ratom vircevt batumis sota rustavelis saxelmwifo universitets?

12
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #3. marti. 2013. C M Y K ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets? anonsi: „kompania, rogorc ekonomikuri siste- ma, damokidebulia mmarTvelobiTi aR- ricxvis da analizis sakuTar sistemaze, romelic mas saWiro informaciiT uzrun- velyofs. mmarTvelobiTi aRricxvis da analizis sistemis ganviTareba unda pasu- xobdes kompaniaSi mimdinare cvlilebebs. saaRricxvo informaciis formirebis spe- cifika ganpirobebulia organizaciis Sida garemos maxasiaTeblebiT da Taviseburebe- biT. konkurentuli ekonomikuri garemo arsebiT gavlenas axdens informaciulad dasabuTebul biznes-gadawyvetilebebis miRebaze“. - 4 gv. „leqciebs didi interesiT vismendiT. gvaswavlidnen cnobili mecnierebi: aleq- sandre CavleiSvili, neli dumbaZe, nadia sa- baSvili, Suqri niJaraZe, iuri sixaruliZe, grigol babiloZe, memed stamboliSvili, ko- te bolqvaZe... fakultetze Camoyalibebuli iyo „damwyeb poetTa, prozaikosTa da kriti- kosTa wre“. xelmZRvaneli iyo profesori aleqsandre CavleiSvili. sxdomebze wris wevrTa Semoqmedebis nimuSebi ganixileboda. am wreSi dafrTiandnen cnobili poetebi – zurab gorgilaZe, nodar jalaRonia, guli saluqvaZe, cisana anTaZe, SoTa zoiZe... mec vwerdi leqsebsa da novelebs. zogjer axlac mestumreba xolme muza da poeziis samyaro- Si gamaseirnebs. vfiqrob, Sevkra isini erT patara krebulad da movixado vali muzis winaSe, romelic TiTqos maZalebs amas. bevri cremlnarevi leqsi damawerina istoriul tao–klarjeTTan dakavSirebulma sevdam, muhajiri qarTvelebis guldaTuTqulma qarTulma”. - 6 gv. „niu iorki aris qalaqi, romelic yvelaze me- tad asaxavs amerikuli cxovrebis ritms da gaja- doebs Tavisi grandiozulobiT. mas arasodes sZi- navs, SegiZlia nebismier dros nebismieri survili aixdino da drois SezRuduloba ar igrZno. manhe- teni niu iorkis gulia (igi evropelebma sul raRac 25 dolarad iyides indielebisagan), Taim squerze xvdebi, Tu ra SeuZlia adamianis gonebisa da teqno- logiis sinTezs. qalaqis daCoqeba da xalxis daSi- neba scades, magram ar gamouvidaT, piriqiT 11 seq- tembris teroristuli aqtis Semdeg aq ufro meti adamiani Camovida sacxovreblad da tyupebis adgi- las, daRupulTa memorialis gverdiT, dasturad imisa, rom qalaqi Zveli cxovrebiT agrZelebs cxovrebas, ufro grandiozuli biznescentri Sen- deba. TiTqos iarebi mouSuSda, magram rodesac tyupebis win mdgar wminda petres taZarSi Sedixar, kidev erTxel ubrundebi warsuls da saswaulebisa gjera. es taZari mxolod ramdenime metriT gaxl- daT daSorebuli tyupebisagan da rodesac afeTqe- bam irgvliv yvelaferi aRgava pirisagan miwisa, ro- desac qva qvaze daduRda, taZari Seuryevlad idga, erTi minac ki ar Camsxvreula da igi im tragikuli dReebis memorialad iqca“. - 9 gv. „baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetSi menejmentis mimarTulebiT leqciebs kiTxuloben maRalkvalificiuri profesor-maswavleblebi, swavleba mimdi- nareobs Tanamedrove moTxovnebis doneze. sistematurad xdeba axalgazrda specia- listTa momzadeba da maTi staJireba ucxoeTis wamyvan universitetebSi, damya- rebulia kavSirebi ucxoeTis sxvadasxva wamyvan universitetebTan, xorcieldeba erToblivi samagistro programebi, akade- miuri personali sistematurad iRebs mo- nawileobas da iRrmavebs codnas saerTaSo- riso samecniero konferenciebsa da simpo- ziumebSi“. - 10 gv. 12 marts, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetma xelovnebisa da musikis centrSi abi- turientebisa da sazogadoebis sxva warmomadgenle- bisTvis Ria karis dRe da koncerti gamarTa. universitetis profesor-maswavleblebma abitu- rientebs gaacnes umaRlesi saswavleblis saganmanaT- leblo programebi, stipendiebi, prioritetebi, sau- niversiteto cxovreba, swavlis pirobebi, gacvliTi programebi da siaxleebi. abiturientebs bsu-s sain- formacio bukletebTan erTad samaxsovro saCuqre- bic gadasces. wels baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo uni- versitetis 40-mde sabakalavro saganmanaTleblo programaze 1075 pirvelkurseli Cairicxeba. maTgan eqvsi programa srulad dafinansdeba da swavleba ufaso iqneba. es programebia: qarTuli filologia, maTematika, fizika astronomiiT, biologia, agrono- mia da mSenebloba. „umaRlesi ganaTlebis erT-erTi ZiriTadi funq- ciaa qveynis ukeTesi momavlis uzrunvelyofa da saxelmwifos ganviTarebis xelSewyoba, rasac gan- sazRvraven umaRlesi ganaTlebis mqone kvalifici- uri kadrebi. Tqven Cvens universitetSi miiRebT saWiro cod- nas, romelic aucilebelia momavlis specialisti- saTvis. amis garanti universitetia 78-wliani ga- mocdilebiT, profesuriTa da saerTaSoriso urTi- erTobiT. swored, amitom girCevT arCevani gaakeToT ba- Tumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitet- ze“, _ ganacxada universitetis reqtorma, profe- sorma alioSa bakuriZem. _ kiTxvaze, Tu ratom unda airCion abiturienteb- ma baTumis saxelmwifo universiteti, reqtoris mo- adgilem saswavlo dargSi, irakli baramiZem aR- niSna, rom „baTumis saxelmwifo universiteti aris swored is umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba, warsulis pativiscemiT - ukeTesi momavlisken! (gagrZeleba me-3 gverdze)

Upload: dangkiet

Post on 08-Dec-2016

270 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTi #3. marti. 2013.

C M Y K

rraattoomm vviirrCCeevvTT

bbaaTTuummiiss SSooTTaa rruussTTaavveelliiss

ssaaxxeellmmwwiiffoo uunniivveerrssiitteettss??

anonsi:„kompania, rogorc ekonomikuri siste-

ma, damokidebulia mmarTvelobiTi aR-

ricxvis da analizis sakuTar sistemaze,

romelic mas saWiro informaciiT uzrun-

velyofs. mmarTvelobiTi aRricxvis da

analizis sistemis ganviTareba unda pasu-

xobdes kompaniaSi mimdinare cvlilebebs.

saaRricxvo informaciis formirebis spe-

cifika ganpirobebulia organizaciis Sida

garemos maxasiaTeblebiT da Taviseburebe-

biT. konkurentuli ekonomikuri garemo

arsebiT gavlenas axdens informaciulad

dasabuTebul biznes-gadawyvetilebebis

miRebaze“. -- 44 ggvv..

„leqciebs didi interesiT vismendiT.

gvaswavlidnen cnobili mecnierebi: aleq-

sandre CavleiSvili, neli dumbaZe, nadia sa-

baSvili, Suqri niJaraZe, iuri sixaruliZe,

grigol babiloZe, memed stamboliSvili, ko-

te bolqvaZe... fakultetze Camoyalibebuli

iyo „damwyeb poetTa, prozaikosTa da kriti-

kosTa wre“. xelmZRvaneli iyo profesori

aleqsandre CavleiSvili. sxdomebze wris

wevrTa Semoqmedebis nimuSebi ganixileboda.

am wreSi dafrTiandnen cnobili poetebi –

zurab gorgilaZe, nodar jalaRonia, guli

saluqvaZe, cisana anTaZe, SoTa zoiZe... mec

vwerdi leqsebsa da novelebs. zogjer axlac

mestumreba xolme muza da poeziis samyaro-

Si gamaseirnebs. vfiqrob, Sevkra isini erT

patara krebulad da movixado vali muzis

winaSe, romelic TiTqos maZalebs amas. bevri

cremlnarevi leqsi damawerina istoriul

tao–klarjeTTan dakavSirebulma sevdam,

muhajiri qarTvelebis guldaTuTqulma

qarTulma”. -- 66 ggvv..

„niu iorki aris qalaqi, romelic yvelaze me-

tad asaxavs amerikuli cxovrebis ritms da gaja-

doebs Tavisi grandiozulobiT. mas arasodes sZi-

navs, SegiZlia nebismier dros nebismieri survili

aixdino da drois SezRuduloba ar igrZno. manhe-

teni niu iorkis gulia (igi evropelebma sul raRac

25 dolarad iyides indielebisagan), Taim squerze

xvdebi, Tu ra SeuZlia adamianis gonebisa da teqno-

logiis sinTezs. qalaqis daCoqeba da xalxis daSi-

neba scades, magram ar gamouvidaT, piriqiT 11 seq-

tembris teroristuli aqtis Semdeg aq ufro meti

adamiani Camovida sacxovreblad da tyupebis adgi-

las, daRupulTa memorialis gverdiT, dasturad

imisa, rom qalaqi Zveli cxovrebiT agrZelebs

cxovrebas, ufro grandiozuli biznescentri Sen-

deba. TiTqos iarebi mouSuSda, magram rodesac

tyupebis win mdgar wminda petres taZarSi Sedixar,

kidev erTxel ubrundebi warsuls da saswaulebisa

gjera. es taZari mxolod ramdenime metriT gaxl-

daT daSorebuli tyupebisagan da rodesac afeTqe-

bam irgvliv yvelaferi aRgava pirisagan miwisa, ro-

desac qva qvaze daduRda, taZari Seuryevlad idga,

erTi minac ki ar Camsxvreula da igi im tragikuli

dReebis memorialad iqca“. -- 99 ggvv..

„baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo

universitetSi menejmentis mimarTulebiT

leqciebs kiTxuloben maRalkvalificiuri

profesor-maswavleblebi, swavleba mimdi-

nareobs Tanamedrove moTxovnebis doneze.

sistematurad xdeba axalgazrda specia-

listTa momzadeba da maTi staJireba

ucxoeTis wamyvan universitetebSi, damya-

rebulia kavSirebi ucxoeTis sxvadasxva

wamyvan universitetebTan, xorcieldeba

erToblivi samagistro programebi, akade-

miuri personali sistematurad iRebs mo-

nawileobas da iRrmavebs codnas saerTaSo-

riso samecniero konferenciebsa da simpo-

ziumebSi“. -- 1100 ggvv..

12 marts, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo

universitetma xelovnebisa da musikis centrSi abi-

turientebisa da sazogadoebis sxva warmomadgenle-

bisTvis Ria karis dRe da koncerti gamarTa.

universitetis profesor-maswavleblebma abitu-

rientebs gaacnes umaRlesi saswavleblis saganmanaT-

leblo programebi, stipendiebi, prioritetebi, sau-

niversiteto cxovreba, swavlis pirobebi, gacvliTi

programebi da siaxleebi. abiturientebs bsu-s sain-

formacio bukletebTan erTad samaxsovro saCuqre-

bic gadasces.

wels baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo uni-

versitetis 40-mde sabakalavro saganmanaTleblo

programaze 1075 pirvelkurseli Cairicxeba. maTgan

eqvsi programa srulad dafinansdeba da swavleba

ufaso iqneba. es programebia: qarTuli filologia,

maTematika, fizika astronomiiT, biologia, agrono-

mia da mSenebloba.

„umaRlesi ganaTlebis erT-erTi ZiriTadi funq-

ciaa qveynis ukeTesi momavlis uzrunvelyofa da

saxelmwifos ganviTarebis xelSewyoba, rasac gan-

sazRvraven umaRlesi ganaTlebis mqone kvalifici-

uri kadrebi.

Tqven Cvens universitetSi miiRebT saWiro cod-

nas, romelic aucilebelia momavlis specialisti-

saTvis. amis garanti universitetia 78-wliani ga-

mocdilebiT, profesuriTa da saerTaSoriso urTi-

erTobiT.

swored, amitom girCevT arCevani gaakeToT ba-

Tumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitet-

ze“, _ ganacxada universitetis reqtorma, profe-

sorma aalliiooSSaa bbaakkuurriiZZeemm.

_ kiTxvaze, Tu ratom unda airCion abiturienteb-

ma baTumis saxelmwifo universiteti, reqtoris mo-

adgilem saswavlo dargSi, iirraakkllii bbaarraammiiZZeemm aR-

niSna, rom „baTumis saxelmwifo universiteti aris

swored is umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba,

wwaarrssuulliiss ppaattiivviisscceemmiiTT -- uukkeeTTeessii mmoommaavvlliisskkeenn!!

(gagrZeleba me-3 gverdze)

Page 2: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

22mmaarrttii

frankofoniis dReebifrankofoniis dRee-

bis egidiT, baTumis SoTa

rusTavelis saxelmwifo

universitetSi konkursi

Catarda frangul enaSi.

testirebaSi bsu-s stu-

dentebTan erTad aWaris

sajaro da kerZo skole-

bis moswavleebi monawi-

leobdnen. konkursis me-

ore etapi 22 marts, 15:00

saaTze universitetis

saaqto darbazSi gaimar-

Teba. gamarjvebul konkursantebs sertifikatebi da samaxsovro saCuq-

rebi gadaecemaT. konkursi miznad isaxavda umaRlesi saganmanaTleblo

dawesebulebisa da franguli enis popularizacias.

RRiiaa kkaarriiss ddRReeeebbii -- 22001133

proeqt „universiteti sazogadoebisaTvis“ farglebSi baTumis SoTa

rusTavelis saxelmwifo universitetis profesor-maswavleblebma da

studentebma aWaris, guriisa da samegrelos regionebis sajaro da ker-

Zo skolebis meTormete klasis moswavleebisaTvis Ria karis dReebi ga-

marTes. proeqtis monawileebma abiturientebs umaRlesi saganmanaTleb-

lo dawesebulebis saganmanaTleblo programebi, stipendiebi, priori-

tetebi, sauniversiteto cxovreba, socialuri programebi, swavlis pi-

robebi, ucxoeTis wamyvani universitetebis gacvliTi programebi da si-

axleebi gaacnes. aseve upasuxes momavali studentebis aqtualur Se-

kiTxvebs da bsu-s sainformacio bukletebTan erTad samaxsovro saCuq-

rebi gadasces.

sakonstitucio sasamarTlos

Tavmjdomarem giorgi papuaSvilma

studentebisTvis leqcia waikiTxa1921 wlis konstituciis miRebis 92 wlis aRsaniSnavad saqarTvelos

sakonstitucio sasamarTlos Tavmjdomarem, giorgi papuaSvilma baTu-

mis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis samarTalmcodneobis

specialobis studentebs leqcia waukiTxa Temaze: ,,1921 wlis konstitu-

ciis samarTlebrivi aspeqtebi“. moxsenebebi warmoadgines aseve bsu-s

profesorebma: nugzar futkaraZem, malxaz nakaSiZem da oTar gogoliS-

vilma iseT mniSvnelovan sakiTxebze, rogoricaa: „1921 wlis 21 Teberv-

lis konstituciiT gaTavaliswinebuli adamianis ZiriTad uflebebi“,

„mmarTvelobis sistemis ZiriTadi Tvisebebi saqarTvelos 1921 wlis 21

Tebervlis konstutuciis mixedviT“ da „sazogadoebriv-politikuri vi-

Tareba baTumSi 1921 wlis Teberval-martSi“. saqarTvelos sakonstitu-

cio sasamarTloSi aseve gaimarTa qveynis pirveli konstituciis miRebis

amsaxveli fotogamofena.

zugdidis saxelmwifo

universitetTan Sexvedra

`bsu~-s gamarjvebiT dasruldafutsalis sauniversiteto

ligis morigi Sexvedra gai-

marTa universitetis spor-

tul darbazSi. erTmaneTs ba-

Tumis SoTa rusTavelis sa-

xelmwifo universitetisa da

zugdidis saxelmwifo uni-

versitetis gundebi daupi-

rispirdnen. pirveloba anga-

riSiT, 3:2 bsu-s gamarjvebiT

dasrulda. 30 marts baTumisa

da quTaisis saxelmwifo uni-

versitetebis gundebis Sex-

vedra gaimarTeba. sauniversiteto liga futsalSi saqarTvelos spor-

tisa da axalgazrdobis saqmeTa saministros mxardaWeriTa da saqarTve-

los sauniversiteto sportis federaciis organizebiT tardeba.

baTumis xelovnebisa da musikis

centrSi baTumis SoTa rusTavelis

saxelmwifo universitetma Ria ka-

ris dRe gamarTa. abiturientebi da

sazogadoebis warmomadgenlebi

umaRlesi saganmanaTleblo dawe-

sebulebis saganmanaTleblo prog-

ramebs, stipendiebs, sauniversite-

to cxovrebas, socialur, gacvliT

programebsa da siaxleebs gaecnen.

2013-2014 saswavlo wels bsu-s 40-

mde sabakalavro saganmanaTleblo

programaze 1075 pirvelkurseli

Cairicxeba. maTgan eqvsi saswavlo

programa (qarTuli filologia,

maTematika, fizika astronomiiT,

biologia, agronomia da mSeneblo-

ba) srulad dafinansdeba. Ria ka-

ris dRe koncertiT dasrulda,

romelSic monawileoba miiRes uni-

versitetis studentebma da kurs-

damTavrebulebma: luka zaqaria-

Zem, Tamuna miqelaZem, Teona CitiS-

vilma, sofo papuaSvilma, qoreog-

rafiulma ansamblma

,,tbeTma“, Tanamedrove

cekvebis jgufma ,,M style

13”-ma, qarTuli xalxuri

da saestrado simReris

ansamblebma. universite-

tis reqtorma, profe-

sorma alioSa bakuriZem

socialur mecnierebaTa,

biznesisa da samarTalm-

codneobis fakultetis

II kursis students, te-

leproeqtis ,,saqarTve-

los varskvlavis“ gamarjvebuls,

luka zaqariaZes umaRlesi saganma-

naTleblo dawesebulebis popula-

rizaciisaTvis diplomi gadasca da

swavlis gadasaxadisagan gaaTavi-

sufla.

akademiuri sabWos gadawyveti-

lebiT baTumSi azerbaijanis res-

publikis generalur konsuls- hu-

sein nizam oRli najafovs sapatio

doqtoris wodeba mieniWa. diplo-

matma mniSvnelovani wvlili Seita-

na baTumis SoTa rusTavelis sa-

xelmwifo universitetis ganviTa-

rebaSi. generaluri konsulis uSu-

alo ZalisxmeviT 2012 wlis 9 ivniss

bsu-sa da naxWevanis saxelmwifo

universitetebs Soris memorandu-

mi gaformda. misive mxardaWeriTa

da xelSewyobiT umaRles saganma-

naTleblo dawesebulebaSi gaixsna

aWarisa da naxWevanis avtonomiuri

respublikebis megobrobis audi-

toria, daarsda „heidar alievis

wignadi fondi“. gasuli wlis ag-

vistoSi baTumis SoTa rusTavelis

saxelmwifo universitetSi gamar-

Tul sazafxulo skolaSi aTi

azerbaijaneli studenti monawi-

leobda, oTxma studentma ki erT-

semestriani saganmanaTleblo

programebi gaiara. amJamad gacv-

liTi programis farglebSi naxWe-

vanis saxelmwifo universitetSi

bsu-s oTxi studenti swavlobs.

mimdinare saswavlo wlis meore

semestridan, baTumSi azerbaija-

nis respublikis generaluri kon-

suli- husein nizam oRli najafovi

sazogadoebriv sawyisebze kiTxu-

lobs saswavlo kurss: ,,saerTaSo-

riso organizaciebi“. saerTaSori-

so urTierTobebis specialobis

studentebi profesiul praqtikas

gadian sakonsuloSi.

baTumSi azerbaijanis respub-

likis generaluri konsulis- hu-

sein nizam oRli najafovis xel-

SewyobiT 2012 wlis zafxulSi nax-

Wevanis saxelmwifo universitetSi

Catarda 2 saerTaSoriso konfe-

rencia, romelSic aqtiurad mona-

wileobdnen baTumis SoTa rusTa-

velis saxelmwifo universitetis

profesor-maswavleblebi. maisSi

dagegmilia erToblivi saerTaSo-

riso simpoziumis „ali da ninos“

Catareba.

azerbaijanis respublikis generalur konsuls

husein nizam oRli najafovs universitetis

sapatio doqtoris wodeba mieniWa

uunniivveerrssiitteettiiss RRiiaa kkaarriiss ddRRee bbaaTTuummiiss

xxeelloovvnneebbiissaa ddaa mmuussiikkiiss cceennttrrSSii

Page 3: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

33mmaarrttii

gamovida filologiis mecnie-

rebaTa kandidatebis – nana cecx-

laZisa da mzia xaxutaiSvilis sain-

tereso da yvela profesiis adamia-

nisaTvis saWiro da savaldebulo

wigni – s t i l i s t i k a, romelic

ZiriTadad gankuTvnilia umaRlesi

saswavleblis studentTaTvis, mas-

wavlebelTaTvis, filologebi-

saTvis, Jurnalistebisa da sa-

kiTxiT dainteresebul pirTaTvis.

stilistika metad aqtualuri

filologiuri disciplinaa, ro-

melsac dRemde ar daukargavs Ri-

rebuleba. piriqiT, rac dro gadis,

metad gvWirdeba igi, gacilebiT

didi mniSvneloba eniWeba ,,ukeTe-

sad Tqmis xelovnebas“, radgan sti-

listikur xarvezebs vxvdebiT

sxvadasxva asakisa Tu profesiis

adamianTa metyvelebaSi. gansakuT-

rebiT TvalSi sacemi da dasanania

JurnalistTa metyvelebis gaumar-

Taoba.

