REPUBLIKA CRNA GORA

UPRAVA POMORSKE SIGURNOSTI BAR

PLOVIDBA NA SKADARSKOM JEZERU

Bar, jun 2006. godine

2

Kanal prema Rijeci Crnojevića

3

U V O D

Skadarsko jezero, sa površinom od 370 do 530 km2, zavisno od vodostaja, predstavlja najveće jezero na Balkanu.

Nalazi se u zetsko-skadarskoj kotlini, zadržavajući preko rijeke Bojane kontakt sa Jadranskim morem. Crnoj Gori pripadaju 2/3 jezera dok je 1/3 na teritoriji Republike Albanije.

Crnogorski dio jezera sa priobaljem, površine 40.000 ha, proglašen je Nacionalnim parkom 1983. godine.

Samo jezero je kriptodepresija, što znači da se neki djelovi njegovog dna nalaze ispod nivoa mora. Takva mjesta nazvana su sublakustrični izvori ili oka. Ima ih oko 30.

Najdublje ''oko'' je Raduš, dubine 60 m, a po nekim podacima i dublje, dok je srednja dubina jezera 5.01 m.

Panorama Skadarskog jezera

Skadarsko jezero je ptičiji raj, posjeduje preko 270 vrsta ptica, od kojih su mnoge prorijeđene i ugrožene.

Kao značajno stanište vodenih ptica Skadarsko jezero je 1996. godine Ramsar konvencijom upisano u Svjetsku listu močvara od međunarodnog značaja.

4

Skadarsko jezero predstavlja jedino stanište pelikana na jugu Evrope.

U tom smislu NP Skadarsko jezero uredio je prostor za osmatranje ptica koji se nalazi u sjevernom rukavcu jezera (Put Stanaja) i koji je obilježen plutačama narandžaste boje.

Osmatračnica za ptice Izgrađena je i platforma za posmatranje ptica i prilaz istoj je

moguć vodenim i drumskim putem.

5

KULTURNO NASLIJEĐE SKADARSKOG JEZERA

Mnogobrojni kulturno-istorijski spomenici, arheološka nala-zišta, manastirski kompleksi i utvrđenja, razbacani u širokoj lepezi u basenu Skadarskog jezera, govore da je još u XIV i XV vijeku ovo područje bilo značajno kulturno središte.

Jezero je puno ostrva i poluostrva na kojima se nalaze tragovi burne istorije i vrijedna kulturna baština: Žabljak (XV v.) - prijestonica nekadašnje Zete, Lesendro - tvrđava na stijeni usred jezera, tvrđava Grmožur itd.

Tvrđava Grmožur Izuzetnu grupu kulturnog nasleđa čini tradicionalno narodno

graditeljstvo, stara nenaseljena i zapuštena ribarska naselja, smještena na samoj obali jezera, Raduš, Krnjice, Poseljani, Karuč, u kojima se nekada stanovalo i živjelo od ribarenja.

Sa velikim brojem biljnih i životinjskih vrsta, velikim brojem ostrva, manastira, crkava i džamija, Nacionalni park Skadarsko jezero predstavlja prirodni park, most gdje se sreću tri kulture, prostor sa velikom ekspanzijom turizma, eko turizma, seoskog i nautičkog turizma, prostor sa razvijenim umjetničkim koloni-jama, kupalištima, prostor idealan za posmatranje ptica, izlete biciklom, vožnje kajakom, čunovima itd.

6

Skadarsko jezero (osnovne karakteristike)

Dužina Skadarskog jezera 44 km Širina Skadarskog jezera 14 km

Ukupna dužina obale Skadarskog jezera 207 km Dužina dijela obale Skadarskog

jezera koji pripada RCG 149.5 km

Ukupna površina Skadarskog jezera 372.3 km2 Površina dijela Skadarskog

jezera koji pripada RCG 229.8 km2

Dužina državne granice prema Republici Albaniji 38 km Srednja dubina Skadarskog jezera 5.01 m

Prvi turisti koji su organizovano posjetili Skadarsko jezero bili

su Česi za koje je 1890. godine organizovan izlet brodom ''Danica'' do ostrva Beška. Još 1902. godine firma ''The Anglo-Montenegrin trading Company LTD'' svojim parobrodom ''Danica'' održavala je redovnu brodsku liniju Rijeka Crnojevića-Virpazar-Plavnica-Skadar.

Rijeka Crnojevića Kao nastavak tradicije stare preko sto godina Republika Crna

Gora je pokrenula inicijativu za ponovno uspostavljanje trajektne linije Virpazar-Skadar, kao jedan od vidova razvoja turizma, trgovine i drugih privrednih djelatnosti Republike.

