raporti vjetor i monitorimit te gjykatave court … · cilat vepra penale të korrupsionit janë...

RAPORTI VJETOR IMONITORIMIT TE GJYKATAVE

COURT MONITORINGANNUAL REPORT

GODISNJI IZVESTAJ OMONITORINGU SUDOVA

Prishtinë, Janar 2013Pristina, January 2013

Pristina, Januar 2013

“Ky publikim është prodhuar me ndihmën e Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij publikimi është vetëm përgjegjësi e BIRN-t dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si pasqyrim i pikëpamjeve të Bashkimit Evropian”

Raporti është shkruar nga:Genc Nimoni, Koordinator i Projektit të Monitorimit të Shërbimeve Publike

Hulumtues/Monitorues: F l o r e n t S p a h i j a , P e t r i t Kryeziu, Vlora Osmani, Qazim H a s a n a j , A r d i a n L u l a j , Mërgime Ujkani, Armend Zenelaj, Erëlehta Popaj, Ukë Selimaj, Arlind Loxha, Avdyl Beqiri, Leart Kryeziu

Menaxher i Projektit të Monitorimit: F a i k I s p a h i u , D r e j t o r i I n t e r n e w s K o s o v a d h e p r o d u c e n t e k z e k u t i v i emisionit “Jeta në Kosovë dhe “Drejtësia në Kosovë”.

Kryeredaktore: Jeta Xharra, Drejtoreshë e BIRN-it për Kosovë

Zhvillimi i Mediave:

Përkthimi: NSHP Transcript

Dizajn dhe shtyp:One Production

Botuar nga:

Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese BIRN (Kosovë)Mensa e Studentëve, kati i parë 10000 Prishtinë, KosovëTel. & Fax: +381 38 22 44 98E-mail: [email protected]: www.birn.eu.com

Copyright © 2012,Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese - BIRNBIRN-i ka të gjitha të drejtat të rezervuara dhe asnjë pjesë e këtij botimi nuk lejohet të riprodhohet ose të transmetohen në çfarëdo forme, mekanike apo elektronike, përfshirë fotokopjimin ose çdo sistem tjetër të ruajtjes dhe nxjerrjes së materialeve, pa lejen m e s h k r i m t ë b o t u e s i t . P u b l i k i m i m u n d t ë r iprodhohet ose të transmetohet vetëm nëse përdoret për qëllime jokomerciale. Kurdo dhe kushdo që përdor citate a materiale të ndryshme të këtij botimi, është i obliguar ta bëjë të qartë burimin nga do t'i ketë marrë ato citate ose materialeve që përdoren.Për çdo vlerësim, vërejtje, kritikë apo sugjerim, luteni të na kontaktoni përmes mundësive të ofruara më poshtë.

HYRJE ........................................................................................................................................... 4METODOLOGJIA ......................................................................................................................... 5Të gjeturat e monitorimit të seancave gjyqësore ............................................................................ 61. Monitorimi i rasteve të korrupsionit........................................................................................ 6Gjykimi i zyrtarëve të lartë publikë............................................................................................. 7Dënimi i të pandehurve për korrupsion ..................................................................................... 102. Mungesë koordinimi gjatë caktimit të seancave gjyqësore ................................................... 113. Përfaqësim jo i mirëfilltë i shtetit nga prokurorët ................................................................. 154. Shkeljet procedurale gjatë shqyrtimit gjyqësor ..................................................................... 205. Përkthimi në seancat gjyqësore ............................................................................................. 256. Procesverbalet e gjykimeve ................................................................................................... 267. Lajmërimi i seancave gjyqësore ............................................................................................ 288. Vendi i mbajtjes së seancave gjyqësore ................................................................................ 309. Nuk respektohet orari i seancave gjyqësore .......................................................................... 3310. Përdorimi i pajisjeve elektronike në gjykata ....................................................................... 3911.Telefonat celular gjatë mbajtjes së gjykimeve ..................................................................... 4112. Uniformat gjyqësore ............................................................................................................ 43REKOMANDIME ........................................................................................................................ 46Rekomandimet për Parlamentin e Kosovës: ............................................................................. 46Rekomandimet për Qeverinë e Kosovës: .................................................................................. 47Rekomandimet për Këshillin Gjyqësor të Kosovës: ................................................................. 47Rekomandimet për Këshillin Prokurorial të Kosovës: .............................................................. 49Rekomandimet për Policinë e Kosovës:.................................................................................... 49FALËNDRIME ............................................................................................................................. 50

PËRMBAJTJA

Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese për t ë p e s t i n v i t m ë r a d h ë k a v a z h d u a r monitorimin e procedurave gjyqësore pranë gjykatave të nivelit suprem, të qarkut dhe atyre komunale.

Monitorimi njëvjeçar ka vazhduar të i d e n t i � i k o i m u n g e s a d h e s h k e l j e t ë n d r y s h m e n ë k ë t ë p r o c e s , n g a a t o procedurale ligjore, teknike e deri te ato të natyrës etike, përkundër përpjekjeve të shumta për ta përmirësuar sistemin e drejtësisë në Kosovë, e gjithashtu përkundër rekomandimeve të shumta të BIRN nga viti 2008.

Përveç tjerave, gjatë këtij viti BIRN ka përcjellur gjithashtu rastet gjyqësore korruptive, nga të cilat janë identi�ikuar raste kur akuzat janë ndaj ish ministrave, deputetëve, sekretarëve përmanent të ministrive etj., janë kon�irmuar dhe dënuar përgjegjësit. Gjithashtu nuk kanë munguar rastet kur akuzat janë huqur nga prokurorët, ndërsa disa të tjera janë ende në procedurat gjyqësore.

Mostransparenca e gjyqësorit është një ndër karakteristikat që vazhdon ta shoqërojë këtë sistem. Moslajmërimi i gjykimeve në tabelën e shpalljeve dhe mbajtja e seancave në zyrat e gjykatësve, vazhdon të jetë shqetësuese edhe këtë vit . Për këtë shkak, publiku përkatësisht të interesuarit për gjykime, nuk kanë pasur mundësi për përcjell jen e shqyrtimeve publike.

Edhe pse nga �illimi i këtij viti, gjykatat komunale, të qarkut dhe ajo Supreme kanë vendosur projektorët LCD, të cilët janë shfrytëzuar për shpalljen elektronike të g j y k i m e v e , m o n i t o r i m i i B I R N k a identi�ikuar raste jo të rralla kur gjykimet nuk kanë qenë fare të lajmëruara. Ashtu si në vitet e kaluara, nga monitorimi i

BIRN-it po ashtu janë identi�ikuar shkelje procedurale dhe shkelje të të drejtave të p a l ë v e g j a t ë s h q y r t i m i t g j y q ë s o r. Monitoruesit tanë kanë identi�ikuar si shkelje procedurale edhe �illimin e seancave pa përbërjen e plotë të trupit gjykues, mos leximin e të drejtave të dëshmitarëve dhe palëve tjera në procedurë, si dhe shkelje tjera procedurale.

Në kuadër të raportit, janë trajtuar po ashtu tema tjera përmbajtjesore, probleme këto më të cilat përballet gjyqësori i Kosovës. Me rastin e caktimit të seancave gjyqësore, gjykatësit dhe prokurorët jo rrallë herë kanë qenë të pakoordinuar. Si pasojë e kësaj, shumë seanca nuk janë mbajtur fare për shkak se në të njëjtën kohë kanë qenë të caktuara seanca tjera gjyqësore. Në kuadër të kësaj, edhe �illimi më vonesë i seancave gjyqësore ka bërë që seancat, përveç se nuk kanë �illuar në kohën e paraparë, kanë ndikuar në shtyrjen e seancave tjera dhe në grumbullimin edhe më të madh të lëndëve.

Edhe pse të trajtuara vazhdimisht nga BIRN, të gjeturat teknike vazhdojnë të jenë të njëjtat, duke parë një përparim të vogël nga viti në vit.

S i t ë g j e t u r a t j e r a t e k n i k e , t ë c i l a t fatkeqësisht po konsiderohen si shkelje të natyrës së lehtë janë po ashtu përdorimi i telefonit celular gjatë gjykimit, mos-mbajtja e uniformës, problemet në përkthim gjatë mbajt jes së gjykimeve, problemet në hartimin e procesverbaleve të sakta, etj.. Edhe pse probleme teknike, të gjitha këto ndikojnë në mbarëvajtjen e shqyrtimeve gjyqësore. Në raport janë trajtuar gjithashtu tema tjera në kuadër të gjyqësorit në Kosovë, duke përmbledhur në tërësi problemet kryesore që shoqërojnë gjykatat dhe tërë sistemin e drejtësisë në Kosovë.

HYRJE

RAPORTI VJETOR I MONITORIMITTË GJYKATAVE 2012

04

Gjatë përpilimit të këtij raporti BIRN ka përdor metoden vëzhguese të seancave gjyqësore, vëzhgime këto të cilat re�lektojnë në rastet e ilustruara përgjatë raportit.

Monitorimi është bërë në 26 komuna të Kosovës gjykata të rregullta të Kosovës duke përfshirë kështu të gjitha gjykatat e qarkut

1dhe ato komunale.Ky raport bazohet në 1,441 pyetësorë të plotësuar gjatë vitit 2012. Nga këto, 1,040 seanca janë mbajtur ndërsa 401 seanca gjyqësore të monitoruara nuk janë mbajtur.

Përderisa gjatë vitit 2008 (mars 2008 – mars 2 0 0 9 ) i s h i n m o n i t o r u a r 5 1 3 s e a n c a gjyqësore, në vitin 2009 (qershor 2009 – mars 2010) janë monitoruar 1,248 sish. Në vitin 2010 (prill 2010 – shkurt 2011), janë monitoruar 2,147 gjykime, kurse gjatë periudhes mars 2011 – dhjetor 2011, BIRN ka m o n i to r u a r g j i t h s e j 2 5 2 5 s e a n c a gjyqësore.

1Gjykatat e qarkut në Prishtinë, Pejë, Prizren, Gjilan dhe Mitrovicë; në gjykatat komunale në Prishtinë, Pejë, Mitrovicë, Prizren, Gjilan, Ferizaj, Gjakovë,

Klinë, Istog, Deçan, Vushtrri, Skenderaj, Drenas, Podujevë, Lipjan, Dragash, Rahovec, Malishevë, Kaçanik, Viti, Kamenicë, Shtërrpce si dhe në Gjykatën Ekonomike në Prishtinë.

METODOLOGJIA


05

Të gjeturat e monitorimit të seancave gjyqësore

1. Monitorimi i rasteve të korrupsionit

Gjatë viteve 2011 dhe 2012 BIRN është fokusuar edhe në monitorimin e rasteve të pro�ilit të lartë në të cilat janë përfshirë zyrtarë publik.Të paktën në dy raste prokuroria nuk ia ka dalur të mbështesë akuzat e bëra, edhe pse n ë d i s a r a s t e t j e r a a k t a k u z a t j a n ë kon�irmuar dhe disa zyrtarë të lartë tashmë janë shpallur fajtorë, ndërsa shumica e lëndëve janë ende në zhvillim e sipër.Ndër ndryshimet e shumta që do të jenë nga

janari i 2013-tës janë edhe dënimet e parapara për veprat kundër korrupsionit, të cilat për ndryshim nga kodi i mëparshëm të cilat i dënonte me maksimum prej 10 vitesh tani arrijnë në 12 vjet burgim.

Kompetente për të gjykuar rastet e tilla, kanë qenë gjykatat komunale dhe ato të qarkut, varësisht prej lartësisë së dënimit, të cilat nga 2013-ta, do të gjykohen nga gjykatat themelore në Kosovë.

Tabela më poshtë, pasqyron numrin e lëndëve të korrupsionit deri në nëntor

22012 .

Nga tabela mund të shihet që deri në muajin shtator 2012, g jykatat e qarkut kane trashëguar 53 lëndë nga vitet e kaluara, kanë pranuar 28 dhe kanë zgjidhur vetëm 14 lëndë, dukë lënë në sirtarin e gjykatave edhe 67 të tjera të pazgjidhura.

Ndërsa ato komunale kanë trashëguar 218 lëndë, kanë pranuar 135 dhe kanë zgjidhur vetëm 113, duke mbetur kështu 240 lëndë tjera të rasteve të korrupsionit.

Gjithsejtë lëndë të zgjidhura për vitin 2012 në nivelin komunal dhe atë të qarkut janë 127 lëndë, mirëpo që KGjK nuk posedon të dhëna të përpunuara se sa persona dhe për

cilat vepra penale të korrupsionit janë ndëshkuar gjatë këtij viti.

D i s a n g a r a s t e t e m o n i t o r u a r a t ë ko r r u p s i o n i t ka n ë q e n ë ku n d ë r i s h -ministrave, sekretarëve permanent të ministrisë, ish guvernatorit të Bankës Qendrore të Kosovës, ish she�it të task-forcës kundër korrupsionit, ish-gjykatësve, drejtorit të përgjithshëm të doganave, mjekëve dhe personave tjerë të cilët përpos që janë konsideruar si persona publik me autoritet publik dhe vlera të larta morale, kanë qenë të caktuar dhe kanë kryer shërbime me përgjegjësi të madhe publike.


06

2 Të dhënat janë siguruar nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës

Gjykimi i zyrtarëve të lartë publikë

Akuzat e bëra ndaj she�it të doganave Naim Huruglica dhe ish-guvernatorit të Bankës Qëndrore të Kosovës Hashim Rexhepi nuk janë vërtetuar asnjëherë.

Më 8 qershor 2011 Prokuroria Speciale e Kosovës pati ngritur aktakuzë ndaj Naim Hurglica (drejtor i Doganave të Kosovës) dhe Lulzim Rafuna ( zyrtar ligjor në Doganat e Kosovës).

Të p a n d e h u r i t a ku z o h e s h i n s e k a n ë s h p ë r d o r u a r d e t y r ë n z y r t a r e o s e a u t o r i z i m i n d h e k a n ë k e q p ë r d o r u r autorizimin në ekonomi. Sipas aktakuzës të pandehurit me veprimet e tyre, ju kishin mundësuar kompanive për importin e duhanit që të importojnë sasi të mëdha të duhanit, ashtu që kanë dëmtuar buxhetin e Kosovës me më shumë se 5 mijë euro.

Gjatë muajit shtator të 2011 Gjykata e Qarkut në Prishtinë hodhi poshtë aktakuzën e prokurorisë Speciale të Kosovës kundër dy të pandehurve.

Kur prokurori ishte ankuar për këtë vendim, kolegji i gjykatësve kishte kon�irmuar p j e s ë r i s h t a k t a k u z ë n - p i kë n n j ë t ë a k t a k u z ë s q ë k i s h t e t ë b ë n t e m e s h p ë rd o r i m i n e d e t y rë s z y r t a re d h e autorizimit. Pas disa seancave, gjykata i shpalli të pafajshëm të dy të pandehurit në mungesë të provave.

Ky ra s t i s h te n d j e ku r n g a p ro ku ro r i ndërkombëtar Joachim Stollberg. Procesi gjyqësorë kishte zgjatur për një vit, gjatë së cilës kohë, Huruglica dhe Rafuna kishin vazhduar të ushtronin detyrën e tyre si shef i doganëve, përkatësisht shef i zyrës juridike të doganave.

Për ndryshim nga Huruglica dhe Rafuna, ish guvernatori i Bankës Qendrore të Kosovës Hashim Rexhepi, përveçse ishte mbajtur në paraburgim për më shumë se katër muaj, procedura gjyqësore ndaj tij kishte vazhduar për më shumë se 18 muaj, e cila i kishte kushtuar më humbje të vendit të punës për ndryshim nga funksionaret publik paraprak.

Aktakuza ndaj ish guvernatorit të Bankës Qëndrore Hashim Rexhepi, së cilës iu dha shumë vëmendje nga mediat nuk arriti të provohej asnjëherë nga prokuroria.

Në tetor të 2011-tës në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë u mbajt seanca për kon�irmimin e aktakuzës kundër ish-guvernatorit të Bankës Qëndrore të Kosovës, Hashim Rexhepit dhe ish-drejtorit për Mbikëqyrje të kompanive të Sigurimeve në Autoritetin Qëndror Bankar të Kosovës (ABQK), Ibish Mazrekut.

Prokurori i këtij rastit , Nazmi Musta�i, akuzonte Hashim Rexhepin për pesë vepra penale të keqpërdorimit të detyrës zyrtare, t ë u s h t r i m i t t ë n d i k i m i t d h e n j ë t ë mashtr imit . I pandehuri t jetër Ib ish M a z r e k u a k u z o h e j p ë r d y v e p r a t ë keqpërdorimit të detyrës zyrtare dhe një të vjedhjes së rëndë.


07

Gjatë monitorimit të këtij veprimi janë identi�ikuar gabime profesionale të bëra nga prokurori gjatë kuali�ikimit të veprave penale dhe mbështetjen e akuzave me prova. Këto gabime ishin identi�ikuar edhe nga vet p ro ku ro r i M u s t a � i g j a të s e n a c ë s p ë r kon�irmimin e aktakuzës.

Për shembull, prokurori kishte ngarkuar gabimisht më veprën penale “vjedhje e rëndë” Ibish Mazrekun, nga i cili kuali�ikim u detyrua të tërhiqej që në �illim të seancës së kon�irmimit, duke shkaktuar ndërprerje dhe zvarritje të seancës.

Gabimet gjithashtu janë identi�ikuar në provat e siguruara nga prokurori Musta�i, i cili kishte ngatërruar klubin futbollistik më atë basketbollistik, në të cilin pretendohej që kishte bërë pagesa të pal ig jshme ish

3guvernatori Hashim Rexhepi.

Më 15 dhjetor të 2011-së, gjykatësi i EULEX-it për kon�irmim nxori vendim më të cilin nuk e kon�irmoi aktakuzën dhe liroi Hashim

4Rexhepin, nga të gjitha pikat e aktakuzës.

Përshtypja nga rasti tillë është se prokuroria speciale e Kosovës ka vënë në pikëpyetje kredibilitetin e saj duke u marrë për 18 muaj me një akuzë që në fund nuk arrit i të provohej në asnjë pikë. Por, ish-prokurori special Nazmi Musta�i, në kohën kur kishte akuzuar ish-guvernatorin e Bankës Qendrore të Kosovës, Hashim Rexhepi - qershor 2010 deri në prill 2011 -

ishte duke shpërdorur detyrën e tij zyrtare, bazuar në aktakuzën kundër tij.

Ai akuzohet se ka shpërdoruar detyrën zyrtare edhe në shtatorin e vitit 2011.

Prokurori special Cezary Michalczuk, e a k u z o n a t ë p ë r d y v e p r a p e n a l e t ë s h p ë rd o r i m i t të p o z i të s z y r t a re o s e autorizimit dhe një vepër penale të mbajtjes

5në posedim të paautorizuar të armës.

Sipas aktakuzës së prokurorit Michalczuk, ish-prokurori Musta�i në bashkëpunim me të tjerët kishin arritur të zhvatnin 30 mijë e 250 euro. Gjykimi ndaj ish prokurorit Musta�i dhe të tjerëve, është duke vazhduar në Gjykatën e Qarkut në Pejë.

