realizacja zaleceń rady unii europejskiej z dnia 12 lipca ... · rady unii europejskiej z dnia 12...

marzec 2 01 1

Informacja o wynikach kontroli

realIzacja zaleceń rady UnII eUropejskIej z dnIa 12 lIpca 2011 r. w sprawIe krajowego programU reform polskI z 2011 r.oraz zaktUalIzowanego programU konwergencjI na lata 2011–2014

kBf-4101-04-00/2012nr ewid. 18/2013/p12039/kBf

MISJĄnajwyższej Izby kontroli jest dbałość o gospodarność i skuteczność w służbie publicznej dla rzeczypospolitej polskiej

WIZJĄnajwyższej Izby kontroli jest cieszący się powszechnym autorytetem najwyższy organ kontroli państwowej, którego raporty będą oczekiwanym i poszukiwanym źródłem informacji dla organów władzy i społeczeństwa

dyrektor departamentu Budżetu i finansów:

waldemar długołęcki

akceptuję:

wojciech misiąg

wiceprezes najwyższej Izby kontroli

zatwierdzam:

jacek jezierski

prezes najwyższej Izby kontroli

dnia

najwyższa Izba kontroliul. filtrowa 57

02-056 warszawat/f +48 22 444 50 00

www.nik.gov.pl

spis t reśc i

1. założenIa kontrolI ....................................................................................................................7

2. podsUmowanIe wynIków kontrolI ..................................................................................92.1. ogólna ocena kontrolowanej działalności ..................................................................................... 92.2. zaawansowanie realizacji zaleceń rady Ue .................................................................................... 92.3. Uwagi końcowe ......................................................................................................................................12

3. ważnIejsze wynIkI kontrolI ............................................................................................... 143.1. charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowań ekonomicznych

i organizacyjnych ...................................................................................................................................143.2. Istotne ustalenia kontroli ....................................................................................................................16

3.2.1. podjęcie środków o trwałym charakterze dla ograniczenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu poniżej 3% pkB w roku 2012. ograniczenie w przyszłości cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy ................................................................................16

3.2.2. wprowadzenie stale obowiązującej reguły wydatkowej do 2013 r. opartej na dostatecznie szerokich agregatach budżetowych oraz zgodnej z europejskim systemem rachunków ...............................................................................18

3.2.3. wzmocnienie mechanizmów koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji w ramach średniookresowych i rocznych procedur budżetowych ....................................................................................19

3.2.4. podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego dla służb mundurowych. kontynuowanie działań mających na celu podwyższenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę ...............................................................21

3.2.5. doskonalenie przepisów dotyczących składek na rolniczy fundusz ubezpieczenia społecznego (krUs), tak aby lepiej odzwierciedlały indywidualne dochody .........................................................................................................22

3.2.6. wprowadzenie strategii uczenia się przez całe życie .................................................233.2.7. rozszerzenie programów praktyk zawodowych i specjalnych programów

kształcenia, a także szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach ..........................................................................................24

3.2.8. wzmocnienie powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem poprzez wdrażanie programu Budujemy na Wiedzy. dostosowanie oferty edukacyjnej szkolnictwa wyższego do potrzeb rynku pracy ..................................25

3.2.9. stworzenie warunków do zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy poprzez zapewnienie stabilnego finansowania placówek opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym oraz zwiększenia wskaźnika przyjmowania do tych placówek dzieci poniżej 3 lat .................................................29

3.2.10. Inwestycje w moce wytwórcze w sektorze energii, wspieranie niskoemisyjnych technologii, rozwój transgranicznych międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych sieci przesyłowych .....30

3.2.11. opracowanie wieloletniego planu inwestycji w infrastrukturę kolejową i wdrożenie centralnego planu dotyczącego transportu kolejowego .................32

3.2.12. Uproszczenie procedur prawnych związanych z egzekwowaniem zobowiązań umownych ........................................................................................................35

3.2.13. Uproszczenie procedur odwoławczych i przyspieszenie procedur administracyjnych dotyczących budownictwa i zagospodarowania przestrzennego ........................................................................................................................35

3.2.14. proces opracowania i monitorowania krajowego programu reform Europa 2020 i aktualizacji programu konwergencji .....................................................36

4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontrolI ................................ 384.1. organizacja i metodyka kontroli ......................................................................................................384.2. postępowanie kontrolne i działania podjęte po zakończeniu kontroli ..............................38

5. załącznIkI ....................................................................................................................................... 40

spis t reśc i

wyk az stosowanych sk rótów i pojęć

Cel fiskalny (budżetowy) – wartość referencyjna dla salda strukturalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych (tj. salda uśrednionego dla okresów ożywienia i spowolnienia gospodarczego) w relacji do pkB; wartość, która w polsce w 2015 r. powinna osiągnąć, a w następnych latach nie przekroczyć 1% pkB (wg definicji esa95).

Infrastruktura kolejowa – linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze kolejowym, przeznaczone do zarządzania, obsługi przewozu osób i rzeczy, a także utrzymania niezbędnego w tym celu majątku zarządcy infrastruktury1.

Konsolidacja fiskalna – proces, którego celem jest poprawa salda sektora instytucji rządowych i samorządowych; dotyczy zarówno strony dochodów jak i wydatków sektora; polega przede wszystkim na obniżaniu wydatków i podwyższaniu dochodów.

Krajowy Program Reform (KPR) – narzędzie realizacji strategii Europa 2020 w poszczególnych państwach członkowskich Unii europejskiej; w polsce dokument rządowy przyjęty przez radę ministrów, który pokazuje jak polska, w perspektywie do roku 2020, zrealizuje krajowe zobowiązania celów określonych w strategii Europa 2020.

Odnawialne źródło energii (OZE) – źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych2.

Program konwergencji – program opracowywany w państwach członkowskich Ue, który przedstawia średniookresową strategię budżetową z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów konwergencji (zbieżności), w tym monetarnego (inflacja, długookresowe stopy procentowe oraz kursy walutowe) i fiskalnego (deficyt budżetowy, dług publiczny); celem tego narzędzia jest wzmocnienie dyscypliny budżetowej w całej Ue.

Rada Europejska – wskazuje Unii europejskiej ogólny kierunek działań politycznych i wytycza jej ogólne priorytety; w sprawach gospodarczych zatwierdza priorytetowe reformy dla Ue i państw członkowskich, przeprowadza debatę i zatwierdza zalecenia dla państw członkowskich; nie pełni funkcji ustawodawczej; w radzie zasiadają szefowie rządów lub prezydenci.

Rada (Unii Europejskiej) – przyjmuje akty ustawodawcze (rozporządzenia, dyrektywy itp.), najczęściej w trybie wspólnych decyzji z parlamentem europejskim; uczestniczy w koordynacji polityk państw członkowskich, np. w dziedzinie gospodarki; w radzie Ue zasiadają ministrowie z państw członkowskich Ue; jedną z formacji rady Ue jest rada ecofin, której członkami są przedstawiciele państw członkowskich Ue w randze ministrów konstytucyjnych do spraw finansowych lub gospodarczych.

Reguły fiskalne – stałe ograniczenia nałożone na politykę budżetową w formie liczbowo określonego limitu odnoszącego się do wybranej kategorii finansów publicznych, zwykle dotyczą salda budżetowego, długu publicznego, wydatków lub dochodów3.

1 art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (dz. U. z 2007 r. nr 16, poz. 94 ze zm.).

2 art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne (dz. U. z 2012 r., poz. 1059).

3 a. alińska (red.), sektor finansów publicznych w warunkach światowego kryzysu finansowego, cedewu sp. z o.o., warszawa 2011, s. 17.

Ramy budżetowe – zbiór uzgodnień, procedur, reguł i instytucji stanowiących podstawę prowadzenia polityki budżetowej sektora instytucji rządowych i samorządowych4.

Semestr europejski – zainicjowany w 2011 r. proces wzmocnionej koordynacji polityk gospodarczych państw członkowskich Unii europejskiej, którego zasadniczym celem jest lepsze uwzględnienie wymiaru europejskiego w planowaniu krajowych strategii gospodarczych oraz zapewnienie środków na realizację celów strategii Europa 2020 w budżetach państw członkowskich; semestr europejski rozpoczyna się w styczniu każdego roku wraz z przedstawieniem przez komisję europejską rocznej analizy wzrostu gospodarczego, zawierającej przegląd realizacji polityki gospodarczej oraz przedstawiającej kierunki przyszłych działań, a kończy w lipcu formalnym przyjęciem przez radę ecofin opinii na temat programów stabilności lub konwergencji oraz ewentualnych zaleceń dla państw członkowskich na podstawie oceny krajowych programów reform; zakończenie semestru europejskiego oznacza początek „semestru krajowego” – w drugiej połowie roku, w którym to każde państwo członkowskie powinno poddać wewnętrznej dyskusji wytyczne europejskie i uwzględnić je w budżecie krajowym na rok następny oraz w ramach podejmowania krajowych decyzji politycznych, również w związku z przygotowywaniem kolejnych programów krajowych.

Strategia Europa 2020 – strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Unii europejskiej na lata 2010–2020, która została zatwierdzona przez radę europejską 17 czerwca 2010 r. i zastąpiła obowiązującą w latach 2000–2010 strategię lizbońską; w strategii podkreślono potrzebę wspólnego działania państw członkowskich na rzecz wychodzenia z kryzysu oraz wdrażania reform w sytuacji wyzwań związanych z globalizacją, starzeniem się społeczeństw, czy rosnącą potrzebą racjonalnego wykorzystania zasobów.

Świadectwo pochodzenia energii odnawialnej – dokument potwierdzający wytworzenie energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii (oze)5. Świadectwa pochodzenia energii odnawialnej wydawane są przez prezesa Ure na podstawie wniosków otrzymanych od wytwórców energii. przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii lub jej obrotem i sprzedające tę energię odbiorcom niezużywającym jej na własne potrzeby, obowiązane jest przekazać posiadane świadectwa pochodzenia energii elektrycznej przedsiębiorstwu energetycznemu dokonującemu jej zakupu.

Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP)6 – plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na cztery lata budżetowe; prognozę wydatków budżetu państwa ujmuje się w planie w układzie, obejmującym funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonania danej funkcji.

Zalecenie – rodzaj źródła prawa Ue, za pomocą którego instytucje Ue mogą przedstawić swój punkt widzenia oraz sugerować kierunek działania bez nakładania jakichkolwiek obowiązków prawnych na podmioty do których zalecenie jest skierowane; zalecenie podlega ogłoszeniu w dzienniku Urzędowym Unii europejskiej7.

4 art. 2 dyrektywa rady 2011/85/Ue z 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich (dz. U. l 306 z 23.11.2011, s. 41).

5 art. 9e ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne.

6 art. 103 i 104 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dz. U. nr 157, poz. 1240 ze zm.).

7 ogłoszenie prezesa rady ministrów z dnia 11 maja 2004 r. w sprawie stosowania prawa Unii europejskiej (m.p. nr 20, poz. 359).

7

z a ł o ż e n I a k o n t r o l I1 temat kontroli

realizacja zaleceń rady Unii europejskiej z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie krajowego programu reform polski z 2011 r. oraz zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

Uzasadnienie podjęcia kontroli

zagadnienia objęte kontrolą mają zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania państwa i wynikają z obowiązków władzy publicznej zawartych w konstytucji rp, w tym prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia (art. 65 ust. 5), zapewnienia zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego (art. 67 ust. 1), zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia (art. 70 ust. 4), udzielania szczególnej pomocy matce po urodzeniu dziecka (art. 71 ust. 2), prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczesnym i przyszłym pokoleniom (art. 74 ust. 1), czy przestrzegania, aby dług publiczny nie przekroczył 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto (art. 216 ust. 5).

realizacja zaleceń rady Ue, zgodnie ze strategią Europa 2020, powinna przyczynić się do przyspieszenia odrabiania zaległości rozwojowych oraz poprawy konkurencyjności polski na rynkach międzynarodowych.

kontrolę podjęto z inicjatywy najwyższej Izby kontroli. Była to kontrola planowa koordynowana. nIk nie prowadziła kontroli realizacji krajowego programu reform przed 2011 r.

cel kontroli

celem kontroli była ocena realizacji zaleceń rady Ue z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie krajowego programu reform polski z 2011 r. oraz zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–20148.

podstawa prawna

kontrolę przeprowadzono na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o najwyższej Izbie kontroli9. ocena działalności kontrolowanych jednostek została dokonana z uwzględnieniem kryteriów legalności, gospodarności, rzetelności i celowości10.

zakres przedmiotowy kontroli

nIk skontrolowała realizację siedmiu zaleceń rady Ue:

1) ograniczenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu poniżej 3% pkB; ograniczenie cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy;

2) wprowadzenie trwałej reguły wydatkowej; wzmocnienie mechanizmów koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji w ramach średniookresowych i rocznych procedur budżetowych;

3) podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego dla służb mundurowych oraz rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę; ustalenie harmonogramu prac nad powiązaniem składek na rolniczy fundusz ubezpieczenia społecznego z indywidualnymi dochodami;

8 dz. U. c 217 z 23.07.2011, s. 5.

9 dz. U. z 2012 r., poz. 82 ze zm.

10 zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o najwyższej Izbie kontroli.

8

z a ł o ż e n I a s z c z e g ó ł o w e

4) wprowadzenie strategii uczenia się przez całe życie; rozszerzenie programów praktyk zawodowych i specjalnych programów kształcenia i szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach; wzmocnienie powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem; wdrożenie reformy szkolnictwa wyższego przez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy;

5) zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy przez zapewnienie stabilnego finansowania placówek opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym oraz zwiększenie wskaźnika przyjmowania do tych placówek dzieci poniżej 3 lat;

6) inwestycje w moce wytwórcze w sektorze energii; wspieranie niskoemisyjnych technologii, rozwój transgranicznych międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych sieci przesyłowych; opracowanie wieloletniego planu inwestycji w infrastrukturę kolejową i wdrożenie centralnego planu transportu kolejowego;

7) uproszczenie procedur prawnych egzekwowania zobowiązań umownych; dokonanie przeglądu przepisów dotyczących budownictwa i zagospodarowania przestrzennego w celu uproszczenia procedur odwoławczych i przyspieszenia procedur administracyjnych.

zakres podmiotowy kontroli

kontrola została przeprowadzona w kancelarii prezesa rady ministrów oraz w siedmiu ministerstwach, do których kompetencji należały zagadnienia będące przedmiotem zaleceń rady Unii europejskiej, tj. w ministerstwie finansów, ministerstwie gospodarki, ministerstwie edukacji narodowej, ministerstwie nauki i szkolnictwa wyższego, ministerstwie pracy i polityki społecznej, ministerstwie rolnictwa i rozwoju wsi oraz w ministerstwie transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej.

okres objęty kontrolą

kontrolą objęto rok 2011 i okres od stycznia do października 2012 r., dla celów porównawczych uwzględniono także lata wcześniejsze. czynności kontrolne w kontrolowanych jednostkach zakończono do dnia 31 października 2012 r. z wyjątkiem ministerstwa gospodarki, gdzie kontrolę zakończono 9 listopada 2012 r. wyniki kontroli zostały uzupełnione o aktualne informacje zamieszczone na stronach internetowych kontrolowanych jednostek do 28 lutego 2013 roku.

9

p o d s U m o w a n I e w y n I k ó w k o n t r o l I2w lipcu 2011 r. rada Unii europejskiej oceniła krajowy program reform polski z 2011 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez polskę programu konwergencji na lata 2011–2014. wynikiem tej oceny i opinii było wydanie siedmiu zaleceń, które rząd powinien wdrożyć. realizacja zaleceń wymagała podjęcia reform, które powinny zwiększyć potencjał rozwojowy państwa. przedmiotem zaleceń były finanse publiczne, system emerytalny, kształcenie i szkolenia, finansowanie placówek opieki nad dziećmi, energetyka, transport kolejowy oraz procedury prawne związane z egzekwowaniem zobowiązań umownych, budownictwem i zagospodarowaniem przestrzennym.

