res in commercio 11/2010
TRANSCRIPT
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
1/28
listopad 2010(numer 9/2010)
Res in Commercio jest miesicznikiem
wydawanym przez Kancelari Tomczak
i Partnerzy. Czasopismo - Biuletyn
Informacyjny - powstao w 2002 roku
jako wewntrzny informator monitoru-
jcy zmiany prawa gospodarczego
w Polsce. Nastpnie przeksztacilimy
Biuletyn w wydawnictwo adresowa-
ne przede wszystkim do Klientw
Kancelarii, nadajc mu dojrza form
graficzn. Z pocztkiem 2010 roku Kan-
celaria zdecydowaa o wydawaniu mie-
sicznika, ktrego treci s pogldy
prawnikw Kancelarii powstae na tle
prowadzonych spraw.
Pomimo najcilej praktycznego nastawie-
nia teksty zamieszczone w Res in Commercio
nie s opiniami prawnymi, ktre mogyby
by zastosowanewprost i bez dodatkowej
weryfikacji stanu faktycznego, za pogldy
wyraane na amach miesicznika stanowi
jedynie stanowisko ich autorw.
S p i s t r e c i :
Szanta 6
Jakub Pietrasik
Dychotomia 9
Katarzyna Kryla
Trata 12Szymon Kaczmarek
Inspektor, inynier, nadzr 14
Pawe Baraski
Spka komandytowa. Instrukcja obsugi (cz dziewita) 18
Katarzyna Bielat, Inga Doowy, Wioletta Januszczyk,
Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Micha Tomczak
Streszczenia tekstw 27
Summary 28
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
2/28
2 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
(Prawo konstytucyjne)
Europejskie zmiany
w KonstytucjiW dniu 12 listopada 2010 roku Prezy-
dent Bronisaw Komorowski zoy w Sejmie
projekt ustawy o zmianie Konstytucji. Zmiany
wi si z czonkostwem Polski w Unii Eu-
ropejskiej.
Projekt wprowadza do Konstytucji nowy
Rozdzia Xa Czonkostwo Rzeczypospolitej
Polskiej w Unii Europejskiej. Przewidziano
tam m.in. moliwo szybszego wprowa-
dzania przepisw unijnych do polskiego
prawa odstpiono w tym zakresie od
tzw. zasady dyskontynuacji i umoliwiono
kontynuowanie prac nad projektem przez
parlament wybrany w kolejnych wyborach
do tej pory nowo wybrany Sejm nie rozpa-
trywa projektw wniesionych w poprzedniej
kadencji.
Zmiany dotycz rwnie wprowadzenia
euro oraz rozwizania Rady Polityki Pieni-
nej i wykrelenia przepisw o emisji pieni-
dza przez Narodowy Bank Polski funkcj
t przej ma Europejski Bank Centralny,
ktrego czci stanie si NBP.
Projekt obejmuje take przepisy doty-
czce wystpienia Polski z Unii Europejskiej.
Moliwo tak przewiduje ju obecnie Trak-
tat Lizboski. Wedug prezydenckich zaoe,
o sposobie wystpienia z Unii decydowaby
Sejm wikszoci 2/3 gosw w obecnoci
co najmniej poowy ustawowej liczby posw
oraz Senat bezwzgldn wikszoci gosw
w obecnoci co najmniej poowy ustawowej
liczby senatorw lub obywatele w referen-
dum oglnokrajowym. Po uzyskaniu takiej
zgody Rada Ministrw miaaby notyfikowa
Unii Europejskiej zamiar wystpienia z jej
struktur. Ratyfikacja umowy midzynarodo-
wej okrelajcej warunki wystpienia z Unii
Europejskiej, w szczeglnoci te gospodar-
cze i finansowe, wymagaaby z kolei zgody
wyraonej w ustawie lub w referendum
oglnokrajowym.
(Prawo podatkowe)
Opodatkowanie tzw. pro-gramw motywacyjnych
W 2011 roku wraz z wejciem w ycie
nowelizacji ustawy o podatku od osb fizycz-
nych (ustawy o PIT) zmieni si zasady opo-
datkowania tzw. programw motywacyjnych.
Programem motywacyjnym jest nabywanie
przez pracownikw akcji lub opcji na akcje
bezpatnie lub po cenach korzystniejszych
ni rynkowe.
Do tej pory takie programy opodatkowane
byy dwukrotnie zarwno w chwili obj-
cia akcji lub opcji na akcje jak i w momencie
ich zbycia. Objcie byo opodatkowywane
jako przychd ze stosunku pracy, natomiast
zbycie papierw jako dochd z kapitaw
pieninych. Tego typu rozwizanie byo
niekorzystne dla pracownikw korzystajcych
z programw motywacyjnych, gdy warto
podatku moga przerosn warto bonifikaty
udzielonej pracownikowi na papiery warto-
ciowe. Rwnie i firmy oferujce akcje lub
opcje na akcje pracownikom obcione byy
obowizkiem dwukrotnego odprowadzania
zaliczek na podatek.
Po nowelizacji przepisw, sytuacja ma ulec
zmianie programy motywacyjne bd
opodatkowanie tylko raz w momencie
sprzeday papierw. W dotychczasowym
art. 24 ust. 11 ustawy o PIT zwolnienie
z podwjnego opodatkowania dotyczy
bdzie jedynie nowych akcji ktre byy
obejmowane w nowej emisji. Natomiast
obecnie przepis dotyczy rwnie papierw
nabywanych a wic takich, ktre zostay
wyemitowane wczeniej.
Podkrelenia jednak wymaga, e zmiana
ta obejmuje jedynie akcje spek, majcych
siedzib w Unii Europejskiej lub na terenie
Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Nie
bd wic ni objte na przykad spki z sie-
dzib w Stanach Zjednoczonych. Ponadto
nowe zasady dotycz tylko spek akcyjnych
i nie znajduj zastosowania do udziaw
w spkach z ograniczon odpowiedzial-
noci.
(Prawo farmaceutyczne)
Nowe ograniczenia re-klamy produktw leczni-czych
W dniu 27 wrzenia 2010 roku odbyo
si pierwsze czytanie rzdowego projektu
ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceu-
tyczne. Tego samego dnia projekt skierowa-
no do Komisji Zdrowia.
Nowelizacja przewiduje nowe ogra-
niczenia w reklamie lekw i innych pro-
duktw leczniczych. Projekt wprowadza
zakaz reklamy produktw dopuszczonych
do obrotu bez koniecznoci uzyskania
pozwolenia chodzi o produkty leczni-
cze sprowadzone z zagranicy, ktrych
zastosowanie jest niezbdne dla ratowania
ycia lub zdrowia pacjenta. Zakaz reklamy
produktw dopuszczonych do obrotu bez
koniecznoci uzyskania pozwolenia nie ma
jednak charakteru bezwzgldnego. Spod
jego zakresu wyczona zostaa korespon-
dencja obejmujca materiay informacyjne
o charakterze niepromocyjnym, niezbdne
do udzielenia odpowiedzi na pytania dotycz-
ce konkretnego produktu leczniczego te nie
bd uznawane za reklam.
Projekt przewiduje ponadto, e rekla-
ma produktw leczniczych, ktra obejmuje
konkursy, losowanie nagrd lub inne dzia-
ania, ktrych wynik zaley od przypadku,
bdzie moga by kierowana wycznie do
podmiotw uprawnionych do wystawiania
recept lub prowadzcych obrt wyrobami
medycznymi, tj. do lekarzy i aptek, nie za
do samych pacjentw.
W nowelizacji wprowadzono rwnie
definicj sprzeday wysykowej. Za tak
uwaana bdzie umowa sprzeday pro-
duktw leczniczych zawierana z pacjentem
bez jednoczesnej obecnoci obu stron, przy
wykorzystywaniu rodkw porozumiewania
si na odlego. Wprowadzenie definicji wy-
jani wtpliwoci co do interpretacji art. 68
ust. 3 ustawy Prawo farmaceutyczne, przez
co sprzeda wysykowa lekw na recept
bdzie niemoliwa.
(Prawo administracyjne)
Mniej dobrych planwzagospodarowania prze-strzennego
W dniu 21 padziernika 2010 roku wesza
w ycie nowelizacja ustawy z dnia 25 czerw-
ca 2010 roku o planowaniu i zagospodaro-
waniu przestrzennym (Dz.U. nr 130, poz.
871) autorstwa komisji Przyjazne pastwo.
Nowe przepisy maj uproci zasady uchwa-
lania miejscowych planw zagospodarowania
przestrzennego i przypieszy ich tworzenie
w duych miastach.
Nowelizacja skraca z dwunastu do dziewi-
ciu miesicy czas, na jaki gmina moe zawie-
si postpowanie w przedmiocie wydania
warunkw zabudowy, jeeli rozpocza ju
prace nad miejscowym planem zagospodaro-
wania przestrzennego. Przewiduje take, e
wnioski skadane przez mieszkacw gminy
N O T I T I A
WIADOMOCI
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
3/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 3
(z ich propozycjami, co powinien uwzgld-
nia nowy plan) bd rozpatrywane na
etapie sporzdzania projektu planu, a nie,
jak byo do tej pory, przed rozpoczciem
prac nad nim.
Dodatkowo, rada gminy bdzie uchwalaa
miejscowy plan po stwierdzeniu, e nie
narusza on ustale studium zagospodaro-
wania, a nie jak byo do tej pory po
sprawdzeniu, czy s one zgodne z jego
ustaleniami. Dotychczasowe sformuowanie
czsto powodowao cakowit niemoliwo
uchwalenia planu, gdy trudno byo ustali,
czy proponowane w planie rozstrzygnicie
jest zgodne ze studium w przypadku, gdy
w ogle nie byo w studium okrelone.
Co wicej, nowelizacja przewiduje, e
miejscowe plany bd obejmoway take
tereny zamknite bdce w gestii ministra
waciwego ds. infrastruktury. Chodzi wic
gwnie o tereny kolejowe. Do tej pory do-
chodzio do kuriozalnych sytuacji, w ktrych
przygotowywano plan w celu budowy drogi,
ale nie uwzgldnia on wiaduktu kolejowego
nad drog, poniewa zaliczao si go do ob-
szaru zamknitego.
(Prawo telekomunikacyjne)
Nowelizacja PrawaTelekomunikacyjnego
W dniu 29 padziernika 2010 roku Sejm
przyj poprawk Senatu do uchwalonej
w dniu 8 padziernika 2010 roku ustawy
wprowadzajcej zmiany w prawie teleko-
munikacyjnym. Teraz nowelizacja czeka ju
tylko na podpis Prezydenta.