7

SISTEM POMORSKIH OZNAKA

LATERALNE OZNAKE

Lateralne oznake se koriste za označavanje lijeve i desne strane plovnog puta ili kanala slijedeći ''konvencionalni pravac označavanja''.

Konvencionalni pravac označavanja mora biti prikazan u odgovarajućim navigacionim publikacijama i definiše se kao opšti pravac koji brod slijedi kada se približava luci, rijeci, ušću ili nekom drugom plovnom putu dolazeći sa otvorenog mora.

Virpazar

U Zoni A, kojoj pripada Republika Crna Gora, lijeva strana plovnog puta se označava crvenom oznakom (valjak, plutača sa stubom ili motka) i odgovarajućim svijetlom crvene boje, dok se desna strana plovnog puta označava zelenom oznakom (valjak, plutača sa stubom ili motka) i odgovarajućim svjetlom zelene boje.

8

Virpazarski kanal Ako se plutače lijeve i desne strane (valjkaste i čunaste) ne

mogu dobro razlikovati, preporučuje se, ako je to moguće, postaviti znak na vrhu.

Dnevne oznake u kanalima

Ako su oznake strana kanala označene brojevima ili slovima, njihov redoslijed treba da slijedi ''konvencionalni pravac označavanja''.

9

PLOVIDBA NA SKADARSKOM JEZERU

Skadarsko jezero je plovno sa dubinom do 4 metra gaza osim u Virskom i Riječkom kanalu gdje je dubina ograničena za vrijeme niskog vodostaja.

Dubine u kanalima su različite i kreću se od 4 do 1.8 metara. Dubine opadaju u dijelu kanala koji se približava obali.

Plovidba Skadarskim jezerom generalno se ocijenjuje kao bezbjedna mada nije izvršen detaljan premjer dubina.

Karakteristično je da nema izraženih opasnosti od podvodnih hridina koje bi bile nepoznate za voditelja čamca odnosno zapovjednika jahte i koje bi mogle ugroziti plovidbu.

Jedna od plutača na ulazu u Virski kanal

Ipak treba biti oprezan i ploviti uobičajenim rutama i predjelima koji se svakodnevno koriste.

10

VIRSKI KANAL

Sam kanal na prilazu Virpazaru obilježen je svjetlosnom signalizacijom i dnevnim oznakama neposredne opasnosti – stubovima duž plovnog puta.

Sama dužina Virskog kanala iznosi 2.000 metara. Prilaz virpazarskom kanalu obilježen je usamljenom

plutačom crvene boje koja tokom noći ima crveni svjetlosni bljesak svakih 5 sekundi.

Vidljivost plutače je 2.000 metara u uslovima dobre vidljivosti.

Pozicija plutače je oko 500 metara južno od željezničko-drumskog mosta između Vranjine i Virpazara.

Na udaljenosti od oko 500 metara od te plutače, u pravcu jugozapada, na samom ulazu u Virski kanal, nalaze se crvena i zelena plutača koje označavaju početak kanala.

Plutače noću imaju svjetlosni bljesak i to: plutača sa desne strane na ulazu u kanal zeleni, a plutača sa lijeve strane crveni svjetlosni bljesak.

Duž kanala postoje dnevne signalne oznake neposredne opasnosti – stubovi bojadisani na desnoj strani zelenom bojom čiji se vrhovi završavaju kupom, a na lijevoj strani stubovi bojadisani crvenom bojom čiji se vrhovi završavaju kvadratom.

Na stubovima je postavljena reflektujuća SOLAS traka koja tokom noći pri slaboj svjetlosti daje odsjaj i tako upozorava na približavanje plovidbenoj oznaci.

Traka je postavljena u vidu prstena i to na desnoj strani dva prstena a na lijevoj strani jedan prsten.

Ukupan broj oznaka neposredne opasnosti u Virskom kanalu iznosi 16 crvenih i 11 zelenih oznaka.

11

Virski kanal

12

ŽELJEZNIČKO-DRUMSKI MOST NA JEZERU

Ovaj most se nalazi između Vranjine i Virpazara i glavna je saobraćajnica za drumski i željeznički saobraćaj.

Željezničko-drumski most

Plovni put od Virpazara prema Rijeci Crnojevića prolazi

ispod pomenutog mosta. Visina mosta nad jezerom pri visokom vodostaju je 4 metra.

Prolaz ispod mosta sa južne strane obilježen je zelenim

kvadratom na desnoj strani, a crvenim trouglom na lijevoj strani mosta. Prolaz ispod mosta sa sjeverne strane obilježen je identično kao sa južne.

Širina plovnog puta ispod mosta iznosi 40 metara.

