ratchaburi province ประพนธ์ เล็กสุมา/ prapon leksuma 1...

วารสารสงคมศาสตรวจยJOURNAL FOR SOCIAL SCIENCES RESEARCH

ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2561Vol.9 No. 2 July-December 2018 85

แนวทางการฟนฟแหลงทองเทยวชมชนตลาดน�าเหลาตกลก อ�าเภอด�าเนนสะดวก จงหวดราชบร

RECOVERY GUIDELINES FOR THE COMMUNIY-BASED TOURISM AT LAO TUK LUK FLOATING MARKET, DAMNOEN SADUAK DISTRICT,

RATCHABURI PROVINCE

ประพนธ เลกสมา/ PRAPON LEKSUMA1

ชนดา เสยงเพราะ/ CHANIDA SEANGPROA2

น�าผง เพงผล/ NAMPHUNG PENGPON2

จราภรณ คงมาก/ JIRAPORN KONGMAK2

ปรตา งามพรงศร/ PARITA NGAMPRINGSRI2

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาบรบทของพนทตลาดน�าเหลาตกลก 2) ศกษา ความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลก และ 3) สงเคราะหแนวทางการฟนฟ ตลาดเหลาตกลก โดยใชการวจยแบบผสมวธในสวนของการวจยเชงคณภาพเกบขอมลจากผ ทม สวนเกยวของกบการทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกดวยการสมภาษณเชงลกกบกลมเปาหมาย4กลมคอ กลมผน�าชมชนกลมผประกอบการรานคา กลมชาวบานในพนทตลาดน�าเหลาตกลกและกลม นกทองเทยวจ�านวนทงหมด32คนวเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเชงเนอหาสวนการวจยเชงปรมาณเกบขอมลจากนกทองเทยวทเดนทางเขามายงตลาดน�าเหลาตกลกดวยแบบสอบถามจ�านวน124คนและวเคราะหขอมลดวยสถตเบองตน ผลการวจยพบวา 1) ตลาดน�าเหลาตกลกเปนตลาดน�าแหงแรกของจงหวดราชบร เปน ตลาดน�าเกาทมอายยาวนานมามากกวา 100 ป ชมชนมความโดดเดนในเรองของวถชวตรมน�า แบบจน 2)นกทองเทยวมความพงพอใจในดานความเปนเอกลกษณของอาคารบานเรอน กจกรรม การทองเทยวการเขาถงการบรการแกนกทองเทยวสงอ�านวยความสะดวกและบคลากรทางทองเทยว โดยรวมอยในระดบมาก 3) แนวทางการฟนฟการทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลก ประกอบดวย 1) การฟนฟเชงพนท เปนการฟนฟดานสงอ�านวยความสะดวกและการเขาถงแหลงทองเทยว 2)การฟนฟเชงออกแบบ เปนการฟนฟดานการบรการการทองเทยว และกจกรรมในแหลงทองเทยว

1อาจารยดร.สาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรมคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม2นกศกษาสาขาวชาการทองเทยวและการโรงแรมคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม


ปท 9 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2561Vol.9 No. 2 July-December 201886

และ 3) การฟนฟเชงเศรษฐกจและสงคม เปนการฟนฟดานสงดงดดใจทางการทองเทยว และ ดานบคลากร

ค�าส�าคญ:แหลงทองเทยวชมชน,การฟนฟ,ตลาดน�า

ABSTRACT

Thisresearchaimedto:1)studythecontextofLaoTukLukFloatingMarketarea; 2)studythetouristsatisfactiontowardLaoTukLukFloatingMarket;and3)synthesizethe recoveryguidelinesof community-based tourism inLaoTukLukFloatingMarket.Mixedmethod was used in this study.For qualitative research, data were collected from stakeholders in the LaoTukLukFloatingMarket. The in-depth interviewwasdonewith 4 targetgroups.Theywere1)community leaders,2) shopoperators,3) localpeople in Lao Tuk Luk FloatingMarket, and 4) tourists, totaling 32 people. The qualitative data wereanalyzedbycontentanalysis.Forthequantitativeresearch,datawerecollectedfrom 124touristsofLaoTukLukFloatingMarketandanalyzedbybasicstatistics. The research revealed that 1) LaoTukLukFloatingMarketwas the first floatingmarketinRatchaburiProvince,andwasolderthan100years.ThecommunitywasuniqueintermsofChinesewaterfrontlifestyle.2)Thetouristsweresatisfiedwiththeuniquenessofhousing,tourismactivities,accessibility,servicesfortourists,facilitiesandtourismstaffatahighlevel.3)Therecoveryguidelinesforcommunity-basedtourisminLaoTukLukFloating Marketcomprised3aspects.Thesewere:1)area revitalization in termsof facilitiesand accessibilitytotheattraction;2)designrevitalizationintourismservicesandactivities;and3)economicandsocialrevitalizationintermoftourismattractionandstaff.

Keywords:community-basedtourism,recovery,floatingmarket

บทน�า นโยบายเรงดวนในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตามยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและยงยนตามกรอบนโยบายของรฐบาลนน ครอบคลมถงเรองการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว (แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564) เนองจากอตสาหกรรมทองเทยวถอเปนอตสาหกรรมหลกทสรางรายไดใหกบประเทศไทยโดยในป2558สามารถสรางรายไดจากการทองเทยวรวม2.23ลานลานบาทแบงเปน รายไดจากนกทองเทยวชาวตางชาตประมาณ1.44 ลานลานบาทและนกทองเทยวชาวไทยจ�านวน 0.79ลานลานบาท(แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาตฉบบท2ป2560-2564)นอกจากนนอตสาหกรรม



การทองเทยวยงกอใหเกดการลงทนการจางงานและการกระจายรายไดไปสชนบทรวมถงชวยสรางความเจรญไปยงภมภาคตางๆ(บญเลศจตตงวฒนา,2557) ในปจจบนเปนยคทระบบสารสนเทศและการตดตอสอสารตลอดจนการสบคนขอมลตาง ๆทางอนเทอรเนตมความรวดเรว(InternetofThings)ขอมลขาวสารถกเผยแพรออกไปอยางรวดเรวกอใหเกดกระแสการเดนทางของนกทองเทยวเพอพกผอนจากทวทกมมโลกมายงแหลงสถานททองเทยว ทมชอเสยงตาง ๆ ซงรปแบบการทองเทยวทเกดขนตามมากคอการทองเทยวแบบมวลชน (mass tourism) นกทองเทยวกลมนมลกษณะการบรโภคทรพยากรการทองเทยวอยางสนเปลอง (ศลษา ธรานนทและประกาศตโสภณจรสกล,2559)ในขณะททรพยากรดานการทองเทยวหรอแหลงทองเทยว มความสามารถในการรองรบอยอยางจ�ากดท�าใหเกดผลทางลบกบแหลงทองเทยวโดยแหลงทองเทยว ทรดโทรมลงอยางรวดเรว สวนนกทองเทยวกอาจไดรบประสบการณการทองเทยวทไมประทบใจดงทคาดหวง เปนผลท�าใหไมอยากกลบมาทองเทยวในแหลงนนอก (ปรนธ ชณโชต และธระวฒน จนทก,2559) แนวคดเรองการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนจงถกเสนอขน โดยมงไปทแนวคดใน การสรางรปแบบการทองเทยวทมคณภาพเพอทจะหารปแบบการทองเทยวประเภทอนทเหมาะสมและหาแนวทางการสรางนวตกรรมใหมๆ เพอการทองเทยวโดยไมสรางผลกระทบทางลบเหมอนทผานมา ซงสอดคลองกบแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต ฉบบท 2พ.ศ. 2560-2564 ในยทธศาสตรท 1 การพฒนาคณภาพแหลงทองเทยวสนคาและบรการดานการทองเทยวใหเกดความสมดลและยงยนจงน�าไปสแนวคดการทองเทยวเชงทางเลอก (alternative tourism) ซงเปนรปแบบการทองเทยว ทตอบสนองกลมนกทองเทยวคณภาพโดยทผ มสวนเกยวของทกฝายทงดานภาครฐผประกอบการและชมชนรวมกนพฒนามลคาการทองเทยวใหแกนกทองเทยวเชนการทองเทยวเชงนเวศ(geo-tourism)การทองเทยวเชงเกษตร(agro-tourism)การทองเทยวเชงนเวศ(ecotourism)และการทองเทยวชมชนเปนตน(ศลษาธรานนทและประกาศตโสภณจรสกล,2559) การทองเทยวโดยชมชน(community-based tourism) คอ การทองเทยวทค�านงถงความยงยนของสงแวดลอม สงคม และวฒนธรรม ก�าหนดทศทางในการบรหารจดการโดยชมชน เพอชมชนและชมชนมบทบาทเปนเจาของมสทธในการจดการดแลเพอใหเกดการเรยนรแกผมาเยอนโดยมองวาการทองเทยวตองท�างานครอบคลม5ดานพรอมกนทงการเมองเศรษฐกจสงคมวฒนธรรม และสงแวดลอมโดยมชมชนเปนเจาของ โดยประเทศไทยมแหลงทองเทยวทมการจดการโดยชมชน เกดขนหลายจงหวดเชนจงหวดสมทรสงครามจงหวดนครปฐมและจงหวดราชบร เปนตน(วระพลทองมาและนวลจนทรทองมา,2551) จงหวดราชบรถอเปนดนแดนวฒนธรรมแหงลมแมน�าแมกลองและสายหมอกแหงขนเขา ตะนาวศร เปนจงหวดหนงทตงอยในภาคกลาง ดานทศตะวนตกมพนทชายแดนตดกบประเทศพมา แบงการปกครองออกเปน 10 อ�าเภอ ไดแก อ�าเภอเมองราชบร อ�าเภอโพธาราม อ�าเภอบานโปง อ�าเภอบางแพอ�าเภอด�าเนนสะดวกอ�าเภอวดเพลง อ�าเภอปากทอ อ�าเภอจอมบง อ�าเภอสวนผง