Uchwalone zmiany dotycz moliwoci
ustalania szczegowych warunkw regu-
lacyjnych. Operatorzy bd mogli zoy
wniosek do Prezesa Urzdu Komunikacji
Elektronicznej, na podstawie ktrego bd
mogli si zobowiza do okrelonych zacho-
wa zwizanych z wykonywan dziaalnoci
telekomunikacyjn.
Obowizujce obecnie unormowania
prawne nie reguluj moliwoci dobrowol-
nego zobowizania si przez przedsibiorc
telekomunikacyjnego. Nowelizacja ma to
zmieni.
Szczegowe warunki regulacyjne bd
wynikiem porozumienia przedsibiorcy
i Prezesa UKE. Przed jego zatwierdzeniem
organ bdzie mg da wyjanie od
operatora oraz zasiga opinii ekspertw
i biegych odnonie proponowanych posta-
nowie. Pozytywne rozstrzygnicie bdzie
mogo nastpi tylko w przypadku zgodno-
ci szczegowych warunkw z przepisami
prawa i naoonymi na przedsibiorc
obowizkami. Decyzja o zatwierdzeniu lub
odmowie zatwierdzenia szczegowych wa-
runkw powinna zosta wydana w cigu 90
dni od dnia zoenia wniosku. Bdzie od niej
przysugiwa odwoanie do Sdu Okrgowe-
go w Warszawie sdu ochrony konkurencji
i konsumentw.
Ponadto nowelizacja przewiduje moli-
wo naoenia kary pieninej na operato-
ra, ktry nie wywizuje si z obowizkw
wynikajcych ze szczegowych warunkw
regulacyjnych.
Nowe przepisy wejd w ycie po upywie
14 dni od dnia ich ogoszenia.
(Prawo upadociowe i naprawcze)
Planowana zmiana usta-wy Prawo upadociowei naprawcze
W zwizku z orzeczeniem Trybunau Kon-
stytucyjnego z dnia 10 listopada 2009 roku
o sygnaturze P 88/08 rozpoznawany jest
projekt nowelizacji ustawy Prawo upadocio-
we i naprawcze, w ktrym Trybuna Konsty-
tucyjny uzna, e obecne brzmienie artykuu
28 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo
upadociowe i naprawcze (tekst jednolity Dz.
U. z 2009 roku, Nr 173, poz. 1361), dalej
jako Prawo upadociowe zgodnie z kt-
rym wniosek dunika o ogoszenie upadoci
nieodpowiadajcy wymogom okrelonym
w ustawie lub nienaleycie opacony zwraca
si bez wzywania o uzupenienie lub opace-
nie wniosku jest niezgodne z Konstytucj.
Projekt nowelizacji przewiduje nastpu-
jce brzmienie artykuu 28 Prawa upado-
ciowego: Wniosek o ogoszenie upadoci
nieodpowiadajcy wymogom okrelonym
lub nienaleycie opacony zwraca si bez
wzywania o uzupenienie lub opacenie
wniosku, jeeli zosta on zgoszony przez
wnioskodawc reprezentowanego przez
adwokata lub radc prawnego.
Tym samym stanowi on realizacj wymo-
gw zawartych w orzeczeniu Trybunau
Konstytucyjnego zgodnie z ktrym istnieje
konieczno rnicowania sytuacji: jednej
w ktrej wniosek o ogoszenie upadoci
zosta zoony przez dunika dziaajcego
samodzielnie i drugiej w ktrej wniosek
o ogoszenie upadoci zostaje zoony przez
dunika reprezentowanego przez fachowe-
go penomocnika prawnego.
Obecna regulacja przewiduje dla po-
wyszych dwch sytuacji t sam sankcj
w przypadku w ktrym wniosek ma jakie
braki nastpuje zwrot wniosku bez we-
zwania do jego uzupenienia lub opacenia.
Zwrcony wniosek natomiast nie wywouje
skutkw prawnych, co znaczy, e zaduony
przedsibiorca nie zainicjowa skutecznie po-
stpowania o ogoszenie upadoci. Pomimo
braku zakazu ponownego zoenia wniosku
o ogoszenie upadoci, jeli okae si, e
min waciwy termin do jego zoenia, to
takie dziaanie nie usuwa skutkw zwrcenia
wczeniej zoonego wniosku. Uchybienie
temu terminowi za grozi dunikowi odpo-
wiedzialnoci odszkodowawcz, czy nawet
zakazaniem mu przez sd prowadzenia dzia-
alnoci gospodarczej.
Projekt nowelizacji ustawy Prawo upado-
ciowe jest obecnie rozpoznawany przez
Senat.
(Prawo medyczne)
Odszkodowanie za bdymedyczne
Projekt nowelizacji ustawy o prawach
pacjenta przygotowany przez Ministerstwo
Zdrowia wprowadza moliwo dochodze-
nia odszkodowa z tytuu bdw medycz-
nych bez koniecznoci wystpowania na
drog sdow. Nowelizacja stanowi cz
pakietu ustaw zdrowotnych zapowiadanego
przez Ministerstwo Zdrowia.
Projektowane przepisy umoliwi pa-
cjentom uzyskanie odszkodowania w cigu
okoo siedmiu miesicy. W chwili obecnej
jedyn drog dochodzenia odszkodowania
lub zadouczynienia przez poszkodowa-
nego pacjenta jest, trwajcy zwykle kilka lat,
proces sdowy.
Zgodnie z projektem wniosek o ustalenie
bdu medycznego bdzie mona skierowa
do specjalnej wojewdzkiej komisji, w ktrej
skad wejd specjalici z dziedzin medycyny
i prawa, czonkowie wskazani przez orga-
nizacje dziaajce na rzecz praw pacjenta,
ministra waciwego do spraw zdrowia
i Rzecznika Praw Obywatelskich.
Wniosek wnosi si w terminie roku od dnia,
w ktrym poszkodowany skadajcy wniosek
dowiedzia si o zakaeniu, uszkodzeniu ciaa
lub rozstroju zdrowia albo nastpia mier
pacjenta (w takiej sytuacji wniosek skada
rodzina zmarego pacjenta), jednak termin
ten nie moe by duszy ni 3 lata od dnia,
N O T I T I A
WIADOMOCI
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
4/28
4 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
w ktrym nastpio zdarzenie wywoujce
szkod.
W myl projektowanych przepisw po-
szkodowany zamiast odszkodowania bdzie
mg dochodzi renty. Pacjenci ubiegajcy
si o odszkodowanie bd mogli uzyska
do 300 000 zotych w przypadku mierci
pacjenta (dla spadkobiercy) i do 100 000
zotych w przypadku uszczerbku na zdrowiu.
Z kolei wysoko renty moe wynie do
3 000 zotych.
ORZECZNICTWO
(Prawo prasowe)
Wyrok TK - Zakaz publi-kacji to nie cenzura
W dniu 9 listopada 2010 roku Trybuna
Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika
Praw Obywatelskich dotyczcy zgodnoci art.
755 2 Kodeksu postpowania cywilnego
z Konstytucj. Trybuna orzek, e art. 755
2 Kodeksu postpowania cywilnego
w zakresie, w jakim zezwala na bezterminowe
ustanowienie zakazu publikacji w sprawach
przeciwko rodkom spoecznego przekazu
o ochron dbr osobistych, jest niezgodny
z art. 14 oraz art. 54 ust. 1 w zw. z art. 31
ust. 3 Konstytucji.
W swoim wniosku, Rzecznik Praw Oby-
watelskich podnosi, i przepis Kodeksu
postpowania cywilnego wprowadza zakaz
publikacji jako zasad od ktrej sd moe
odstpi tylko, gdy przemawia za tym wany
interes spoeczny. Z art. 755 2 Kodeksu
postpowania cywilnego wynika bowiem,
i wany interes publiczny jest interesem
nadrzdnym wobec potrzeby ochrony dbr
osobistych jednostki. Przepis ten, zdaniem
Rzecznika Praw Obywatelskich, wprowadza
ograniczenie wolnoci sowa w zakresie
naruszajcym podstawy demokratycznego
pastwa prawnego. Nadto zwrcono uwa-
g, i sd wydaje takie postanowienie na
posiedzeniu niejawnym, w zwizku z czym,
pozwany nie ma moliwoci przedstawi
swoich racji, jakimi kierowa si publikujc
okrelone informacje. W sprawie pojawi si
take pogld, i przepis ten pozwala niejako
na wprowadzenie cenzury prewencyjnej, kt-
ra zgodnie z Konstytucj jest zakazana.
Trybuna Konstytucyjny nie zgodzi si
z ostatnim argumentem i uzna, ze obecne
przepisy nie pozwalaj na cenzur prewen-
cyjn. Wedug Trybunau, art. 755 2 Ko-
deksu postpowania cywilnego zezwala s-
dowi na wprowadzenie zakazu publikacji tylko
w wyjtkowych przypadkach, a faktyczne
ograniczenie wolnoci prasy moe by nao-
one przez sd jedynie w konkretnej relacji
prawno-procesowej.
Trybuna orzek jednak, e istniejcy przepis,
zezwalajc na wprowadzenie zabezpieczenia
w postaci zakazu publikacji informacji na czas
nieograniczony, narusza przepisy Konstytucji.
Nie jest bowiem dopuszczalne, aby zakaz pu-
blikacji przerodzi si w zakaz o charakterze
trwaym. Ponadto, wprowadzenie obowiz-
ku okrelenia ram czasowych dla takiego
zakazu byoby zasadne z racji wyelimino-
wania przewlekoci postpowania w sdach
w sprawach o ochron dbr osobistych. Wo-
bec tego, Trybuna swoim wyrokiem naoy
na ustawodawc obowizek wprowadzenia
regulacji dyscyplinujcych sdy.
Wykonanie wyroku odroczone zostao na
okres 15 miesicy od dnia publikacji wyroku
Trybunau w Dzienniku Ustaw.
Niewtpliwie wyrok bdzie mia wpyw na
wznowienie postpowa wytoczonych prze-
ciwko rodkom masowego przekazu, wobec
ktrych orzeczony zosta bezterminowy zakaz
publikacji. Nadto wyrok bdzie podstaw do
domagania si odszkodowa za straty finan-
sowe poniesione przez wydawcw.
(Prawo handlowe)
Zaniona cena zagraaaktywom spki
Sd Najwyszy w dniu 22 padziernika
2010 roku podj uchwa o sygnaturze III
CZP 69/10 zgodnie z ktr umowa sprzeda-
y prawa uytkowania wieczystego i wasno-
ci wzniesionych na nim budynkw zawarta
midzy spk kapitaow i jej prokurentem
jako kupujcym, w ktrej znacznie zaniono
cen sprzeday, jest inn podobn umow
w rozumieniu artykuu 15 1 ustawy z dnia
15 wrzenia 2000 roku Kodeks spek handlo-
wych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037), dalej jako
Kodeks spek handlowych lub Kodeks.