Në një aferë tjetër korruptive të monitoruar nga BIRN, ka të përfshirë gjykatës, avokatë dhe zyrtarë të tjerë publikë.

I s h - k r ye t a r i i G jyka të s Ko m u n a l e të Prishtinës, Nuhi Uka, Olga Janiçijeviq, gjykatëse civile në Gjykatën Komunale në Prishtinë, Ekrem Agushi, gjykatës civilist në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, Ferid Bisl imi , gjykatës civi l ist , po ashtu në Gjykatën e Qarkut, Sanije Muçolli, gjykatëse civile në Gjykatën Komunale, Shemsije Sheholli, gjykatëse civile në këtë gjykatë, Rrahman Retkoceri, gjykatës civilist në Gjykatën e Qarkut , Tihomir Mikariq , gjykatës civil në Gjykatën Komunale,


08

3Të pandehurit në këtë çështje u deklaruan të pafajshëm dhe kërkuan nga gjykatësi paraprak për kon�irmimin e aktakuzës, që të mos e kon�irmojë

aktakuzën e prokurorit. Ndërsa prokurori kërkoi që aktakuza të kon�irmohet. 4Për tri pika të aktakuzës së ngritur nga prokurori special, Nazmi Musta�i, gjykata nuk ka gjetur se ka elemente të kryerjes të veprës penale, derisa për dy pika të tjera, prokuroria thuhet se nuk ka siguruar prova të mjaftueshme. 5Në rastin e parë Musta�i kishte bashkëpunuar me dy të pandehurit e tjerë Xhelal dhe Reshad Zherka, që të dy vëllezër nga Gjakova, ashtu që përmes tyre të dëmtuarit Pashk Mirashi, i kishte kërkuar 50 mijë euro, si kundërshpërblim për pushimin e hetimeve penale kundër tij dhe heqjen e arrestit shtëpiak, të cilin e kishte caktuar gjykata.

Hasnije Balidemaj, zyrtare nga ndërmarrjen shoqërore “KBI” dhe Gazmend Gashi, jurist në Komunën e Prishtinës akuzohen për veprën penale të shpërdorimit të pozitës

6zyrtare, ose të autorizimit.

Sipas aktakuzës , ata g jatë periudhës ndërmjet viteve 2006- 2007, me qëllim të për�itimit të kundërligjshëm të dobisë pasurore kanë shpërdorur pozitat e tyre zyrtare duke lëshuar qëllimisht dhe në mënyrë të kundërligjshme në 15 raste të drejta pronësore të tokës së ndërmarrjes në pronësi shoqërore.

Gjykimi është duke vazhduar në Gjykatën Themelore tashmë në Prizren.

N ë G j y k a t ë n e Q a r k u t n ë P r i s h t i n ë , Prokuroria Speciale e Kosovës në fund të nëntorit ka ngritur aktakuzën kundër Fatmir Limajt, ish-ministër në Ministrinë e Transportit dhe deputet aktual i Kuvendit të Ko s ovë s , i c i l i a ku z o h e t p ë r k r i m t ë organizuar, keqpërdorim të detyrës zyrtare dhe autoritetit, përfshirje në kontrata të dëmshme, pranim të ryshfetit , pastrim parash, mbajt je në pronësi-kontrol l-posedim-ose-përdorim të paautorizuar të armëve dhe mosdeklarim të parave të pranuara për fushatë zgjedhore.

Sipas aktakuzës, ai edhe dy vëllezërit e tij

Florim e Demir Limaj akuzohen po ashtu për 7 krim të organizuar dhe pastrim parash.

Limaj dhe të tjerët pritet të dalin para Gjykatës Themelore në Prishtinë, ku do të gjykohen për këto vepra, ndërsa aktakuza nuk do të kalojë nëpër kon�irmim meqë Kodi i ri i Procedurës Penale, nuk e ka paraparë një gjë të tillë.

Në një rast tjetër të pro�ilit të lartë (ish ministra dhe producentë) është kon�irmuar aktakuza. Më saktë, në dhjetor të 2012-së, Gjykata e Qarkut në Prishtinë ka kon�irmuar aktakuzën e prokurores Drita Hajdari, ndaj dy ish-ministrave të Kulturës , Astr i t H a r a q i j a d h e Va l t o n B e q i r i , s i d h e producentët Armond Morina e Nehat Fejza.

Haraqija akuzohet për veprën penale “ s h p ë r d o r i m i d e t y r ë s z y r t a r e , o s e autorizimit”, pasi duke tejkaluar autorizimet e tij kishte nënshkruar, në kundërshtim më ligjin, dy kontrata në vlerë 570 000 euro. Kurse pasardhësi i t i j , Beqir i , k ishte nënshkruar aneks kontratën me “Morina Films”, duke transferuar 100 000 euro si subvencione për realizimin e �ilmit “Mysa�ir në Sofër”. Filmat nuk u realizuan asnjëherë.

Aktakuza është kon�irmuar në të gjitha pikat e saj dhe pritet ballafaqimi në Gjykatën Themelore të Prishtinës.


09

6 Të pandehurit tjerë Hasnije Balidemaj dhe Gazmend Gashi, akuzohen për veprat penale të ndihmës në shpërdorimin e pozitës zyrtare apo të autorizimit.

Balidemaj ka përfaqësuar 15 rastet e tokave në gjykatë, edhe pse nuk ishte e punësuar nga KBI-ja. Marrëdhënia e saj e punës ishte ndërprerë që në vitin 2006, një vit para se ajo të merrej me këto raste. Gazmend Gashi, dhëndër i të pandehurit Nuhi Uka, në pozitën e tij si avokat i palës paditëse, ka përfaqësuar paditësit në 6 nga 15 rastet që janë gjykuar në Gjykatën Komunale. Gashi ka pasur dijeni të plotë mbi kompetencën e Dhomës Speciale të Gjykatës Supreme, por ka injoruar kërkesat ligjore për referim ndaj tyre.

7 Ndërsa me të akuzohet edhe asistenti i tij Endrit Shala dhe atë për hyrje në kontrata të dëmshme, keqpërdorim i pozitës zyrtare ose autorizimit, pranim të ryshfetit si dhe për pengim të hetimit. Të akuzuarit e tjerë janë Nexhat Krasniqi i akuzuar për krim të organizuar, keqpërdorim në detyrë, hyrje në kontrata të dëmshme, keqpërdorim të detyrës zyrtare ose autorizimit dhe pranim të ryshfetit. Florim Zuka akuzohet për hyrje në kontrata të dëmshme, keqpërdorim të autorizimeve ekonomike dhe dhënie të ryshfetit ndërsa Gani Zogaj akuzohet për shkatërrim ose fshehje të materialit arkivor.

Po ashtu Gjykata e Qarkut në Prishtinë gjatë 2012-së ka pranuar një aktakuzë nga prokurorja speciale Maria Bamieh, e cila e ngarkon ish-Ministrin e Shëndetësisë Bujar B u ko s h i s e k i s h te m b a j t u r t a k i m m e operatorë ekonomikë përpara vendimeve për dhënie kontratash, gjë që është praktikë e pazakonshme. Ish ministri gjithashtu akuzohet se nuk kishte vazhduar kontratat me tri kompani kosovare. Me këto veprime, ai dyshohet se ka kryer veprën penale shpërdorim i pozitës zyrtare ose autorizimit. Për çka edhe aktakuza i është kon�irmuar.

Po në këtë çështje penale aktakuza është kon�irmuar për Ilir Tolajn, ish-sekretari i përhershëm në të njëjtën ministri. Tolajt nuk i janë kon�irmuar akuzat për keqpërdorim të a u t o r i z i m e ve n ë e k o n o m i , l i d h j e t ë kontratës së dëmshme dhe nxjerrje të

8 kundërligjshme të vendimeve gjyqësore. Seancat në këtë rast pritet të �illojnë në janar të 2013-së.

Rast tjetër i nivelit ministror po ashtu është duke u zhvilluar në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë. Sllavisha Petkoviq dhe Branisllav Grbiq, janë dy ish ministrat në Ministrinë për Kthim dhe Komunitete. Që të dy akuzohen për shpërdorim të detyrës zyrtare ose autorizimit. Gjykata, pas përfundimit të procedurës së provave ka vazhduar me marrjen në pyetje të pandehurve, ndërsa pritet që vendimi i gjykatës për këtë rast të jetë �illimi i 2013-së.

BIRN gjithashtu ka monitoruar rastin e njohur nga marrëveshja në mes Postës dhe Telekomit të Kosovës dhe kompanisë private Devolli për operatorin virtual të Vala 900. Në këtë çështje Prokuroria Speciale i akuzon të pandehurit Shkëlqim e Blerim Devolli, Ismet B o j k u , S hyq y r i H a x h a - i s h k r ye s h e f ekzekutiv dhe Rexhë Gjonbalajt – kryeshef i

9 Bordit të PTK-së . Po gjatë 2013-së pritet edhe vendimi në këtë çështje. Dënimi i të pandehurve për korrupsionGjykata e Qarkut në Prishtinë dhe ajo në Pe j ë , g j a të 2 0 1 2 - ë s , n ë dy ç ë s h t j e të ndryshme ka shpallur fajtorë dhe ka dënuar me burgim pesë vjet ish gjykatësin nga

10 Gjykata Komunale në Klinë, Kolë Puka.

Kolë Puka është dënuar për shpërdorim të detyrës zyrtare dhe autorizimit dhe për m a s h t r i m , p a s i q ë d y l ë n d ë k i s h t e përvetësuar më shumë se 2 milionë euro nga kompanitë e sigurimeve në likuidim.

Prokuroria Speciale, e cila e ka ndjekur Pukën, është duke hetuar edhe një rast tjetër për të pandehurin Puka. Mjeku pediatër Zijadin Hasani është dënuar nga Gjykata Komunale në Gjilan në fund të vitit 2012 me 50 ditë burgim ose 750 euro ngase kishte keqpërdorur detyrën e tij në Spitalin e Gjilanit, duke iu dhënë pacientëve injeksione, kundrejt një pagese prej 5

11eurosh, të cilën e merrte për vete.


10

8 Tolaj para gjykatës do të përgjigjet për tentim dhe shpërdorimin e pozitës zyrtare ose i autorizimit, keqtrajtim gjatë ushtrimit të detyrave zyrtare, marrje e

ryshfetit, shmangie nga tatimi dhe pengim i të provuarit. 9 Tre të pandehurit e parë nga kompania “Devolli” akuzohen se kanë kryer veprat penale të “mashtrimit”, “lidhje e kontratës së dëmshme” dhe “falsi�ikim i

dokumenteve”. Kurse Haxha dhe Gjonbalajn ngarkohen për “lidhje të kontratave të dëmshme” dhe “shpërdorim të detyrës zyrtare”, me rastin e lidhjes së kontratës në vitin 2008, ndërmjet PTK-së me kompaninë Dardafone për të operuar si Operator i Rrjetit Virtual Mobil. Duke përdorur infrastrukturën e PTK-së, Dardafone do të merrte 78 për qind të �itimit, që është cilësuar e paprecedentë për MVNO-të. Pasi që aktakuza ishte kon�irmuar pjesërisht në tetorin e 2011-së seancat �illuan vetëm pas më shumë se një viti, të cilat do të vazhdojnë edhe në vitin 2013 me procedimin e dëshmitarëve të tjerë. 10 Në Qarkun e Pejës, po ashtu gjatë 2012-së,është kon�irmuar edhe një aktakuzë për ish gjykatësin Puka.

11 Prokuroria Komunale në Gjilan, më 3 tetor 2012 kishte ngritur propozim-akuzën kundër Zijadin Hasanit, mjek specialist në Klinikën e Pediatrisë në

Gjilan.

Prokuroria e ngarkonte mjekun se që nga v i t i 2 0 1 0 e d e r i m ë 3 t e t o r 2 0 1 2 , n ë vazhdimësi, në Spitalin e Gjilanit, saktësisht në Repartin e Pediatrisë, me qëllim të për�itimit të kundërligjshëm pasuror ka shpërdorur pozitën e tij zyrtare, në atë mënyrë që pacientëve në mënyrë private në këtë repart u ka ofruar shërbime, duke u dhënë injeksione dhe duke pranuar nga të njëjtit nga 5 euro për çdo injeksion.

Dënimi i pediatrit që ushtronte funksionin publik prej 750 euro gjobë apo 50 ditë burgim, përveçse dukët i ulët për një shpërdorues detyre, të japë përshtypjen e inkurajimit dhe përsëritjes së veprës, e cila n ë të ku n d ë r te n i s h te d a s h u r të j e të ndëshkim dhe preventive për të ardhmen.

Në një rast tjetër të pro�ilit të lartë, ish krye-i n s p e k t o r i i Zy r ë s s ë I n s p e k t o r a t i t Shëndetësor në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë, Zef Komani, gjatë 2011-së, është gjetur fajtor dhe dënuar me një vit e t e t ë m u a j b u r g p ë r k o r r u p s i o n d h e keqpërdorim të pozitës zyrtare.

Në kohën e aktivitetit të paligjshëm, Komani ishte përgjegjës për inspektimin, nëse k l i n i k a t p r i v a t e s h ë n d e t ë s o r e p o re s p e k to n i n l i g j e t d h e r re g u l l o re t e

12Ministrisë së Shëndetësisë. Një pronar në një klinikë private shëndetësore i kishte dhënë Komanit 2,500 € për të evituar një gjobë prej 12,000 eurosh. Pas disa muajsh, Komani kishte telefonuar prapë pronarin e kësaj klinike duke kërkuar përsëri një shumë prej 2,500 eurosh, në të kundërtën do t ' i shqiptonte një gjobë të madhe nga ministria.

Nga monitorimi i BIRN është identi�ikuar se ndjekja dhe gjykimi i rasteve të korrupsionit, ka shënuar një progres në raport me vitet e kaluara.

Nga monitorimi i BIRN është identi�ikuar se ndjekja dhe gjykimi i rasteve të korrupsionit, ka � i l luar të lëvizë viteve të fundit në institucionet përkatëse. Shqetësues është fakti që deri më tani, nga të gjitha akuzat për korrupsionin, janë të paketa rastet kur institucionet kanë ndjekur dhe zbatuar drejtësinë ndaj funksionarë të lartë të dyshuar. Në anën tjetër në këto raste të pakëta të akuzave për korrupsionin, nuk kanë munguar rastet kur prokurorët kanë dështuar në ndjekjen dhe provimin për rastet korruptive, duke dëmtuar kështu reputacionin e funksionarëve publik, e gjithashtu duke krijuar përshtypjen e punës joprofesionale për prokurorinë.

Po ashtu shqetësues është fakti që ndjekësit dhe zbatuesit e korrupsionit, janë duke u n d j e k u r d h e g j y k u a r p ë r d y s h i m e t korruptive, e cila natyrisht që ka efektin negativ në punën e gjyqësorit, gjithashtu krijon përshtypjen e pasigurisë juridike të opinionit për sistemin e drejtësisë në Kosovë.

2. Mungesë koordinimi gjatë caktimit të seancave gjyqësore

Koordinimi në mes të gjykatës, prokurorisë, zyrës së avokatëve dhe plaëve të tjera dhe pjesëmarrja e tyre në procedurë është element përcaktues për zhvillimin e saj pa vonesa dhe tejzgjat je të ci lat në fund rezultojnë në grumbullim të lëndëve.


11

1 2 Komani kishte shqiptuar dhe kërcënuar se do të shqiptonte dënime të majme për disa klinika private shëndetësore me arsyen se nuk kishin respektuar rregulloret. Klinikat mund të evitonin këto dënime në rast se do të paguanin Komanin për “heshtjen” e tij në Ministri.

Përgjatë vitit 2012 sistemi gjyqësor i Kosovës është karakterizuar me mungesë të koordinimit në mes të institucioneve gjyqësore dhe palëve të përfshira gjatë caktimit të seancave gjyqësore në gjykatat komunale, të qarkut dhe në atë Supreme. Gjithashtu, janë identi�ikuar raste të shumta kur gjykatësit, prokurori, avokatat dhe palët nuk kanë respektuar orarin e caktuar nga gjykata duke mos ardhur fare në seancë ose duke u vonuar deri në një orë. Mungesa e koordinimit institucional gjatë shqyrtimit të rasteve gjyqësore është raportuar për disa

13vite me rradhë.

Arsyet kryesore të identi�ikuara gjatë monitorimit dalin të jenë: caktimi i seancave gjyqësorë nga gjykata pa u konsultuar paraprakisht me palët tjera, mosardhja fare e prokurorëve në seanca gjyqësore, ardhja me vonesë e gjykatësve, prokurorëve dhe avokatët.

Sipas legjislacionit civil dhe atij penal, caktimi i seancave gjyqësore bëhet nga

14gjykata. Në të shumtën e rasteve, gjykata nuk arrin që orarin e seancave ta koordinojë me palët tjera në procedurë, siç është prokurori publik apo mbrojtësi i palëve.

Monitorimi i seancave gjyqësore në gjykatat e qarkut dhe ato komunale tregon për një numër jo të vogël të rasteve kur mungesa e kordinimit dhe e pjesëmarrjes së palëve ka n d i k u a r q ë t ë m o s m b a h e n s e a n c a t gjyqësore fare ose të �illojnë më vonesë. Këto vonesa pastaj kanë ndikuar në �illimin me vonesë të seancave të tjera në të cilat është dashur të merrnin pjesë të njëjtit prokurorë,

avokate dhe të tjerët. Më poshtë janë ofruar disa raste i lustrative të gjetura gjatë monitorimit të seancave gjyqësore të cilat kanë për qëllim që të tregojnë se si kjo problematikë re�lekton në punën praktikë të gjykatave.

Në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë në çështjen penale “Raste të rënda të vjedhje grabitqare dhe grabitjes” të gjitha të kryera në bashkëkryerje, me kod P.P.nr:140-2/10, ku kryetare e trupit gjykues ishte Tonka Berishaj ndërsa prokuror Haxhi Dërguti, gjykimi ka �illuar me 50 minuta vonesë. Fillimi me vonesë i seancës gjyqësore ka ndodhur për shkak të vonesës së prokurorit Dërguti, i cili njëkohësisht kishte të caktuara

15dy seanca.

Fillimi më vonesë i kësaj seance, kishte bërë që të gjitha palët dhe pjesëmarrësit tjerë në g jyk i m , t ë p r i s n i n p ë r 5 0 m i n u t a n ë korridoret e gjykatës, duke vështirësuar në punën e gjykatës. Kryetarja e trupit gjykues përveçse kishte konstatuar në procesverbal �illimin më vonesë të gjykimit për shkak të prokurorit publik, nuk kishte lajmëruar fare kryprokurorin e Prokurorisë së Qarkut për mungesën vonesën e prokurorit të çështjes, për shkak të të cilit, edhe �illimi i seancës ishte bërë më vonesë.