,,stilistika“ mravalmxrivi da-

niSnulebis wignia, romelic Sedge-

ba eqvsi Tavisgan. pirvel TavSi gan-

xilulia zogadi stilistikis sa-

kiTxebi: stilistikis mokle isto-

ria, misi ganviTarebis etapebi, sa-

gani da wyaroebi, mimarTeba sxva

disciplinebTan. aqve garkveulia

stilis raoba, misi Tavdapirveli

da Tanamedrove mniSvnelobani; mo-

cemulia enobrivi stilis bunebis

garkvevis cda; gansazRvrulia

enobrivi da stilistikuri

norma, stilistikuri minimumi

da maqsimumi.

meore Tavi eTmoba funqci-

uri stilis diferenciaciis

aucileblobas da stilTaSo-

risi sazRvrebis aRrevas; sti-

lis saxeobaTa daxasiaTebas

stiluri niSnebiTa da xarve-

zebiT.

mesame TavSi ganxilulia

leqsikur saSualebaTa (sino-

nimis, antonimis, dialeqtiz-

mis, arqaizmis Tu sxvaTa) ga-

momsaxvelobiTi funqciebi da

stilistikuri daniSnuleba

qarTulSi.

meoTxe TavSi mocemulia

gramatikuli stilistikis sa-

kiTxebi: paralelur morfo-

logiur da sintaqsur saSua-

lebaTa gamoyeneba meti gamom-

saxvelobis misaRwevad.

mexuTe TavSi ganxilulia mxatv-

ruli stilistikis sakiTxebi: tro-

pis saxeebis stilistikuri funq-

ciebi; stilistikuri figurebi da

maTi gamoyeneba.

meeqvse Tavi eTmoba tipobrivi

Secdomebis analizs. calkeuli sa-

kiTxi ganxilulia sinqroniul da

diaqroniul WrilSi, axsnilia maTi

gamomwvevi mizezebi da mocemulia

Tavidan acilebis gzebi.

wigni avtorTa didi Sromis das-

turia. masSi, garda qarTvel kla-

sikosTa Semoqmedebidan aRebuli

masalisa, gvxvdeba JurnalistTa

metyvelebaSi, telegadacemebsa da

qarTuli presaSi arsebuli xarve-

zebi. wigns praqtikuli daniSnule-

bac aqvs, radgan naSromis TiToe-

ul Tavs erTvis mravalferovani

savarjiSoebi, kiTxvebi da testebi.

gvjera, rom wigni erTgul samsa-

xurs gauwevs yvelas, vinc darw-

mundeba, rom stilistikis codna

aucilebelia metyvelebis kultu-

ris asamaRleblad, komunikaciis

gasaioleblad da miznis advilad

misaRwevadac.

qqaarrTTuullii ffiilloollooggiiiiss

ddeeppaarrttaammeennttii

yvelasTvis saWiro wigni

romelic amzadebs maRalk-

valificiur kadrebs da aZ-

levs studentebs Sesabamis

codnas. garda amisa, uni-

versitetSi moqmedebs bev-

ri gacvliTi programa, ro-

melTa meSveobiTac stu-

dentebs damatebiTi gadam-

zadebis SesaZlebloba eq-

nebaT Sesabamis sferoebSi“.

TTaammaarr jjiinnWWaarraaZZee sa-

Cinos sajaro skolis me-

Tormete klasis moswav-

lea. Ria karis dReze mo-

sul gogonas arCevani swo-

rad aqvs gakeTebuli.

_ apirebT Tu ara swav-

lis gagrZelebas SoTa

rusTavelis saxelmwifo

universitetSi da ratom?

_ diax, am universite-

tis Sesaxeb bevri msmenia,

kargi universitetia, bevri

warCinebuli adamiani aRi-

zarda aq da vfiqrob, rom

Tu movindomeb, mec kargi

specialisti gamoval.

_ romel specialobaze

apirebT swavlis gagrZe-

lebas?

_ arCevanis winaSe var -

filologiursa da turiz-

mis specialobas Soris

vmeryeob. orive momwons da

vnaxoT, jer zustad ga-

dawyvetili ara maqvs. mimaC-

nia, rom orive sainteresoa.

xxvviiCCaa mmaammuullaaZZee - XII

klasi:

_ ra aris Tqveni dRe-

vandeli aq mosvlis miza-

ni?

_ CemTvis mTavaria swav-

la. vici, rom baTumis uni-

versiteti mTavar aqcents

studentis xarisxian ganaT-

lebaze akeTebs. minda meti

gavigo am universitetis

Sesaxeb, mis saganmanaTleb-

lo programebze, raTa Sesa-

bamisi arCevani gavakeTo.

_ romel specialobaze

apirebT swavlis gagrZe-

lebas?

_ baTumis saxelmwifo

universitetSi minda vis-

wavlo. megobrebi bevr karg

siaxles meubnebian am umaR-

les saswavlebelze da min-

da mec aq Caviricxo. rac Se-

exeba samomavlo profesias,

jer ar gadamiwyvetia, mag-

ram imedi maqvs, dRevande-

li prezentacia amaSi da-

mexmareba.

proeqtis _ „universi-

teti sazogadoebisaTvis“

farglebSi, baTumis SoTa

rusTavelis saxelmwifo

universitetis profesor-

maswavleblebma da studen-

tebma Ria karis dReebi ukve

gamarTes aWaris, guriisa

da samegrelos regionis sa-

jaro da kerZo skolebis me-

Tormete klasis moswavle-

ebisaTvis.

ssaalloommee mmJJaavvaannaaZZee,

istoriis specialobis

mesame kursis

studenti

(dasawyisi pirvel gverdze)

rraattoomm vviirrCCeevvTT bbaaTTuummiiss SSooTTaa rruussTTaavveelliiss

ssaaxxeellmmwwiiffoo uunniivveerrssiitteettss??

universitetis studenti

darina cecxlaZe saqarTvelos

Cempionia mklavWidSi

ganaTlebisa da mecnierebaTa fakultetis samkurna-

lo saqmis specialobis V kursis studenti darina cecx-

laZe saqarTvelos Cempionia mklavWidSi. saqarTvelos

mklavWidis federaciis organizebiT gamarTul saqar-

Tvelos axalgazrdul CempionatSi sxvadasxva asakob-

riv jgufSi qveynis 300-mde sportsmeni asparezobda. ba-

Tumelma mklavWi-

delma gamarjveba

gogonebs Soris 65-

kilogramian wona-

Si moipova. baTu-

mis SoTa rusTave-

lis saxelmwifo

universiteti da-

rina cecxlaZes

ulocavs gamarj-

vebas da warmate-

bebs usurvebs.

Sexvedra aWaris ganaTlebis,

kulturisa da sportis

ministrTan giorgi TavamaiSvilTan

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universite-

tis reqtori, profesori alioSa bakuriZe, administra-

ciis xelmZRvaneli ediSer CavleiSvili da profesor-

maswavleblebi aWaris ganaTlebis, kulturisa da spor-

tis ministrs- giorgi TavamaiSvilsa da ministris moad-

giles, valeri beraZes Sexvdnen. mxareebma fizikuri ga-

naTlebisa da sportis ganviTarebis koncefcia ganixi-

les. Sexvedraze saministrosa da umaRlesi saganmanaT-

leblo dawesebulebis 2014 wlis prioritetebis SemuSa-

vebasa da aWaraSi sportis maswavlebelTa da mwvrTnel-

Ta kvalifikaciis amaRlebaze imsjeles.

Page 4: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

44mmaarrttii

konkurentuli upiratesobebis miRwevaSi kompaniis erT-erT strategi-

ul resurss warmoadgens mmarTvelobiTi aRricxvis sistema Tanamedrove

kompaniebi warmoadgenen ganusazRvrel garemoSi funqcionirebad Ria eko-

nomikur sistemebs. sawarmoo-ekonomikuri urTierTobebis ganviTarebis

Tanamedrove etapze kompaniis ganviTarebis winaswar ganmsazRvreli gare-

mos gadamwyvet faqtors warmoadgens konkurencia. Mmkacri konkurentu-

li brZolis pirobebSi warmatebuli funqcionirebisaTvis saWiroa efeq-

tiani strategia.

kompaniis strategia – esaa detaluri yovelmxrivi kompleqsuri gegma,

romelic gankuTvnilia organizaciis misiis ganxorcielebis da misi mizne-

bis miRwevis uzrunvelsayofad.

warmatebuli da Sedegiani strategiis Camoyalibeba da realizeba SesaZ-

lebelia mxolod TviT kompaniis SigniT optimaluri sainformacio bazis

arsebobisas.

strategiuli mmarTvelobiTi gadawyvetilebebis misaRebad, romlebic

kompanias mdgradi konkurentuli upiratesobebis miRwevis da konkuren-

tuli brZolis pirobebSi Rirseuli funqcionirebis saSualebas aZleven,

sainformacio bazas warmoadgens mmarTvelobiTi aRricxvis da analizis

sistema. mmarTvelobiTi aRricxvis sistemis, rogorc konkurentul brZo-

laSi kompaniis strategiuli resursis mniSvnelobis gadafaseba Znelia.

viwro gagebiT mmarTvelobiTi aRricxva esaa im operatiuli informa-

ciis dagrovebis, miwodebis, damuSavebis da analizis sistema, romelic

sWirdeba kompaniis menejments kompaniis saqmianobis dagegmvis, analizisa

da kontrolisaTvis, dasabuTebuli mmarTvelobiTi gadawyvetilebis miRe-

bisaTvis, resursebis efeqtiani gamoyenebis da maTi aRricxvis sisrulis

kontrolis uzrunvelyofisaTvis da agreTve gare da Sida momxmareblebi-

saTvis finansur-ekonomikuri angariSgebis mosamzadeblad.

farTo gagebiT mmarTvelobiTi aRricxva – esaa strategiuli mmarTve-

lobiTi gadawyvetilebebis miRebis informaciuli safuZveli.

mmarTvelobiTi aRricxvis rolis kompaniis strategiis sakvanZo sa-

kiTxebis mxares gadaweva winaswar gansazRvravs fundamentur cvlilebebs

mmarTvelobiTi aRricxvis arsis da kompaniis marTvis sistemaSi misi adgi-

lis gagebaSi (nax. 1).

nax. 1. mmarTvelobiTi aRricxvis adgili

organizaciis marTvis sistemaSi

mmarTvelobiTi aRricxvis sistema kompaniis marTvis sistemis ZiriTadi

struqturuli blokebidan (zogadi marTvis, administrirebis, finansuri

marTvis, kadrebis, warmoebis, marketingis, informaciuli teqnologiebis)

Semosvladi informaciis ganzogadebis, damuSavebis da analizis saSuale-

bas iZleva.

mmarTvelobiTi aRricxvis sistema – kompaniis marTvis, upirveles yov-

lisa, strategiuli marTvis ganuyofeli komponentia, radganac mmarTve-

lobiTi aRricxvis da analizis operatiuli monacemebis safuZvelze kom-

paniaSi miRebad yvela mmarTvelobiT gadawyvetilebebs gaaCniaT grZelva-

diani Sedegebi da pirdapir an arapirdapir mimarTulni arian kompaniis

strategiis realizaciaze. Uufro metic, im sakiTxTa wreSi, romelTa mi-

xedviTac formirdeba mmarTvelobiTi informacia, Sedian kompaniis saqmi-

anobis iseTi strategiuli aspeqtebi, rogorebicaa biznes-gegmebis formi-

reba (anu biznesis warmoebis strategia); dagegmva, kontroli, saqmianobis

saxeobebis gafarToeba an Semcireba; resursebis gamoyenebis nayofierebis

da efeqtianobis amaRleba; kompaniis Rirebulebis gadideba.

mmarTvelobiTi aRricxvis optimaluri sistema, romelic menejments

relevanturi formiT aucilebeli saaRricxvo da analitikuri informa-

ciis operatiuli miRebis saSualebas aZlevs, warmoadgens kompaniis stra-

tegiul resurss da kompanias konkurentuli upiratesobebiT uzrunvel-

yofs Semdegi saSualebebis gamoyenebiT:

1) xarjebis marTva (danaxarjebis marTva – kompaniis erT-erTi sakvanZo

strategiuli mizania; xarjebis minimizacia da maTi gamWirvalobis xaris-

xis amaRleba mmarTvelobiTi aRricxvis da analizis monacemebis safuZ-

velze – seriozuli upiratesobaa konkurentebis winaSe da gare garemos

moTxovnilebaze pasuxi);

2) uaxlesi teqnologiebis da instrumentaris danergva (mmarTvelobi-

Ti aRricxvis safuZvelze miRebadi informacia – kompaniis Sida produq-

tia, romelic Camoyalibebulia misi specifikis mixedviT. menejmentis

moTxovnilebebis sruli dakmayofilebis da kompaniis strategiuli mizne-

bis miRwevaze mimarTulebis SemTxvevaSi mmarTvelobiTi aRricxvis siste-

ma warmoadgens unikalur konkurentul upiratesobas;

3) ZiriTadi mmarrTvelobiTi funqciebis SesrulebisaTvis informaci-

is formireba (mmarTvelobiTi aRricxvis sistema miznad isaxavs ZiriTadi

mmarTvelobiTi funqciebis da miznebis SesrulebisaTvis saWiro formiT

informaciis formirebas, saxeldobr: Sida angariSgebis da misi analizis

formirebisaTvis; finansebis marTvisaTvis; xarjebis marTvisaTvis; stra-

tegiuli dagegmvisaTvis; korporatiuli investirebisaTvis; biujetirebi-

sa da gare momaxmareblebisaTvis angariSgebis formirebisaTvis).

amrigad, kompania, rogorc ekonomikuri sistema, damokidebulia mmarT-

velobiTi aRricxvis da analizis sakuTar sistemaze, romelic mas saWiro

informaciiT uzrunvelyofs. mmarTvelobiTi aRricxvis da analizis sis-

temis ganviTareba unda pasuxobdes kompaniaSi mimdinare cvlilebebs. sa-

aRricxvo informaciis formirebis specifika ganpirobebulia organiza-

ciis Sida garemos maxasiaTeblebiT da TaviseburebebiT. konkurentuli

ekonomikuri garemo arsebiT gavlenas axdens informaciulad dasabuTe-

bul biznes-gadawyvetilebebis miRebaze. amasTan dakavSirebiT aucilebe-

li xdeba ara mxolod mmarTvelobiTi aRricxvis sistemis formireba, ara-

med gamoyenebadi instrumentebis da mmarTvelobiTi aRricxvis meTodebis

mudmivi daxvewa mimdinare gare da Sida cvlilebebisadmi adaptaciisa da

konkurentul garemoSi gadarCenis mizniT.

amJamad arsebobs mmarTvelobiTi aRricxvis meTodologiuri safuZ-

velze moTxovna ZiriTadad umsxvilesi samrewvelo sawarmoebis mier; Seda-

rebiT naklebi xarisxiT – finansuri da sakonsultacio momsaxurebis gam-

wevi struqturebis mier. savaWro organizaciebis, samomxmareblo seqto-

ris, media da telekomunikaciuri kompaniebis, farmacevtuli da sxva kom-

paniebis mier mmarTvelobiTi aRricxvis meTodologia jerjerobiT umniS-

vnelo moculobiT gamoiyeneba da naklebad struqturirebulia.

bbeessiikk bbaauuCCaaZZee, asocirebuli profesori

mmarTvelobiTi aRricxvis sistema, rogorc

strategiuli resursi konkurentul brZolaSi

SoTa rusTavelis darbazSi ame-

rikeli avtorebis: brent riTCisa

da Carlz geldneris saxelmZRva-

nelos `turizmi: safuZvlebi, pra-

qtika, Teoria“ popularuli qar-

Tulenovani gamocemis wardgineba

gaimarTa. wigni baTumis SoTa rus-

Tavelis saxelwmifo universite-

tis turizmis fakultetma Targm-

nisa da gamocemis eqskluziuri

uflebis safuZvelze saqarTvelo-

Si aSS-is saelCos finansuri mxar-

daWeriT gamosca. saxelmZRvanelos me-

Tormete gamocema turizmis ZiriTad

cnebebsa da SesaZleblobebs ikvlevs,

miuTiTebs, rogor SeiZleba iqces tu-

rizmi nebismieri eris materialuri ke-

TildReobis uzrunvelyofis mniSvne-

lovan faqtorad. yuradReba eTmoba

turizmis globalur zegavlenas ro-

gorc ekonomikur, ise socialur sfe-

roze. wigni rekomendebulia turizmis

specialobis studentebisa da pedago-

gebisaTvis, turizmis industriis kom-

paniebis mflobelebisa da menejerebi-

saTvis, agreTve turizmiT dainterese-

buli mkiTxvelisaTvis.

saxelmZRvanelo ,,turizmi: safuZv-

lebi, praqtika, Teoria“ dawerilia

farTo, globaluri terminebis gamoye-

nebiT da ganixilavs turizmis safuZv-

lebs, praqtikasa da midgomebs, romle-

bic uzrunvelyofs am dargis warmate-

bas. turizmis warmatebiT ganxorcie-

lebisaTvis mravali sxvadasxva kompo-

nentis uwyveti da Tanmimdevruli er-

Toblivi funqcionirebaa saWiro, raTa

Seiqmnas dadebiTi turistuli STabeW-

dileba. saxelmZRvanelo dayofilia

eqvs nawilad. TiToeuli ganixilavs

turizmis sxvadasxva komponents, maT

funqciebsa da mniSvnelobas.

wignis `turizmi: safuZvlebi, praqtika,

Teoria“ wardgineba gaimarTa

Page 5: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

55mmaarrttii

21-e saukuneSi kacobrioba axali proble-

mebis winaSe aRmoCnda, ramac cxovrebis, ganaT-

lebis, urTierTobebisa da sainformacio-ko-

munikaciuri garemos cvlilebi da specialis-

tebis momzadebis xarisxisadmi axali socia-

luri SekveTa warmoSva. msoflio saganmanaT-

leblo sivrceSi fundamenturi gardaqmnebi

mimdinareobs, romelic samecniero koleqti-

vebis mravalwliani Sromis Sedegad pedagogi-

kis, filosofiis da fsiqologiis mowinave Te-

oriebs da pirovnebebis iseTi Tvisebebis gan-

viTarebas daefuZna, rogoricaa:

- cvalebadi ekonomikuri situaciis piro-

bebSi swrafi adaptireba

- sxvadasxva socialur-kulturuli da

profesiuli jgufis warmomadgenlebTan mu-

Saoba

- adamianebTan urTierToba

kritikuli, saRi azris, damoukidebeli ga-

dawyvetilebis miRebis unarebis ganviTareba

ganaTleba sazogadoebis srulyofis, de-

mokratizaciis procesis, moqalaqeTa Tanas-

wori uflebebis uzrunvelyofis mimarTule-

bis mTavar iaraRad unda iqces, rac SeuZlebe-

lia universaluri, uwyveti ganaTlebis ideis-

mudmivi swavlebis da gadamzadebis uwyvet re-

JimSi gadasvlis gareSe, rac Tavis mxriv mo-

iTxovs pedagogiuri saganmanaTleblo siste-

mis reorganizacias da WeSmariti maswavleb-

lis aRzrdas.

pedagogiur mecnierebaTa departamentma

Rrmad gaiazra arsebuli sirTuleebi da mTe-

li Zalisxmeva mimarTa pedagogiuri Zalebis

maqsimaluri mobilizaciisken. departamentis

ideis strategiul xazad iqca maswavleblis

ganaTlebis axali sazrisisa da daniSnulebis

gansazRvra:

- Seiqmna sabakalavro, samagistro da sa-

doqtoro saganmanaTleblo programebi;

- departamenti aqtiurad TanamSromlobs

maswavlebelTa profesiuli gadamzadebis

centrTan:

- Seiqmna sabazo da saSualo skolis sagni-

sa da saganTa jgufis (minor)saganmanaTleb-

lo programa;

- dafuZnda skolasTan universitetis Ta-

namSromlobis klubi `skouni~;

- departamentis yvela wevri CarTulia ga-

damzadebis sxvadasxva proeqtSi da ufro me-

tic, zogierTi maTgani warmatebulad xelmZR-

vanelobs skolamdeli aRzrdis da skolis sa-

mive safexuris maswavlebelTa gadamzadebis

programebs.

gansakuTrebuli adgili swavleba-swav-

laSi azrovnebis ganviTarebas daeTmo. Cveu-

lebriv adamianis azrovneba arsebuli prob-

lemebis gadaWrisken aris mimarTuli, rac

aucilebelia arsebobisaTvis, magram Tana-

medrove ganaTlebis miznad SemoqmedebiTi,

kritikuli da saRi azrovnebis ganviTareba

iqca. SemoqmedebiTi azrovneba pirovnebis Si-

nagani ganwyobiT aris ganpirobebuli da Ta-

vad poulobs ganxorcielebis gzebs. aRarc

mxolod damaxsovrebis unari warmoadgens

ganaTlebulobis garants. TandaTanobiT

tradiciuli informaciuli swavleba prob-

lemuri swavlebis principebze orientirebu-

li swavlebiT Seicvala, xolo bazisuri cod-

na codnis gardaqmnis unariT, raTa aRsazr-

delis Semdgomi TviTrealizacia ar Seferx-

des.

faqtebis damaxsovreba da ideebis aRqma

aucilebeli winapirobaa kritikuli azrovne-

bisaTvis. magram Tavad kritikuli azrovneba

damoukideblad xorcieldeba sakuTari ideis

mrwamsis formulirebiT. erTi faseuli azris

Camoyalibeba zRva masalis (informaciis) ga-

damuSavebas moiTxovs, aseve faqtobrivi cod-

na kritikul azrovnebas ar niSnavs da arc mxo-

lod kritikuli azrovnebis swavlebaa ganaT-

lebis erTaderTi saqme: aRsazrdelebs aTasg-

vari rTuli cnebis gageba, gansxvavebuli mo-

nacemebis damaxsovreba, msjelobisa da logi-

kuri azrovnebis arsSi wvdoma da gamoyeneba

unda vaswavloT.