Powysze orzeczenie zapado na tle
nastpujcego stanu faktycznego: spka
z ograniczon odpowiedzialnoci zawara
z prokurentem spki umow sprzeday
uytkowania wieczystego gruntu oraz
wzniesionych na nim budynkw. Zwyczajne
Zgromadzenie Wsplnikw spki wyrazio
w formie uchway zgod na zawarcie ni-
niejszej umowy. Transakcja zostaa jednak
zakwestionowana przez wsplnika spki,
ktry wystpi przeciwko spce do sdu
z powdztwem w ktrym domaga si usta-
lenia niewanoci umowy.
Wsplnik podnosi, e umowa sprzeday
jest niewana w wietle artykuu 15 1
Kodeksu zgodnie z ktrym zawarcie przez
spk kapitaow umowy kredytu, poycz-
ki, porczenia lub innej podobnej umowy
z czonkiem zarzdu, rady nadzorczej, komisji
rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo
na rzecz ktrejkolwiek z tych osb wymaga
v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sdowe
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
5/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 5
zgody zgromadzenia wsplnikw albo walne-
go zgromadzenia, chyba e ustawa stanowi
inaczej. Nieuzyskanie tej zgody implikuje nie-
wano czynnoci, gdy zgodnie z artykuem
17 1 Kodeksu jeeli do dokonania czynnoci
prawnej przez spk ustawa wymaga uchwa-
y wsplnikw albo walnego zgromadzenia,
czynno prawna dokonana bez wymaganej
uchway jest niewana.
Co prawda w stanie faktycznym bd-
cym podstaw do podjcia uchway przez
Sd Najwyszy Zwyczajne Zgromadzenie
Wsplnikw wyrazio zgod na zawarcie
umowy sprzeday w formie uchway, jed-
nake uchwaa ta nie precyzowaa warunkw
ewentualnej umowy sprzeday, nie podano
nabywcy ani nie okrelono warunkw ce-
nowych. Dodatkowo umowa umoliwiaa
niezasadne uprzywilejowanie prokurenta,
czyli podmiotu objtego ograniczeniami
z art. 15 Kodeksu, gdy nieruchomo warta
1,5 miliona zotych zostaa sprzedana za 271
tysicy zotych.
Sd I instancji oddali powdztwo, jednak
wsplnik zoy apelacj przy ktrej rozpa-
trywaniu Sd II instancji powzi powane
wtpliwoci prawne i przedstawi je Sdowi
Najwyszemu. W pytaniu zoonym Sdowi
Najwyszemu Sd II instancji wskaza, e poj-
cie inna podobna umowa uyte w artykule
15 Kodeksu jest niejednolicie interpretowane
w doktrynie. Niektrzy uznaj, e chodzi
o wszelkie umowy nazwane jak i nienazwane,
ktre skutkuj faktycznym lub ewentualnym
zagroeniem aktyww spki. Inni natomiast
wskazuj, e pojcie to nie moe by rozu-
miane jako wszelkie umowy, ale tylko takie,
ktre wskazuj podobiestwo do umw
wymienionych w powoanym przepisie.
W odpowiedzi Sd Najwyszy podj
uchwa zgodnie z ktr umowa uytkowania
wieczystego gruntu i wasnoci wzniesionych
na nim budynkw zawarta pomidzy spk
kapitaow i jej prokurentem jako kupujcym,
w ktrej znacznie zaniono cen sprzeday
jest inn podobn umow w rozumieniu
artykuu 15 Kodeksu.
(Prawo ubezpiecze spoecznych)
Ubezpieczenie zdrowot-ne rolnikw
Trybuna Konstytucyjny w wyroku z dnia 26
padziernika 2010 roku (sprawa K 58/07)
orzek, e dotychczasowe zasady finanso-
wania skadek na ubezpieczenie zdrowotne
rolnikw s niezgodne z Konstytucj.
Postpowanie zostao wszczte w 2007
roku na skutek wniosku Rzecznika Praw Oby-
watelskich. Podnis on, e art. 86 ust. 2 usta-
wy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw
publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, ze
zm.) w zakresie, w jakim zobowizuje budet
pastwa do finansowania skadek na ubezpie-
czenie zdrowotne rolnikw bez wzgldu na
wysoko osiganych przez nich dochodw,
jest niezgodny z art. 32 w zwizku z art. 2
Konstytucji. Zgodnie z powyszym przepisem
rolnik i jego domownik nie pac skadek na
ubezpieczenie zdrowotne. Ustawodawca na-
oy obowizek ich finansowania na budet
pastwa, czyli w praktyce na pozostaych oby-
wateli. Rzecznik podkreli, e sprawiedliwo
wymaga, aby rnicowanie poszczeglnych
osb pozostawao w odpowiedniej relacji do
rnic sytuacji, w jakich si znajduj.
Trybuna podzieli pogld wnioskodawcy,
e z punktu widzenia analizowanych norm
prawnych rolnicy nie stanowi jednorod-
nej grupy spoecznej. Chodzi o okoo 1,3
miliona osb posiadajcych gospodarstwa
o powierzchni wikszej ni 1 hektar. Wrd
nich mona wyrni tych, ktrzy uzyskuj
dochody porwnywalne np. z dochodami
osb prowadzcych dziaalno gospodarcz
i odprowadzajcych skadk do Narodo-
wego Funduszu Zdrowia, grup rolnikw
posiadajcych gospodarstwa rolne o bardzo
duej powierzchni, a take wci jeszcze
pokan liczb rolnikw prowadzcych mae
gospodarstwa rolne o niskiej rentownoci,
yjcych na poziomie minimum egzystencji.
W zwizku z tym, e ich status ekonomiczny
jest zrnicowany maj oni rn ekono-
miczn i prawn moliwo uczestniczenia
w ponoszeniu ciarw publicznych zwiza-
nych z finansowaniem ochrony zdrowia.
Trybuna przypomnia, e art. 84 Konstytucji
statuujcy zasad powszechnoci ponoszenia
ciarw publicznych cznie z zasadami rw-
noci i demokratycznego pastwa prawnego,
skadaj si na pojcie sprawiedliwoci opo-
datkowania. Przepis art. 86 ust. 2 zaskaronej
ustawy, ktry w zamyle ustawodawcy mia
peni funkcj ochronn wobec najbiedniej-
szych rolnikw, jednoczenie bezpodstawnie
uprzywilejowa rolnikw osigajcych wyso-
kie dochody. Niesprawiedliwym jest, by
przerzuca obowizek ponoszenia ciarw
publicznych z osb zdolnych do ich ponosze-
nia na budet pastwa. Wobec powyszego
Trybuna uzna, e art. 86 ust. 2 w zwizku
z art. 86 ust. 1 pkt 1 w zakresie, w jakim
okrela zobowizanie budetu pastwa
do finansowania skadek na ubezpieczenie
zdrowotne wszystkich wskazanych w nim
rolnikw i ich domownikw, podlegajcych
ubezpieczeniu spoecznemu rolnikw z mocy
ustawy, prowadzcych dziaalno rolnicz
bez wzgldu na wysoko osiganych przez
nich przychodw, jest niezgodny z art. 32
ust. 1 w zwizku z art. 84 i art. 2 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.
Uznanie zaskaronego przez RPO przepisu
za niekonstytucyjny nakada na ustawodawc
obowizek dokonania szeregu zmian legislacyj-
nych w rnych aktach prawnych. W zwizku z
tym Trybuna Konstytucyjny odroczy utrat jego
mocy obowizujcej na 15 miesicy.
(Prawo cywilne)
Archiwum dlaTarnowskich
Sd Najwyszy w wyroku z 29 padzier-
nika 2010 roku (I CSK 637/09) potwierdzi,
e przepisy o reformie rolnej nie stanowiy
podstawy do nabycia przez pastwo wa-
snoci dokumentw nalecych do wacicieli
przejmowanych majtkw ziemskich.
Sprawa trafia do sdu na skutek pozwu Ry
Tarnowskiej. Wrd materiaw archiwalnych
przejtych przez pastwo w zwizku z refor-
m roln znalazy si dokumenty pochodz-
ce z Dzikowa, o ktrych zwrot Tarnowscy
bezskutecznie zabiegali od lat 50. ubiegego
wieku. W 2002 roku naczelny dyrektor archi-
ww pastwowych odrzuci wysunit przez
R Tarnowsk propozycj zawarcia umowy
depozytowej dotyczcej archiwum w Dziko-
wie twierdzc, e jest ono wasnoci Skarbu
Pastwa. Jako podstaw prawn wczenia
dzikowskich archiwaliw do pastwowego
zasobu archiwalnego wskazywano zarzdze-
nie ministra rolnictwa i reform rolnych z 1946
roku o materiaach archiwalnych w majtkach
przejtych na cele reformy rolnej wydane na
mocy upowanienia zawartego w dekrecie
o reformie rolnej z 1919 roku.
Ra Tarnowska w pozwie wniesionym
w 2003 roku domagaa si ustalenia, e mate-
riay archiwalne pochodzce z Dzikowa s jej
wasnoci, powoujc si na art. 189 Kodek-
su postpowania cywilnego. Powdka zmara
w 2005 roku, a w jej miejsce wstpio czterech
spadkobiercw. Sd I instancji w 2008 roku
ustali, e s oni wacicielami archiwaliw.
W orzeczeniu uznano, e art. 16 dekretu
z 1919 roku nie mia zastosowania w tej spra-
wie. Nie byo moliwe rwnie nabycie doku-
mentw przez zasiedzenie, poniewa Skarb
Pastwa posiada je w zej wierze. Sd II instancji
w peni zaaprobowa zdanie sdu I instancji.
Rwnie Sd Najwyszy odmwi przyznania
racji Skarbowi Pastwa.
v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sdowe
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
6/28
6 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
Coraz czciej sprawne funkcjonowanie
spek kapitaowych zakcane jest
przez wsplnikw lub akcjonariuszy,
ktrzy dziaajc wycznie we wasnym
interesie, podejmuj destrukcyjne dziaania wzgldem spki. Skrajnym przypadkiem
tego typu zachowa jest tak zwany szanta
korporacyjny.
Definicja
Istot szantau korporacyjnego jest wysuwanie przez wsplnika
lub akcjonariusza dania przyznania okrelonej korzyci w zamian
za odstpienie od dziaa destrukcyjnych w stosunku do spki.