และอ�าเภอบานคา ภายในจงหวดราชบร เปนเมองทมความหลากหลายของสถานททองเทยว เหมาะส�าหรบการเดนทางทองเทยวในวนหยดและสามารถเดนทางทองเทยวไดในระยะเวลาสน ๆ ไมวาจะเปนการเดนทางมาทองเทยวแบบครอบครวหรอกลมเพอนสามารถเพลดเพลนกบสถานท ทองเทยวทหลากหลาย รานอาหารและกจกรรมทนาสนใจ ท�าใหปจจบนจงหวดราชบรมสถานท ทองเทยวเกดขนมากมาย เชนอทยานหนเขางตลาดอมยมหมบานชางด�าเนนสะดวกและตลาดน�า เหลาตกลกเปนตน(ส�านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดราชบร,2557) ตลาดน�าเหลาตกลก เปนตลาดน�าแหงแรกของจงหวดราชบรทมอายยาวนานกวา 140 ป ซงตงอยบรเวณปากคลองลดพลต�าบลด�าเนนสะดวกอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบรในอดตพนทมสภาพเปนทราบลมเมอถงฤดน�าหลากท�าใหเกดน�าทวมพนทเกอบทงหมดของอ�าเภอด�าเนนสะดวก จนกระทงพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระราชด�ารวา เนอทดนในเขตอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบรและอ�าเภอบานแพวจงหวดสมทรสาครเปนพนทดนราบลมมอาณาบรเวณ หลายหมนไร หากใหขดคลองขนโดยผานพนททงสองอ�าเภอกจะเกดประโยชนมากมายแกราษฎร ทประกอบอาชพการเกษตรโดยชาวจนถอเปนแรงงานหลกในการขดคลองด�าเนนสะดวกเมอประมาณปพ.ศ. 2409-2411 ในครงนนและไดตงถนฐานอยรมสองฝงคลองมาจนถงปจจบน เมอประมาณ ป พ.ศ. 2510 การทองเทยวแหงประเทศไทยไดน�าภาพของตลาดน�าเหลาตกลกออกเผยแพรแกสายตานกทองเทยวทวโลกจนเปนทรจก และมชอเสยงทางการทองเทยวตลาดน�า แตตอมาเมอม การสรางถนนและมการเปดตลาดน�าจ�านวนมากในหลายพนทประกอบกบสภาพแวดลอมของชมชน ตลาดน�าเหลาตกลกมความเสอมโทรมลงตามเวลาคนในชมชนไมใหความส�าคญเกยวกบการทองเทยว ขาดการสรางความรวมมอของคนภายในชมชนท�าใหการพฒนาการทองเทยวในพนทเปนไปอยางไรทศทางจงท�าใหตลาดน�าเหลาตกลกเงยบเหงาไมคอยมนกทองเทยวเดนทางมาทองเทยวเหมอน ในอดต(วรรณสนศภรตนและคณะ,2558) จากปญหาเรองความเสอมโทรมของพนทท�าใหไมไดรบความนยมทางการทองเทยวในปจจบนของตลาดน�าเหลาตกลก ซงคณะผ วจยเหนถงความส�าคญและศกยภาพของแหลงทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกจงมความสนใจศกษาแนวทางการฟนฟการทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกจงหวดราชบรเพอน�าผลวจยมาใชเปนแนวทางในการอนรกษวถชวต ประเพณ วฒนธรรม และเพมคณคาใหกบ การทองเทยวในพนทรวมถงฟนฟใหตลาดน�าเหลาตกลกกลบมาไดรบความนยมอกครง

วตถประสงค 1.เพอศกษาบรบทของพนทตลาดน�าเหลาตกลกอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบร 2.เพอศกษาความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลกจงหวดราชบร 3.เพอสงเคราะหแนวทางการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลกอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบร



แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 1. นยามศพททเกยวของ ตลาดน�า หมายถง แหลงทองเทยวทมเอกลกษณรปแบบวถชวตรมน�า พรอมกบเสนห ความเปนไทย โดยเหนภาพการใชชวตในอดตจนกลายเปนแหลงดงดดความสนใจจากนกทองเทยว(พรนภาธนโพธวรตน,2551) พฤตกรรมนกทองเทยวหมายถงการประพฤตหรอปฏบตของนกทองเทยวการแสดงออกในขณะเดนทางทองเทยวอาจจะเปนค�าพดการกระท�าสหนาหรอทาทางเชนการเยยมชมแหลงทองเทยว ถายรป รบประทานอาหาร ซงการแสดงออกนนอาจมรากฐานมาจากอปนสยหรอความตองการ พนฐานของแตละคนทอาจคลายคลงหรอแตกตางหรออาจมาจากสงแวดลอมหรอประสบการณทไดรบขณะนน(ศภลกษณอครางกร,2555) การทองเทยวชมชนคอการทองเทยวทชมชนเปนผก�าหนดกระบวนการทศทางและก�าหนดรปแบบการทองเทยวของตนเอง ชาวบานทกคนเปนเจาของทรพยากรทองเทยวนน ๆ และมสวนได สวนเสยทเกดจากการทองเทยวซงการทองเทยวทจดโดยชมชนนนมจดขายทหลากหลายทงธรรมชาตประวตศาสตรวฒนธรรมประเพณวถชวตการอนรกษรวมทงมการพฒนารปแบบเพอสรางความยงยนสคนรนลกหลานและเกดประโยชนตอทองถนอยางแทจรง(สนธสโรบล,2546) การฟนฟหมายถงการปรบปรงฟนฟประกอบดวย3ดานไดแกการฟนฟเชงพนทการฟนฟเชงออกแบบและการฟนฟเชงเศรษฐกจและสงคม(ยงธนศรพมลเสถยร,2556) 2. งานวจยทเกยวของ วรรณวมลภนาค(2558)ไดศกษาศกยภาพชมชนในการจดการทองเทยวโดยชมชนกรณศกษาตลาดน�าอมพวาโดยพบผลการวจยทเปนความคดเหนและขอเสนอแนะในแนวทางการเสรมสรางศกยภาพชมชนในการจดการทองเทยวโดยชมชนของตลาดน�าอมพวาไดแกการรกษาอตลกษณชมชนการรกษาสงแวดลอมการเพมมลคาใหแกผลตภณฑชมชนการวางแผนการจดการทองเทยวโดยชมชนในระยะยาวและสงเสรมการมสวนรวมในชมชน เจตนสฤษฎสงขพนธและคณะ(2559)ไดศกษาวจยเรองความพงพอใจของนกทองเทยวทมาใชบรการตลาดน�าคลองแหอ�าเภอหาดใหญจงหวดสงขลาโดยผลการวจยพบวากลมองคประกอบความพงพอใจการใชบรการแบงเปน3 ดาน ไดแก ดานการบรการและความปลอดภย ดานสถานท ทองเทยวและสนคาดานสงแวดลอมและความสะอาดนกทองเทยวมความพงพอใจมาใชบรการตลาดน�า คลองแห ดานสถานททองเทยวและสนคาอยในระดบมาก สวนดานสงแวดลอมและความสะอาด ดานการบรการและความปลอดภยอยในระดบปานกลางและนกทองเทยวมความถในการทองเทยวตลาดน�าคลองแหตอเดอนแตกตางกนมความพงพอใจมาใชบรการตลาดน�าคลองแหดานการบรการและความปลอดภยแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ในขณะทนกทองเทยวทมเพศอายระดบการศกษารายไดเฉลยตอเดอนแตกตางกนมความพงพอใจทกดานไมแตกตางกน



