RENAL FAILURE

2

ไต มี� 2 ข้�าง คล้�ายรู�ปถั่��ว ข้นาดในผู้��ใหญ่� ~10-13 ซ.มี . ต�าแหน�งอย��ด�านหล้�ง บรู เวณบ�#นเอว ทั้�#งสองข้�าง

โดยสรู'ปหน�าทั้��ข้องไตจึ)งมี�ทั้�#งหมีดด�งน�#ค*อ ข้�บข้องเส�ยทั้��เกิ ดจึากิกิารูเผู้าผู้ล้าญ่สารู

อาหารู รูวมีทั้�#งสารูพิ ษต�างๆทั้��รู�างกิาย ได�รู�บออกิมีาเป/นป0สสาวะ

ข้�บน�#าส�วนเกิ นออกิจึากิรู�างกิาย ควบค'มีด'ล้ย2ข้องน�#าแล้ะเกิล้*อแรู�ทั้��ส�าค�ญ่ให�

อย��ในภาวะปกิต เสมีอ ช่�วยสรู�างฮอรู2โมีนทั้��มี�ผู้ล้ต�อกิารูสรู�างเมี6ด

เล้*อดแดง ช่�วยสรู�าง ว ตามี นด� -3 ช่น ดแอคทั้�พิ ซ)�งมี�

ผู้ล้ต�อกิารูด�ดซ)มีแคล้เซ�ยมีแล้ะฟอสเฟต

ไต

3

โรูคไตวาย คื�อ ภาวะที่�ไตที่�างานผิ�ดปกต� ไตจึะทั้�าหน�าทั้��หล้�กิ 3ปรูะกิารู1. ขั�บขัองเสียอ�นเก�ดจากเผิาผิลาญอาหารประเภที่

โปรตน (มีมีากในเน�$อสี�ตว%และอาหารจ�าพวกถั่��ว) ซึ่*�งขัองเสียประเภที่น$ได+แก, ย-เรย คืรเอต�นา กรดย-ร�คื และสีารประกอบไนโตรเจนอ��นๆ หากขัองเสียประเภที่

น$ คืล��งอย-,ในร,างกายมีากเรยกว,า ภาวะย�รู�เมี�ย ซึ่*�งมี�กมีอาการสีะอ*ก คืล��นไสี+ อาเจยน เบ��ออาหาร ผิ�ว

แห+ง

4

อาจมีห�วใจวายหร�อเจ/บหน+าอกจากเย��อห0+มีห�วใจอ�กเสีบ หากไมี,ร�กษาจะซึ่*มี ชั�ก หมีดสีต� และเสียชัว�ตได+2. คืวบคื0มีปร�มีาณน�$าและเกล�อแร,สี,วนที่�เก�นคืวามีจ�าเป4น จะถั่-กขั�บออกที่างป5สีสีาวะเชั,นโซึ่เดยมี โปต�สีเซึ่ยมี แคืลเซึ่ยมี ฟอสีฟอร�สี3. ผิล�ตและคืวบคื0มีการที่�างานขัองฮอร%โมีนเชั,นฮอร%โมีน

ที่� คืวบคื0มีปร�มีาณขัองแคืลเซึ่ยมี ฮอร%โมีนที่�กระต0+นการ

สีร+าง เมี/ดเล�อดแดง ด�งน�$นหากไตมีคืวามีบกพร,องมีากๆผิ-+

ป8วยอาจมีโรคืโลห�ตจางหร�อกระด-กพร0น

5

ภาวะไตวาย ค*อภาวะทั้��มี�กิารูทั้�างานข้องไตล้ดล้ง จึนเกิ ดมี�กิารูค��งข้องข้อง

เส�ยปรูะเภทั้ย�เรู�ยไนโตรูเจึน แล้ะข้องเส�ยอ*�นๆเกิ ดข้)#น รู��ได�ด�วยกิารูว�ดค�าข้องเส�ยเหล้�าน�#ค*อค�า BUN แล้ะค�า

Cr ถั่�าทั้�#งสองต�วมี�ค�าส�งกิว�าปกิต โดยไมี�ใช่�เกิ ดจึากิยาหรู*อภาวะบางอย�าง โดยทั้��วไปจึะถั่*อว�า มี�ภาวะไตวายเกิ ดข้)#น

ไตวายอาจึจึะเป/นแบบทั้��มี�ป0สสาวะมีากิ ค*อมีากิกิว�า 400 มี ล้ล้ ล้ ตรูต�อว�น หรู*อแบบมี�ป0สสาวะน�อย ค*อน�อยกิว�า 400 มี ล้ล้ ล้ ตรูต�อว�นกิ6ได�

ในทั้างกิารูแพิทั้ย2แบ�งไตวายเป/น 2 แบบค*อ ไตวายฉั�บพล�น ไตวายเร�$อร�ง

ไตวายฉั�บพิล้�น คื�อมีการที่�างานขัองไตเป4นเวลารวดเร/วเพยงไมี,ก�ชั� �วโมีงหร�อไมี,ก�ว�น ถั่+าร�กษาถั่-กต+องจะกล�บสี-,ภาวะปกต�เวลาประมีาณ3ว�น

ในภาวะไตวายฉั�บพล�น เรยกว,าPre renal หมีายถั่*งไตวายจากการที่�เล�อดไปเล$ยงไตลดลง เชั,นมีภาวะเสียเล�อด shock ที่�าให+คืวามีสีามีารถั่ในการขั�บขัองเสียลดลง มีป5สีสีาวะออกน+อยแต,เน��องจากย�งไมี,มีการที่�าลายเน�$อไต ถั่+าร�กษาด+วยการให+สีารน�$าให+เพยงพอและแก+ไขัภาวะเล�อดไปเล$ยงไตลดลงน$ได+ ไตจะกล�บเป4นปกต�ในเวลาเพยง -2472ชัมี.และมีป5สีสีาวะออกตามีปกต� แต,ถั่+าร�กษาไมี,ที่�นมีการที่�าลายขัองที่,อไต แมี+จะให+น�$าที่�น ไมี,สีามีารถั่เพ��มีป5สีสีาวะได+ และอาจที่�าให+ไตปกต�ได+ในชั,วงสี�$นแต,ถั่+าร�กษาได+ดและไตไมี,เสียหายร0นแรง ก/อาจหายเป4นปกต�ได+ในเวลาประมีาณ1สี�ปดาห%ถั่*ง3เด�อน ถั่+าเก�น3เด�อนไปแล+วย�งไมี,ปกต�ถั่�อว,ามีภาวะไตวายเร�$อร�ง

สีาเหต0-ภาวะขัาดเล�อดไปเล$องไต ได+ยาหร�อสีารพ�ษต,อไต HT&DMร�กษาไมี,เหมีาะสีมี

ภาวะไตอ�กเสีบ มีการอ0ดต�นขัองที่างเด�นป5สีสีาวะ ไตวายเรู*#อรู�ง

6

7

สาเหต' ที่�พบบ,อยในประเที่ศไที่ยคื�อ DM ,HT ,DLPโรคืด�งกล,าวถั่+าได+ร�บการร�กษาไมี,ถั่-กต+อง ไมี,

สีามีารถั่คืวบคื0มีระด�บน�$าตาลในเล�อดและคืวามีด�นโลห�ต

ให+อย-,ในเกณฑ์%ปกต�โรคืน$ในระยะยาวจะสี,งผิลที่�าให+เก�ด

ภาวะไตวายเร�$องร�งได+ ระด�บน�$าในเล�อดสี-งมีผิลต,อการ

เก�ดโรคืแที่รกซึ่+อน ย��งน�$าตาลในเล�อดสี-งมีากย��งมีโอกาสีเก�ด

8

โรคืแที่รกซึ่+อนได+มีากคืวามีด�นโลห�ตสี-งและภาวะไขัมี�นใน

เล�อดสี-งเป4นป5จจ�ยชั,วยสีน�บสีน0นให+เก�ดโรคืแที่รกซึ่+อนที่างไตในผิ-+ป8วยเบาหวาน ที่�าให+เก�ดอาการเร/วขั*$น

ร0นแรงมีากขั*$นสี,วนภาวะที่�พบรองลงมีาได+แก,โรคืไตอ�กเสีบเร�$อร�งโรคืน��วไต หร�อการใชั+ยาบางชัน�ดที่�มีพ�ษต,อไต โดย

เฉัพาะยาแก+ปวดหากซึ่�$อยาก�นเองเป4นระยะเวลานาน

9

อากิารูอากิารู1. อาการขัองโรคืไตเร�$อร�งในระยะแรกน�$น ขัอง

เสียในเล�อดอาจจะไมี,ได+อย-,ในระด�บที่�สี-ง เพราะฉัะน�$นผิ-+ป8วยอาจะไมี,มีอาการผิ�ดปกต� แต,ถั่+ามีขัองเสียในร,างกายสี-งอาจจะมีอาการผิ�ดปกต�เชั,น บวมีบร�เวณใบหน+า ตาหร�อขัา ป5สีสีาวะผิ�ดปกต�เชั,น ล0กมีาป5สีสีาวะบ,อยในตอนกลางคื�น

2. เมี��อเก�ดภาวะไตวาย การที่�างานขัองไตจะดน+อยลง จนเก�ดการคืล��งขัองขัองเสียประเภที่ย-เรย ไนโตรเจน และขัองเสียอ��นๆ