W przewaajcej liczbie przypadkw powysze dziaania wi si
z instrumentalnym wykorzystywaniem prawa do zaskarania uchwa
zgromadze spek kapitaowych, dlatego te klasyczny przykad
szantau korporacyjnego odnosi si do groby niegodziwego wyko-
rzystania prawa do zaskarania uchwa.
Istota dziaania szantaysty
Szanta korporacyjny prowadzony jest co do zasady w celu osi-
gnicia korzyci majtkowych lub innych korzyci zwizanych z dzia-
alnoci spki, np. uprzywilejowania akcji/udziaw bd otrzymania
osobistych praw, dziki ktrym pozycja szantaysty w spce stanie si
mocniejsza (przykadowo prawa powoywania czonka zarzdu lub
rady nadzorczej, prawa zwoywania zgromadzenia wsplnikw lub
walnego zgromadzenia).
Szantaysta przede wszystkim grozi zaskareniem uchway zgroma-
dzenia spki. Przy tym jego wycznym celem jest wywarcie presji
na spk oraz uzyskanie jak najlepszej dla siebie pozycji w przyszych
negocjacjach dotyczcych okupu. Zatem najczciej gra szantay-
sty prowadzona jest jeszcze przed faktycznym wystpieniem do sdu
z powdztwem w przedmiocie uchylenia lub stwierdzenia niewa-
noci uchway.
Z drugiej strony szanta korporacyjny i negocjacje w celu wyci-
gnicia od spki okupu, mog toczy si ju po zaskareniu uchway
i wniesieniu powdztwa do sdu. Wwczas szantaysta oferuje
cofnicie pozwu, oczywicie odpatne, lub wyraa wol zawarcia
ugody, rwnie odpatnej. W tym przypadku jednak pamita naley,
e pozycja szantaysty jest stosunkowo mocna samo wejcie przez
niego na drog sdow moe wiadczy o tym, e jego determinacja
jest dua. Od strony procesowej powdztwo moe wiadczy o tym,
e istniej przynajmniej formalne podstawy do zaskarenia uchway,
a szantaysta ma realne szanse na powane zakcenie dziaalnoci
spki.
Szanta a zaskaranie uchwa
Szanta korporacyjny bierze swoje rdo z naduycia prawa do
zaskarania uchwa zgromadzenia wsplnikw w spce z ograniczon
odpowiedzialnoci lub walnego zgromadzenia w spce akcyjnej.
Prawo to, w swoim zaoeniu suy ma ochronie pozycji drob-
nych udziaowcw lub akcjonariuszy. Co wane, korzystanie z niego
w aden sposb nie jest uzalenione od iloci posiadanych udziaw
lub akcji. Jako prawo indywidualne, moe by wykorzystane nawet
przez akcjonariusza posiadajcego tylko jedna akcj, oczywicie przy
zastrzeeniu, e zostan spenione przesanki zaskarenia uchway
wymienione w Kodeksie spek handlowych.
Niemniej jednak, jak prawie kade prawo czy instytucja prawa,
prawo do zaskarania uchwa moe zosta wypaczone i uyte
w niewaciwy sposb, sprzeczny z jego celem i spoeczno-gospo-
darczym przeznaczeniem.
W tym miejscu naley rwnie zwrci uwag na instytucj nie-
jednolitego gosowania z akcji (art. 411(3) kodeksu), ktra rwnie
moe stanowi rdo dla szantau korporacyjnego. Zgodnie z jej
istot akcjonariusz jest uprawniony do niejednolitego gosowania
z posiadanych akcji na walnym zgromadzeniu, tj. posiadajc np. 100
akcji moe z 99 zagosowa za przyjciem danej uchway, a z jednej
akcji przeciwko.
Tym samym po zaprotokoowaniu jego sprzeciwu zgoszonego
z tej jednej akcji zostanie speniona formalna przesanka zaskarenia
uchway i dziki temu akcjonariusz, pomimo i gosowa za, to b-
dzie mia podstaw do ewentualnego wystpienia z powdztwem
o uchylenie lub stwierdzenie niewanoci uchway, a co za tym idzie
do dania przyznania mu specjalnych korzyci w zamian za niewnie-
sienie powdztwa.
Niezalenie od powyszego, podstaw dla szantau korporacyjnego
jest rwnie niska jako polskiego prawa, a zwaszcza obecno bar-
dzo duej iloci zwrotw i poj niedookrelonych, takich jakdobro
spki, interes spki, cel pokrzywdzenia akcjonariusza itp.
Co wicej, same przesanki zaskarania uchwa okrelone w art.
422 1 Kodeksu spek handlowych take nie s jednoznaczne,
a ich zakres znaczeniowy nie jest dookrelony.
J a k u b P i e t r a s i k
Szanta
Art. 422 Kodeksu spek handlowych
1. Uchwaa walnego zgromadzenia sprzeczna ze sta-
tutem bd dobrymi obyczajami i godzca w interes
spki lub majca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza
moe by zaskarona w drodze wytoczonego przeciwkospce powdztwa o uchylenie uchway.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
7/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 7
Wykadnia przesanek zaskarenia uchwa moe nastrcza trudnoci
oraz moe zachca do szantau korporacyjnego, poniewa te nie-
dookrelone warunki mog by spenione w bardzo wielu sytuacjach
faktycznych.
Publiczne najgroniejsze
Szanta korporacyjny jest niezwykle grony dla kadej spki kapi-
taowej, jednak szczeglnie wyranie jego destrukcyjny wpyw wida
na przykadzie spek publicznych, notowanych na giedzie papierw
wartociowych. Wynika to m.in. z atwoci uzyskania statusu akcjo-
nariusza takiej spki, anonimowoci poszczeglnych akcjonariuszy,
jak rwnie z faktu zwykle bardzo duego rozproszenia akcjonariatu
i braku wizi osobistej pomidzy akcjonariuszami.
Przede wszystkim szantaowana spka naraona jest na ogromne
straty finansowe bdce skutkiem szantau. Szanta zwykle opnia
rozwj spki oraz wstrzymuje jej procesy inwestycyjne. Co wicej,
szantaowana spka ponosi ryzyko utraty reputacji, tak przecie
wanej w obrocie. Naley pamita rwnie o ogromnym, nega-
tywnym wpywie szantau na sam spk i jej akcjonariuszy. Szanta
korporacyjny zwykle nie pozwala na sprawne zarzdzanie spk
i przyczynia si do znacznego wyduenia czasu trwania szeregu
czynnoci podejmowanych przez spk, naraajc j na znaczne
szkody z tym zwizane.
Narzdzia prawne suce do walki z szantaem korpo-
racyjnym
W polskim prawie istniej narzdzia prawne suce do walki
z szantaem korporacyjnym, cho niewtpliwie, wymagaj one
rozwinicia. Peni one przede wszystkim funkcj prewencyjn, jak
rwnie stanowi swoist sankcj nakadan na szantayst w przy-
padku niepowodzenia jego dziaa.
Jednoczenie nie wszystkie przedstawione poniej rodki prawne
mog by materialn podstaw roszcze wobec szantaysty. W duej
wikszoci s one bowiem rodkami perswazji wykorzystywanymi
w nieformalnych rozmowach z szantayst i prowadz do udarem-
nienia szantau. Celem ich ustanowienia jest wyeliminowanie nega-
tywnych skutkw nieuczciwego zaskarania uchwa, a tym samym
pozbawienie szantaysty konsekwencji prawnych wynikajcych z nie-
uczciwego zaskarania uchwa stanowicych zagroenie dla spki.
Naduycie prawa
Podstawowym rodkiem ochrony przed szantaem korporacyjnym
jest sawny i podstawowy dla systemu prawa cywilnego art. 5 Kodeksu
cywilnego.
Powysza regulacja niemale wprost odnosi si do sytuacji szantau
korporacyjnego, ktry przecie polega na korzystaniu z prawa do za-
skarania uchwa w sposb sprzeczny z jego spoeczno-gospodarczym
przeznaczeniem lub z zasadami wspycia spoecznego.
Niestety oparcie obrony przed szantaem korporacyjnym tylko
i wycznie na art. 5 Kodeksu cywilnego naley uzna za niewystar-
czajce. Jak bowiem wynika z orzecznictwa oraz pogldw przed-
stawicieli doktryny, przepis ten nie moe by samodzieln podstaw
nabycia czy utraty prawa podmiotowego, a jego celem jest jedynie
takie ograniczenie wykonywania prawa, aby nie zostao naruszone
spoeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa i zasady wspycia
spoecznego.
Wobec tego w walce z szantaem korporacyjnym naley zastosowa
inne przepisy ochronne zawarte w polskim prawie.
Odrbno postpowania rejestrowego
Pierwszym i podstawowym rodkiem walki z szantaem korpora-
cyjnym jest art. 423 1 kodeksu spek handlowych, odnoszcy si
wszake wycznie do spki akcyjnej. Przepis ten wprowadza zasad,
i zaskarenie uchway walnego zgromadzenia nie wstrzymuje auto-
matycznie postpowania rejestrowego.
Powyszy zapis niesie za sob bardzo doniose skutki. Osignity jest
niezwykle doniosy skutek praktyczny spka moe podejmowa
dalsze dziaania zmierzajce do zakoczenia procesu zapocztkowa-
nego uchwa walnego zgromadzenia (np. podwyszenia kapitau
zakadowego, ktre staje si skuteczne wzgldem spki dopiero
w momencie jego rejestracji), a postpowanie z zaskarenia uchway
jest prowadzone rwnolegle i tym samym nie wstrzymuje post-
powania rejestracyjnego (na przykadpodwyszeniowego).
Takie uksztatowanie procedury powoduje, e szantaysta zostaje
pozbawiony podstawowego argumentu jakim jest groba wstrzy-
mania procesw rozwojowych spki lub dziaa zmierzajcych do
pozyskania kapitau inwestycyjnego. Art. 423 1 kodeksu jest zatem
rodkiem perswazji wobec szantaysty, a spka powoujc si na ni-
niejszy przepis moe skutecznie zniechci nieuczciwego akcjonariusza
do podejmowania szantau.
Z drugiej strony zdanie drugie art. 423 1 kodeksu stanowi, e Sd
rejestrowy moe zawiesi postpowanie rejestrowe po przeprowadzeniu
rozprawy. Tym samym pozostawiono sdowi wyjcie awaryjne
polegajce na tym, e w razie gdyby powdztwo o uchylenie lub
stwierdzenie niewanoci uchway walnego zgromadzenia okazao
si uzasadnione, sd moe zawiesi postpowanie rejestrowe
i poczeka, a przed sdem procesowym zapadnie orzeczenie co do
zaskaronej uchway.
