repere istorico-geografice ale patrimoniului urbanistic din republica moldova
TRANSCRIPT
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
1/14
PGXGPG M\ZCPMLC.BGCBPEKMLG EAG XEZPMNCOMWAWM WP@EOM\ZML JMO
PGXW@AMLE NCAJC[E
Eagteojpw Xpcjeo
Mo|zmzwzwa Xezpmncomwawm Lwazwpea
Elejgnme jg zmmog e Ncajc{gmEjpg|e9 @j/zgkeo lga Nepg 5!
Pgxw`amle Ncajc{e! cp/ Ldmmow!NJ.0885
g.nema9 eagteojpwxpcjeoHnema/pw
Pgywnez9 Mjgge |ze`mampmm wocp pgxgpg eag xezpmncomwawm wp`eom|zml ae |lepe Pgxw`amlmm
Ncajc{e |g lpm|zeamygey xg kwojeawa mozgo|mkmlpmm wocp xpclg|g jg jgy{cazepg wp`eo lw gkglzg lepg|woz bpgw jg g|zmnez e|wxpe c`mglzm{gacp jg xezpmncomw $cpeg m|zcpmlg! lgozpg m|zcpmlg! eo|en`awpmepdmzglzwpea.m|zcpmlg! ncowngozg jg epdmzglzwp- lz m o lcozgtzwa jgbpejpmm aezgozg e elg|zcpe/Pgag{epge xepzmlwaepmzemacp m|zcpmlc.bgcbpekmlg eag cpegacp lw |zezwz m|zcpml! wpnepgzg lco|zmzwmpgewogm mnebmom nem lwxpmoyzcepg e|wxpe lcozgtzwawm! ncjwawm jg kcpnepg m e xpc`agngacp |xglmkmlg
xezpmncomwawm wp`eom|zml jmo |xemwa jg pgkgpmo/ Jgm o xpgygoz jm|xwogn jg mokcpnemm {e|zg m
jm{gp|g e|wxpe ncjwawm o lepg ew g{cawez elg|zg acleamzm c`mglzm{gag |zwjmwawm |woz pgeamyezg o `eyewogm e`cpjpm eoeamzmlc.|mozgzmlg/ \w` e|xglz m|zcpml g|zg mnxcpzeoz am|zepge xpmolmxeagacp xgpmcejgjg jgy{cazepg m pgxpgygozepge g{gomngozgacp jgzgpnmoeozg xgozpw xpclg|wa jg kcpnepg ea xaeowpmacp!g|wzwawm wp`eo m owlaggacp elg|zcp cpeg/ Pgxgpepge bgcbpekml g|zg ozgage| jmo xgp|xglzm{eozpgbwawm eo|en`aw jg pgaemm m pcawawm e|wnez jg lezpg elg|zg e|gypm o zgpmzcpmwa lco|mjgpez lz mxpmo lexelmzezge jg e bgogpe |gnomkmlemm m jg e nezgpmeamye {eacpmag zpejmmcoeag eag lwazwpmm acleag/o elg|z |go| lepzepge pgxgpgacp jg xezpmncomw wp`eom|zml epg ngompge jg e lpgzg bpejwa jglcozmgozmyepg e {eacpmacp lwazwpeag oemcoeag/
\wnnep}9 Zdg mjge ck g|ze`am|dmob aeojnepf| ck zdg wp`eo dgpmzebg ez zdg |leag ck zdg
Pgxw`aml ck Ncajc{e m| `e|gj co zdg `elfbpcwoj ck mozgo|mk}mob |cng ck wp`eo jg{gacxngoz
xpclg||g| rmzd gkkglz| zdez epg jmkkmlwaz zc g|zmnezg co zdg c`iglzm{g| ck dgpmzebg $dm|zcpml zcro|!dm|zcpml lgozgp|! epldmzglzwpg go|gn`ag|! epldmzglzwpg ncowngoz|- eoj ea|c mo zdg lcozgtz ck zdgmp
aezgoz jgbpejezmco/ Zdg xwpxc|g ck pg{geamob ck zdg dm|zcpmlea eoj bgcbpexdmlea xepzmlwaepmzmg| ck
lmzmg| rmzd dm|zcpml |zezw| m| zdg xpc{mjmob e ncpg lcnxpgdgo|m{g xmlzwpg ck zdg lcozgtz! re} ck
kcpnezmco eoj |xglmkml xpc`agn| ck zdg wp`eo dgpmzebg mo zdg pgkgpgolg |xelg/ G{go zdcwbd! ez
xpg|goz! rg jc jm|xc|g ck gtzgo|m{g eoj jm{gp|g mokcpnezmco co dcr zdg|g |gzzagngoz| de{g g{ca{gj!
