rene kamphuis - de groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur
TRANSCRIPT
![Page 1: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/1.jpg)
De groene energietransitie
De rol van de virtuele en
fysieke infrastructuur
René Kamphuis, TU/Eindhoven en TNO
Dutch Power, Utrecht, 15 September 2016
![Page 2: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/2.jpg)
Contekst
• Externe factoren in bedrijf van elektriciteitsnetten• Planbaarheid/voorspelbaarheid (enkele uren tot meerdere decennia)
kleiner
− Wind en PV
− Distributie assets
− Productiemiddelen
− Kortere cyclus-tijden
• Groter beroep op de capaciteit door substitutie fossiele brandstoffen
− Verwarming/airco
− Vervoer
− P2X
• -> Flexibiliteit en aggregatie
![Page 3: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/3.jpg)
Valorisatie flexibiliteit op APX in 2003
![Page 4: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/4.jpg)
Valorisatie flexibilteit APX 2013
![Page 5: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/5.jpg)
Eind gebruikers tarief perspectief
![Page 6: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/6.jpg)
Eindgebruikers productie perspectief (PV)
June 10,2014 5
![Page 7: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/7.jpg)
Lagen model TNOKoppeling virtuele en fysieke infrastructuur
![Page 8: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/8.jpg)
Er zijn al ICT netwerken
LV
MV
HV/EHV
Network
operations
Market
operations
SCADA
Smart meter
Smart Grids: ICT +
distributed intelligence
and automated
operational
processes
Smart Grids:
ICT +
distributed
intelligence
supporting
demand
response and
(real time)
participation
in energy
markets
ICT
supported
energy
trade Fysiek
Dedicated
Interoperable
Service Provider
In ICT-‘cloud’
Loosely coupled
![Page 9: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/9.jpg)
Dedicated, erg sector specifiek
PAGE 87-10-2013
![Page 10: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/10.jpg)
Dedicated: eigen specifieke syntax
PAGE 97-10-2013
• Eind 80er jaren
• Client/server
• Top-down
• Deterministisch
• Statefull
![Page 11: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/11.jpg)
Kan ICT het netbedrijf nog slimmer maken ??
• Optimale vraag<>aanbodsturing• Balancering (commercieel, netbeheer)• Portfolio management
• Voorkomen congestie en capaciteitsproblemen• Power quality (V,f)
-> Kneedbare en actievere elektriciteitsnetten
Veel knooppunten• Residentieel • MKB
-> Aggregeren en automatiseren op basis van real-time data-> In het algemeen: kort tijdsvenster
![Page 12: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/12.jpg)
Virtuele infrastructuur; aggregatie van flexibiliteit
• Al sinds eind vorige eeuw; bijvoorbeeld WKK tuinbouw
• Bij kleinere verbruikers: pilots vanaf 2006
• Verschillende commerciële use cases
• Portfolio management
• Balanshandhaving op verschillende niveaus
• Synergie flexibiliteit in vraag met duurzaam intermitterend
• Community proposities
• Van Service oriented; niet deterministisch; state-less
tot Agent based; bottom up; soft control
![Page 13: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/13.jpg)
Virtuele infrastructuur; aggregatie van flex
• Proeftuinen met aggregatie in verschillende landen• B: Linear -> tarief sturing• D: e-Energy programma; 6 grote pilots• S: Smartgrid Gotland• DK: Ecogrid Bornholm• NL: 12 veldtesten binnen IPIN• F: Nice Grid,
• Commerciële uitrol tot nu toe• F,D: Snel te starten reserve vermogen (secundair, tertiair)
• Economie en opschaling nog moeilijk • Enige tientallen Euro per jaar• Schaalbaar coördinatiemechanisme is nodig• Opschalen <<->> beheersing complexiteit
![Page 14: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/14.jpg)
Interactie topologie
PAGE 1316-9-2016
Locale
besluit-
vorming
Centrale
besluit-
vorming
Een-weg
communicatie
Twee-weg
communicatie
Tarief
Sturing
Directe
Controle
Centrale
Optimalisatie
• Tarief Reactie voor regeling
• Prijzen worden doorgegeven aan klanten
en/of hun geautomatiseerde apparaten
• Er wordt geen locale informatie
gecommuniceerd
• Centrale Controle en Optimalisatie
• Optimalisatie en regeling van centraal punt
• Relevante locale informatie moet naar
centraal punt worden gecommuniceerd
• Direct (Top-Down) Control
• Top-level Actor schakelt devices
• Geen locale informatie gebruikt
![Page 15: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/15.jpg)
Differentiëren en belonen van klanten via
dynamische tarieven
![Page 16: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/16.jpg)