ณฐพรดอกบญนาคและฐาปกรณทองคานช(2556)ไดศกษาวจยเรองการมสวนรวมของชมชนในการจดการการทองเทยวในตลาดรอยปสามชกอ�าเภอสามชกจงหวดสพรรณบรผลการวจยพบวาการมสวนรวมของคนในชมชนในการจดการดานการทองเทยวนนคนในชมชนมสวนรวมในการจดการการทองเทยวในระดบมาก โดยเฉพาะในดานของการจดการดานสถานททจะเขามามสวนรวม ทงในดานวางแผนการประชมนโยบายหรอแสดงความเหนตางๆดานของสงอ�านวยความสะดวกนนชมชนจะมสวนแคการแสดงความคดเหนวาดหรอไมตองการหรอไมตองการแตไมไดเขามามสวนรวมในการวางแผนคดนโยบายหรอการจดการมากแตอยางใดและดานบคลากรประชาชนหรอคนในชมชนนนมสวนรวมมากแตในสวนของการจดการดานกฎเกณฑทางการทองเทยวในตลาดรอยปสามชกนนคนในชมชนมสวนรวมลดลงหากเทยบกบดานอนๆ เนองจากปจจบนกฎเกณฑตางๆ คอกฎทไดปฏบตสบตอกนมาไมไดมการวางกฎเกณฑทตายตว

วธด�าเนนการ การวจยครงนใชวธการวจยแบบผสานวธ (mixed methods research) มขนตอน การด�าเนนงานวจย3ขนตอนสามารถแสดงรายละเอยดของขนตอนการศกษาดงน ขนตอนท 1 การศกษาบรบทพนทของตลาดน�าเหลาตกลก อ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบรดวยการวจยเอกสารและการสมภาษณเชงลก 1.1ผ วจยไดศกษาเอกสารแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของของขอมลระดบทตยภมจากหลากหลายแหลงขอมลการศกษาประกอบดวยขนตอนการรวบรวมเอกสารการคดเลอกเอกสารและการวเคราะหเอกสารเพอน�าไปใชในการสรางแบบสมภาษณ 1.2น�าแบบสมภาษณทไดจากขนตอนท1.1น�าไปสมภาษณเชงลกกบผ ทมสวนเกยวของกบการทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกประกอบดวยกลมผน�าชมชน4คนกลมผประกอบการรานคา 10คนกลมชาวบานในพนท 10คน และกลมนกทองเทยว 8 คน ทเปนนกทองเทยวชาวไทยและ เคยมาทองเทยวในตลาดน�าเหลาตกลกมากกวา1ครงรวมทงหมด32คนตามประเดนทสงเคราะห ไดจากการวจยเอกสาร คอขอมลบรบทพนททางการทองเทยวของตลาดน�าเหลาตกลก ในดาน ของประวตความเปนมาทรพยากรการทองเทยวและศกยภาพทางการทองเทยว 1.3น�าขอมลทไดไปตรวจสอบขอมลดวยวธการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา(triangulation)ดวยการตรวจสอบแหลงขอมลการตรวจสอบดานผวจยและการตรวจสอบสามเสาดานทฤษฎ ขนตอนท 2 การศกษาความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลกดวย การวเคราะหสถตเบองตนดวยโปรแกรมส�าเรจรป ผ วจยสรางแบบสอบถามดวยการสงเคราะหเอกสารงานวจยทเกยวของรวมกบขอมลบรบทเบองตนทไดจากการวจยในขนท 1 หลงจากนนน�าแบบสอบถามไปตรวจสอบหาคาความเทยงตรงของเนอหา(IOC)กบผ เชยวชาญ3คนประกอบดวยผ เชยวชาญดานการวจยเชงปรมาณ1คนและ



ผ เชยวชาญดานการวจยทางทองเทยว2คนโดยทกขอค�าถามมคาคะแนนระหวาง0.67-1.00จงน�าไปใชในแบบสอบถาม ส�าหรบประชากรทใชในการศกษา ไดแก นกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวยงตลาดน�า เหลาตกลก โดยคดเลอกกลมตวอยางดวยการใชหลกความนาจะเปนแบบการสมโดยบงเอญ (accidental sampling) ส�าหรบขนาดของกลมตวอยางใชแนวทางวธการค�านวณกลมตวอยาง ตามสตรของTaroYamane(Yamane,1967)แตการลงพนทจรงนนเนองจากมนกทองเทยวเขามา ในชวงเวลาของการเกบรวบรวมขอมลในพนทของตลาดน�าเหลาตกลกจ�านวนนอย ท�าใหเกบแบบสอบถามไดเพยง124คน เมอไดขอมลจากนกทองเทยวแลวผ วจยน�าแบบสอบถามไปวเคราะหสถตเบองตนดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส�าเรจรป ขนตอนท 3 การสงเคราะหแนวทางการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลกโดยใชผลการวจยเบองตน จากดานบรบทและความพงพอใจของนกทองเทยวเปนพนฐานในสรางแบบสมภาษณ น�าไปใชสมภาษณเชงลกผ ทมสวนเกยวของประกอบดวย กลมผน�าชมชน 4คนกลมผประกอบการรานคา 10 คน กลมชาวบานในพนท 10 คน และกลมนกทองเทยว 8 คน รวมทงหมด 32 คนน�าขอมล การสมภาษณมาวเคราะหเชงเนอหา(contentanalysis)ประกอบดวยการจดหมวดหมตามประเดนทศกษาจากนนท�าการสรปและตความและสงเคราะหแนวทางการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลก

ผลการวจย 1. ขอมลบรบทของพนทตลาดน�าเหลาตกลก อ�าเภอด�าเนนสะดวก จงหวดราชบร ตลาดน�าเหลาตกลกตงอยบรเวณปากคลองลดพล อ�าเภอด�าเนนสะดวก จงหวดราชบร เปนตลาดน�าแหงแรกของจงหวดราชบรมอายยาวนานมากกวา 100 ป มความงดงามของเรอนไมแบบจนและวถชวตแบบจนรมสองฝงคลอง คลองแหงนถกขดขนโดยพระราชด�ารสของรชกาลท 4 เพอเชอมใหเปนคลองสามจงหวด คอ จงหวดสมทรสาครจงหวดสมทรสงครามและจงหวดราชบร ถอเปนศนยกลางในดานการคาขายและขนสงสนคาในอดต นอกจากนวฒนธรรมประเพณของ ชาวบานตลาดน�าเหลาตกลกทยงคงสบทอดตอกนมา ไดแก เทศกาลไหวเจาทชมชนตลาดน�า เหลาตกลกจดขนเปนประจ�าทกปจดทศาลเจาแมทบทมและศาลเจาตวลวย และงานววาหทางน�าประเพณดงเดมของคนในพนทตลาดน�าเหลาตกลก โดยปจจยทางการทองเทยว5ดาน(5A)ของตลาดน�าเหลาตกลกประกอบดวยสงดงดดใจทางการทองเทยวการเขาถงแหลงทองเทยวการบรการดานการทองเทยวกจกรรมการทองเทยวและสงอ�านวยความสะดวกสามารถแสดงไดดงตารางท1



ตารางท 1แสดงปจจยทางการทองเทยว5ดาน

จากตารางท1สามารถแสดงรายละเอยดแยกเปน5ดานดงน 1) สงดงดดใจทางการทองเทยว สงดงดดใจของตลาดน�าเหลาตกลกประกอบดวย4องคประกอบคอ1)ทศนยภาพ ของพนทเปนบรรยากาศรมน�าสองฝงคลอง 2) บานเรอนไมแบบจนเปนอาคารบานเรอนโบราณ สะทอนวฒนธรรมแบบจน 3) วถชวตรมน�าเปนการด�าเนนชวตของชาวบานในพนทและการคาขาย แลกเปลยนสนคาทาน�า และ 4) พพธภณฑตลาดน�าเปนสถานทเกบสงของทส�าคญของพนท เชน เรอพายชนดตางๆภาพตลาดน�าเหลาตกลกในอดตเปนตน 2) การเขาถงแหลงทองเทยว เสนทางเขาถงของตลาดน�าเหลาตกลกมความสะดวกสบายสามารถเขาถงได หลากหลายเสนทางเพราะมเสนทางตดตอกบจงหวดนครปฐม ราชบร และกรงเทพมหานคร แตในสวนของปายบอกทางยงขาดความชดเจนไมมความโดดเดนเพราะมขนาดปายทเลก 3) การบรการดานการทองเทยว ตลาดน�าเหลาตกลกมการใหบรการดานขอมลแกนกทองเทยวโดยชาวบานทอาศยอยทพนทมความรเรองประวตความเปนมาสามารถใหขอมลขาวสารและน�าเทยวผานการนงเรอเพอชม วถชวตรมน�า โดยการจดน�าเทยวถอเปนสวนหนงของการอนรกษวถชวตแบบดงเดมและสรางรายไดใหกบคนในชมชนอกดวย 4) กจกรรมการทองเทยว ตลาดน�าเหลาตกลกประกอบดวยกจกรรมทหลากหลายทนกทองเทยวสามารถรวมท�า กจกรรมกบคนในชมชน เชน การลองเรอชมสวนซงเปนการน�าเทยวโดยการเรอพายชมวถเกษตร ของชาวบาน และกจกรรมอน ๆ เชน การปนจกรยาน การท�าขนมไทย การเรยนพบใบตอง และ การตกบาตรตอนเชาเปนตน