Tanamedrove saganmanaTleblo sivrce ise

unda avagoT, rom azrovnebasTan erTad mos-

wavles dialogis da urTierTobis kultura

Camouyalibdes. amisaTvis, uwinaresad, Tavad

sauniversiteto garemo konkurenciidan ur-

TierTTanamSromlobaze unda gadavides, rad-

ganac erToblivi saqmianoba aris demokratiu-

li sazogadoebis ganviTarebis safuZveli.

jgufSi muSaobis mTavari la-

itmotivi swored isaa, rom mo-

zardi Taoba am sazogadoebaSi

cxovrebisaTvis unda momzad-

des da Segnebuli kooperaciis

Cvevebis aTviseba aucileblad

unda moxdes swavlebis period-

Si. jgufSi muSaobis priorite-

tia saswavlo procesSi aRsazr-

delTa kontaqtebis gafarToe-

ba ara mxolod maswavlebelTan,

aramed erTmaneTTanac, raTa pe-

dagogiuri zemoqmedeba pirda-

piridan iribad iqces miTume-

tes, rom „srulyofileba swo-

red sxvisi TanxlebiT miiRweva,

vinmesTan erTad“(hana arenti).

aseTi saqmianobiT saswavlo

procesi miuaxlovdeba realur

cxovrebas da pedagogiuri Se-

moqmedebac idealuri sazogadoebis Senebis-

ken iqneba mimarTuli .

winamdebare statiaSi aRniSnuli iyo sa-

mecniero - kvleviTi centris „skounis“ da-

fuZnebis Sesaxeb. “skouni“ moswavleTa, mas-

wavlebelTa da profesorTa erTobaa codnis

mopovebisa da gavrcelebisaTvis. centris saq-

mianoba zrdis profesor-maswavlebelTa pro-

fesiul xarisxs, studentis da moswavlis sa-

mecniero kvlevebSi erToblivi monawileoba

amaRlebs pasuxismgeblobas da interess kvle-

viTi saqmianobisadmi .

saganmanaTleblo programaTa Soris stu-

dentebSi gansakuTrebuli interesiT sargeb-

lobs maswavlebelTa momzadebis programa,

romelic momaval sxvadasxva sferos specia-

lists pedagogobisaTvis amzadebs da Sesaba-

mis serTifikatsac gascems. aRniSnuli prog-

ramis farglebSi studentebi iTviseben swav-

lebis axal meTodebs, gadian srulyofil pe-

dagogiur praqtikas skolebSi. programis war-

matebul realizacias xeli Seuwyo im mraval-

wlianma gamocdilebam, rac Tanamedrove uni-

versitetis saZirkvlad iqca da baTumis sa-

xelmwifo pedagogiuri institutis saxeliT

iyo cnobili. saerTod migvaCnia, rom warsu-

lis xelaRebiT uaryofa yovelTvis misaRebi

ar unda iyos, radganac movlena yovelTvis

organzomilebiania da moxsna -Senaxvis oqros

wesi, vfiqrob, ganaTlebis sferosaTvis gansa-

kuTrebulad mniSvnelovania.

samagistro programa ,,ganaTlebis admi-

nistrireba’’ gansxvavebuli programaa , sadac

ganaTlebis kvlevis meTodebi da intensiuri

praqtika organuladaa Serwymuli profesiul

kursebTan. samagistro programis mizania Ta-

namedrove codniTa da aucilebeli unar-Cve-

vebiT aRWurvili iseTi ganaTlebis liderebis

momzadeba, romlebic momavalSi nebismieri sa-

ganmanaTleblo dawesebulebis efeqtur mar-

Tvas SeZleben. ganaTlebis administrirebis

samagistro programa erToblivia da ilias sa-

xelmwifo universitetis da kaliforniis

los-anJelesis universitetTan TanamSrom-

lobiT xorcieldeba.

departamentis samagistro -saganmanaT-

leblo programaze „ganaTlebis administri-

reba“ 14 magistri swavlobs da amaTgan 5-s

100%-iani granti aqvs mopovebuli, rac er-

Txel kidev programis saWiroebisa da misad-

mi sazogadoebis gazrdil interesze miuTi-

Tebs.

departamentSi xorcieldeba ganaTlebis

samagistro programa ‘’sabazo da saSualo

skolis sagnis maswavleblis’’ kvalifikaciiT.

samagistro programis farglebSi studente-

bis jgufi erTad qmnis dadebiT garemos swav-

lisa da kvlevisaTvis. aseTi midgoma xels

uwyobs TanamSromlobiTi gadawyvetilebebis

miRebasa da sagnis swavlebis meTodikis damu-

Savebas da maRali profesiuli standartebis

dadgenas. Tu gaviTvaliswinebT, rom samomav-

lod skolis maswavleblisadmi samagistro ga-

naTleba aucileblobad iqceva, aRniSnuli

programiT ganaTlebis miReba dasaqmebisaTvis

sakmaod saSur saqmed unda CaiTvalos.

departamentSi warmatebiT xorcieldeba

sadoqtoro saganmanaTleblo programebi ga-

naTlebis doqtoris kvalifikaciiT. yvela

doqtoranti dasaqmebulia. departamenti ase-

ve muSaobs sabakalavro da samagistro kurs-

damTavrebulebis dasaqmebazec.

amJamad departamenti muSaobs axal sagan-

manaTleblo programebze, mimdinareobs akre-

ditebuli programebis xelaxali gadamuSave-

ba, gansakuTrebiT aRsaniSnavia departamentis

mzaoba skolamdeli aRzrdis profesiuli da-

wesebulebis saganmanaTleblo programis mo-

samzadeblad, radganac „yvelaferi dasawyisi-

dan modis! msoflioSi ganaTlebaSi yvelaze

warmatebuli qveynis fineTis pedagogebi da

politikosebi umaRles mniSvnelobas aniWeben

skolamdeli aRzrdis dawesebulebebs. bavSvis

warmatebas Tu warumateblobas swored ga-

naTlebis sawyisi etapi gansazRvravs, amitom

am safexurisaTvis aucilebelia saukeTeso

kvalifikaciis maswavleblebi. departament-

Tan Seqmnilia da funqcionirebs skolamdeli

dawesebulebis maswavlebelTa gadamzadebis

programa, magram Tanamedrove gazrdili

moTxovnebisa da samomavlo miznebisaTvis es

sakmarisi ar aris.

pedagogiur mecnierebaTa departamentis

samomavlo amocanaa radikalurad Secvalos

saganmanaTleblo paradigma, sadac priorite-

tuli iqneba pedagogiuri praqtika da sagnob-

rivi meTodika. am mimarTulebiT SevecdebiT

nayofierad viTanamSromloT evropis da ame-

rikis universitetebTan. Cvens universitets

gaformebuli aqvs memorandumi potsdamis

universitetTan da memorandumis formatSi

Cveni fakultetis dekani, profesori marina

qoriZe, universitetis saswavlo procesis

marTvis departamentis ufrosi, istoriis

doqtori madona miqelaZe da profesori neli

axvlediani imyofebodnen aRniSnul universi-

tetSi TanamSromlobis gaRrmavebisa da ga-

mocdilebis gaziarebis mizniT. amJamad sapa-

suxo vizitiT velodebiT germanel kolegebs,

raTa erTmaneTs gavuziaroT is mdidari ga-

mocdileba da tradiciebi , rac orive mxares

gaaCnia da davsaxoT momavlis gzebi.

departamenti aqtiurad monawileobs sa-

erTaSoriso da adgilobriv konferenciebSi,

rogorc saqarTveloSi, ise mis farglebs ga-

reT. departamentis TiToeuli wevri mudmi-

vad srulyofs sakuTar profesionalizms,

warmatebiT euflebian ucxo enebs, zogierT

maTgans gavlili aqvs staJireba amerikis Seer-

Tebul StatebSi. Cven yvelas gvaqvs gaTavise-

buli is uzarmazari misia, rac qveyanaSi mas-

wavlebels akisria!

gguullii SSeerrvvaaSSiiZZee,

pedagogiur mecnierebaTa

departamentis xelmZRvaneli

pedagogiur mecnierebaTa

departamentis Tanamedrove gamowvevebi

lliiaa iinnaaiiSSvviillii _ baTu-

mis SoTa rusTavelis saxelm-

wifo universitetis ganaT-

lebisa da mecnierebaTa fa-

kultetis pedagogiur mecni-

erebaTa departamentis aso-

cirebuli profesori

samecniero interesebis

sfero: swavlisa da swavle-

bis Taviseburebebi;

saerTaSoriso konferenciebis monawile,

samecniero statiebisa da monografiis avto-

ri, skolamdeli ganaTlebis moklevadiani sa-

ganmanaTleblo programis treneri.

qqeeTTeevvaann TTaadduummaaZZee

- baTumis SoTa rusTave-

lis saxelmwifo univer-

sitetis ganaTlebisa da

mecnierebaTa fakulte-

tis pedagogikis mecnie-

rebaTa departamentis

specialisti.

mmaarriinnee gguurrggeenniiZZee -

asistent-profesori, ganaT-

lebis doqtori, medikosi (eqi-

mi Terapevti), mecnieruli

kvlevis sfero: skolebis sas-

wavlo-aRmzrdelobiTi gare-

mosa da swavlebis procesis

higienuri organizaciis pr-

oblema. samecniero naSrome-

bisa da monografiis avtori.

ddaarreejjaann ggeellaaZZee - asi-

stent profesori. saerTaSo-

riso samecniero konferen-

ciebis monawile, samecniero

naSromebis da monografiis

avtori, gavlili aqvs tre-

ningebi : `inkluziuri ganaT-

leba~, `Tanamedrove midgo-

mebi skolamdel ganaTleba-

Si~, `maswavlebelTa profesiuli unarebi~,

`umaRles skolaSi swavlebis da swavlis axali

meTodebi~ da a.S. interesis sfero: informaci-

ul- sakomunikacio teqnologiebis gamoyeneba

saswavlo procesSi, inkluziuri ganaTleba,

ganviTarebis da swavlebis Teoriebi.

iiuurrii bbiibbiilleeiiSSvvii--

llii - baTumis SoTa rus-

Tavelis saxelmwifo

universitetis ganaTle-

bisa da mecnierebaTa fa-

kultetis pedagogikis

mecnierebaTa departa-

mentis sruli profeso-

ri, pedagogikis mecnie-

rebaTa doqtori. filologiis mecnie-

rebaTa doqtori.

mecnieruli interesebi pedagogika-

Si - ganviTarebis pedagogiuri aspeq-

tis, swavlebis funqciebis pedagogiku-

ri koncefciebi. ganaTlebis SinaarsSi

sruli ganaTlebis koncefciis damuSa-

veba.

aris mravali samecniero naSromis,

monografiisa da saxelmZRvanelos av-

tori.

lleellaa TTaavvddggiirriiZZee,

sruli profesori

samecniero intere-

sebis sfero: umaRlesi

skolis pedagogika, peda-

gogika, ekologiuri aRz-

rda-ganaTleba, didaqti-

ka, sssm moswavleTa ga-

naTleba

ssttaaJJiirreebbaa

1. 4-16 dekemberi, 2008, q. vaSigtoni, q.

Cikago, liderobis centri Ria msoflio,

programa: maswavlebelTa ganaTleba da

profesiuli momzadeba, 2008 wlis lide-

robis centris Ria msoflios miRwevebis

serTifikati. Cikagos saerTaSoriso vi-

zitorTa centris serTifikati - lide-

robis Ria programaSi saukeTeso Sedege-

bisaTvis.

2. 2009-2010ww. saqarTvelos ganaTle-

bisa da mecnierebis saministro, proeq-

ti „inkluziuri ganaTlebis ganviTareba

saqarTvelos 9 regionis sajaro skoleb-

Si“. Tbilisi

3. 29.08–03.09, 2011w „ganaTlebis admi-

nistrirebis baTumis sazafxulo skola-

Si“ monawileobisTvis (5 krediti), baTu-

mi. ilias saxelmwifo universiteti, So-

Ta rusTavelis saxelmwifo universite-

ti, ganaTlebis marTvis proeqti.

nnaannaa mmaakkaarraaZZee - asoci-

rebuli profesori, dawyebi-

Ti ganaTlebis sabakalavro

saganmanaTleblo programis

xelmZRvaneli, ganaTlebis

administrirebis samagist-

ro saganmanaTleblo prog-

ramis xelmZRvaneli, sko-

lamdeli ganaTlebis seqto-

ris ganviTarebis moklevadiani saganmanaT-

leblo programis xelmZRvaneli da treneri.

nnaannaa mmaammuullaa--

ZZee - ganaTlebisa

da mecnierebaTa

fakultetis asis-

tent- profesori

nnaattoo SSeerroozziiaa -

asistent-profesori, uni-

versitetis studentTa da

moswavleTa urTierTTa-

namSromlobis klubis

`skouni~-s xelmZRvaneli,

saerTaSoriso konferen-

ciebis monawile , kvlevis

sfero: „bavSvTa mimarT Za-

ladoba - problemis gadaWris gzebis Zieba“.

Page 6: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

66mmaarrttii

bbaavvSSvvoobbiiddaann mmoommddiinnaarree

ssiiyyvvaarruullii

kvleviTi saqmianobisadmi intere-

si moswavleobis periodidan gamiCn-

da. Cemi istoriis maswavleblebi – no-

dar koxreiZe, arCil beJaniZe–Tavian-

Ti SemoqmedebiTi xasiaTis gakveTi-

lebiT CvenSi, moswavleebSi, aRviveb-

dnen warsulisadmi interess, aWaris

istoriuli epizodebis siyvaruls.

isini gvavalebdnen davkvirvebodiT

Cvens ojaxebSi dacul tradiciebze,

wes–Cveulebebze. merve–mecxre–mea-

Te klasebSi swavlis dros aseT dak-

virvebebs vaxdendiT da werilobiT

vawodebdiT maT. istoriis wreze

(sxdomebi imarTeboda TveSi erTjer)

samsjelod gamogvqonda isini. am pe-

riodSi ukve Seswavlili gvqonda Cve-

ni soflebis warsuli, vicodiT: sad

iyo SemorCenili materialuri kul-

turis Zeglebis naSTebi, moZiebuli

gvyavda zepirsityvieri nimuSebis

mcodneni, enawyliani mTxrobelebi.

TbilisSi arsebuli moswavleTa

sasaxle yovelwliurad awyobda sas-

wavlo–SemoqmedebiT konferenciebs.

skolebSi igzavneboda Setyobineba.

meaTe klasSi vswavlobdi. qarTuli

enisa da literaturis maswavlebeli

gvyavda Zalian sayvareli qalbatoni

– dina TaTariSvili, senakis raionis

sofel gezaTidan. igi samSobloze

usazRvrod Seyvarebuli pirovneba

iyo. misi yoveli gakveTili moswavle-

Ta gulebSi samSoblos siyvaruls

bartyavda da afrTianebda. man gag-

vacno moswavleTa sasaxlidan gamog-

zavnili Setyobineba da me Semagulia-

na, rom Cemi soflis folklori war-

momeCina. marTlac, mokle droSi Cemi

soflis xandazmuli adamianebisagan

bevri saintereso zRapari, legenda,

gamocana, andaza, istoriuli monaTx-

robi Caviwere da sakonkursod Tbi-

lisSi gamgzavna skolam. male miviReT

Setyobineba, rom aWaridan marto me

viyavi gamarjvebuli.

maSindeli ganaTlebis ministri,

cnobili mecnierisagan, giorgi jib-

laZisagan Suaxevis raikomis mdivanma

solomon makaraZem miiRo depeSa, ro-

melic avaldebulebda Cems gamocxa-

debas Tbilisis moswavleTa sasaxle-

Si. 1959 wlis martis bolo iyo. Cems

sofelSi Tovli ido. fexiT Camovedi

raionul centrSi mamasTan erTad da

gavemgzavre avtobusiT baTumisaken,

imave saRamos ki matarebliT Tbiliss

mivaSureT. me da mamam 25 martis di-

las Tbiliss pirvelad SevavleT Tva-

li. dagvabinaves moswavleTa sasaxle-

Si saxeldaxelod mowyobil sastum-

roSi, romelic gankuTvnili iyo rai-

onebidan miwveuli bavSvebisaTvis. ma-

Sin gavicani ingiloeli gogona tar-

taraSvili (saxeli aRar maxsovs). gu-

li metkina imaze, rom saingilo–Zve-

li hereTi azerbaijanis sazRvrebSi

iyo moqceuli.

sasaxleSic samSoblos siyvaru-

liT gulanTebuli maswavlebeli fa-

cia paiWaZe damxvda. mas moswoneboda

Cemi moxseneba da gamesaubra kidec.

seqciuri sxdomebis Semajamebeli Ro-

nisZieba Catarda operisa da baletis

TeatrSi. sityva iqac momces maRalm-

Tiani aWaridan Casuls. prezidiumSi

vijeqi akaki SaniZisa da varlam Tofu-

rias gverdiT. cxadia, maSin ar vicodi

yvelaferi am didi mecnierebis Rvaw-

lis Sesaxeb. maT gamomkiTxes bevri

ram: rogor vcxovrobdiT, Cadrs ki-

dev xom ar atarebdnen qalebi, gakve-

Tilebis momzadebas rogor vaswreb-

di, dReSi 8 kilometrs rom gavdiodi

saxlidan skolamde da skolidan sax-

lamde. Cemi gamosvla Zalian moewo-

naT am didebul adamianebs da parter-

Si rom CavediT, Cemi Tavi gaacnes cno-

bil mecnierebs: arnold Ciqobavasa

da solomon xuciSvils. mamaCems pi-

roba CamoarTves, rom saswavleblad

universitetSi gamgzavnida. magram,

samwuxarod, man piroba daarRvia da

baTumis pedagogiur institutSi

Zlivs gamomgzavna saswavleblad.

maxsovs, erT dRes seqciuri sxdo-

mis Semdeg facia maswavlebelma bavS-

vebi wagviyvana mTawmindaze.

maSin jer kidev ar iyo mTlad

damWknari samgloviaro

gvirgvinebi qarTveli xal-

xis sayvareli Svilebis: Sal-

va dadianisa (15 marts gar-

dacvlili) da galaktion ta-

biZis (17 marts gardacvli-

li) saflavebze. vixsenebdi

nikoloz baraTaSvilis

leqss „SemoRameba mTawmin-

daze“: „hoi, mTawmindav, mTao

wmindav, adgilni Senni dama-

fiqrvelni, veranani da uda-

burni“... mixaroda, rom aqau-

roba aRar iyo udaburi, dau-

saxlebeli, rom aq samudamo

gansasvenebeli hqondaT da-

vanebuli Cvens did winaprebs – ilias,

vaJas, akakis, nikoloz baraTaSvils...

facia maswavlebelma maT saflavebze

TiTo leqsi gvaTqmevina. amasobaSi

bindic Semogvepara da Cveni eqskur-

sia poeziis saRamod iqca... mokled,

Cemi samecniero saqmianobis naTlo-

bac maSin Sedga, 1959 wlis martSi,

moswavleTa sasaxleSi.