Raste tjera të koordinimit jo të mirë të prokurorëve më rastin e përfaqësimit dhe cakt imit të seancave g jyqësore , janë monitoruar edhe në gjykatat komunale në Pejë dhe Kamenicë, të cilat raste janë të ilustruara si më poshtë:


12

13 Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese ka raportuar për katër vite me rradhë mungesen e koordinimit gjatë zhvillimit të procedurave gjyqësore. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars - dhjetor 2011 në http://www.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf14

Ligji për Procedurën Kontestimore, Neni 123, neni 319, Pika 115 Seanca është monitoruar më 15 shkurt 2012

Në rastin “Mashtrim me vota” me kod të lëndës P. nr 453/11 në Gjykatën Komunale në Pejë, seanca ka �illuar me një orë vonesë nën arsyetimin se prokurorja e rastit, Saide Gashi, ishte e zënë në një gjykim tjetër. Në këtë rast nuk kishte një koordinim në mes të trupit gjykues me kryetar Sami Sharraxhiu

16dhe prokurores Gashi.

Në lëndën ”Pranim i mallrave të vjedhura” më numër lënde P.nr 90/10 te gjykatësi Memin Syla në Gjykatën Komunale në Kamenicë, seanca nuk ishte mbajtur fare për shkak të mungesës së prokurorit të çështjes Arben Ismajli, i cili përfaqësonte në një

17gjykim tjetër.

Në gjykatën e njëjtë në çështjen penale ”Vjedhje e rëndë” KA 3/12 te gjykatësi Zijadin Spahiu, prokurori i çështjes She�ik Mehmeti gjithashtu ishte i zënë me aktakuzë tjetër tek gjykatësi tjetër i kësaj gjykate, duke

18bërë që seanca mos të mbahet.

E gjithë kjo kishte bërë që seancat gjyqësore të zvarritën dhe të mos mbahen fare, duke re�lektuar kështu në punën dhe e�ikasitetin e gjykatës. Në anën tjetër, BIRN nuk ka parë të jenë mar masa nga kryetarët e trupit g jykues/gjykatës i t e çësht jes për t ' i lajmëruar kryeprokrorët përkatës për pamundësinë e përfaqësimit të prokurorëve në gjykimet përkatëse.Një rast t jetër i monitoruar tregon si gjykatësit kanë �illuar të gjykojnë një rast të cilin për shkak se e kishin trajtuar më parë, nuk është ishte dashur të ishin të përfshirë përsëri.

Rasti ka ndodhur në gjykimin e mbajtur në Gjykatën e Qarkut në Prizren, në çështjen p e n a l e “ T r a � i k i m i m e n j e r ë z d h e Keqpërdorimi seksual i personave nën moshën 16 vjet” me kod KA.nr. 40/12. S e a n c a � i l l i m i s h t i s h t e c a k t u a r n g a gjykatësja Rahima Elezi që të mbahet në ora 10:0. Pasi ka �illuar seanca për kon�irmimin e aktakuzës gjykatëses i janë kujtuar dy nga të pandehurit (M. A dhe P. M) të cilët i kishte marrë në pyetje në procedurën paraprake, që do të thotë se ka marrë veprime në procedurën paraprake dhe nuk lejohet të kon�irmojë aktakuzën.

Në përputhje me procedurën penale gjykatësja është tërhequr nga rasi dhe ka

19caktuar një tjetër gjykatës në këtë rast.

Rasti i gjykatëses Elezi të cilës lënda e njëjtë i ndahet përsëri, pasqyron edhe njëhere mungesën e përkushtimit dhe kujdesit të gjykatës më rastin e ndarjes së lëndëve, duke neglizhuar dhe zvarritur tutje punët në gjykata, dhe duke re�lektuar kështu në e�ikasitetin më të dobët të gjyqësorit.

Monitorimi ka identi�ikuar edhe raste kur seanca ka �illuar 35 minuta më vonë për shkak të vonesës së gjykatësve porotë, të cilët në të njëjtën kohë gjykonin në një seancë tjetër.

Në Gjykatën e Qarkut në Prizren, në çështjen penale “Grabitje në bashkëkryerje dhe Mbajtje në pronësi, kontroll, posedim dhe shfrytëzim të paautorizuar të armëve” me kod P.nr.306/11 palët së bashku me


13

16 Seanca është mmonitoruar më 6 nëntor 2012

17 Seanca është monitoruar më 17 maj 201218 Seanca është monitoruar më 1 mars 201219 Seanca është monitoruar më 26 mars 2012

gjykatësin e rastit Vaton Dërguti kanë prituar porotët derisa janë kthyer nga një seancë tjetër. Gjykatësi Ajser Skenderi kishte

20'huazuar' porotët për një rast tjetër.Edhe pse gjykata ka listën e gjykatësve porrot, të cilët angazhohen në gjykimet për veprat penale që janë paraparë porrotët si anëtar të trupit gjykues, në rastin konkret jokoordinimi më rastin e mbajt jës së gjykimit, kishte bërë që seanca të �illonte më vonesë , e c i la re� lekton në vonesat e gjykimeve tjera pasuese, duke i kushtuar kështu gjyqësorit më zvarritje të lëndëve.

Nuk kanë munguar edhe rastet kur i njëjti trup gjykues, kishte caktuar dy seanca g j y q ë s o r e n ë t ë n j ë j t ë n k o h ë , d u k e vështirësuar �illimisht punën e vet trupit gjykues, duke zvarritur lëndët dhe në anën tjetër duke detyruar Shërbimin e transportit të të burgosurve, ta kthenin të burgosurin prapa nga e kishin sjellur, duke vëhtirësuar gjithashtu punën e shërbimit

Rasti ishte monitoruar në Gjykatën e Qarkut në Prizren gjykatësja Rahima Elezi, në të njëjtën kohë kishte caktuar dy seanca gjyqësore për lëndët me kod KA. nr. 77/12 dhe KA. nr. 94/12. Fillimisht nga Qendra e Paraburgimit në Prizren, u soll i pandehuri Rr. S. i cili duhej të merrte pjesë në njërin ndër rastet mirëpo meqë u vonua avokati i tij , i cili ishte nga Prishtina, gjykatësja urdhëroi që ai të kthehet në paraburgim dhe në gjykatë të sillen dy të pandehurit tjerë (B.

21B dhe I. K)

Përveçse kanë ndodhur raste kur gjykatësit kanë caktuar dy senca në të njëjtën kohë për të njëjtën trup gjykues, gjithashtu janë monitoruar raste kur trupin gjykues apo

g j y k a t ë s i n u k ë s h t ë k o o r d i n u a r m e prokurorin publik, duke caktuar kështu më shumë përfaqësime në të njëjtën kohe dhe duke munguar në shumicën prej tyre.

Kjo kishte ndodhur në Gjykatën Komunale në Dragash, monitorimi i së cilës seancë ka identi�ikuar koordinim jo të mirë në mes gjykatësve Sabahate Kurteshi dhe Fahti Tershnjaku dhe prokurores Elfete Purova. D y g jyka të s i t k i s h i n c a k t u a r s e a n c a gjyqësore për lëndë penale në të njëjtën kohë, përkundër faktit që në këtë gjykatë ishte vetëm një prokuror që përfaqëson të gjitha lëndët. Kështu, gjykimi me numër P. nr-31/06 e gjykatësit Fahri Tërshnjaku ka �illuar me 20 minuta vonesë për shkak se prokurori përfaqësonte shtetin në një

22seancë tjetër.

Edhe pse mungesa e prokurorëve është arsyetim i prokurorisë për rastin e tillë, BIRN konsideron se kjo nuk justi�ikon k o o r d i n i m i n j o t ë m i r ë n ë m e s t ë prokurorëve dhe gjykatësve, dhe në rastët e tilla, ishte dashur që gjykimi të mos caktohej fare.

Në një seancë tjetër gjyqësore në Gjykatën e Qarkut në Pejë, në çështjen “Shitje dhe transportim i narkotikëve” me numrin P. nr 211/12 seanca kishte �illuar më 10 minuta vonesë për shkak se trupi gjykues nuk ishte në kohë, e kur ai u shfaq nuk ishte i plotë pasi që mungonte njëri nga gjyqtarët porotë. Kryetar i trupit gjykues në këtë çështje ishte Sali Berisha, ndërsa anëtar profesional ishte gjykatësi Sami Sharaxhiu si dhe tre gjykatës porotë.


14

20 Seanca është mmonitoruar më 12 janar 2012

21 Seanca është monitoruar më 8 qershor 2012

22 Seanca është monitoruar më 11 janar 2012

Rasti në � jalë, pasqyron edhe njëherë koordinimin jo të mirë dhe mungesën e trupit të plotë gjykues, për të proceduar më rastin, e ci la re�lekton në zvarrit je të seancave dhe e�ikasitetin e gjykatës.

Në tryezën për diskutimin e të gjeturave të 2 3BIRN për vitin 2012 , pjesëmarrësit në

tryezë u pajtuan më faktin e një koordinimi j o t ë m i r ë n ë m e s t ë g j y k a t ë s ve d h e prokurorëve dhe palëve tjera më rastin e caktimit të seancave gjyqësore, mirëpo kryesuesi i KGjK-së Enver Peci, deklaroi se nuk ekziton ndonjë dispozitë procedurale e cila obligon gjykatësit që të konsultohen më prokurorin apo të tjerët për caktimin e seancave gjyqësore.

Sipas kryesuesit , shkaku kryesor i një koordinimi jo të mirë është ngarkesa me numrin e madh të lëndëve në gjykata. Në anën tjetër, kryeprokurori i Republikës së Ko s ovë s I s m e t K a b a s h i , m u n g e s ë n e koordinimit më të mirë të gjykatësve dhe prokurorëve e arsyeton më numrin e vogël të prokurorëve sipas të cilit , nëse do të respektohej parimi që prokurorët tu përmbaheshin vetëm përfaqësimit për lëndët e tyre, atëhere sistemi gjyqësor do të ishte në kolaps. “Sikur të kishim numër më të madh të prokurorëve dhe të mjaftueshëm të gjykatësve do rezultonte sigurisht me k o o r d i n i m m ë t ë m i r ë ” d e k l a r o n kryeprokurori Kabashi.

E d h e p s e k a p ë r f u n d u a r p r o c e s i i e m ë r i m i t / r i e m ë r i m i t , g j i t h a s h t u ka vazhduar plotësimi i numrit vakant të prokurorëve, numri i vogël i prokurorëve është arsyetim i prokurorisë për vonesat e

p r o k u r o r ë ve d h e p ë r m o s a r r i t j e n e përfaqësimit të të gjitha lëndëve.

Mirëpo kjo nuk arsyeton mungesën e koordinimit të mirë në mes të gjykatësve, prokurorëve dhe avokatëve edhe në kushtët normale të punës. Koordinimi më i mirë në mes të gjykatësve dhe prokurorëve me rastin e caktimit të shqyrtimeve gjyqësore, n u k d o t ë ç o n t e n ë n d ë r p re r j e n d h e shtyerjen e gjykimeve, e cila ndodhë për shkak të koordinimit jo të mirë.

3. Përfaqësim jo i mirë�illtë i shtetit nga prokurorët

Ndër tri funksionet kryesore të organit të ndjekjes - prokurorisë, hetimi i krimeve, in ic imi i procedurave g jyqësore dhe paraqitja në gjykatë, BIRN është fokusuar në monitorimin e rolit të tretë, të cilin në raste relativisht të shpeshta prokurorët e kryejnë dobët.

Pas kompletimit të dy fazave të para pritet që prokurorët të paraqiten në gjykatë në m ë n y r ë q ë t ë p r o v o j n ë z b a r d h j e n e veprimëve për të cilat dyshohet se është kryer vepër penale.

Një gjë e tillë është trajtuar për vite me rradhë por ende nuk shihen rezultatet në p ë r m i r ë s i m i n e p ë r f a q ë s i m i t n g a

24prokurorët.

Ndër rastet e monitoruara, ka ndodhur që prokurori jo vetëm të jetë i papërgatitur por edhe të vijë në seanca gjyqësore pa e pasur aktakuzën me vete.


15

23 Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.

24 BIRN ka raportuarpër katër vite për përfaqësimin jo të mirë�illtë të prokurorëve. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor

2011”, http://ëëë.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf

Në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë në çështjen penale “Tra�ikimi me njerëz dhe Mundësimi i prostitucionit” me numër të lëndës P. nr:101/12, prokurori Idaim Ismajli nuk e kishte lexuar fare aktakuzën dhe nuk e

25kishte fare me vete në gjykim. Seanca kishte �illuar me 40 minuta vonesë për shkak të vonesës së prokurorit i cili u desh të ftohej përmes kryeprokurorit . Për ta lexuar aktakuzën, atij i'u desh ta huazonte nga babai i kryeprokurorit të Prokurorisë së Qarkut në Prishtinë, avokati Nikë Lumnezi. Kryetare e trupit gjykues ishte gjykatësja e qarkut Tonka Berishaj, e cila përveç faktit që furnizoi me aktakuzë prokurorin Idaim Ismajli, gjithashtu lejoi vazhdimin e seancës pa u lexuar fare aktakuza.

Raste tjera kur prokurorët kanë ardhur të papërgatitur në gjykime, janë identi�ikuar edhe në gjykatat komunale në Viti dhe Suharekë, të cilët janë të ilustruar si më poshtë:

Në Gjykatën Komunale në Viti, prokurori Shqipdon Fazliu nuk kishte me vetë aktin akuzues. Për këtë arsye çështja penale “Lëndim i lehtë trupor” kishte �illuar më vonesë për shkakun se prokurori Fazliu ishte në një lëndë tjetër të gjykatësja (ish kryetarja e Gjykatës Komunale në Viti) Drane Simani. Kjo lëndë ishte nën shenjën Ka.nr.112/10 te gjykatësi për kon�irmim

26Hajriz Lubishtani.

Aktin akuzues nuk kishte më vetë gjithashtu Prokurori komunal Arben Ramadani, në përfaqësimin e tij në Gjykatën Komunale në

Therandë. Prokurori Ramadani, aktakuzën e huazoi nga gjykatësi Avdyl Elshani. Çështja penale kishte të bënte me ”Vjedhje” me

27numër të lëndës P. Nr 305/06.

Edhe pse arsyetimi i prokurorëve në të shumtën e rasteve është mungesa e numrit të mjaftueshëm më prokuror, Prokuroria Komunale në Prizren dhe ajo në Gjilan të cilat mbulojnë komunat e Suharekës dhe Vitisë, nuk qëndrojnë keq më numrin e prokurorëve.

Derisa ajo e Prizrenit numëron 10 prokuror komunal, prokuroria komunale e Gjilanit, numëron gjithsejt 7 prokuror, të cilat krahasuar më Pejën (5 prokuror) dhe M i t r o v i c ë n ( 3 p r o k u r o r k o m u n a l ) , qëndrojnë larg më mirë më mundësinë për të përfaqësuar më kohë dhe profesionalisht në seancat gjyqësore.

Në një gjykim tjetër në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, në çështjën penale “Vrasje dhe pjesëmarrje në rrahje” me numër të lëndës P.nr:32/11 prokurorja e prokurorisë së qarkut në Prishtinë Fikrije Fejzzullahu-Krasniqi, nuk ishte përgatitur për �jalën përfundimtare. Ajo ka kërkuar nga kryetari i trupit gjykues në këtë rast, Mejdi Dehari, që �jalën përfundimtare ta shtyjë për një datë tjetër.

Ed h e p s e s h t y r j a u ku n d ë r s h t u a n ga mbrojtja, trupi gjykues vendosi ta shtyjë seancën për datën 19 shtator, e cila vazhdon

28të zvarrisë seancat gjyqësore.


16

25 Seanca është monitoruar më 15 maj 2012

26 Seanca është monitoruar më 28 shkurt 2012 27 Seanca është monitorua më 19 janar 2012 28 Seanca është monitoruar më 3 shtator 2012

Sipas kryeprokurorit Ismet Kabashi, në rastet e tilla lejohet edhe më ligj kërkesa e prokurorit për shtyrjen e gjykimit, i cili ka të drejtë të kërkojë kohë për përfaqësimin, e në veçanti në rastet e rënda dhe në të cilat mund të ndryshojë kuali�ikimi. “Në rastin e tillë në të cilin prokurorja nuk ka qenë e gatshme të jap �jalën përfundimtare që është shtyrë seanca, nuk është ndonjë problem i madh. Heqja dorë nga aktakuza, apo pushimi i hetimeve etj bëhen me koordinim me kryeprokurorin, kjo është një rregull, dhe në këtë rast ka mundur që të ketë ndonjë ndryshim e si pasojë e ndryshimit do i nevojitej konsulta me kryeprokurorin”

29deklaron Ismet Kabashi.

Gjatë kon�irmimit të aktakuzës për lëndën “Blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikeve dhe substancave psikotropike” me kod KA. nr. 24/12 në Gjykatën e Qarkut në Prizren, prokurori i lëndës Metush Biraj nuk ishte paraqitur në seancë fare. Në këtë rast, kryeprokurori Sylë Hoxha ka caktuar aty për aty Mehdi Sefa si prokuror të rastit i cili ka përfaqësuar shtetin me aktakuzën të cilën e kishte huazuar gjatë seancës gjyqësore. Përveç mosparaqitjes së prokurorit të duhur në gjykim, BIRN nuk ka parë të jetë ndërmarrë ndonjë masë disiplinore nga vet kryepro-kurori Hoxha ndaj prokurorit të lëndës Metush Biraj , i c i l i kishte reaguar më zëvëndësimin. Gjykatës për kon�irmim ishte

30 Vaton Durguti.Po ashtu në Gjykatën e Qarkut në Prizren është monitoruar një lëndë në të cilën është identi�ikuar mos përgatitja e prokurorit të lëndës Murtez Jahaj . Edhe pse i r i në profesionin e tij, i cili në këtë rast për herë të p a r ë p ë r f a q ë s o n t e a k t i n a k u z u e s , mospërgatitja vazhdon të re�lektoi në gjykimët e monitoruara, e cila vazhdon të ndikojnë në zvarritjen e seancave dhe uljen e e�ikasitetit të punës në gjykata. Lënda njëjtë ishte deleguar nga kryeprokurori Sylë Hoxha ndërsa gjykatës i lëndës ishte Ajser Skenderi. Lënda ishte “Mbajtja në pronësi, kontrol l , posedim dhe shfrytëz im të paautorizuar të armëve” me numër KA.nr.

3154/11.Sipas Kodit të Procedurës Penale prokurori publik është palë në procedurën gjyqësore, i cili sipas detyrës zyrtare obligohet të ndjekë veprat penale të parapara në legjislacionin

32penal të Kosovës.

Aktualisht sistemi prokurorial në Kosovë, numëron 103 prokuror në të gjitha nivelet e prokurorisë. Përkundër faktit që procesi emërimit/riemërimit të prokurorëve ka �illuar para 4 vitesh, përkatësisht në vitin 2008, i tërë sistemi prokurorial ende nuk është plotësuar dhe vazhdon të përballët me numër jo të mjaftueshëm të prokurorëve, e cila vazhdon të re�lektojë në përfaqësimet e prokurorëve në gjykata.


17


30 Seanca është monitoruar më 14 shkurt 2012

31 Seanca është monitoruar më 6 mars 2012 32 Kodi i Procedurës Penale të Kosovës, Kapitulli IV.

Nga tabela mund të shihet se në të gjitha nivelet e prokurorisë, do të duhej të kishte tridhjetë e katër prokurorë më shumë, prej të cilëve 10 janë të nevojshëm në nivelin e qarkut, 21 në atë komunal (gjithsejtë 31 në prokurorinë themelore) , 1 nga 10 në prokurorinë e apelit që do të �illojnë punën nga janari 2013, dhe 2 në prokurorinë e shtetit , i cili numër do kishte mbuluar shifren e pozitave të miratuara prej 146 prokurorëve të nevojshëm në sistemin prokurorial.