Wane, e sd przed moliwym zawieszeniem postpowania
rejestrowego ma obowizek przeprowadzenia rozprawy, na ktrej
oszacuje szanse wygrania sprawy przez zaskarajcego uchwa. Tym
samym sd w pewien sposb kontroluje, czy zaskarenie uchway jest
zasadne oraz czy nie zachodzi przypadek szantau korporacyjnego.
Art. 5. Kodeksu cywilnego
Nie mona czyni ze swego prawa uytku, ktry byby sprzeczny ze spoeczno-gospodarczym przezna-czeniem tego prawa lub z zasadami wspycia spo-ecznego. Takie dziaanie lub zaniechanie uprawnionegonie jest uwaane za wykonywanie prawa i nie korzystaz ochrony.
Art. 423 Kodeksu spek handlo-wych
1. Zaskarenie uchway walnego zgromadzenia nie
wstrzymuje postpowania rejestrowego. Sd rejestro-
wy moe jednake zawiesi postpowanie rejestrowe
po przeprowadzeniu rozprawy.
Art. 423 Kodeksu spek handlowych
2. W przypadku wniesienia oczywicie bezzasadnegopowdztwa o uchylenie uchway walnego zgromadze-nia sd, na wniosek pozwanej spki, moe zasdzi odpowoda kwot do dziesiciokrotnej wysokoci kosz-
tw sdowych oraz wynagrodzenia jednego adwokatalub radcy prawnego. Nie wycza to moliwoci docho-dzenia odszkodowania na zasadach oglnych.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
8/28
8 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
Przepis art. 423 2 Kodeksu spek handlowych daje sdowi moli-
wo naoenia swoistej kary finansowej na akcjonariusza, ktry wnis
powdztwo oczywicie bezzasadne.
Niniejszy przepis wykracza poza ramy ustanowione przez ogln
zasad postpowania cywilnego, tj. zasad odpowiedzialnoci finan-
sowej za wynik procesu (przegrywajcy pokrywa koszty procesu
poniesione przez wygrywajcego spraw) zwiksza on odpowie-
dzialno finansow powoda do do znacznej kwoty. Tym samym
szantaysta nie moe czu si bezkarny, a spka moe wykorzysta
powysz regulacj do zniechcenia szantaysty do podejmowania
nieuczciwych dziaa.
W praktyce przedmiotowy przepis nie odgrywa takiej roli, jak by
si mogo wydawa. Jego funkcja prewencyjna, a tym bardziej kom-
pensacyjna, nie jest zadowalajca, gdy warto szkody poniesionej
przez spk wskutek szantau korporacyjnego czsto wielokrotnie
przewysza kwot obliczan na podstawie niniejszego przepisu. Straty
finansowe ponoszone zwaszcza przez spki publiczne s znacznie
wiksze ni nawet dziesiciokrotno kosztw sdowych i wynagro-
dzenia penomocnika procesowego sigaj one milionw zotych
i bardzo czsto polegaj take na utracie reputacji, zatem nie maj
wymiaru czysto finansowego.
Dodatkowo ustawodawca uzaleni naoenie sankcji od spenienia
przesanki oczywistej bezzasadnoci powdztwa. Uycie tego wyraenia
nieostrego znacznie zmniejsza atrakcyjno omawianego przepisu ze
wzgldu na trudnoci interpretacyjne i dowodowe. Zgodnie z cy-
towanym przepisem samo np. stwierdzenie, e bezzasadno jest
prawdopodobna nie wystarcza. Z kolei dla oceny oczywistoci
naley bra pod uwag wzgldy obiektywne i analizowa konkretny
przypadek z punktu widzenia bezstronnego obserwatora.
Wydaje si, i niniejszy przepis odzyskaby swoj skuteczno
i mgby stanowi skuteczny rodek walki z szantaem korporacyjnym,
gdyby usun z niego przesank oczywistej bezzasadnoci i zastpi
j przesank subiektywn, tzn. gdyby wystarczajce byo udowodnie-
nie, i powdztwo o uchylenie, wzgldnie stwierdzenie niewanoci
uchway, zostao uyte w celu szantau korporacyjnego.
Trudnoci dowodowe nie odbiegayby w tym przypadku od zwykych
trudnoci wystpujcych przy dowodzeniu np. zej wiary czy zamiaru
pokrzywdzenia. Jednoczenie zaproponowane rozwizanie znacznie
uatwiaoby spce dochodzenie swoich praw rozszerzenie zakresu
przesanek przyczynioby si do wikszej uytecznoci niniejszego
przepisu oraz do czstszego jego stosowania.
Odpowiedzialno deliktowa
Niezalenie od rodkw przewidzianych w Kodeksie - ktre niestety
dotycz wycznie spki akcyjnej - walka z szantaem korporacyjnym
moe i powinna zosta oparta rwnie o art. 415 Kodeksu cywilnego
tworzcy oglne podstawy odpowiedzialnoci za wyrzdzon szkod.
Zatem spka, ju nie tylko akcyjna, ale rwnie spka z ograniczon
odpowiedzialnoci, na podstawie art. 415 moe dochodzi od szan-
taysty korporacyjnego odszkodowania w kwocie rzeczywicie od-
powiadajcej wysokoci poniesionej szkody, zarwno tej rzeczywistej
(damnum emergens), jak i utraconych korzyci (lucrum cessans).
Analizujc wic sytuacj spki, ktra jest szantaowana, naley
zawsze pamita, e to wanie art. 415 Kodeksu jest najwaniejsz
podstaw materialn do wysuwania roszczenia odszkodowawczego
wobec szantaysty i umoliwia wyegzekwowanie najwikszej sumy
odszkodowania, ktra przewysza kwot wskazan w kodeksie spek
handlowych, ograniczon do dziesiciokrotnej wysokoci kosztw
sdowych oraz wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego.
Przepis art. 415 Kodeksu peni zatem nie tylko funkcj prewencyjn
wykorzystywan w rozmowach z szantayst, ale stanowi rwnie
bezporednie narzdzie suce do wytoczenia powdztwa o napra-
wienie szkody wyrzdzonej przez szanta.
Sposoby porednie
Z punktu widzenia spki kapitaowej korzystanie ze rodkw
prawnych walki z szantaem korporacyjnym jest tak samo wane,
jak generalne zapobieganie sytuacjom dajcym moliwo szantau.
W zwizku z tym naley tak ksztatowa dziaania spki oraz jej
wewntrzny ustrj, aby nie dopuci do powstania okolicznoci
umoliwiajcych szanta.
Jednym z takich dziaa jest wprowadzenie do statutu lub umowy
spki zapisu dajcego moliwo podwyszenia kapitau zakadowego
bez koniecznoci podejmowania odrbnych uchwa w tym zakresie.
W spce z ograniczon odpowiedzialnoci naley zatem dopuci
moliwo podwyszenia kapitau na mocy dotychczasowych posta-
nowie umowy, a w spce akcyjnej inkorporowa do statutu posta-
nowienie o moliwoci podwyszenia kapitau zakadowego w ramach
kapitau docelowego. Dziki temu spka w procesie podwyszania
kapitau zakadowego nie jest naraona na szanta korporacyjny, po-
niewa podwyszenie kapitau nastpuje bez podejmowania uchway
w tym przedmiocie. Zatem narzdzie szantau, jakim jest nieuczciwe
wykorzystanie prawa do zaskarania uchwa, odpada, a spka przy-
najmniej w tej materii jest zabezpieczona.
Kolejnym przykadem eliminowania przyczyn szantau jest wyklu-
czanie ze spki udziaowcw mniejszociowych, dla ktrych dobro
spki i jej rozwj nie stanowi nadrzdnej wartoci. Dziki ich wy-
czeniu, np. w drodze przymusowego wykupu akcji (tzw. squeeze
out), niebezpieczestwo szantau korporacyjnego ulega znacznemu
zmniejszeniu, a sama spka skupia ludzi, ktrym przywieca wsplny
cel, tj. prowadzenie dziaa dla rozwoju spki, a przez to dla osi-
gnicia zysku.
Konkluzja
W praktyce szanta korporacyjny mimo wszystko czsto prowadzi
do zapacenia przez szantaowan spk okupu. Zwykle jest to
najprostsze i najszybsze wyjcie z sytuacji, zwaszcza wtedy, gdy czas
i sprawne dziaanie maj kluczowe znaczenie dla danego projektu.
Szantaysta za dostaje pienidze za nic, wic jest skonny znacznie
ograniczy swoje pierwotne wymagania.
Z drugiej strony jednak, dziki dziaaniom opisanym powyej, spka
moe si skutecznie broni przed szantaem oraz dochodzi swoich
roszcze w sytuacji, gdy szanta sta si faktem.
Wydaje si, e ugodowo spek wobec tego rodzaju dziaa,
lub te raczej niepodejmowanie czynnej akcji wobec nich stanowi
gwny powd, dla ktrego i w praktyce prawa i w doktrynie prawa
brak jest rozstrzygni w zakresie stosowania rodkw skierowanych
przeciwko szantaowi korporacyjnemu. I to pomimo, e potoczna
niesuszno dziaa szantaystw jest ju faktem notoryjnym a podej-
mowanie owych dziaa w zej wierze nie budzi wtpliwoci.
Jakub Pietrasik: prawnik, aplikant radcowski
przy Okrgowej Izbie Radcw Prawnych
w Warszawie; zajmuje si prawem
materialnym cywilnym i handlowym oraz
prawem procesowym.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
9/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 9
Z historii
Zgodnie z obowizujcymi przepisami prawnymioznaczeniem przedsibiorcy jest firma,natomiast oznaczeniem przedsibiorstwa s
wszystkie oznaczenia, ktre su identyfikacjiprzedsibiorstwa w znaczeniu przedmiotowym.Zalicza si do nich przede wszystkim nazwprzedsibiorstwa.
Przed nowelizacj Kodeksu cywilnego z 2003 roku podwjne okre-
lenie firma (nazwa), nazwa (firma) lub firma, nazwa pojawiao si
zarwno w treci przepisw prawnych jak i w literaturze.
Zakres znaczeniowy obu terminw nie by jasny. Czsto byy
one uywane zamiennie. Niektrzy przedstawiciele doktryny
stosowali pojcie firma jedynie w odniesieniu do spek pra-
wa handlowego, natomiast oznaczenia pozostaych podmiotw
okrelali terminem nazwa. Czsto posugiwano si wyrae-
niem nazwa przedsibiorstwa w znaczeniu firmy lub innego
oznaczenia przedsibiorcy oraz oznaczenia przedsibiorstwa
w znaczeniu przedmiotowym.