13

RIJEČKI KANAL

Kanal prema Rijeci Crnojevića je označen identično kao i Virski s tim što je na ulazu tj. početku kanala postavljena jedna crvena plutača koja noću daje crveni bljesak svako 5 sekundi i čija je vidljivost oko 2.000 metara.

Početak kanala prema Rijeci Crnojevića nalazi se sjevero-

zapadno od željezničko-drumskog mosta na udaljenosti od oko 4.700 metara dok sama dužina Riječkog kanala iznosi 11.500 metara.

Kanal karakteriše puno krivina koje su pregledne i dovoljno

prostrane za siguran manevar prilikom okreta plovila.

Plutača na ulazu u Riječki kanal

Ukupan broj oznaka neposredne opasnosti u Riječkom

kanalu iznosi 46 crvenih i 38 zelenih oznaka.

14

Riječki kanal

15

PROPISI KOJI SE MORAJU ISPUNITI ZA PLOVILA

Svaki plovni objekat koji se koristi za plovidbu na Skadarskom jezeru mora biti upisan u upisnik čamaca Lučke kapetanije Bar – ispostava Virpazar. Mogu se koristiti i plovni objekti upisani u drugim Lučkim kapetanijama - ispostavama ako za to posjeduju urednu dokumentaciju.

Plovni objekti koji vrše prevoz putnika moraju imati Svjedočanstvo o sposobnosti broda/čamca za prevoz putnika izdato od Uprave pomorske sigurnosti Republike Crne Gore.

Lice koje upravlja plovnim objektom mora kod sebe imati Ovlaštenje o osposobljenosti za upravljanje predmetnim plovilom. Na plovilu ne smije biti veći broj lica od broja navedenog u ispravama tog plovnog objekta.

VAŽNI BROJEVI TELEFONA

U slučaju opasnosti ili bilo koje potrebe vezano za sigurnost plovidbe voditelj broda/čamca može zatražiti pomoć na telefone institucija koje navodima:

Ime: Telefon: Mobilni:

Uprava pomorske sigurnosti Bar 085/313-241 067 642 179 Tehnički inspektorat Tivat 082/671-252 069 333 252

Koordinacioni centar traganja i spašavanja na moru (MRCC Bar) 9833 067 642 179

Sekretarijat Koordinacionog tijela obalske straže RCG – Bar 085/312-790 067 284 162

Komanda Plovne jedinice MUP-a RCG – Podgorica 081/247-689 067 284 162

Plovna jedinica MUP-a Podgorica (Skadarsko jezero) 067 284 193

Služba za vanredne situacije i civilnu bezbjednost RCG – Podgorica 112 067 284 499

Lučka kapetanija Bar 085/312-733 069 290 274 Lučka ispostava Virpazar 081/711-126 069 290 278

Nacionalni park Skadarsko jezero 081/658-071 067 500 908 Lovočuvarska služba 069 448 823

Turistička organizacija Bar 085/311-633 069 039 200

16

KARAKTERISTIČNE VREMENSKE PRILIKE

NA SKADARSKOM JEZERU

Jadranski toplotni uticaji prodiru Bojanom, te je klima blaga u priobalnom dijelu Skadarskog jezera i pogotovo u Crmničkom polju.

Grebeni planinskih vijenaca i više planine Sutormana, Rumije i Lisinja imaju odlike planinsko-mediteranske klime. Služe kao bedem koji štiti od prodora hladnih i suvih sjevernih i sjeveroistočnih vjetrova u priobalni pojas.

Pojas Skadarskog jezera ima odlike jadranske klime s jakim uticajima kontinentalne, sa znatnim oscilacijama temperature, jer je uticaj visine jače izražen na pobrđima prema jezeru, nego na padinama prema moru.

Skadarsko jezero

Vremenski uslovi na Skadarskom jezeru zavise od godišnjeg doba.

U periodu maj-oktobar vremenski uslovi su stabilni bez jakih vjetrova, magle i slično.

U jesenjem i zimskom periodu česti su sjeverni vjetrovi (Bojanac) i južni vjetrovi (Primorski jugo) koji stvaraju talase do 3 metra visine opasne za plovidbu. U tom periodu treba voditi računa da se na plovidbu krene sa opremom i sredstvima veze – telefonom kako bi se na vrijeme mogla zatražiti pomoć

17

Izdaje:

Uprava pomorske sigurnosti Bar

Pripremili:

Rakočević Kap. Krsto Direktor Uprave pomorske sigurnosti

Stojanović Olivera, dipl. ing. pom.

Načelnik Odsjeka pomorske signalizacije Uprava pomorske sigurnosti

Ratković Kap. Predrag

Načelnik Odsjeka traganja i spašavanja na moru Uprava pomorske sigurnosti

Tiraž:

300 primjeraka

Štampa:

“CICERO” Cetinje

18