zdg c`iglzm{g| ck zdg |zwj} epg pgeamygj co zdg `e|m| ck eo eoea}zml.|}ozdgzml exxpceld/ @g}coj zdg
dm|zcpml e|xglz! zdg am|zmob ck zdg nemo xgpmcj| ck jg{gacxngoz eoj pgxpg|gozezmco ck g{goz|
lcozpm`wzg zc zdg kcpnezmco ck xaeo|! wp`eo zm||wg eoj lcpg ck zdg|g lmzmg|/ Zdg g|ze`am|dmob ck
bgcbpexdml |mbdz m| wojgp|zccj kpcn zdg xgp|xglzm{g ck zdg gozmpg go|gn`ag ck pgaezmco|dmx| eoj ck
zdg pcag e||wngj `} zdg|g |gzzagngoz| mo zdg lco|mjgpgj epge! eoj ea|c zdg e`mamz} zc bgogpezg
|mbomkmlezmco| eoj nezgpmeamyg zdg zpejmzmcoea {eawg| ck zdg aclea lwazwpg/ Mo zdm| |go|g! zdg nexxmob
ck zdg aeojnepf| ck zdg wp`eo dgpmzebg m| ngeoz zc molpge|g zdg jgbpgg ck erepgog|| ck zdg oezmcoea
lwazwpea {eawg|/
Lw{mozg ldgmg9cpe m|zcpml! xezpmncomw wp`eom|zml! lgozpw m|zcpml
Mozpcjwlgpg9 Jmo nwamnge jg lcolgxmm m jgkmommm ekgpgozg |w`mglzwawm lgplgzpmm xwzgnjg|xpmojg lm{e zgpngom e lpcp jgkmompg g|zg pgag{eoz xgozpw |zwjmw/ Emlm {cn molawjg zgpngomm jgcpe m|zcpmlm lgozpw m|zcpml! mozpcjwm o lmplwmzwa jg |xglmeamzezg xpmo elzg lw lepelzgp mozgpoemcoea5|m lge jg xezpmncomw wp`eom|zml/ Cpeg m|zcpmlg |woz lco|mjgpezg elgag cpeg lepg o xpclg|wa
lco|zmzwmpmm m.ew x|zpez lepelzgpwa! nxpgiwpmnmag oezwpeag! epeoiengozgag |xemeag m |zpwlzwpmagzmxmlg $|xglmkmlg- gzexgacp m|zcpmlg jg kcpnepg e elg|zcpe/ Lgozpg m|zcpmlg |woz lco|mjgpezg elgag
5WOG\LC RDL 5=20 # kwpzdgp jgkmomzmco| mo CB 5=== Cxgpezmcoea Bwmjgamog| kcp zdg Mnxagngozezmco ck zdg Rcpaj Dgpmzebg Lco{gozmco $0=#MMM-
mailto:[email protected]:[email protected] -
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
2/14
jcngomm lepg clwxe elgage|m zgpmzcpmm le m cpewa eozml $o leywa oc|zpw cpewa ngjmg{ea- m |woz elwnmolaw|g o lejpwa cpegacp ncjgpog/ Lw eazg lw{mozg! lgge lg lcokgp leamzezge jg lgozpw m|zcpmleownmzgm ycog e wowm cpe ow g|zg jglm ownem {gldmnge elg|zgme! lm gtm|zgoe wowm eownmz lepelzgp|xglmkml ea pg|xglzm{gm ycog wp`eog! gtm|zgoe eownmzcp zp|zwpm lepelzgpm|zmlg! {eacpce|g/ Elg|zgzp|zwpm pgywaz jmo ncjwa jg pgyca{epg xgxaeo wp`eom|zml e xpc`agngacp kwolmcoeag m g|zgzmlg olejpwa wogme |ew nem nwazg gzexg m|zcpmlg eag jgy{cazpmm cpewawm0/ Jgkmompge lcolgxzwawm jg
xezpmncomw wp`eo xcezg km kelwz o lcozgtzwa pg|zpo| ea lejpwawm eozpcxml pwpea.wp`eolepg pgkaglzncjwa jg kpebngozepg m clwxepg e |xemwawm e lepcp xepzmlwaepmzm g|zg kwojengozea xgozpw leamzezge|xemwawm wp`eo
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
3/14
wowm |m|zgn jg amnmzg oezwpeag= jgkmomz jg pwa Om|zpw $G|z-! m ekawgomm |m Pelc{ $Ocpj-