Rwnie sam termin przedsibiorstwo bywa uywany zarwno dla
oznaczenia podmiotu jak i przedmiotu prawa. Szczeglnym wyrazem
nieodrniania obu poj byo uywanie okrelenia nazwa firmy,
w ktrym sowo nazwa oznaczao firm w znaczeniu przyjtym
w art. 26 i n. Kodeksu handlowego, a sowo firma oznaczao podmiot
gospodarczy.
Brak definicji
Problemy terminologiczne byy spowodowane przede wszystkim
brakiem w Kodeksie cywilnym oraz w Kodeksie handlowym regulacji,
ktra w sposb jasny definiowaaby zakres znaczeniowy obu poj.
Dodatkowe problemy wynikay std, e art. 26 1 Kodeksu handlo-
wego stanowi, e firma jest nazw, co sugerowao podrzdno
pojcia firma w stosunku do pojcia nazwa.
Na podstawie art. VI 1 Przepisw wprowadzajcych kodeks cywilny
z 1964 roku, przepisy Kodeksu handlowego o firmie zostay utrzymane
tylko w stosunku do spek handlowych. W literaturze jednak nadal
uywano okrelenia firma w odniesieniu do pozostaych podmiotw
gospodarczych. Znaczenie mia w tym kontekcie rwnie fakt, e ter-
min nazwa by powszechnie uywany dla okrelenia oznaczenia osb
prawnych. Okrelenie nazwa osoby prawnej byo w spoecznym
odbiorze elementem analogicznym do nazwiska osoby fizycznej.
Nowelizacja Kodeksu cywilnego
Niepewno terminologiczna zostaa usunita w wyniku nowelizacji
Kodeksu cywilnego z 2003 roku. Po blisko 70 latach obowizywania
uchylone zostay przepisy Kodeksu handlowego o firmie, a prawo
firmowe zostao uregulowane w Kodeksie cywilnym.
Zgodnie z art. 43 (2) Kodeksu cywilnego przez firm naley rozumie
oznaczenie przedsibiorcy, pod ktrym prowadzi on swoj dziaalno
gospodarcz lub zawodow i wystpuje w obrocie. Firma odnosi si
zatem do podmiotu gospodarczego, jakim jest przedsibiorca, a nie do
przedsibiorstwa, bdcego przedmiotem praw przedsibiorcy.
Wskutek nowelizacji Kodeksu cywilnego z 2003 roku nowe brzmienie
uzyska rwnie art. 55 (1) Kodeksu. Wrd skadnikw przedsibiorstwa
w znaczeniu przedmiotowym znalazo si oznaczenie indywidualizu-
jce przedsibiorstwo lub jego wyodrbnione czci, jakim jest nazwa
przedsibiorstwa.
Wprowadzenie dychotomii oznacze przedsibiorcy i przedsi-
biorstwa spowodowao konieczno wdroenia odrbnych regu
ich tworzenia i uywania, odrbnych zasad rozporzdzania nimi
w obrocie oraz odrbnych podstaw prawnych ich ochrony.
Firma a przedsibiorstwo
Zasady tworzenia firmy zostay uregulowane w Kodeksie cywilnym.
Zgodnie z przepisami Kodeksu firm osoby fizycznej jest jej imi
i nazwisko. Do firmy moe by wczony rwnie pseudonim lub
okrelenia wskazujce na przedmiot dziaalnoci przedsibiorcy, miej-
sce jej prowadzenia oraz inne okrelenia dowolnie obrane (art. 43 (4)
Kodeksu cywilnego). Natomiast firm osoby prawnej jest jej nazwa.
Musi ona zawiera okrelenie formy osoby prawnej, ktre moe by
podane w skrcie, a ponadto moe wskazywa na przedmiot dzia-
alnoci, siedzib tej osoby prawnej oraz inne okrelenia dowolnie
obrane (art. 43 (5) 1 i 2 Kodeksu cywilnego).
Firma moe by zatem jedynie oznaczeniem sownym. Potwierdza
to fakt, e musi ona by ujawniona we waciwym rejestrze, a wnioski
do rejestru skada si na urzdowych formularzach, w ktrych firm
mona wpisa jedynie sownie i ktre nie przewiduj moliwoci
zgoszenia firmy w innej postaci. Przepisy prawne przewiduj jeszcze
szereg innych szczegowych postanowie okrelajcych reguy two-
rzenia firmy, jednak ich szersza analiza wizaaby si z koniecznoci
odejcia od gwnego nurtu rozwaa.
K a t a r z y n a K r y l a
Dychotomia
Art. 43 (2) Kodeksu cywilnego
1. Przedsibiorca dziaa pod firm. 2. Firm ujawnia si we waciwym rejestrze, chyba
e przepisy odrbne stanowi inaczej.
l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
10/28
1 0 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
W odniesieniu do tworzenia nazw i innych oznacze przedsibiorstw
nie obowizuj adne szczegowe unormowania. Jedyne ogranicze-
nie w tym zakresie przewiduje art. 43 (8) 3 Kodeksu cywilnego.
Dotyczy ono nabywcy przedsibiorstwa, ktry moe je prowadzi
pod dotychczasow nazw - o ile nazwa ta nie zostaa wyczona ze
skadnikw zbywanego przedsibiorstwa - powinien jednak umieci
dodatek wskazujcy firm lub nazwisko nabywcy, chyba e strony
postanowiy inaczej. Przyjmuje si, e pod pojciem nazwa kryje
si oznaczenie o charakterze jedynie sownym. Pozostae kategorie
oznacze przedsibiorstwa mog natomiast mie take charakter
graficzny lub sowno-graficzny.
Problemy z odrnieniem
W wielu przypadkach stwierdzenie czy konkretne oznaczenie
zostao uyte w charakterze oznaczenia przedsibiorcy czy w cha-
rakterze oznaczenia przedsibiorstwa moe si wiza z powanymi
trudnociami. Dychotomia oznacze jest wyranie widoczna jeeli
przedsibiorca posuguje si firm o odmiennym brzmieniu ni na-
zwa przedsibiorstwa. Przykadem mog by oznaczenia uywane
przez spk dziaajc pod firm Jutrzenka S.A., ktra prowadzi
przedsibiorstwo pod nazw Zakady Produkcyjne Goplana. Takim
przykadem mog by rwnie oznaczenia stosowane w dziaalnoci
franchisingowej, w przypadku gdy franchisingobiorca rejestruje si pod
firm np. Jan Nowak, a dla oznaczenia swojego przedsibiorstwa
uywa nazwy udostpnionej mu w pakiecie franchisingowym, np.
Ryko czy CCC.
Trudnoci pojawiaj si w sytuacji, gdy przedsibiorca posuguje
si firm tosam z nazw swojego przedsibiorstwa. W praktyce
bardzo czsto wystpuj przypadki uywania jednakowych okrele
dla oznaczenia podmiotu praw oraz przedsibiorstwa. Dotyczy to
w szczeglnoci przedsibiorstw jednozakadowych.
Okrelenie z jakim oznaczeniem mamy do czynienia w konkretnym
przypadku ma istotne znaczenie ze wzgldu na to, e rne s pod-
stawy prawne ochrony obu oznacze. W celu okrelenia w jakim cha-
rakterze oznaczenie zostao uyte naley ustali przede wszystkim jak
funkcj ono peni i jaki jest cel jego uywania - czy jest ono uywane
dla identyfikacji przedsibiorcy, czyli podmiotu stosunkw prawnych,
czy te dla identyfikacji przedsibiorstwa, czyli zespou skadnikw
materialnych i niematerialnych.
Zasady uywania firmy
Kolejn rnic wystpujc pomidzy firm a oznaczeniami przed-
sibiorstwa s zasady i formy ich uywania. Podstawow funkcj firmy
jest identyfikacja przedsibiorcy. W zwizku z tym firma jest ozna-
czeniem, ktre powinno by uywane we wszelkich czynnociach
prawnych dokonywanych przez przedsibiorc oraz wystpowa
w jego dokumentach handlowych sporzdzanych w zwizku z pro-
wadzeniem dziaalnoci gospodarczej.
Posugiwanie si firm w tego typu sytuacjach jest w wielu przypad-
kach obowizkiem przedsibiorcy. Taki obowizek wynika midzy in-
nymi z art. 34 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym, ktry stanowi
o obligatoryjnym uyciu firmy w owiadczeniach pisemnych skadanych
przez przedsibiorc wpisanego do Krajowego Rejestru Sdowego.
Podobne regulacje zawiera rwnie Kodeks spek handlowych.
W myl art. 20 i 21 Ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej
producent ma ponadto obowizek zamieszczania firmy na towarach
lub ich opakowaniach jako niezbdnej informacji o ich pochodzeniu.
Przepisy prawne nie przewiduj tego typu obowizkw w odnie-
sieniu do oznacze przedsibiorstwa. Oznaczenia przedsibiorstwa
peni funkcj odrniajc przedsibiorstwo, co z reguy polega na
oznaczaniu lokalu przedsibiorstwa na zewntrz, umieszczaniu ozna-
cze wewntrz lokalu przeznaczonego do obsugi klienteli, nakadaniu
ich na rodki transportu, na odzie pracownikw, stosowaniu w doku-
mentach, w reklamie, jak rwnie umieszczaniu na towarach. Czsto
zdarza si jednak, e zakresy uywania firmy i nazwy przedsibiorstwa
przenikaj si. Rwnie firma moe by zamieszczana na szyldzie loka-
lu, w ktrym prowadzona jest dziaalno, oznaczenia przedsibiorstwa
mog natomiast by zamieszczane obok firmy lub zamiast niej jako
element graficzny na papierze firmowym, na ktrym jest prowadzona
korespondencja przedsibiorcy czy wystawiane s rachunki.
Zasady rozporzdzania w obrocie
Kolejnym skutkiem wprowadzenia dychotomii oznacze przed-
sibiorcy i przedsibiorstwa jest uregulowanie odmiennych zasad
rozporzdzania tymi oznaczeniami w obrocie. De lege lata obowi-
zuje cakowity zakaz zbywania firmy. Przedsibiorca moe jedynie
upowani innego przedsibiorc do korzystania ze swojej firmy pod
warunkiem, e nie wprowadza to w bd.
Z przepisw prawnych nie wynika wprost moliwo upowanienia
innego przedsibiorcy do korzystania z nazwy czy z innego oznaczenia
przedsibiorstwa, jednak dopuszczalno takiego upowanienia mona
wyprowadzi z zasady swobody umw. Ponadto w przeciwiestwie do
firmy oznaczenie przedsibiorstwa jest zbywalne. Moe ono by zbyte
wraz z przedsibiorstwem jako jeden z jego skadnikw wymienionych
w art. 55 (1) Kodeksu cywilnego.