1959 wlis agvistoSi misaRebi ga-

mocdebi Cavabare baTumis pedagogiu-

ri institutis istoria–filologiis

fakultetze qarTuli enis, litera-

turisa da istoriis specialobaze.

sakmaod didi konkursi iyo. 20 adgil-

ze 400 abiturienti ibrZoda. oTxi ga-

mocda iyo Casabarebeli. qarTul ena-

sa da literaturaSi weriTi da zepi-

ri, istoriaSi–zepiri, rusul ena-

Si–karnaxi. oTxive gamocdaSi umaR-

lesi qulebi davagrove da Caviricxe.

leqciebs didi interesiT vismen-

diT. gvaswavlidnen cnobili mecnie-

rebi: aleqsandre CavleiSvili, neli

dumbaZe, nadia sabaSvili, Suqri niJa-

raZe, iuri sixaruliZe, grigol babi-

loZe, memed stamboliSvili, kote

bolqvaZe... fakultetze Camoyalibe-

buli iyo „damwyeb poetTa, prozai-

kosTa da kritikosTa wre“. xelmZRva-

neli iyo profesori aleqsandre Cav-

leiSvili. sxdomebze wris wevrTa Se-

moqmedebis nimuSebi ganixileboda. am

wreSi dafrTiandnen cnobili poete-

bi – zurab gorgilaZe, nodar jala-

Ronia, guli saluqvaZe, cisana anTaZe,

SoTa zoiZe... mec vwerdi leqsebsa da

novelebs. zogjer axlac mestumreba

xolme muza da poeziis samyaroSi ga-

maseirnebs. vfiqrob, Sevkra isini erT

patara krebulad da movixado vali

muzis winaSe, romelic TiTqos maZa-

lebs amas. bevri cremlnarevi leqsi

damawerina istoriul tao–klarjeT-

Tan dakavSirebulma sevdam, muhajiri

qarTvelebis guldaTuTqulma qar-

Tulma, stambolSi moRvawe qarTveli

sasuliero pirebis mier 120 wlis man-

Zilze qarTuli kulturis kerad qce-

uli, amJamad oblad darCenili monas-

tris mwuxarebam, saxelovani gvariS-

vilebis – abaSiZeebis, beJaniZeebis,

TavdgiriZeebis, lorTqifaniZeebis,

ximSiaSvilebis – warmomadgenelTa

nostalgiam. Serif beg ximSiaSvilis

SvilTaSvilebma – enver biZam da me-

laaT–xanumma imdeni cremli Rvares

CemTan saubarSi, imdeni sasiyvarulo,

mosaferebeli sityvebi Tqves nigaze-

ulis, sxalTis, xulos mimarT, rom

damawerines leqsi „menatrebi, Cemo

xulo“. me igi mivuZRveni 90 wlis qal-

batons, melaaT ximSiaSvils. leqsi 20

wlis win daiwera. maSin igi 70 wlisa

iyo da kidevac estumra mSobliur xu-

los. enver biZasTan erTad daaTvali-

era mSobliuri adgilebi, mSobliuri

saxli. maT moiTxoves TavianTi biZis

–– jemal ximSiaSvilis, Serif ximSiaS-

vilis Svilis, saxlSi muzeumis gaxs-

na. maSindeli mTavroba kidec apireb-

da am Txovnis Sesrulebas, magram

Cvens qveyanaSi Seqmnili mZime mdgoma-

reobis gamo maT ocnebas frTebi Seek-

veca. iqneb dRevandelma xelisufle-

bam iTavos es keTilSobiluri saqme

da xuloSi mdgar istoriul SenobaSi

gaxsnas muzeumi. samuzeumo nivTebs

stamboleli ximSiaSvilebi saCuqrad

gadascemen am muzeums. mkiTxvels

vTavazob Cems poetur striqonebSi

melaaT ximSiaSvilis gulisnadebis,

samSoblos monatrebis gacocxlebas.

Cemi sagazeTo statia „menatrebi, Ce-

mo xulo“ adre ramdenjerme daibeWda

adgilobriv da respublikur Jur-

nal–gazeTebSi. leqsi eZRvneba mela-

aT ximSiaSvilis, didi Serif beg xim-

SiaSvilis SviliSvils. man qarTuli

imdenad kargad aRar icoda, rom leq-

si daewera. me mTxova da Sevusrule

natvra. ai, es leqsic:

menatrebi, Cemo xulo, Cemo miwav,

Wirnaxulo,

TeTr sizmrebSi danaxulo, iqneb

veRarc ginaxulo...

veferebi sxalTas, Tagos: mand Ca-

mosvla miqadagos,

mSobel miwam wamlad margos,

ucxoeTSi ar damkargos...

fiqris frTebiT gadavserav, niga-

zeuls, sariCairs,

vkocni miwas monatrebuls, wya-

ros, yvavils, aTasnairs...

... stambuls Suqi efineba, Cems

Tvalebs ki bindi akravs.

guliT rodi meRimeba, amdeni xniT

naRvelnakravs...

guli aqiT aRar miZlebs, SenTan

yofna mudam mwadis,

Sens natvraSi gavaTie cxrajer

aTi weliwadi...

ra iqneba, Cemo RmerTo, Taflis

sanTlad CamomRvenTo.

xulos zeca gadamxuro, xulos mi-

wa wamaxuro,

rom mSobliur aWaraSi suli Cemi

sanTlad enTos...

... damesizmre wuxel, xulo, mTis

kalTaze daxatulo,

CemTvis taZrad Senaxulo, TeTr

sizmrebSi danaxulo,

Cemo sulis gazafxulo, menatre-

bi, Cemo xulo...

samSoblodan iZulebiT gadaxve-

wili Cveneburebis naRvelCamdgari

Tvalebidan monawuri cxeli cremle-

bi qvasac ki wvavs da adnobs. am grZno-

bas mSobeli miwis siyvaruli hqvia.

axalgazrdebis gasagonad vambob: ara-

vin isurvos mSobeli miwis mitoveba

da ucxoeTSi gaxizvna, Torem sanane-

beli, gulsaklavi naRveli Svid Tao-

bas mainc gadahyveba.

cnobilma momReralma baiar Sa-

hinma–gundariZem am leqsis Sesabami-

si musika Seqmna da simRerad aqcia. igi

male estumreba xulos da am simRera-

sac Seasrulebs. baiari zeda maWaxli-

danaa, Cemi winaprebic maWaxlis so-

fel safutkreTidan arian zeda aWa-

raSi gadasaxlebuli. axla jeri maWa-

xelzea. am lamaz kuTxezec unda Seiq-

mnas leqsica da simRerac. vnaxoT, ro-

dis mofrindeba muza da mikarnaxebs

maWaxlis Sesaferis striqonebs...

studentur wlebTan bevri sain-

tereso mogoneba makavSirebs. maxsovs

ioseb griSaSvilisa da giorgi leoni-

Zis stumroba. damwyebi poetebi leq-

sebiT mivesalmeT didebul poetebs

institutis saaqto darbazSi.

mesame kursis dasawyisSi safrTxe

Seeqmna Cems institutSi swavlas,

studentobas. Cemi Zma, aw gardacvli-

li oTar futkaraZe, Tbilisis samedi-

cino institutis studenti gaxda. ma-

maCems gauWirda ori studentis mov-

la–patronoba. moiTxova Cemi dausw-

rebel ganyofilebaze gadayvana. Cems

mSobliur dRvans saSualo skolas

literaturis maswavlebeli sWirde-

boda. mamis survilis mixedviT me iq

unda damewyo muSaoba da ojaxs SevS-

velebodi. fakultetis dekani batoni

parmen pataraia amaze Zalian Sewuxda.

Cemi dauswrebel ganyofilebaze ga-

dayvana dauSveblad CaTvala maSin-

delma institutis komkavSiris komi-

tetis mdivanma, qalbatonma nani gu-

gunavam. man samecniero sabWos sxdo-

maze daayena es sakiTxi, daasabuTa,

rom dauswrebel swavlebaze Cemi ga-

dayvaniT instituti kargavda akade-

miurad mowinave students. qalbato-

ni nani gugunavas iniciativiT samec-

niero sabWom leninuri stipendia da-

miniSna, romelic 800 rusuli maneTis

odenobisa iyo. pirveli stipendiiT

Cemi Zma Sevmose srulyofilad, rom

dedaqalaqSi Tavi kargad egrZno. ase

SemovrCi instituts da Tanac davex-

mare ojaxs.

maSin institutSi leninuri sti-

pendia mxolod ors gvqonda: maTema-

tikis fakultetze baton onise sur-

maniZes da me. vcdilobdiT warCinebu-

li yofaqcevisa da akademiuri mosw-

rebisa vyofiliyaviT, rom Segvenar-

Cunebina igi. marTlac, warCinebiT da-

vamTavreT institutis xuTwliani

kursi. aqtiurad vmonawileobdiT sa-

mecniero konferenciebSi. me, magali-

Tad, mexuTe kursze swavlis dros sa-

mi Tema davamuSave samecniero konfe-

renciebSi: enaTmecnierebaSi–mexile-

obis leqsika zemoaWarulSi; litera-

turaSi–niko lorTqifaniZis novele-

bi; pedagogikaSi–vaJa-fSavelas peda-

gogiuri Sexedulebani. aqedan erTi

moxsenebiT gamovedi Tbilisis saxel-

mwifo universitetSi, erTi wavikiTxe

quTaisis institutSi, erTi ki _

mSobliur institutSi. maSin didi yu-

radReba eqceoda studentTa mecnie-

rul saqmianobas. institutSi Seqmni-

li iyo studentTa samecniero wreebi,

sxdomebi yovelTviurad tardeboda,

???ixileboda studentTa moxsenebe-

bi.

rrooggoorr iiqqmmnneebbooddaa

`̀CCvveenneebbuurreebbiiss qqaarrTTuullii~~

„Cveneburebis qarTulze“ muSao-

bis dros gavicani TurqeTis respub-

likaSi mcxovrebi bevri qarTveli.

swored maTi daxmarebiT ramdenjerme

moviare istoriuli tao-klarjeTis

qarTulenovani mosaxleobiT dasax-

lebuli soflebi. aseTi soflebi Se-

morCenilia istoriuli nigalis xeo-

baSi (borCxis raioni), md. murRulis

xeobaSi (murRulis raioni) da SavSe-

Tis raionis md. fafarTis xeobaSi,

romelsac imerxevs eZaxian. sakuTriv

istoriul SavSeTSi, giorgi yazbegis

utyuari cnobiT, 1874 wlisTvis ukve

bavSvobidan momdinare siyvarulicnobil qarTvel mecniersa da sazogado moRvawes qalbaton SuSana futkaraZes dabadebidan 70 weli

Seusrulda. amis Taobaze mkiTxvels ,,baTumis universitetis“ 2012 wlis noembris nomeri auwyebda.

vTvliT, rom gazeTi erTgvarad valSia qalbaton SuSana futkaraZesTan, aseve sxva cnobil mecnierTan

Tu moRvawesTan, radganac maT saSviliSvilo saqmianobas sazogadoeba ufro vrclad da siRrmiseulad

unda icnobdes. redaqcia cdilobs am ,,naklulevanebis“ gamosworebas da amjerad gTavazobT profesor

SuSana futkaraZis ,,mogonebebs gardasul dReTa“, romelmac pirvelma moaxerxa niko marisa da eqvTime

TayaiSvilis Semdgom istoriuli tao-klarjeTis qarTuli soflebis monaxuleba. sami Tvis ganmavloba-

Si igi efereboda oblad darCenil qarTul miwas, qarTul sityvas da iqauri ZirZveli qarTvelebisagan

iwerda folklorul-dialeqtologiur, eTnografiuli da istoriuli Rirebulebis mqone xalxuri ze-

pirsityvierebis nimuSebs. rogorc Tavad aRniSnavs, `opizarebisa da oSkelebis STamomavalTa bageebze

ayvavebul qarTul sityvebs hkrefda, sitvis konas hkravda, saqarTveloSi Camosatanad amzadebda, rom

dedasamSobloSi deda-enis saganZurSi Senaxuliyo samudamod“.

Page 7: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

77mmaarrttii

arc erTi soflis mosaxleoba aRar

flobda qarTuls. cxadia, asea dRe-

sac. aqauri qarTvelebis umetesobas

jer kidev ar aqvs dakarguli qarTve-

lobis Segneba, erovnuli cnobiereba,

magram qarTulad molaparakes Sav-

SeTSi versad ipoviT. zogierTi topo-

nimi jer kidev qarTulia.

istoriuli tao–klarjeTisadmi

interesi, rogorc es ramdenimejeraa

aRniSnuli, CemSi jer kidev bavSvoba-

Si aRZres Cems mezoblad mcxovrebma

artaanidan, SavSeTidan, imerxevidan

gamoTxovilma sayvarelma „neneeb-

ma“–bebiebma. isini gansxvavebul ki-

loze saubrobdnen da amiTac iqcevd-

nen yuradRebas. mTaSi – iailaSi yof-

nis dros isini Zalian xSirad iyure-

bodnen arsianis mTagrexilis aWa-

ra–SavSeTis qedze arsebuli uRel-

texilisken. am uReltexiliT gadmo-

vida maTi mayrioni, magram TurqeTsa

da sabWoTa kavSirs Soris dadebuli

xelSekrulebiT daido sazRvari da

gadasvla–gadmosvla aikrZala. am ne-

neebs enatrebodaT TavianTi ded–ma-

ma, da–Zma, naTesavebi, mSobliuri ad-

gilebi da amitomac maT cremlnarev

TvalebSi Camdgari iyo mZime naRveli.

me isini Zalian mecodeboda, xSirad

vexmarebodi Cemi bavSvuri xelebiT da

maTgan locvas vimsaxurebdi: – gamS-

vidobos RmerTma, Svilo, sxvisi xele-

bis, sxvisi lukmis amara ar dagtovo-

so,- mlocavdnen xolme.

studentobaSi niko maris mogzau-

robis dRiurs rom gavecani, kidev

ufro Semiyvarda am neneebis mSobli-

uri adgilebi, magram maSin sazRvris

iqiT gaxedvac ki akrZaluli iyo, Ci-

tic ki ver axerxebda gadafrenas.

1983 wels Tbilisis saxelmwifo

universitetSi leqtor–maswavle-

belTa samecniero konferencia gai-

marTa. moxsenebiT gamovedi. moxsene-

bam mowoneba daimsaxura. universite-

tis sasadiloSi banketi gaimarTa. ban-

ketis Semdeg stumrebi da maspinZlebi

ezoSi gamoefinen. Cemma mecnier-xel-

mZRvanelma, profesorma ivane qavTa-

raZem momnaxa da saubari TurqeTeli

qarTvelebis Sesaxeb damiwyo. icoda,

rom me bursis vilaieTSi bevri naTe-

savi myavda dedis mxridan, Tavdgiri-

Zeebi. batoni ivane Cemi sakandidato

disertaciis xelmZRvaneli iyo, uspe-

takesi pirovneba, namdvili mecnieri.

man miTxra: – SuSana, Sen erTi didi

saqme unda iTavo. saamiso pirobebi

rom Seiqmneba, e.i. urTierToba or

qveyanas Soris roca cota mainc daT-

beba, unda waxvide TurqeTis respub-

likaSi da unda moiaro TurqeTis sa-

qarTvelo da muhajiri qarTvelobao.

mokled, piroba CamomarTva: miTxra,

es aris Cemi Sendami naTqvami anderZi,

Cemi Txovnao. samwuxarod, batoni iva-

ne male gardaicvala. me amis Sesaxeb

vuambe profesor aleqsandre

Rlonts, romelic aRfrTovanda da

manac wamaxalisa.

marTlac, droTa svlam nel–nela

axada or qveyanas Soris Sav kedlad

aRmarTuli rkinis farda da 1988

wlis seqtemberSi sarfis kari gaixsna.

am dros me ukve akademikos arnold

Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis

institutis qarTvelur enaTa ganyo-

filebis doqtoranti viyavi. insti-

tutis direqtoris- qalbatoni qeTe-

van lomTaTiZisa da misi moadgilis

profesor besarion jorbenaZis ga-

dawyvetilebiT, sadoqtoro diserta-

ciis Temad gamiformda sakiTxi–„qar-

Tuli enis samxrul–dasavluri dia-

leqtebis Taviseburebani istoriuli

tao-klarjeTisa da muhajiri qarTve-

lebis metyvelebis mixedviT“. e.i.

aucilebeli iyo TurqeTis respubli-

kaSi samecniero–kvleviTi saqmiano-

bis warmarTva. bedma gamiRima. Cemi

TurqeTeli naTesavebis daxmarebiT

movaxerxe samTviani vizis miReba da

1989 wlis 24 marts gadavkveTe sazR-

vari. sazRvris iqiTa mxares melode-

boda Cemi naTesavi Semsedin Tavdgi-

riZe, bebiaCemis biZaSvili, moxuci ka-

ci, romelmac 1700 kilometri gamoia-

ra Cems Sesaxvedrad. Cveni Sexvedra

metad amaRelvebeli iyo. pirvelad

maSin vigrZeni, ras niSnavs sisxlis yi-

vili. iqiTa sazRvarze rom fexi davd-

gi, moxucma kacma Cemi Cemodani neit-

raluri zonidan Tavisken gadadga.

Cven erTmaneTs SevxedeT Tu ara, erT-

maneTisTvis sityvauTqmelad magni-

tiviT migvizida sisxlma da CavexvieT

erTmaneTs. vqviTinebdiT da vekvro-

diT erTi meores TiTqmis ucnobi, er-

TmaneTis unaxavi adamianebi. magram

sisxlma igrZno Cveni naTesaoba da

Cvenda ukiTxavad Cagvikra gulSi. ase

gagrZelda 5–10 wuTi. Cvenma qviTinma

mebaJeebi gaakvirva da mogvcvivdnen,

kiTxulobdnen, ra iyo, ratom vtiro-

diT. me Turqulad ver vlaparakobdi.

moxucma uTxra: – 120 wlis dakarguli

sisxli vnaxe, magnitiviT mimizida da

imitom vtiriTo. Cvenma gancdebma

Turq mebaJeebsac Cauyena TvalebSi

cremli.

sami Tvis manZilze naTesavebTan

yofnas zeimobda Cemi suli da Cems

sxeulSi Casaxlebuli winaprebis su-

lebi, romelTac ar eRirsaT Tavisia-

nebis naxva. yovel saRamos gadapati-

Jebuli viyaviT me da Cemi Sorena (ma-

Sin igi mecxre klaseli iyo) da siyva-

rulis talRebSi vcuravdiT. es iyo

sisxlis yiviliT gamowveuli siyvaru-

li, amaRelvebeli, wrfeli, uangaro

da miamiti, istoriuli fesvebidan

momdinare, WeSmaritad mSobliuri da

axlo naTesauri.

inegolSi sami Tve vcxovrobdiT

memed ozbegis–TavdgiriZis ojaxSi.

Cveni diasaxlisi – qalbatoni hava–xa-

numi Tamar dedoflis freskasaviT

lamazi da Tbili iyo. inegolSi gavi-

cani imerxeveli mwerali kaci – isma-

il yara – SaviSvili, romelsac ukve

gamoqveynebuli hqonda romani „maWax-

lis uReltexili“ da muSaobda axal

romanze „Woroxi Cqara midis“. er-

Txel saubarSi vkiTxe, ratom airCie

aseTi saTauri, ras niSnavs „Woroxi

Cqara midis“–meTqi. miTxra – „magas ra

kiTxva unda, Woroxi Cqara imi-

tom midis, rom dedasamSoblos-

ken iCqaris, unda male Caekras

dedasaqarTvelos gulSi“–o.

Cemma naTesavebma gaiges,

rom me tao–klarjeTis naxvac

mindoda. vizis gasvlamde 20

dRiT adre inegolidan gamomam-

gzavres arTvinisken, Tan gamo-

mayoles naTesavi kaci osman–bi-

Za goCitiZe–axisxaloRli. Cven

arTvinidan gavemarTeT qarTu-

lenovani mosaxleobis sofle-

bisken – imerxevisken. avediT

zeda imerxevSi, sofel xoxlev-

Si, zustad Cemi bavSvobis dro-

indeli iailis gadaRma mxares, aWa-

ra–SavSeTis qedis samxreT kalTaze

Sefenil sofelSi. niko maris Semdeg

(1904 weli) aq saqarTvelodan mkvle-

vars fexi aRar hqonda dadgmuli. am

soflidan Cveni xeobis sofel olada-

urSi ori qalbatoni iyo gamoTxovi-

li, oric mezobel sofel agaridan

iyo Cvenken gamoTxovili, oric– so-

fel weTileTidan. e.i. Cemi sayvareli

neneebis naTesavebis stumari viyavi.

saocrad amaRelvebeli iyo Cveni Sex-

vedra. maspinZlis saxli ver itevda

mnaxvelebs. mkocnidnen xelebze, ka-

bis kalTaze da mexvewebodnen melapa-

raka qarTulad. tiriliT ambobdnen:

–vaime, ra lamaz gurjijas (qarTuls)

laparakobso. Cveno samamulo omis

Semdeg radioTic veRar devkaveT qar-

Tuli laparakio, ra codva varT

uqarTuloT darCenili, ieTimad (ob-

lad), ar gecodvebiTo?!

ra unda meTqva, SezRuduli viyav.