Ndër prokuroritë që vuajnë më shumë nga numri jo i mjaftueshëm i prokurorëve janë: Prokuroria Komunale në Pejë, e cila më 5 prokuror, mbulon 4 komuna (Pejë, Istog, Klinë dhe Decan), Prokuroria Komunale në Mitrovicë e cila më vetëm 3 prokuror, aktualisht mbulon 3 komuna (Mitrovicë, Vushtrri, Skënderaj) etj.

Edhe pse kemi pasur numër të kënaqshëm më prokurorët komunal në Prizren më 10 prokuror, në Prishtinë më 17, në Gjilan më 7 prokuror komunal, monitorimi i BIRN ka i d e n t i � i ku a r ra s t e q ë m b u l o h e n n g a prokuroria komunale e Prishtinës, Prizrenit, Gj i lanit et j . , në të c i lat seanca kishte munguar prokurori, ishte vonuar apo edhe kishte shkuar i papërgatitur në seancën gjyqësore.

Tabela në vijim, japë një pasqyrë të numrit të prokurorëve aktual në zyrën e prokurorit të shtetit, prokurorinë speciale, atë të Qarkut dhe Komunale në Republikën e Kosovës:

Mirëpo mungesa e numrit të mjaftueshëm me prokuror vazhduar të ndikojë në përfaqësimet e prokurorëve në gjykatë,

dukë ndikuar kështu edhe në e�ikasitetin jo të kënaqshëm të punës së gjykatave.


18

Kryeprokurori i Republikës së Kosovës Ismet Kabashi, i cilin vazhdon të arsyetojë punën e prokurorisë më mungesën e numrit të prokurorëve, mori shëmbull Pejën që ka 4 prokurorë dhe mbulon 4 komuna. Nëse prokurori do të përfaqësonte lëndën e tij, atëherë ai do të shëtiste në katër komunat që mbulon kjo prokurori. Pra propozimi im ka qenë që të caktoi një ditë vetëm akuzat e p.sh Lirie Morina apo Sahide Gashi ta kenë ditën e tyre në gjykatë dhe atë ditë të caktohen s e a n c a ku a to i ka n ë n g r i t u r a ku z a t . Kryeprokurori shton se gjatë muajit dhjetor, janë propozuar 22 prokuror të cilët pritet të dekretohen nga presidenti i Republikës së

33Kosovës.Ndërsa sa i përket shkuarjes së prokurorëve pa aktakuzë në gjykime dhe jo përgatitjës së tyre për gjykimet, sipas kryeprokurorit kjo është mangësi për të cilën mangësi dhe të tjerat, do të provojnë t'i evitojnë, mirëpo s h t o n s e p u n a e t y re v l e rë s o h e t n g a vendimet e gjykatës. “Unë nuk kam asnjë njoftim nga gjykata ose ndonjë gjykatës se një prokuror nuk i ka ardhur me kohë ose është paraqitur i pa përgatitur”.

Presidentja e Republikës së Kosovës Atifete Jahjaga, me 28 dhjetor 2012, emëroi 22 prokurorët e propozuar nga Këshi l l i

3 4Prokurorial i Kosovës, të cilët plotësuan numrin vakant në prokuroritë e qarkut dhe

35ato komunale, mirëpo që kanë mbetur për tu plotësuar edhe 2 pozitat në Prokurorinë e Shtetit. Dekretimi i prokurorëve më 28 dhjetor, ka ndihmuar në masë të madhe prokuroritë komunale në Pejë, Mitrovicë, Gjilan, Gjakovë

etj., të cilat kishin qenë në paundësi për të përfaqësuar në kohë dhe në mënyre e�ikase lëndët e tyre në komunat përkatëse, e cila kishte ndikuar në e�ikasitetin dhe cilësine e dobët të përfaqësimëve në gjykata.

Lidhur me mos përgatitjen e prokurorëve në seanca, u deklarua edhe prokurori në prokurorinë komunale të Gjakovës Ali Selimaj. Sipas tij prokurorët ende nuk janë në shkallën e arritjes se cilësisë së punës së prokurorisë. Kjo pasi që prokurorët kanë trashëguar lëndët nga kolegët e tyre, dhe i cili nga 2010 nuk ka përfaqësuar asnjë lëndë t ë t i j ë n n ë s e a n c ë p a s i q ë ç d o h e r ë përfaqëson lëndë të ish kolegëve, i cili është emëruar pas 2010.

Ali Selimaj shton se mund të ndodhë që prokurori të mos jetë i përgatitur dhe për shkak se përfaqëson disa seanca në ditë dhe se kjo ndodhë për shkak se duhet të lexohen shkresat e lëndës para se të hyhet në seancë, dhe i cili nuk mund të arrijë ta bëjë këtë. Kryeprokurorja e Prokurorisë komunale në Gjakovë Rabije Jakupi, tregon për rastet kur një prokuror ka marrë 30 lëndë me vete pasi që kanë pasur shumë seanca të caktuara të shumë gjykatës.Pra prokurori ka qenë i ngarkuar me të g j i tha ato lëndë që t i

36përfaqësoi.

Monitorimi i BIRN ka identi�ikuar raste jo të p a k ë t a k u r p r o k u r o r ë t s h k o j n ë t ë papërgatitur në përfaqësimin e shtetit, e cila mund të jetë pasojë e numrit të vogël të prokurorëve, mirëpo e cila


19

33 Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.34 Prokuroria Publike e Qarkut (PPQ) në Pejë 1 prokuror, PPQ në Mitrovicë 1 prokuror, PPK (komunale) në Prishtinë 4 prokuror, PPK në Prizren 1 prokuror, PPK në Ferizaj 2 prokuror, PPK në Gjilan 3 prokuror, PPK në Pejë 4 prokuror, PPK në Gjakovë 3 prokuror dhe PPK në Mitrovicë 3 prokuror. 35 Nga vitit 2013 prouroritë themelore36 Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.

vazhdon të ndikoj në cilësinë, zvarritjen, shtyrjen dhe grumbullimin e lëndëve në sistemin gjyqësor.

E d h e n ë m o n i to r i m e t e s a j a n ë v i te t paraprake, BIRN kishte trajtuar problemin e m o s p ë r g a t i t j e s s ë p r o k u r o r ë v e n ë përfaqësimet e aktakuzave, duke u drejtuar në organet përkatëse më rekomandimet

37konkrete.

Mirëpo rekomandimi i BIRN nuk është mar parasysh nga organet përkatëse, nga trupi gjykues/gjykatësi çështjes për ta njoftuar kryeprokurorin për mungesën dhe jo p ë r g a t i t j e n e p r o k u r o r ë ve , d h e n g a kryeprokurori që të ndërmari masat e nevojshme disiplinore ndaj prokurorëve që nuk kryejnë punën e tyre në nivelin e detyrës.

4. Shkeljet procedurale gjatë shqyrtimit gjyqësor

R re g u l l a t e z hv i l l i m i t të p ro c e d u rë s gjyqësore, të përcaktuara me ligjet në fuqi në Kosovë, jo gjithëherë respektohen nga g j y k a t a t e K o s o v ë s . M o n i t o r i m i k a i d e n t i � i k u a r r a s t e k u r n g a g j y k a t a , prokuroria dhe palët në procedurë nuk r e s p e k t o h e n t ë g j i t h a d i s p o z i t a t p ro c e d u ra l e . M o s z b a t i m i i a s p e k t i t procedural gjatë zhvillimit të shqyrtimit

38gjyqësor ka vite që raportohet.

Shkeljet më të shumta të identi�ikuara janë ato të bëra nga trupi gjykues ose gjykatësi i çështjes si: �illimi i shqyrtimit gjyqësor pa pranininë e të gjitha palëve në gjykim, �illimi,

zhvillimi dhe përfundimi i shqyrtimit gjyqësor pa përbërjen e plotë të trupit gjykues, mosnjoftimi i palëve më të drejtat që i takojnë në bazë të dispozitave penale, mos-leximi i të drejtave dhe deklaratës së betimit për dëshmitarët dhe shkelje të tjera procedurale.

Në një gjykim të Misionit Europian për Sundimin e Ligjit (EULEX) për “Vrasje e rëndë dhe vrasje e mbetur në tentativë” kolegji i gjykatësve i drejtuar nga Tore Tommason ka bërë shkelje procedurale duke �illuar shqyrtimin gjyqësor dhe duke konstatuar të pranishmit në gjykim, pa u plotësuar kushtet ligjore pasi që seanca ka � i l luar me pesë të pandehur ndërsa i

39 40pandehuri i gjashtë nuk ishte i pranishëm. I pandehuri i fundit (S. A) kishte ardhur me 50 minuta vonesë. Kryetari i kolegjit kishte harruar t'ia merrte të dhënat personale, ashtu siç kishte bërë me të tjerët duke bërë

41kështu shkelje tjetër procedurale. Çështja penale mban kodin P. nr: 592/1 dhe anëtarë tjerë të panelit gjyqësor ishin Bexhet Muçiqi dhe Laura Liguori, ndërsa prokurorë ishin Maurizio Salustro dhe Emma Rizzato.

Rast tjetër i shkeljes së procedurave gjatë shqyrtimit gjyqësor, është monitoruar në Gjykatën e Qarkut në Pejë. Në çështjen penale “Blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikëve të rrezikshëm dhe substancave psikotropike”, me numrin P. nr 211/12 trupi gjykues nuk ishte i plotë pasi që mungonte njëri nga gjykatësit porotë. Seanca është mbajtur nga një trup


20

38 Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese ka raportuar për 4 vite me rradhë mos-përgatitjen e prokurrëve në procedurat gjyqësore. Shih raportin e fundit “Raporti vjetor i monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011”, http://ëëë.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf 39

BIRN ka raportuarpër katër vite për përfaqësimin jo të mirë�illtë të prokurorëve. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011”, http://ëëë.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf40Seanca është monitoruar më 3 shkurt 2012 Kodi i Procedurës Penale, Neni 354, paragra�i 1 41

Ibid.

gjykues pa përbërje të plotë dhe pa praninë e personave që në shqyrtim gjyqësor kërkohet

42me ligj. Përkundër mungesës së një gjyqtari porotë, trupi gjykues kishte �illuar sencën kishte marrë vendim për dënimin e të pandehurve, të cilët në seancë e pranuan fajësinë. Kryetar i trupit gjykues në këtë çështje ishte Sali Berisha, ndërsa anëtarë profesional ishin gjykatësi Sami Sharaxhiu si dhe tre gjykatës porotë.

Trupi gjykues në këtë rast ka bërë shkelje e nenit 332 paragra�i 1 dhe e nenit 403 p a r a g r a � i 1 p i k a 1 d h e 3 t ë Ko d i t t ë Procedurës Penale të Kosovës, pasi që seanca është mbajtur nga një trup gjykues pa përbërje të plotë dhe pa praninë e personave

43që në shqyrtim kërkohet me ligj.Po në këtë gjykatë dhe te i njëjti kryetar i trupit gjykues, Sali Berisha, në një çështjet t jetër penale , në të c i lën i pandehuri akuzohej për “mbajt je në pronësi , në kontroll, në posedim ose shfrytëzim të paautorizuar të armëve”, njëri nga anëtarët e trupit gjykues, gjyqtari porotë, pasi �illon gjykimi e lëshoi zyrën ku po mbahej gjykimi duke dalë me telefon në dorë. Ai u vonua për disa minuta, aq sa zgjati telefonata gjë që ë s h t ë n ë k u n d ë r s h t i m m e k o d i n e procedurës penale i cili e oblgion trupin gjykues të qëndrojë në sallë tërë kohën. Kryetari i trupit gjykues, Sali Berisha, vazhdoi seancën në mungesë të gjyqtarit porotë, e cila konsiderohet shkelje e nenit 332 paragra�i 1 dhe nenit 403, paragra�i 1,

pika 1 e KPPK-sëNjë çësht je t jetër shqetësuese e c i la kuali�ikohet si shkelje procuedurale dhe identi�ikuar gjatë monitorimit është mos leximi i të drejtave dhe detyrimeve të dëshmitarëve, për të cilën gjë gjykatësit obligohen me dispozita procedurale penale.

Në lëndën “Blerja, posedimi, shpërndarja, dhe shitja e paautorizuar e narkotikëve të rrezikshëm dhe e substancave psikotropike e kryer në bashkëveprim si dhe Mbajtja në pronësi, në kontroll, në posedim ose në shfrytëzim të paautorizuar të armëve” me numër P. nr: 398/11 në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, �illimisht ishte ftuar dëshmitari A të cilit nuk iu lexuan të drejtat dhe detyrimet

4 4nga ana e kryetarit të trupit gjykues. Pas dëshmitarit A u ftua dëshmitari B, të cilit po ashtu nuk ju lexuan të drejtat dhe detyrimet që i ka si dëshmitar. Trupi gjykues ishte në përbërje prej Mejdi Dehari kryetar, Hajrije Shala dhe 3 gjyqtar porotë, ndërsa prokuror i rastit, ishte Haxhi Dërguti.

G jykimi t jetër i mbajtur në Gjykatën Komunale në Dragash nga gjykatësi Fahri Tërshnjaku, kishte të bënte më çështjen penale ”Lëndim i lehtë trupor”, nën shenjën

4 5P. nr-182/11. Në këtë seancë, gjykatësi Tërshnjaku nuk njoftoi më të drejtat dhe detyrat e tyre dëshmitarët R. V dhe F. H, përkundër faktit që një gjë e tillë është e

46paraparë me ligj.


21

42Kodi i Procedurës Penale, Neni 403, paragra�i 1, pika 1 dhe 343Neni 332 (1) Kryetari, anëtarët e trupit gjykues, procesmbajtësi si dhe gjyqtarët dhe gjyqtarët laikë rezervë (neni 323 i këtij Kodi) duhet të jenë vazhdimisht të pranishëm në shqyrtimin gjyqësor.Neni 403 (1) Shkelje esenciale e dispozitave të procedurës penale konsiderohet nëse: 1) Përbërja e gjykatës nuk ka qenë në pajtim me ligjin ose kur në marrjen e aktgjykimit ka marrë pjesë gjyqtari ose gjyqtari laik i cili nuk ka qenë i pranishëm në shqyrtimin gjyqësor, ose kur me vendim të formës së prerë është përjashtuar nga gjykimi; 3) Shqyrtimi gjyqësor është mbajtur pa personat, prania e të cilëve në shqyrtim gjyqësor kërkohet me ligj, ose kur të akuzuarit, mbrojtësit, paditësit subsidiar ose paditësit privat, pavarësisht nga kërkesa e tij, i është mohuar përdorimi i gjuhës së vet në shqyrtim gjyqësor dhe përcjellja e zbatimit të shqyrtimit gjyqësor në gjuhën e tij (neni 15 i këtij Kodi);44Seanca është monitoruar më 12 mars 201245Seanca është monitoruar më 22 mars 201246

Kodi i procedurës Penale të Kosovës, Neni 164, paragra�i 2

Gjatë muajit maj në Gjykatën e Qarkut në Prizren u mbajt çështja penale me numër P. nr: 225/10, nën udhëheqjen e gjykatëses Ajser Skenderi për disa vepra penale. Shqyrtimi në këtë çështje kishte �illuar me 30 minuta vonesë për shkak të vonesës së trupit gjykues. Gjatë këtij shqyrtimi, gjykata ka dëgjuar disa dëshmitarë, por asnjërit nga ta, kryetarja e trupit gjykues Skenderi, nuk ua lexoi të drejtat që i kanë si dëshmitarë, në

47kundërshtim me proceduren penale.

Kryetari i panelit gjyqësor/ gjykatësi është i obliguar që të informojë dëshmitarin �illimisht më të drejtat e tij dhe për dëshminë e tij , se në cilat raste është i liruar nga dëshmia dhe ka të drejtë të mos dëshmojë kur është në lidhje gjaku apo fare�isnie me të pandehurit në gjykim, e në anën tjetër gjithashtu ta informojë për detyruesh-mërinë e tij se duhët të �lasë të vërtetën, të mos hesht dhe se dhënia e dëshmisë se rremë është vepër penale.

Në një gjykim në Therandë, përkatësisht në G j y k a t ë n K o m u n a l e , p o a s h t u j a n ë identi�ikuar raste të shkeljes së dispozitave të procedurës penale. Në çështjen penale ”Rrezikim i tra�ikut publik” me numër P. Nr 1 1 1 / 0 9 ë s h t ë d ë g j u a r n ë c i l ë s i n ë e dëshmitarit i dëmtuari Xh. B. Ai nuk është njoftuar me të drejtat e tij nga kryetari i trupit gjykues Robert Tunaj. Prokuror i

48çështjes ishte Arben Ramadani.

Monitorimi i BIRN gjithashtu ka identi�ikuar raste jo të pakëta të shkeljeve procedurale të mos leximit të të drejtave të pandehurve me

rastin e �illimit të shqyrtimit gjyqësor, për çka kryetari i trupit gjykues/gjykatësi i çështjes, sipas Kodit të Procedurës Penale të Kosovës, më saktë nenin 356, paragra�in 1 dhe 2, të KPPK-së, obligohet tu lexojë të drejtat e tyre edhe të pandehurve. Rastet ilustrative të cilat janë identi�ikuar gjatë monitorimit nga BIRN janë si në vijim:

Në dy çështjet penale me numrat P.nr: 578/11 dhe P.nr: 501/10, të mbajtura në Gjykatën Komunale në Therandë po te

4 9gjykatësi Robert Tunaj, e para për veprat penale të kanosjes dhe të dëmtimit të pasurisë së paluajtshme, ndërsa e dyta veprat penale të shpërdorimit dhe pranimit të mallrave të vjedhura, g jykatësi , të pandehurve në këto çështje, pasi që ua mori të dhënat nuk ua lexoi të drejtat që i kanë s i p a s Ko d i t t ë P ro c e d u rë s Pe n a l e t ë

50Kosovës.

Në Prishtinë, në Gjykatën e Qarkut në çështjen penale “Raste të rënda të vjedhjeve grabitqare dhe grabitjes”, në aktakuzën me numër P.nr:140-2/10 seanca ka �illuar nga e para pasi që njëri nga anëtarët e trupit gjykues, gjyqtari porotë, ishte sëmurë dhe e kishte të pamundur pjesëmarrjen në

51gjykim. Në këtë rast përveç që seanca kishte �illuar me 50 minuta vonesë për shkak të vonesës së prokurorit Haxhi Dërguti, i cili njëkohësisht kishte dy seanca gjyqësore, seanca pati edhe shkelje procedurale ligjore. Kryetarja e trupit gjykues e hapi seancën dhe konstatoi palët pastaj të pandehurve ju konstatuan vetëm formalisht të dhënat, ashtu që vetëm u pyetën të gjithë


22

47 Kodi i Procedurës Penale, Neni 162 dhe 16448 Seanca është monitoruar më 1 mars 2012 49

Seancat janë monitoruar në muajin maj 201250

Neni 356 I KPK-së, par. 1: Kryetari i trupit gjykues e fton të akuzuarin të përcjellë me vëmendje zbatimin e shqyrtimit gjyqësor dhe e udhëzon se mund të paraqesë fakte, t'u shtrojë pyetje të bashkakuzuarve, dëshmitarëve dhe ekspertëve, të bëjë vërejtje dhe të jep shpjegime rreth deklarimeve të tyre.51

Seanca është monitoruar më 15 shkurt 2012

nëse kishin ndonjë ndryshim. Aktakuza nuk është lexuar fare edhe pse ishte një anëtar i ri në trup gjykues, ajo u konstatua si e lexuar

52duke bërë shkelje ligjore. Trupi gjykues në këtë çështje ishte në përbërje nga Tonka Berishaj kryetare, Mejreme Memaj anëtare dhe 3 gjyqtar porotë.