Ochrona oznacze przedsibiorcy
Odmiennie zostay uregulowane podstawy prawne ochrony firmy
oraz podstawy prawne ochrony oznacze przedsibiorstwa. Podsta-
wowym przepisem regulujcym obecnie ochron prawa do firmy jest
art. 43 (10) Kodeksu cywilnego.
Uruchomienie przewidzianej w nim ochrony jest, tak jak w przy-
padku niemajtkowej ochrony dbr osobistych uregulowanej w art.
24 Kodeksu cywilnego, uzalenione od spenienia dwch przesanek.
Pierwsz z nich jest zachowanie si osoby trzeciej, ktre zagraa lub
narusza prawo do firmy. Drugim warunkiem zastosowania przewi-
dzianych w powoanym przepisie rodkw ochrony jest bezprawno
zachowania si sprawcy.
Przepis art. 43 (10) Kodeksu cywilnego, podobnie jak art. 24 Ko-
deksu, wprowadza domniemanie bezprawnoci czynu naruszajcego
prawo do firmy, co nakada na sprawc obowizek wykazania okolicz-
noci wyczajcych bezprawno.
Ustawodawca zawar w omawianym przepisie katalog instrumen-
tw ochrony prawa do firmy obejmujcy: roszczenie o zaniechanie
bezprawnych dziaa zagraajcych prawu do firmy, roszczenie
o usunicie skutkw naruszenia prawa do firmy, roszczenie
o zoenie owiadczenia lub owiadcze w odpowiedniej treci i for-
mie, roszczenie o naprawienie szkody majtkowej oraz roszczenie
o wydanie korzyci przez osob, ktra dopucia si naruszenia.
Ponadto na podstawie art. 189 Kodeksu postpowania cywilnego
przedsibiorca moe wystpi z powdztwem o ustalenie jego prawa
do firmy. W szczeglnych przypadkach dla ochrony prawa do firmy
moe rwnie znale zastosowanie art. 3 ust. 1 oraz art. 10 Ustawy
l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
11/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 1 1
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a take odpowiednie przepisy
ustawy Prawo wasnoci przemysowej.
Zarwno dla ochrony prawa do firmy jak i dla ochrony oznacze
przedsibiorstwa moe znale zastosowanie art. 415 Kodeksu cywil-
nego. Jednak przepis ten nie odgrywa w tym przypadku duej roli ze
wzgldu na korzystniejsze dla uprawnionego uregulowanie ochrony
tych oznacze w innych przepisach.
Ochrona oznacze przedsibiorstwa
Podstawowa rnica w zakresie ochrony obu kategorii oznacze
polega na tym, e firma jest chroniona jako przedmiot prawa podmio-
towego bezwzgldnego, skutecznego erga omnes, natomiast oznacze-
nia przedsibiorstwa doznaj ochrony przed nieuczciwymi praktykami
konkurentw, stanowicymi delikt nieuczciwej konkurencji.
Problematyki ochrony oznacze przedsibiorstwa w znaczeniu
przedmiotowym dotycz przede wszystkim przepisy art. 5 i art. 6
Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Due znaczenie maj
w tym zakresie rwnie przepisy art. 3 oraz art. 10 teje ustawy.
Podstawowym warunkiem uzyskania ochrony na podstawie art. 5
Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest pierwszestwo
zgodnego z prawem uycia danego oznaczenia na rynku oraz
posiadanie przez oznaczenie zdolnoci odrniajcej. Wtpliwoci
budzi umieszczenie przez twrcw przepisu firmy wrd oznacze
przedsibiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. Przepis art. 5 Usta-
wy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie zosta zmieniony mimo
nowelizacji prawa firmowego. Teoria racjonalnego ustawodawcy
wskazywaaby na to, e omawiany przepis statuuje ochron ozna-
cze przedsibiorstwa zarwno w znaczeniu przedmiotowym, jak
i w znaczeniu podmiotowym oraz funkcjonalnym. Kwestia ta jest
jednak dyskusyjna. Przeciwnicy takiego ujcia podnosz, e pojcie
firma powinno zosta usunite z art. 5 teje Ustawy.
W art. 6 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji sformuowany
zosta szczeglnego rodzaju czyn nieuczciwej konkurencji polegajcy na
wprowadzeniu klientw w bd co do tosamoci z innym przedsi-
biorstwem poprzez oznaczenie przedsibiorstwa nazwiskiem przed-
sibiorcy. W takiej sytuacji sd moe nakaza przedsibiorcy jedynie
podjcie rodkw zapobiegajcych, takich jak wprowadzenie stosow-
nych zmian w oznaczeniu przedsibiorstwa czy ograniczenie zakresu
terytorialnego uywania oznaczenia lub jego uywania w konkretny
sposb. Nie jest moliwe zakazanie uywania spornego oznaczenia,
poniewa nazwisko stanowi dobro osobiste kadego czowieka, kt-
rym moe si on posugiwa we wszystkich sferach ycia.
Przepisem zapewniajcym w pewnym zakresie ochron firmy oraz
nazwy przedsibiorstwa jest take art. 10 Ustawy o zwalczaniu nie-
uczciwej konkurencji.
Wprowadzajcym w bd oznaczeniem, o ktrym mowa w powo-
anym przepisie, moe by znak towarowy, jeeli zawiera wczeniej-
sz firm lub oznaczenie innego przedsibiorstwa. Ochrona ta jest
wzmocniona przez przepisy ustawy Prawo wasnoci przemysowej.
Zgodnie z art. 131 ust. 1 teje ustawy naruszenie prawa do firmy lub
oznaczenia przedsibiorstwa w znaczeniu przedmiotowym moe
by podstaw odmowy rejestracji znaku towarowego lub podstaw
uniewanienia prawa ochronnego na znak towarowy.
Dodatkow ochron zarwno firmy jak i oznacze przedsibiorstwa
zapewnia klauzula generalna zawarta w art. 3 ust. 1 Ustawy o zwal-
czaniu nieuczciwej konkurencji.
Przepis ten ma zastosowanie we wszystkich sytuacjach, w ktrych
czyn speniajcy przesanki czynu nieuczciwej konkurencji, nie mieci
si w zakresie zastosowania art. 5 lub art. 6 Ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji.
Na koniec
Nowelizacja Kodeksu cywilnego z 2003 roku w znacznym stopniu
usuna wtpliwoci dotyczce wzajemnych relacji midzy firm
a oznaczeniami przedsibiorstwa. Szczegowe uregulowanie proble-
matyki zasad tworzenia i uywania firmy przedsibiorcy a take rod-
kw jej ochrony, przy jednoczesnym wyranym zaliczeniu nazwy do
skadnikw przedsibiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, pozwala
na uniknicie komplikacji w praktyce stosowania prawa.
Co prawda zagadnienia zwizane z oznaczeniami przedsibiorcy
i przedsibiorstwa nadal budz wiele kontrowersji. Jednak wskutek
wspomnianej nowelizacji Kodeksu cywilnego bez wtpienia doszo
do uporzdkowania terminologii w zakresie oznacze przedsibiorcy
i przedsibiorstwa, co w znacznym stopniu wpyno na ujednolicenie
interpretacji dotychczas niejasnych przepisw prawnych.
Katarzyna Kryla ukoczya studia na
Wydzialne Prawa i Administracji Uniwersytetu
Warszawskiego. Prac magisterk napisaa na
temat przesanek zasdzenia zadouczynienia
pieninego.
Art. 5 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwejkonkurencji
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenieprzedsibiorstwa, ktre moe wprowadzi klientww bd co do jego tosamoci, przez uywanie firmy,nazwy, goda, skrtu literowego lub innego charakte-rystycznego symbolu wczeniej uywanego, zgodniez prawem, do oznaczenia innego przedsibiorstwa.
Art. 10 Ustawy o zwalczaniu nieuczci-wej konkurencji
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie
towarw lub usug albo jego brak, ktre moe wprowa-
dzi klientw w bd co do pochodzenia, iloci, jakoci,
skadnikw, sposobu wykonania, przydatnoci, moli-woci zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych
istotnych cech towarw albo usug, a take zatajenie
ryzyka, jakie wie si z korzystaniem z nich.
Art. 3 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwejkonkurencji
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest dziaaniesprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeelizagraa lub narusza interes innego przedsibiorcy lubklienta.
l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
12/28
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
13/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 1 3
szon o dyskonto z tytuu skupu weksla. Nastpnie bank przedstawia
weksel do zapaty importerowi, ktry wczeniej dokona akceptu traty.
W przypadku, gdy importer nie dokona zapaty, a bank eksportera
skupi weksel, bank ten bdzie mia zazwyczaj roszczenie regresowe
do eksportera. Wyjtkiem bdzie sytuacja, gdy bank skupi trat bez
regresu. W tej sytuacji bank przejmie cakowicie ryzyko braku zapaty
przez importera. Schemat tego rozliczenia:
1) wysyka towaru
2) przesanie bankowi eksportera dokumentw handlowych
wraz z trat handlow
3) przesanie dokumentw wraz z trat handlow do banku
importera
4) wydanie dokumentw przewozowych, akceptacja traty
(awal banku importera)
5) odbir dokumentw po przedstawieniu dokumentw
przewozowych
6) skup traty przez bank eksportera i wypata eksporterowi
nalenoci pomniejszonej o dyskonto
7) zapata w terminie patnoci za dostarczony towar na rzecz
banku, ktry skupi trat (bezporednio lub za porednic-
twem banku importera)
Wady i zalety
Trata handlowa jest instrumentem, ktry zabezpiecza interesy eks-
portera w ten sposb, e gwarantuje eksporterowi, i dokumenty
przewozowe nie zostan wydane wczeniej ni nastpi akceptacja
traty (oraz porczenie jej przez bank importera). W chwili przekazania
dokumentw eksporter uzyskuje zatem skuteczn moliwo doma-
gania si zapaty przez importera w terminie patnoci.
Dla importera rozliczenie z wykorzystaniem traty handlowej jest
natomiast korzystniejsze ni przy inkasie a vista, kiedy to musi zapaci
z gry przy otrzymaniu dokumentw przewozowych. W rzeczywi-
stoci bowiem towar moe dotrze do niego po znacznym upywie
czasu. Ponosi wic wtedy zarwno ryzyko mniejszej wasnej pynnoci
finansowej, jak i wiksze jest jego ryzyko w przypadku, gdy z jakich
wzgldw towar nie dotrze w terminie lub nie dotrze do punktu
przeznaczenia w ogle.