Cvenken jer kidev sabWoTa kavSiri

iyo, cudis Tqma ar SemeZlo...

ori kvirac imerxevSi davrCiT, Ca-

viwere Zvirfasi masala. maSin jer ki-

dev cocxali iyvnen xandazmuli ada-

mianebi da Zveli qarTuliT melapara-

kebodnen. arasodes damaviwydeba maT

mier gamoxatuli siyvaruli, pativis-

cema, dafaseba.

imave wlis ivlisSi baTumSi stum-

rad ismail yara–SaviSvili Camobr-

Zanda col–SviliT. igi moiwvies naTe-

savebma – poetma emen daviTaZem da ni-

az lominaZem. mec gadmovipatiJe ram-

denimejer. wasvlis dro rom mouax-

lovda baton ismails, imerxevSi dam-

patiJa, miTxra, – vici imerxevSi masa-

lis Cawera ginda, me da Cemi meuRle

imerxevlebi varT, Cveni sofle-

bi–Soltixevi da maCxateTi zemo

imerxevSia, sadac wminda qarTuli

ician da saintereso masalas Caiwer-

To. gamexarda aseTi pirobebis Semo-

Tavazeba, magram ucxouri valuta ar

gamaCnda, dolarebi. maSindeli wesis

Tanaxmad, weliwadSi mxolod erTxel

SeeZlo sabWoTa moqalaqes ucxouri

fulis miReba, sabWoTa maneTis do-

larze gadacvla. mivdeq–movdeqiT,

vTxoveT amas, imas, magram araferi ga-

movida. ra meqna, ar vicodi. ufulod

rogor unda wavsuliyavi. batonma is-

mailma gamosavali naxa. miTxra, iyide

akordeoni da „druJba“ –xis mosaWre-

li xelsawyo. magaT kargi fasi aqvs

TurqeTSi, gagayidvineb da fulic

geqnebao. marTlac SeviZine „druJba-

ca“ da akordeonic, magram sabaJoze

gatana Zneli iyo, ikrZaleboda. par-

tiis saqalaqo komitetSi muSaobda

metad keTilSobili pirovneba, Cemi

kolegis – profesor Tina SioSvi-

lis–meuRle aleko CxartiSvili da

imas vTxove daxmareba.

ase movaxerxe aqeTa sa-

baJos saqme, iqiTa mxa-

res saqmis mogvareba ki

batonma ismailma iTa-

va. mis meuRles –xati-

je miRmaZes da hyavda

gaTxovili murRulis

raionis sofel Wila-

urSi. pirvelad imas

vestumreT. ramdenime

dRe iq davrCiT. movia-

reT murRulis sofle-

bi da Caviwere sainte-

reso masalebi, Semdeg

ki imerxevs vewvieT. ma-

Sin moviare TiTqmis

mTlianad mTeli imer-

xevi, 40–mde sofelSi

mivediT. Sevxvdi xal-

xur mTqmels- mevlud RaRaniZes, ro-

melic sofel ifxreulSi cxovrobda.

sazRvrispira soflebSi ucxo mo-

qalaqis SesvlisTvis Turme saWiro

iyo gubernatoris (valis) specialu-

ri nebarTva. es batonma ismailma ar

icoda da swored aman Semiqmna mcire-

di usiamovneba. Jandarmeriis warmo-

madgenlebma waiRes Cveni pasportebi.

gamoikvlies Cemi vinaoba, stumrobis

mizani, inegolSi Cemi samTviani yof-

nisa da muSaobis Sesaxeb miiRes saWi-

ro cnobebi da ise dagvibrunes pas-

portebi. RvTis wyalobiT, yvela ad-

gilidan dadebiTi daxasiaTeba movida

Cem Sesaxeb, rom viyavi moralurad

spetaki, ar mainteresebda politiku-

ri ambebi, viwerdi mxolod eTnogra-

fiul da folklorul masalebs.

im dReebSi didi moraluri mxar-

daWera, patronoba gamiwia sofel

xoxlevis mcxovrebma, arTvinis sof-

lis meurneobis bankis direqtorma

qemal mesxaZem–Sahinma. misi SviliSvi-

li amJamad aris Cveni universitetis

rusuli enisa da literaturis speci-

alobis mesame kursis studenti mah-

mud Sahini–mesxaZe. mas eamayeba, rom

„Cveneburebis qarTulSi“ aris misi ba-

buis ojaxis suraTi.

1989 wlis Semdeg ramdenjerme

kvlav vimogzaure imerxevSi da niga-

lis, murRulis xeobebis qarTul

soflebSi. iq Cawerili masalebiT Se-

iqmna Svidasocgverdiani monografia

„Cveneburebis qarTuli“ Sesavali we-

rilebiTa da leqsikoniT. qarTvelma

sazogadoebam didi siyvaruliT mii-

Ro es wigni, romelic dRes sanTliT

saZebaria mkvlevarTaTvis. amJamad

iwereba „Cveneburebis qarTulis“ me-

ore tomi. pirvel tomTan SedarebiT

igi mkiTxvelTaTvis gacilebiT sain-

tereso iqneba.

ssttaammbboolliiss qqaarrTTuull ssaavvaanneeSSii

„Cveneburebis qarTulze“ mu-

Saobis dros Cemma TurqeTelma na-

Tesavebma bevr sofelsa da qalaq-

Si wamiyvanes, bevr pirovnebas Se-

maxvedres. viyaviT ankaraSi, ialo-

vaSi, eregliSi, bursaSi, adabazar-

Si... stambolSi stumrad viyavi

basri iavuzTan–futkaraZesTan.

igi icnobda stambolel zazaZeebs

da stumrad wamiyvana maTTan. ma-

Sin cocxali iyo pavle zazaZe. ba-

Tumis universitetis sapatio

doqtoris msoflio mniSvnelobis

biznesmenis baton simon zazaZis

mama. igi me vnaxe 1989 wlis maisSi,

89 wlis moxuci. mas Zalian enatre-

boda Tavisi mSobliuri sofeli ude,

Tavisi axalcixe, mesxeTi. acremle-

bulma gaixsena axlo xanSi nanaxi siz-

mari da ase momiTxro: „bavSvobaSi de-

das davyavdi tyeSi, sadac eklesiis

nangrevi iyo. iq sanTlebs davanTeb-

diT, vloculobdiTo. eklesiis gver-

diT wyaro iyo, civi, msubuqi, gemrie-

li. axlac, am asakSi, damesizmra im ek-

lesiis nangrevi da is wyaroo. dedam

sanTeli damanTebina, viloceT... wya-

ros wyali mominda da unda damelia.

movtrialdi wyarosken. wyaroze oq-

ros avazani iyo, wyliT savse. mzis

Suqze brwyinavda. mivedi dasalevad,

magram daketili damxvdao. avazans

oqros boqlomi edoo. ver davlie wya-

ros wyali, Sevwuxdi da gamomeRvi-

Zao“. Tan ase axsna es sizmari: „oqros

avazani rom mzis Suqze brwyinavda, es

kargis niSania, saqarTvelo sinaTle-

Si gamova, Cemi samSoblo gabrwyinde-

ba, magram avazani daketili rom iyo,

es imis niSania, rom samSoblos sinaT-

leSi gamosvla daagviandebao. dake-

tili rom iyo avazani da wyali ver

davlie, es CemTvis cudis niSania. al-

baT, aRar meRirseba saqarTveloSi Ca-

mosvla da im wyaros wylis dalevao“.

marTlac, moxuc pavle zazaZes

aRar eRirsa mSobliuri adgilebis

naxva. igi 1989 wlis agvistoSi gar-

daicvala. mamis survili misma Svil-

ma- simon zazaZem Seasrula. man moi-

naxula winaparTa mSobliuri adgi-

lebi, erTgulad upatrona stambol-

Si oblad darCenil qarTul monas-

ters, mdidari biblioTekiTa da ar-

qiviT datvirTuls. uflis nebiT,

Cven aRvwereT es biblioTeka da ar-

qivi. batonma simonma sul axlaxan

Sematyobina, rom Zveli monastris

axlos igi afuZnebs qarTuli kul-

turis centrs, sadac ganTavsdeba es

saunje.

(gagrZeleba Semdeg nomerSi)

Page 8: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

88mmaarrttii

arsebobs gansakuTrebuli dRe, romelic mxo-

lod qalebs ekuTvniT. is gazafxulis SemobrZane-

bas emTxveva, rac SemTxveviTi ar aris: gazafxul-

ze buneba iRviZebs, sicocxlis surneli tria-

lebs, gazafxuli dabadebis da axali sicocxlis

dawyebis simboloa bunebaSi... da qalic xom si-

cocxlis sawyisia, gazafxuliviT mSvenieri da

Tbili.

qalis roli sazogadoebaSi araerTgvarovani

iyo da aris dResac. daniSnuleba qalisa qristia-

nobaSi Zalian didia. yoveli adamiani pirvel az-

rebs, midrekilebebs, pirvel locvas dedisgan

swavlobs, e.i. Rirseba, Tviseba da bedniereba yo-

veli adamianisa TiTqmis qalze-dedazea damoki-

debuli.

bibliis mixedviT, pirvel qals eva erqva, rac

qarTulad sicocxles niSnavs. marTlac, qalis

yvelaze didi movaleoba da daniSnuleba axali

adamianisaTvis sicocxlis miniWebaa, romlis Za-

lac mas RvTis locva-kurTxeviT mieca. davfiqr-

deT, romeli saqmianoba da Tanamdeboba Seedreba

axali sicocxlis warmoSobas! ra Tqma unda, es

imas ar niSnavs rom sazogadoebriv saqmianobaze

qalma xeli saerTod aiRos, magram arc imas niS-

navs, rom misTvis iseT Seuferebel saqmianobas

eweodes, rogorsac magaliTad, mSeneblobasa da

maRaroebSi muSaoba, an kidev troleibusebisa da

satvirTo manqanebis mZRoloba warmoadgens -

vkiTxulobT sruliad saqarTvelos kaTolikos-

patriarqis ilia II „epistoleni, sityvani, qadage-

bani- Si.

dedis locvas gansakuTrebuli Zala aqvs da

mudam ifaravs Svilebs cxovrebis gzaze. naTqva-

mia, rom dedis locvas SeuZlia Svili TviT jojo-

xeTidanac ki amoiyvanos.

qalebi adamianTa sazogadoebis naxevarze

mets Seadgenen da sazogadoebas maTi profesiona-

lizmi da SesaZleblobebi Zlier esaWiroeba. um-

ravles sazogadoebaSi qalisa da mamakacis sazo-

gadoebrivi mdgomareoba ganpirobebulia kvlav-

warmoebaSi maTi sxvadasxva roliT. cxovrebis pi-

robebi qalis qcevasa da azrovnebaze Tavis daRs

asvamda. saukuneebis ganmavlobaSi isini saxlisa

da ojaxis saqmiT iyvnen dakavebulni, maSin, rode-

sac mamakacebs moRvaweobis sfero SezRuduli ar

hqondaT. maT aseT mdgomareobas mecnierebic

amarTlebdnen. mkvidrdeboda azri imis Sesaxeb,

rom qals ar SeuZlia aiTvisos tradiciuli mama-

kacuri saqmianoba. magaliTad, asi wlis win ar iyv-

nen eqimi qalebi da TavisTavad iTvleboda, rom

maT am profesiis aTviseba ar ZaluZT. dRes ki eqi-

mebis naxevarze meti qalia.

genderuli Tanasworobis koncfcia, romelic

damtkicebulia saqarTvelos parlamentis mier

2006 wels, xazgasmiT miuTiTebs qalisa da kacis

uflebebis uzrunvelyofisa da qveynis politi-

kur, ekonomikur da socialur procesebSi qalTa

monawileobis gaumjobesebis aucileblobaze.

qals gansakuTrebiT sWirdeba goniereba da

mxneoba. SeiZleba ufro metadac ki, vidre mama-

kacs. rogorc viciT, qali agebulebiT mamakacze

bevrad ufro sustia, amitom es sisuste, raTa ma-

makacs Zalian ar CamorCes, man gonierebiTa da xa-

siaTis simtkiciT unda Seavsos.

qalis buneba mamakacisagan umTavresad imiT

gansxvavdeba, rom igi umetesad guliTa da grZno-

biT cxovrobs, xolo mamakaci - gonebiT. qali maSi-

naa kmayofili da bednieri, roca qmris, Svilebis,

Zmisa Tu sxva axloblebis mimarT uxvad gascems

siyvaruls, anu roca sxvas abednierebs. RmerTma

mas mamakacisagan gansxvavebuli Tvisebani imitom

misca, rom movaleobac gansxvavebuli aqvs.

araerTi cnobili da gmiri qalis biografia

Semogvinaxa istoriam. zogierTi maTgani nobelis

premiis laureatebic ki arian.

ara erTi cnobili qali alamazebs qarTul

mravalsaukunovan istorias. CamonaTvalTa sia Za-

lian Sors wagviyvans. sakmarisia gavixsenoT Tun-

dac Tamar mefe, qeTevan wamebuli, maia wyneTeli,

Tamar vaSlovneli, Tina wavkiseli da sxvani da

sxvani.

ai, dadga gazafxulis yvelaze nazi dResaswa-

uli 8 marti. gazafxulis pirveli Tve qalbatone-

bis umetesobas gansakuTrebiT uyvarT, radgan 3

marti dedis dRe, xolo 8 marti, aTwleulebis

tradiciiT, qalTa saerTaSoriso dRea. es aris

qalTa ekonomikuri, politikuri da socialuri

miRwevebis aRniSvnis globaluri dResaswauli.

dResdReobiT TiTqmis mTeli msoflio aRniSnavs

yoveli wlis 8 marts, rogorc qalTa saerTaSori-

so dRes.

arc Cveni qveyanaa gamonaklisi. am dRes yvela

qali gansakuTrebulad elis. iReben saCuqrebs da

milocvebs da xaroben TavianT axloblebTan er-

Tad.

da bolos isev ilia II-is sityvebiT minda da-

vasrulo: „ qals SeuZlia da movalecaa, rom mowya-

lebis saqmes emsaxuros, radgan ufalma igi Semb-

rale da mosiyvarule guliT daajildova. unda

gvaxsovdes, rom wlebi, romelic RmerTma miwieri

cxovrebisTvis mogvca, Zalian swrafad garbis,

amitom dro uqmad ar unda davkargoT da viCqa-

roT, raTa qvelmoqmedebiTa da keTili saqmeebiT

is ganuxrwneli saunje davagrovoT, romelic sa-

marTliani msajulis winaSe wardgomisas gagva-

marTlebs“ .

mmaarriinnaa nnaaggeerrvvaaZZee

biologiis departamentis

asistent profesori

qqaallii -- uuppiirrvveelleess ddeeddaa,, qqaallii -- eerrTTgguullii mmeeggoobbaarrii

ddaa ccoollii,, qqaallii -- ggaazzaaffxxuullii,, ssiiTTbboo ddaa ssiinnaazzee......

gazafxulis

mosvlas gilocavT,

qalbatonebo!

dedis dResa da qalTa saerTaSoriso dRes gilo-

cavT, qalbatonebo! gazafxuliviT lamazi , sixaru-

liTa da siyvaruliT savse yofiliyos Tqveni cxov-

reba.

qalebs gansakuTrebiT gviyvars gazafxulis

dResaswaulebi, CvenSi xom gansakuTrebulia qalisa

da dedis statusi.

me wels pirvelad momiloces Cemma tyupma gogo-

nebma dedis dRe. es amaRlebuli ganwyoba didxans

gamyveba. saocaria Turme, qalma erTdroulad Sei-

Tavso dedoba, qaloba da kariera.

dedoba yvelaze amaRlebuli grZnobaa. yvela qa-

lis upirvelesi movaleobaa, romelsac siamovnebiT eWidebi. siamovnebiT aTeneb Rameebs,

SvilebTan erTad swavlob siaruls, laparaks, siyvarulsac ki da ise izrdebi.

yvela qalis cxovrebaSi damdgariyos dRe, roca Tqveni Svili damarcvliT gaimeorebs

nakarnaxev sityvebs ,, dediko, gilocav dedis dRes“.

iiaa mmeessxxiiZZee, finansebis, aRricxvis da auditis

departamentis asistent profesori

gazafxulis pirveli Tve qalTan aso-

cirdeba. ori dResaswauli – dedis dRe da

qalTa dRe axsenebs yvelas, rom qals ufro

meti yuradReba sWirdeba, vidre es SeiZle-

ba hqondes yoveldRe. CemTvis 3 marti da 8

marti mniSvnelovania, magram gansakuTre-

buli da gamorCeuli ar aris sxva dReebis-

gan. upirveles yovlisa imitom, rom CemT-

vis, rogorc SvilisTvis, deda uZvirfase-

sia, romlis moferebisa da yuradRebisTvis

gansakuTrebuli TariRebi ar aris saWiro,

arc Cemi Svili da meuRle elodebian main-

cdamainc 3 da 8 marts, radgan urCevniaT

yuradReba xSirad gamoiCinon da Tan rom

ar elodebi, gansakuTrebiT maSin. mec es

ufro msiamovnebs, vidre, roca ici, rom ra-

Racas mainc mogarTmeven, Tumca es dResas-

waulebi Cvens ojaxSi mainc sainteresod

aRiniSneba. Cemi Svili umetesad yvavilebs

mCuqnis xolme, adre, roca TviTSemoqmede-

biT iyo dakavebuli, Tavis daxatul misa-

loc baraTebs mCuqnida. msgavsi tipis bevri

baraTi maqvs Senaxuli, rac jerjerobiT

yvela saCuqarze Zvirfasia. saerTod ki,

yvelaze Zvirfasi saCuqari siyvarulia. me-

uRle samkaulebiT da sunamoebiT manebiv-

rebs. Cemi gemovneba am kuTxiT kargad aqvs

Secnobili. me, pirvel rigSi, rogorc oja-

xis diasaxlisi, deda da meuRle, maqsimalu-

rad vcdilob ar movaklo yuradReba da

mzrunveloba maT. qalebi iSviaTad afaseben

Rirseulad TavianT Sromas, xSirad mas mZi-

me da momabezrebel ojaxur movaleobad

Tvlian. me ase namdvilad ar mimaCnia, piri-

qiT, es CemTvis udidesi siamovnebaa. xanda-

xan, Tu ise xdeba, rom samsaxurebrivi saqme

meZaleba da met dros mas vuTmob, ase mgo-

nia, raRac danaSauli mimiZRvis ojaxis wina-

Se, amitom universitetis Semdeg mTeli yu-

radReba ojaxis wevrebze gadadis da samsa-

xuris saqmisTvis ufro gvian, saRamos, 11

saaTidan vicli da SemiZlia mSvidad da sia-

movnebiT vimuSao didxans, radgan profesi-

uli movaleobac srulyofilad Sevasrulo

da meore dRes studentebis winaSe warvdge

ise, rogorc leqtors Seefereba – akademi-

uradac da fizikuradac, radgan studentis

Tvals da yurs araferi gamoepareba.

SeiZleba iTqvas, rogor SeiZleba qalma

moaxerxos erTdroulad iyos kargi deda,

Rirseuli meuRle, warmatebuli karieraSi

da mudmivad formaSi. pasuxi erT martiv

sityvaSia – balansi. sworad ganawilebuli

dro - gaazrebuli urTierToba ojaxis wev-

rebTan da samuSao saaTebis produqtiulad

gamoyeneba, qalisTvis yvela ,,frontze”

warmatebis winapiroba xdeba.

vsargeblob SemTxveviT da universite-

tis yvela TanamSromel mandilosans vulo-

cav gazafxulis am lamaz dResaswaulebs,

vusurveb udides qalur bednierebas, winsv-

lasa da warmatebebs karierasa da pirad

cxovrebaSi.

nnaaTTiiaa ffaarrtteennaaZZee

qarTuli filologiis

departamentis asistent

profesori

sasiamovno damTxvevaa, rom qalTa sa-

erTaSoriso dRe aRiniSneba martis dasa-

wisSi. marti xom gazafxulis maxarobe-

lia, gazafxuli ki, sruliad samarTlia-

nad, odiTgan, siTbos, silamazis, siyva-

rulis simbolod miiCneva.

CemTvis didi pativia, rom saSualeba

meZleva guliTadad mivuloco gazafxu-

lis brwyinvale dResaswauli mSvenieri

sqesis yvela warmomadgenels, pirvel

rigSi ki Cveni mSobliuri universitetis

qalbatonebs. maT Soris gansakuTrebuli

pativiscema da siyvaruli minda gamovxa-

to ufrosi Taobis warmomadgenlebis,

Cveni sayvareli maswavleblebis mimarT,

visac didi wvlili miuZRviT Cveni speci-

alistebad Camoyalibebis da sazogadoe-

baSi integrirebis saqmeSi, romlebic

Zal–Rones ar iSureben da zrdian maRal-

kvalificerebul kadrebs. Cveno Zvirfa-

sebo, didi madloba Tqven am Seufasebeli

RvawlisaTvis, kvlavac mravali dResas-

wauli mogvelocos TqvenTvis.

aseve suliTa da guliT vulocav Cemi

Taobis wamomadgenlebs, studentobis me-

gobrebidan dawyebuli dRevandeli ko-

legebiT damTavrebuli. gazafxulis

mSvenier dResaswauls vulocav, lamaz

momavals, did qalur bednierebas vusur-

veb Cvens axalgazrdobas, yvela student

gogonas.

gaixareT da galaRdiT Zvirfaso qal-

batonebo, marad gazafxuli sunTqavdes

Tqvens sulSi.

lela beriZe, sabaziso medicinis

departamentis asistent profesori

ZZvviirrffaassoo mmeeggoobbrreebboo!! dadga ga-

zafxulis yvelaze nazi da lamazi dResaswa-

uli - qalTa saerTaSoriso dRe 8 marti. qa-

li - gazafxuli, mSveniereba, saTuTi bavSvi,

faqizi, nazi, amayi, laRad monavarde da

eris simdidre! ramdeni tkbili sityva Tqmu-

la qalis misamarTiT...

Teimurazi, sulxan-saba, nikoloz bara-

TaSvili, grigol orbeliani, daniel Wonqa-

Ze, ilia WavWavaZe, akaki wereTeli, niko

lorTqifaniZe da mravali sxva TavianT Se-

moqmedebaSi saTuTad aqandakeben qalis sa-

xes.

qalis siZliere mniSvnelovnad SeimCne-

oda patriarqaluri wyobidan genderul Ta-

nasworobaze gadasvlis TiToeul etapze,

romelic sazogadoebis ganviTarebasa da

winsvlas uwyobda xels.