2.1 ogólna ocena kontrolowanej działalności

Rząd rozpoczął realizację wszystkich zaleceń Rady UE. Działania te jednak mogą okazać się niewystarczające, żeby w sposób trwały zredukować deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu 3% PKB oraz zapewnić długofalowe wzmocnienie potencjału rozwojowego Polski.

zagrożeniem dla redukcji deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych w kolejnych latach może być to, że część rozwiązań ma charakter przejściowy i doraźny. należą do nich między innymi obowiązująca do zakończenia procedury nadmiernego deficytu wobec polski reguła wydatkowa, podniesienie stawek Vat w latach 2011–2013, czasowe zwiększenie wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek skarbu państwa, zamrożenie wynagrodzeń w jednostkach sektora finansów publicznych oraz ustalone na lata 2012-2013 zasady opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników. skutki finansowe ustaw emerytalnych, tj. ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw11 wystąpią od 2013 r., a ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji…12 dopiero od 2028 r. w dłuższym okresie należy oczekiwać, że zobowiązania długoterminowe z tytułu emerytur będą wzrastać.

działania rozpoczęte w takich obszarach, jak doskonalenie kształcenia i szkolenia zawodowego, finansowanie placówek opieki nad dziećmi, inwestycje w energetyce, transport kolejowy oraz procedury prawne związane z egzekwowaniem zobowiązań umownych, budownictwem i zagospodarowaniem przestrzennym, znajdowały się na etapie opracowywania koncepcji lub w początkowej fazie realizacji. tym samym nie było możliwości oceny ich skuteczności. powinny być one zintensyfikowane.

2.2 zaawansowanie realizacji zaleceń rady Ue

Obszary problemowe, w których wdrażanie zaleceń było w znacznym stopniu zaawansowane:

y ograniczenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r.; podjęto działania, w wyniku których deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych powinien ulec redukcji z 5% w 2011 r. do 3,4% pkB w 2012 r. (str. 16–18);

y podwyższenie wieku emerytalnego; podwyższono i zrównano wiek przechodzenia na emeryturę kobiet i mężczyzn do 67. roku życia; żołnierzom zawodowym i funkcjonariuszom policji, agencji

11 dz. U. z 2012 r., poz. 637.

12 dz. U. z 2012 r., poz. 664.

10

p o d s U m o w a n I e w y n I k ó w k o n t r o l I

Bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego Biura antykorupcyjnego, straży granicznej, Biura ochrony rządu, państwowej straży pożarnej i służby więziennej emerytura będzie przysługiwała dopiero, gdy ukończą 55 lat życia i osiągną co najmniej 25 lat służby (str. 21–22);

y rozszerzenie programów kształcenia i szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach; realizowano program Solidarność Pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+ z 2008 r.; wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 55–64 lat wzrastał i osiągnął w II kwartale 2012 r. 38,4% przy ustalonej wartości docelowej w 2020 r. – 50% (str. 24–25).

Obszar problemowy, gdzie rząd przygotowywał projekty ustaw:

y zwiększenie inwestycji w sektorze energetycznym; rząd pracował nad projektami ustaw (m.in. Prawo energetyczne, o korytarzach przesyłowych i o odnawialnych źródłach energii) mającymi wesprzeć inwestycje w sektorze energii i niskoemisyjne technologie, a także dalszy rozwój transgranicznych międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych sieci przesyłowych (str. 30–32).

Obszary problemowe, w których działania były w początkowej fazie realizacji:

y ograniczenie cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy; zwiększenie udziału wydatków na cele rozwojowe i inwestycje wymaga między innymi zmiany struktury wydatków, a ta powinna nastąpić w rezultacie całościowego przeglądu wydatków; minister finansów podjął prace przygotowawcze do przeprowadzenia przeglądu wydatków (str. 16–18);

y wzmocnienie procedur budżetowych; wdrożono wieloletni plan finansowy państwa, uproszczono część formularzy planistycznych, wprowadzono obowiązek sporządzania sprawozdań z wykonania planów finansowych w układzie zadaniowym, określono zasady prowadzenia ewidencji wykonania budżetu w układzie zadaniowym oraz zasady opracowania skonsolidowanego planu wydatków w układzie zadaniowym (str. 19–21);

y rozszerzenie programów praktyk zawodowych i specjalnych programów kształcenia i szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach, a także wzmocnienie powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem; realizowano między innymi projekty polegające na zwiększeniu liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy, ustanowiono Krajowy Program Badań – założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa (kpB), będący podstawą do tworzenia programów strategicznych przez narodowe centrum Badań i rozwoju (ncBr); ncBr uruchomiło programy adresowane do przedsiębiorców, a szkoły prowadzące kształcenie zawodowe włączono w system kształcenia ustawicznego dając im możliwość organizacji kwalifikacyjnych kursów zawodowych (str. 24–28);

y zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy; wdrażano ustawę z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3 oraz resortowy program „Maluch” z 2011 r.; liczba miejsc opieki dla dzieci do lat 3 uległa zwiększeniu, ale wskaźnik opieki jest dziesięciokrotnie niższy od 33%, wskazanych jako wartość docelowa; w celu dalszej poprawy opieki nad dziećmi i wychowania przedszkolnego rząd w 2012 r. przygotował projekt ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o oświadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a rada ministrów przyjęła założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (str. 29–30);

11


y opracowanie wieloletniego planu inwestycji w infrastrukturę kolejową; rada ministrów podjęła uchwałę w sprawie Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku 2015, a pkp plk sa rozpoczęły realizację programu (str. 32–35);

y uproszczenie procedur prawnych związanych z egzekwowaniem zobowiązań umownych; w 2011 r. sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw; zlikwidowano między innymi postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych i poddano sprawy między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej regułom ogólnym obowiązującym w postępowaniu cywilnym; w 2012 r. rada ministrów przyjęła założenia projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw; celem zmian ma być między innymi dalsza informatyzacja postępowania sądowego i uproszczenie niektórych czynności procesowych (str. 35).

ministrowie przekazywali do kancelarii prezesa rady ministrów projekty dokumentów rządowych zgodnie z właściwością określoną w ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej13. projekty były uzgadniane zgodnie z zasadami wynikającymi z uchwały nr 49 rady ministrów z dnia 19 marca 2002 r. – regulamin pracy rady ministrów14.

W kilku obszarach zaawansowanie prac nad realizacją zaleceń Rady NIK uznała za dalece niewystarczające. dotyczyło to:

y wprowadzenia stale obowiązującej reguły wydatkowej opartej na dostatecznie szerokich agregatach budżetowych i zgodnej z europejskim systemem rachunków; w ministerstwie finansów powstały robocze koncepcje trwałej reguły wydatkowej, jednak nie podjęto decyzji odnośnie jej ostatecznego kształtu i tym samym nie przekazano radzie ministrów projektu założeń projektu ustawy zmieniającej ustawę o finansach publicznych (str. 18–19);

y zasad przyznawania emerytur górniczych; w ministerstwie pracy i polityki społecznej nie został przygotowany projekt ustawy nowelizującej zasady przyznawania emerytur górniczych (str. 21–22);

y reformy systemu ubezpieczenia społecznego rolników; w kancelarii prezesa rady ministrów oraz ministerstwie rolnictwa i rozwoju wsi przeprowadzono wstępne prace analityczne, które nie zakończyły się wypracowaniem koncepcji reformy systemu ubezpieczenia społecznego rolników (str. 22–23);

y perspektywy uczenia się przez całe życie; Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji pod przewodnictwem ministra edukacji narodowej przygotował projekt dokumentu Perspektywa uczenia się przez całe życie; dokument ma być włączony do strategii rozwoju kapitału ludzkiego (sr kl), ale prace nad projektem tej strategii zapoczątkowane w 2010 r. nie zostały ukończone; projekt sr kl podlegał konsultacjom15 (str. 23-24);

y nadzoru nad centralnym planem transportu kolejowego w obszarze przewozów pasażerskich i towarowych; minister transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej nie sprawował właściwego nadzoru nad wdrożeniem Master Planu; ministerstwo transportu, Budownictwa

13 dz. U. z 2007 r. nr 65, poz. 437 ze zm.

14 m.p. nr 13, poz. 221 ze zm.

15 http://www.mpips.gov.pl/praca/strategie-i-dokumenty-programowe/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego-srkl—-projekt-z-31072012-r/ (22.02.2013).

12


i gospodarki morskiej nie opracowało również dokumentu implementacyjnego w tym obszarze oraz nie posiadało informacji o stopniu osiągnięcia wskaźników uznanych jako niezbędne do ewaluacji i oceny Master Planu; do czasu zakończenia kontroli nie zrealizowano zadań, za które odpowiadał minister, tj. nie było zespołu nadzorującego wdrożenie i monitorowanie Master Planu, nie sporządzano raportów z jego realizacji, nie dokonano weryfikacji i aktualizacji Master Planu oraz nie sporządzano planów operacyjnych jego realizacji (str. 32–35);

y uproszczenia procedur odwoławczych i przyspieszenia procedur administracyjnych dotyczących budownictwa i zagospodarowania przestrzennego; w 2012 r. opracowano projekt założeń projektu ustawy – Prawo budowlane, który w sierpniu przekazano do uzgodnień międzyresortowych; w styczniu 2013 r., na wniosek mtBigm, projekt ustawy został wycofany; część rozwiązań zaproponowanych w projekcie ma być wykorzystana przy opracowaniu projektu założeń projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane, a część dotycząca kompleksowej regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego – w projekcie przepisów przygotowanych przez komisję kodyfikacyjną prawa Budowlanego16 (str. 35–36).

ministerstwo finansów zapewniło terminowe przygotowanie i przekazanie do komisji europejskiej aktualizacji Programu konwergencji, a ministerstwo gospodarki – Krajowego Programu Reform i jego aktualizacji. nIk zauważa jednak, że działania w Krajowym Programie Reform powinny być przejrzyście zdefiniowane oraz mieć określony harmonogram wykonania. powinny być również wskazane jednostki odpowiedzialne za realizację tych działań oraz precyzyjnie określony plan finansowy ze źródłami finansowania i metody oceny efektów (str. 36–37).

2.3 Uwagi końcowe

Struktura wydatków nie odpowiada potrzebom rozwojowym państwa. niezbędne jest przeprowadzenie strukturalnych zmian w wydatkach publicznych, tak aby wzrósł udział wydatków na cele rozwojowe (edukację, badania i rozwój itp.), a także inwestycje (infrastrukturę kolejową). proces ustalania priorytetów polityki fiskalnej powinien być doskonalony przy wykorzystaniu planowania wieloletniego i budżetowania zadaniowego. działania rządu powinny zmierzać w kierunku wzmocnienia przewidywalności gospodarki finansowej państwa w okresie dłuższym niż rok budżetowy, przy zapewnieniu ukierunkowania zasobów publicznych na realizację celów najbardziej pożądanych społecznie i uzyskanie maksymalnej wydajności środków finansowych. minister finansów powinien zakończyć prace nad koncepcją przeglądu efektywnościowego wydatków i doprowadzić do jego przeprowadzenia.

Ograniczona podaż pracy zagraża rynkowi pracy oraz systemowi zabezpieczenia społecznego. zapobieganie niekorzystnemu wpływowi tendencji demograficznych na rynek pracy i system zabezpieczenia społecznego powinno być prowadzone nie tylko przez wydłużanie wieku przejścia na emeryturę, ale także wypracowanie innych rozwiązań, które w długim okresie czasu zapewnią odpowiednią podaż pracy, np. ograniczenie spadku przyrostu naturalnego i upowszechnienie wychowania przedszkolnego. wyzwaniem dla ministra pracy i polityki społecznej oraz ministra edukacji narodowej jest doskonalenie systemu opieki nad dziećmi, przy cenie usługi przystępnej dla rodziców.

16 http://bip.kprm.gov.pl/portal/kpr/form/r250/zalozenia_do_projektu_ustawy__prawo_budowlane.html (25.01.2013).

13


Brakuje mechanizmów elastycznego dostosowania umiejętności osób poszukujących pracy do potrzeb rynku pracy. minister edukacji narodowej, minister nauki i szkolnictwa wyższego oraz minister pracy i polityki społecznej powinni wypracować zasady stałego współdziałania z pozostałymi ministrami pod kątem przewidywania potrzeb i elastycznego dostosowania programów kształcenia oraz doskonalenia zawodowego różnych grup wiekowych społeczeństwa do wyzwań nowoczesnej gospodarki i oczekiwań pracodawców. w sytuacji braku miejsc pracy potrzebne są także instrumenty wsparcia samozatrudnienia.

Motywacja przedsiębiorstw do finansowania działalności badawczo-rozwojowej pozostaje ograniczona. partycypacja sektora prywatnego w finansowaniu badań naukowych stanowi mniej niż 28% środków przeznaczanych na naukę, pomimo oczekiwanego wzrostu do 35% w roku 2012 i 50% w roku 2020. zdynamizowanie prac nad wzmocnieniem relacji między środowiskiem nauki i przemysłu należy przede wszystkim do ministra nauki i szkolnictwa wyższego oraz ministra gospodarki.

Niska jest efektywność sektora energetyki. rząd powinien dynamiczniej wspierać nowe inwestycje w moce wytwórcze w sektorze energii oraz dywersyfikować strukturę wytwarzania energii elektrycznej, w tym poprzez rozwój technologii sprzyjających ochronie środowiska naturalnego.

Powolnie postępują zmiany w transporcie kolejowym. do ministra transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej należy wzmocnienie nadzoru nad realizacją Master Planu.

Procedury administracyjne w obszarze budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego są liczne i skomplikowane. Ich uproszczenie należy między innymi do ministra transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej. procedury te oraz braki i nieścisłości w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pozostają w polsce elementami ryzyka inwestycyjnego i mogą hamować popyt inwestycyjny.