Po ashtu në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë në çështjen për veprat penale “Prodhimi dhe përpunimi i paautorizuar i narkotikëve të rrezikshme dhe mbajtje në pronësi, në kontroll, në posedim ose në shfrytëzim të p a a u t o r i z u a r t ë a r m ë ve ” m e n u m ë r

5 3P.nr:209/12, pati shkelje procedurale. Njërit nga tre të pandehurit, J.A., i cili nuk e pranoi fajësinë për veprën që akuzohej gjykata nuk ia lexoi të drejtat që i ka si i p a n d e h u r d u ke b ë rë kë s h t u s h ke l j e procedurale. Derisa dëgjohej i pandehuri J.A., nga salla nuk u larguan dy të pandehurit F.B. dhe B.C. e tjerë me çka u bë edhe një shkelje procedurale pasi që dy të pandehurit duhej të largoheshin nga salla e gjykimit. Rasti gjykohej nga Hava Haliti.

Të drejtat nuk i janë lexuar as të pandehurit n ë n ë G j y k a t ë n e Q a r k u t n ë G j i l a n , përkatësisht seancën për çështjen penale K.A.nr: 239/11, të cilën e kishte mbajtur dhe udhëhequr gjykatësi Avdullah Ahmeti.

Në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë në rastin e njohur si Medicus, i cili mban numrin e l ë n d ë s P. n r : 3 0 9 / 1 0 / P. n r : 3 4 0 / 1 0 , Arkadiusz Sedek kryetar i kolegjit, nxorri nga salla e gjykimit avokatin e Yosuf Somnez, i dyshuar në arrati për rastin Medicus. Avokati turk qëndronte i ulur në pjesën ku

5 4ulej publiku. Kryetari i kolegjit urdhëroi avokatin që të lëshonte menjëherë sallën e gjykimit, me arsyen se ai mund të mblidhte informata shumë të rëndësishme për mbrojtjen e Somnezit . Me këtë veprim kryetari i kolegjit shkeli nenin 328 me të cilin garantohet pjesëmarrja në publik e të gjithë personave madhor kur seancat të

55hapura.

Në Gjykatën e Qarkut në Prizren në çështjen penale P.nr: 142/12, kryetare e trupit gjykues ishte gjykatësja Rahima Elezi, seanca �illoi me vonesë, por dhe pati shkelje procedurale. Të pandehurit në këtë çështje po gjykoheshin për veprat penale të blerjes, posedimit, shpërndarjes, transportimit dhe shitjes të paautorizuar e narkotikëve të

56rrezikshëm dhe substancave psikotropike. Prokurori Genc Nixha, kishte propozuar një dëshmitar, të cilit në seancë kryetarja e trupit gjykues nuk ia tërhoqi vërejtjen për të

57drejtat e tij edhe pse kjo kërkohet me ligj. Edhe pse dëshmitarin e kishte propozuar prokurori Nixha, pyetjet për të i � i l loi kryetarja e trupit gjykues dhe e mori vetë në pyetje, në vend të prokurorit. Edhe pse procedura penale parasheh që prokurori të pyes dëshmitarin.Në rastin e tillë, është vërejtur jo përgatitja e p r o k u r o r i t p ë r t ë m a r r ë n ë p y e t j e d ë sh m i t a r i n , e c i la d o t ' i n d i h m o n te zbardhjes së rrethanave të veprës, për çka kryetari i trupit gjykues, u detyrua të vazhdoi vet më pyetjet ndaj dëshmitarit.Në Gjykatën e Qarkut në Pejë në çështjen penale të vrasjes së rëndë me numër P. nr. 137/11,


23

52 Kodi i Procedurës Penalë të Kosovës, Neni 357 , pika 1 53Seanca është monitoruar më 16 maj 2012 54

Seanca është monitoruar më 24 maj 2012 55

Neni 328 (1) Shqyrtimi gjyqësor është i hapur. (2) Në shqyrtim gjyqësor mund të marrin pjesë personat madhor. (3) Personat e pranishëm në shqyrtim gjyqësor nuk mund të mbajnë armë ose mjete të rrezikshme, me përjashtim të rojeve të të akuzuarit të cilët mund të jenë të armatosur. 56Seanca është monitoruar më 18 korrik 2012 57

Kodi i Procedurës Penale të Kosovës, neni 164, paragra�i 2

seanca �illoi me vonesë për shkak të vonesës së trupit gjykues. Si rezultat, palët kanë pritur në sallë dhe në korridor për 40 m i n u t a . Tr u p i g jyku e s p ë r b ë h e j n ga Lumturije Muhaxheri kryetare, Nikollë

58Komoni anëtarë dhe tre gjyqtar porotë. Kjo s e a n c ë k i s h te � i l l u a r n ga e p a ra , p o r prokurori Ali Ukaj nuk e kishte lexuar akuzën pasi që sipas tij ajo ishte e njohur për palët. Në procesverbal u shkrua se aktakuza është lexuar, duke bërë kështu shkelje të procedurës penale. I pandehuri në këtë çështje vuante nga çrregullime mendore dhe derisa po mbahej gjykimi i është dashur të d a l ë n ga s a l l a e g jyk i m i t p ë r s h ka q e s h ë n d e t ë s o r e . Tr u p i g j y k u e s n u k e ndërpriste seancën derisa i pandehuri nuk qëndronte në sallë, në kundërshtim me procedurën penale të Kosovës. Ndërpreja e seancës është bërë vetëm një herë gjatë seancës kryetarja e trupit gjykues konstatoi në procesverbal se i pandehuri ka dalë pa lejen e saj dhe se seanca nuk do të vazhdojë në mungesë.

Shkelje tjetër e dispozitave procedurale penale janë vërejtur edhe në monitorimin e seancës për kon�irmimin e aktakuzës në çështjen penale me numër të lëndës K.A. nr. 135/11. Gjykatësja e çështjes Violetë Husaj- Rugova gjatë seancës lejoi dy të pandehur ta lëshojnë sallën e gjykimit për disa minuta, n d ë r k o h ë q ë s e a n c a e k o n � i r m i m i t

6 0vazhdonte. Në këtë seancë kishte 17 të pandehur dhe ata mund të ktheheshin në sallë kur të dëshironin, duke bërë që salla të mos ishte në kontrollin e gjyqtares për kon�irmim të aktakuzës. Edhe avokatët, p o s a m b a r o n i n d e k l a r i m e t e t y r e largoheshin nga salla e gjykimit. Kjo mund të konsiderohet shkelje esenciale e rregullave

61procedurale penale.

B I R N - i g j a t ë m u a j i t s h k u r t 2 0 1 0 k a monitoruar edhe seancat e poshtëshënuara n g a l ë m i a t ra s h ë g i m o re : T. n r : 4 / 1 2 ; T. n r : 2 8 . 1 2 ; T. n r : 1 8 / 1 2 ; T. n r : 2 7 / 1 2 ; T.nr :18/12; T.nr :22/12; T.nr :20/12; T.nr:19/12; T.nr:73/11; T.nr:74/11. Të g j i tha këto lëndë ishin paraqitur me emergjencë nga banorët e fshatit Arllat të Drenasit. Secila seancë e mbajtur është përcjellë me shkelje procedurale, pasi që asnjëra nga palët nuk është njoftuar me nenin 135 të Ligjit për Trashëgimin në Kosovë sipas së cilit trashëgimtarët duhet të njoftohen lidhur me parevokueshmërinë e deklaratës trashëgimore.

Kryeprokurori Ismet Kabashi, në tryezën e organizuar nga BIRN për diskutimin e të gjeturave të nga gjyqësia për vitin 2012, deklaroi se në rastet e përbërjës jo të plotë të trupit gjykues, prokurori i cështjes nuk ishte dashur që të përfaqësoi fare në shqyrtimin e tillë. Të njëjtën deklaron edhe kryetari i Gjykatës Komunale në Ferizaj Bashkim HyseniNë anën tjetër kryesuesi i KGjK-së Enver Peci, deklaroi se shqetësuese është përbërja e trupit gjykues. Kjo po vazhdon të jetë shqetësuese, në të cilat seanca po �illon dhe po vazhdon si e tillë. “Ka �illuar seanca nga � i l l i m i e d h e ë s h t ë k o n s t a t u a r s e t ë pranishëm janë komplet trupi gjykues edhe pse nuk kanë qenë”, e cila nuk është dashur që të ndodhë sipas Pecit.Kryesuesi vazhdon të kërkoi nga kolegët e tij që mos t'i marrin çështjet me neglizhence. Sa i përket çështjeve tjera përmbajtjesore në kuptim të raportit, shpreson që gjykatësit do t'i kushtojnë kujdes �inesave të udhëzimit të palëve në procedurë. Në fund thotë se ka përparim në


24

58Seancat është monitoruar më 5 dhe 6 mars 201259Kodi i Procedurës Penalë të Kosovës, neni 357, paragra�i 1 60

Seanca është mbajtur më 22 mars 201261

Kodi i Procedurës Penale të Kosovës, Neni 403, paragra�i 1

kuptimin e përgjithshëm, e gjithashtu shton s e j a n ë m a r r e p a r a s y s h s h k e l j e t t ë shpalosura në raportet BIRN-it nga KGJK-ja. Pikërisht për shkeljet procedurale, BIRN k i s h t e re ko m a n d u a r v i t ë t e k a l u a ra institucionët përkatëse, mirëpo përveç katër rasteve të përmendura nga kryesuesi Peci të cilat janë në procedurë, BIRN nuk ka parë të jenë ndërmarr masa nga KGjK dhe kryetarët e g j y k a t ave n d a j k r y rë s ve t ë kë t y re

62shkeljeve.

Fillimi, mbajtja dhe përfundimi i seancave gjyqësore në mungesë të përbërjes së plotë t ë p a n e l i t g j y q ë s o r, ë s h t ë s h k e l j e procedurale për të cilën kryetari i panelit gjyqësor obligohet të kujdeset që e njëjta të mos ndodhë. Kryetari i panelit gjithashtu obligohet të kujdeset për tërë mbarëvajtjën e shqyrtimit gjyqësor, për plotësimin dhe respektimin e të drejtave për të pandehurit, të dëmtuarit dhe dëshmitarët, mirëpo që në raste të caktuar, jo gjithëherë janë në nivelin e detyrës.

E gjithë kjo, vazhdon të re�lektojë në cilësinë e gjykimit, dhe në vështirësimin e punës së gjykatave gjatë zhvillimit të seancave gjyqësore.

5. Përkthimi në seancat gjyqësore

Legjislacioni në fuqi, siguron që palët dhe pjesëmarrësit tjerë në procedurat gjyqësore të kenë të drejtën e përdorimit të gjuhës së tyre. Edhe këtë vit, janë identi�ikuar raste kur gjatë shqyrtimit gjyqësor është hasur në vështirësi për shkak të problemeve në

63përkthim. Vështirësitë kryesore janë hasur në gjykimet e mbajtura nga EULEX, gjatë sëcilave nuk kanë munguar ankesat e avokatëve të cilat janë ankuar se përkthimi nuk i qartë dhe i saktë.

Në seancën e monitoruar në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, në çështjen penale “Krime lufte kundër popullatës civile dhe robërve të luftës e të burgosurve të luftës” me numër lënde P.nr:425/11 përkthimi ishte i dobët pasi që shpesh herë versioni

64anglisht nuk përshtatej me versionin shqip. humbiste kuptimi i asaj që thuhej nga ajo që përkthehej . Në një rast avokati Haxhi Millaku, kishte kërkuar nga kolegji që të veri� ikojë procesverbalin meqë ishin lëshuar disa gabime duke bërë kështu që deklaratat të merrnin kuptim tjetër. Kolegji i gjykatësve ishte në përbërje të Jonathan

65Carol, Dean Pineles dhe Shqipe Qerimi.

Në një seancë tjetër në të njëjtin rastkishte 6 6probleme të shumta në përkthim. Gjatë

kësaj seance dhe të një dite më parë , përkthyesja e EULEX-it nuk përkthente saktë dhe përkthimi nuk kuptohej. Ndër shprehjet më të shumta që përdori e që qenë të pakuptueshme ishin: indipendent , evidenca, ekzibiti, akceptoj, stipulohet, k o n t r a d i k t u r i a l , k o n t r a d i k t o h e n , frustracionesh, inshurancë, prosekutorial, ekzaminar, skrutinojnë, kolaboron, buklet, korespodoj, oponente,


25

62Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.63 BIRN ka raportuar për katër vite për përfaqësimin jo të mirë�illtë të prokurorëve. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011, http://ëëë.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf64

Në vlerësimin e përkthimit BIRN bazohet në ankesat e bëra nga palët në procedurë dhe vlerësimi i monitoruesve të cilët njohin gjuhen angleze.65 Seanca është monitoruar më 07 shkurt 201266 Seanca është monitoruar më 07 mars 2012

substancive, kohersiv dhe të tjera. Shumica nga këto �jalë nuk mund të kuptoheshin nga të pandehurit e as nga publiku. Monitorim në çështjen penale: “Krime të luftës kundër popullatës civile” me numër të lëndës P.nr:673/12, i mbajtur në Gjykatën Supreme, përkthyesja e EULEX-it nga gjuha shqipe në angleze dhe anasjelltas nuk ka përkthyer saktë dhe ka ndodhur që shumë �jalë të linte pa përkthyer. Në këtë seancë ajo korrigjohej vazhdimisht nga avokati

67Miodrag Brklijaq.

Në shumë seanca të mbajtuara për çështjen e njohur si “Medicus”, prokurori special i EULEX-it, Jonathan Ratel është ankuar në mënyren e përkthimit . Në disa raste ai k o n s i d e r o n t e s e p o i h u m b k u p t i m i deklaratave të bërë nga dëshmitarët dhe

68pjesëmarrësit tjerë në gjykim.Kjo kishte ndikuar në zvarritjen e seancës gjyqësore, ashtu që prokurori i çështjes dhe avokatët, të vazhdojnë ende me pyetjet ndaj dëshmitarëe dhe të ftuarve tjerë në gjykatë, d e r i n ë a r r i t j e n e n j ë p ë r f u n d i m i t ë k u p t u e s h ë m p ë r p j e s ë m a r r ë s i t n ë procedurën gjyqësore.

Kodi i ri i Procedurës Penale që ka hy në fuqi n g a m u a j i j a n a r 2 0 1 3 , k a p a r a p a r ë përkthyesit e certi�ikuar në shqyrtimet g j y q ë s o r e . N ë r a s t t ë m u n g e s ë s s ë përkthyesve të certi � ikuar, Kodi i Ri i Procedurës Penale ka lënë mundësi që në ra s t t ë m u n g e s ë s s ë p ë r k t hye s ve t ë certi�ikuar, përkthimin ta bëjnë edhe të diplomuarit në gjuhët përkatëse, ata të cilët kanë përvojë së paku 4 vjet në përkthime,

dhe gjithashtu të tjerët që kanë treguar aftësi të mjaftueshmë për të përkthyer në gjuhët

69pëkatëse.

Sipas paragra�it të dytë të nenit 215 të Kodit të Ri të Procedurës Penale, Ministria e Drej tës isë ka kompetencë të nxjerrë

70rregullore për certi�ikimin e përkthyesve.

Sidoqoftë Kodi i Ri i Procedurës Penale nuk parasheh afat të caktuar për Ministrinë e Drejtësisë që ti draftojë apo aprovojë rregulloret. Ashtu që BIRN rekomandon që procesi i certi�ikimit të bëhet më shpejtë dhe në përpuethmëri me standardet evropiane.

Problemët më përkthim BIRN ka trajtuar pothuajse cdo vit të monitorimit, e të cilat vazhdojnë të re�lektojnë negativisht në punën e gjykatës dhe në shkeljen e të drejtave themelore të njeriut për gjykim të drejtë në gjuhën e tyre. E gjithë kjo vazhdon të ndikojë në cilësinë e shqyrtimit gjyqësor të cilat probleme re�lektonë në ndërprerjën

71dhe zvarritjen e seancave gjyqësore.

6. Procesverbalet e gjykimeve

Procesverbalet, si dokumenti kryesor i cili tregon rrjedhshmërinë e gjykimeve dhe veprimet procedurale të ndërmarra gjatë seancave. Por nga monitorimi i seancave gjyqësore del një praktikë jo e zakonshme pasi që në procesverbale shënohen veprime të cilat nuk ndodhin në të vërtetë. Lidhur me përmbajtjen joreale të procesverbaleve

72është raportuar në vazhdimësi.


26

62Seanca është monitoruar më 09 nëntor 2012

68 Monitorimi i çështjes penale me numër P. nr 309/10 dhe P. nr 340/10, I njohur ndryshe si rasti MEDICUS.

69 Neni 215, paragra�i 1 i Kodit të Ri penal të Republikës së Kosovës.70 Neni 215, paragra�i 2 i Kodit të Ri penal të Republikës së Kosovës.71

BIRN ka raportuar pothuajse cdo vit për problemet më përkthim gjatë seancave gjyqësore. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 201172 BIRN ka raportuar për katër vite procesverbalet e gjykimeve. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011, http://www.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf

Në një rast të monitoruar në Gjykatën Komunale në Suharekë, ku gjykatës ishte Avdyl Elshani ndërsa prokuror i çështjes Arben Ramadani në procesverbal ishte konstatuar prezenca e prokurorit publik Ramadani. Në të vërtetë, prokurori as që ishte i pranishëm në shqyrtim, por ai ndodhej në një gjykim tjetër të gjykatësi Robert Tunaj. Çështja penale ishte ”Vjedhje e

73rëndë”, me numër të lëndës P. Nr 111/10.

Në Gjykimin tjetër në Gjykatën e Qarkut në Prizren, gjatë shqyrtimit gjyqësor u vazhdua me leximin e shkresave të lëndës, me çrast në procesverbal u konstatua se u lexua raporti i shërbimit urgjent në Malishevë, raporti i QKUK-së në Prishtinë, raporti i ekspertizës mjeko - ligjore nga Dr. Te�ik Gashi, si dhe raporti i anesteziologjisë nga Qendra Klininike Universitare e Kosovës. Në fakt këto raporte nuk u lexuan fare, ndërsa ato që u konstatuan dhe të cilat u lexuan me të vërtetë ishin shikimi në foto-dokume-ntacion, ku u bë prezantimi para të gjithëve në monitor, po ashtu u konstatua dhe u lexua ekspertiza balistike - laboratori i krimin-

7 4alistikës. Gjykatës i çështjes ishte Fillim Skorro dhe prokuror Mehdi Sefa dhe lënda mbante numrin P. nr. 283/11. Kështu, publiku i pranishëm në shqyrtim nuk ka arritur të kuptojë se çka realisht përmbajnë raportet mjekoligjore, ekspertizat dhe dokumentet e tjera.

