Öğrenme ve Öğretme

İlkeleri

2.03.2018 1

Türk dil kurumuna göre; Temel düĢünce , prensip demektir.

Bizi belli bir amaca ulaĢtıran,

doğruluğu kanıtlanmıĢ, her türlü Ģüpheden arındırılmıĢ öncü düĢünceler, kılavuz fikirlerdir (Küçükahmet, 2001)

ĠLKE NE DEMEKTĠR ?

Doğruluğu bilimsel olarak kabul edilen, bizlere eğitim-öğretim etkinliklerinin amaçlarına ulaĢacak Ģekilde yürütülmesinde kılavuzluk eden öncü fikirlerdir.

ÖĞRETĠMDE ĠLKE NE DEMEKTĠR ?

2.03.2018 3

Gerek ders kitaplarının

yazılmasında

ve gerekse o dersin sınıflarda

öğretmenler tarafından

işlenmesinde

esas alınan genel ilkeler vardır.

2.03.2018 4

2.03.2018 5

1. Öğrenciye Görelik

HazırbulunuĢluk Düzeye Uygunluk

Öğretimin bireyselleĢtirilmesi Ġlkesi

Bir elin 5 parmağı da bir birinden farklıdır? Bu ilkeye inanan bir öğretmen ne yapmalıdır?

Aynı yaş grubunda olsalar da her çocuğun

gelişimi, ilgisi, zekası, hazırbulunuşluğu farklı

olabilir.

Herhangi bir öğretmenin dersinde bir konu iĢlenirken,

görsel sunular izlettirmesi,

kompozisyon yazdırması, drama çalıĢmaları düzenlemesi

öğrencilerinin ilgi ve yeteneklerini dikkate alması

Bu ilkeye uygun davrandığını gösterir.

2. Etkin Katılım

Aktivite Yaparak, YaĢayarak Öğrenme

Etkin Katılım

(Aktivite Yaparak, Yaşayarak Öğrenme )

ÇağdaĢ eğitim anlayıĢlarına göre öğrenci ne kadar çok aktif olarak eğitim sürecine katılırsa öğrenme de o derece etkili ve kalıcı olmaktadır.

Duyarım, unuturum.

Görürüm, hatırlarım.

Yaparım, anlarım.

ÇĠN ATASÖZÜ

3. Yaşama Yakınlık

Hayatilik İlkesi

Yaşama Yakınlık (Hayatilik İlkesi)

Hayatilik İlkesi

Öğrenciye hayatta kullanabileceği şeyler öğretilmeli ,

Okuldaki öğretim hayatın doğrudan kendisi olmalıdır.

Ders konuları, anlatım sırasında verilen örnekler hayatın içinden seçilmelidir. İlerlemeci anlayışa göre; okul hayata

hazırlık değil bizzat yaşamın kendisi olmalıdır

4. Somuttan- Soyuta İlkesi

Somuttan Soyuta İlkesi

Zihinsel gelişim somuttan – soyuta doğrudur. Özellikle ilkokul kademesinde öğretim yaparken somut eşyalar, nesneler ve öğretim materyalleri kullanılmalı daha sonra soyut kavramlar üzerinde durulmalıdır.

Ör: Dikdörgenin çevresinin hesaplanmasını öğretirken, önce kitabın çevresini hesaplama, sonra resim üzerinde hesaplama yapmak, sonra da problem üzerinde durmak daha etkili olabilir

ŞİMDİ GÖZLERİİNİZİ KAPATIP BU HECELERİ HATIRLAMAYA ÇALIŞALIM

5. Bilinenden Bilinmeyene İlkesi

Bilinenden Bilinmeyene İlkesi

Öğretim sürecinde,

öğrencinin önceki öğrenme ve deneyimleri dikkate alınmalı, yeni bilgi ve deneyimler mevcutların üzerine inşa edilecek şekilde yapılandırılmalıdır.

Ör: Çarpma işlemini

öğretmek için bildiği toplama işleminden hareket edilmelidir.

4*4*4=12 4*3=12

6. Güncellik

Aktüalite İlkesi

Güncellik (Aktüalite)

Öğretim sürecinde öğrenilen ya

da öğretilen bilgiler güncel olmalı ya da güncel olgu ve olaylarla iliĢkilendirilmelidir.

