë
inde
ksin
e ç
mim
eve
të k
onsu
mit.
2)të
dhë
nat v
jeto
re m
atin
var
iaci
onin
e in
deks
eve
të m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
me
inde
ksin
e m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
-1, n
dërs
a të
dhë
nat m
ujor
e m
atin
ndr
yshi
met
vje
tore
të in
deks
eve,
në
përq
indj
e.�)
esh
të m
esat
arja
arit
met
ike
e in
flaci
onev
e vj
etor
e të
dym
bëdh
jetë
mua
jve
të fu
ndit
(llog
aritj
e e
B.Sh
).
1) t
he c
onsu
mer
Pric
e in
dex
year
ly d
ata
(for t
his
and
cons
ecut
ive
year
s), r
epre
sent
yea
rly a
vera
ge c
onsu
mer
pric
e in
dexe
s by
mai
n gr
oups
, whi
le m
onth
ly d
ata
repr
esen
t con
sum
er p
rice
inde
x.
2) y
early
dat
a m
easu
re th
e va
riatio
n of
dec
embe
r ind
ex o
f yea
r n w
ith d
ecem
ber i
ndex
of y
ear n
-1 w
hile
, mon
thly
dat
a m
easu
re y
early
inde
x ch
ange
s in
per
cent
age.
�) A
rithm
etic
ave
rage
of a
nnua
l inf
latio
n of
late
st tw
elve
mon
ths
(cal
cula
tion
of B
oA).
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
4-4
Pun
ëSim
i, PA
Pun
ëSiA
dh
e PA
GAt
em
PlO
ymen
t, u
nem
PlO
ymen
t An
d w
AGeS
4-4
në
mij
ë, O
Se n
ë RA
St t
ë ku
nd
ëRt,
Sik
uRS
e Pë
RcAk
tOh
et
in t
hO
uSA
nd
S, u
nle
SS O
theR
wiS
e in
dic
Ated
F
orca
e a
ftë p
ër p
unë/
la
bor f
orce
(2+
6)
pa
gat (
në l
ekë)
/ W
ages
(in
all)
të p
unës
uar g
jiths
ej/
tota
l em
ploy
men
t (3+
4+5)
pa
punë
sia/
une
mpl
oym
ent
paga
mes
atar
e m
ujor
e në
se
ktor
in s
htet
ëror
/ av
erag
e m
onth
ly w
age
in s
tate
sec
tor
paga
min
imal
e zy
rtare
/ m
ini-
mum
mon
thly
wag
e ap
prov
ed
në
sekt
orin
sht
etër
or/
in
publ
ic s
ecto
r
në
sekt
orin
priv
at jo
-buj
që-
sor/
in n
on a
gric
ultu
ral
priv
ate
sect
or
në
sekt
orin
priv
at b
ujqë
sor/
in
agric
ultu
ral p
rivat
e se
ctor
të p
apun
ë të
regj
istru
ar g
jithë
sej /
to
tal r
egis
tere
d un
empl
oym
ent
12
34
56
78
2007
1)1,
382
1,19
818
144
856
918
533
,750
14,0
00
2008
2)1,
292
1,12
320
342
349
616
936
,537
17,0
00
2009
/ iv
1,04
389
916
623
749
614
342
,000
18,0
00
2010
/ ii
i1,
059
916
167
243
507
143
44,7
0019
,000
iv1,
060
917
166
244
507
143
45,0
0019
,000
2011
/ i
1,06
392
016
524
850
714
345
,500
19,0
00
ii1,
072
930
165
258
507
142
45,5
0019
,000
Burim
i: in
StAt
.
Sou
rce:
inSt
At.
1) t
ë dh
ënat
vje
tore
të p
unës
imit
deri
në 2
008
janë
sip
as p
ublik
imev
e vj
etor
e pë
rkat
ëse
“tre
gu i
Punë
s”. t
ë dh
ënat
mbi
pag
at ja
në a
dmin
istra
tive.
2) Z
ërat
e p
unës
imit
sipa
s se
ktor
ëve
për v
itin
2008
janë
baz
uar n
ë të
dhë
nat n
ë pë
rqin
dje
të in
StAt
tek
publ
ikim
i “tr
egu
i Pun
ës”.
në
mun
gesë
të të
dhë
nave
në
vler
ë ab
solu
te k
ëto
të d
hëna
janë
llog
aritu
r dhe
kon
vertu
ar (n
ë m
ijë të
pun
ësua
r) n
ga B
anka
e S
hqip
ëris
ë, s
ipas
st
rukt
urës
së
publ
ikua
r nga
inSt
At.
të d
hëna
t tre
muj
ore
janë
sip
as p
ublik
imit
“kon
jukt
ura”
dhe
info
rmac
ioni
t në
faqe
n e
web
-it të
inSt
At n
ë da
tën
08.0
9.20
11.
1) y
early
dat
a un
til 2
008
on e
mpl
oym
ent a
re a
ccor
ding
to re
spec
tive
“lab
or m
arke
t” a
nnua
l pub
licat
ions
. dat
a on
wag
es a
re a
dmin
istra
tive.
2) t
he 2
008
empl
oym
ent c
ompo
nent
s by
the
sect
ors
are
base
d in
the
perc
enta
ge d
ata
publ
ishe
d by
inSt
At in
“la
bour
mar
ket 2
008”
pub
licat
ion.
thi
s da
ta a
re c
alcu
late
d an
d co
nver
ted
(in th
ousa
nd e
mpl
oyed
peo
ple)
from
Ban
k of
Alb
ania
, bas
ed o
n th
e re
spec
tive
stru
ctur
e pu
blis
hed
from
inSt
At, i
n co
nditi
ons
of n
o ab
solu
te d
ata
valu
es.
�) q
uate
rly d
ata
as o
f in
StAt
pub
licat
ion
“con
junc
ture
” an
d w
eb p
age
info
rmat
ion
on 0
8.09
. 201
1.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011 Raporti i politikës monetare për tremujorin e katërt të vitit 2011
108 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë PB