8

ตารางท 1แสดงปจจยทางการทองเทยว 5 ดาน

สงดงดดใจทาง การทองเทยว

การเขาถงแหลงทองเทยว

การบรการดาน การทองเทยว

กจกรรมการทองเทยว สงอานวย ความสะดวก

1. ทศนยภาพของพนท 2. บานเรอนไมแบบจน 3. วถชวตรมนา 4. พพธภณฑตลาดนา

1. เสนทาง 2. ปายบอกทาง

1. การบรการดานขอมล 2. การใหบรการดาน การจดนาเทยว

1. นงเรอพาย 2. เดนชมสวน 3. ปนจกรยาน 4. การเรยนทาขนม/ พบใบตอง 5. ตกบาตรตอนเชา

1. ทพกแรม 2. ลานจอดรถ 3. ทนงสาธารณะ 4. รานอาหาร 5. โรงพยาบาลดาเนน สะดวก

จากตารางท 1 สามารถแสดงรายละเอยดแยกเปน5 ดานดงน 1) สงดงดดใจทางการทองเทยว สงดงดดใจของตลาดนาเหลาตกลกประกอบดวย 4 องคประกอบคอ 1) ทศนยภาพของพนท

เปนบรรยากาศรมนาสองฝงคลอง 2) บานเรอนไมแบบจนเปนอาคารบานเรอนโบราณสะทอนวฒนธรรมแบบจน 3) วถชวตรมนาเปนการดาเนนชวตของชาวบานในพนทและการคาขายแลกเปลยนสนคาทางนา 4) พพธภณฑตลาดนาเปนสถานทเกบสงของทสาคญของพนท เชน เรอพายชนดตางๆ ภาพตลาดนาเหลาตกลกในอดต เปนตน

2) การเขาถงแหลงทองเทยว เสนทางเขาถงของตลาดนาเหลาตกลกมความสะดวกสบายสามารถเขาถงไดหลากหลาย

เสนทางเพราะมเสนทางตดตอกบจงหวดนครปฐม ราชบร และกรงเทพมหานครฯ แตในสวนของปายบอกทางยงขาดความชดเจน ไมมความโดดเดนเพราะมขนาดปายทเลก

3) การบรการดานการทองเทยว ตลาดนาเหลาตกลกมการใหบรการดานขอมลแกนกทองเทยวโดยชาวบานทอาศยอยทพนท

มความรเรองประวตความเปนมา สามารถใหขอมลขาวสารและนาเทยวผานการนงเรอเพอชมวถชวตรมนา โดยการจดนาเทยวถอเปนสวนหนงของการอนรกษวถชวตแบบดงเดมและสรางรายไดใหกบคนในชมชนอกดวย

4) กจกรรมการทองเทยว ตลาดนาเหลาตกลกประกอบดวยกจกรรมทหลากหลายทนกทองเทยวสามารถรวมทา

กจกรรมกบคนในชมชน เชน การลองเรอชมสวนซงเปนการนาเทยวโดยการเรอพายชมวถเกษตรของชาวบาน และกจกรรมอนๆ เชน การปนจกรยาน การทาขนมไทย การเรยนพบใบตอง และการตกบาตรตอนเชา เปนตน



5) สงอ�านวยความสะดวก ตลาดน�าเหลาตกลกมสงอ�านวยความสะดวกใหแกนกทองเทยวทหลากหลาย เชน ลานจอดรถขนาดใหญซงไมมคาบรการมทพกแรมซงมเอกลกษณสะทอนวถชวตรมน�ามรานจ�าหนายอาหารและเครองดมทหลากหลายและมโรงพยาบาลด�าเนนสะดวกอยบรเวณใกลเคยงคอยใหบรการยามฉกเฉนแตตลาดน�าเหลาตกลกยงขาดหองน�าสาธารณะส�าหรบนกทองเทยวโดยในปจจบนการใชบรการหองน�าจ�าเปนตองขอใชบรการจากผประกอบการรานคาในพนท 2. ความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลก

ตารางท 2 แสดงความถและรอยละขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

9

5) สงอานวยความสะดวก ตลาดนาเหลาตกลกมสงอานวยความสะดวกใหแกนกทองเทยวทหลากหลาย เชน ลานจอด

รถขนาดใหญซงไมมคาบรการ มทพกแรมซงมเอกลกษณสะทอนวถชวตรมนา มรานจาหนายอาหารและเครองดมทหลากหลาย และมโรงพยาบาลดาเนนสะดวกอยบรเวณใกลเคยงคอยใหบรการยามฉกเฉน แตตลาดนาเหลาตกลกยงขาดหองนาสาธารณะสาหรบนกทองเทยว โดยในปจจบนการใชบรการหองนาจาเปนตองขอใชบรการจากผประกอบการรานคาในพนท

2. ความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดนาเหลาตกลก ตารางท 2แสดงความถและรอยละขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลสวนบคคล ความถ (n=124) รอยละ 1. เพศ

ชาย หญง

58 66

46.77 53.23

2. อาย ตากวา 25 ป 26-34 ป 35-50 ป 50-60 ป มากกวา 60 ป

48 26 32 12 6

38.71 20.97 25.81 9.68 4.83

3. รายไดตอเดอน นอยกวา 10,000 บาท 10,000-20,000 บาท 20,000 ขนไป

54 26 44

43.55 20.97 35.48

4. การศกษา ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

58 46 20

46.77 37.10 16.13

5. ลกษณะการทองเทยว ครอบครว เพอน ครก คนเดยว คณะทวร อน ๆ

68 32 12 4 6 2

54.84 25.81 9.68 3.23 4.84 1.60



จากตารางท 2 พบวาขอมลทางดานประชากรของนกทองเทยวทเดนทางมาตลาดน�า เหลาตกลกสวนมากเปนเพศหญง (รอยละ 53.23) อายนอยกวา 25 ป (รอยละ 38.71) มรายได นอยกวา 10,000บาท (รอยละ 43.55) มการศกษาระดบต�ากวาปรญญาตร (รอยละ 46.77) และ เดนทางมาทองเทยวกบครอบครว(รอยละ54.84)

ตารางท 3 แสดงผลความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอแหลงทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลก

จากตารางท 3 พบวาความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลกโดยรวม อยในระดบมาก โดยดานทไดความพงพอใจมากทสด ไดแก ดานการใหบรการทางการทองเทยว (4.73) รองลงมาคอ ดานกจกรรมการทองเทยว (3.69) ดานสงอ�านวยความสะดวก (3.68) ดานการเขาถง(3.61)ดานบลากร(3.55)และดานสงดงดดใจทางการทองเทยว(3.27)ตามล�าดบ

10

จากตารางท 2 พบวาขอมลทางดานประชากรของนกทองเทยวทเดนทางมาตลาดนาเหลาตกลก

สวนมากเปนเพศหญง (รอยละ 53.23) อายนอยกวา 25 ป (รอยละ 38.71) มรายไดนอยกวา 10,000 บาท (รอยละ 43.55) มการศกษาระดบตากวาปรญญาตร (รอยละ 46.77) และเดนทางมาทองเทยวกบครอบครว (รอยละ 54.84) ตารางท 3 แสดงผลความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอแหลงทองเทยวตลาดนาเหลาตกลก

ขอมลสวนบคคล คาเฉลย (Mean) (n=124)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD)

ความหมาย

เชงพนท 1. ดานสงอานวยความสะดวก เชน ทพกแรม

หองนาสาธารณะ เปนตน 2. ดานการเขาถงแหลงทองเทยว เชน ปายบอกทาง

เสนทางการเขาถง เปนตน

3.68

3.61

0.94

0.88

มาก

มาก

เชงออกแบบ 3. ดานการใหบรการทองเ ทยว เชน การใหบรการ

ดานขอมล เปนตน 4. ดานกจกรรมในแหลงทองเทยว เชน ประเภทกจกรรม

ความเหมาะสม เปนตน

4.73

3.69

0.78

0.92

มากทสด

มาก

เชงเศรษฐกจและสงคม 5. ดานสงดงดดใจทางการทองเทยว เชน ทศนยภาพ

ผลตภณฑ เปนตน 6. ดานบคลากร เชน จานวนบคลากร ทกษะการใหบรการ

ความรการทองเทยว เปนตน

3.27

3.55

0.88

0.86

ปานกลาง

มาก

รวมเฉลย 3.76 0.92 มาก จากตารางท 3 พบวาความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดนาเหลาตกลกโดยรวมอยใน