Tamar mefe, deda tereza, margaret tet-

Ceri... maT TavianTi dadebiTi qmedebebiT

gavlena moaxdines epoqaluri mniSvnelobis

problemebze; miuxedavad sxvadasxva sfero-

Si moRvaweobisa, xeli Seuwyves msoflio sa-

zogadoebis progresirebas, winsvlasa da

ganviTarebas.

sxvadasxva qveyanaSi qalTa ramdenime

dResaswauls aRniSnaven: magaliTad, ameri-

kaSi qalTa dResaswauli maisSia, romelic

maswavleblis - ana jarvisis winadadebiT da-

wesda. ingliselebisaTvis yvelaze Zvel

dResaswaulad miCneulia ,,dedis kvira’’,

romelsac religiuri fesvebi aqvs da me-17

saukunidan aRiniSneba. arsebobs aseve qal-

Ta sxvadasxva profesiuli dResaswaulic.

magaliTad, ,,meyvavile qalTa saerTaSoriso

dRe’’, ,,biznesSi dasaqmebul amerikel qalTa

saerTaSoriso dRe’’ da a. S.

amJamad aTasobiT qveyanaSi qalTa dRe

sxvadasxva Tvesa da dRes aRiniSneba.

minda aRvniSno, rom Cvens qalbatoneb-

Tan mimarTebaSi yoveli dRe 8 marti unda

iyos mTeli wlis ganmavlobaSi, radgan isini

amas imsaxureben.

yvela qals vusurveb siyvaruls, sixa-

ruls, bednierebas, janmrTelobas da war-

matebebs.

iyaviT Zlierni da uflis rwmeniT savseni.

lliiaa iinnaaiiSSvviillii,

pedagogiur mecnierebaTa

departamentis asocirebuli

profesori

Page 9: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

99mmaarrttii

bolo wlebSi, qarTul saganmanaTleblo

sivrceSi mimdinare refomebisas amerikul ga-

mocdilebaze saubarma gamiCina survili ukeT

gavcnobodi mas, magram amerikaSi mogzauroba-

ze arasodes mifiqria. igi imdenad Soreul da

miuwvdomel qveynad mimaCnda (gamogitydebiT,

beberi evropa gacilebiT mimzidveli da sain-

tereso iyo CemTvis), rom mikvirda kidec am

qveynisaken sxvaTa dauokebeli swrafva. am

mogzaurobam ki farda axada yvelafers, Cemi

TvaliT davinaxe da SevigrZeni amerikis moma-

jadoebeli xibli. amis SesaZlebloba amerikis

ganaTlebis saxelmwifo departamentis prog-

ramam `INTERNATIONAL VISITOR LEADERSHIP

PROGRAM“ momca, romlis ZiriTadi Tema gax-

ldaT sauniversiteto indaumentebi (Senawi-

ri) aSS-Si. programa xorcieldeboda sami kvi-

ris ganmavlobaSi da moicavda qveynis mniSvne-

lovani saganmanaTleblo centrebisa da cno-

bili universitetebis mmarTvelobiTi siste-

mebis gacnobas.

vaSingtoni Tovlis fifqebiT Segvegeba.

Zalian uxdeba mas TeTri saburveli, ufro ro-

mantiulsa da mimzidvels xdis. igi gajadoebs

Tavisi sisadaviTa da grandiozulobiT. misi

arqiteqtura monumenturia da TiToeul de-

talSi garkveuli simbolika ikiTxeba. vaSing-

toni Tavidanve dedaqalaqad daigegma. TiToe-

uli detali imdenad zustad ganisazRvra, rom

dResac ganaSenianeba igive sistemiT mimdina-

reobs. aq ver SexvdebiT amerikisaTvis saxasia-

To caTambjenebs, miuRebelia romelime Seno-

ba kongresis Senobaze maRali iyos, romlis

gumbaTi Statebis erTianobisa da Tanasworo-

bis simbolo gaxlavT. aq mivxvdi, Tu ras niS-

navs amerikuli patriotizmi, igi saqmiT, mece-

natobiTa da filantropiiT gamoxatuli rea-

lobaa da amiT amerikelebi amayoben kidec.

amis naTeli magaliTia Tundac is, rom smit-

sonma amerikel xalxs Tavisi qoneba uanderZa

im mizniT, raTa yvela muzeumi nebismieri

msurvelisaTvis ufaso yofiliyo. dRes ki

smitsonianebis instituti 6 sxvadasxva Tema-

tikis grandiozul muzeums moicavs, sadac er-

TmaneTis gverdiT cxovrobs amerikis warsu-

li da dRevandeloba, klasicizmi da moder-

nizmi.

amerikuli ganaTlebis sistemis, misi da-

finansebisa da fondirebis gacnoba ganaTle-

bis saxelmwifo departamentidan da saxelmwi-

fo akreditaciis centridan daviwyeT. iseve,

rogorc CvenTan, amerikis universitetebic

orgvaria - saxelmwifo da kerZo, Tumca maT

bevri saerTo aqvT. pirveli, rasac yvela er-

Txmad aRniSnavda aris is, rom universiteti

cdilobs aRzardos upirvelesad sazogadoe-

bis wevri da mere profesionali da amisTvis

saswavlebeli pirveli dRidan zrunavs, cdi-

lobs studentisTvis swavla iyos bednierebis

momtani da amaSi nebismier universitetSi

stumrobisas rwmundebi. Tumca saswavlebeli

aranaklebad zrunavs profesorze da amito-

mac biujetis naxevarze meti profesiul

zrdasa da treningSi midis. Tavad profesori

ki Semosavlis garkveul nawils indaumentSi

debs, riTac universitetis ganviTarebas

uwyobs xels. igi universitets exmareba imi-

Tac, rom axalgazrdas ara marto garkveul

disciplinas Seaswavlis, aramed masSi im marc-

vals aRvivebs, rasac universitetis siyvaru-

li qvia, radganac es aris kavSiri mTeli cxov-

rebis manZilze, radgan Tavad kursdamTavre-

bulebi xdebian Semomwirvelebi da maTTvis

didi pativia sauniversiteto winsvlaSi mona-

wileoba. Tavis mxriv universiteti pativs mia-

gebs am adamianebs. magaliTad, erT-erT uni-

versitetSi e.w. ,,salocavi“ kedelic ki augi-

aT, romelzedac amotvifruli iyo yvela im

adamianis saxeli, vinc garkveuli Tanxa gaiRo

universitetisaTvis da Sedegmac ar daayovna,

maleve universitetis indaumenti 5-dan 15 mi-

lionamde gaizarda.

CvenTvis Zalze mniSvnelovani iyo ameri-

kuli akreditaciis sistemis gacnoba, rac ro-

gorc federalur, aseve saxelmwifo akredi-

tacias eyrdnoba. es ori sfero erTmaneTisgan

gamomdinareobs, erTmaneTs avsebs da erTma-

neTs efuZneba. akreditacias universiteti 5-

dan 10 wlamde vadiT iRebs. es rTuli da mra-

valwliani procesia, romelic mxolod erT-

jerad Semowmebasa da erTjerad daskvnas ki ar

efuZneba, aramed ramdenimewliani dakvirvebi-

sa da daskvnebis Sejerebis Sedegzea dafuZne-

buli. magaliTad instituciuri akreditacia

mimdinareobs ori wlis manZilze da igi mraval

sferos moicavs, am procesSi gansakuTrebiT

mniSvnelovania kursdamTavrebulTa dasaqme-

bis maCvenebeli.

amerikaSi sasawavlo dawesebulebebi iTv-

lebian aramomgebianad da gaTavisuflebuli

arian mogebis gadasaxadidan. isini finansde-

bian, rogorc indaumentis procentisgan, ase-

ve saxelmwifo da federaluri biujetidanac.

aRsaniSnavia, rom es mxolod amerikuli siste-

maa da evropisTvisac igi ucxoa. sainteresoa

indaumentis principi, rac xelSeuxebeli,

mudmivad zrdadi Tanxaa, samagierod univer-

sitets aqvs ufleba igi nebismier biznesSi da-

abandos (Tumca arasodes Cadebs fuls iq, rac

moralur principebs ewinaaRmdegeba) da moge-

bis procenti saWiroebisamebr gamoiyenos.

Tanxebs gankargavs universitetis bordi (sa-

meTvalyureo sabWo), procesi sruliad gamW-

virvalea, saswavlo wlis bolos ki administ-

racia da finansuri samsaxuri valdebulia

sruli angariSi warudginos rogorc bords,

aseve universitets da TiToeul damfinanse-

bels. es ki Tavis mxriv zrdis ndobis faqtors

rogorc damfinanseblebSi, aseve studenteb-

Si, rac TavisTavad gulisxmobs axali finanse-

bis Semodinebas.

universitetis biujetis didi nawili e.w.

skolarSipebze, anu studentTa dafinansebaze

modis. nebismiers SeuZlia aiRos universite-

tis granti da sakuTari swavla daifinansos.

xolo studenti, romlis ojaxis wliuri Semo-

savali 60 aTasze naklebia, saerTod Tavisuf-

ldeba gadasaxadisagan. kidev erTi, CemTvis

Zalzed mniSvnelovani detali gaxldaT is,

rom mniSvnelovania jansaRi cxovrebis wesi,

yvelas hyavs Tavisi sportuli gundi, rac uf-

ro sainteresos xdis studen-

tur cxovrebas. yvelaferi es

saxasiaToa yvela universite-

tisaTvis, Tumca calke aRebu-

li TiToeuli individualuro-

biT gamoirCeva, raSic ramdeni-

me universitetis axlos gacno-

bam dagvarwmuna.

vaSingtonis erT-erTi ko-

lorituli ubani jorjTaunia.

aq sruliad qreba dedaqalaqis

monumenturoba da patara sax-

lebs, qvafeniliT mokirwylul

quCebsa da koxta kafeebs saoc-

rad momxibvlel samyaroSi ga-

dayavxar. swored aq orasi wlis

win iezuitebma daaarses jorj-

Taunis universiteti, romlis

Zveli kedlebi STambeWdav sana-

xaobas qmnian, magram maT miRma Tanamedrove

teqnologiebisa da sistemis ganaTlebis ke-

raa. igi aTeul aTas studentsa da ramdenime

fakultets iTvlis. fakultetebi Tavad arian

programebis efeqturad warmarTvis ganmsazR-

vrelni, amitomac biujets ise mimarTaven, rom

ar daTmon poziciebi da SeinarCunon gamocdi-

lebiT miRebuli upiratesoba.

vaSingtonis Semdeg atlanta gveloda, qa-

laqi sadac TvalSisacemi xdeba amerikuli

cxovrebis ritmi. aq yvela fexis nabijze aSka-

raa teqnologiuri progresi. am qalaqSi igrZ-

noba samxreTuli siTbo, caTambjenebis gver-

diT samoqalaqo omisdroindeli Senobebia,

Tavisi pirvandeli saxiTaa SenarCunebuli

margaret mitCelis saxli, romelic taras mo-

gagonebT. aq aris saocari sinTezi Zvelisa da

axlis.

aq oTxi universiteti movinaxuleT, jor-

jias saxelmwifo universiteti, emori jor-

jias teqnologiuri universiteti da morhau-

si. maT dafinanseba rogorc federaluri da

saxelmwifo fondebidan gaaCniaT, magram amave

dros aqvT sakuTari indaumenti da finansebis

gankargvis erTiani sistema, rac fakultetebs

Soris SeTanxmebasa da erTiani proeqtiT moq-

medebas gulisxmobs. Tumca aqac, iseve ro-

gorc sxva universitetebSi, politikas bordi

gansazRvravs. emoris universiteti gamorCeu-

lia Tavisi samedicino skoliTa da sauniver-

siteto klinikebiT. Tavisi indaumentiT

(5.5mlrd) igi me-16 adgilzea. es biujetis mxo-

lod 10 procents Seadgens da yovelwliurad

misi mogebis mxolod 5 procents (200 mln) mo-

ixmaren. marTalia indaumentisa da biujetis

samarTavad 100-ze meti kompaniaa daqiravebu-

li, magram marTvis procesi sruliad gamWvir-

valea da mudmivi Tvalyuria xarisxobriv da

Tvisobriv (raodenobriv) statistikaze, yove-

live amis Semdeg ar gagvkvirvebia sauniversi-

teto bazebisa da kvlevebis masStabebi.

jorjias teqnologiuri universitetis

(koka-kolam mas yvelaze didi indaumenti mis-

ca) gacnobis Semdeg CvenTvis naTeli gaxda,

rom momavali profesiuli ganaTlebisaTvis

mniSvnelovania interdisciplinaruli swav-

leba. aq moqmedebs kompiuterul-finansur mi-

marTuleba da bio-mediko-sainJinro skola.

universitetis 6 skolaSi 22 aTasi studenti

swavlobs. universiteti 700-de patentis

mflobelia da daaxloebiT 700 mln-s xarjavs

yovelwliurad kvlevebze. studentebis 40

procenti gacvliTi programiT swavlobs, gan-

sakuTrebuli aqcenti ki sadoqtoro kvleve-

biskenaa mimarTuli. universitets saerTaSo-

riso programebic gaaCnia da mniSvnelovani

safexburTo gundisa da stadionis mflobeli-

caa.

Zalze saintereso iyo istoriuli uni-

versitetis morhausis monaxuleba. igi samoqa-

laqo omis damTavrebis Semdeg dauarsebiaT

afroamerikelebisaTvis, raTa monobisgan ga-

Tavisuflebis Semdeg maTTvis ganaTleba mie-

caT. aq swavlobda martin luTer kingi, rom-

lis saxelsac dRes igi atarebs. aRsaniSnavia

is, rom aq dResac ZiriTadad afroamerikelebi

swavloben rogorc sabakalavro (oTxwlian),

aseve profesiul (orwlian) kursebze. es sas-

wavlebeli didi teritoriazea gaSenebuli

mravali sacxovrebeli da saswavlo kampusiT.

igi aRWurvilia umaRlesi donis aparaturiTa

da laboratoriebiT. universitetis indaumen-

ti 130 mln dolaria, romelic yovel wels iz-

rdeba.

amerikis dasavleTiT, wynari okeanis sa-

napiroze qalaqi sietli gveloda da igi pirve-

live naxviT Segviyvarda. yvela quCaze jazis

momajadoebeli hangebi ismis, saRamoobiT ki

klubebSi cocxali jazis mosasmenad gepatiJe-

bian. mxolod aq SexvdebiT lurjad SeRebil

xeebs da feradi minis mcenareebs, aTasfrad

moelvare bazars, sadac bostneulis, xilisa

da zRvis produqtebis siWrele waruSlel

STabeWdilebas tovebs. meTevzeebi yovel

jerze saocar Sous marTaven, raTa iq myofTa

yuradReba miipyron da sul axlad daWeril

kiborCxalebsa Tu krevetebs gTavazoben. aq

policia cxenze amxedrebuli dadis da quCaSi

SemTxveviT fleSmobis momswrec SeiZleba gax-

deT. sietlis ,,nemsis yunwidan“ yvelaferi xe-

lisguliviT mosCans da SeuZlebelia erTxel

naxo da ar Seiyvaro. es bil geitsis qalaqia. aq

warmatebiT moqmedebs dedis saxelze gaxsnili

meri geiTsis fondi, romelic ara marto uni-

versitetebze, aramed moswavleebisa da stu-

dentebis dafinansebaze zrunavs. am fondSi

atareben didi dros axalgazrdebi, studente-

bi, sadac grantis yofili mflobelebi axal-

bedebs aswavlian proeqtebis weras, ganxorci-

elebas da yovelwliurad marTaven maT gamo-

fenas.

swored meri geiTsis fondma 1995 wels

yvelaze didi indaumenti misca vaSingtonis

universitets sietlSi. universitetis inf-

rastruqturisa da specifikis gacnobam cxad-

yo, rom igi erT-erTi warmatebulia qveyanaSi.

yvelaferi mowyobilia ise, rom studentma Ta-

vi komfortulad da bednierad igrZnos. mra-

vali kampusisgan erT mTlianobad Sekruli

universitetis Siga ezoSi Zveli daxavsebuli

qvis skamebi da Senobebi gamcnoben, rom igi as-

wleulebia arsebobs. sakuras baRs, ki ga-

zafxulze vardisfrad afeTqebulsa da mwva-

neSi Cafluls Tuki zemodan gadmoxedavT uni-

versitetis simbolos amoikiTxavT. ZvelisZ-

vel biblioTekaSi SesulT ki siCume Semogege-

bebaT, marTalia studentebiTaa igi savse, mag-

ram TiToeuli maTgani wignis samyaroSi CaZi-

rula da verc ki amCnevs ucxoTa daJinebul

mzeras.

kidev erTi universiteti, romelic 100

wlis win iezuitebma daaarses sietlis univer-

sitetia. universitetis misia pirovnebis su-

lier aRzrdas, profesionalad formirebasa

da socialur RirebulebaTa ganviTarebas

efuZneba. swavleba aq dafuZnebulia kvleveb-

ze. sietlis siTi universiteti ki gamoirCeva

Tavisi onlain kursebiTa da programebiT.

kolorituli sietlis Semdeg pitsburgi

gveloda, yofili metalurgebis qalaqi, sa-

dac omis dros msoflio foladis udides na-

wils deil karnegi awarmoebda (igi Semdeg

cnobili filantropi gaxda, maT Soris karne-

gi holis damfinansebeli). igi endi vorhornis

qalaqicaa. miuxedavad imisa, rom karnegisd-

roindeli Savi kvamli qalaqSi aRar SeimCneva,

quCebSi xetialisas sevda geufleba, aq erT

dros (mas Semdeg, rac metalurgiuli qarxnebi

daxures) didi depresia sufevda. magram sa-

xelmwifom SeZlo da qalaqi sxva relsebze ga-

daawyo. erT-erTi mniSvnelovani ki ganaTleba

gaxldaT. aq ori didi universitetia karnegi-

meloni, romelmac samudamod ukvdavyo Tavisi

yvelaze didi damfinanseblebis karnegisa da

melonis saxelebi da pitsburgis universite-

ti, romelsac karnegim milioniani indaumenti

gamouyo. karnegi meloni cnobilia Tavisi teq-

nologiuri, farmaciuli da samedicino mimar-

TulebiT. mas 26 saavadmyofo gaaCnia. aq inves-

ticiebisaTvis maTematikisa da fizikis for-

mulebs gamoiyeneben, riTac gaTvlian bizne-

sis riskebs. pitsburgis universitetic gamo-

irCeva Tavisi samedicino skoliT, sadac dai-

nerga gulisa da xelis gadanergvis Tanamed-

rove teqnologiebi. mniSvnelovania is, rom es

ori universiteti SeTanxmebulad moqmedebs

da cdilobs erTiani kvleviTi proeqtebi gana-

xorcielon.

pitsburgis Semdeg niu iorki gveloda.

rodesac iluminatoridan Tavisuflebis qan-

dakeba davinaxe, yvelasTvis kargad cnobili

filmebis kadrebma gairbines Cem Tvalwin da

mivxvdi, Tu ras grZnobdnen is adamianebi, rom-

lebic mravali xifaTis miuxedavad aqeTken

moiltvodnen TavianTi amerikuli ocnebis

asaxdenad. es qandakeba, romelic Tavis droze

frangebma usaxsovres amerikelebs, saocari

energiis matarebelia.

niu iorki aris qalaqi, romelic yvelaze

metad asaxavs amerikuli cxovrebis ritms da

gajadoebs Tavisi grandiozulobiT. mas ara-

sodes sZinavs, SegiZlia nebismier dros nebis-

mieri survili aixdino da drois SezRudulo-

ba ar igrZno. manheteni niu iorkis gulia (igi

evropelebma sul raRac 25 dolarad iyides

indielebisagan), Taim squerze xvdebi, Tu ra

SeuZlia adamianis gonebisa da teqnologiis

sinTezs. qalaqis daCoqeba da xalxis daSineba

scades, magram ar gamouvidaT, piriqiT 11 seq-

tembris teroristuli aqtis Semdeg aq ufro

meti adamiani Camovida sacxovreblad da tyu-

pebis adgilas, daRupulTa memorialis gver-

diT, dasturad imisa, rom qalaqi Zveli cxov-

rebiT agrZelebs cxovrebas, ufro grandio-

zuli biznescentri Sendeba. TiTqos iarebi

mouSuSda, magram rodesac tyupebis win mdgar

wminda petres taZarSi Sedixar, kidev erTxel

ubrundebi warsuls da saswaulebisa gjera. es

taZari mxolod ramdenime metriT gaxldaT

daSorebuli tyupebisagan da rodesac afeT-

qebam irgvliv yvelaferi aRgava pirisagan mi-

wisa, rodesac qva qvaze daduRda, taZari Se-

uryevlad idga, erTi minac ki ar Camsxvreula

da igi im tragikuli dReebis memorialad iqca.

brodveize, garedan erTi SexedviT Cveu-

lebrivi Senobis zRurbls miRma, Tanamedrove

niu orki gaviwydeba da ggonia rom aq dro ga-

Cerda. ixsneba Teatris farda da Sens winaSe

saocreba iwyeba. iwyeba speqtakli, romlis de-

koraciebi, xma, musika, kostiumebi teqnolo-

giuri progresisa da ukvdavi xelovnebis sin-

Tezia. irgvliv yvelaferi qreba da Sen da mu-

sika arsebobT mxolod, geSinia amosunTqvis,

rom ar dairRves Sens irgvliv gabatonebuli

harmonia. gamodixar Teatridan da isev qala-

qis ritms ubrundebi, qalaqisa, romelic ar

SeiZleba erTxel mainc naxo da samudamod ar

Segiyvardes.