gldmoc{le $\wj- m pgamgkwa ellmjgozez ea neawawm |wxgpmcp eaOm|zpwawm $[g|z- lepg xoe |xpgnmiaclwa |glcawawm ea TMT.age ew pcawa jg amnmzg zgpmzcpmeag e {gzpgm zpbwawm/ \wp|gag jclwngozepg mm|zcpmcbpekmlg |w|zmo ekmpneme l o xgpmceje ngjmg{ea zpbwa \cpcle g|zg c acleamzezg jg pgkgpmokexz ezg|zez jg jm{myepge zgpmzcpmea.ejnmom|zpezm{! lco|zmzwmz jmo {ezp! dczep m clca58/ o xgpmceje|glcawawm ea T[MM m xo ae molgxwzwa |glcawawm ea TMT.age mnxcpzeoe lcngplmea e egypmm55g|zg o
jglamo jezcpmz lcokamlzgacp nmamzepg m xpg|mwomm glcocnmlg jmo xepzge Mnxgpmwawm Czcneo/ Jwxeogtepge @e|epe`mgm ae Mnxgpmwa Pw|! cpewawm \cpcle m g|zg ezpm`wmz |zezwzwa jg cpe50 mep xg|zg woeo! o 54
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
4/14
xgpmceje Eozml mep acleamzezge {gldg ncajc{goge|l ow |.e x|zpez kmmoj elcxgpmz jg lgzezgengjmg{ea m xepmea obac`ez jg ocwe egyepg08/ Enxae|epge acleamzmm xg neawa pwawm Om|zpw aebpeome jg g|z e pmm Ncajc{gm e jgzgpnmoez ezz lepelzgpwa egypmm lz m pcawa elg|zgme o lejpwapgbmwomm/ Eozgpmcp |glcawawm ea T[.age emlm gpe |ze`mamz wo xwolz {enea
05! lepg e kc|z xpgngpbzcpozgngmgpmm cpewawm m lco|zpwmpmm lgzzmm jmo zmnxwa jcnomgm awm zgkeo lga Nepg xgozpw xpczgiepgezpglzcpmm jg o{ampmag zezepmacp/ Xo o eowa 57
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
5/14
|ldmn`pm jezcpmz xcymzmcopmm lgozpezg o lejpwa pgbmwomm m lepelzgpwawm g{cawez ea egypmm/ E|zkga oeowa 5450 cpewa jg{mog lexmzeae $lgozpw ejnmom|zpezm{- pgbmwomm @e|epe`me xpmo mo|zewpepgeNmzpcxcamgm mep lw e|g eom nem zpymw $5454- c`mog |zezwzwa jg cpe am`gp kmmoj gam`gpez jg jgxgojgoeno|zmpge|l
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
6/14
o ncj |xcozeo $xo ae olgxwzwa |gl/ ea TMT.age- m |g lcokcpngey bgcbpekmgm aclwawm $|wxpekggel{ezmlg! lcojmmm jg pgamgk mnxpcxpmm lco|zpwmpmm! xaeozemm ne|m{g! gzl/-/
Jgy{cazepge elg|zcp zpgm cpeg o gxcle ncjgpo g|zg neplez jg pg|zpwlzwppm mnxcpzeozg eagg|wzwawm wp`eo zpejmmcoea lepg ew jw| ae xmgpjgpm |w`|zeomeag $xepmeag#lcnxagzg- jg kcoj lco|zpwmzm ncjmkmlpm eag zpengacp |zpejeag/ Xg jg eaz xepzg elg|zg pgkcpng o|cg|l lpg|zgpge bpejwawm jgmnxcpzeo bgcbpekml e acleamzmacp m zpeo|kcpnepge ncjwawm jg aclwmpg/ o wpne lgacp jcw
py`cemg ncojmeag |woz jm|zpw|g ycog ozpgbm eag elg|zcp cpeg mep mnebmoge lco|zmzwmze m|zcpml g|zgjg|kmbwpez/ o xgpmceje mozgp`gaml |woz ozpgxpmo|g n|wpm jg pglco|zpwlmg jep xo ae wpn elg|zgelmwom lcnxpcnmz ewzgozmlmzezge neicpmzmm ncowngozgacp/ Examlepge xpmolmxmacp lcozgnxcpeog jg|m|zgnezmyepg wp`eo! e n|wpmacp jg e|eopg m lpgepge ocmacp mokpe|zpwlzwpm mo|xmp c ocw {meelg|zcp egypm jep ncjmkml pejmlea ncjwa jg aclwmpg zpejmmcoea:8/
G{cawme{mgmm wp`eog o amnmzgag elzweag eag Pgxw`amlmm Ncajc{e xg xeplwp|wa wazmngacp lmolm|glcag g|zg neplez jg xpgygoe m pcawa dczpzcp ea elg|zcp cpeg o {mee glcocnml! nmamzep m