Prijselasticiteit tarief sturing (Faruqi, VS)
PAGE 1716-9-2016
Pie
k r
eductie
Verhouding piek/dal
![Page 17: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/17.jpg)
Interactie topologie
PAGE 1816-9-2016
• Transactieve Energie (TE)
• Geautomatiseerde apparaten zijn bij markt
interacties betrokken
• Informatie uitwisseling op basis van
hoeveelheid (bijv.,:vermogen, energie) en
prijs
Locale
besluit-
vorming
Centrale
besluit-
vorming
Een-weg
communicatie
Twee-weg
communicatie
Tarief
Sturing
Direct
Control
Centrale
Optimalisatie
Transactive
Energy
• Tarief Reactie voor regeling
• Prijzen worden doorgegeven aan klanten
en/of hun geautomatiseerde apparaten
• Er wordt geen locale informatie
gecommuniceerd
• Centrale Controle en Optimalisatie
• Optimalisatie en regeling van central punt
• Relevante locale informatie moet naar
centraal punt worden gecommuniceerd
• Direct (Top-Down) Control
• Top-level Actor schakelt devices
• Geen locale informatie gebruikt
![Page 18: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/18.jpg)
Transactieve Energie Management Matrix
PAGE 1916-9-2016
Locale
besluit-
vorming
Centrale
besluit-
vorming
Een-weg
communicatieTwee-weg
communicatie
Tariefsturing
↑ Volledig gebruik potentieel
↓ Onzekere systeem reactie
↓ Markt inefficiency
↑ Vermijdt privacy problemen
Transactieve Energy
↑ Volledig gebruik potentieel
↑ Voorspelbare systeem response
↑ Efficiente markt
↑ Vermijdt privacy problemen
Direct Control
↓ Gedeeltelijk gebruik potentieel
↓ Onzekere systeem reactie
↓ Autonomie problemen
Central Optimization
↑ Volledig gebruik potentieel
↑ Voorspelbare systeem response
↓ Privacy & autonomie problemen
↓ Problemen met schaalbaarheid
![Page 19: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/19.jpg)
Transactieve blackstart van een warmtepomp-cluster
PowerMatcher
PAGE 2016-9-2016
![Page 20: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/20.jpg)
Opladen EVs in een gebouw
PAGE 2116-9-2016
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
-10
0
10
20
30
40
50
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
MaxCapacity
Sum
Sum-Coord
Price
![Page 21: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/21.jpg)
PAGE 2216-9-2016
Onbalans compensatie in Couperus veldtest
![Page 22: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/22.jpg)
DREAM (EU FP7) architectuur raamwerk
http://www.dream-smartgrid.eu/
23
![Page 23: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/23.jpg)
PAGE 2416-9-2016
Van een groot PowerMatcher cluster Naar nieuwe topologie met twee
clusters
Event
DREAM (EU FP7) architectuur raamwerk
![Page 24: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/24.jpg)
PAGE 2516-9-2016
DREAM (EU FP7) architectuur raamwerk
![Page 25: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/25.jpg)
PAGE 2616-9-2016
Temperatuur verloop bij load shedding in huizen met een
warmtepomp
![Page 26: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/26.jpg)
PAGE 2716-9-2016
State-of-charge bij load shedding in huizen met een batterij
![Page 27: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/27.jpg)
PAGE 2816-9-2016
Open System for Energy Services
• Zichtbaar en contracteerbaar maken van (geplande) flexibiliteit
• Door distributed registry system
• Koppelingen naar:
• DG-systeem besturing via
• IEC-61850
• Modbus
• OPC
• Messaging via XMPP
• Actoren
• Commercieel
• Systeem
Versie 1: prototype beschikbaar
Versie 3: test in Hoogdalem ism Stedin
OS4ES EU FP-7 (http://os4es.eu/)
![Page 28: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/28.jpg)
PAGE 2916-9-2016
OS4ES architectuur EU FP-7 (http://os4es.eu/)
![Page 29: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/29.jpg)
PAGE 3016-9-2016
OS4ES architectuur EU FP-7 (http://os4es.eu/)
![Page 30: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/30.jpg)
PAGE 3116-9-2016
OS4ES architectuur EU FP-7 (http://os4es.eu/)
![Page 31: Rene Kamphuis - De groene energietransitie, de rol van de virtuele en fysieke infrastructuur](https://reader031.vdocuments.pub/reader031/viewer/2022022200/58a9686e1a28abfd648b5c43/html5/thumbnails/31.jpg)
PAGE 3216-9-2016
Concluderend
Inzet ICT
• Op welk niveau aggregatie van flexibiliteit
• Nano-grids (achter de meter; zelf-opwek)
• Micro-grids (achter de MV/LV grens)
• Meso-grids (middenspanning)
• Macro-grids (internationaal)
• Schaalbaarbare en op te schalen architecturen
• Partitionering control en data
• Bi-directionele transactive energy
Dank U !