bruklinis xidebis naxvisas SiSi da aRfr-

Tovaneba erTdroulad gipyrobs. isini TiT-

qos caSi gamokidebulan. centraluri parkis

SesasvlelTan ki bavSvobaSi brundebi. zam-

TarSic ki Zalian lamazia igi. dadixar bili-

kebze, fantaziiT gazafxulze ayvavebul,

zafxulSi SefoTlil, an Semodgomaze mraval-

frad aelvarebuls warmoidgen da xvdebi ra-

tom uyvarT igi ase. irgvliv Semojaruli

grandiozuli Senobebi mzrunveli mSoblebi-

viT garSemortymian parks da TiTqos undaT,

rom moeferon SenobaTa junglebSi moqceul

patara oaziss (patara SedarebiTi mcnebaa,

radgan parki aTasobiT heqtarzea gaSenebu-

li). uCveulo yinvisgan mobuzuli mtredebi

SuqniSnis boZze Semomsxdaran da gazafxuls

elian. metropoliten operaSi ki saerTod ar

igrZnoba zamTris susxi, aq dilidan xalxmrav-

lobaa, afiSa ki iuwyeba, rom dRes karmenis

partias anita raWveliSvili Seasrulebs. gu-

li siamayiT gevseba, roca am megapolisSi qar-

Tul gens aRmoaCen.

niu iorkidan saaTnaxevris savalze ielis

universitetia, romelTan stumrobasac gansa-

kuTrebulad velodiT. is rom saukunis win igi

religiur skolad daarsda arsad SeimCneva,

dRes igi momavali warmatebuli karieris gasa-

Rebia. is, rasac amerikuli universitetebis

fondirebisa da dafinansebebis sistema hqvia

da rasac mTeli mogzaurobis manZilze sxva-

dasxva universitetSi vecnobodiT, aq, ielis

universitetSi Caisaxa. devid f. svenseni gaxl-

daT am sistemis sulisCamdgmeli da misi wigni

samagido saxelmZRvanelod iqca sruliad ame-

rikisTvis (TiToeul universitetSi stumro-

bisas swored svensenis sistemaze apelirebd-

nen, es wigni ki, avtoris avtografiT, Cemi sa-

magido wigni gaxda). swored mis ofisSi gamar-

Tulma Sexvedram sabolood dagvanaxa yvela

detali, rac amerikuli ganaTlebisa da dafi-

nansebis sistemebisTvis gaxldaT mniSvnelo-

vani. es sistema evropaSi mxolod axla ikidebs

fexs da germania gaxlavT is qveyana, romelmac

pirvelma gadawyvita amerikuli modelis dam-

kvidreba.

ieliT davasruleT amerikuli universi-

tetebTan stumroba. ramdenad gansxvavebulni

da amave dros msgavsebi arian isini. magram er-

Ti ram, rac yvelaze metad CamrCa gonebaSi

aris is, rom TiToeuli adamiani, visac vxvde-

bodiT, universitetze, rogorc mSobliurze,

ise laparakobs. maT TvalebSi grZnob im didi

siyvaruls, rac aseTi bunebrivia iq da rasac

CvenSi iSviaTad SexvdebiT. isini universite-

tis cxovrebiT cxovroben da mis warmatebaze

zrunaven, radgan es TiToeuli maTganis warma-

tebis safuZvelicaa. Zalian minda Cems mSob-

liur universitetSic davinaxo aseTi anTebu-

li Tvalebi.

niu iorki wvimiT gvemSvidobeboda da igi

ufro idumals xdida am qalaqs. nislis sudara

mandiliviT Camohfareboda da janRSi dalan-

duli amerikis simboloc Sua okeaneSi amomar-

Tul imedis koncxiviT idga Seuryeveli da vin

icis kidev ramden adamians gauRebs igi far-

Tod gulis karebs da kidev ramdens auxdens

amerikul ocnebas. adre megona, rom ameriku-

li ocneba viRacis fantaziis nayofi iyo mxo-

lod. aq ki yoveli fexis nabijze xdeba igi xel-

Sesaxebi realoba. grZnob, rom Tavisufali

xar arCevanSi, oRond moindome da yvelaferi

gamogiva, oRond iswavle da saxelmwifo SenT-

vis yvelafers gaiRebs. quCaSi dadixar da yve-

la giRimis, TiTqos Seni naxva uxariaT, SeiZ-

leba es xSir SemTxvevaSi xelovnuria, magram

sasiamovno. aq aravin gagkicxavs da aravin Ca-

giZvreba sulSi, grZnob, rom pirovneba xar,

sruliad Tavisufali qmedebasa da azrovneba-

Si. riCard baxi werda, aris mwvervalebi, ro-

melze asvlis Semdeg ukan ki ar brundebi,

frTebs Sli da mifrinav. swored am SegrZnebas

gCuqnis es qveyana. me mxolod axla mivxvdi, Tu

ratom moiltvis yvela aqeTken, maT xom surT

SeigrZnon pirovnuli Tavisuflebis momaja-

doebeli surneli...

iinnggaa SSaammiilliiSSvviillii,

bsu-s ganaTlebisa da mecnierebaTa

fakultetis dekanis moadgile,

filologiis doqtori

qveyana, romelic gulgrils aravis tovebs

amerikis ganaTlebis saxelmwifo

departamentis warmomadgenlebTan erTad

jorjTaunis universiteti

karnegi melonis

universitetis

biblioTeka

SSeexxvveeddrraa ssiieettlliiss uunniivveerrssiitteettSSiiSSeexxvveeddrraa ssiieettlliiss uunniivveerrssiitteettSSii

Page 10: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

1100mmaarrttii

meoce saukunis oTxmociani wlebis

bolodan saqarTveloSi dawyebulma

globalurma politikurma, ekonomi-

kurma da socialurma gardaqmnebma

sawarmoo, komerciuli da sxva saxis

sameurneo saqmianobis ganxorciele-

baSi arsebiTi cvlilebebi gamoiwvies.

sabWoTa periodSi marTvis sferoSi,

rogorc makro, ise mikroekonomikur

doneze, ZiriTadi yuradReba eqceoda

mbrZaneblur-administraciuli me-

Todebs, rac savsebiT Seesabameboda

imdroindeli socialur-ekonomikuri

da politikuri formaciis moTxov-

nebs. Tanamedrove etapze situacia

Zirfesvianad Seicvala. dReisaTvis

nebismieri organizacia, sakuTrebis

formebis, saqmianobis miznebisa da

sferoebis miuxedavad, iZulebulia

ifunqcioniros mudmivad cvalebad

da urTierTsawinaaRmdego garemoSi.

am SemTxvevaSi, organizaciisaTvis

mTavaria bazari da misi regulirebis

sakiTxebi, amitom organizaciis saqmi-

anoba ZiriTadad unda ganxorcieldes

marTvis ekonomikuri meTodebis gamo-

yenebiT. evropisa da amerikis wamyvan

universitetebSi amitomac

udidesi yuradReba eqceva me-

nejmentis swavlebas, rome-

lic saerTaSoriso saganma-

naTleblo sivrceSi aRiare-

buli disciplinaa biznesis

administrirebis sferoSi.

ucxoeTis cnobil universi-

tetebSi menejmentis saswav-

lo programebi SemuSavebu-

lia im daSvebiT, rom studen-

tebi TavianTi specialobis

efeqtiani gamoyenebisaTvis

unda flobdnen marTvis ara

mxolod Teoriul debule-

bebs, aramed srulad unda

hqondeT aTvisebuli praqti-

kuli marTvis unar-Cvevebi. am

TvalsazrisiT arc Tu ise sa-

xarbielo mdgomareobaa sa-

qarTveloSi, romelic pir-

vel nabijebs dgams sabazro

ekonomikis formirebaqSi.

biznesis ganviTareba ki, warmoudgene-

lia marTvis Tanamedrove koncefcie-

bis gamoyenebis gareSe.

amocana mdgomareobs saqarTve-

los ekonomikis marTvis sistemis, gan-

sakuTrebiT, organizaciis doneze me-

nejmentis srulyofis ZiriTadi Teo-

riuli da meTodologiuri principe-

bis gamomuSavebasa da Cvens sameurneo

cxovrebaSi danergvaSi. es ar unda

warmoadgendes mxolod dasavleTis

gamocdilebis meqanikur gadmotanas,

aramed adgilobriv pirobebTan da Ta-

namedrove situaciebTan misadagebul

meurneobis sistemis axal mimarTule-

baTa da midgomaTa SemoqmedebiT Zie-

bas. eWvgareSea, rom saqarTveloSi sa-

bazro ekonomikis formireba aZlie-

rebs menejmentis rols aramarto mik-

ro, aramed makroekonomikis sfero-

Sic. menejmentis safuZvliani Seswav-

la studentebs mraval cxovrebiseul

situaciaSi garkvevis, misi rekomenda-

ciebis gamoyenebisa da warmatebuli

ekonomikuri qmedebis SesaZleblobas

miscems. aRniSnulis gaTvaliswine-

biT, samamulo sawarmoebi da organi-

zaciebi dReisaTvis ukve acnobiere-

ben Tanamedrove menejmentis koncef-

ciis gamoyenebis aucileblobas, Tum-

ca, isini profesional menejerTa sim-

cires ganicdian. samwuxarod, msgavsi

mdgomareoba TvalSisacemia sameur-

neo saqmianobis nebismier sferoSi.

arada, moTxovna aseT specialistebze

saqarTvelos Sromis bazarze sakmaod

maRalia. qveynis ekonomikis ganviTa-

rebas da biznesis gonivrulad war-

marTvas ki, esaWiroeba profesiona-

lizmi menejmentis sferoSi. am saqmeSi

ki didi roli eniWeba baTumis SoTa

rusTavelis saxelmwifo universite-

tis socialur mecnierebaTa, biznesi-

sa da samarTalmcodneobis fakulte-

tis ekonomikuri politikisa da biz-

nesis administrirebis departaments,

romelic amzadebs rogorc bakalav-

rebs, ise magistrebsa da doqtorebs

aRniSnuli mimarTulebiT. samive sa-

fexurze swavleba mimdinareobs Sesa-

bamisi Tanamedrove saganmanaTleblo

programebis safuZvelze. yovelive es

saSualebas aZlevs studentebs gaana-

lizon garemo da ifiqron TavianTi

profesiis efeqtian gamoyenebaze, Sea-

fason is SesaZleblobebi, romlebic

arsebobs da SesaZloa, ganviTardes

saqarTvelos Sromis bazarze. aseT pi-

robebSi biznesisa da marTvis sferoSi

maRalkonkurentuli profesionalis

momzadeba gulisxmobs Tanamedrove

menejmentis codnis damkvidrebas, am

codnis miRebaSi uaxlesi teqnologi-

ebis gamoyenebas. aRniSnul sferoSi

mimdinare movlenebis TaviseburebaTa

Seswavlas ki arsebiTi roli eniWeba

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwi-

fo universitetis socialur mecnie-

rebaTa, biznesisa da samarTalmcod-

neobis fakultetze arsebul mimar-

TulebebSi specialistTa momzadebis

sistemaSi.

swavlebis mizania Rrma sabazo

codnis miReba, unar-Cvevebis gamomu-

Saveba firmis ekonomikuri saqmiano-

bis marTvis ganxorcielebaSi, daos-

tateba menejmentis sakiTxebze, logi-

kuri da analitikuri azrovnebis una-

ris gamomuSaveba da ganviTareba mar-

Tvis sferoSi mimdinare procesebze.

baTumis SoTa rusTavelis saxelm-

wifo universitetSi menejmentis mi-

marTulebiT leqciebs kiTxuloben

maRalkvalificiuri profesor-mas-

wavleblebi, swavleba mimdinareobs

Tanamedrove moTxovnebis doneze.

sistematurad xdeba axalgazrda spe-

cialistTa momzadeba da maTi staJi-

reba ucxoeTis wamyvan universite-

tebSi, damyarebulia kavSirebi ucxoe-

Tis sxvadasxva wamyvan universiteteb-

Tan, xorcieldeba erToblivi samagis-

tro programebi, akademiuri persona-

li sistematurad iRebs monawileobas

da iRrmavebs codnas saerTaSoriso

samecniero konferenciebsa da simpo-

ziumebSi.

amrigad, menejmentis mimarTule-

biT swavlebis umTavres faqtors war-

moadgens is, rom studentebs Camouya-

libdeT disciplinis farglebSi mona-

cemebis mopovebis, Sekrebisa da in-

terpretaciis unari, samecniero mox-

senebebis momzadebisa da prezentaci-

is Cvevebi, agreTve mecnieruli cod-

nisa da informaciis kritikuli gamo-

yenebisa da problemis gaanalizebis

unari. yovelive es studentebs ganu-

viTarebs kritikuli azrovnebis, re-

sursebis optimaluri gamoyenebis,

realobis adekvaturi gadawyvetile-

bis miRebis unars.

vfiqrobT, rom baTumis SoTa rus-

Tavelis saxelmwifo universitetis

socialur mecnierebaTa, biznesisa da

samarTalmcodneobis fakultetze

vaxerxebT maRal doneze warvmarToT

swavlebis procesi da menejmentis

sferoSi uzrunvelvyoT konkurentu-

nariani maRalkvalificiuri specia-

listebis momzadeba Tanamedrove

moTxovnebis gaTvaliswinebiT.

bbaaddrrii ggeeCCbbaaiiaa

ekonomikis akademiuri doqtori,

baTumis SoTa rusTavelis

saxelmwifo universitetis

asistent profesori

socialur mecnierebaTa biznesisa

da samrTalmcodneobis fakultetis

fsiqologiis specialobis III kursis

studentebi jgufis kurator qeTevan

beriZis xelmZRvanelobiT imyofebod-

nen arasamTavrobo organizaciaSi _

„pirveli nabiji saqarTvelo“. studen-

tebs organizaciis saqmianoba gaacno

baTumis filialis organizaciis xelm-

ZRvanelma, neirofsiqologma inga za-

randiam. cnobilia, rom organizacia

1998 wlidan zrunavs gansakuTrebuli

saWiroebebis mqone bavSvebze, Tumca

baTumSi 8 Tvea rac amoqmedda es samsa-

xuri, romelic iTvaliswinebs adreu-

li ganviTarebis programas 0-7 wlamde

asakis gansakuTrebuli SesaZleblobe-

bis mqone bavSvebisa da maTi ojaxebis-

Tvis. programa xorcieldeba saqarT-

velos Sromisa, janmrTelobisa da so-

cialuri dacvis saministros „goneb-

rivi da fizikuri ganviTarebis Sefer-

xebis mqone bavSvTa adreuli ganviTa-

rebis“ qveprogramis farglebSi. adre-

uli ganviTarebis programa aris kva-

lificiuri specialistebis gundi, ro-

melic emsaxureba bavSvs da konsulta-

cias uwevs mSoblebs, igi mTlianadaa

mimarTuli bavSvis ganviTarebasada

mSobelTa mxardaWeraze, afasebs bavS-

vis unarebs, saWiroebebs da adgens gan-

viTarebis programas.

adreuli ganviTarebis specialisti

afasebs bavSvis inteleqtualur, fizi-

kur, funqciur, socialur-emociur da

komunikaciur unarebs, muSaobs bavSv-

Tan individualuri ganviTarebis

programiT ojaxSi, centrSi, baRSi,

skolaSi da sxva exmareba mSobels

SvilTan muSaobaSi.

fsiqologi afasebs bavSvis baRisT-

vis an skolisTvis mzaobas, mis inte-

leqtualur SesaZleblobebs emociur

da qceviT mdgomareobas; mSobelTan

erTad muSaobs bavSvis socialur-emo-

ciuri sirTuleebis marTvaze, bavSvs

exmareba baRSi an skolaSi wasvlis pir-

vel etapze.

okupaciuri Terapevti afasebs bav-

Svis fizikuri TviTmovlisa da damou-

kidebeli cxovrebisTvis saWiro una-

rebs. muSaobs am unarebis ganviTareba-

ze rogorc saxlSi ise saswavlo dawe-

sebulebaSi (baRi, skola, sportuli

darbazi a.S.).

metyvelebis Terapevti afasebs da

aviTarebs metyvelebisa da saurTier-

Tobo unarebs. muSaobs sametyvelo da

saartikulacio aparatis ganviTareba-

ze.

pediatri iZleva saWiro specialis-

tTan mkurnalobis mimarTulebas da

monitorings uwevs bavSvis janmrTe-

lobis mdgomareobas.

adreuli ganviTarebis programa

sami ZiriTadi mimarTulebiT muSaobs:

1. bavSvis unarebisa da SesaZleblobe-

bis maqsimalur ganviTarebaze; 2. oja-

xis mxardaWerasa da bavSvis ganviTa-

rebisa da aRzrdis meTodebis Sesaxeb

informirebaze; 3. sazogadoebaSi in-

tegrireba - baRSi, skolaSi da sxva sa-

ganmanaTleblo, kulturul Tu spor-

tul dawesebulebebSi bavSvis CarTva-

ze.

viziti sakmaod nayofieri aRmoCn-

da. garda organizaciis saqmianobis

gacnobisa, daigegma studentebis moxa-

liseebad CarTva organizaciis saqmia-

nobaSi.

qqeeTTeevvaann bbeerriiZZee, fsiqologiis

akademiuri doqtori

menejmentis mimarTulebiT swavleba baTumis

SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetSi

`pirveli nabiji saqarTvelo~

Page 11: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

1111mmaarrttii

18 marts baTumSi arasamTavro-

bo organizacia „abrogacia“ da-

fuZnda. organizaciis Tavmjdoma-

re baTumis SoTa rusTavelis sa-

xelmwifo universitetis socia-

lur mecnierebaTa, biznesisa da sa-

marTalmcodneobis fakultetis

samarTalmcodneobis specialobis

studenti daviT ananiZea. „abroga-

ciis “ mizani adamianis uflebebisa

da Tavisuflebis dacva, Zaladobis

winaaRmdeg brZola da samoqalaqo

sazogadoebis ganviTarebaa. am

etapze organizaciaSi sul 8 stu-

dentia gaerTianebuli, Tumca isi-

ni axali, aqtiuri wevrebis molo-

dinSi arian.

axlad daarsebul arasamTavro-

bo organizacias warmatebebi usu-

rva fakultetis dekanma adam maxa-

raZem, dekanis moadgilem tariel

ebraliZem, profesorma omar far-

tenaZem. amave dRes, leqcias Temaze

„bavSvis uflebebi da ganaTlebis

ufleba“ batoni daviT Wyonia uZR-

veboda.

gazeT „baTumis universitetis

kiTxvebs organizaciis Tavmjdoma-

re ddaavviiTT aannaanniiZZee pasuxobs:

_ daviT, ra iyo winapiroba ara-

samTavrobo organizaciis daarse-

bisa?

_ sami wlis win, roca universi-

tetSi Cavabare, sakmaod pasiur stu-

dentad viTvlebodi, rac dRes ukve

namdvilad ar SeiZleba iTqvas. Tumca

imaves ver vityvi qalaqze an univer-

sitetze. am mxriv orive miZinebulad

mimaCnia. Zalian mindoda da minda ma-

Ti gamofxizleba da gaaqtiureba,

amitom saWiro iyo raime mamoZrave-

beli meqanizmis Seqmna da es meqaniz-

mi swored organizacia aRmoCnda. da-

vafuZneT igi, CavrTeT studentebi.

marTalia ricxobrivad am etapze co-

tani varT, magram prezentaciis Sem-

deg albaT ufro meti studenti ga-

mogvexmaureba, romlebic Cveni dax-

marebiT gamoafxizleben sakuTar

Tavs da Semdeg, ra Tqma unda, sazoga-

doebas.

organizaciis daarsebis ZiriTadi

mizani swored sazogadoebis gaaqti-

urebaa ukeTesi momavlisaTvis. pasi-

urobiTa da Zilis politikiT SeuZ-

lebelia nebismieri miznis miRweva.

Cven gvjera, rom axalgazrdebi gaaq-

tiurdebian. sokrates uTqvams: `yve-

la adamianSia mze-oRond acadeT,

rom anaTos~.

Cvenac gvaqvs gaTviTcnobierebu-

li, rom swrafad araferi gakeTdeba,

magram gvwams, rom sazogadoebaSi aq-

tiurobis mze akaSkaSdeba.

_ ra Sinaarsisaa igi?

_ organizaciis mimarT

didi interesi gamoiwvia sa-

xelma. `abrogacia~ niSnavs

moZvelebuli/Zveli kanonis

Secvlas. aqedan gamomdinare,

Cven avirCieT slogani: cvli-

lebebis droa. ismis kiTxva _

am yovelives ra akavSirebs

CvenTan?

rogorc aRvniSne, sazogado-

eba nakleb aqtiurobiT gamoir-

Ceva, es ki dRemde kanoniviTaa.

Cven gvinda vuTxraT sazogadoe-

bas, rom es kanoni moZvelda da

Secvlas saWiroebs. erTad Sevc-

valoT Zveli _ axliT.

_ raSi mdgomareobs axladdaar-

sebuli organizaciis samomavlo

miznebi, amocanebi da perpeqtiva?