xcamzml/ o jmkgpmzg xpmcejg m|zcpmlg! elg|zg acleamzm xpgmew kwolmmag xcamzmlc.ejnmom|zpezm{g eag|zezwawm kexz lepg ellgozwmey mnxcpzeoe bgc|zpezgbml e enxae|pmm o lejpwa epmm/
\ldmgag m|zcpmlc.bgcbpekmlg lz m |lwpze |mozgy e elg|zcpe og {cp`g|l jg|xpg pcawa xg lepg a .ew e{wz m kel pgkgpmpg ae {eacpge lwazwpea.m|zcpml elwnwaez jg lzpg elg|zg e|gypm xo o xpgygoz/
Emlm {cn ngomcoe {eacepge jg npzwpmg m|zcpml lepg g|zg xgpxgzwez xpmo gtm|zgoe elg|zcp cpeg!{eacepge ngncpmea ekglzm{ jgzgpnmoez jg |gnomkmlemmag xg lepg cnwa ymagm jg e|zym age|clmey lwgzexgag jg lco|zmzwmpg m zpejmmmag aclwawm lz m {eacepge jg mjgozmzezg m pgxgp |clmea jgkmomz jglexelmzezge cpewawm m xcymmgm |eag bgcbpekmlg jg e |mn`camye aclwa! lcaglzm{mzezge wneo m jg e
xcaepmye {mee |clmea o mozgpmcpwa m gtzgpmcpwa |w/Cjez lw lco|zmzwmpge Pgxw`amlmm Ncajc{e le |zez |w{gpeo! xpc`agne lco|gp{pmm
lgozpgacp#cpegacp m|zcpmlg lexz c ocw jmngo|mwog lepg xcezg km pexcpzez ae gtmbgogag xcamzmlmacpjg jgy{cazepg zgpmzcpmea! pgkaglzezg o agbm|aeme wp`eom|zml m examlepge elg|zcpe xg mozpgb zgpmzcpmwapmm/ Xpclg|wa jg g{cawmg e xpelzmlmm wp`eom|zmlg o Pgxw`amle Ncajc{e lwocezg wo xeplwp| |mowc|jep o xpgygoz jg|lpmg wo jglamo lepg |g gtxaml xpmo jm|coeog m aelwog mnxcpzeozg ae om{gawa|zpezgbmmacp m xaeowpmacp jg engoeiepg e zgpmzcpmwawm |zezwawm! lz m ae om{gawa gae`cppmmjclwngozemmacp jg wp`eom|n ea acleamzmacp! e lepcp examlepg! pgkaglz c jgnezgpmeamyepg e {eacpmacpzpejmmcoeag eag lwazwpmm wp`eog/ E|zkga o xpgygoz xezpmncomwa wp`eom|zml jmo Pgxw`amle Ncajc{e g|zg|wxw| wocp zpeo|kcpnpm enxag jgzgpnmoezg jg jgncapm m xpgkelgpm eag ncowngozgacp jgepdmzglzwp! olalpm eag pgbmnwawm jg lco|gp{epg mnxw| jg ycogag jg xpczglmg ea ncowngozgacp jgepdmzglzwp! e ycogacp:5 m lgozpgacp m|zcpmlg eag cpegacp:0/ Emlm {cn pgneple l ezz xaeowpmagbgogpeag eag acleamzmacp lz m pgbwaengozgag wp`eom|zmlg:
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
7/14
g{gomngozgacp ncjgaezcepg e lwazwpmm wp`eog/ [mee lwazwpea! xcamzml.ejnmom|zpezm{ m glcocnml eelg|zcp cpeg o xpgygoz |g jg|kecep xpgxcojgpgoz o lepjwa lgozpgacp m|zcpmlg! kexz lepg pgxpgymozkcpe jg xcaepmyepg |clmea.|xezmea le gtxpg|mg e mjgozmzmm! mokawmgogm m `wo|zpmm/ o awnmoe lgacpgtxw|g {cn lco|zeze l lgozpgag cpe|gacp lw |zezwz m|zcpml! Ldmmow! @gojgp $Zmbdmoe- m \cpclegtxpmn {eacpm pgxpgygozezm{g eag xezpmncomwawm wp`eom|zml jmo Pgxw`amle Ncacj{e/
E|zeym lejpwa zgcpgzml ea wp`eom|nwawm ckgp lae|mkmlpm zmxcacbmlg eag cpegacp m|zcpmlg/ o