W Polsce brakuje koordynacji przy tworzeniu, wdrażaniu i rozliczaniu polityk państwa. poszczególni ministrowie realizują przynależne im zadania oraz kierują, nadzorują i kontrolują działalność podporządkowanych organów, urzędów i jednostek. kancelaria prezesa rady ministrów ocenia projekty dokumentów rządowych przedkładanych przez ministrów, dokonuje ocen skutków społeczno-gospodarczych projektowanych regulacji, a także przygotowuje analizy, prognozy i inne dokumenty zlecone przez prezesa rady ministrów. działania wszystkich ministrów nie podlegają bieżącej, systemowej synchronizacji, zarówno pod względem tematyki, sposobu realizacji, jak i czasu wykonania. zdaniem nIk realizacja polityk państwa wymaga koordynacji, począwszy od przygotowania koncepcji, a kończąc na ocenie efektów polityk zrealizowanych. rozwiązywanie problemów o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania państwa nie zawsze wymaga opracowania nowych dokumentów rządowych. pozalegislacyjne sposoby mogą być tańsze i równie skuteczne. wymagają jednak także koordynacji.

w a ż n I e j s z e w y n I k I k o n t r o l I3

14

3.1 charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowań ekonomicznych i organizacyjnych

zgodnie z art. 121 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej17 (dalej TFUE) państwa członkowskie uznają swoje polityki gospodarcze za przedmiot wspólnego zainteresowania i koordynują je w ramach rady. rada, w związku z zaleceniem komisji, opracowuje projekt ogólnych kierunków polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii oraz składa sprawozdanie radzie europejskiej (art. 121 ust. 2 TFUE). w celu zapewnienia ściślejszej koordynacji polityk gospodarczych i trwałej konwergencji dokonań gospodarczych państw członkowskich, rada na podstawie sprawozdań przedstawionych przez komisję, nadzoruje rozwój sytuacji gospodarczej w każdym z państw członkowskich i w Unii, jak również zgodność polityk gospodarczych z ogólnymi kierunkami polityk oraz regularnie dokonuje oceny całościowej. dla potrzeb tego nadzoru państwa członkowskie przesyłają komisji informacje o ważnych środkach, które przyjęły w dziedzinie swej polityki gospodarczej oraz wszelkie inne informacje, które uznają za niezbędne (art. 121 ust. 3 TFUE). jeżeli w ramach tej procedury zostanie stwierdzone, że polityki gospodarcze państwa członkowskiego nie są zgodne z ogólnymi kierunkami polityk gospodarczych Unii lub zagrażają prawidłowemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, komisja może skierować do danego państwa członkowskiego ostrzeżenie. rada, na zalecenie komisji, może kierować do danego państwa członkowskiego niezbędne zalecenia (art. 121 ust. 4 TFUE).

komisja nadzoruje rozwój sytuacji budżetowej i wysokość długu publicznego w państwach członkowskich w celu wykrycia oczywistych błędów. Bada w tym celu poszanowanie dyscypliny budżetowej (art. 126 ust. 2 TFUE). jeżeli rada stwierdzi, że istnieje nadmierny deficyt przyjmuje, na zalecenie komisji, zalecenie skierowane do danego państwa członkowskiego w celu położenia przez nie kresu tej sytuacji w oznaczonym terminie (art. 126 ust. 7 TFUE).

państwa członkowskie zobowiązane są działać w celu wypracowania strategii dla zatrudnienia, a w szczególności w celu wsparcia siły roboczej wykwalifikowanej, przeszkolonej i zdolnej do dostosowania się do rynków (art. 145 TFUE). na podstawie konkluzji rady europejskiej, rada na wniosek komisji i po konsultacji z parlamentem europejskim, komitetem ekonomiczno-społecznym, komitetem regionów i komitetem ds. zatrudnienia opracowuje co roku wytyczne, które państwa członkowskie uwzględniają w swoich politykach zatrudnienia (art. 148 ust. 2 TFUE).

w dniu 26 marca 2010 r. rada europejska przyjęła wniosek komisji europejskiej dotyczący uruchomienia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego Europa 2020, opartej na większej koordynacji polityki gospodarczej ze szczególnym naciskiem na najważniejsze obszary wymagające działań, aby pobudzić europejski potencjał w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności.

w celu realizacji strategii Europa 2020 rada wydała w dniu 13 lipca 2010 r. zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii18 oraz decyzję z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich19. wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich z 21 października 2010 r. zostały utrzymane na rok 2011 decyzją z rady z 19 maja 2011 r.20, a na rok 2012 –

17 dz. U z 2004 r. nr 90, poz. 864 ze zm.

18 dz. U.l 191 z 23.7.2010, s. 28.

19 dz. U.l 308 z 24.11.2010, s. 46.

20 dz. U.l 138 z 26.05.2011, s. 56.

w a ż n I e j s z e w y n I k I k o n t r o l I

15

decyzją z 26 kwietnia 2012 r.21. wytyczne dostarczają państwom członkowskim wskazówek dla opracowywania ich krajowych programów reform oraz wprowadzania w życie reform. wytyczne dotyczące zatrudnienia powinny stanowić również podstawę opracowywania wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu, przesyłanego co roku przez radę i komisję do rady europejskiej.

w dniu 12 lipca 2011 r. rada, uwzględniając art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 4 TFUE oraz rozporządzenie rady (we) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych22, uwzględniając zalecenie komisji europejskiej, uwzględniając konkluzje rady europejskiej, uwzględniając opinię komitetu zatrudnienia i po konsultacji z komitetem ekonomiczno-finansowym wydała zalecenie w sprawie krajowego programu reform polski z 2011 r. oraz zawierające opinię rady na temat przedstawionego przez polskę zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011–2014.

w 2009 r. polska w związku z przekroczeniem w 2008 r. o 0,6 punktu procentowego wartości referencyjnej deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych (3%), została objęta procedurą nadmiernego deficytu23. rada ecofin rekomendowała zredukowanie deficytu instytucji rządowych i samorządowych poniżej 3% pkB do 2012 r. w sposób wiarygodny i trwały. zdaniem rady, po zlikwidowaniu nadmiernego deficytu, rząd rp powinien kontynuować konsolidację fiskalną dla osiągnięcia w 2015 r. tzw. średniookresowego celu budżetowego, tj. deficytu strukturalnego na poziomie 1% pkB. wprowadzenie tzw. stabilizującej (trwałej) reguły wydatkowej i zmiany w krajowych ramach fiskalnych powinny umożliwić wypełnić polsce zobowiązania wynikające z dyrektywy rady Unii europejskiej 2011/85/Ue z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich24.

Krajowy Program Reform Europa 2020 rada ministrów przyjęła 26 kwietnia 2011 r. kpr ma być zarówno narzędziem realizacji unijnej strategii Europa 2020, jak i instrumentem, który uwzględniając krajową specyfikę i wyzwania, odpowiada na wewnętrzne bariery wzrostu i przyczynia się do realizacji wspólnych, unijnych celów, w tym wzmocnienia pozycji Ue na świecie. w dniu 25 kwietnia 2012 r. rada ministrów przyjęła Aktualizację KPR 2012/2013.

Program konwergencji. Aktualizacja zawiera średniookresowe prognozy sytuacji gospodarczej i ocenę stanu finansów publicznych w polsce. program został opracowywany w ministerstwie finansów. zasadnicza część programu jest poświęcona ograniczeniu długu sektora finansów publicznych (cz. III), stabilności (cz. V) oraz zagadnieniom instytucjonalnym finansów publicznych (cz. VII). Program konwergencji. Aktualizacja 2011 r. został przyjęty przez radę ministrów 26 kwietnia, a jego aktualizacja w 2012 r. – 25 kwietnia.

od 2011 r., zgodnie z cyklem semestru europejskiego, w połowie kwietnia każdego roku, Aktualizacja Programu konwergencji przekazywana jest komisji europejskiej wraz z Krajowym Programem Reform. obydwa dokumenty podlegają ocenie przez ke i radę, a jej synteza zawarta jest w zaleceniach rady.

21 dz. U.l 119 z 4.05.2011, s. 47.

22 dz. U.l. 209 z 2.08.1997, s. 1.

23 decyzja rady z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie istnienia nadmiernego deficytu w polsce (dz. U.l. 202 z 4.08.2009, s. 46.

24 dz. U. l 306 z 23.11.2011, s. 41.

16


3.2 Istotne ustalenia kontroli

3.2.1. podjęcie środków o trwałym charakterze dla ograniczenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu poniżej 3% pkB w roku 2012. ograniczenie w przyszłości cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy

w 2011 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodologii esa95 wyniósł w polsce25 76,7 mld zł, tj. 5,0% pkB. rząd rp w celu zredukowania deficytu do 3% w 2012 r. podjął działania ukierunkowane zarówno na zwiększenie dochodów, jak i na ograniczenie wydatków, wprowadzając:

a) ograniczenie przekazywania z funduszu Ubezpieczeń społecznych do otwartych funduszy emerytalnych (ofe) składek na ubezpieczenie emerytalne z 7,3% podstawy wymiaru do 2,3% (szacowany skutek to 8,6 mld zł)26;

b) podwyższenie składki rentowej płaconej przez pracodawców z 4,5% do 6,5% (szacowany skutek to 7 mld zł)27;

c) ograniczenie uprawnionych do korzystania z rozwiązań przewidzianych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (szacowany skutek to 5,3 mld zł);

d) zmianę, z dniem 1 stycznia 2012 r., stawki akcyzy na niektóre paliwa silnikowe i wyroby tytoniowe (szacowany skutek to 2,5 mld zł)28;

e) z dniem 18 kwietnia 2012 r.29 podatek od wydobycia miedzi i srebra (szacowany skutek to 1,6 mld zł);

f ) obniżenie kosztów obsługi długu publicznego, wynikające ze zmniejszenia transferu składek do ofe (szacowany skutek to 0,9 mld zł);

g) obniżenie wydatków związanych ze zmianą z dniem 1 marca 2011 r. wysokości zasiłku pogrzebowego z 6.406,16 zł do 4.000 zł (szacowany skutek to 0,165 mld zł).

podjęto także inne działania, których charakter można określić jako tymczasowy, tj.:

a) zwiększono dochody z dywidend i wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek skarbu państwa (szacowany skutek to 2 mld zł);

b) zamrożono fundusz wynagrodzeń pracowników jednostek sektora finansów publicznych30 (szacowany skutek to 1,8 mld zł);

c) podniesiono stawki Vat z 22% do 23% i z 7% do 8% w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r.31 (szacowany skutek to 0,5 mld zł);

25 komunikat dotyczący deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2011 r. opublikowany przez gUs 22 października 2012 r. produkt krajowy Brutto w 2011 r. – 1.523,2 mld zł.

26 Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (dz. U. nr 75, poz. 398 ze zm.).

27 od 01.02.2012 r. składka na ubezpieczenie rentowe wynosi 8% podstawy wymiaru, z tego 1,5% finansują ubezpieczeni, a 6,5% pracodawcy. Ustawa z dnia 21 grudnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dz. U. nr 291, poz. 1706).

28 Ustawa z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (dz. U. nr 291, poz. 1707).

29 Ustawa z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (dz. U. z 2012 r., poz. 362).

30 w tym sędziów i prokuratorów.

31 Ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (dz. U. nr 238, poz. 1578 ze zm.).


17

d) wprowadzono, od 1 stycznia 2011 r.32, ograniczenie odliczania podatku naliczonego przy nabyciu samochodów z tzw. „kratką” do 60% kwoty z faktury, ale nie więcej niż 6.000 zł i całkowity zakaz odliczania podatku naliczonego od paliwa wykorzystywanego do ich napędu (szacowany skutek to 0,5 mld zł);

e) zmieniono zasady opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników (szacowany skutek to 0,085 mld zł)33.

ponadto niezależnie od działań o charakterze legislacyjnym, w celu zwiększenia wpływów podatkowych, określone zostały zadania dla jednostek podległych ministrowi finansów, mające na celu lepszą windykację należności podatkowych oraz zalecenia dla audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych o uwzględnienie w kontrolach planowanych na rok 2012 realizacji dochodów budżetowych oraz oszczędnego gospodarowania środkami publicznymi.

efekty finansowe po stronie dochodów i wydatków ogółem, według szacunków ministerstwa finansów, powinny wpłynąć na obniżenie kwoty deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r. o 35,5 mld zł, tj. o 2,2% przewidywanego wykonania pkB na 2012 r. w kwocie 1.612,7 mld zł.

deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r. wg metodologii esa95, w Programie konwergencji. Aktualizacja 2012 prognozowano w wysokości 47,4 mld zł, tj. 2,9% pkB 2012 roku. z prognozy przekazanej 28 września 2012 r. przez ministerstwo finansów do gUs, stanowiącej wkład do notyfikacji fiskalnej dla komisji europejskiej, wynikało, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r. ma wynieść 54,9 mld zł, tj. 3,4% pkB. prognozowana kwota deficytu została zwiększona o 7,5 mld zł a relacja deficytu do pkB o 0,4 punktu procentowego. zmiana prognozy wynikała przede wszystkim z wysokiego tempa wzrostu zwrotów Vat. nastąpiło też obniżenie efektywnej stawki Vat, najprawdopodobniej na skutek zwiększenia udziału w sprzedaży dóbr i usług opodatkowanych stawkami obniżonymi.

w okresie od stycznia do września 2012 r., w porównaniu do wykonania za 9 miesięcy 2011 r., zwroty Vat wzrosły o 15,5%, podczas gdy wpływy z Vat wzrosły o 4,3%. wykonanie dochodów z Vat za 9 miesięcy 2012 r. wyniosło 89,6 mld zł i było niższe o 1,5 mld zł (o 1,6%) od wykonania w okresie od stycznia do września 2011 r. (91,1 mld zł). w okresie od stycznia do września 2012 r. zaległości podatkowe bieżące w Vat wzrosły o 1,2 mld zł (o 33,9% r/r).

w celu ograniczenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych po 2012 r. sejm w dniu 24 października 2012 r. uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych34, w której wprowadzono limit stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów przez twórców i artystów oraz ograniczono odliczenia wydatków z tytułu użytkowania sieci Internet i na dzieci.

w dalszej perspektywie tempo narastania deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych powinna ograniczyć realizacja uchwalonych przez sejm w dniu 11 maja 2012 r. ustaw dotyczących podniesienia wieku emerytalnego, począwszy od 2013 r. – ustawy o zmianie ustawy o emeryturach

32 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (dz. U. nr. 247, poz.1652 ze zm.). Uchylony został ust. 3-7a w art. 86 i pkt 3 w art. 88 ust. 1 ustawy o Vat oraz dodany art. 86a i 88a.

33 Ustawa z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za lata 2012 i 2013 (dz. U. z 2012 r., poz. 123 ze zm.).

34 dz. U. z 2012 r., poz. 1278.

18


i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw35 i począwszy od 2028 r. – ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji…36.

w zaleceniu z 12 lipca 2011 r. rada wskazała na potrzebę ograniczenia w przyszłości cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy przy zapewnieniu odpowiedniego postępu w realizacji średniookresowego celu budżetowego. wydatki na inwestycje publiczne osiągnęły w 2011 r. poziom najwyższy w Unii europejskiej, tj. 5,7% pkB. w Aktualizacji Programu konwergencji 2012 przyjęto, że wskaźnik ten będzie ulegał stopniowemu obniżeniu do 2,8% w 2015 r. narodowy Bank polski w stanowisku37 do projektu aktualizacji programu konwergencji w 2012 r. stwierdził, że odbije się to negatywnie na tempie bieżącego oraz potencjalnego wzrostu gospodarczego. podobne uwagi przedstawiła komisja europejska38.

zdaniem ministerstwa finansów nie będzie możliwe utrzymanie w średnim okresie rekordowo wysokich udziałów inwestycji publicznych w pkB. wynika to przede wszystkim z wykorzystania w poprzednich latach znacznej części środków w ramach unijnej perspektywy finansowej oraz z planowanego ograniczenia wydatków infrastrukturalnych w ramach programu budowy dróg krajowych na lata 2011–2015. zdaniem nIk niezbędna jest zmiana struktury wydatków w kierunku zwiększania udziału wydatków na cele rozwojowe i inwestycje.

w Programie konwergencji. Aktualizacja 2011 wskazano na potrzebę przeglądu wydatków. minister finansów podjął prace przygotowawcze do przeprowadzenia przeglądu. zachodzi pilna potrzeba dokonania przeglądu, gdyż wnioski z niego wynikające powinny stanowić podstawę racjonalnego zarządzania wydatkami.

3.2.2. wprowadzenie stale obowiązującej reguły wydatkowej do 2013 r. opartej na dostatecznie szerokich agregatach budżetowych oraz zgodnej z europejskim systemem rachunków

do Wykazu prac legislacyjnych i pozalegislacyjnych rady ministrów, na wniosek ministra finansów z dnia 2 grudnia 2011 r., włączono zadanie opracowanie założeń projektu ustawy zmieniającej ustawę o finansach publicznych z terminem przyjęcia założeń przez radę ministrów w III kwartale 2012 r. założenia miały objąć między innymi wprowadzenie nowej reguły fiskalnej oraz wskazanie pozostałych zmian w obszarze krajowych ram budżetowych, które będą niezbędne do efektywnego wprowadzenia reguły w życie.

w Programie konwergencji. Aktualizacja 201239 wskazano, że w pierwszej kolejności celem rządu jest zlikwidowanie nadmiernego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r., a następnie kontynuowanie konsolidacji fiskalnej i osiągnięcie średniookresowego celu

35 dz. U. z 2012 r., poz. 637.

36 Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, agencji Bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego Biura antykorupcyjnego, straży granicznej, Biura ochrony rządu, państwowej straży pożarnej i służby więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (dz. U. z 2012 r., poz. 664).

37 z dnia 18 kwietnia 2012 r. (dz-wIe-wl-073-6/2012/52).