Ġlkokulda öğretmenlerimizin her sabah ilk derste « çocuklar akĢam ne duydunuz?» Ģeklinde sorarak belli bir süre günlük olaylar üzerinde durmaları buna güzel bir örnek olabilir?

Güncellik (Aktüalite) İlkesi

7. Yakından Uzağa İlkesi

Yakından Uzağa İlkesi

(Zaman ve mekan boyutu ilkesi )

Öğretimin, öğrenciye en yakın

fiziksel çevre (yaşanılan yer) sosyal çevre (yaşayış) ve yaşadığı zaman dan başlanılarak düzenlenmesi öğrenmeyi daha da kolaylaştırır.

Ör: Dünyayı öğretirken yakın fiziksel

çevreden uzak fiziksel çevreye (apartman, mahalle, kent, ülke, dünya) şeklinde hareket edilmesi daha anlamlı olacaktır.

«Yakından uzağa» öğretim ilkesine göre

8. Ekonomiklik (Tasarruf) İlkesi

Ekonomiklik (Tasarrufluk) İlkesi

Öğretimin en az emek, en az

zaman ve en az enerji sarf edilerek en yüksek verimin alınması esasına uygun olarak yürütülmesidir.

Doğru bir planlama ekonomiklik ilkesinin temel taşıdır.

9. Açıklık İlkesi

Açıklık İlkesi

Öğretmenin vereceği mesajların, kullandığı dilin anlaşılır, açık, net ve anlamlı olması, öğrenmeyi kolaylaştırır.

Açıklığı arttırmak için , tüm duyu organlarına hitap edecek materyaller, görsel-işitsel araç ve gereçler kullanılmalıdır.

Açıklık İlkesinin İki Boyutu Vardır

10. Bütünlük (Bütünsellik) İlkesi

BÜTÜNLÜK İLKESİ

Öğretim yapılırken kişinin, zihinsel, bedensel, duygusal, kişilik, psikomotor ve sosyal gibi gelişimi düzeylerini dikkate alarak öğretim yapılmalıdır.

ÖRNEĞİN;

Çevre kirliliği konusunu iĢleyen bir öğretmenin

Matematik dersinde çevre kirliliğinin ülke ekonomisine maliyetini hesaplattırması,

Fen ve teknoloji dersinde çevre kirliliğinin çevre ve canlılık için etkilerini inceletmesi,

Resim dersinde çevre kirliliği konulu resim çizdirmesi,

Türkçe dersinde konu ile ilgili kompozisyon yazdırması

öğretmenin BÜTÜNLÜK ilkesine göre hareket ettiğini gösterir.

11. Sosyallik

(Otoriteye İtaat ve Özgürlük)

İlkesi

Sosyallik

(Otoriteye İtaat ve Özgürlük)

İki boyutu olan bir ilkedir;

1. Toplumsal boyutu ile otoriteye (aile, devlet, toplum) itaat

2. Kendi kararlarını verebilme yeterliliği boyutuyla da özgürlük anlamına gelir.

12. Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması

İlkesi

Bilgi ve Becerinin

Güvence Altına Alınması

Evrensel bilginin sonraki kuĢaklara

aktarılması bilgi ve becerinin güvence altına alınması ile sağlanır.

Gerçek ve doğru bilgilerin öğrenci tarafından bilinmesi önemlidir.

13. Tümdengelim

(Genelden özele-bütünden parçaya)

İlkesi

Tümdengelim İlkesi

( Genelden özele- bütünden parçaya )

Eskiden ülkemizde ilk okuma yazma öğretimi «bütünden parçaya doğru» bir sıra izlerdi.

14. Transfer İlkesi

Transfer İlkesi

(Bilginin aktarılması)

Öğrenilen bilginin baĢka bir problemi çözerken, ya da gerçek yaĢamda kullanılmasıdır.

Ör: Dört işlem becerisini alışverişte kullanma. Öğrendiği formülü problem çözerken kullanma vb.

15. Basitten Karmaşığa (Kolaydan Zora)

İlkesi

Basitten Karmaşığa İlkesi

(Kolaydan Zora)

Ġçeriğin , basitten karmaĢığa, kolaydan zora doğru sunulmasıdır.

Önce basit bilgiler daha sonra zor bilgiler

öğretilmeli.

Bu öğrencinin kendine olan güvenini, dolayısıyla motivasyonunu arttırır.

Ör: Matematik dersinde önce tek basamaklı

sayılar , daha sonra iki basamaklı sayılar öğretilmelidir.