Në një seancë të monitoruar në Gjykatën e Komunale në Kaçanik në procesverbal janë konstatuar veprime që realisht nuk kanë

ndodhur në gjykim. Në të njëjtin shqyrtim, gjatë dëshmisë së dëshmitarit Muhamet Q a l l a k u , n ë p r o c e s v e r b a l n u k konstatoheshin � ja lët dhe dëshmia e d ë s h m i t a r i t , m i r ë p o k o n s t a t o h e j riformulimi i përfaqësuesit ligjor të AKP-së (Agjensioni Kosovar i Pylltarisë), i cili gjatë gjithë kohës, interferonte dhe udhëzonte

75dëshmitarin se çfarë të �liste. Lënda ishte “ S h p ë r d o r i m i i d e t y r ë s z y r t a r e o s e autorizimit” me numër P. nr. 32/11.

Gjykatësi i kësaj çështje, Ramadan Gudaci, obligohej që në procesverbal, të konstato-heshin �jalët e dëshmitarit, e gjithashtu të kujdesej që përfaqësuesi ligjor i AKP-së, mos të n d i ko j ë d h e u d h ë z o j ë d ë s h m i n ë e dëshmitarit.

Sipas kryesuesit të KGjK-së, jokonstatimi në procesverbale prapë është neglizhencë e gjykatësve, pra gjykatësit vetëm konstatojnë leximin e provave por nuk i lexojnë fare në seancë e cila nuk duhet të ndodhë. Duhet të i jepet mundësi palëve që të pyesin dhe të kundërshtojnë provat, deklaron kryesuesi

76Enver Peci. Kryeprokurori Ismet Kabashi gjithashtu pajtohet që provat duhet të lexohen. “Me qëllim që palët ta kuptojnë se çfarë janë p rova t d u h e t të l exo h e n a to , të c i l a t parimisht i kanë provat dhe e dine se çfarë kanë, mirëpo publiku nuk e di se çfarë kanë dhe mund të vuajnë për këtë, por nuk vuan drejtësia pasi që palët i kanë ato” deklaron kryeprokurori. Ismet Kabashi gjithashtu shton se hapi


27

73Seanca është monitoruar më 08 tetor 2012,

74 Seanca është monitoruar më 12 janar 2012

75 Seanca është monitoruar më 02 tetor 201276 Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.

më i mirë do të ishte incizimi i të gjitha seancave, pasi që do të ishte e rëndësishme në shkallën e dytë kur ti sheh incizimet. Pra

77sikur të ishte incizimi do të ishte mirë.Gjithashtu kryetari i Gjykatës Komunale në Kamenicë Zijadin Spahiu gjatë tryezës për diskutimin e të gjeturave të BIRN në gjyqësi për vitin 2012, deklaroi se deklaratat duhet të jenë sa më autentike dhe sa më të sakta, në të dy procedurat, atë civile dhe penale. Pra një mos përfshirje e një thënie që mund të jetë e rëndësishme, mund të ndikoj në tërë procesin deklaron Spahiu. “Mendoj që më mirë të jetë një proces i drejtë gjyqësor sesa dhjetë procese jo të drejta. Jemi të obl igueshëm që edhe në këto rrethana të mbajmë procesin në rregull” shton kryetari i Gjykatës Komunale të Kamenicës Zijadin Spahiu. Sikurse në vitin e kaluar, edhe në moni-torimin e këtij viti BIRN ka identi�ikuar se ndryshe nga vendoret, gjykatësit e EULEX, çdoherë në procesverbal fusin tërësisht rrjedhën, deklaratat dhe veprimet që janë marrë gjatë shqyrtimit gjyqësor.

Nga monitorimi i seancave gjyqësore në të cilat gjykon EULEX, BIRN ka identi�ikuar se gjykatësit nga EULEX janë më të përpiktë dhe profesional në punën e tyre, duke u kujdesur për zbat imin e dispozitave procedurale në tërësi, nga leximi i të drejtave të palëve në gjykim, përbërja e trupit gjykues, e deri tek futja në procesverbal i të gjitha veprimeve ashtu si ndodhin gjatë senacës gjyqësore.

Mirëpo përfaqësuesit nga prokuroritë dhe g j y k a t a t v e n d o r e , n u k p a j t o h e n m ë krahasimet në mes të vendorëve dhe atyre të EULEX. Sipas kryeprokurorit Kabashi, “sikur gjykatësit tonë të kishin ato komoditete që i kanë gjykatësit e EULEX me nga një lëndë në gjashtë muaj, atëherë më siguri që edhe vendoret do ti përshkruanin të gjitha në

78procesverbal”.

Të njëjtën deklaron kryesuesi Peci, i cili gjithashtu shton se gjykatësit e Eulexit bëjnë konstatimin komplet të palëve dhe çdo gjë që thuhet në seancë, por të cilët kanë më pak lëndë. “Sipas mendimit tim gjykatësi ka të drejtë të bëjë një përmbledhje të asaj që e thotë dëshmitari si thelbin e asaj dëshmie, e

79cila nuk përbën shkelje” sipas Pecit.

D i s p o z i t a t e K P P K ka n ë p a ra p a rë q ë shqyrtimet gjyqësore janë publike, në përjashtim të disa rasteve të caktuara më ligj. Përkundër kësaj, BIRN ka identi�ikuar raste jo të pakëta kur publiku ka qenë i privuar nga kjo e drejtë, siq është rasti e mosleximit të padisë apo aktakuzës në seancat gjyqësore, e cila është edhe shkelje procedurale.

Edhe pse e rekomanduar në vitet e kaluara, BIRN ende nuk ka parë të jenë ndërmarr masa ndaj atyre që nuk kanë respektuar d i s p o z i t a t p r o c e d u r a l e s a i p ë r k e t moskonstatimëve të të gjitha vprimëve procedurale gjatë seancave gjyqësore.


28

77Ibid.

78 Ibid.

79 Ibid.

7. Lajmërimi i seancave gjyqësore

Sistemi gjyqësor në Kosovë ende nuk ofron qasje online në orarin e gjykimeve që

8 0mbahen në gjykatat e Kosovës. Kështu, e vetmja mënyrë që publiku të informohet rreth mbajtjes së seancave gjyqësore mbetet lajmërimi i tyre në tabelen e shpalljeve, e cila është e vendosur në secilën gjykatë.

Tabela 1: Lajmërimi i seancave gjyqësore

Nga motorimi i seancave që janë mbajtur gjatë vitit 2012, 77.6 për qind e tyre apo 807 seanca janë lajmëruar, qoftë në tabelën e shpalljeve apo në faqen zyrtare të internetit (seancat e trajtuara nga EULEX dhe Gjykata Supreme).

Lajmërimi i seancave është monitoruar me vite me rradhe dhe �ilimisht, në vitin 2010, ishte raportuar se rreth 50 përqind e seancave gjyqësore nuk lajmërohen fare në

81tabelen e shpalljes. Por që nga viti 2010 deri në vitin 2012 ka pasur një përmirësim të dukshëm në publikimin e orarit të seancave

në tabelat e shpalljes duke bërë kështu që rreth 80 për qind e seancave të publikohen. Tabela në vijim pasqyron zhvillimin pozitiv të gjykatave në që nga viti 2010.

Tabela 2: Lajmërimi i seancave gjyqësorë 2010 - 2012


29

80Me përjashtim të EULEX-it dhe Gjykatës Supreme të Kosovës të cilët publikojnë orarin e gjykimeve në faqen e tyre të internetit.

81 BIRN ka raportuar për katër vite me rradhë mungesen lajmërimit të seancave gjyqësore. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave

mars-dhjetor 2011 http://www.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf

Në vitin 2010 vetëm gjysma e seancave gjyqësore publikohej duke bërë kështu që gjysma tjetër të mos lajmërohej fare në tabelen e shpalljes. Një vit më pas kjo përqindje u ngrit në 70 për qind duke përmirësuar dukshëm transparencën e gjykatave për të arritur në vitin 2012 në rreth 80 për qind.

Në tryezën për diskutimin e të gjeturave vjetore nga gjyqësia të organizuar nga BIRN, kryesuesi i KGjK-së Enver Peci deklaroi se përqindja e lajmërimit nuk është dashur të jetë rreth 80% mirëpo të jetë mbi 95%. “Edhe pse kemi vendosur monitorët për lajmërimin e seancave, prapë nuk jemi të kënaqur me rezultatin”, deklaroi Peci. Ai shtoi se gjykata mund të bëjnë më shumë në

82lidhje më këtë. Gjykatat që lajmërojnë gjykimet rregullisht n ë t a b e l ë n e s h p a l l j eve j a n ë G jyka t a Komunale në Prizren, (Duhet te hiqet

Drenasi) dhe Lipjan me të gjitha gjykimet e lajmëruara, ndërsa në Ferizaj, (duhet te hiqet Lipjani dhe Decani-i), Vushtrri, Viti me mbi 90 përqind. Ndërsa Gjykata Komunale dhe e Qarkut në Pejë, ende kanë një pasqyrë më të mbyllet të transparencës sa i përket la jmërimit të g jykimeve. Përqindja e lajmërimit të rasteve në Komunale është vetëm 38 për qind, kurse ajo e Qarkut në Pejë është më kënaqshem, rreth 60 përqind.

8. Vendi i mbajtjes së seancave gjyqësore

Seancat gjyqësore duhen të mbahen në gjykatore ose salla gjykimi të clat ofrojnë vende të caktuara për gjykatësit, prokurorët, avokatët dhe palët tjera. Ato gjithashtu ofrojnë vende për publikun e interesuar që të merr pjesë në seancat gjyqësore, përfshirë këtu edhe mediat, dhe krijojnë atmosferë më të përshtatshme pune.


30

82Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.

Ajo çfarë ndodh në prakatikë është se gjykimet mbahen në zyrat e gjykatësve. Mosmbajt ja e seancave g jyqësore në

83gjykatore është raportuar që nga viti 2010.

Vetëm në vitin 2012 rreth 40 për qindpë-rqind e rasteve gjyqësore të monitoruara apo 426 seanca janë mbajtur në zyrat e gjykatësve, ndërsa rreth 60 përqind e tyre në gjykatore. Krahasuar me vitin 2009, kur vetëm 30 përqind e seancave është mbajtur në gjykatore, trendi i përmirësimit të kësaj praktike është i dukshëm. Por transparenca e gjyqësorit do të vazhdojë të jetë e goditur nëse praktika e tillë nuk do të eliminohet në tërësi.

Tabela 3: Vendi i mbajtjes së seancave gjyqësore

Ndër gjykatat që vazhdojnë të mbajnë gjykimet në zyre në masë më të madhe, janë gjykatat komunale në Dragash, Lipjan dhe Shtërrpce. Të gjitha gjykimet e monitoruara në këto komuna janë mbajtur në zyre. Kjo praktikë e dëmshme është hasur edhe në

gjykatat komunale në Gjakovë me 86 përqind, në Viti me 82 përqind, në Kaçanik me 80 përqind dhe Gjilan me 70 përqind të gjykimeve të mbajtura në zyrat e gjykatësve.

S i p a s m o n i t o r i m i t t ë B I R N , s a l l ë t ë g jyk i m eve k a n ë g j i t h a s h t u G jyk a t a t Komunale në Dragash, Gjilan dhe Viti mirëpo që shumica e gjykimeve mbahen në zyret e gjykatësve. Derisa në Dragash salla nuk shfrytëzohet për gjykimet, mirëpo për shërbime tjera të gjykatës, ajo në Gjilan, më shumë nuk shfrytëzohet për shkak të shprehisë së gjykatësve për të mos i mbajtur në sallë.

Gjatë monitorimit të seancave janë vëzhguar raste të shumta të mbajtjes së gjykimeve në zyra të gjykatësve. Në Gjykatën Komunale në Gjakovë, në çështjen penale “Vjedhje e rëndë”, me numër te lëndës P. Nr 545/05, seanca është mbajtur në zyre të gjykatëses Blerta Doli që ishte edhe kryetare e trupit gjykues. Në kohën kur bahej seanca, sallat e gjykatës ishin te lira dhe për ketë u ankuan

84edhe o�iceret e shërbimit korrektues.


31

83BIRN ka raportuar për katër vite me rradhë për mungesën e lajmërimit të seancave gjyqësore në tabelën e shpalljeve. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011”, http://ëëë.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf84

Seanca është monitoruar më 05 shtator 2012

Sallat e lira ishin edhe në gjykimin tjetër të mbajtur në këtë gjykatë në çështjen penale “Sulm ndaj personit zyrtar”, me numër të lëndës P. nr 530/06. Seanca u mbajt në zyre të gjykatësit Hilmi Hoxha, me ç'rast kushtet për zhvillimin normal të seancës ishin mjaft të vështira, pasi në zyre ishin të pranishem përveç trupit gjykues, edhe prokurori, dy o� icer te shërbimit korrektues , dy të

85dëmtuarit si dhe monitoruesi i BIRN.

Gjithashtu gjatë monitorimit në Gjykatën Komunale në Kaçanik, rreth 80 për qind e seancave të monitoruara janë mbajtur në zyrat e gjykatësve, edhe pse sallat janë në g jendje të rregul l t . Për shembul l , në gjykimin e mbajtur në çështjen penale “Vjedhje e pyllit” me numër P. nr 236/10

seanca është mbajtur në zyre të gjykatësit 86Shabi Idrizi.

Ndër shembujt pozitiv të monitoruar rradhitet Gjykata Komunale në Ferizaj me rreth 91 përqind të gjykimeve të mbajtura në sallën e gjykimeve, ajo e Qarkut në

8 7Prishtinë me 92 përqind dhe Gjykata e Qarkut në Pejë me rreth 87 përqind të gjykimeve të mbajtura në sallën e gjykimeve.

Tabela në vijim tregon trendin pozitiv të gjykatave në mbajtjen e seancave gjithnjë e më shumë në salla gjykimi se sa në zyre të gjykatësve.

Tabela 4: Vendi i mbajtjes së seancave gjyqësore 2009 - 2012

Sipas tabelës, e cila është pasqyrë e seancave të monitoruara ndër vite, mbajtja e gjykimeve në sallën e gjykimeve është rritur, duke treguar kështu përmirësimin e gjendjes nëpër vite.


32

85Seanca është monitoruar më 04 tetor 2012,

86Seanca është monitoruar më 9 tetor 2012

87Përkundër faktit se 90% e rasteve të monitoruara janë mbajtur në sallën e gjykatës, monitoruesi I BIRN ka parë që shumë seanca të tjera gjyqësore për vepra më të lehta mbahen në zyrat e gjykatësve. Po ashtu monitoruesi ka parë që gjykatësit paraprak zakonisht seancat e tyre për caktimin e masave të sigurisë dhe kon�iimit të aktakuzave, ku ka më pak të pandehur, i mbajnë në zyret e tyre.

Në vit in 2009, vetëm 26.9 përqind të g jyk i m eve i s h i n m b a j t u r n ë s a l l ë n e gjykimeve, për tu rritur kjo përqindje në 42.47 përqind në vitin pasues 2010. Trendi i përmirësimit ka vazhduar edhe në vitin 2011 me 43.8 përqind të gjykimeve të mbajtura në salla gjykimi dhe në 2012 me 58.27 përqind.

Ushtruesja e detyrës së kryetares së Gjykatës Komunale në Prishtinë Makifete Saliuka deklaron se në gjykatën e sajë, ndodhë që seanca të mbahet në zyre edhe pse salla ishte e lirë. Sipas Saliukës kjo ndodhë pasi që gjykatësit kanë mendimin se ajo është e zënë. Mirëpo ushtruesja e detyrës s ë k r ye t a re s g j i t h a s h t u u a n ku a p ë r mungesën e sallave pasi që ato dy që ka Gjykata Komunale e Prishtinës , në të shumtën e rasteve janë të zëna nga EULEX dhe tani së fundmi, edhe nga Gjykata e

88Qarkut e Prshtinës.

Kryetari i Gjyaktes Komunale në Gjilan Ramiz Azizi deklaron se në gjykatën e tij janë njëmbëdhjetë gjykatës, e cila gjykatë ka vetëm një sallë, që shkakton pamundësi që të gjitha gjykimët të mbahën në sallën e gjykimit. “Pra, gjykimët mbajnë në sallë vetëm ata që kanë më shumë palë” deklaron

89kryetari Azizi.Kryesuesi i KGjK-së Enver Peci, i cili pajtohet më të gjeturat konkrete në raport, rastet kur sallat janë të lira dhe gjykimët mbahen në zyret e gjykatësve, shton se në rastet e tilla nuk mund të ia ndalosh përcje l l jen e gjykimëve edhe një qytetari të thjeshtë. “Pra

sikur të ishte në zyre, gjykatësi i thotë nuk ka vend ku të qëndroi qytetari i interesuar” deklaron kryesuesi Peci. Sipas tij KGjK e din sa ka nevojë për ndërtesa të reja apo salla të gjykimeve. “Ne nuk jemi të kënaqur me atë zgjidhje që ka bërë USAID me gjykatat model pasi që është ndërhyrë vetëm në pjesën e brendshme por nuk është lejuar që të bëhet rritja apo ndonjë shtesë e gjykatës” deklaron Enver Peci. Sipas tij Gjilani për dhjetë vite do të bëhet me gjykatë të re, po ashtu Ferizaj në 2013 do të �illoi ndërtimin i ri. “Pra sikur të na lejoheshin dy milion euro që të investohet çdo vit, atëherë mirë do të ishte që të bëhet nga një ndërtesë e re në të gjitha qendrat. Këto mjete të bëhen në ndërtesa të reja dhe vende të reja” shton

90kryesuesi Peci.Ndërkohë që kryetari i Gjykatës Komunale në Ferizaj Bashkim Hyseni, deklaron se do të ishte më mirë sikur të kishte një koordinim më të mirë nga vet gjykatësit, një plan nga vet gjykatësit i cili do të çonte në shfrytëzimin m a k s i m a l t ë s a l l a v e e k z i s t u e s e t ë

91gjykimeve.

9. Nuk respektohet orari i seancave gjyqësore

Edhe pse të caktuara paraprakisht, �illimi i seancave g jyqësore , vazhdon të mos respektohet nga gjykatat . Siç u tha në kapitullin për mungesën e koordinimit brenda gjyqësorit për mbarëvajtjen e seancave janë trupi gjykues ose gjykatësit, prokurori , avokatët dhe palët , ata që shkaktojnë


33


89 Ibid.

90 Tryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë.91 Ibid.

vonesat e gjykimeve. Mosrespektimi i orarit të seancave gjyqësorë është raportuar që

92nga viti 2009.

Edhe në këtë aspekt, krahasuar me vitin 2009 kur vetëm rreth 30 përqind e seancave �illonin me kohë, gjykatat, prokuroritë, avokatët dhe palët t jera kanë treguar gatishmëri në zvogëlimin e numrit të �illimit me vonesë të seancave gjyqësore, gjendja është më e mirë.