_ organizaciis miznebia: samoqa-

laqo sazogadoebis Camoyalibebis

xelSewyoba; adamianis (gansakuTre-

biT bavSvis) uflebaTa da Tavisuf-

lebaTa dacva; nebismieri Zaladobis

winaaRmdeg brZola; sazogadoebaSi

samarTlebrivi sferos amaRleba. am

miznebis Sesasruleblad visaxavT

Semdeg amocanebs:

viRebT monawileobas gamocxade-

bul sagranto konkursebSi. aseve ga-

movdivarT programebisa da sagran-

to konkursebis iniciatoris rolSi;

vmarTavT konferenciebs, semina-

rebs, debatebs; vTanamSromlobT

samTavrobo da arasamTavrobo ins-

titutebTan; veweviT kvleviT saqmi-

anobas.

miuxedavad imisa, rom axlo xans

daarsa organizacia, ukve ganvaxor-

cieleT garkveuli tipis aqtivobe-

bi. Cven CavatareT Ria leqcia baTu-

mis saqalaqo sasamarTloSi Temaze

_ „ra aris mosamarTlis Sinagani

rwmena“, sadac momxseneblad gvyav-

da mowveuli amave sasamarTlos

Tavmjdomare batoni daviT mamisiS-

vili. yovelive aman didi gamoxmau-

reba hpova studentebSi da miviReT

gadawyvetileba, rom memorandumi

gagveformebina sasamarTlosTan

da ufro metad gveaqtiura erTad.

aseve Catarda treiningi `a(a)ip~-ze,

sadac moviwvieT `saerTaSoriso

gamWvirvaloba - saqarTvelos~ mTa-

vari iuristi qalbatoni irine uru-

SaZe.

es iuristebisaTvis, magram guli

nu dawydebaT ekonomistebs, fsiqo-

logebs an Tundac ganaTlebis fa-

kultetis studentebs. maTTvisac

gvaqvs gaTvlili sxvadasxva aqtivo-

bebi da TandaTan SevTavazebT Ronis-

ZiebebSi CarTvas.

_ rogoria gawevrianebis msur-

velTa aqtivoba?

_ prezentaciis Semdeg gawevria-

nebis msurvelTa ricxvma imata, mag-

ram organizacia jer-jerobiT kvla-

vac Canoyalibebis donezea da uSua-

lo miReba daiwyeba aprilis Tvidan.

gverdSi dgomisaTvis ki did mad-

lobas vuxdi: Tamar gabelias, Sorena

birkais, zaza daviTaZes, TaTia Ta-

varTqilaZes, goCa vanaZes, daviT zo-

iZes, nestan abeslamiZes, evgeni

cecxlaZes da sxvebs. es adamianebi

arian is Zala, romlebic organizaci-

as farTo asparezze gaiyvanen. ro-

gorc ezope ityoda: „erTad yofna

Zalas gvmatebs“.

_ gisurvebT warmatebebs!

„erTad

SevcvaloT

Zveli axliT“

CCaarrllzz rr.. ggeellddnneerrii,,

jj.. rr.. bbrreenntt rriiTTCCii..

turizmi: safuZvlebi, praqtika,

Teoria. me-12 gamocema: iTargmna da

gamoica baTumis SoTa rusTavelis sa-

xelmwifo universitetis turizmis

fakultetis mier. mTavari redaqtori

turizmis fakultetis dekani, sruli

profesori rostom beriZe.

`turizmi: safuZvlebi, praqtika,

Teoria“ saxelmZRvanelos me-12 gamo-

cema ikvlevs turizmis ZiriTad cne-

bebsa da SesaZleb-

lobebs, miuTiTebs,

rogor SeiZleba iq-

ces turizmi nebismi-

eri eris materialu-

ri keTildReobis

u z r u n v e l y o f i s

mniSvnelovan faqto-

rad. meti yuradReba

eTmoba turizmis

globalur zegavle-

nas rogorc ekonomi-

kur, ise socialur

sferoze.

wigni dawerilia

farTo, globaluri

terminebis gamoyene-

biT da ganixilavs

turizmis safuZv-

lebs, praqtikasa da

midgomebs, romlebic uzrunvelyofs

am dargis warmatebas.

saxelmZRvanelo dayofilia eqvs

nawilad. TiToeuli ganixilavs tu-

rizmis sxvadasxva komponents, maT

funqciebsa da mniSvnelobas.

nawili 1 moicavs turizmis farTo

mimoxilvas. specialuri Tavebi eTmo-

ba turizmis globalur zegavlenas,

mogzaurobis istorias da karieris

SesaZleblobebs.

nawili 2 ganixilavs samTavrobo da

kerZo seqtoris organizaciebs, tu-

rizmis organizaciebs, mgzavrTa

transportirebas, kvebisa da ganTav-

sebis momsaxurebis mimwodeblebs, tu-

ristul agentebsa da turoperato-

rebs, turistul sanaxaobebs.

nawili 3 aanalizebs mogzaurobis

motivacias, samogzauro qcevebs da

turizmis sociologias.

nawili 4 eTmoba

turizmis dagegmvasa

da turizmis kompo-

nentebis Seswavlas,

turizmis politikis

Camoyalibebas, tu-

rizmis miwodebas,

moTxovnis prognozs,

turizmis ekonomi-

kur gavlenas da ga-

remos dacvis sa-

kiTxebs.

nawili 5 ganixi-

lavs turizmis kvle-

visa da dargis marke-

tingis mniSvnelovan

sferoebs.

nawili 6 Seexeba

turizmis ganviTare-

bis prognozs 2020 –

2030 wlebSi da gvTavazobs, Tu rogor

SeuZlia dRevandel industrias mo-

emzados xvalindeli gamowvevebisaT-

vis.

wigni rekomendebulia turizmis

specialobaTa studentebisa da peda-

gogebisaTvis, turizmis industriis

kompaniebis mflobelebisa da meneje-

rebisaTvis, agreTve turizmiT dain-

teresebuli mkiTxvelisaTvis.

gamovida SoTa rusTavelis saxelmwifo

universitetis profesorebis nino lomTa-

TiZisa da nargiz alasanias wigni ,,anTro-

poekologia”.

wignSi ganxilulia adamianis ekologiis

ZiriTadi problemebi, romlebic exeba

adamianTa sazogadoebisa da garemomcveli

bunebrivi Tu socialuri

garemos kanonzomiere-

bebs, ekosistemebis, bi-

osferosa da adamianTa

sazogadoebis urTierT-

damokidebulebebs, adami-

anis ekologiis, rogorc

sinTezuri mecnierebis,

ZiriTad Teoriul da

praqtikul sakiTxebs.

anTropoekologia ko-

mpleqsuri anTropo-eko-

logiur-socialur-eko-

nomikuri mecnierebaa, sa-

dac socialuri, ekonomi-

kuri da bunebrivi piro-

bebi ganixileba, rogorc

adamianis arsebobisaTvis

Tanabari mniSvnelobis

faqtorebi. `adamianis

ekologiis” cnebis qveS igulisxmeba mTeli

ekosistemis ekologia. saxeoba Homo sapiens

qmnis populaciis gavrcelebis farTo are-

als, romelic ganixileba, rogorc subst-

rati, razedac realizdeba adamianis fsiqi-

kuri, socialuri, kulturuli da sulieri

arseba.

wignSi zogadad aris axsnili is abiotu-

ri, bioturi da anTropogenuri faqtorebi,

romlebic moqmedebs adamianze misi warmo-

Sobis gariJraJidan dRemde. garemos anT-

ropogenuri dabinZurebis mizezebi, wyaro-

ebi da Sedegebi.

ganxilulia aseve Semdegi sakiTxebi: an-

Tropogenezis etapebi, adamianTa rasebi,

atmosferos Semadgeneli airebis, tempera-

turis, sinotivis da wnevis gavlena adami-

anis janmrTelobaze, did qalaqebSi (mega-

polisebSi) cxovrebis Taviseburebani da

gavlena adamianze, meteodaavadebebi da me-

teomgrZnobelobis formebi adamianSi, mo-

saxleobis janmrTelobis Sefasebis indika-

tori, garemo pirobebis nor-

mirebis xarisxi. bavSvTa da

mozardTa janmrTelobis

mdgomareobis Sefasebis eko-

logiuri kriteriumi. gansx-

vavebuli geografiuli area-

lis da arastandartuli sak-

vebi produqtebiT gamowveu-

li daavadebani. adamianTa

kvebis ekologiur-higienuri

problemebi.

mocemulia Tambaqos, toq-

sikuri nivTierebebis da pes-

ticidebis, mzis radiaciis,

garemos mutagenebis, geomag-

nituri velis, kompiuteris

da mobiluri telefonis,

ozonis Sris, wylis resurse-

bis damabinZureblebis, uar-

yofiTi zegavlena Sedegebi

adamianze.

avtorebs ganxiluli aqvT harmoniuli

sacxovrebeli garemos Seqmna oTaxis mcena-

reTa da videoekologiis meTodiT. `video~

– aris yvelaferi, is rasac xedavs adamiani

mxedvelobis organos meSveobiT, naTqvamia

Tu ra mniSvneloba aqvs adamianisaTvis vi-

zualuri garemomcveli garemos zegavle-

nas.

wigni gankuTvnilia rogorc sabunebis-

metyvelo da medicinis mimarTulebis stu-

dentebisaTvis, aseve dainteresebuli mki-

TxvelisaTvis.

moamzada

mmeerraabb mmeeggrreelliiSSvviillmmaa

nnnn aaaa CCCC uuuu qqqq aaaa rrrr iiii wwww iiii gggg nnnn eeee bbbb iiii

Page 12: ratom virCevT baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitets?

1122mmaarrttii

ggaazzeeTTii ddaaiibbeeWWddaa

ggaammoommcceemmlloobbaa

`̀ssaammSSoobbllooSSii~~

22 1188 0077 7766;; 55 9999 9955 3311 9900

mmiiss..:: qq.. TTbbiilliissii,,

rroobbaaqqiiZZiiss 77

C M Y K

moda yvelaze didi Tavisuflebaa,

romelic iqmneba yvelaze didi

SezRudvebiT.

moda gamomsaxvelobis gabatone-

bul mimdinareobas miuTiTebs, Tumca

xSirad aseve asaxavs gamosaxvis kerZo

maneras, stils, romelic yvelasTvis

damaxasiaTebeli ar aris. am termins

xSirad dadebiTi mniSvneloba eniWeba

da stilisa da momxibvlelobis sino-

nimia, Tumca xandaxan modas negatiu-

ri mniSvnelobac aqvs, rogorc yofie-

rebisa da materializmis sinonims. mo-

da, moda, moda... es sityva gvesmis yo-

veldRe, miuxedavad amisa arasodes

gvbezrdeba masze saubari. ratom? imi-

tom rom modis umTavresi komponenti

cvlilebebsa da siaxleebs exeba. mo-

dis mniSvneloba TiToeuli adamianis-

Tvis ganxsvavdeba, zogisTvis moda is

aris rac moswons, an raSic Tavs kom-

fortulad grZnobs, zogisTvis uax-

lesi koleqciebi cnobili dizainere-

bisgan, an mxolod xelovneba.moda

aris sakuTari Tavis gamoxatva, rome-

lic xalxs aZlevs saSualebas moir-

gos sxvadasxva roli am cxovrebaSi.

sainteresoa Tvali gadavaloT mo-

dis istorias, Tu rogor Camoyalibda

adamianTa cxovrebis erT-erT warm-

marTvel faqtorad, Tumca mTlianad

istoriis mimoxilva Sors wagviyvans,

umjobesia gavixsenoT pirovneba, ro-

melmac daamkvidra Tanamedrove moda,

tendenciebi, romliTac xelmZRvane-

loben maRali modis saxlebi Tu ubra-

lo adamianebi. modis sferoSi revo-

lucionerad aRiarebulma koko Sa-

nelma SeZlo daemsxvria stereotipe-

bi. is modis istoriaSi Sevida rogorc

qalis tanisamosSi mamakacis stilis

Semomtani. man pirvelma Semoitana qa-

lebisTvis tanisamosis Tavisufali

stili, Seqmna Tanamedrove qalbato-

nis moduri saxe. pirvelma moifiqra

sacurao kostiumis modeli, pirveli

gairuja mzeze stilisTvis, uaryo

korseti, biWurad SeiWra Tma da aseTi

gamowveviT msoflio SokSi Caagdo. man

Zvirfasi Tvlebi yalbiT Secvala da

„iaffasiani” biJuteria daxvewili ge-

movnebis niSani gaxada. qvedabolo

sigrZeSi daamokla da SemoiRo Sarv-

lebi qalbatonebisTvis, Tumca Tvi-

Ton iSviaTad icvamda. Tvlida, rom

qali verasodes moixdens Sarvals ise,

rogorc mamakaci. stili gamomxatve-

lobiTi enaa. ras niSnavs tansacmeli

da rogor aRviqvamT sakuTar Tavs?

rogor aRgviqvamen sxvebi? rogor ax-

dens gavlenas saqcielsa da ganwyoba-

ze? yovelive es fsiqologiis aqtua-

luri gansjis sakiTxia. sainteresoa

am mxriv fsiqologebis dakvirveba da

kvleva. amerikis SeerTebul StatebSi

Caatares Semdegi kvleva: adamianTa

jgufi gayves 2 nawilad, erT nawils

Caacves eqimis TeTri xalaTi, xolo

meore nawili yoveldRiuri tansacm-

liT Semoses. daakvirdnen maT saqci-

els problemur viTarebaSi, rodesac

dazaralebuli adamianebisTvis dax-

marebis gaweva iyo saWiro. TeTrxala-

Tiani eqsperimentis monawileni ufro

mzrunvelobiTa da yuradRebiT gamo-

irCeodnen detalebis mimarT, vidre

yoveldRiuri tansacmlis matarebe-

li monawileni. TeTri xalaTisadmi

fsiqologiurma damokidebulebam, im

faqtma, rom isini Singanad Tavs eqimad

warmoidgendnen, mniSvnelovanwilad

gansazRvra maTi saqcieli.

adamianTa gemovnebaze da arCevan-

ze gavlenas axdens sxvadasxva faqto-

ri. maT Soris aRsaniSnavia televizia,

cnobili adamianebi, interneti da a.S.

magaliTad, Ray-Ban-is firmam, filmi

„Men In Black”-is Semdeg, imaze meti

saTvale gayida, rasac saSualod yo-

vel wels yidda.

moda aerTianebs yvela socialur

fenas, asakobriv jgufsa Tu individs.

ra damokidebuleba arsebobs modasa

da studentobas Soris? arsebobs Tu

ara garkveuli kriteriumebi an ten-

denciebi, romelTa mixedviTac unda

ixelmZRvanelos studentma gardero-

bis SesarCevad? studentoba is asakia,

roca adamianma maqsimalurad unda

misces gasaqani sakuTar, yvelaze gi-

Jur fantaziebsa da ideebs Cacmulo-

bis TvalsazrisiT. warmoidgineT,

studentebs ar uxdebaT yoveldRe

samsaxurSi siaruli, ufrosis „rent-

genuli” mzeris qveS ar uwevT gavla

maT yoveldRiur samoss, ar awuxebT

momabezrebeli korporatiuli dres-

kodis simZime, ar fiqroben diliT ima-

ze, zedmetad myvirala feris laqi xom

ar usviaT frCxilebze. aqedan gamom-

dinare, studentebma unda gamoiyenon

nayofierad yvelaze kreatiuli, Tavi-

sufali da giJuri wlebi, miscen fan-

tazias gasaqani da Caicvan yovelTvis

ise, rom yvelasgan gamorCeuli da

originaluri iyos maTi imiji! am mxriv

sainteresoa baTumis SoTa rusTave-

lis saxelmwifo universitetis ram-

denime studentis mosazreba. isini ga-

moirCevian individualuri stiliT

da gaaCniaT saintereso da origina-

luri Sexedulebebi modaze. gTava-

zobT intervius ganaTlebisa da mec-

nierebaTa fakultetis, filosofiis

specialobis meoTxe kursis student-

Tan, mmaarrii nnaakkaaSSiiZZeessTTaann:

_ mari, ras niSnavs TqvneTvis mo-

da. misdevT mas?

_ moda CemTvis kulturis nawilia,

rac drois mixedviT icvleba, Tumca

garkveuli tendenciebi droTa gan-

mavlobaSi ukan brundeba.

modas ar mivsdev, ramdenadac mo-

dis yvela tendencia CemTvis ar aris

misaRebi. Cemi azriT, „modaze ayola“

ufro masze damokidebulebaa da ara

gaazrebuli qmedeba. mimaCnia, rom um-

jobesia adamianma Seiqmnas Tavisi in-

dividualuri stili, vidre gaxdes ma-

sobrivi stilis (modis) mimdevari,

rac Tavis mxriv adamianebis gaerTfe-

rovnebas iwvevs.

_ rogor fiqrobT, adamianebi,

romlebic gansxvavebulad icvamen,

amiT TavianT individualizms usva-

men xazs Tu, Tu es spontanurad mos-

diT, ubralod Sinagani gamoZaxilia,

garkveuli sulieri mdgomareoba...

_ orive SemTxveva dasaSvebia,

Tumca gansxvavebul imijs xSir SemTx-

vevaSi snobi adamianebi iqmnian, epata-

Jurobis, gansakuTrebulobis xazga-

sasmelad Tu garkveul socialur fe-

nebSi Tavis dasamkvidreblad. gansxva-

vebuli imiji SeiZleba gamoiyeno so-

cialuri, politikuri Tu sxva xasia-

Tis protestis gamosaxatavad. ra

Tqma unda, garegnoba Sinagan mdgoma-

reobazec metyvelebs, amitom Tu ada-

miani sakuTari xasiaTis Sesabamisad

arCevs tansacmels, Sesabamisad misi

fsiqopotretis wakiTxvac advilia.

_Tqven romels aniWebT upira-

tesobas _ CHANEL-is 1 CanTas Tu

ucnobi brendis sakmaod lamaz da

modur 5 fexsacmels?

_ Cem mier Seqmnil samoss an aqse-

suars.

_ jinsi saukeTeso gamosavalia?

_ ualternativo.

_ yvelaze gemovnebiani cnobili

saxe?

_ muamar kadafi (marTla).

_ gemovnebiT Cacma aris TqvenT-

vis msubuqi fsiqoTerapia?

_ mxolod im SemTxvevaSi, Tu masSi

komfortulad da arameinstrimulad

vgrZnob Tavs.

_ studentis idealuri Cacmu-

loba...

_ studenti, iseve rogorc nebismi-

eri sxva statusis mqone adamiani, saku-

Tari survilisamebr unda icvamdes.

amisaTvis mkacrad gansazRvuli stan-

darti ar arsebobs. Tumca aris erTi

standarti (CemTvis): studenti ar un-

da icvamdes qarTveli studentebis

msgavsad! vgulisxmob zedmetad maRal

quslian fexsacmels da saRamos kabas

(gogonebisaTvis), wvetian „lakis tuf-

lebis“ da „smokings“ (vaJebisaTvis).

aqve sainteresoa turizmis fakul-

tetis mesame kursis studentis nnoonnaa

mmaarrkkaarriiaanniiss mosazrebebi da damo-

kidebuleba modisadmi. misTvis moda

mimarTulebis mimcemia. aRiarebs, rom

nawilobriv misdevs kidec. misive

TqmiT, individualuri stili aris Si-

nagani gamoZaxili, garkveuli sulie-

ri mdgomareoba. man pirvelad maRal-

qusliani fexsacmeli 18 wlisam Caicva

da dRemde upiratesobas keds aniWebs.

nonas mosazrebiT, aqsesuaris mTavari

daniSnuleba qalis galamazeba ar

aris, is ubralod avsebs samoss, aZ-

levs garkeul stils da sZens indivi-

dualur Strixs. aqsesuaris aseT dat-

virTul da mravalferovan funqcias

nona SesaniSnavad iyenebs, radgan Tvi-

Ton qmnis samajurebsa da CanTebs. di-

zainerebisgan gamoarCevs VALENTINO-

s, xolo yvelaze gemovnebian varskv-

lavad joni deps miiCnevs. studentis

idealuri Cacmuloba Semdegnairad

esaxeba: brogebi (brogue), jinsebi,

jempri, zurgCanTa.

miuxedavad imisa, varT Tu ara mo-

dis mimdevrebi, yvelas gvainteresebs

modis tendenciebi. mokled gavecnoT

Tu ra stili ibatones 2013 wels: Cinu-

ri kalendris mixedviT Savi wylis gve-

lis welia, amitom wlevandeli modu-

ri tendenciebi umeteswilad brWyvia-

la, mbzinavi qsoviliT Seqmnil samoss

an biserebiTa da TvlebiT gawyobil

tansacmelze iqneba dafuZnebuli. mo-

dis kritikosebi gvirCeven vataroT

metalebiT gawyobili fexsacmeli, xa-

verdis mosasxamebi, fanqris formis

Sualeduri sigrZis qvedaboloebi,

Zveleburi aqsesuarebi da lipebiani

pijakebi. ferebs rac Seexeba, am mxriv

tonaloba muqi Savidan momwvano Wao-

bisfersa da mocisfro-mtredisfers

Soris imeryevebs. siluetis mxriv,

Tavisufali formis mqone samosi aq-

tualobiT iqneba gamorCeuli.

individualizmi, ai ra xsnis marwu-

xebs modas da aqcevs xelovnebad.

samosi ara xelosnobis, aramed xelov-

nebis nimuSia. eZebeT sakuTari Tavi,

ipoveT stili da gabedeT uwodoT sa-

kuTar Tavs xelovani.

bolos ki Yves Saint-Laurent-is sity-

vebs moviSvelieb: „moda qreba, stili

ki maradiulia“.

aannaa ddiiaassaammiiZZee,

inglisuri enisa da literaturis

specialobis mesame kursi

`̀uuwwooddeeTT ssaakkuuTTaarr TTaavvss xxeelloovvaannii~~

mmaarrii nnaakkaaSSiiZZee

nnoonnaa

mmaarrkkaarriiaannii