16. HEDEFE GÖRELİK İLKESİ

HEDEFE GÖRELİK (UYGUNLUK )

Derste yapılacak bütün etkinlikler , o dersin hedeflerini gerçekleştirecek şekilde düzenlenmeli amaç dersin hedeflerine etkin bir şekilde ulaşmak olmalıdır.

« Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu olmamalıdır »

KPSS SORU ÖRNEKLERİ

2.03.2018 52

1. Çocuğun içinde yaĢadığı çevre onun öğrenme sürecini etkiler. Öğretim stratejileri belirlenirken bu çevreye dikkat edilmeli ve çevre, öğrenme sürecinde etkin olarak iĢe koĢulmalıdır.

Yukarıdaki ifade öğretim ve öğrenme yöntemlerinin hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? (2007)

A) Basitten karmaĢığa

B) Somuttan soyuta

C) Ekonomiklik

D) Açıklık

E) Yakından uzağa

E 2.03.2018 53

2. Sınıfta matematik problemlerini çözmede başarılı olan bir öğrenci bakkaldan yaptığı alışverişlerde para üstünü hesaplamada güçlük çekmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi bu öğrencinin durumunu en iyi

açıklamaktadır? (2006) A) Sınıfta edinilen bilgilerin günlük yaşama taşınamaması B) Sınıfiçi etkinliklerin öğrencinin düzeyine uygun olmaması C) Öğrencinin sayısal becerilerinin yetersiz olması D) Sınıf-içi etkinliklerde öğrenci farklılıklarının dikkate

alınmaması E) Sınıf ortamının öğrenmeyi destekleyici bir şekilde

düzenlenmemesi

A 2.03.2018 54

3.Çevremizi Tanıyalım" konusunda sırayla "Bölgemiz, Ġlimiz, Yurdumuz, Ġlçemiz" ile ilgili çalışmalar yaptıran bir öğretmen, bu dersin içeriğinin düzenlenmesinde hangi ilkeye aykırı davranmıştır? (2006)

A) Somuttan soyuta

B) Basitten karmaĢığa

C) Günümüzden geçmiĢe

D) Bütünden parçaya

E) Yakından uzağa

E 2.03.2018 55

4. Öğrenci, öğretim sürecine bizzat katılmalı, okumalı, yazmalı, konuĢmalı, tartıĢmalı ve bilgiyi geçmiĢ yaĢantılarıyla iliĢkilendirmelidir.

Bu açıklama aşağıdaki öğretim ilkelerinden

hangisiyle doğrudan ilgilidir? (2003)

A) Öğretmen, öğrencileri içeriğe yönlendirmelidir. B) Öğrencinin olgu ve olayları çok yönlü olarak değerlendirmesi sağlanmalıdır. C) Öğrencinin hazırbulunuĢluk düzeyi dikkate alınmalıdır. D) Bilginin teorik temellerine inilmelidir. E) Öğrencinin yaĢayarak öğrenmesi

sağlanmalıdır.

E 2.03.2018 56

5. Öğretmenin öğrencilerle etkili bir iletişim kurmasında, mesajın aşağıdaki özelliklerden hangisini öncelikle dikkate alması gerekir? (2002)

A) Göz temasıyla desteklenmesi

B) Dolaylı olarak iletilmesi

C) Sözel olarak iletilmesi

D) Açık, net ve anlaĢılır olması

E) Beden diliyle iletilmesi

D 2.03.2018 57

6. Öğretimin bireyselleĢmesi esasına dayalı olarak Skinner tarafından ortaya atılan Programlı Öğretimde yer alan "öğrenme iĢi bizzat öğrencinin kendi tarafından yapılmalıdır" tanımı programlı öğretimin hangi ilkesi ile ilgilidir?

A) Küçük adımlar ilkesi

B) Etkin katılım ilkesi

C) BaĢarı ilkesi

D) Anında düzeltme ilkesi

E) Bireysel hıza göre ilerleme ilkesi

2.03.2018 58

7. Bir sosyal bilgiler öğretmeni, yavaĢ okuyan öğrencilerden oluĢan bir sınıfa ders vermektedir. Dersin baĢında, daha önceden öğretim programını inceleyerek hazırlamıĢ olduğu ders notunu sınıfa dağıtır ve hemen ardından bu nota dayalı olarak soru-cevap yöntem/tekniği ile ders iĢler. Ders süresince etkin katılımın düĢük olduğunu fark eder.

