Relacje

człowiek i środowisko

PIOTR SIŁKAhttps://www.nationalgeographic.com/environment/planetorplastic/

Co nas otacza

Środowisko przyrodnicze

(ożywiona i nieożywiona)

Antropopresja

Środowisko geograficzne

Zrównoważony rozwój (ekorozwój) –

ang. sustainable development

Raport U Thanta - raport przedstawiony na sesji

Zgromadzenia Ogólnego w dniu 26 maja 1969

przez Sekretarza generalnego Organizacji

Narodów Zjednoczonych U Thanta,

zatytułowany Problemy ludzkiego środowiska.

Szczyt Ziemi 1992

Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju

W ramach konferencji przyjęto dokumenty

określające fundamentalne zasady w polityce

społeczno-gospodarczej nakazujące uwzględniać

ochronę środowiska.

Uchwalono następujące dokumenty:

Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w

sprawie zmian klimatu

Agendę 21 - katalog celów ochrony do realizowania w

XXI wieku

Konwencję o zachowaniu różnorodności biologicznej

Deklarację dotyczącą kierunku rozwoju, ochrony i

użytkowania lasów

Konferencja ONZw sprawie zmian klimatu 2015

12 grudnia 2015 roku 195 uczestniczących

państw, w drodze konsensusu, zgodziło się na

przyjęcie ostatecznego porozumienia

globalnego, według którego ma nastąpić redukcja emisji jako część sposobu na

zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.

W 12-stronicowym dokumencie strony

przystały na obniżenie produkcji dwutlenku

węgla „tak szybko jak to możliwe” i zapewniły,

że dołożą wszelkich starań by utrzymać

światowe ocieplenie na poziomie „znacząco niższym niż 2 °C”.

Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 zawierająca Cele Zrównoważonego Rozwoju (ang. The Sustainable Development Goals) została przyjęta przez wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ Rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 25 września 2015 roku w Nowym Jorku.

Ślad ekologiczny

Zrównoważony ślad

ekologiczny ma miejsce wtedy,

gdy Ziemia jest w stanie

odnowić daną wielkość

zasobów w ciągu jednego

roku. Jest to średnio 1,8 hektara

na osobę

Polacy nadal eksploatują

prawie 2 razy więcej niż

wynoszą zasoby naturalne kraju, od 1990 r. udało się

zmniejszyć deficyt ekologiczny z

3,83 globalnych ha na

mieszkańca do 3,3 globalnych

ha na mieszkańca

https://www.footprintcalculator.orghttp://ecologicalfootprint.com

Litosfera

Powstawanie wypukłych i

wklęsłych form

antropogenicznych

Przekształcanie rzeźby terenu w

trakcie rozbudowy infrastruktury

Góra Kamieńsk

Po zakończeniu wydobycia w Kopalni Bełchatów, w 2049

roku powstaną dwa nowe jeziora – Bełchatów i

Szczerców

Rekultywacja – przywracanie

wartości użytkowych lub

przyrodniczych terenom zniszczonym

przez działalność człowieka.

Pedosfera (gleby)

Wyjałowienie gleb w wyniku wprowadzenie monokulturowych upraw i nadmiernej eksploatacji

Erozja lub degradacja w wyniku źle przeprowadzanych zabiegów agrotechnicznych

Zanieczyszczenie i skażenia gleby różnymi substancjami szkodliwymi

Zasolenie – niewłaściwe nawadnianie

Szacunki mówią, że ok. 25% gleb znacznie straciło swą naturalną produktywność, a dodatkowe 8% zostało zdegradowanych w stopniu umiarkowanym.

https://epodreczniki.pl/a/DuguSPvVG

Kontynent %

zdegradowa

nych gleb

Europa 22,3

Afryka 16,2

Azja 15,1

Ameryka

Południowa13,0

Ameryka

Północna7,0

Pustynnienie

Proces polegający na

zwiększaniu się powierzchni

zajmowanej przez piaski

pustyni, który jest skutkiem

zbyt intensywnego

użytkowania ziemi w

celach rolniczych (wypas

bydła i brak wody).

Hydrosfera

Zaburzenie stosunków

wodnych

Obniżenie poziomu wód

gruntowych

Zaburzenie naturalnego

biegu rzek

Nadmierna eutrofizacja

Zanieczyszczenie wód

Składowanie odpadów na

dnie morskim

Zapotrzebowanie na wodę

1,2 mld ludzi (prawie 20% ludności

świata!), którym wody brakuje

z przyczyn naturalnych.

Około 1,6 mld nie ma dostępu do

wystarczającej ilości wody, ponieważ

brakuje im środków, by ją pozyskać.