10

ไตอาจจะเป4นแบบที่�มีป5สีสีวะมีาก คื�อ มีากิกิว�า400ml/day

หร�อแบบมีป5สีสีาวะน+อยคื�อ น�อยกิว�า400ml/day

3. ถั่+ามีป5สีสีาวะน+อยผิ-+ป8วยมี�กจะบวมีเหน��อยหอบนอนราบไมี,ได+จากการมีสีารน�$าคื��งจนห�วใจวาย แต,ถั่+าเป4นไตวายแบบมีป5สีสีาวะมีากผิ-+ป8วยจะไมี,เหน��อยหอบ

มีากน�ก

11

กิารูว น จึฉั�ยสีามีารถั่ว�น�จฉั�ยได+จากล�กษณะประว�ต�

อาการ การตรวจร,างกายอย,างละเอยด ร,วมีก�บการตรวจ

เล�อดเพ��อประเมี�นการที่�าหน+าที่�ขัองไต การว�น�จฉั�ยหาสีาเหต0ที่�ที่�าให+ไตวายจะ

ชั,วยในการวางแผินการร�กษาระยะยาวได+เป4นอย,างด

12

LAB INVESTIGATION Lab : BUN (Blood Urea Nitrogen) 5-10 mg/dl : Cr (Creatinin) 0.5-1.5 mg/dl

BUN/Cr เป4นขัองเสียที่�เก�ดจากการที่�าลายโปรตนในร,างกาย :creatinin clearance คื�อหาCr ที่�ขั�บออกมีาจาก

ป5สีสีาวะ24 hrs เที่ยบก�บCr ในเล�อดที่�าให+ที่ราบถั่*งเล�อดที่�ผิ,านการกรองโดยไต ที่�ปร�มีาณก� ml/min คื,าปกต�ไตจะกรองเล�อด 100-200

ml/min ถั่+าไตเสี��อมีลง 50%ไตจะกรองเล�อดได+เพยง 50-60 ml/min : UA – Sp.gr ไตเสี��อมีไมี,สีามีารถั่ที่�าให+ป5สีสีาวะเขั+มีขั+น

ได+ เพราะฉัะน�$นคื,า Sp.gr < 1.015

13

- ความีเป/นกิรูดด�าง ไตเสี��อมีจะขั�บกรดออกได+น+อย

ด�งน�$นป5สีสีาวะจะเป4นด,างมีากกว,าปกต�

- โปรูต�นหรู*อไข้�ข้าวในป5สีสีาวะปกต�จะมีปร�มีาณน+อยมีากจนตรวจไมี,พบคื�อใน24 hrs จะมีโปรตนออกมีาน+อยกว,า150 mg ถั่+ามีากกว,า150 mg บอกถั่*งภาวะไตอ�กเสีบหร�อมีการร��วหร�อการด-ดกล�บบกพร,อง

14

- เมี6ดเล้*อดข้าว แสีดงถั่*งการมีภาวะการอ�กเสีบ

- เมี6ดเล้*อดแดง แสีดงถั่*งภาวะน��ว Ultrasound x-ray

15

กิารูรู�กิษาข้�อควรูปฏบ�ต ค*อ ผู้��ป;วยต�องมีาพิบแพิทั้ย2ตามีค�าแนะน�าข้องแพิทั้2อย�างเครู�งครู�ด1.การร�กษาในระยะแรก สี,วนใหญ,จะเป4นการร�กษา ด+วยยา จ0ดประสีงคื%การร�กษาด+วยยาไมี,ใชั,การ

ร�กษาให+ เน�$อไตที่�เสียไปแล+วกล�บสีภาพที่�างานได+ แต,เพ��อ

ร�กษา ป5จจ�ยต,างๆที่�จะที่�าให+ไตน�$นเสี��อมีสีภาพลง เชั,น คืวบคื0มีคืวามีด�นโลห�ต ซึ่*�งถั่�อว,าเป4นป5จจ�ยที่�

สี�าคื�ญมีาก

16

ถั่+าคืวบคื0มีคืวามีด�นให+อย-,ในระด�บปกต� จะสีามีารถั่ชัลอไมี,ให+ไตเสี��อมีลงอย,างรวดเร/ว2. การล+างไตที่างหน+าที่+อง (CAPD : Continous Abdominal Peritoneal Dialysis)

3. การฟอกเล�อดโดยใชั+เคืร��องไตเที่ยมี(BUN>100mg/dl,Cr>10mg/dl)