ระดบมาก โดยดานทไดความพงพอใจมากทสดไดแก ดานการใหบรการทางการทองเทยว(4.73) รองลงมาคอดานกจกรรมการทองเทยว (3.69) ดานสงอานวยความสะดวก(3.68) ดานการเขาถง(3.61) ดานบลากร(3.55) และดานสงดงดดใจทางการทองเทยว(3.27)ตามลาดบ

3. แนวทางการฟนฟตลาดนาเหลาตกลก



3. แนวทางการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลก จากการศกษาสามารถสงเคราะหแนวทางการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลกได 3 แนวทาง คอการฟนฟเชงพนทการฟนฟเชงออกแบบและการฟนฟเชงเศรษฐกจและสงคมดงภาพท1

11

การฟนฟเชงพนท

- ดานสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยว - ดานการเขาถงแหลงทองเทยว

การฟนฟเชงออกแบบ

-ดานกจกรรมการทองเทยว - ดานการบรการการทองเทยว

การฟนฟเชงเศรษฐกจและสงคม

- ดานสงดงดดใจทาง การทองเทยว - ดานบคลากรในพนท

แนวทางการฟนฟตลาดนาเหลาตกลก อาเภอดาเนนสะดวก จงหวดราชบร

จากการศกษาสามารถสงเคราะหแนวทางการฟนฟตลาดนาเหลาตกลกได 3 แนวทาง คอ การฟนฟเชงพนท การฟนฟเชงออกแบบ และการฟนฟเชงเศรษฐกจและสงคมดงภาพท 1

ภาพท 1 โมเดลการฟนฟตลาดนาเหลาตกลก อาเภอดาเนนสะดวก จงหวดราชบร

3.1 การฟนฟเชงพนท มลกษณะการฟนฟทางกายภาพโดยคานงถงสภาพของพนทเปนหลก สาหรบพนทตลาดนาเหลาตกลกสามารถแบงได 2 ดานคอ ดานสงอานวยความสะดวก และดานการเขาถงแหลงทองเทยว

1)ดานสงอานวยความสะดวกทางการทองเทยว จากการศกษาพบวา ตลาดนาเหลาตกลกมจานวนหองนาสาธารณะทไมเพยงตอ

นกทองเทยว ดงนนตลาดนาเหลาตกลกควรมการฟนฟหองนาสาธารณะเดมทอยในสภาพเสอมโทรมใหกลบมาใชบรการได รวมถงการสรางหองนาสาธารณะเพมเพออานวยความสะดวกแกนกทองเทยว นอกจากการจดสรางแลว ควรมการวางแผนการบรหารจดการใหคนในชมชนมสวนรวมในการดแลเพอใหอยในสภาพทพรอมใชบรการสาหรบนกทองเทยว

ในสวนของลานจอดรถอยใกลกบสถานททองเทยวซงมความสะดวกแกนกทองเทยว แตยงขาดการดแลเอาใจใสจากคนในชมชน โดยคนในชมชนควรวางแผนบรหารใหจดการดแลใหลานจอดรถอยในสภาพทพรอมใช และควรมการจดทาแผนทสาหรบการทองเทยวตลาดนาเหลาตกลกไวทลานจอดรถเพออานวยความสะดวกใหแกนกทองเทยว

การจดการขยะภายในตลาดนาเหลาตกลก ถงขยะทมอยภายในตลาดนาเหลาตกลกมจานวนไมเพยงพอและถงขยะทมอยตงอยในสถานททไมเหมาะสม ดงนน ชมชนตลาดนาเหลาตกลกควรมการฟนฟในเรองของการจดหาถงขยะไวสาหรบบรการเพอเพมความสะดวกใหกบตวนกทองเทยวและเพอ

ภาพท 1 โมเดลการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลกอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบร

3.1 การฟนฟเชงพนท มลกษณะการฟนฟทางกายภาพโดยค�านงถงสภาพของพนท เปนหลก ส�าหรบพนทตลาดน�าเหลาตกลกสามารถแบงได 2 ดาน คอ ดานสงอ�านวยความสะดวก และดานการเขาถงแหลงทองเทยว 1)ดานสงอ�านวยความสะดวกทางการทองเทยว จากการศกษาพบวาตลาดน�าเหลาตกลกมจ�านวนหองน�าสาธารณะทไมเพยงตอนกทองเทยวดงนนตลาดน�าเหลาตกลกควรมการฟนฟหองน�าสาธารณะเดมทอยในสภาพเสอมโทรมใหกลบมาใชบรการไดรวมถงการสรางหองน�าสาธารณะเพมเพออ�านวยความสะดวกแกนกทองเทยวนอกจากการจดสรางแลว ควรมการวางแผนการบรหารจดการใหคนในชมชนมสวนรวมในการดแล เพอใหอยในสภาพทพรอมใชบรการส�าหรบนกทองเทยว ในสวนของลานจอดรถอยใกลกบสถานททองเทยวซงมความสะดวกแกนกทองเทยว แตยงขาดการดแลเอาใจใสจากคนในชมชน โดยคนในชมชนควรวางแผนบรหารใหจดการดแลให ลานจอดรถอยในสภาพทพรอมใชและควรมการจดท�าแผนทส�าหรบการทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกไวทลานจอดรถเพออ�านวยความสะดวกใหแกนกทองเทยว การจดการขยะภายในตลาดน�าเหลาตกลกถงขยะทมอยภายในตลาดน�าเหลาตกลก มจ�านวนไมเพยงพอและถงขยะทมอยตงอยในสถานททไมเหมาะสมดงนนชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรมการฟนฟในเรองของการจดหาถงขยะไวส�าหรบบรการเพอเพมความสะดวกใหกบตวนกทองเทยวและเพอรกษาความสะอาดภายในชมชนดวยและชมชนควรรวมกนท�าถงขยะใหมความนาสนใจและตงถงขยะใหอยในพนททเหมาะสม



ตลาดน�าเหลาตกลกยงขาดผลตภณฑชมชนทมเอกลกษณ ดงนนชมชนตลาดน�า เหลาตกลกควรมการฟนฟในเรองของสนคาและผลตภณฑทท�าใหนกทองเทยวไดรจกกบตลาดน�า เหลาตกลกมากยงขนจากสนคาทชมชนมอย โดยสนคาควรมความแตกตางและแสดงจดเดนของ ตลาดน�าเหลาตกลก การใหบรการดานความปลอดภยส�าหรบตลาดน�าเหลาตกลก ชมชนตลาดน�า เหลาตกลกมโรงพยาบาลด�าเนนสะดวกซงอยใกลกบชมชนและใชระยะเวลาไมนานในการเดนทาง แตชมชนตลาดน�าเหลาตกลกยงไมมศนยพยาบาลหนวยยอยในพนทไวคอยบรการเมอเกดเหตฉกเฉนกบนกทองเทยวทประสบอบตเหตทไมรายแรงหรอเหตทตองมการปฐมพยาบาลเบองตนกอน ดงนน ชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรฟนฟเรองของศนยพยาบาลหนวยยอยในชมชน โดยการ ขอความรวมมอจากหนวยงานหรอศนยอนามยเพอขอศนยพยาบาลหนวยยอยจากโรงพยาบาล มาประจ�าทตลาดน�าเหลาตกลกและจดแบงพนทบนพพธภณฑเปนหองไวใหกบศนยพยาบาล หนวยยอยเพอจดไวเปนพนททคอยชวยเหลอชาวบานและนกทองเทยวไดทนเวลา 2)ดานการเขาถงแหลงทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลก จ�านวนปายบอกทางทมายงตลาดน�าเหลาตกลกยงมจ�านวนไมเพยงพอและ ตวหนงสอบนปายบอกทางไมมความชดเจนท�าใหนกทองเทยวหลงหรอไมสามารถเดนทางเขามา ในพนทไดดงนนชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรฟนฟเรองของปายบอกทางโดยการเพมจ�านวน และจดท�าปายทมขนาดเหมาะสมสามารถมองเหนไดงาย เสนทางของถนนทใชเดนทางเขามายงตลาดน�าเหลาตกลกมความไมปลอดภย ในเรองของขอบถนนทไมมทกนระหวางถนนกบคนสวนเกษตรของชาวบานและในชวงของถนนกบ คอสะพาน เพราะเปนชวงโคงพอดอาจท�าใหเกดอนตรายระหวางทางตอนกทองเทยวทไมคนเคย เสนทางและอาจกอใหเกดอนตรายตอนกทองเทยวทขบรถดวยความประมาทหรอไมระมดระวง ในการขบรถ ดงนนชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรฟนฟเรองของความปลอดภยของถนนทเดนทาง ไปยงตลาดน�าเหลาตกลกโดยการท�าทกนถนนทงสองขางทางขนมาตลอดเสนทางการเดนทางเขาไปยง ตลาดน�าเหลาตกลกเพอใหเกดความปลอดภยและลดอบตเหตในการเดนทางทงชาวบานและ นกทองเทยว 3.2 การฟนฟเชงออกแบบ คอการทราบถงพนททจ�าเปนตองปรบปรงฟนฟโดยค�านงถงดานกายภาพเศรษฐกจสงคมสงแวดลอมและวฒนธรรมคอการใหชมชนมสวนรวมและสนบสนนในการท�าโครงการ เพอใหชมชนเมองทไมมคณคาในพนทเกดคณคาทางดานศลปะโดยแบงออกเปน 2แนวทางไดแกการฟนฟกจกรรมและการฟนฟการบรการดานการทองเทยว 1)การฟนฟกจกรรมของตลาดน�าเหลาตกลก ตลาดน�าไดแบงกจกรรมออกเปน 2 กจกรรม คอ กจกรรมนงเรอพายชมสวน ของชมชนตลาดน�าเหลาตกลก และการปนจกรยานชมวถชวตของชมชนตลาดน�าเหลาตกลก กจกรรมของตลาดน�าเหลาตกลกนนมความหลากหลายและเปนวถชวตชมชนตลาดน�าอยางแทจรง