38 dokument roboczy służb komisji europejskiej Ocena krajowego programu reform i programu konwergencji Polski z 2012 r. w opinii komisji gwałtowny spadek wydatków na inwestycje publiczne może mieć niekorzystny wpływ na potencjał wzrostu i jako taki jest sprzeczny z zaleceniem komisji z 2011 r., by ograniczyć w przyszłości cięcia w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy.

39 str. 13. pkt III.1. strategia i cele średniookresowe rządu.


19

budżetowego w 2015 r. trwałemu utrzymaniu dyscypliny fiskalnej ma sprzyjać wprowadzenie tzw. stabilizującej reguły wydatkowej. ma ona zapewnić, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w średnim okresie będzie kształtować się na poziomie około 1% pkB.

w ministerstwie finansów powstały robocze koncepcje stabilizującej reguły wydatkowej różniące się między sobą postacią mechanizmu korekty. regułą ma być objęty sektor instytucji rządowych i samorządowych po wyłączeniu środków z bezzwrotnej pomocy unijnej, których ostatecznym beneficjentem są jednostki tego sektora według esa95, a tempo wzrostu wydatków publicznych będzie ograniczone średniookresowym tempem wzrostu pkB.

kierownictwo ministerstwa finansów nie podjęło decyzji w sprawie ostatecznego kształtu formuły reguły i nie przekazało radzie ministrów projektu założeń do projektu ustawy zmieniającej ustawę o finansach publicznych.

z dniem 1 stycznia 2011 r. weszły w życie przepisy wprowadzające regułę wydatkową w odniesieniu do wydatków budżetu państwa40. według tych przepisów kwota wydatków na zadania publiczne nie może być większa niż kwota środków planowanych na ich realizację w roku poprzednim powiększona w stopniu odpowiadającym prognozie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych na dany rok budżetowy powiększonego o punkt procentowy41. reguły dyscyplinującej nie stosuje się do tzw. wydatków prawnie zdeterminowanych (sztywnych) określonych w art. 112a ust. 2 ustawy o finansach publicznych oraz art. 25 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw42. reguła ta ma obowiązywać do dnia uchylenia przez radę Ue zaleceń skierowanych do polski dotyczących procedury nadmiernego deficytu43.

w ustawie budżetowej na rok 201244 wydatki elastyczne45 zaplanowano w kwocie 81.488,6 mln zł, które stanowiły 24,8% wydatków ogółem i były o 3,7% wyższe od zaplanowanych w ustawie budżetowej na rok 2011 (78.615,3 mln zł46). wzrost tych wydatków o 0,9% był niższy od dopuszczalnego poziomu, przy uwzględnieniu prognozowanego średniorocznego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2012 r.47 w wysokości 2,8%.

3.2.3. wzmocnienie mechanizmów koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji w ramach średniookresowych i rocznych procedur budżetowych

zmiany w procedurze budżetowej polegały przede wszystkim na wdrożeniu wieloletniego planu finansowego państwa (wpfp), który stanowi podstawę przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok. od 2013 roku w wpfp ujmowana będzie prognoza wydatków w podziale na funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonania danej funkcji, zrezygnowano z wyszczególniania wydatków w podziale na 11 kategorii. wprowadzony został również nowy

40 art. 112a-112b ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

41 art. 112a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

42 dz. U. nr 257, poz. 1726 ze zm.

43 art. 112b ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

44 dz. U. z 2012 r., poz. 273.

45 wydatki te ustalane są po pomniejszeniu wydatków budżetu państwa ogółem o wydatki prawnie zdeterminowane. wydatki prawnie zdeterminowane zostały określone w art. 112a ust. 2 ustawy o finansach publicznych oraz art. 25 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

46 kwota po doprowadzeniu do porównywalności z wydatkami elastycznymi w 2012 r. (tj. uwzględnieniu „odsztywnionych” wydatków na niektóre programy wieloletnie).

47 na podstawie założeń projektu budżetu państwa na rok 2012 z kwietnia 2011 r.

20


termin sporządzania przez radę ministrów aktualizacji wpfp, raz w roku, w terminie do dnia 30 kwietnia48. termin ten jest zgodny z obowiązującym od 2011 r. tzw. semestrem europejskim. zmiany wprowadzone od 2013 roku miały na celu wyeliminowanie sytuacji, w których wpfp mógłby podlegać aktualizacji więcej niż raz w roku.

nIk zwraca uwagę, że przyjęta metodyka wdrażania układu zadaniowego budżetu państwa na której oparty jest wpfp nie pozwala na objęcie jednolitym planowaniem oraz sprawozdawaniem wszystkich wydatków publicznych oraz jednoznaczne przypisanie ich do określonych zadań publicznych. występujące w planowaniu budżetowym zróżnicowanie źródeł finansowania wyklucza spójną prezentację – zależnych od poziomu finansowania – wartości mierników osiągania celów zadań ujętych w skonsolidowanym planie wydatków oraz mierników osiągania celów zadań ujętych w wpfp. zgodnie z art.142 pkt 11 ustawy o finansach publicznych, skonsolidowany plan wydatków opracowywany jest w układzie zadaniowym dla podmiotów finansowanych z budżetu państwa oraz innych źródeł (państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych). natomiast środki na finansowanie wydatków ujętych w wpfp pochodzą wyłącznie z budżetu państwa49.

w ramach wzmocnienia koordynacji prac budżetowych minister finansów uprościł część formularzy planistycznych ustalonych w rozporządzeniach50 w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2012 i 2013 oraz rozporządzeniem z dnia 28 grudnia 2011 r. wprowadził obowiązek sporządzania sprawozdań z wykonania planów finansowych w układzie zadaniowym51. wykonał jednocześnie delegację ustawową zawartą w art. 41 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którą zobowiązany był do określenia rodzajów, form, terminów i sposobów sporządzania przez państwowe jednostki budżetowe, dysponentów państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych, sprawozdań z wykonania planów finansowych w układzie zadaniowym. ponadto ustanowił zasady prowadzenia ewidencji wykonania budżetu w układzie zadaniowym wprowadzając zmiany rozporządzeniem z dnia 19 stycznia 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami rzeczypospolitej polskiej52.

w rozporządzeniu z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2013 minister finansów zawarł zasady opracowania skonsolidowanego planu wydatków w układzie zadaniowym, o którym mowa w art. 142 pkt 11 ustawy o finansach publicznych. projekt skonsolidowanego planu wydatków państwa na rok 2013 i dwa kolejne lata w układzie zadaniowym został uchwalony przez radę ministrów w dniu 27 września 2012 r.

48 do 31 grudnia 2012 r. aktualizowany corocznie, w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej (art. 107 ust. 1 ustawy o finansach publicznych).

49 Informacja o wynikach kontroli Wdrażanie budżetu państwa w układzie zadaniowym – ocena procesów planowania, monitorowania i sprawozdawczości maj 2012 r.

50 dz. U. z 2011 r. nr 56, poz. 290 i dz. U. z 2012 r., poz. 628.

51 dz. U. nr 298, poz. 1766.

52 dz. U. z 2012 r., poz. 121.


21

niezbędne jest dalsze doskonalenie procedur budżetowych, w tym przede wszystkim mechanizmów koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji rządowej.

3.2.4. podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego dla służb mundurowych. kontynuowanie działań mających na celu podwyższenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę

Uchwalone w maju 2012 r. ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw53 i o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw54, zawierały zarówno rozwiązania stopniowego podwyższania i zrównywania wieku przechodzenia na emeryturę kobiet i mężczyzn, jak i wprowadzały nowy system emerytur dla funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych. Ustawą o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw dokonano podwyższenia i zrównania wieku przechodzenia na emeryturę kobiet i mężczyzn do 67. roku życia. w przypadku zmian wprowadzonych drugą ustawą żołnierze zawodowi i funkcjonariusze zwolnieni ze służby, podobnie jak dotychczas, będą nabywali prawo do emerytury z budżetu państwa w ramach odrębnego systemu zaopatrzeniowego, natomiast nowy system emerytur obejmie obligatoryjnie żołnierzy powołanych do służby i funkcjonariuszy przyjętych do służby po raz pierwszy po 31 grudnia 2012 r. emerytura będzie przysługiwała żołnierzom zawodowym i funkcjonariuszom, którzy ukończą 55 lat życia i osiągną co najmniej 25 lat służby.

w sprawie wpływu wydłużania wieku emerytalnego na funkcjonowanie rynku pracy zostały przedstawione następujące stanowiska rządu rp:

− z dnia 26 października 2010 r. w stanowisku do Zielonej Księgi na rzecz adekwatnych, stabilnych i bezpiecznych systemów emerytalnych w Europie55 podano, że podniesienie wieku emerytalnego, któremu nie będą towarzyszyć inne działania, zwiększy populację osób niezdolnych do pracy, nie tylko z powodów zdrowotnych, ale również ze względu na trudności utrzymania poziomu kwalifikacji starszych pracowników. (…) Może to spowodować nacisk na inne niż emerytury świadczenia z zabezpieczenia społecznego, wzrost długotrwałego bezrobocia osób starszych (…) Kwestią kluczową jest, aby człowiek przez okres aktywności zawodowej, tak kobieta do 60 roku życia, jak i mężczyzna do 65 roku życia, mieli zapewnione miejsce pracy, jeżeli chcą ją wykonywać;

− w uzasadnieniu do ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw stwierdzono między innymi, że najważniejszym efektem podniesienia wieku emerytalnego (…) z punktu widzenia rozwoju gospodarczego, będzie powstrzymanie spadku zatrudnienia, a w konsekwencji utrzymanie wzrostu PKB oraz wpływów podatkowych od przedsiębiorstw, które nie będą zmuszone do likwidacji miejsc pracy w nadchodzącym okresie ograniczenia podaży pracy; przedstawiona w uzasadnieniu analiza przyjmuje, że podaż pracy stanowi główny kanał oddziaływania zmian w systemie emerytalnym na poziom PKB.

53 dz. U. z 2012 r., poz. 637.

54 dz. U. z 2012 r., poz. 664.

55 com (2010) 365 wersja ostateczna.

22


z przedstawionych stanowisk wynikają odmienne wnioski co do najważniejszych działań zapobiegających negatywnym skutkom wydłużania wieku emerytalnego. według uzasadnienia do ustawy wydłużającej wiek emerytalny, zasadnicze znaczenie powinny mieć działania na rzecz aktywizacji zawodowej, zwłaszcza osób starszych, ponieważ istotną barierą dla konkurencyjności gospodarki w przyszłości będzie brak pracowników. natomiast w stanowisku do Zielonej Księgi uznano, że kluczowe jest zapewnienie miejsc pracy dla osób gotowych ją kontynuować.

niewystarczające było zaawansowanie prac nad zapowiedzianymi zmianami zasad przyznawania emerytur górniczych. w ministerstwie pracy i polityki społecznej prowadzone były analizy stanu prawnego w zakresie preferencji dotyczących przyznawania i ustalania wysokości emerytur górniczych oraz ewentualnych modyfikacji funkcjonujących przepisów dotyczących tej grupy zawodowej. projekt ustawy zmieniającej zasady przyznawania emerytur górniczych nie został przygotowany. w efekcie nie nastąpił postęp w zakresie zakładanej przez radę Ue integracji systemu emerytalnego górników z powszechnym systemem emerytalnym.

zdaniem nIk, wydłużenie wieku emerytalnego wymaga rozwoju programów zapobiegających ewentualnym negatywnym skutkom na rynku pracy. w Krajowym Planie Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2012-2014 zaplanowano wydatki na poziomie prawie trzy razy niższym, niż w planie na lata 2009-2011. struktury wydatków funduszu pracy i Krajowych Planów Działań na rzecz Zatrudnienia wskazują, że środki na przeciwdziałanie bezrobociu kierowane są w większym stopniu na aktywizację zawodową niż na zwiększenie liczby miejsc pracy. zdaniem nIk głównym problemem jest brak nowych miejsc pracy, a nie niedobór pracowników na rynku pracy.

3.2.5. doskonalenie przepisów dotyczących składek na rolniczy fundusz ubezpieczenia społecznego (krUs), tak aby lepiej odzwierciedlały indywidualne dochody

dotacje do funduszu emerytalno-rentowego kasy rolniczego Ubezpieczenia społecznego wyniosły w latach 2010–2011 odpowiednio 14,9 mld zł i 15,1 mld zł. wykonanie dotacji za 9 miesięcy 2012 r. wyniosło 11,5 mld zł (plan w 2012 r. ustalono w kwocie 15,2 mld zł). w latach 2010–2011 wydatki tego funduszu były w ponad 90% dotowane z budżetu państwa.

w kancelarii prezesa rady ministrów Międzyresortowy Zespół do spraw Reformy Systemu Ubezpieczenia Społecznego Rolników przygotował dokument roboczy Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w którym przedstawiono warianty reformy systemu ubezpieczenia. na zlecenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi powstały dwie ekspertyzy Oszacowanie stawki podatku ryczałtowego od przychodów ewidencjonowanych w rolnictwie (…) przygotowane przez Instytut ekonomiki rolnictwa i gospodarki żywnościowej państwowy Instytut Badawczy oraz Objęcie dochodów z działalności rolniczej podatkiem dochodowym od osób fizycznych (…) sporządzone przez fundację programów pomocy dla rolnictwa. dokumenty te mają być wykorzystane do opracowania projektu założeń projektu ustawy, dotyczącego włączenia działalności rolniczej do powszechnego systemu podatku dochodowego. projekt założeń ma przygotować minister finansów przy współpracy z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi.

z Krajowego Programu Reform. Aktualizacja 2012/2013, przyjętej przez radę ministrów 25 kwietnia 2012 r. wynika, że opracowanie koncepcji reformy ubezpieczenia społecznego rolników zostało przesunięte do czasu wdrożenia systemu obowiązkowej rachunkowości w gospodarstwach rolnych i opracowania systemu opodatkowania dochodów z działalności rolniczej, tj. po roku 2013.


23

z uwagi na zalewie początkowy stan prac nad koncepcją reformy systemu ubezpieczenia społecznego rolników, zachodzi prawdopodobieństwo, że przedmiotowa reforma może być zagrożona i nie wejdzie w życie zgodnie z założeniami określonymi w Krajowym Programie Reform.

3.2.6. wprowadzenie strategii uczenia się przez całe życie

prezes rady ministrów zarządzeniem nr 13 z 17 lutego 2010 r. powołał Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji. ministrowi edukacji narodowej powierzono przewodniczenie zespołowi. efektem prac zespołu było przyjęcie 4 lutego 2011 r. dokumentu pod nazwą Perspektywa uczenia się przez całe życie. cel dokumentu to wytyczenie kierunków polityki uczenia się przez całe życie, w tym lepsze dostosowanie krajowego systemu kwalifikacji do potrzeb rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego oraz potrzeb swobodnego przepływu osób między sektorami gospodarki i państwami Ue.

w dniu 8 grudnia 2011r. komitet koordynacyjny do spraw polityki rozwoju postanowił o włączeniu Perspektywy ..., jako aneksu, do strategii rozwoju kapitału ludzkiego (sr kl). od czerwca 2012 r. prace nad sr kl prowadzi minister pracy i polityki społecznej, który w lutym 2013 r. przedstawił uaktualniony projekt strategii56.