Bu durumun temel nedeni aĢağıdakilerden hangisidir? ( KPSS 2010)

A) Öğretmenin, öğrencileri rahatlatıcı bir tutum içinde

olmaması

B) Öğretmenin, dersi planlarken öğrencilerin özelliklerini

göz önünde bulundurmaması

C) YavaĢ okuyan öğrencilere soru-cevap tekniğini

uygulaması

D) Kullanılan ders notunun öğrencilerin öğrenme ihtiyacını

karĢılayıcı nitelikte olmaması

E) Hazırlanan ders notuyla kazanımlar arasında yeterli

iliĢki bulunmaması

2.03.2018 59

8. Ahmet yavaĢ öğrenen bir öğrencidir. Öğretmeni sınıfa bir etkinlik verdiğinde arkadaĢlarından sıklıkla geri kalmakta ve bazen görevini arkadaĢlarıyla aynı anda bitiremediği için ağlamaktadır.

Öğretmenin Ahmet’e yardım etmek için benimseyeceği

en iyi yol aĢağıdakilerden hangisidir? ( KPSS 2010 )

A) Küçük adımlardan oluĢan bir öğrenme süreci düzenlemek

ve her adımdan sonra geribildirim vermek

B) Ahmet ağladığında arkadaĢlarının rahatsız olmaması

için onu arkadaĢlarından uzağa oturtmak

C) Ahmet’e yardımcı olması için onu özel eğitim öğretmenine

yönlendirmek

D) Ahmet çalıĢmaktan çok sıkıldığında bir süreliğine ara vermesine izin vermek

E) Ahmet’i öğrenmeye daha fazla güdülemek için ona ek ödevler vermek

2.03.2018 60

KPSS 2012 ) Birinci sınıf öğretmeni matematik dersinde “Nesne sayısı 10’dan az olan bir toplulukta nesnelerin sayısını belirler, bu sayıyı rakamla yazar.” kazanımına yönelik olarak öğrencilerin önce parmaklarını kullanarak saymalarını sağlar, sonra öğrencileri okul bahçesine

çıkararak ağaçları saydırır.

Öğretmenin bu süreçte baĢvurduğu öğretim ilkeleri aĢağıdakilerin hangisinde doğru sırada verilmiĢtir?

A) Somuttan soyuta - Hayatilik

B) Somuttan soyuta - Ekonomiklik

C) Hayatilik - Soyuttan somuta

D) Açıklık - Soyuttan somut

E) Somuttan soyuta - Açıklık

2.03.2018 61

KPSS 2012 ) Tarih dersinde öğrencilerini, “Osmanlı Devleti’nin kuruluĢuyla ilgili temel olgular bilgisi” kazanımına ulaĢtırmaya çalıĢan bir öğretmenin, derse giriĢte öğrencilerin dikkatini çekmek üzere aĢağıdakilerden hangisini yapması, hedefe uygunluk ilkesi açısından daha uygundur?

A) Öğrencilere “Osman Bey’in Söğüt çevresindeki tekfurlarla iyi iliĢkiler kurmaya çabalamasının nedeni ne olabilir?” sorusunu sorması

B) “Siz Osman Bey’in yerinde olsaydınız nasıl bir stratejiyle baĢlardınız?” Ģeklinde bir beyin fırtınası yaptırması

C) Osman Bey ile ġeyh Edebali arasında kurulan güçlü bağı anlatan bir olayı, anekdotu anlatması

D) Konuyla ilgili kavramları harita üzerinden anlatmaya baĢlaması

E) KuruluĢta yerleĢim yeri seçimiyle ilgili yaĢanan bir soruna çözüm üretmelerini istemesi

2.03.2018 62

KPSS- 2013 )

Bir sınıf öğretmeni, ilkokula yeni baĢlayan öğrencilerinin, zihinlerinde sayı kavramını oluĢturmalarına yardım etmek için fasulye taneleri ile oluĢturduğu kümelerle rakamları eĢleĢtirmiĢtir.

Buna göre, öğretmen aĢağıdaki öğretim ilkelerinden

hangisini kullanmıĢtır?

A) Açıklık

B) Bilimsellik

C) Bilinenden bilinmeyene

D) Somuttan soyuta

E) Ekonomiklik

2.03.2018 63

2.03.2018 64

2.03.2018 66