ท�าใหเมอนกทองเทยวทเดนทางมายงตลาดน�าเหลาตกลกไดสมผสบรรยากาศของความสงบ ความเปนธรรมชาตของพนทและวถชวตของตลาดน�าในสมยกอน ในเรองของสถานททใชท�า กจกรรมนนมความเหมาะสมเปนอยางมาก แตในเรองของระยะเวลาในการท�ากจกรรมลองเรอ ชมสวนยงอยในความพงพอใจระดบปานกลาง รวมไปถงความเหมาะสมของราคาและความรทไดรบจากการท�ากจกรรมยงอยในความพงพอใจระดบปานกลางดงนนชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรฟนฟ ในเรองของกจกรรมส�าหรบนกทองเทยว โดยการเพมระยะเวลาในการท�ากจกรรมใหนกทองเทยวไดสมผสกบบรรยากาศตลาดน�าอยางแทจรงซงในการท�ากจกรรมตองมการใหความรแกนกทองเทยวเพมมากขนในเรองของประวตพนทตลาดน�าเหลาตกลกและการใชชวตของชาวบานรมคลองด�าเนนสะดวกใหแกนกทองเทยวไดทราบความเปนมาและควรมการประชาสมพนธงานววาหทางน�าตามศนยจดการแสดงตาง ๆ เพอท�าใหกจกรรมววาหทางน�าของตลาดน�าเหลาตกลกไดเปนทรจกของบคคลทวไป เมอมบคคลทใหความสนใจจงเกดเปนการรบจดงานววาหทางน�าทตลาดน�าเหลาตกลกขนใหกบบคคลทสนใจและเปนการสรางกจกรรมทมความแปลกใหมใหเกดความแตกตางจากสถานททองเทยวอนๆ และเพอเพมสงดงดดความสนใจจากนกทองเทยวท�าใหชมชนและชาวบานมรายไดเพมขนจาก นกทองเทยวทเดนทางเขามาท�ากจกรรมภายในตลาดน�าเหลาตกลก 2)การฟนฟบรการดานการทองเทยว 2.1) ศนยบรการขอมลนกทองเทยวและชองทางการประชาสมพนธ ชมชน ตลาดน�าเหลาตกลกยงไมมศนยบรการขอมลแกนกทองเทยว ดงนนชมชนชนตลาดน�าเหลาตกลก ควรฟนฟเรองศนยบรการขอมลใหกบนกทองเทยว โดยการจดตงศนยใหขอมลขาวสารและควรม การสรางชองทางการประชาสมพนธทหลากหลายเชนเวบไซตเฟซบกเปนตนและตองมการอพเดตขอมลขาวสารอยตลอดเวลาเพอใหนกทองเทยวสามารถตดตามกจกรรมไดในแตละวน 2.2) กฎระเบยบในการปฏบตตนของนกทองเทยวและชาวบานในชมชน ตลาดน�าเหลาตกลก ชมชนตลาดน�าเหลาตกลกยงไมมขอก�าหนดหรอกฎระเบยบทชดเจน ดงนน ชมชนชนตลาดน�าเหลาตกลกควรฟนฟในเรองของการตงกฎระเบยบในการปฏบตตนของนกทองเทยวและชาวบาน โดยการจดท�าปายทบงบอกถงขอปฏบตของชาวบานในชมชนกบนกทองเทยวขน เพอสรางขอตกลงและความเขาใจทตรงกนท�าใหเกดความเปนระเบยบในชมชน 3.3 การปรบปรงฟนฟเชงเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม เปนการพฒนาคนและ การพฒนาพนท เปนการปรบปรงสภาพการอยอาศยของประชนทอาศยอยในเขตเมองใหดขน รวมถงเพมประสทธภาพใหประชาชนมคณภาพทด และมงเนนการเพมมลคาใหกบอสงหารมทรพยมากกวาเรองคณภาพชวตซงสามารถแบงไดเปน2แนวทางดงน 1)การปรบปรงฟนฟสงดงดดใจทางการทองเทยว 1.1)ดานทศนยภาพของพนทตลาดน�าเหลาตกลกมบรรยากาศทรมรนมอากาศถายเทสะดวกท�าใหนกทองเทยวทเดนทางเขามายงตลาดน�าเหลาตกลกไดรบบรรยากาศทบรสทธ

ของสถานทแหงน รวมไปถงพนทมความสะอาด ซงบรเวณตลาดน�าเหลาตกลกและบรรยากาศ



ของตลาดน�าเปนสงทสามารถดงดดใหนกทองเทยวเขามาสมผสกบวถชวตรมน�าได แตยงมเรอยนตรบจางบางสวนทปลอยควนเครองขนสชนบรรยากาศท�าใหเกดกลนเหมนของน�ามนเครองและลอยขน มาบนบรรยากาศของตลาดน�าเหลาตกลก ดงนนชมชนตลาดน�าเหลาตกลกจงควรทจะอนรกษและมการปรบปรงฟนฟพนทใหสภาพแวดลอมมบรรยากาศทดไมเปนมลพษจากควนของเครองยนต โดยการขอความรวมมอกนจากผประกอบการเรอรบจางไมใหตดเครองยนตในบรเวณตวตลาดน�า เหลาตกลกเพอลดมลพษทางอากาศและคงเอกลกษณวถชวตของคนในชมชน 1.2) เอกลกษณของอาคารบานเรอนแบบดงเดม บานเรอนไมเกาของตลาดน�า ถอเปนความโดดเดนและเปนเอกลกษณของชมชนตลาดน�าเหลาตกลก เนองจากเปนบานไมเกาแกทงหมดตงแตมการเรมกอสรางตลาดน�าเหลาตกลกขนมา และยงเปนหองแถวเรอนไมทมความยาวและทางเดนเทาตลอดแนวซงเปนบานแบบดงเดมของคนจนในสมยกอนแตบางบานสภาพบานเรอนมความเสอมโทรมลงไปจากเดมเปนอยางมาก ดงนน ชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรมการปรบปรงฟนฟบานเรอนใหดมสภาพทดเหมอนเดมตงแตในอดตเมอมการปรบปรงฟนฟบานควรอนรกษรปแบบ บานไมแบบดงเดมไวไมใหความเปนเอกลกษณทโดดเดนของชมชนเลอนหายไปควรทจะใชไมแทนการใชปนเพอทจะไดอนรกษความเปนวถชวตไทยจนรมคลองด�าเนนสะดวกไวเพอทจะสบทอดตอไปยงรนลกรนหลาน 1.3)ประเพณและวฒนธรรม ภายในชมชนตลาดน�าเหลาตกลกยงมประเพณ ทจดขนเปนประจ�าในทก ๆ ป คอเทศกาลไหวเจาแบบจน แตประเพณลงเรอลอยกระทงและประเพณงานววาหทางน�าซงเปนเอกลกษณของชมชนไดสญหายไปในปจจบนดงนนชมชนตลาดน�า เหลาตกลกจงควรผลกดนการประชาสมพนธเทศกาลไหวศาลเจา และฟนฟการจดกจกรรมประเพณ ลงเรอลอยกระทงและประเพณงานววาหทางน�าใหกลบมาอกครง เพอแสดงใหเหนถงวฒนธรรม และวถชวตรมน�าแบบคนจนดงเดมอนเปนจดเดนของพนทตลาดน�าเหลาตกลก 2)การฟนฟดานบคลากร จากการสมภาษณประชาชนในพนทและการสอบถามนกทองเทยวทเดนทาง เขามาทองเทยวยงตลาดน�าเหลาตกลกพบวา ภายในตลาดน�าเหลาตกลกมประชาชนทมความร ความเขาใจ ในเรองของการทองเทยวอยในระดบปานกลางท�าใหเกดระบบการจดการทองเทยว ไมเปนระบบและท�าใหการจดการพนททองเทยวของชมชนตลาดน�าเปนไปไดอยางไมมประสทธภาพแตประชาชนในพนทสามารถใหบรการนกทองเทยวไดดวยความเตมใจและมมนษยสมพนธทด ตอนกทองเทยวทเดนทางมายงตลาดน� าเหลาตกลก ดงนน ตลาดน� าเหลาตกลกควรทจะ ไดรบการฟนฟในเรองของความรความเขาใจเกยวกบการทองเทยวภายใน โดยจดการอบรม เพอสรางความรความเขาใจใหกบประชาชนทอยในพนทตลาดน�าเหลาตกลกใหไปในทศทางเดยวกน ใหแหลงทองเทยวมประสทธภาพมากขน และใหนกทองเทยวเกดความประทบใจจากการตอนรบ ของประชาชนในพนท ทมความรทสามารถอธบายสถานททองเทยวใหกบนกทองเทยวทงชาวไทย และชาวตางชาตเขาใจไดงายและถกตองมากยงขน