Brak Perspektywy ... powoduje, że nie zdefiniowano polityki, która obejmie kompleksowo wszystkie formy uczenia się, okresy w rozwoju człowieka, a także poziomy uczenia się, z jednoczesnym ukierunkowaniem na zapewnienie spójności między tymi formami, etapami i poziomami uczenia się. nIk zwraca uwagę na przedłużające się prace nad opracowaniem sr kl, które trwają od roku 2010. opóźnia to także wdrożenie Perspektywy…

pomimo niewdrożenia Perspektywy … podejmowano pewne działania z zakresu tzw. polityki uczenia się przez całe życie. od stycznia 2010 r. realizowany był zamówiony przez ministerstwo edukacji narodowej projekt Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru. Istotą projektu, przewidzianego do zakończenia w grudniu 2012 r., uczyniono wypracowanie rozwiązań służących podnoszeniu jakości pracy i atrakcyjności szkół prowadzących kształcenie w zawodach, a docelowo – zwiększenie zainteresowania uczniów gimnazjów kontynuacją nauki w szkołach kształcących w zawodach. w ramach projektu przygotowano raport Badanie funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego w Polsce. raport zawiera ocenę bieżącej sytuacji publicznych szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe, określa obszary wymagające zmian oraz wnioski i rekomendacje dotyczące organizacji i efektywności kształcenia.

z inicjatywy ministra edukacji narodowej w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw57 przewidziano możliwość dofinansowania środkami publicznymi niepublicznej oferty kształcenia zawodowego dorosłych, w tym kursów kwalifikacyjnych i szkół policealnych. z dniem 1 września 2012 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach58. w załączniku do rozporządzenia określono podstawę programową kształcenia w zawodach wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. określono między

56 http://www.mpips.gov.pl/praca/strategie-i-dokumenty-programowe/strategia-rozwoju-kapitalu-ludzkiego-srkl—-projekt-z-31072012-r/ (22.02.2013).

57 dz. U. nr 205, poz. 1206, ze zm.

58 dz. U. z 2012 r., poz. 184.

24


innymi ogólne cele i zadania kształcenia zawodowego, wykaz kwalifikacji i warunki realizacji kształcenia.

w 2011 roku minister nauki i szkolnictwa wyższego wydał akty wykonawcze określające opisy efektów kształcenia w szkołach wyższych składające się na krajowe ramy kwalifikacji59.

w ministerstwie pracy i polityki społecznej realizowano zadania obejmujące ustalanie klasyfikacji zawodów, koordynowanie opracowywania i rekomendowanie standardów kwalifikacji oraz modułowych programów szkoleń zawodowych. lepsze dopasowanie kwalifikacji uzyskiwanych w trakcie nauki i szkoleń do potrzeb rynku pracy powinien zapewnić system prognozowania popytu na pracę według zawodów. opracowanie takiego systemu zostało zlecone w lipcu 2011 r. Instytutowi pracy i spraw socjalnych przez centrum rozwoju zasobów ludzkich. Uzyskanie prognoz z tego systemu zaplanowano na III kwartał 2013 r.

zadanie aktywizacja pracodawców na rzecz włączenia się w organizację edukacji formalnej i nieformalnej na wszystkich poziomach ujęto w projektach dokumentów rządowych strategii Innowacyjności i efektywności gospodarki 2014–2020 (sIeg), strategii rozwoju kapitału ludzkiego 2014-2020 (sr kl) oraz programie rozwoju przedsiębiorstw (prp). zadanie ma realizować minister gospodarki od 2014 r. po uzyskaniu środków z perspektywy finansowej Ue 2014–2020.

3.2.7. rozszerzenie programów praktyk zawodowych i specjalnych programów kształcenia, a także szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach

wynikiem prac działającego przy ministrze edukacji narodowej Zespołu opiniodawczo-doradczego do spraw kształcenia zawodowego było opracowanie propozycji koncepcji zmian kierunkowych, organizacyjnych i programowych szkolnictwa zawodowego powiązanego z podmiotami gospodarczymi. w pracach zespołu uczestniczyli przedstawiciele różnych resortów, jednostek samorządu terytorialnego, związków zawodowych, stowarzyszeń oświatowych, pracodawców oraz organizacji skupiających pracodawców. ramy zmian w działaniu szkolnictwa zawodowego powiązanego z gospodarką zawarto w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw60, które weszły w życie z dniem 1 września 2012 r. szkoły prowadzące kształcenie zawodowe włączono w system kształcenia ustawicznego dając im możliwość organizacji kwalifikacyjnych kursów zawodowych. kwalifikacyjne kursy zawodowe umożliwiają nabywanie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach ujętych w klasyfikacji szkolnictwa zawodowego.

ministrowi gospodarki w krajowym programie reform61 przypisano do realizacji w 2011 r. zadanie aktywizacja pracodawców na rzecz włączenia się w organizację edukacji formalnej i nieformalnej na wszystkich poziomach. nie wykonano jednak żadnych faktycznych czynności aktywizujących pracodawców do dostosowania kształcenia i nabywania umiejętności zgodnych z wymaganiami

59 akty te to: rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie krajowych ram kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego (dz. U. 253, poz. 1520); rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 4 listopada 2011 r. w sprawie wzorcowych efektów uczenia się (dz. U. nr 253, poz. 1521, ze zm.); rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (dz. U. nr 243, poz. 1445); rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 29 września 2011 r. w sprawie warunków oceny programowej i instytucjonalnej (dz. U. nr 207, poz. 1232).

60 dz. U. nr 205, poz. 1206.

61 punkt 3.1, zadanie 4.


25

nowoczesnego rynku pracy, gdyż nie zaplanowano środków na ten cel. zadanie ujęto w projektach dokumentów rządowych: strategii Innowacyjności i efektywności gospodarki 2014-2020 (sIeg), strategii rozwoju kapitału ludzkiego 2014-2020 (sr kl) oraz programie rozwoju przedsiębiorstw (prp). realizacja zadań ministra gospodarki na rzecz aktywizacji pracodawców na rzecz włączenia się w organizację edukacji formalnej i nieformalnej62 ma rozpocząć się w 2014 r. po uzyskaniu środków z perspektywy finansowej Ue 2014–2020.

w roku szkolnym 2012/2013 minister rolnictwa i rozwoju wsi zaplanował utworzenie 19 centrów kształcenia ustawicznego oraz zaakceptował rozpoczęcie kształcenia w nowych zawodach, takich jak technik inżynierii środowiska i melioracji, technik rybactwa śródlądowego, technik żywienia i usług gastronomicznych. minister podejmował te działania na podstawie wniosków dyrektorów szkół, którzy działając w oparciu o art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty63 zasięgali opinii powiatowej i wojewódzkiej rady zatrudnienia, która miała potwierdzać zasadność i potencjalne zainteresowanie kształceniem w danym zawodzie i typie szkoły, wynikającą z oceny rynku pracy.

zbiorem przedsięwzięć mających zwiększyć aktywność zawodową osób starszych miał być przyjęty przez radę ministrów w październiku 2008 r. program Solidarność Pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+. w latach 2010-2011 na realizację sześciu celów szczegółowych przeznaczono 986,8 mln zł (86,8% kwoty zaplanowanej). największe kwoty wydatków przeznaczono na aktywizację bezrobotnych lub zagrożonych utratą pracy po 50. roku życia 527,2 tys. zł oraz poprawę kompetencji i kwalifikacji pracowników po 50. roku życia 189 tys. zł. przeciętne wydatki w przeliczeniu na osobę, były dla tych celów najwyższe i wynosiły odpowiednio 6.570 zł i 3.981 zł.

podstawowym celem programu Solidarność Pokoleń było osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia dla osób w wieku 55-64 lat na poziomie 50% w 2020 r. wskaźnik ten systematycznie rósł – za II kwartał w poszczególnych lat okresu 2010-2012 wynosił 33,3%, 36,6% i 38,4%. skuteczność zatrudniania osób powyżej 50. roku życia, które uczestniczyły w stażach była wyższa niż tych, które ukończyły szkolenia. niewłaściwe adresowanie szkoleń wynika z decyzji starostów. zdaniem nIk minister pracy i polityki społecznej powinien przeanalizować to zagadnienie, ponieważ w priorytetach Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2009–2011 deklarowano usprawnienie rynku pracy przez dokonanie przeglądu skuteczności metod działania służb zatrudnienia.

3.2.8. wzmocnienie powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem poprzez wdrażanie programu Budujemy na Wiedzy. dostosowanie oferty edukacyjnej szkolnictwa wyższego do potrzeb rynku pracy

podstawę implementacji programu Budujemy na Wiedzy stanowił pakiet ustaw systemowych64 z 2010 r., który w założeniu na zwiększyć konkurencyjność polskiej nauki w stosunku do nauki zagranicznej, w tym wzmocnienie powiązań pomiędzy sektorem nauki i sektorem gospodarki, wprowadzenie zasady konkursowego podziału środków finansowych na badania oraz możliwość

62 zgodnie z wyjaśnieniami dyrektora departamentu Innowacji i przemysłu z 3 października 2012 r.

63 dz. U. z 2004 nr 256, poz.2572 ze zm.

64 Ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r.: o zasadach finansowania nauki (dz. U. nr 96, poz.615, ze zm.); o narodowym centrum Badań i rozwoju (dz. U. nr 96, poz.616, ze zm.); o narodowym centrum nauki (dz. U. nr 96, poz. 617, ze zm.); o instytutach badawczych (dz. U. nr 96, poz. 618, ze zm.); o polskiej akademii nauk (dz. U. nr 96, poz. 619, ze zm.) oraz ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. – przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki (dz. U. nr 96, poz. 620, ze zm.).

26


likwidacji lub łączenia słabych instytutów. w ramach tego pakietu nastąpiło przekazanie badań podstawowych narodowemu centrum nauki (ncn), a badań aplikacyjnych – narodowemu centrum Badań i rozwoju (ncBr).

w 2011 r. zostały stworzone warunki prawne do powiązania programów kształcenia z potrzebami rynku pracy. nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (PSW)65 z 2010 r. stworzyła warunki do samodzielnego określania i uruchamiania kierunków studiów przez uczelnie posiadające uprawnienia habilitacyjne, zwiększyła autonomię uczelni w sferze kształtowania oferty dydaktycznej w celu integracji z otoczeniem społeczno-gospodarczym, a także umożliwiła udzielanie dotacji na dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni w zakresie wdrażania systemów poprawy jakości kształcenia oraz krajowych ram kwalifikacji. Uczelnie mogą tworzyć jednostki wspólnie z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi (w tym zagranicznymi) prowadzącymi studia podyplomowe, kursy i szkolenia, w celu kształcenia nowych umiejętności niezbędnych na rynku pracy, a także studia o profilu praktycznym z udziałem podmiotów gospodarczych.

problematykę dostosowania kierunków kształcenia do priorytetowych potrzeb gospodarki i rynku pracy realizowano i finansowano, między innymi ze środków unijnych w ramach programu operacyjnego kapitał ludzki poprzez:

1) realizację projektu systemowego pn. Zamawianie kształcenia na kierunkach technicznych, matematycznych i przyrodniczych – pilotaż, którym objęto łącznie 5.528 studentów z 46 uczelni; liczba studentów pierwszego roku kierunków zamawianych wzrosła w roku 2011 o 10.393 (tj. o 8,7%) w porównaniu z rokiem 2007; w latach 2008–2012 (stan na 31 maja) na realizację tego projektu wydatkowano 51 mln zł, co stanowiło 79,6% środków planowanych;

2) projekty konkursowe pn. Zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy; w latach 2009–2012 (stan na dzień 31 lipca) realizowano 153 projekty konkursowe, w ramach których wsparto 56.539 studentów; w latach 2009–2012 na realizację projektów konkursowych wydatkowano łącznie 328,9 mln zł, co stanowiło 72,3% środków planowanych; na realizację tych projektów w roku 2013 zaplanowano kwotę 614,8 mln zł.

rada ministrów 16 sierpnia 2011 r. ustanowiła Krajowy Program Badań – założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa (kpB), stanowiący podstawę do tworzenia programów strategicznych przez narodowe centrum Badań i rozwoju (ncBr). sformułowane w kpB strategiczne kierunki badań naukowych i prac rozwojowych określają cele i założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa oraz stanowią podstawę do opracowywania strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych przez ncBr.

w informacji o wynikach kontroli wykorzystania środków publicznych na naukę66 nIk wskazała, że minister nauki i szkolnictwa wyższego nie wykorzystał w pełni głównego instrumentu o charakterze strategicznym mającego służyć ukierunkowaniu badań naukowych w polsce i koncentracji środków finansowych – krajowego programu Badań naukowych i prac rozwojowych, który poprzedzał Krajowy Program Badań. w latach 2009-2011 minister zlecił narodowemu centrum Badań i rozwoju realizację zaledwie dwóch spośród dziesięciu strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych przewidzianych w tym dokumencie. w ramach nowego programu (kpB),

65 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmienie niektórych innych ustaw (dz.U. nr 84, poz. 455 ze zm.).

66 nIk, Informacja o wynikach kontroli Wykorzystanie środków publicznych na naukę, warszawa 2012.


27

w 2012 r., zatwierdzony został dopiero jeden strategiczny program – strategmed. nIk zwraca uwagę na ryzyko niepełnej realizacji założeń polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa wskazanych w nowym Krajowym Programie Badań.

w okresie objętym kontrolą ncBr uruchomiło następujące instrumenty adresowane do przedsiębiorców:

1) program Badań stosowanych – horyzontalny program wsparcia sektora nauki i sektora przedsiębiorstw dotyczący badań stosowanych z różnych dziedzin nauki oraz branż przemysłu; program obejmuje prowadzenie prac badawczych podejmowanych w celu zdobycia wiedzy mającej zastosowanie praktyczne oraz podejmowanie działań pozwalających na osiągnięcie z góry założonych celów praktycznych; w 2012 r. zaplanowano podpisanie 217 umów na realizację projektów na kwotę 640 mln zł;

2) graf-tech – program obejmujący wsparcie badań naukowych, prac rozwojowych oraz prac przygotowujących do wdrożenia w celu opracowania i wdrożenia produktów opartych na wykorzystaniu unikalnych właściwości grafenu; o dofinansowanie projektów mogą się ubiegać konsorcja oraz centra naukowo-przemysłowe, w których partenerem jest co najmniej jeden przedsiębiorca; celem tego programu jest między innymi zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez zastosowanie wyników badań do opracowania i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań opartych na grafenie;

3) Innotech – program skierowany do podmiotów podejmujących działania badawcze i prace przygotowawcze ukierunkowane na opracowanie i wdrożenie innowacyjnych technologii, produktów i usług; program ten ma przyczynić się do zwiększenia udziału produktów zaawansowanych technologii w strukturze przychodów przedsiębiorstw biorących udział w programie i stworzenie podstaw dynamicznego wzrostu udziału produktów zaawansowanych technologii w polskim pkB; w latach 2011 – 2012 podpisano 100 umów na łączną kwotę 192,4 mln zł, w roku 2012 zaplanowano podpisanie 107 umów na kwotę 286 mln zł;

4) Inicjatywa cornet – program adresowany do małych i średnich przedsiębiorstw w celu finansowania badań konkretnych branż przemysłowych; badania są inicjowane przez zrzeszenia firm i przeprowadzane przez jednostki naukowe; w 2011 r. podpisano jedną umowę na kwotę 0,9 mln zł, w 2012 r. zaplanowano podpisanie dwóch umów na kwotę 2 mln zł;

5) w ramach działania 1.4. Wsparcie projektów celowych po Ig ogłoszono konkurs, którego celem jest poprawa innowacyjności przedsiębiorstw dzięki wykorzystaniu prac B+r; program adresowany jest do przedsiębiorców prowadzących badania przemysłowe lub prace rozwojowe; w roku 2012 zaplanowano podpisanie 116 umów o wartości 585,7 mln zł;

6) w ramach działania 1.3. Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców realizowanych przez jednostki naukowe PO IG ogłoszono konkurs, którego celem jest zdobywanie oraz zwiększanie skali wykorzystywania nowych rozwiązań niezbędnych dla rozwoju gospodarki i poprawy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorców oraz rozwoju społeczeństwa; nie zakończono procedury konkursowej, planowana alokacja środków to 234 mln zł.

w latach 2012–2013 ncBr zaplanowało uruchomienie między innymi następujących programów:

1) spIn-tecH – programu mającego na celu wsparcie rozwoju przedsiębiorczości naukowców i studentów zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej opartej na wiedzy,

28


w szczególności poprzez przygotowanie warunków do komercjalizacji wyników badań metodą powoływania spółek spin-off;