Në vitin 2012 33.33 përqind të seancave kanë �illuar me vonesë por 66.67 përqind e tyre kanë �illuar në kohën e caktuar nga gjykata.

Tabela 5: Koha e �illimit të seancave


34

92Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese ka raportuar për katër vite me rradhë mos respektimin e orarit të seancave gjyqësore. Shih raportin e fundit

vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011, http://www.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf

Tabela në vijim tregon në përqindje vonesat e palëve në procedure si arsyeja kryesore p ë r � i l l i m i n m e v o n e s ë t ë s e a n c a v e gjyqësore.

Tabela 6: Arsyeja e mos �illimit me kohë të seancave


35

Tabela tregon se është vonesa e ardhjes së trupit gjykues në gjykatore apo në zyrën e gjykatësve, varësisht se ku mbahet seanca, si shkaktari kryesor i vonesave të �illimit të seancave. Në 35.86 përqind të rasteve gjyqësore, trupi gjykues ose gjykatësi paraqiten me vonesë.Në krahasim me vitin e k a l u a r, � i l l i m i m e vo n e s ë i s e a n c ave gjyqësore për shkak të vonesës së trupit gjykues apo gjykatësit, është ngritur në vitin 2012. Në vitin 2011 trupi gjykues ose gjykatësit ishin vonuar në 25 përqind të rasteve të monitoruara.

Krahasuar me vitin 2010 kjo përqindje ishte vetëm 14 për qind gjë që tregon për trendin e rritjes së seancave që �illojnë më vonesë për s h k a k t ë v o n e s ë s s ë t r u p i t gjykues/gjykatësit.

Përveç trupit gjykues, shkaqe tjera të �illimit më vonesë janë vonesa e prokurorit publik në rreth 17 përqind, vonesa e palëve në rreth 13 përqind s i dhe rastet t jera s i mos dërgimi/pranimi i f tesave, vonesa në transportin e të pandehurëve.

Në vitin 2009, kur edhe BIRN kishte �illuar monitorimin e gjykatave, më shume se gjysma e gjykimeve, përkatësisht 59.9% e seancave të monitoruara �illonin më vonesë.

Rastët në v i j im, i lustrojnë seancat e monitoruara të cilat kanë �illuar me vonesë për shkak të vonesës së trupit gjykues ose gjykatësit të çështjes.

Në Gjykatën Komunale në Ferizaj, seanca gjyqësore e paraparë të �illonte në ora 10:00 ka �illuar me 25 minuta vonesë, për shkak të mosardhjes me kohë të trupit gjykues. Kryetar i trupit gjykues ishte Sahit Krasniqi, më anëtarët porotë Asllan Zariqi dhe Islam Sfarqa. Lënda ishte penale, “Vjedhje e

9 3rëndë” me numër P. nr. 1347/11. E njëjta re�lektoi në detyrimin e pjesëmrrësve tjerë për të pritur për gjykimin, në zvarritjen e gjykimit e gjithashtu në pasojat e �illimit më vonesë të gjykimeve t jera pasuese, të parapara për tu zhvilluar në po të njëjtën ditë.

Në gjykimin e mbajtur në Gjykatën Qarkut në Prishtinë, seanca gjyqësore e paraparë të

�illojё në ora 13:00, nuk ka �illuar me kohë. Palët dhe dëshmitari Shefqet Berisha pritën deri në orën 13:50 që të vi jë anëtarja vendore e kolegj i t , g jykatës ja Tonka Berishaj, e cila ishte në një mbledhje të

94gjykatës. Pasi ardhjes së gjykatëses, kolegji erdhi në sallë dhe morri aktvendim me të cilin i njoftoi palët se seanca do të shtyhet. Arsye e shtyrjes ishte mungesa e ftesës së rregullt për të dëmtuarën Qeverinë e Kosovës. Kryetar i kolegjit gjykues ishte Victor Pardal, më anëtarët Tonka Berishaj dhe Tore Thomasson. Lënda ishte penale, “Shpërdorimi i detyrës zyrtare ose i autorizimit” dhe kishte numër të lëndës P.nr:638/11.

Përvec detyrimit të palëve për të pritur pothuajse një ore për gjykimin, shtyrja e seancës së njëjtë, re�lekton në ngarkesën e gjykatës më grumbullimin e lëndëve, dhe në pasojat e zvarritjes së


36

Seanca është moniotruar më 21 shkurt 2012 Seanca është moniotruar më 27 shkurt 2012 Seanca është moniotruar më 30 maj 2012 Seanca është moniotruar më 04 shtator 2012 Seanca është moniotruar më 06 shtator 2012 Seanca është moniotruar më 30 janar 2012 Seanca është moniotruar më 12 prill 2012

95

96

97

98

99

100

101

Rast tjetër ishte po ashtu në gjykimin e mbajtur në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë. Seanca në çështjen penale “Përvetësim gjatë ushtrimit të detyrës” ka �illuar me 50 minuta vonesë për shkak se kryetarja e trupit gjykues Hajrie Shala, ishte e angazhuar në një çështje tjetër penale. Lënda ishte me numër P. nr: 551/10.

N ë g j y k i m i n e m b a j t u r n ë G j y k a t ë n Komunale në Gjilan, seanca në çështjen civile “Pagesa e te ardhurave personale”, �illoi me 20 minuta vonesë e kjo për shkak të vonesës së gjykatësit të çështjes Burim Emerllahu. Lënda ishte me numër C. nr. 638/2007.

Gjykatësi ishte vonuar edhe në gjykimin e mbajtur në Gjykatën Komunale në Gjakovë. Seanca në çështjen civile “Kompenzim dëmi” ka �illuar me 20 minuta vonesë për shkak të vonesë së gjykatësit Adem Ademaj më arsyetimin se i njëjti ndodhej në një martesë. Lënda mbante numrin C. nr 206/08.

Në seancën tjetër të monitoruar në Gjykatën e Qarkut në Pejë, seanca në çështjen penale “Keqpërdorim i detyrës zyrtare” ka �illuar me 25 minuta vonesë për shkak të vonesës së gjykatësit për kon�irmim Vladimir Mikulla. Lënda kishte kodin KA. nr 228/11.

N ë g j y k i m i n e m b a j t u r n ë G j y k a t ë n Komunale në Deçan, seanca në çështjen penale “Vjedhje e rëndë” ka �illuar me 40 minuta vonesë për shkak të vonesë së

gjykatësit Sylë Lokaj, i cili ishte i zënë më një gjykim tjetër. Lënda ishte me numër P. nr 81/12.

Por nuk janë vetëm gjykatësi t ata që v o n o h e n n ë s e a n c a g j y q ë s o r e d u k e shkaktuar kështu vonesa dhe shtyrje të gjykimeve. Disa nga rastët ilustruese të vonesave të prokurorëve në gjykime, janë si në vijim:

Gjykimi i mbajtur në Gjykatën Komunale në Ferizaj, seanca gjyqësore e paraparë të �illojë në ora 10:30 ka �illuar me 45 minuta vonesë, për shkak të mosardhjes me kohë të prokurorit publik Agim Kuka. Gjykatës ishte Agim Maliqi, ndërsa lënda ishte penale, “Falsi�ikimi parasë”, me numër P. nr. 293/10.

Në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, seanca në çështjen penale “Vrasje e rëndë dhe vrasje e mbetur në tentativë”, ka �illuar një orë e dhjetë minuta vonesë e kjo për shkak të vonesës së prokurorit special Maurizio Salustro për shkak të disa punëve që kishte pasur prokurori. Kryetar i kolegjit gjykues ishte Tore Thommason, ndërsa anëtarë Bexhet Muçiqi dhe Laura Liguori. Lënda ishte me numer P. nr: 592/11.

Gjykimi t jetër i mbajtur në Gjykatën Komunale në Suharekë, në çështjen penale “Vjedhje” me numër P. nr. 548/10, ka �illuar me 25 minuta vonesë për shkak të vonesës së prokurores së çështjes, Mehreme Hoxha.


37

Seanca është moniotruar më 14 maj 2012 Seanca është moniotruar më 27 mars 2012 Seanca është moniotruar më 29 tetor 2012 Seanca është moniotruar më 28 qershor 2012 Seanca është moniotruar më 27 mars 2012 Seanca është moniotruar më 27 shkurt 2012

102

103

104

105

106

107

Në Gjykatën e Qarkut në Prizren, seanca në çështjen penale “Lëndim i rëndë trupor”, vepra penale “Grabitje” dhe “Lëndim i lehtë trupor” ka �illuar me 25 minuta vonesë për shkak të vonesës së prokurorit Genc Nixha, i cili në këtë kohë ishte angazhuar në një seancë tjetër në këtë gjykatë, gjë për të cilën edhe e kishte njoftuar trupin gjykues. Lënda ishte me numër P. nr. 40/12 dhe gjykatës i çështjes ishte Vaton Durguti.

Monitorimi i BIRN, kishte identi�ikuar gjithashtu raste tjera të vonesave në seancat g j yq ë s o r e s i vo n e s a e avo k a t ë ve , t ë p a n d e h u r ve , vo n e s a t e p o l i c i s ë d h e transportit të të pandehurve për t'i sjellur të pandehurit në kohën e duhur në gjykim, të cilat janë të ilustruara si më poshtë.

N ë g j y k i m i n e m b a j t u r n ë G j y k a t ë n Komunale në Suharekë, seanca në çështjen c i v i l e “ P a d i p ë r d o r ë z i m i n e paluajtshmërisë”, ka �illuar me 30 minuta vonesë për shkak të vonesë së avokatit Durak Fondaj. Lënda ishte me numër C. nr.196/11 ndërsa gjykatës i çështjes Shaban Zeqiraj.

Gjykimi i mbajtur në Gjykatën e Qarkut në Prizren, në çështjen penale me numër P. nr. 39/12 seanca ka �illuar me një orë dhe dhjetë minuta vonesë për shkak të vonesës së njësitit transportues të të paraburgosurit nga qendra e paraburgimit në Pejë. Gjatë kësaj kohe, prokurorja Ervehe Gashi qëndroi në korridor të gjykatës duke pritur për gjykim, ndërsa palët disa silleshin nëpër korridore, e disa të tjerë rrinin duke pritur

në sallë të gjykimit. Kryetar i trupit gjykues ishte Vaton Dërguti.

Në seancën e mbajtur në Gjykatën Komunale në Ferizaj , seanca në çështjen penale “Vjedhje e rёndё”, e paraparë të �illojë në ora 13:15, ka �illuar me një orë me vonesё, vonesё kjo e shkaktuar nga mos-sjellja me kohё e njёrit nga tё akuzuarit e kësaj çështjeje. Lënda ishte ishte me numer KA.nr. 54/10.

Monitorimi tjetër në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, në çështjen penale “Vrasje e rëndë dhe vrasje e mbetur në tentativë”, tregon që seanca ka �illuar me 40 minuta vonesë, për shkak të vonesës së të pandehurve, më saktë policisë në sjelljen e tyre në gjykim me kohë. Kryetar i koleg j i t g jykues ishte Tore Thommason, ndërsa anëtarë Bexhet Muçiqi dhe Laura Liguori. Lënda mbante numrin P. nr: 592/11.

Vonesa e �illimit të gjykimit, kishte bërë që pjesëmarrësit t jerë në këtë gjykim, të detyrohen të presin për 40 minuta, e cila vonesë natyrisht që ka pasojat tjera në mbarëvajtjen dhe �illimin më kohë edhe të seancave tjera pasuese të plani�ikuara për tu mbajtur në po të njejteën ditë.Sipas kryesuesit të KGjK-së Enver Peci, vonesat deri në 20 minuta mund të jenë të tolerueshmë, ndërsa kryetari i Gjykatës Komunale në Klinë Jashar Gashi si arsye e e �illimit më vonesë të seancave gjyqësore, më shumë konsideron rrethanat kur gjykatësit janë të zënë më seancat tjera paraprake.


38

Seanca është moniotruar më 14 maj 2012 Seanca është moniotruar më 27 mars 2012 Seanca është moniotruar më 29 tetor 2012 Seanca është moniotruar më 28 qershor 2012 Seanca është moniotruar më 27 mars 2012 Seanca është moniotruar më 27 shkurt 2012

102

103

104

105

106

107

“Nuk është faji i gjykatësit kur seanca zgjatë” deklaron Jashar Gashi i cili shton se caktimin e seancave e bënë në plani�ikim të kohës optimale që mund të zgjasë gjykimi, e që në shumë raste, ndodhë që seancat tejzgjatën.Fillimi më vonesë i gjykimeve, vazhdon të j e n ë n j ë n d ë r t ë m e t a t k r y e s o r e q ë shoqërojnë seancën gjyqësore. Vonesat e tilla vazhdojnë të shkaktojnë telashe në mbarëvatjen e gjykimeve tjera, të cilat shtyhen për shkak të vonesave, e të cilat gjithashtu, marrë parasysh numrin e madh të lëndëve të pazgj idhura në gjykata, vazhdon t'i ngarkojë gjykatat edhe më tej me numrin e madh të lëdëve dhe t'i komplikojë procedurat gjyqësore.

10. Përdorimi i pajisjeve elektronike në gjykata

Gjashtë gjykatat e Qarkut në Kosovë, përkatësisht ajo në Prishtinë, Gjilan, Prizren, Pejë, Mitrovicë dhe Gjykata Ekonomike e Qarkut kanë nga një sallë gjykimi të pajisur me sistemin e inçizimit audio vizual të seancave gjyqësore.

Një seancë gjyqësore e inçizuar do të rezultonte në saktësi më të madhe gjatë veprimeve procedurale në shqyrtim publik, ruajtje më e sigurt të deklarimeve të palëve, të dëshmitarëve, të gjykatësve. Inçizimi i tyre do të nxiste gjykatësit që të veprojnë në pajtim me ligjin ashtu si edhe prokurorët që t ë v i n i n m ë t ë p ë r g a t i t u r n ë s e a n c a gjyqësore.

Për katër vite me rradhë është raportuar për mos përdorimin e paisjeve për audio dhe video inçizimin e gjykimeve.

Që nga viti 2009 deri në viti 2012, përdorimi i paisjeve elektornike për inçizimin e seancave gjyqësore nuk ka mundur të tejkalojë 7 përqnd. Në vitin 2012 rreth 63 seanca janë inçizuar gjithsejt ndërsa rreth 93 përqind të tyre nuk inçizohen fare.


39


109Në përjashtim të Gjykatës së Qarkut në Mitrovicë, e cila që nga viti 2008, për shkak të situatës politike, vazhdon të mbajë gjykimet e saja në objektin

e gjykatës komunale në Vushtrri.110Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese ka raportuar për katër vite me rradhë mungesen përdorimit të paisjeve elektronike në gjykata. Shih raportin e fundit vjetor të monitorimit të gjykatave mars-dhjetor 2011, http://www.jetanekosove.com/repository/docs/raporti_i_monitorimit_te_gjykatave_alb_820455.pdf

Tabela 8: Inçizimi i seancave gjyqësore


40

Në tryezën për diskutimin e të gjeturave në gjyqësi për vitin 2012 të organizuar nga BIRN, kryeprokurori Ismet Kabashi deklaroi se hapi më i mirë do të ishte incizimi i të g j i tha seancave , pasi që do të ishte e rëndësishme në shkallën e dytë për të vërtetuar më saktësi veprimet procedurale. Për rëndësinë e autenticitetit dhe saktësisë të veprimëve procedurale u deklaruan gjithashtu kryetari i Gjykatës Komunale në Kamenicë Zijadin Spahiu, ai i Gjykatës Komunale në Ferizaj Bashkim Hyseni dhe pjesëmarrës tjerë në tryezë. Zijadin Spahiu shton se një mos përfshirje e një thënie gjatë s e a n c ë s g j y q ë s o r e m u n d t ë j e t ë e rëndësishme dhe mund të ndikoi në tërë procesin.

11.Telefonat celular gjatë mbajtjes së gjykimeve

Kryetari i trupit gjykues dhegjykatësi i çështjes, është i obliguar që të kujdeset për mbarëvajtjen e procesit gjyqësor, e cila nënkupton gjithashtu kujdesin që gjatë shqyrtimit gjyqësor, celulari të mos jetë pengesë në shqyrtimin gjyqësor. Përdorimi i telefonave në seanca gjyqësorë është monitoruar që nga viti 2008 dhe shihet nje trend pozitiv i përdorimit më të vogël të celularëve në seancat gjyqësore.

Tabela në vijim, pasqyron numrin dhe përqindjen e seancave të monitoruara, në të cilat është përdorur telefoni celular, në ato që nuk është përdorur fare, dhe rastët kur është përdorur nga të gjithë, nga viti 2009 deri në 2012.

Tabela në vijim, tregon për rastet e gjykimeve në të cilat është bërë audio/video incizimi, që nga �illimi i monitorimit të gjykatave.Tabela 9: Inçizimi i seancave gjyqësore 2009 - 2012


41


Tabela 10: Përdorimi i telefonit në seanca gjyqësore 2010 - 2012

Derisa në vitin 2010, telefoni ishte përdorur n ë r re t h 1 7 p ë rq i n d t ë g jyk i m eve t ë monitoruara, në vitin 2012 kjo përqindje ka rënë në rreth 9 për qind.

Por nga kush janë përdorë ceulalrët më së shumti? Më poshtë janë ilustruar raste të cilët tregojnë kush i përdor më së shumti ato në seanca gjyqësore.


42


43

112STryezë për diskutimin e të gjeturave të monitorimit 2012. BIRN. 17 dhjetor 2012. Prishtinë..

Nga tabela, mund të shihet se në rreth 90 përqind të rasteve të monitoruara, telefoni nuk është përdorur nga askush, ndërsa ata që kanë përdorur më së shumti , janë avokatët me rreth tre për qind apo në 35 seanca gjithsej. Trupi gjykues apo gjykatësi i çështjes gjithashtu kanë përdorur celularët n ë r r e t h d y p ë r q i n d t ë r a s t e v e t ë monitoruara, në 0.29 përqind të rasteve të dy sëbashku, prokurori dhe avokati kanë p ë r d o r u r c e l u l a r ë d h e n ë r r e t h d y përqindësh të përdorur nga të pranishmit e tjerë në gjykim.Derisa vitin e kaluar trupi gjykues apo gjykatësi i çështjes ka përdorur telefonin në 2.29% të seancave të monitoruara, gjatë këtij viti telefoni është përdorur në vetëm 1.57% të rasteve të monitoruara, duke treguar kështu përmirësim në këtë drejtim.

Ali Selimaj , prokuror në Prokurorinë Komunale në Gjakovë deklaron se telefoni dhe uniforma bien në kategorinë e sjelljeve të përgjithshme dhe të brendshme. Pra përdorimi apo mos përdorimi është një

mentalitet që nuk mund ta ndryshojnë. “Ka raste kur të pandehurit mund ti bëjë telefoni derisa merret në pyetje” shton Selimaj. Pra KGjK dhe KPK duhet �illimisht të krijojnë kushtet e gjykatësve dhe prokurorëve për punë sipas tij dhe pastaj të merren masa për t e l e f o n a t , u n i f o r m a t d h e n d a l i m i i konsumimit të duhanit në zyra e korridore.