อภปรายผล ในสวนของบรบทพนทตลาดน�าเหลาตกลก ตลาดน�าเหลาตกลกถอเปนตลาดน�าแหงแรก ของประเทศไทยมการขดคลองขนในสมยรชกาลท 4 เพอเชอมการตดตอของคลองในสามจงหวด คอ จงหวดสมทรสาคร จงหวดสมทรสงคราม และจงหวดราชบร เมอมการขดคลองขนจงเกด ศนยการคาขายและขนสงสนคา โดยชาวบานสวนใหญจะประกอบอาชพเกษตรกรน�าผลผลต ทางการเกษตรพายเรอออกมาขายเพอหารายได ซงเปนวถชวตรมน�าของคนในสมยกอน และเมอ มนกทองเทยวเดนทางเขามาจงท�าใหตลาดน�าเหลาตกลกกลายเปนแหลงทองเทยวทสอถงวถชวต ในอดตมาจนถงปจจบน ซงพบวาสอดคลองกบวรรณสนศภรตน และคณะ (2558) และอภญญา สายสดธง (2553) ไดกลาวไววา อ�าเภอด�าเนนสะดวกในสมยกอนเปนทราบลม มปาดงไผ และ ตนเสอหมอบ ไมมคลองมากมายเหมอนเชนในปจจบน เปนชมชนชาวจนแตจวและจนไหหล�าตงแต ครงเมอเรมขดคลองด�าเนนสะดวก โดยพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ขดเมอประมาณปพ.ศ.2409-2411เพอเชอมแมน�าแมกลองและแมน�าทาจนโดยชาวจนซงเปนแรงงานหลกในการขดคลองในครงนนและไดตงรกรากอยรมสองฝงคลอง เมอการทองเทยวแหงประเทศไทย ไดน�าภาพของตลาดน�าปากคลองลดพลออกเผยแพรแกสายตานกทองเทยวชาวตางชาตเมอประมาณปพ.ศ.2510ตลาดน�าปากคลองลดพลในฐานะของตลาดน�าด�าเนนสะดวกจงไดมชอเสยงมาจนถงปจจบน ในสวนของการศกษาความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลก จงหวดราชบร พบวาความพงพอใจเปนองคประกอบส�าคญในการตดสนใจมาทองเทยวของนกทองเทยว โดยใชปจจยทางดานการทองเทยวทง 5 ดาน คอ ดานสงดงดดใจทางการทองเทยว ดานการเขาถง แหลงทองเทยว ดานกจกรรมการทองเทยว ดานสงอ�านวยความสะดวก และดานการบรการทาง การทองเทยวซงสอดคลองกบอภญญาสดสายธง(2553)ทกลาวไววาการศกษาความพงพอใจของ นกทองเทยวจะตองศกษาความพงพอใจในดานตางๆ จ�านวน5ดานไดแกดานสถานทหรอสงดงดดใจ ของสถานททองเทยว ดานกจกรรมการทองเทยว ดานสงอ�านวยความสะดวกของสถานท ดานการให บรการของผ จ�าหนายสนคาและผ ใหบรการ และดานการเขาถงแหลงทองเทยว ซงคอการส�ารวจ ความพงพอใจโดยรวมของนกทองเทยวทมตอตลาดน�า ซงจากทผ วจยไดศกษาความพงพอใจของ นกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลกพบวา ทศนคตของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลก มความพงพอใจในดานสถานททองเทยวมากทสด ทงในเรองของทศนยภาพทมความสวยงาม มความรมรน รวมถงความเปนเอกลกษณของอาคารบานเรอนและวถชวตของชมชนซงสอดคลอง กบงานวจยของสวจชย เสมา (2550) และเจตนสฤษฎ สงขพนธ และคณะ (2559) ทกลาววา

นกทองเทยวชาวไทยมความพงพอใจเกยวกบสถานททองเทยวและสนคาในแหลงทองเทยวซงม ความนาสนใจในหมนกทองเทยวอยในระดบมากสวนดานการบรการการทองเทยวและความปลอดภย อยในระดบปานกลางสวนดานความพงพอใจทรองลงมาอยในระดบปานกลางของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าเหลาตกลกคอดานการเขาถงแหลงทองเทยวและดานสงอ�านวยความสะดวกคอตลาดน�า



เหลาตกลกมการเขาถงแหลงทองเทยวทหลากหลายโดยสามารถเขาถงไดโดยรถสวนตวมรถโดยสารผานและสามารถนงเรอเขามาไดดวย รวมถงมสถานทจอดรถทพยงพอ รองลงมาเปนดานกจกรรม การทองเทยวซงสอดคลองกบงานวจยของพชรดา มงคงนวคณ (2555) ทกลาวไววา ดานชองทาง การจดจ�าหนายและดานความสะดวกในการเดนทางมาทองเทยว คอการมรถโดยสารผานและม สถานทจอดรถทเพยงพอและปลอดภยมความพงพอใจระดบปานกลาง การสงเคราะหแนวทางในการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลกอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบรจากการวเคราะหขอมลพบวาแนวทางการฟนฟตลาดน�าเหลาตกลกแบงไดเปน 3ประเดนหลก คอ การฟนฟเชงพนทการฟนฟเชงออกแบบและการฟนฟเชงเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรมซงสอดคลองกบรปแบบการปรบปรงฟนฟของยงธนศรพมลเสถยร(2556)ไดกลาวไววาการปรบปรงฟนฟสามารถแบงออกได3กรณคอ1)การปรบปรงฟนฟเชงพนทเชนพนททางประวตศาสตรพนททมความลาสมยบางสวนและพนททมความลาสมยอยางสนเชง2)การปรบปรงฟนฟเชงออกแบบคอการปรบปรงฟนฟชมชนเปนแนวคดทค�านงถงดานกายภาพเศรษฐกจสงคมสงแวดลอมและวฒนธรรมเขามาเกยวของ3)การปรบปรงฟนฟเชงเศรษฐกจสงคม คอการพฒนาคนและการพฒนาเศรษฐกจดงนน จากการ ทผ วจยไดศกษาบรบทพนทและความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอชมชนตลาดน�าเหลาตกลก พบวา ควรฟนฟดานการบรการดานการทองเทยวมากทสด เชน ศนยบรการดานสขภาพหรอ ศนยพยาบาลหนวยยอยรวมไปถงชองทางการประชาสมพนธซงชมชนยงไมมการใหบรการการทองเทยว ส�าหรบนกทองเทยวจงควรฟนฟโดยสรางขนมาใหม และสงทชมชนควรฟนฟรองลงมาในระดบมาก คอดานการเขาถงแหลงทองเทยว เชน ปายบอกทางควรมการฟนฟใหกลบมามสภาพดและท�าปาย บอกทางใหมทมเอกลกษณและเพมจ�านวนปายบอกทางใหมากยงขนดานกจกรรมในแหลงทองเทยวควรฟนฟโดยการเพมระยะเวลาในการท�ากจกรรมและมการออกแบบกจกรรมทแปลกใหมแตสอใหเหนถงวถชวตรมน�าดานสงอ�านวยความสะดวกควรมการฟนฟหองสขาสาธารณะใหมความสะอาดและดานบคลากรในพนทชมชนควรมการจดอบรมใหกบประชาชนในพนทอยางสม�าเสมอ เพอเพมความรความสามารถสวนในดานสงดงดดใจทางการทองเทยวของชมชนนกทองเทยวเหนวาเปนสงทโดดเดนของชมชนเนองจากชมชนมทศนยภาพทรมรนอากาศถายเทพนทมความสะอาดและมบานเรอนไมและวถชวตทเปนเอกลกษณสงเหลานถอเปนองคประกอบหลกทดงดดใหนกทองเทยวเดนทางมายงตลาดน�าเหลาตกลก ชมชนจงควรอนรกษฟนฟทรพยากรและสภาพแวดลอมของชมชนไว เชน การอนรกษฟนฟบานเรอนจากททรดโทรมใหกบมามสภาพดโดยยงคงเอกลกษณดงเดมไวและจากการสมภาษณประชาชนในพนทตองการใหชมชนมการฟนฟประเพณทแสดงถงวฒนธรรมทเคยจดและ หายไปจากชมชน คอ งานววาหทางน�าและลงเรอลอยกระทง ชมชนควรฟนฟและอนรกษทงสองประเพณนไว ซงทงหมดนลวนเปนสงทสามารถสงผลตอการเปลยนแปลงชมชนไปในดานบวก ทงสงผลตอเศรษฐกจสงคมวฒนธรรมของชมชนคอถามการทองเทยวเกดขนในชมชนและมนกทองเทยว เขามาทองเทยวจะเปนการสรางรายไดใหกบชาวบานในพนทอกหนงชองทาง ชมชนจงตองอนรกษและฟนฟทงสภาพแวดลอมและวฒนธรรมของชมชนไวเพอใหชาวบานและนกทองเทยวทเขามา