2) start-tecH – programu ukierunkowanego na wsparcie rozwoju innowacyjnych, młodych przedsiębiorstw, zwiększenie liczby innowacyjnych produktów i usług wprowadzanych na rynek przez młode przedsiębiorstwa i zwiększanie liczby młodych nowych przedsiębiorstw, które odniosły sukces rynkowy dzięki oparciu procesu kreowania innowacji na rzetelnej analizie zapotrzebowania i ocenie możliwości wprowadzenia nowego produktu/usługi na rynek;

3) Innowacje społeczne – programu przeznaczonego na wsparcie badań naukowych, prac rozwojowych oraz działań przygotowujących ich wyniki do wdrożenia, ze szczególnym uwzględnieniem tych grup i obszarów, w których istnieje rzeczywista potrzeba innowacyjnych rozwiązań i podejmowania nowych inicjatyw społecznych.

w związku z 2-3 letnim okresem realizacji tych programów pierwsze informacje o ich efektach znane będą najwcześniej w drugiej połowie 2013 r. jednakże należy zauważyć, że partycypacja sektora prywatnego w finansowaniu badań naukowych stanowi wciąż mniej niż 28% środków przeznaczanych na naukę (z tendencją malejącą), pomimo oczekiwanego wzrostu do 35% w roku 2012 i 50% w roku 202067. Świadczyć to może o mniejszym od założonego stopniu wzmocnienia powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem.

ministrowi gospodarki w KPR 2011 r. zlecono zakończenie projektu polegającego na wskazaniu obszarów i technologii o największym potencjale rozwoju dla polski oraz rozpoczęcie wdrażania wyników. wyniki projektu powinny pomóc uzgodnić scenariusze rozwoju i zharmonizować działania partnerów społecznych (rządu rp, środowisk naukowych i przemysłowych, małych i wielkich firm, sektorów gospodarki), a także służyć pomocą w ustaleniu kryteriów finansowania nauki i techniki.

w grudniu 2011 r. zidentyfikowano kluczowe dla rozwoju konkurencyjności polskiej gospodarki obszary rozwoju technologicznego (10 pól badawczych, 35 obszarów przemysłowych, 127 technologii przemysłowych). wyniki ekspertyzy od kwietnia do sierpnia 2012 r. były konsultowane z przedstawicielami poszczególnych sektorów przemysłu. zawody przyszłości zidentyfikowano w 10 polach badawczych: biotechnologie, zaawansowane systemy wytwarzania, technologie Ict, mikroelektronika, fotonika, czyste technologie węglowe, racjonalizacja gospodarowania energią, nowoczesne urządzenia dla przemysłu wydobywczego, technologie pozyskiwania surowców mineralnych, nanotechnologie.

ocena skuteczności przedsięwzięć wynikających z przyjętych rozwiązań prawnych i programów będzie możliwa dopiero po uzyskaniu danych sprawozdawczych z ich realizacji.

efekty identyfikacji profilu kadr niezbędnych dla rozwoju przemysłu w przyszłości i co za tym idzie określenie potencjalnego zapotrzebowania przemysłu polskiego na specjalistów w poszczególnych zawodach nie były przedmiotem współpracy ministra gospodarki z ministerstwem nauki i szkolnictwa wyższego oraz ministerstwem edukacji narodowej. przygotowywanie profesjonalnych kadr jest z zasady procesem długotrwałym i samo rozpoczęcie kształcenia odpowiednich specjalistów wymaga odpowiedniego przygotowania ze strony szkół i uczelni wyższych. z tych też względów – w ocenie nIk – zabezpieczenie kadr niezbędnych dla rozwoju przemysłu wymaga niezwłocznego podjęcia stosownej współpracy międzyresortowej w tym zakresie, w celu wdrożenia wyników wykonanych opracowań.

67 załącznik do uchwały nr 164/2011 rady ministrów z dnia 16 sierpnia 2011 r. krajowy program Badań. założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa, s. 4.


29

3.2.9. stworzenie warunków do zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy poprzez zapewnienie stabilnego finansowania placówek opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym oraz zwiększenia wskaźnika przyjmowania do tych placówek dzieci poniżej 3 lat

w 2011 r. opieką instytucjonalną było objętych 68 tys. dzieci w wieku do lat trzech, tj. 3,3% dzieci w tym wieku68. z założeń do Europejskiej Strategii Zatrudnienia wynika, że już w roku 2010 r. instytucjonalną opieką pozarodzinną powinno być objętych 33% dzieci w wieku 0–3 lata.

zwiększeniu opieki nad dziećmi ma służyć ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 369. jej celem jest tworzenie warunków dla rozwoju zróżnicowanych form opieki nad dziećmi, w tym zniesienie – w stosunku do miejsc sprawowania tej opieki – wymagań, jakie były przed wejściem w życie ustawy stawiane żłobkom, jako ówczesnym zakładom opieki zdrowotnej. w styczniu 2013 r. prezes rady ministrów przekazał do sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o oświadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. proponowane zmiany dotyczą między innymi zmniejszenia wkładu własnego gminy z 50% do 20% kosztów realizacji zadania przy ubieganiu się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz rozszerzenia katalogu podmiotów, które będą mogły ubiegać się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie tych jednostek.

na realizację zadań wynikających z ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3 zaplanowano w 2011 r. 51 mln zł, w tym 11 mln zł na składki ubezpieczeniowe opłacane za nianie i 40 mln zł na realizację resortowego programu Maluch, który powstał dla dofinansowania ze środków budżetu państwa, w drodze otwartego konkursu ofert, inicjatyw dotyczących tworzenia przez gminy różnych instytucji opieki nad małymi dziećmi. wykorzystano 0,97 mln zł na składki za nianie i 15,3 mln zł na program Maluch, czyli 8,8% i 38,2% zaplanowanej kwoty. efektem realizacji programu Maluch było utworzenie, według stanu na 1 marca 2012 r., ponad 3,3 tys. nowych miejsc opieki nad małymi dziećmi, w tym 3,1 tys. w żłobkach70.

niskie wykorzystanie środków na program Maluch miało związek z uruchomieniem programu w trakcie roku budżetowego (2011) i brakiem środków finansowych gmin na wniesienie wkładu własnego. w I półroczu 2012 r. zarejestrowane w mpips żłobki działały w 247 gminach, czyli mniej niż w 10% ich ogólnej liczby. według szacunków mpips, przy niezmienionym poziomie finansowania z budżetu państwa, do 2015 r. będzie można objąć opieką ok. 70 tys. , tj. 6,2% dzieci w wieku do lat 3. dotychczas zwiększyła się liczba tych miejsc, ale osiągnięty wskaźnik jest prawie dziesięciokrotnie niższy od 33%, wskazanych jako wartość docelowa.

wychowaniem przedszkolnym w roku szkolnym 2008/2009 objętych było 919,1 tys. dzieci, w roku szkolnym 2009/2010 – 994,1 tys. dzieci (przyrost o 75 tys. dzieci), w roku szkolnym 2010/2011 – 1.059,3 tys. dzieci (przyrost o 65,2 tys. dzieci), a w roku szkolnym 2011/2012 – 1.160,5 tys. (przyrost o około 101 tys. dzieci).

18 grudnia 2012 r. rada ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. celem proponowanych zmian jest systematyczne zwiększanie dostępności wychowania przedszkolnego. od 1 września 2016 r. wszystkie dzieci

68 gUs, żłobki i kluby dziecięce w 2011 r., notatka informacyjna, 30 sierpnia 2012 r.

69 dz. U. nr 45, poz. 235 ze zm. Ustawa weszła w życie z dniem 4 kwietnia 2011 r.

70 ze względu na dwuletni cykl realizacji wielu zadań, dane ostateczne za 2011 r. będą znane w 2013 r.

30


w wieku od 3 do 5 lat mają mieć zapewnione wychowanie przedszkolne. wówczas polska powinna uzyskać wskaźnik upowszechnienia edukacji przedszkolnej na poziomie porównywalnym z innymi krajami Unii europejskiej (90%). wysokość opłat pobieranych od rodziców za korzystanie przez ich dzieci z wychowania przedszkolnego ma być uzupełniona dotacją celową z budżetu państwa dla jednostek samorządu terytorialnego. Środki finansowe będą przekazywane na dzieci w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, w tym także na dzieci w placówkach prowadzonych przez podmioty niepubliczne.

3.2.10. Inwestycje w moce wytwórcze w sektorze energii, wspieranie niskoemisyjnych technologii, rozwój transgranicznych międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych sieci przesyłowych

w KPR z 2011 r. minister gospodarki został zobowiązany do opracowania propozycji systemowych rozwiązań i regulacji usprawniających i przyspieszających proces pozyskiwania przez inwestorów decyzji umożliwiających budowę infrastruktury technicznej oraz stwarzających sprzyjające warunki dla przygotowania i realizacji późniejszych inwestycji w sektorze energii. zadania te to między innymi opracowanie ustawy o korytarzach przesyłowych, przygotowanie analizy możliwości i zakresu wprowadzenia w Polsce inteligentnych sieci elektroenergetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem inteligentnych systemów pomiarowych, przygotowanie założeń do aktów prawnych wprowadzających system inteligentnych sieci, programu polskiej energetyki jądrowej i ustawy prawo atomowe.

w ocenie nIk tak sformułowane zapisy zadań były niejednoznaczne. Użyte zwroty nie precyzowały efektu zamierzonego do osiągnięcia w 2011 r. samo wyszczególnienie w sformułowanych w KPR zadaniach nazw ustaw i programów wskazywało na konieczność podjęcia przez ministra gospodarki prac w tym zakresie, jednak kpr nie precyzował pożądanego do osiągnięcia w 2011 r. etapu prac nad tymi dokumentami (opracowanie projektów ustaw, przekazanie skonsultowanych wewnątrzresortowo projektów do konsultacji międzyresortowych, czy też przyjęcie projektu ustawy przez radę ministrów, przekazanie go pod obrady sejmu bądź akceptacji programu rządowego przez radę ministrów).

w ministerstwie gospodarki realizowano następujące działania ukierunkowane na wsparcie mocy wytwórczych w sektorze energii, w tym służące poprawie zachęt dla inwestycji w moce wytwórcze:

1) od 2010 r. prowadzone były prace nad projektem ustawy o korytarzach przesyłowych. pierwsza wersja projektu ustawy opublikowana została na stronie internetowej ministerstwa w październiku 2010 r.; w dniu 4 maja 2011 r. projekt ustawy został przekazany stałemu komitetowi rady ministrów; zespół ds. programowania prac rządu 7 czerwca 2011 r. wstrzymał prace nad projektem; w styczniu 2012 r. na stronach rządowego centrum legislacji ukazała się kolejna wersja projektu ustawy skierowana do ponownych uzgodnień międzyresortowych; w Wykazie prac legislacyjnych i pozalegislacyjnych Rady Ministrów przyjęcie projektu ustawy o korytarzach przesyłowych przez radę ministrów zaplanowano na I kwartał 2013 r.71;

2) w grudniu 2010 r. powołano Zespół Doradczy do spraw związanych z wprowadzeniem inteligentnych sieci elektroenergetycznych w Polsce; członkowie zespołu uznali, iż wprowadzenie inteligentnych liczników jest koniecznością i wskazane jest podjęcie działań, które doprowadzą do szybkiego wdrożenia tego typu rozwiązań do polskiego systemu elektroenergetycznego; polskie towarzystwo

71 http://bip.kprm.gov.pl/portal/kpr/form/r354/projekt_ustawy__o_korytarzach_przesylowych.html (5.12.2012).


31

przesyłu i rozdziału energii elektrycznej opracowało dokument pt. Analiza w zakresie ekonomicznej oceny zasadności wprowadzenia inteligentnych form pomiaru zużycia energii elektrycznej w Polsce (z dnia 20 sierpnia 2012 r.); rozwój sieci energetycznych, w tym inteligentnych sieci energetycznych zgodnie z KPR.Aktualizacja 2012/2013 przewidziano na lata 2012/2013;

3) prowadzono prace nad modelem funkcjonowania polskiej energetyki jądrowej oraz odpowiednimi regulacjami prawnymi w tym zakresie; w ich wyniku sejm uchwalił dwie ustawy, które weszły w życie 1 lipca 2011 r.: ustawa z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz niektórych innych ustaw72 i ustawa z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących73.

w kwietniu 2011 r. sejm uchwalił ustawę o efektywności energetycznej74. Ustawa zawiera rozwiązanie wspierające inwestycje niskoemisyjne poprzez system świadectw efektywności energetycznej tzw. białych certyfikatów. certyfikaty te potwierdzają przeprowadzenie działań skutkujących określoną oszczędnością energii. na przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną, ciepło lub paliwa gazowe został nałożony od dnia 1 stycznia 2013 r. obowiązek pozyskania i przedstawienia do umorzenia prezesowi Ure określonej ilości świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia opłaty zastępczej.

w styczniu 2013 r. minister gospodarki przekazał stałemu komitetowi rady ministrów dokumenty dotyczące wdrożenia III pakietu energetycznego, tj. projektu ustawy – Prawo energetyczne, projektu ustawy – Prawo gazowe, projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz projektu ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo energetyczne, ustawę – Prawo gazowe oraz ustawę o odnawialnych źródłach energii.

w dniu 16 sierpnia 2011 r. rada ministrów przyjęła założenia do Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (nprgn). głównym celem nprgn jest rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju. osiągnięciu tego celu sprzyjać ma realizacja celów szczegółowych takich jak: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, a także promocja nowych wzorów konsumpcji.

minister gospodarki realizował również działania nad czystymi technologiami węglowymi (ctw), w ramach Zadań wykonawczych na lata 2009–2012 do Polityki energetycznej Polski do 2030 r. dotyczyło to polskich projektów demonstracyjnych technologii ccs75: budowy elektrowni poligeneracyjnej w kędzierzynie-koźlu oraz projektu demonstracyjnego ccs w Bełchatowie. po rezygnacji zarządów zak sa i tauron sa z budowy elektrowni poligeneracyjnej w kędzierzynie-koźlu (rezygnacja w kwietniu 2011 r.) polska pozyskała częściowe dofinansowanie dla budowy projektu demonstracyjnego ccs w Bełchatowie z Europejskiego Programu Naprawy Gospodarczej (umowa z dnia 5 maja 2010 r.) i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (memorandum z 10 czerwca 2011 r. do projektu pomocowego dla ccs w polsce oczekującego na akceptację strony norweskiej)

72 dz. U. nr 132, poz. 766.

73 dz. U. nr 135, poz. 789 ze zm.

74 dz. U. nr 94, poz. 551 ze zm.

75 wychwytywanie i geologiczne składowanie dwutlenku węgla (Carbon Capture and Storage – CCS).

32


oraz poczyniła starania o uzyskanie dofinansowania z unijnego instrumentu NER 30076 (pozytywna ocena komisji europejskiej z dnia 13 lipca 2012 r.).

w ramach rozwoju transgranicznych, międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych sieci przesyłowych realizowano prace nad budową połączenia elektroenergetycznego polska-litwa. połączenie to zostało uznane w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady UE 1364/2006 ustanawiającej wytyczne dla transeuropejskich sieci energetycznych oraz uchylającej decyzję 96/391/WE i decyzję nr 1229/2003/WE77 za priorytetowe w europie. projekt ma zapewnione dofinansowanie z programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. minister gospodarki w pierwszej połowie 2012 r. korespondował z ministrem gospodarki litwy w przedmiocie zwiększenia mocy przesyłowych połączenia systemów elektroenergetycznych poprzez budowę nowego połączenia (oprócz obecnie budowanego).

realizowano też projekt pt. Badania dotyczące elektroenergetycznego połączenia międzysystemowego między Polską (obszar Poznania) a Niemcami (Eisenhüttenstadt) wraz z niezbędnym wzmocnieniem zachodniej części polskiego systemu elektroenergetycznego.

minister gospodarki uczestniczył w pracach rady Ue nad projektem rozporządzenia ws. wytycznych dla transeuropejskiej infrastruktury energetycznej (teI).

przedstawiciele ministerstwa gospodarki brali także udział w pracach grup regionalnych regionu Bałtyku (tzw. BemIp) oraz europy Środkowo-wschodniej korytarza północ-południe (tzw. n-s). grupa BemIp określiła listę projektów kandydujących do projektów wspólnego zainteresowania. projekty zgłoszone przez polskę stanowią drugi etap realizacji projektu transeuropejskich sieci energetycznych, które powinny zostać wykonane po roku 2020 w celu osiągnięcia docelowej mocy połączenia polska-litwa, tj. 1000 mw.

ocena skuteczności wskazanych wyżej przedsięwzięć będzie możliwa dopiero po zakończeniu ich realizacji.