4. การผิ,าต�ดเปล�ยนไต ผิ-+ป8วยจ�าเป4นต+องที่านยากดภ-มี�

ต+านที่านตลอดชัว�ต ที่�าให+เสี�ยงต,อการต�ดเชั�$อโรคืต,างๆ

17

กิารูป<องกิ�นค�าแนะน�าส�าหรู�บผู้��ป;วย1. การด-แลตนเองที่�ดจะชั,วยให+ไตเสี��อมีสีมีรรถั่ภาพได+ ชั+าลง อาการเร��มีแรกที่�บ,งชั$ว,าอาจเป4นโรคืในระบบ ที่างเด�นป5สีสีาวะ ได+แก,อาการบวมีที่�หน+า หร�อเที่+า ป5สีสีาวะเป4นสีคืล�$า สีน�$าล+างเน�$อ หร�อเป4นเล�อด ป5สีสีาวะบ,อย โดยเฉัพาะในเวลากลางคื�นมีากกว,า 3 คืร�$ง

ปวดบร�เวณหล�ง ชัายโคืรง ปวดหร�อเวยนศรษะ

18

2. นอกจากน$คืวรตรวจเชั/คืด-ว,าเป4นคืวามีด�นโลห�ตสี-ง

เบาหวานและโรคืเกาต% หร�อไมี, ถั่+าเป4นต+องร�กษาอย,าง

จร�งจ�งและต,อเน��อง 3. อาหารสี�าหร�บผิ-+ป8วยโรคืไต 3.1 อาหารสี�าหร�บผิ-+ป8วยโรคืไตวายเร�$อร�งใน

ระยะ เร��มีแรกถั่*งระยะร0นแรง (มี�ค�า Cr 2-8)

19

อาหารูจึ�ากิ�ดโปรูต�น คื�าว,าจ�าก�ดในที่�น$หมีายถั่*ง ให+ร�บประที่านแต,น+อยแต,ไมี,ได+ห+ามีให+ร�บประที่าน คื�อให+ร�บประที่านได+ว�นละ 20-25 gm น��นคื�อเน�$อสี�ตว% ~4 ชัต.หร�อหมี-ย,าง ~ 4 ไมี+ ต+องใชั+คืวบคื-,ก�บการร�บประที่านคื-,เหมี�อนขัองกรดอะมี�โนจ�าเป4น KA (ketoanalogue

Of essential amino acid)

20

หร�อกรดอะมี�โนจ�าเป4น EAA(essential amino acid)

อาหารูทั้��มี�โปรูต�นส�ง ได+แก, เน�$อสี�ตว% (ว�ว หมี- ปลา)เคืร��องในสี�ตว% ไขั, นมี ถั่��วอาหารูจึ�ากิ�ดโซเด�ยมีใชั+ก�บผิ-+ป8วยที่�มีอาการบวมี ป5สีสีาวะน+อย ห�วใจวายน�$าที่,วมีปอด หร�อคืวามีด�นโลห�ตสี-ง อาหารูทั้��มี�โซเด�ยมีส�ง ได+แก, เกล�อป8น เกล�อเมี/ด

21

น�$าปลา น�$าบ-ด- ซึ่อสีหอย อาหารดองเคื/มี ดองเปร$ยว

อาหารที่�มีรสีหวานและเคื/มีจ�ดเชั,น ปลาหวาน อาหารูจึ�ากิ�ดโปต�สเซ�ยมีอาหารูทั้��มี�โปต�สเซ�ยมีส�ง เชั,น เน�$อสี�ตว% ผิ�ก ได+แก, ห�วผิ�กกาดสีแสีด ผิ�กชั ผิ�กที่�มีสีเขัยว

เขั+มี ผิลไมี+ ได+แก,กล+วย สี+มี แตงโมี แตงหอมี

มีะละกอ ผิลไมี+แห+งที่0กชัน�ด เชั,น ล-กเกด ล-กพร0น

22

หากผิ-+ป8วยโรคืไตวายเร�$อร�งขั�$นร0นแรงต+องจ�าก�ดปร�มีาณน�$าด��มี

ปรู มีาณน�#าด*�มีแต�ล้ะว�น=ปรู มีาณป0สสาวะข้องเมี*�อวาน+500ml

3.2 อาหารสี�าหร�บผิ-+ป8วยเร�$อร�งที่�ฟอกเล�อดด+วยเคืร��อง

ไตเที่ยมี อาหารโปรตนต��า 40gm/day ร,วมีก�บเสีร�มี กรดอะมี�โนจ�าเป4น 9 ชัน�ด พยายามีใชั+ไขั,ขัาวและปลาเป4นแหล,งโปรตน

23

หลกเล�ยงเคืร��องในสี�ตว% งดอาหารเคื/มีจ�าก�ดน�$า งดผิลไมี+ ยกเว+นเชั+าว�นฟอกเล�อด งดอาหารที่�มีฟอสีเฟตสี-ง เชั,น เมีล/ด

พ�ชั นมีสีด เนย ไขั,แดง ร�บประที่านว�ตามี�นบรวมี ซึ่ และกรด

โฟล�คื