ทองเทยวเหนคณคาของทรพยากรตางๆทมชมชนมอยแลว ซงสอดคลองกบงานวจยของอรสรา เสยานนท(2553)ทกลาวไววาการเจรญเตบโตอยางรวดเรวของการทองเทยวสงผลตอการเปลยนแปลงทงในดานเศรษฐกจสงคมวฒนธรรมวถชวตและสงแวดลอมของคนในชมชนทองถนและจะชวยใหชมชนเขาใจและตระหนกถงคณคาของการจดการการทองเทยวและรจกการอนรกษทรพยากรและ สงแวดลอม

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าผลการวจยไปใช 1.1 จากผลการวจยพบวาชมชนตลาดน�าเหลาตกลกมเอกลกษณทางดานประเพณ และวฒนธรรมทไดรบความสนใจจากนกทองเทยวจ�านวนมากในอดต เชน การววาหทางน�า และ การลงเรอลอยกระทง เปนตนซงควรท�าการฟนฟเปนล�าดบแรกโดยการจดอเวนทและประชาสมพนธผานสอออนไลนจะสามารถดงดดนกทองเทยวเขามาในพนทได 1.2 จากผลการวจยพบวานกทองเทยวสวนใหญเดนทางเขามาทองเทยวในพนท กบครอบครวดงนนชมชนตลาดน�าเหลาตกลกควรออกแบบกจกรรมการทองเทยวใหสอดคลองกบ กลมนกทองเทยวและพฤตกรรมนกทองเทยว 2. ขอเสนอแนะส�าหรบงานวจยครงตอไป ส�าหรบการศกษาครงตอไปควรมการศกษาในเรองของการพฒนาผลตภณฑและของทระลกตลาดน�าเหลาตกลก เพอใหตลาดน�าเหลาตกลกมผลตภณฑทเปนเอกลกษณ และเพอเปน ชองทางในการดงดดนกทองเทยวใหมความสนใจในแหลงทองเทยวมากยงขน

สรป จากการศกษาเรองแนวทางการฟนฟแหลงทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกอ�าเภอด�าเนนสะดวกจงหวดราชบร พบวาปญหาทส�าคญของตลาดน�าเหลาตกลกคอการขาดแนวทางการพฒนา การทองเทยวทเปนรปธรรม และความเสอมโทรมของพนททขาดการดแลและใหความส�าคญ โดยแนวทางการฟนฟแหลงทองเทยวตลาดน�าเหลาตกลกควรใหความส�าคญกบการฟนฟเชงพนท ดวยการพฒนาดานการเขาถงและสงอ�านวยความสะดวกทางการทองเทยวเพอสงเสรมการทองเทยวใหเกดขนอยางเปนรปธรรมและควรฟนฟทางดานการออกแบบกจกรรมการทองเทยวใหมความนาสนใจ โดยน�าเอกลกษณของพนทออกมาน�าเสนอใหตรงกบความตองการของพฤตกรรมนกทองเทยว ในปจจบน รวมถงการพฒนาเชงเศรษฐกจและสงคมดวยการพฒนาสงดงดดใจทางการทองเทยว ผานการปรบทศนยภาพแหลงทองเทยว จดกจกรรมการทองเทยวตามเทศกาลหรอประเพณ และ เชอมโยงเสนทางการทองเทยวกบพนทใกลเคยง



เอกสารอางองเจตนสฤษฎสงขพนธและคณะ.(2559).ความพงพอใจของนกทองเทยวทมาใชบรการตลาดน�า คลองแห อ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา. สงขลา:คณะศกษาศาสตรและศลปะศาสตร มหาวทยาลยหาดใหญ.ฐรชญามณเนตร.(2552).ไทยศกษาเพอการทองเทยว.ขอนแกน:คลงนานาวทยา.ณฐพรดอกบญนาคและฐาปกรณทองคานช.(2556). รายงานการวจยเรอง การมสวนรวมของ ชมชนในการจดการการทองเทยว กรณศกษาชมชนในตลาดรอยปสามชกอ�าเภอ สามชก. สพรรณบร:มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม.ธนยพร วณชฤทธา. (2551).การจดการความรในชมชน:กรณศกษาดานการจดการทองเทยว เชงนเวศโดยชมชนมสวนรวม จงหวดสมทรสงคราม. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษาบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร.บญเลศจตตงวฒนา.(2557).ธรกจไมซ. นนทบร:เฟรนขาหลวง.ปรนธ ชณโชต และธระวฒน จนทก. (2559, มกราคม–เมษายน). รปแบบการจดการทองเทยว เชงสรางสรรคของสวนผง. วารสาร Veridian E-Journal สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปะ, 9 (1),258-268.พรนภา ธนโพธวรตน. (2551).การเปรยบเทยบปจจยดงดดทสงผลใหนกทองเทยวชาวไทย ทองเทยวตลาดน�าดอนหวายและตลาดน�าวดกลางคเวยง. การศกษาคนควาดวยตนเอง ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการโรงแรมและการทองเทยว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร.พชรดามงคงนวคณ.(2555).ความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าตลงชน. วทยานพนธ บรหารธรกจมหาบณฑตสาขาวชาเศรษฐศาสตรบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยสยาม.ยงธนศรพมลเสถยร.(2556).การอนรกษฟนฟสภาพ. กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.วรรณาวงษวานช.(2546).ภมศาสตรการทองเทยว. กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.วรรณ สนศภรตน และคณะ. (2558). การพฒนากลยทธทางการตลาดของแหลงทองเทยว เชงวฒนธรรม: กรณศกษาตลาดน�าเหลาตกลก จ.ราชบร. กรงเทพฯ:สถาบนวจยและ พฒนามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ.วรรรณวมลภนาค. (2558, มกราคม-เมษายน). ศกยภาพชมชนในการจดการทองเทยวโดยชมชน กรณศกษา:ตลาดน�าอมพวา.วารสารวทยบรการมหาวทยาลยสงขลานครนทร, 26 (1), 63-74.วระพลทองมาและนวลจนทรทองมา.(2551).รายงานการวจยเรอง กลยทธการบรหารจดการ การทองเทยวโดยชมชนพนทสงในจงหวดเชยงใหม.เชยงใหม:มหาวทยาลยแมโจ.ศลษา ธรานนท และประกาศต โสภณจรสกล. (2559,กรกฎาคม-ธนวาคม). การทองเทยว เชงสรางสรรค: ทางเลอก-ทางรอดของการทองเทยวไทย. วารสารวชาการมหาวทยาลย ปทมธาน, 8 (2),38-53.



ศภลกษณอครางกร.(2555).พฤตกรรมนกทองเทยว. กรงเทพฯ:โรงพมพคลงนานาวทยา.สนธ สโรบล. (2546). การทองเทยวโดยชมชนแนวคดและประสบการณพนทภาคเหนอ. เชยงใหม:วนดาเพลส.สวจชย เสมา. (2550).ความพงพอใจในการทองเทยวพทยาและบางแสน กรณศกษาเฉพาะ นกทองเทยวชาวไทย. วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการบรหารงาน ทองถนวทยาลยการบรการรฐกจมหาวทยาลยบรพา.ส�านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดราชบร. (2557).ส�านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวด ราชบร. คนเมอ28สงหาคม2560,จากhttp:www.ratchaburi.mots.go.thอภญญาสดสายธง. (2553).ความพงพอใจของนกทองเทยวทมตอตลาดน�าด�าเนนสะดวก จงหวดราชบร. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการประกอบการบณฑต วทยาลยมหาวทยาลยศลปากร.อรสรา เสยานนท. (2553, ตลาคม-ธนวาคม). การปองกนการเสอมโทรมและการอนรกษฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของตลาดน�าอมพวา.วารสารวชาการมหาวทยาลย หอการคาไทย, 29 (4),163-172.Yamane,T.(1967). Taro statistic: An introductory analysis.NewYork:Harper&row.

ratchaburi province ประพนธ์ เล็กสุมา/ prapon leksuma 1...

Documents