3.2.11. opracowanie wieloletniego planu inwestycji w infrastrukturę kolejową i wdrożenie centralnego planu dotyczącego transportu kolejowego

rada ministrów w grudniu 2008 r. podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Master planu dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. dokument zawiera koncepcję rozwoju transportu kolejowego w polsce. określono w nim działania dotyczące przewozów pasażerskich oraz towarowych, infrastruktury oraz działania w sferze organizacyjno-prawnej. organem odpowiedzialnym za wdrożenie oraz monitorowanie realizacji Master Planu był minister właściwy do spraw transportu.

minister transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej nie wykonywał należycie obowiązków wynikających z Master Planu, a świadczą o tym następujące ustalenia. w harmonogramie wdrażania i działań w obrębie nowoczesnych pasażerskich i towarowych systemów transportowych do roku 2013 założono realizację 50 działań, dla których w Master Planie wyszczególniono 58 kluczowych wskaźników, niezbędnych do ich oceny, podając docelową wartość jaką powinny osiągnąć w 2010, w 2015, w 2020, w 2025 i w 2030 roku. do dnia zakończenia kontroli nIk, mtBigm nie posiadało

76 ner 300 to mechanizm finansowania projektów demonstracyjnych, którego celem jest bezpieczne dla środowiska wychwytywanie i ekologiczne składowanie dwutlenku węgla oraz projektów demonstracyjnych w zakresie innowacyjnych technologii energetyki odnawialnej.

77 dz. U. l.262 z 22.9.2006 r., s. 1.


33

informacji o stopniu realizacji 49 spośród 50 działań oraz informacji czy w 2010 r. wskaźniki osiągnęły założone wartości.

w rozdziale Nadzór nad wdrożeniem, monitorowaniem, trybem weryfikacji i aktualizacji Master Planu, ustalono zadania, za które odpowiada minister ds. transportu, w tym między innymi, że dla celów nadzoru nad wdrożeniem i monitorowaniem działań związanych z realizacją tego planu, powinien być oddelegowany zespół składający się z osób mających doświadczenie w zarządzaniu projektami infrastrukturalnymi, finansowymi z funduszy UE, jak również w sektorze kolejnictwa. zespół ten powinien sprawować nadzór nad wdrożeniem Master Planu. w mtBigm nie wyznaczono takiego zespołu. w mtBigm nie było także kwartalnych raportów z realizacji Master Planu.

w Master Planie założono, że oprócz informacji dotyczących realizacji planu, raporty powinny zawierać identyfikację kluczowych ryzyk oraz rekomendację działań. w mtBigm nie sporządzono katalogu zawierającego kluczowe ryzyka dla aktualizacji Master Planu oraz nie sformułowano rekomendacji działań.

Master Plan powinien podlegać okresowej weryfikacji i aktualizacji co 2 lata lub częściej, w przypadku wystąpienia zdarzeń wpływających w sposób istotny na jego realizację. do dnia zakończenia kontroli nIk mtBigm nie dokonało weryfikacji i aktualizacji Master Planu oraz nie sporządziło harmonogramu prac nad aktualizacją i weryfikacją tego dokumentu.

plany operacyjne realizacji Master Planu powinny być sporządzane co 12 miesięcy. ministerstwo nie posiadało tych planów.

dokument Implementacyjny, porządkujący wdrażanie Master Planu został przyjęty przez kierownictwo ministerstwa Infrastruktury 8 kwietnia 2010 r. w dniu 7 kwietnia 2011 r. komisja europejska zgłosiła uwagi wskazujące na potrzebę dokonywania korekt w dokumencie Implementacyjnym, dotyczące w szczególności:

− wyłonienia kluczowych wyzwań, które muszą zostać podjęte w krótkim/średnim okresie, aby umożliwić wypełnienie celów podstawowych ustanowionych w Master Planie;

− zawarcia bardziej wszechstronnego układu struktury zarządzania, który został wprowadzony w celu realizacji, nadzoru i monitorowania działań priorytetowych oraz projektów w różnych segmentach rynku kolejowego;

− aktualizacji informacji na temat projektów priorytetowych w celu dostosowania go do bieżącej listy projektów, która jest odniesieniem do dyskusji pomiędzy władzami polskimi i służbami ke w związku z programem operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2007–2013 (podkreślono potrzebę zrównania celu modernizacji infrastruktury usług np. przetwarzanie informacji, bezpieczeństwo pasażerów i towarów, zarządzanie relacjami z klientami tak jak pozostałe odpowiednio przyjmowane know-how oraz inicjatywy rozwoju pracowników, mające na celu podniesienie jakości obsługi klientów i możliwości technicznych kluczowych części sektora kolejowego);

− poszerzenia rozważań na temat problemu zapewnienia efektu sieci, który może zwiększyć usługi oraz konkurencyjny profil transportu kolejowego na rynku pasażerskim i towarowym;

− korekty planu wydatków, który powinien odzwierciedlać zarówno obecną sytuację, jak i możliwości finansowe państwa polskiego oraz pkp plk sa do realizacji zamierzonych inwestycji;

34


− wprowadzenia rejestru ryzyk wskazującego projekt po projekcie w oparciu o zidentyfikowane i dostrzegane ryzyka, analizy prawdopodobieństwa ich wystąpienia i konsekwencji oraz identyfikacji niezbędnych działań, które zostaną uznane za konieczne do ich ograniczenia.

mtBigm przyznało, że uwagi komisji europejskiej były zgodne ze stanowiskiem ministerstwa, jednak nie dokonało korekty dokumentu, podejmując decyzję o tym, że zmianom zostanie poddany jedynie dokument strategiczny. Uznano bowiem, że kwestie operacyjne w zakresie infrastruktury kolejowej w stopniu wystarczającym prezentuje Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku 2015 (wpIk). nIk zwraca jednak uwagę, że wpIk dotyczy tylko pkp plk sa, natomiast Master Plan poszczególnych uczestników rynku kolejowego (przewoźników kolejowych, zarządców infrastruktury, podmiotów zarządzających dworcami kolejowymi).

w odniesieniu do dokumentu Implementacyjnego (dI) stwierdzone nieprawidłowości polegały na:

− nieopracowaniu tego dokumentu w terminie i w zakresie określonym w Master Planie;

− nieuwzględnieniu uwag i komentarzy do treści dI zgłoszonych przez komisję europejską;

− niepowołaniu zespołu sterującego;

− niesporządzaniu kwartalnych, półrocznych i rocznych raportów z oceny realizacji celów Master Planu, obrazujących zaawansowanie prac i uzyskiwane efekty narastająco.

nIk podkreśla, że w rozdziale 8. Master Planu wymieniono konsekwencje zaniechania lub niepowodzenia we wprowadzeniu w życie Master Planu. zaliczono do nich stagnację przewozów pasażerskich i towarowych oraz drastyczny spadek udziału kolei w rynku transportowym. negatywnym skutkiem utrzymywania się trendów spadkowych jest zła sytuacja finansowa całego sektora. dlatego działania ministra transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej w obszarze Master Planu nIk ocenia negatywnie.

Uchwałę w sprawie Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku 2015 rada ministrów podjęła 7 listopada 2011 r. program określa rzeczowy i finansowy zakres planowanych inwestycji kolejowych. łączna kwota zaplanowanych wydatków na inwestycje kolejowe w latach 2011 – 2013 ma wynieść 19,2 mld zł, w tym 13,7 mld zł w ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i 1,5 mld zł w ramach regionalnych programów operacyjnych.

realizatorem programu jest pkp plk sa. mtBigm jest odpowiedzialne za koordynację realizacji programu. pkp plk sa przekazały ministerstwu sprawozdanie z realizacji wpIk za pierwszy kwartał dopiero 1 sierpnia 2012 r., tj. z pięciomiesięcznym opóźnieniem, sprawozdanie za drugi kwartał oraz za pierwsze półrocze (jedno sprawozdanie78) 10 sierpnia 2012 r. – z miesięcznym opóźnieniem, a za trzeci kwartał 26 października 2012 r. – z 16-dniowym opóźnieniem.

do dnia 1 sierpnia 2012 r. do mtBigm powinny wpłynąć dwa sprawozdania kwartalne, tj. do dnia 10 kwietnia 2012 r. – sprawozdanie za pierwszy kwartał, a do dnia 10 lipca 2012 r. – sprawozdanie za drugi kwartał. ministerstwo nie przyjęło tych sprawozdań między innymi z powodu braku istotnych informacji. pkp plk sa w październiku 2012 r. poinformowały ministerstwo, że trwają prace nad wypracowaniem ostatecznej formy sprawozdań, które zostaną uzupełnione o wskazania ministerstwa. podały też, że sprawozdania za pierwszy i drugi kwartał 2012 r. oraz pierwsze półrocze

78 ministerstwo w piśmie z 30.08.2012 r. zwróciło także uwagę, by nie łączyć sprawozdania za II kwartał ze sprawozdaniem za pierwsze półrocze.


35

2012 r. zostaną przekazane do 25 października 2012 r. do dnia zakończenia kontroli sprawozdania nie wpłynęły do ministerstwa transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej.

nIk ocenia pozytywnie działalność ministra transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej w zakresie opracowania Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych. zwraca jednak uwagę na nieegzekwowanie od pkp plk sa sprawozdań z realizacji wpIk w terminach określonych w tym dokumencie.

3.2.12. Uproszczenie procedur prawnych związanych z egzekwowaniem zobowiązań umownych

sejm uchwalił w dniu 16 września 2011 r. ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw79. Ustawa wprowadziła między innymi likwidację postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych i poddanie spraw między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej regułom ogólnym obowiązującym w postępowaniu cywilnym.

27 listopada 2012 r. rada ministrów przyjęła założenia projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. celem zmian jest przyspieszenie postępowań sądowych, a przede wszystkim postępowania rozpoznawczego i egzekucyjnego. przewidywana jest dalsza informatyzacja postępowania cywilnego (np. wprowadzenie tzw. elektronicznego biura podawczego) oraz uproszczenie niektórych czynności procesowych.

zaproponowane rozwiązania będą wymagały bieżącego monitorowania i oceny skuteczności. zachodzi bowiem ryzyko, że mogą one nie być wystarczające dla usprawnienia egzekwowania zobowiązań umownych i będzie potrzeba wdrożenia dodatkowych środków.

3.2.13. Uproszczenie procedur odwoławczych i przyspieszenie procedur administracyjnych dotyczących budownictwa i zagospodarowania przestrzennego

w 2011 r. mtBigm nie podejmowało działań mających na celu uproszczenie procedur odwoławczych i przyspieszenie procedur administracyjnych w zakresie budownictwa i zagospodarowania przestrzennego. w 2012 r. rozpoczęto prace nad projektem założeń do projektu ustawy – Prawo budowlane, o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. w dokumencie zaproponowano między innymi rezygnację z wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zastąpienie jej procedurą zgłoszenia, a także wprowadzenie zasady, zgodnie z którą ustalenie przeznaczenia terenu odbywałoby się wyłącznie na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, w tym uchwał rady gminy. ponadto zaplanowano ustalanie stron postępowania administracyjnego w oparciu o dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków w celu zapobieżenia przypadkom zawieszenia postępowania ze względu na brak możliwości ustalenia stron postępowania oraz wprowadzenie niezbędnych poprawek w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w celu doprecyzowania przepisów, które powodowały rozbieżności interpretacyjne, również w orzecznictwie sądów administracyjnych. projekt założeń z lipca 2012 r. przekazano do uzgodnień międzyresortowych. w czasie trwania uzgodnień, sejm 13 lipca 2012 r. uchwalił ustawę o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw80, zgodnie z którą ministrem właściwym w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego na poziomie krajowym i regionalnym,

79 dz. U. nr 233, poz. 1381.

80 dz. U. z 2012 r., poz. 951.

36


od 1 stycznia 2013 r., został minister rozwoju regionalnego. w związku z tym problematyka zagospodarowania przestrzennego została wyłączona z prac mtBigm, a skoncentrowano się nad dokonaniem zmian w prawie budowlanym. przystąpiono do opracowania projektu założeń projektu ustawy – Prawo budowlane. zakresem regulacji miała być objęta nowa ustawa – Prawo budowlane, która powinna zastąpić obowiązującą ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane81. cel projektu to uproszczenie i przyspieszenie procesu budowlanego w odniesieniu do większości inwestycji budowlanych. projekt ten 30 sierpnia 2012 r. przekazano do uzgodnień międzyresortowych. wskutek licznych zgłoszonych uwag 18 września 2012 r. odbyła się konferencja uzgodnieniowa. nie udało się jednak usunąć rozbieżności co do zapisów projektu, między innymi w kwestiach środowiskowych oraz udziału wojewódzkich konserwatorów zabytków w procesie budowlanym. w styczniu 2013 r., na wniosek mtBigm, projekt został wycofany. część rozwiązań zaproponowanych w projekcie ma być zrealizowana poprzez opracowanie założeń projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane. pozostałe rozwiązania mają pozostać w zakresie prac komisji kodyfikacyjnej prawa Budowlanego, która opracuje projekty przepisów rangi ustawowej w zakresie kompleksowej regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego82.

celu polegającego na uproszczeniu procedur odwoławczych oraz przyspieszeniu procedur administracyjnych dotyczących budownictwa i zagospodarowania przestrzennego nie zrealizowano.

3.2.14. proces opracowania i monitorowania krajowego programu reform Europa 2020 i aktualizacji programu konwergencji

za koordynację procesu realizacji strategii Europa 2020 w polsce odpowiadał minister gospodarki. jego odpowiedzialność dotyczyła przygotowania KPR oraz dokumentów powiązanych, monitorowania i ewaluacji wdrażania reform strukturalnych, prezentowania stanowiska rządu rp w kontaktach z ke w sprawach związanych z procesem realizacji KPR.

prace nad przygotowaniem KPR z 26 kwietnia 2011 r., a następnie KPR. Aktualizacja 2012/2013 toczyły się przy udziale międzyresortowego zespołu do spraw realizacji Strategii Lizbońskiej w Polsce83, a następnie działającego od 17 stycznia 2012 r. międzyresortowego zespołu do spraw Strategii „Europa 2020” (mzdseU2020)84, będących organami opiniodawczo-doradczymi prezesa rady ministrów. minister gospodarki przewodził obu zespołom.

projekt KPR został opracowany przez ministra gospodarki przy wykorzystaniu informacji pozyskanych od organów administracji publicznej. zgłoszone przez te organy propozycje działań i zadań były weryfikowane pod kątem ich zgodności z priorytetami Strategii Europa 2020, przy jednoczesnym dążeniu do zapewnienia jednolitej formy i poziomu szczegółowości proponowanych działań.

minister gospodarki nie opracował szczegółowych zasad wdrażania KPR. w ocenie nIk zasady takie przygotowano dla analogicznego dokumentu wcześniejszego – KPR na lata 2008–2011. minister gospodarki, w ramach koordynacji opracowania KPR, nie doprowadził do określenia harmonogramu

81 dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.

82 http://bip.kprm.gov.pl/portal/kpr/form/r250/zalozenia_do_projektu_ustawy__prawo_budowlane.html (25.01.2013).

83 zespołu powołanego zarządzeniem nr 99 prezesa rady ministrów z dnia 19 września 2007 r. w sprawie powołania międzyresortowego zespołu do spraw realizacji Strategii Lizbońskiej w polsce.

84 zespołu powołanego zarządzeniem nr 3 prezesa rady ministrów z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie powołania międzyresortowego zespołu do spraw realizacji Strategii Europa 2020.