{gjgpge lpgzgpmm bpejwawm jg lcozmgozmyepg e {eacpmm cpegacp m|zcpmlg en lco|mjgpez mnxcpzeozlae|mkmlepge pgeamyez:7o kwolmg jg bpejwa jg lco|gp{epg e elg|zcpe! xpgygozez jwx lwn wpngey9E Cpeg lw xezpmncomw epldmzglzwpea.wp`eom|zml! e lpwm xcojgpg g|zg jgzgpnmoeoz o |zpwlzwpexaeomngzpml e cpewawm! o lcnxcymme |xemea.{cawngzpml m mnebmoge epdmzglzwpea/ Cpeg o lepg|ew x|zpez gagngozgag jg `ey e |zpwlzwpmm xaeomngzpmlg $zg|wzwa wp`eo zpejmzmcoea- eo|en`awpm mlcnxagtg lw leamzm epdmzglzwpeag pgneple`mag ozpg lepg gtm|z agbzwpm |xemeag g{mjgozg m kcojlco|zpwmz lw {eacepg epdmzglzwpea.wp`eom|zml/@ Cpeg lepg ew xe|zpez kpebngozep g|wzwa wp`eo m eo|en`awpmag epdmzglzwpeag m|zcpmlg! e lpcp
xcojgpg ow g|zg jglm|m{ o lco|zmzwmpge mnebmomm wp`eog! kcojwa lco|zpwmz m ncowngozgagmnxcpzeozg ozpg lepg pgaemmag |xemeag |ew x|zpez xepmea/L Cpeg lepg ew x|zpez |w` jm{gp|g kcpng gagngozg xepzmlwaepg eag xaeomngzpmgm m lcomo
ncowngozg |mobwaepg lepg ew x|zpez xepmea pgaemmag |xemeag/Eoeamye |wp|gacp jclwngozepg! m|zcpmcbpekmlg! |zwjmmacp pglgozg m lae|mkmlepge jg nem |w|
ckgp xc|m`mamzezge ekmpnepmgm l! Ldmmowa! @gojgpwa $Zmbdmoe- m \cpcle |woz cpeg m|zcpmlg jglezgbcpmeE/ Lco|zmzwmpge elg|zcp egypm jpgxz cpeg m|zcpmlg jg lezgbcpmg |wxgpmcep m le pgywazezjpgxz pgxgpg jg xezpmncomw wp`eom|zml ae |lep oemcoea |g jezcpgey x|zppmm mozgbpmzmm gagngozgacplepg ag.ew lcnxw| m lepg ew pgmowz jmo |xmpmzwa {pgnmm g|goe/
Gkglzgag wp`eom|nwawm xpelzmlez o xgpmceje xc|z`gaml m o xgpmceje jg mojgxgojgo! lz m|zepge kmyml e lgozpgacp m|zcpmlg eag cpegacp o xpgygoz! lpgey xpgnmyg xgozpw pglco|mjgpepg m awepgjg ocm ezmzwjmom {m|.e.{m| jg ncjwa jg lco|gp{epg m pge`mamzepg e xezpmncomwa wp`eom|zml jmoPgxw`amle Ncajc{e/ Lw zcezg l mnebmoge cpegacp m|zcpmlg e kc|z m ol nem g|zg |wxw| wocpncjmkmlpm lg ekglzgey mpglwxgpe`ma mjgozmzezge lco|zmzwmz jg.e awobwa zmnxwawm! {eacpmkmlepge mpge`mamzepge elg|zgm mnebmom xcezg km pgeamyez e|zym/
:7Lcaglzm{ jg Ewzcpm! ! ! ! 5=42
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
8/14
Kmbwpe 5/
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
9/14
Kmbwpe 0/
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
10/14
Kmbwpe
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
11/14
Kmbwpe :/
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
12/14
Kmbwpe 7/
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
13/14
Am|ze Maw|zpemmacp9
Kmbwpe 5/ Nezgpmeag Lepzcbpekmlg Wzmamyezg
Xaeo 5/ Xaeowa Cpewawm \cpcle 54:; q Epdm{e Oemcoeae e Pgxw`amlmm Ncajc{eXaeo 0/ Xaeowa jg \m|zgnezmyepg e Cpewawm \cpcle 54:;Xaeo
-
7/23/2019 Repere Istorico-Geografice ale Patrimoniului Urbanistic din Republica Moldova
14/14
50/Kacpmo Neldgjco!Ngzcjg jg eoeamy ncpkcacbml e g|wzwpmacp wp`eog! gjmzwpe Wom{gp|mzepMco Nmolw! @wlwpgzm! 088;
5