Mirëpo ndër pjesëmarrësit, kishte edhe të tillë që kërkonin kushte më të mira nga Presidentja e Republikës së Kosovës. Kryetari i Gjykates Komunale në Vit i S k e n d e r S h e � k i u � i l l i m i s h t s h f a q i shqetësimin se përse sipas tij asnjëherë nuk u tregua se gjyqësori ka kryer me qindra e mijëra lëndë. “Gjykatësit janë në mes 4 zjarreve, në kushtet që kanë punuar dhe në të cilat punojnë” deklaron She�kiu. I njëjti shton se Presidentja dhe të tjerët duhet ta kenë parasysh se a ka gjykatës, a ka staf që të punojnë, sipas të cilit gjykatësi nuk shkon me vullnet në punë pasi që është i ngarkuar dhe stresuar.

Po ashtu vikendi është i ngarkuar për lëndët e pazgjedhura dhe të paekzekutuara deklaron Skënder She�kiu. “Ka vend për përmirësim, por një numër i gjykatësve si ta gjejnë një vend tjetër pune do të shkonin aty”.

Ndërkohë që kryesuesi Enver Peci, deklaron që e gëzon fakti se nga viti në vit gjyqësori po rritet dhe se raporti paraprak ishte më i keq se ky i fundit. Problemet logjistike, lëndët etj., mund të përmirësohen. Njëkohësisht kryesuesi premton se do të mundohen të përmirësohen edhe më tutje në punën e tyre.

12. Uniformat gjyqësore

Përdorimi i uniformave nga ana e gjykatësve, trupi gjykues, prokurori dhe avokati jo vetëm se është kërkesë procedurale por ndikon në imazhin pozitiv që krijohet për a t m o s fe re n e p u n ë s p ro fe s i o n a l e s ë gjykatave dhe funksionimin e tyre, kur ato përdoren.

Kryetari i trupit gjykues ose gjykatësi i çështjes, do të duhej që me rastin e �illimit të s h qy r t i m i t g jyq ë s o r të ku j d e s e j p ë r respektimin e e qarkores së lëshuar nga Gjykata Supreme dy vite më parë, dhe e cila ka të b ë j e m ë re s p e k t i m i n e ko d i t të uniformës nga gjykatësit, prokurorët dhe avokatët , e c i la rregul lohet edhe më d i s p o z i t a t e t i k e . M o s r e s p e k t i m i i Urdhëresave Administrative (Qarkores për bartje të uniformës) konsiderohet shkelje e Kodit të Etikës dhe Sjelljes Profesionale për Gjyqtarë nga gjykatësit dhe prokurorët.

Që nga viti 2010 kur më shumë se në 50 për qind të seancave gjyqësore nuk përdorej uniforma nga askush, tash ajo nuk vishet vetëm nga rreth 35 për qind.Shih tabelen.

Tabela 12: Uniformat gjyqësore 2010 - 2012


44

113 Ibid


115 Kodi i Etikës dhe Sjelljes Profesionale për Gjyqtarë, Neni 10, Pika 2.C

N ë b a z ë të t a b e lë s , m u n d të vë re j m ë përmirësimin e respektimit të kodit të veshjes së uniformës, më c'rast në vitin 2012, uniforma është përdorur në më shumë se 20% nga të gjithë, në 54.4% të gjykimeve të monitoruara është përdorur pjesërisht kundrejt rreth 34% sa ishte përdorur në vitin 2010 nga të gjithë dhe pjesërisht.

Tabela në vijim, pasqyron numrin dhe përqindjen e seancave të monitoruara gjatë vitit 2012, në të cilat uniformat nuk janë përdorur fare, janë përdorur nga të gjithë dhe janë përdorur pjesërisht, vetëm nga gjykatësit, prokurorët apo avokatët.

Tabela 13: Përdorimi i uniformave gjyqësore


45

Përdorimi i uniformave nga gjykatësit , prokurorët dhe avokatët , ka � i l luar të respektohet më shumë, në krahasim më vitet e kaluara. Tabela në vijim, pasqyrojnë p ë r d o r i m i n d h e m o s p ë r d o r i m i n e uniformave nga viti 2010, deri në 2012. Në tabelën në vijim, mund të shihet numri dhe

përqindja e seancave në të c i lat janë përdorur dhe nuk janë përdorur uniformat në seancat e monitoruara.Tabela 13: Uniformat gjyqësore


46


Nga monitorimi i BIRN, është identi�ikuar se vetëm në rreth 20 për qind të seancave të monitoruara të mbajtura, uniforma është përdorur nga të gjithë, ndërsa në të gjitha ra s te t t j e ra , u n i fo r m a o s e n u k ë s h të përdorur nga askush me rreth 25 për qind, është përdorur nga trupi gjykues në rreth 30 përqind, trupi gjykues dhe prokurori në rreth 20 për qind të seancave të monitor-uara.

Gjatë tryezës për diskutimin e të gjeturave të BIRN nga gjyqësia për vitin 2012, pjesëma-

rrësit gjykatës dhe prokuror, deklaruan se kanë mungesë të uniformave, për cka kërkuan përsëri nga KGjK dhe KPK që të sigurojnë uniforma të mjaftueshmë për të gjithë.

Kreytarja e Gjykatës Komunale në Gjakovë A � i j e t e S a d a - G l l o g j a n i , d e k l a ro i s e posedojnë vetëm katër uniforma, përkundër faktit se në Gjykatën Komunale në Gjakovë, janë tetë gjykatës. Kryetarja shton gjithashtu se iu kishin drejtuar më kërkesë KGjK-së, mirëpo që ende nuk kanë

mar përgjigje. “Pra ne duhet të ndërrohemi ndër veti duke i huazuar ato të pakta që kemi”, deklaron kryetarja Sada-Gllogjani. Për mungesën e uniformave deklaron gjithashtu kryetari i Gjykatës Komunale në Kamenicë Zijadin Spahiu, sipas të cilit edhe gjykata e tij, ka mungesë të uniformave të mjaftueshmë.Në anën tjetër kryesuesi i KGjK-së Enver Peci, pranon se ka mungesë të uniformave të mjaftueshmë për të gjithë. Ndër të tjera kryesuesi shton se është shqyrtuar mungesa e uniformave dhe beson që gjatë vitit 2013, të gjitha gjykatat do të jenë të pajisur më numrin e mjaftueshëm të uniformave.Ed h e p s e p ë rd o r i m i i u n i fo r m ë s n ga gjykatësit, prokurorët dhe avokatët është përmirësuar nga viti në vit, mos-mbajtja e u n i f o r m ë s , v a z h d o n t ë j e t ë e n d e e pranishme në seancat gjyqësore. Mbajtja e uniformës, do t'i jepte ngjyrë tjetër gjykimit, me c'rast përshtypja dhe konsiderata edhe tek pjesëmarrësit tjerë në shqyrtimet gjyqësore, do të ishte me e respektueshme për gjykatat.

Kryetari i trupit gjykues/ gjykatësi i çështjes, d o të d u h e j q ë m e ra s t i n e � i l l i m i t të s h qy r t i m i t g jyq ë s o r të ku j d e s e j p ë r respektimin e këti j rregull i edhe nga prokurorët dhe avokatët. BIRN vazhdon të konsiderojë se është e nevojshme bartja e u n i f o r m ë s n g a t ë g j i t h ë g j y k a t ë s i t , prokurorët dhe avokatët gjatë shqyrtimëve gjyqësore.

REKOMANDIME

Rekomandimet për Parlamentin e Kosovës:

Edhe pse kanë qenë rekomandime nga viti i kaluar, BIRN ka identi�ikuar se ende nuk janë plotësuar këto rekomandime, të ci lat m b e t ë n p r a p ë r e k o m a n d i m e p ë r Parlamentine Kosovës:- Komisioni parlamentar për legjislacion e gjyqësi, duhet të monitorojë në mënyrë më rigoroze zbatimin e legjislacionit gjyqësor;- Komisioni për legjislacion e gjyqësi, duhet të lejojë qasje më aktive të shoqërisë civile në procedimin dhe miratimin e legjislacionit gjyqësor;

Rekomandimet për Qeverinë e Kosovës:

Rekomandimet e paplotësuara nga viti i kaluar:- Qeveria e Kosovës duhet të garantojë transparencë në përpilimin e legjislacionit nga fusha e drejtësisë;- Qeveria e Kosovës duhet të sigurojë buxhet të mjaftueshëm në përputhje me kërkesat e KGjK-së;- Qeveria e Kosovës duhet të sigurojë mjete t ë m j a f t u e s h m e p ë r p r o g r a m i n e dëshmitarëve të mbrojtur; - Qeveria e Kosovës duhet të ndajë fonde për ndërtimin e objekteve të standardeve bashkëkohore për gjykatat e vendit;- Qeveria e Kosovës duhet të procedojë ligjin për pensionet e gjykatësve;- Qeveria e Kosovës, duhët të miratojë rregullorën për certi�ikimin e përkthyesve gjyqësor


47

117Ibid.


Rekomandimet për Këshillin Gjyqësor të Kosovës:Monitorimi i BIRN, ka përcjellur problemet e gjyqësorit në vazhdimësi gjatë 4/5 vitëve të

monitorimit të gjyqësisë, me cka mund të vërehet një përmirësim i vogël nga vitit në vit, sidomos në gjërat teknike si në tabelën në vijim:

Sipas Raportit të vitit 2010 dhe 2011, të cilat gjithashtu janë rekomandime të raportit 2012, del se Këshilli Gjyqësor i Kosovës nuk ka arritur që: - të sigurojë transparencë më të madhe në dhënien e informatave me detaje për veprimtarinë e gjyqësorit;- të bëjë vlerësimin e performancës së � l e t ë d o r ë z u e s v e d h e t ë m a r r m a s a disiplinore ndaj �letëdorëzuesve të cilët neglizhojnë punën e tyre; -të ndërmarrë masat e nevojshme për mospërdorimin e telefonave brenda objektit të gjykatës;-të kujdeset për respektimin e kodit të uniformës në shqyrtimet gjyqësore;-të sigurojë që seancat gjyqësore të mbahen në sallat e gjykimeve, atëherë kur kjo është e mundur;

-të sigurojë që pranë secilës gjykatë të f u n k s i o n o j ë s i s t e m i i l a j m ë r i m i t t ë gjykimeve në tabelën e shpalljeve;-të ndërmarrë masat e nevojshme ndaj gjykatësve që shkelin të drejtat procedurale të palëve;-të kujdeset për hapjen e faqes zyrtare të internetit ku do të shpalleshin koha dhe vendi i mbajtjes së gjykimeve si dhe ku do të bëhej shpallja e aktgjykimeve;-Kryetarët e trupave gjykues/ gjykatësit duhet të informojnë kryeprokurorin për mungesën e prokurorit publik në seancat që ndjekin sipas detyrës zyrtare;-të kujdeset për aktivizimin dhe respektimin e sistemit të audio dhe video incizimit të seancave gjyqësore;


48

- Gjykatësit e çështjes duhet të kujdesen që ftesat gjyqësore të shënohen të plota dhe të jenë të mbyllura ashtu si është paraparë më ligj; - Kryetari i trupit gjykues/ gjykatësi i çështjes dhe administratori , duhet të la jmërojnë në komisionet përkatëse disiplinore rastet kur �letëdorëzuesit nuk kanë dorëzuar ftesën në mënyre të rregullt; - Kryetari i trupit gjykues/gjykatësi i çështjes nuk duhet të përdorin telefonin celular gjatë shqyrtimit gjyqësor; - Kryetari i trupit gjykues/gjykatësi i çështjes duhet të sigurojë mbarëvajtjen e shqyrt imit g jyqësor duke mos le juar përdorimin e telefonit gjatë shqyrtimit gjyqësor nga palët dhe pjesëmarrësit tjerë në gjykim;- KGjK, përkatësisht sekretariati i KGjK-së duhet të kërkojë nga administratorët e gjykatave model, zbatimin e programit për gjykatat model;- Gjykatësit duhet që përmes kolegjiumeve t ë c a k t o j n ë p o l i t i k ë t ë p ë r b a s h k ë t ndëshkimore për lëndë të cilat përsëriten;- Gjykatësit duhet të aplikojnë politikë ndëshkimore adekuate për kryerësit e ve p rave p e n a l e q ë k a n ë t ë b ë j n ë m ë zgjedhjet në proporcion me veprat e kryera;- Gjykatësit duhet të jenë më të koordinuar me prokurorët më rastin e caktimit të gjykimeve;- KGjK përmes një qarkore, duhet të ndalojë praktikën e marrjes së numrave të rinj të lëndëve më urdhër ndëshkimor, me rastin e ankimimit të tyre; - G j y k a t ë s i t j a n ë t ë o b l i g u a r q ë t ë konstatojnë në procesverbal gjithë rrjedhën e shqyrtimit gjyqësor;- KGjK dhe USAID, duhet të vazhdojnë me programin për regjistrimin dhe reduktimin e lëndëve të ekzekutimeve.-Duhet të angazhohet dhe të koordinohet me Policinë e Kosovës dhe komunat e Kosovës

për zgjidhjen e problemit të emërtimit të rrugëve dhe vendbanimeve nëpër komunat e Kosovës;-KGjK më kërkesën e gjykatave përkatëse, duhet ta rrisë numrin e �letëdorëzuesve; - KGjK duhet të kërkojë përgjegjësi dhe llogari nga PTK për mënyrën e shpenzimit të mjeteve për postierët që kryejnë përgjegjësi në lidhje më ftesa;- KGjK duhet të bëjë projekte lidhur me rrit jen e hapësirave për gjykatës dhe personel të gjykatës në kuadër të rritjes së numrit të gjykatësve.- KGjK duhet të intervenojë sa më shpejt që të krijohen kushtet për hapësirat e veçanta për dëshmitarët e mbrojtur;- Këshilli Gjyqësor i Kosovës, duhet të ndërmarrë të gjitha masat disiplinore ndaj gjykatësve dhe personelit tjetër të gjykatave, për fajin e të cilëve janë parashkruar lëndët;- Këshilli Gjyqësor i Kosovës, përkatësisht Departamenti për Statistika, duhet të ketë të gjitha statistikat e lëndëve të parashkruara nga të gjitha gjykatat të ndara dhe të �iltruara në mënyrë adekuate dhe veç e veç;- Këshilli Gjyqësor i Kosovës, sa më parë duhet të sanksionojë me rregulla ligjore çështjen e lajmërimit ndërmjet gjykatave për personat ndaj të cilëve janë duke u zhvilluar procedura;- Të gjitha Gjykatat e Kosovës duhet të kryejnë obligimin e njoftimit të gjykatave kompetente për personat ndaj të cilëve zhvillohen procedura;- Këshilli Gjyqësor i Kosovës duhet të bëjë uni�ikimin e interpretimit të udhëzimit administrativ 2008/02, më anë të të cilit të gjitha gjykatat interpretojnë në mënyre unike dispozitat për taksat; - Këshilli Gjyqësor i Kosovës, duhet të sigurojë përkthim adekuat për palët në procedurë në shqyrtimet gjyqësore që ka nevojë;


49

Ndër rekomandimet e pakëta që KGjK ka arritur t'i përmbushë gjatë vitit të kaluar, janë më sa vijon:- të plotësojë numrin vakant të gjykatësve dhe prokurorëve në gjykata të të gjitha niveleve;- Të sigurojë objekte për gjykatat e reja themelore dhe departmentët e reja;- Ka �illuar të ndjekë shkelësit e procedurave gjyqësore në gjykime;- KGjK ka siguruar projektorët LCD për të g j i tha gjykatat të c i lat shërbejnë për shpalljën e gjykimëve

Rekomandimet për Këshillin Proku-rorial të Kosovës:

Rekomandimet nga viti i kaluar, të cilat nuk janë plotësuar në KPK janë më sa vijon:

- Prokurorët duhet të jenë më të koordinuar me gjykatësit më rast in e caktimit të gjykimeve;- Prokurorët duhet të jenë më të përgatitur në përfaqësimin e aktakuzave;- KPK (Këshilli Prokurorial i Kosovës), duhet të marrë masa ndaj prokurorëve të cilët shkojnë në përfaqësimin e aktakuzave pa aktin akuzues, të cilën në raste të caktuara huazojnë nga gjykatësit;- KPK duhet të sigurojë transparencë më të lartë të prokurorëve dhe gatishmëri të tyre për të qenë më komunikativ ndaj mediave dhe qytetarëve, gjithmonë duke mos i rrezikuar hetimet dhe proceset gjyqësore.

Të plotësuara:- KPK duhet të plotësojë pozitat e zbrazëta m e p r o k u r o r ë n ë t ë g j i t h a n ive l e t e prokurorive;

Rekomandimet për Policinë e Kosovës:

- Duhet ta njoftojë gjykatën për moszbatimin e urdhëresës dhe arsyen pse e njëjta nuk është zbatuar;- Duhet të ndërmarrë masat e nevojshme n d a j a t y re p o l i c ëve q ë n u k z b a to j n ë urdhëresat e gjykatës, apo që neglizhojnë përgjegjësitë e tyre ndaj gjykatave.


50

Ismet Kabashi, Kryeprokurori i Shtetit dhe kryesues i Këshillit Prokurorial të Kosovës, KPK;

Avdi Dinaj, Gjykata Supreme e Kosovës;

Ali Rexha, Prokuroria Speciale e Kosovës;

Aishe Qorri Berisha, zëdhënëse e Këshillit Gjyqësor të Kosovës, KGjK;

Liridonë Kozmaqi, zëdhënëse e Kryeprokurorit të Shtetit;

Shyqyri Syla, Prokuroria e Qarkut në Mitrovicë;

Makifete Saliuka, Gjykata Komunale në Prishtinë;

Ramiz Azizi, Gjykata Komunale në Gjilan;

Sadedin Gacaferi, Gjykata Komunale në Pejë;

Bashkim Hyseni, Gjykata Komunale në Ferizaj;

Gani Zabeli, Gjykata Komunale në Lipjan;

Nuredin Abazi, Gjykata Komunale në Suharekë;

Ramadan Gudaçi, Gjykata Komunale në Kaçanik;

Ali Selimaj, Prokuroria Komunale në Gjakovë;

Skender She�kiu, Gjykata Komunale në Viti;

Zijadin Spahiu, Gjykata Komunale në Kamenicë;

Daut Behrami, Gjykata Komunale në Gllogofcë;

Jashar Gashi, Gjykata Komunale në Klinë;

Nezir Bytyqi, Gjykata Ekonomike e Qarkut në Prishtinë;

A�ijete Sada – Gllogjani, Gjykata Komunale në Gjakovë;

Rabije Jakupi, Prokuroria Komunale në Gjilan;

Enver Sokoli, Prokuroria Komunale në Prizren;

Ramadan Shatri, Gjykata Komunale në Istog;

Afrim She�kiu; Prokuroria e Qarkut në Gjilan.

FALËNDERIME

BIRN sinqerisht falënderon të gjithë pjesëmarrësit e mëposhtëm në tryezën e rrumbullakët për kohën e tyre, reagimet dhe transparencën e treguar gjatë diskutimit të problemeve të sistemit gjyqësor dhe gjetjeve nga procesi i monitorimit të gjykatave:


51

raporti vjetor i monitorimit te gjykatave court … · cilat vepra penale të korrupsionit janë...

Documents