37

realizacji poszczególnych działań uwzględniającego zakładany termin ich zakończenia, zwłaszcza tam gdzie działania nie miały charakteru permanentnego. zadania na 2011 r. składające się na realizację poszczególnych działań, w tym także dla ministra gospodarki, określone zostały niejednokrotnie w sposób bardzo ogólny (np. ustawa…, program…), bez wskazania konkretnych efektów zamierzonych do osiągnięcia w roku 2011, nie określono też planu finansowego i źródeł finansowania. wprawdzie kwestionariusz zadaniowy przesłany przez ministerstwo gospodarki innym ministerstwom, w styczniu 2011 r. celem zgłoszenia działań i zadań do KPR, zawierał pozycje ocena kosztów i korzyści oraz skutki dla sektora finansów publicznych, co według wyjaśnień ministerstwa gospodarki świadczy, że dostrzegano problem określenia kosztów i zabezpieczenia środków finansowych na ich realizację, jednak tylko przy niektórych zadaniach pozycje te zostały wypełnione. z ustaleń kontroli nIk wynika, że ministerstwa wcześniej nie były przygotowane na przekazywanie informacji o źródłach finansowania zadań. kwestie te nie były także przedmiotem założeń do KPR. koordynator prac nad opracowaniem KPR również nie sygnalizował organom administracji publicznej konieczności określenia kosztów wykonania zadań oraz źródeł pokrycia tych kosztów.

Informacje na temat przebiegu realizacji KPR w roku 2011 zostały przedstawione w KPR. Aktualizacja 2012/2013. kancelaria prezesa rady ministrów opiniując projekt KPR 2011 r. i projekt jego aktualizacji na lata 2012/2013 nie zgłosiła w tym zakresie uwag. rada ministrów przyjęła KPR. Aktualizację 2012/2013 w kwietniu 2012 r.

Aktualizacje Programu konwergencji z 2011 i 2012 r. zawierały średniookresowe prognozy sytuacji gospodarczej i ocenę stanu finansów publicznych w polsce. Aktualizacje zostały sporządzone w ministerstwie finansów i przekazane do komisji europejskiej w terminie określonym przez radę Ue (do 30 kwietnia).

zdaniem nIk działania w Krajowym Programie Reform powinny być przejrzyście zdefiniowane oraz mieć określony harmonogram wykonania. powinny być również wskazane jednostki odpowiedzialne za realizację tych działań oraz precyzyjnie określony plan finansowy ze źródłami finansowania i metody oceny efektów.

38

I n f o r m ac j e d o dat k o w e4 4.1 organizacja i metodyka kontroli

kontrola została przeprowadzona w kancelarii prezesa rady ministrów oraz w siedmiu ministerstwach, do których kompetencji należały zagadnienia wymienione w zaleceniach rady Ue, tj.: ministerstwie finansów, ministerstwie gospodarki, ministerstwie edukacji narodowej, ministerstwie nauki i szkolnictwa wyższego, ministerstwie pracy i polityki społecznej, ministerstwie rolnictwa i rozwoju wsi oraz w ministerstwie transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej.

w trybie art. 29 ustawy o nIk zostały zebrane informacje dotyczące emerytur służb mundurowych z ministerstwa sprawiedliwości, ministerstwa obrony narodowej i ministerstwa spraw wewnętrznych oraz informacje dotyczące egzekwowania zobowiązań umownych z ministerstwa sprawiedliwości. kontrola przeprowadzona została w formie kontroli prawidłowości z elementami kontroli wykonania zadań, zgodnie ze standardami kontroli nIk zawartymi w Podręczniku kontrolera85.

w toku kontroli dokonano diagnozy badanych obszarów problemowych w odniesieniu do okresu objętego kontrolą i określono zakres działań, które podjęto w następstwie wydanych przez radę Ue zaleceń w dniu 12 lipca 2011 r. w przypadku niepodjęcia działań lub podjęcia ich w ograniczonym zakresie należało ustalić przyczyny, podać skutki jakie wywołały oraz osoby za nie odpowiedzialne.

oceny cząstkowe formułowano w zależności od wagi, charakteru, zakresu i stanu zawansowania prac, biorąc pod uwagę wynikające z działań korzyści dla polski.

ocena ogólna została sformułowana na podstawie ocen cząstkowych. ocena ogólna i oceny cząstkowe sformułowane zostały według 3-stopniowej skali: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości i negatywna. zestawienie ocen ogólnych zawarto w załączniku nr 1.

4.2 postępowanie kontrolne i działania podjęte po zakończeniu kontroli

jednostkom kontrolowanych przekazano wystąpienia pokontrolne. do ministra finansów skierowano wniosek o opracowanie założeń projektu ustawy zmieniającej ustawę o finansach publicznych, wprowadzających trwałą regułę wydatkową.

do ministra gospodarki wnioskowano o dokonanie analizy zgłaszanych do kolejnych aktualizacji kpr zadań pod kątem możliwości finansowania kosztów ich realizacji w danym roku oraz podjęcie współpracy z ministerstwem nauki i szkolnictwa wyższego oraz ministerstwem edukacji narodowej w celu wdrożenia wyników opracowań dotyczących przygotowania profesjonalnych kadr dla „zawodów przyszłości”.

w odpowiedzi na wystąpienia pokontrolne ministrowie finansów i gospodarki poinformowali o podjętych lub planowanych działaniach na rzecz realizacji wniosków pokontrolnych.

do ministra transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej wnioskowano o:

1) opracowanie dla Master planu dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku dokumentu implementacyjnego w obszarach nieobjętych wpIk, z uwzględnieniem uwag komisji europejskiej;

2) powołanie zespołu nadzorującego wdrażanie i monitorującego realizację działań określonych w Master Planie;

3) sporządzanie raportów z realizacji Master Planu;

4) bieżące komunikowanie o realizacji Master Planu;

85 cz. B4. rodzaje i kryteria kontroli najwyższej Izby kontroli.

39

I n f o r m a c j e d o d a t k o w e

5) dokonywanie weryfikacji i aktualizacji Master Planu co 2 lata lub częściej, w przypadku wystąpienia zdarzeń wpływających w sposób istotny na jego realizację;

6) sporządzanie co 12 miesięcy planów operacyjnych realizacji Master Planu;

7) podjęcie – zgodnie z zaleceniem rady Unii europejskiej – skutecznych działań w celu uproszczenia procedur odwoławczych i przyspieszenia procedur administracyjnych w obszarze budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego;

8) egzekwowanie od zespołu do spraw projektu założeń ustawy – kodeks budowlany comiesięcznych pisemnych sprawozdań z jego działalności.

w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne minister transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej poinformował, że wnioski dotyczące Master Planu o numerach od 1 do 6 nie będą mogły być wykonane. w mtBigm opracowywany jest nowy Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku z perspektywą do 2030 roku z uwzględnieniem perspektywy finansowej Ue 2014-2020, w którym będzie określony zakres inwestycji transportowych, w tym kolejowych. w związku z tym nie ma uzasadnienia do przygotowania dokumentu implementacyjnego dla niezaktualizowanej wersji Master Planu. w celu uproszczenia procedur odwoławczych i przyspieszenia procedur administracyjnych w obszarze budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego, kierownictwo mtBigm zaakceptowało opracowanie projektu założeń ustawy o zmianie ustawy – prawo budowlane. w dniu 18 lutego 2013 r. projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych. trwa analiza nadesłanych uwag. odnosząc się do kwestii egzekwowania od zespołu do spraw projektu założeń ustawy – kodeks budowlany comiesięcznych pisemnych sprawozdań z jego działalności, minister poinformował, że w ostatnich miesiącach nie było posiedzeń zespołu i nie zachodziła konieczność sporządzania sprawozdań. ponadto od 10 października 2012 r. pracę rozpoczęła komisja kodyfikacyjna prawa Budowlanego, której zakres właściwości obejmuje kompetencje zespołu (opracowanie kodeksu budowlanego). w związku z tym analizowana jest zasadność funkcjonowania zespołu.

wobec niestwierdzenia nieprawidłowości wniosków pokontrolnych i uwag nie przekazano kancelarii prezesa rady ministrów, ministrowi pracy i polityki społecznej, ministrowi nauki i szkolnictwa wyższego, ministrowi edukacji narodowej oraz ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi.

działając na podstawie art. 54 ust. 1 ustawy o nIk, zastrzeżenia do wystąpienia pokontrolnego złożyło dwóch ministrów. minister pracy i polityki społecznej wniósł o usunięcie zapisów dotyczących zmian w przyznawaniu emerytur górniczych, gdyż jego zdaniem nie były one bezpośrednim przedmiotem zalecenia rady z 12 lipca 2011 r. oraz o zmianę ustalenia dotyczącego wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 55–64 lata.

zastrzeżenie ministra transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej dotyczyło negatywnej oceny realizacji zalecenia rady Ue dotyczącego wdrażania centralnego planu transportu kolejowego w obszarze przewozów pasażerskich i przewozów regionalnych oraz związanych z tą oceną wniosków pokontrolnych.

kolegium nIk w dniach 16 i 30 stycznia 2013 r. podjęło uchwały w sprawie oddalenia tych zastrzeżeń.

40

z a ł ą c z n I k n r 15wykaz skontrolowanych podmiotów, lista osób będących kierownikami jednostek kontrolowanych, ocena ogólna oraz wykaz jednostek organizacyjnych nIk, które przeprowadziły kontrolę86

Lp. Jednostka kontrolowana

Imię i nazwisko kierownika jednostki kontrolowanej

Ocena ogólna kontrolowanej

jednostki

Jednostka organizacyjna NIK przeprowadzająca

kontrolę

1. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Tomasz Arabski (od 16 listopada 2007 r.) pozytywna

Departament Budżetu i Finansów

2. Ministerstwo Finansów Jan Vincent-Rostowski(od 16.11.2007 r.) pozytywna

3. Ministerstwo Gospodarki

Waldemar Pawlak(od 16.11.2007 r. do 27.11.2012 r.) pozytywna

Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji

4. Ministerstwo Edukacji Narodowej

Krystyna Szumilas(od 18 listopada 2011 r.)Katarzyna Hall(od 16 listopada 2007 r. do 18 listopada 2011 r.)

pozytywnaDepartament Nauki,

Oświaty i Dziedzictwa Narodowego

5.Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Barbara Kudrycka (od 16 listopada 2007 r.) pozytywna

6. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Władysław Kosiniak-Kamysz (od 18 listopada 2011 r.)Jolanta Fedak (od 16 listopada 2007 r. do 18 listopada 2011 r.)

pozytywnaDepartament Pracy, Spraw Społecznych

i Rodziny

7. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Stanisław Kalemba (od 31 lipca 2012 r.)Marek Sawicki (od 16 listopada 2007 r. do 26 lipca 2012 r.)

pozytywna Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi

8.

Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej86 (d. Ministerstwo Infrastruktury)

Sławomir Nowak (od 18 listopada 2011 r.)Cezary Grabarczyk – Minister Infrastruktury (od 17 listopada 2007 r. do 7 listopada 2011 r.)

pozytywna mimo stwierdzonych

nieprawidłowości

Departament Infrastruktury

86 rozporządzenie rady ministrów z dnia 21 listopada 2011 r. w sprawie utworzenia ministerstwa transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej (dz. U. nr 250, poz. 1503).

41

z a ł ą c z n I k n r 2

wykaz aktów prawnych dotyczących kontrolowanej działalności

Prawo krajowe 1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – kodeks postępowania cywilnego (dz. U. nr 43, poz. 296

ze zm.).

2. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (dz. U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.).

3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).

4. Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (dz. U. z 2004 r. nr 8, poz. 66 ze zm.).

5. Ustawa z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, agencji Bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego Biura antykorupcyjnego, straży granicznej, Biura ochrony rządu, państwowej straży pożarnej i służby więziennej oraz ich rodzin (dz. U. z 2004 r. nr 8, poz. 67ze zm.).

6. Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o radzie ministrów (dz. U. z 2012 r., poz. 392 ze zm.).

7. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne (dz. U. z 2012 r., poz. 1059).

8. Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (dz. U. z 2007 r. nr 65, poz. 437 ze zm.).

9. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń społecznych (dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).

10. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.).

11. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (dz. U. z 2007 r. nr 16, poz. 94 ze zm.).

12. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.).

13. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. prawo o szkolnictwie wyższym (dz. U. z 2012 r., poz. 572 ze zm.).

14. Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (dz. U. 237, poz. 1656 ze zm.).

15. Ustawa dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dz. U. nr 157, poz. 1240 ze zm.).

16. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 roku o narodowym centrum Badań i rozwoju (dz. U. nr 96, poz. 616 ze zm.).

17. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o narodowym centrum nauki (dz. U. nr 96, poz. 617 ze zm.).

18. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (dz. U. nr 96, poz. 615 ze zm.).

19. Ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (dz. U. nr 238, poz. 1578 ze zm.).

20. Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (dz. U. nr 45, poz. 235 ze zm.).

21. Ustawa z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (dz. U. nr 291, poz. 1707).

22. Ustawa z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za lata 2012 i 2013 (dz. U z 2012 r., poz. 123 ze zm.).

23. Ustawa budżetowa na rok 2012 (dz. U z 2012 r., poz. 273).

42


24. obwieszczenie ministra gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2030 r. (m.p. z 2010 r. nr 2 poz. 11).

25. Uchwała nr 49 rady ministrów z dnia 19 marca 2002 r. regulamin pracy rady ministrów (m.p. nr 13, poz. 221 ze zm.).

26. Uchwała nr 36 rady ministrów z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie aktualizacji wieloletniego planu finansowego państwa na lata 2011–2014 (m.p. nr 29, poz. 324).

27. Uchwała nr 71 rady ministrów z dnia 8 maja 2012 r. w sprawie aktualizacji wieloletniego planu finansowego państwa na lata 2012–2015 (dz. U. z 2012 r. poz. 292).

Prawo UE 1. traktat o funkcjonowaniu Unii europejskiej (dz. U. z 2004 r., nr 90, poz. 864 ze zm. oraz dz. U. c

83 z 30.03.2010, s. 47).

2. rozporządzenie rady (we) nr 2223/96 z dnia 25 czerwca 1996 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych we wspólnocie (dz. U. l. 301 z 30.11.1996, s. 1 ze zm.).

3. dyrektywa rady 2011/85/Ue z 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich (dz. U. l 306 z 23.11.2011, s. 41).

4. decyzja rady z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie istnienia nadmiernego deficytu w polsce (2009/589/we) (dz.U.l.202 z 4.08. 209 s. 46).

5. decyzja rady z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich (dz. U.l. 308 z 24.11.2010, s. 46).

6. decyzja rady z dnia 19 maja 2011 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich (dz. U.l 138 z 26.05.2011, s. 56).

7. decyzja rady z 26 kwietnia 2012 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich (dz. U.l 119 z 4.05.2012, s. 47).

43


wykaz organów, którym przekazano informację o wynikach kontroli

1. prezydent rzeczypospolitej polskiej

2. marszałek sejmu rzeczypospolitej polskiej

3. marszałek senatu rzeczypospolitej polskiej

4. prezes rady ministrów

5. prezes trybunału konstytucyjnego

6. rzecznik praw obywatelskich

7. sejmowa komisja do spraw kontroli państwowej

8. sejmowa komisja finansów publicznych

9. sejmowa komisja do spraw Unii europejskiej

10. senacka komisja Budżetu i finansów

11. senacka komisja spraw Unii europejskiej

12. szef kancelarii prezesa rady ministrów

13. minister edukacji narodowej

14. minister finansów

15. minister gospodarki

16. minister nauki i szkolnictwa wyższego

17. minister pracy i polityki społecznej

18. minister obrony narodowej

19. minister rolnictwa i rozwoju wsi

20. minister sprawiedliwości

21. minister spraw wewnętrznych

22. minister transportu, Budownictwa i gospodarki morskiej

realizacja zaleceń rady unii europejskiej z dnia 12 lipca ... · rady unii europejskiej z dnia 12...

Documents