Poziom zabezpieczania Polski w

wodę to 1600 m3 na mieszkańca

czyli 3 razy mniej wody niż średnia w

Europie.

Polska obecnie magazynuje tylko 5%

wody w 140 zbiornikach

retencyjnych.

Jakość wody

Problemem jest nie tylko brak wody, ale

również jej jakość. W krajach rozwijających się ok. 80% zachorowań

związanych jest z wodą.

Wielka Pacyficzna Plama Śmieci -

Szacowana masa dryfującej plamy

wynosi 45–129 tys. ton, ma powierzchnię

aż 1,6 mln km² i zbudowana jest w 99,9% z

tworzyw sztucznych, z czego większość to

materiał fotodegradowalny, który nie

ulega pełnemu rozkładowi, lecz rozpada

się na pył.

Recykling

W 2020 r. państwa członkowskie mają mieć recykling na poziomie 50 proc., w 2025 – 55 proc., w 2030 – 60

proc., a w 2035 aż 65 procent odpadów powinno

ulegać recyklingowi.

96% gmin w Polsce osiągnęła wymagany w 2017 r., czyli 20 proc. poziom recyklingu odpadów

97 proc. butelek plastikowych w

Norwegii wraca do obiegu

Greenpeace Canada

Social Plastic

Ekologiczne produkty

Atmosfera

Zanieczyszczenie

atmosfery gazami i

pyłami

Efekt cieplarniany

Powiększanie się dziury ozonowej

Smog

https://airly.eu/map/pl/

Według Światowej Organizacji Zdrowia

(WHO) 36 z 50 miast w Unii Europejskiej o

największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje

się w Polsce. Najbardziej zanieczyszczonymi

miastami w Polsce są kolejno: Opoczno,

Żywiec, Rybnik, Pszczyna.

Efekt cieplarniany

Gdyby nie atmosfera

a dokładniej

właściwości

niektórych gazów,

które ją budują: pary wodnej, dwutlenku

węgla, metanu,

tlenku azotu, freonów

i innych to byłby

niższa o 33°C

Działania zapobiegawcze

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) powstał już

w 1988 roku z inicjatywy dwóch

agend ONZ.

Raport IPCC z 2018 wskazuje, że ocieplenie o 1,5°C zwiększa zagrożenia związane z

długotrwałymi, nieodwracalnymi

zmianami, na przykład utratą

niektórych ekosystemów.

Jednym z kluczowych przesłań

raportu jest, że już obecnie

obserwujemy skutki ocieplenia

klimatu o 1°C [względem epoki przedprzemysłowej].

https://naukaoklimacie.pl/

Stężenie CO2 w atmosferze

osiągnęło rekordowy poziom

Po raz pierwszy w historii

ludzkości stężenie CO2 w

atmosferze przekroczyło

415 ppm (części na

milion - parts per million). Taką wartość

zarejestrowały czujniki w

stacji pomiarowej Mauna

Loa na Hawajach.

http://flood.firetree.net/

Poziom oceanu

Obecnie rocznie

wzrasta poziom ocenu

o 3 mm.

Naukowcy nie są w

stanie określić ile wody

dostaje się do wnętrza

ziemi.

http://flood.firetree.net/

Biosfera

Degradacja naturalnej szaty

roślinnej

Niszczenie naturalnych siedlisk

zwierząt

Przecinanie naturalnych

korytarzy ekologicznych

Zmniejszenie liczebności a

nawet wymieranie gatunków zwierząt

Owady giną dwa razy szybciej niż kręgowce, a ich wskaźnik

wyginięcia jest osiem razy wyższy niż ssaków, ptaków czy

gadów.

Czerwona księga

gatunków

zagrożonych

Publikowana przez

Międzynarodową Unię Ochrony

Przyrody (IUCN)

Ukazała się po raz pierwszy w

1963 roku.

Jej edycja z roku 2011 zawierała

spis 59 508 gatunków

Krytycznie zagrożonych wyginięciem jest 2464 zwierząt i

2104 roślin.

http://mapa.korytarze.pl/

Międzynarodowe formy ochrony

przyrody

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) - międzynarodowa organizacja

zajmująca się ochroną przyrody założona w 1948 roku jako pierwsza światowa

organizacja skupiona na problemach środowiska naturalnego.

Pierwszy park narodowy - 1872

Ochrona przyrody w Polsce

Nazwa formy ochrony Liczba

Parki narodowe 23

Parki krajobrazowe 123

Rezerwaty przyrody1494

Obszary chronionego krajobrazu 402

Obszary Natura 2000 994

Pomniki przyrody 30925

Ochrona przyrody na mapie

http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/