Z drugiej strony trata handlowa jest te dogodnym instrumentem
do udzielenia kredytu kupieckiemu importerowi. Z tego punktu
widzenia ten sposb zabezpieczenia transakcji moe by dogodniejszy
dla importera, jako e oprcz akceptu traty nie wymaga dodatkowych
kosztw i zabezpiecze (z wyjtkiem sytuacji, gdy trata jest porczona
przez bank importera, wwczas bank moe da zabezpieczenia).
Naley jednak pamita, e koszty realizacji rozliczenia w drodze inkasa
dokumentowego z wykorzystaniem traty handlowej mog te by
przerzucone na importera. Wwczas w zamian za otrzymanie doku-
mentw przewozowych, obok akceptu weksla jest on zobowizany
uici na rzecz banku odpowiedni opat.
Dla eksportera rozliczenie z wykorzystaniem traty handlowej jest
mniej korzystne ni w przypadku inkasa a vista. Z punktu widzenia
eksportera istnieje bowiem ryzyko braku patnoci w dacie okrelonej
na tracie. Ryzyko to jest mniejsze, gdy trata zostanie awalowana przez
bank importera. Ponadto pewne ryzyko zwizane jest z tym, e impor-
ter moe opnia akceptacj traty albo w ogle odmwi akceptacji
traty. Wwczas eksporter ponosi ryzyko zwizane z koniecznoci
zawrcenia wysanego towaru.
Wykorzystanie traty w zwizku z akredytyw
Naley te zaznaczy, e weksel trasowany moe wystpi w mi-
dzynarodowym obrocie handlowym take w zwizku z akredytyw
dokumentow. W tej sytuacji eksporter w momencie przekazania
dokumentw bankowi otwierajcemu lub bankowi awizujcemu
przedstawia temu bankowi do akceptu weksel trasowany. Wydanie
dokumentw nastpuje wic w zamian za akcept traty przez bank.
Bank dokonuje nastpnie zapaty eksporterowi w terminie patnoci
okrelonym w tracie.
Wybr zabezpieczenia
Opisane wyej zastosowania weksla trasowanego w handlu zagra-
nicznym nie wyczerpuj wszystkich moliwych konstrukcji zabezpie-
cze. Mona bowiem wyobrazi sobie innego rodzaju rozwizania.
Ostateczna decyzja o wyborze ktrego z nich zawsze zaley w duej
mierze od charakteru transakcji, czy moe jeszcze bardziej stosunkw
pomidzy partnerami biznesowymi, wzajemnego zaufania, ale take
wielu czynnikw zewntrznych, takich chociaby jak ryzyko walutowe.
To za w duej mierze zaley od tego z jakim krajem prowadzimy
handel, jego sytuacji politycznej i ekonomicznej. Jak zwykle, niestety
nie da si przedstawi prostej konstrukcji prawnej majcej uniwersalne
zastosowanie.
$
0
1
2
4/
6
3
3
.
Szymon Kaczmarek: prawnik w Kancelarii
Tomczak & Partnerzy pracuje w dziale
bankowoci i finansw. Jest prawnikiem
o umysowoci twrczej i oryginalnej.
c o r p u s l e x
Prawo handlowe
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
14/28
1 4 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
P a w e B a r a s k i
Ustanowienie nadzoru inwestorskiego w ramach inwestycjibudowlanej wynika moe zarwno z woli samego inwestora,jak i z obowizku naoonego przez waciwy organ w decyzjio pozwoleniu na budow. Niezalenie od podstawy jego powoania
inspektor peni funkcj reprezentanta inwestora na budowie, zajego prawa i obowizki reguluje ustawa Prawo budowlane. Inaczejrzecz si ma z inynierem kontraktu instytucj pochodzeniaobcego, nieuregulowan w polskich przepisach budowlanycha jednoczenie niezmiernie czsto obecnie wykorzystywan.
Inspektor, inynier,nadzr
c o n s t r u c t i o n i s l e X
Prawo budowlane
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
15/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 1 5
Pojcie nadzoru inwestorskiego
Inspektor nadzoru inwestorskiego zosta uznany wprost za uczest-
nika procesu budowlanego w przepisie art. 17 pkt 1 ustawy z dnia
7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2006
roku, Nr 156, poz. 1118, z pn. zm.), dalej jako Prawo budowlane.
Omawiane pojcie cile powizane jest z obowizkami naoonymi
ustawowo na inwestora, gwnie tymi wymienionymi w art. 18 Pra-
wa budowlanego. Inwestor ma przede wszystkim zorganizowa cay
proces budowlany, z uwzgldnieniem zasad bezpieczestwa i ochrony
zdrowia. Osoba organizujca inwestycj nie zawsze jednak dysponuje
odpowiedni wiedz i uprawnieniami, by wypeni dyspozycje tych
norm ustawowych.
W przypadku wikszych przedsiwzi sytuacja, w ktrej inwestor
organizowaby prace samodzielnie, naley oczywicie do rzadkoci.
W tym wanie celu wypenienia wspomnianych obowizkw ist-
nieje moliwo, niekiedy za obowizek, powierzenia odpowiedniej
osobie funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego. Podstawowe zada-
nia inspektora wynikaj przede wszystkim z Prawa budowlanego.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by rozszerzy katalog tyche
zada w ramach stosunkw cywilnoprawnych w postaci odpowied-
nich postanowie umownych. Oczywistym jest take, i jedna osoba
nie moe peni funkcji zarwno inspektora nadzoru, jak i kierownika
budowy. Tym niemniej dowiadczenie zdobyte uprzednio podczas
penienia drugiej z tych funkcji byoby z pewnoci bardzo uyteczne
podczas wypeniania obowizkw nadzorczych.
Kiedy mona a kiedy trzeba
Zasad przewidzian w Prawie budowlanym (art. 18) jest dowolno
pozostawiona w tym zakresie inwestorowi. Moe on ustanowi taki
nadzr jeeli uzna to za konieczne. Gwnym powodem bdzie za-
zwyczaj stopie skomplikowania danej inwestycji lub troska inwestora
o prawidowe wykonanie wszystkich prac.
Jednoczenie organ wydajcy decyzj o pozwoleniu na budow,
zazwyczaj w osobie waciwego starosty, moe w treci teje decyzji
naoy na inwestora obowizek ustanowienia inspektora nadzoru
inwestorskiego. Uznaniowe dziaanie organu administracji opiera si
w tej kwestii na kryteriach wysokiego skomplikowania obiektu lub
robt budowlanych bd przewidywanego wpywu na rodowisko
naturalne (art. 19 ust. 1 Prawa budowlanego).
Problematyczna pozostaje kwestia moliwoci naoenia powy-
szego obowizku ju po wydaniu pozwolenia na budow. Pogld
doktryny, przy braku orzecznictwa, nie przesdza jednoznacznie, czy
odbywa si to powinno w drodze innej decyzji administracyjnej, czy
moe, biorc pod uwag wykadni proinwestorsk Prawa budowla-
nego, wydanie takiej decyzji nie bdzie moliwe.
Pozostaoby wtedy tylko zawarcie porozumienia w tym przedmio-
cie z inwestorem lub, co mao prawdopodobne z uwagi na wymg
ingerencji Ministra bd wojewody, zastosowanie dyspozycji art. 161
ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postpowania admini-
stracyjnego, ktry przewiduje ograniczon moliwo zmiany kadej
ostatecznej decyzji administracyjnej.
Uznaniowo starosty koczy si jednak w granicach waciwoci
rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 roku
w sprawie rodzajw obiektw budowlanych, przy ktrych realizacji
jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, dalej
jako rozporzdzenie.
Jeeli inwestycja budowlana ma dotyczy jednej z wymienionych
w tym akcie kategorii obiektw, wtedy pojawia si obligatoryjny
wymg uczestnictwa inspektora nadzoru inwestorskiego w takim
przedsiwziciu. Rozporzdzenie dokonuje podstawowego po-
dziau obiektw budowlanych, przy ktrych wymagany jest nadzr
inwestorski, na dwie kategorie.
Pierwsz z nich stanowi wymienione kolejno konkretne rodzaje
budynkw i budowli, wyodrbnione zarwno na podstawie swojej
funkcji i charakteru (np. way przeciwpowodziowe, elektrownie i in-
frastruktura energetyczna, gazocigi, drogi koowe i szynowe), statusu
prawnego (obiekty wpisane do rejestru zabytkw), jak i cech (odpo-
wiednia kubatura, wysoko, moc elektryczna lub powierzchnia).
Druga kategoria obejmuje inwestycje podlegajce ocenie oddziay-
wania na rodowisko, trzecia za to obiekty majce posiada charak-
terystyczne elementy (stropy, podwieszenia, nietypowe fundamenty).
Biorc pod uwag powysze uzna mona, e przepisy rozporz-
dzenia w pewnym zakresie peni funkcj zabezpieczajc regulacj
Prawa budowlanego, gdy w wikszoci wyej wymienionych typw
inwestycji inwestor i tak sam zapewne powoaby inspektora swojego
nadzoru, jeeli nie nakazaby tego starosta, z uwagi na stopie skom-
plikowania takich obiektw budowlanych.
Obowizki inspektora
Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego wikszo zada inspek-
tora opisywanego nadzoru stanowi emanacj oglnych obowizkw
naoonych na samego inwestora (art. 25 w zwizku z art. 18 ust. 1
Prawa budowlanego). Podstawow funkcj inspektora nadzoru in-
westorskiego jest reprezentowanie inwestora na placu budowy. Rola
taka przewidziana jest dla podmiotu sprawujcego nadzr inwestorski
niezmiennie od wprowadzenia tej instytucji do systemu polskiego
prawa budowlanego w ramach nowelizacji z 1981 roku, dotyczcej
jeszcze starej ustawy budowlanej.
c o n s t r u c t i o n i s l e x
Prawo budowlane
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
16/28
1 6 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
Ustawowe obowizki przedmiotowego nadzorcy wymienione s
w kolejnych punktach art. 25 Prawa budowlanego. Przepis ten wymie-
nia zasadniczo zadania o charakterze kontrolnym. Sprowadzaj si one
do wspomnianej reprezentacji inwestora na budowie poprzez kon-
trol zgodnoci realizacji inwestycji m.in. z projektem i pozwoleniem
na budow czy sprawdzania jakoci uytych materiaw. Analizowa
ma on take jako wykonanych robt oraz dokonywa ich odbioru,
w szczeglnoci za tych ulegajcych zakryciu i zanikajcych niemo-
liwych wic do sprawdzenia w pniejszych etapach budowy.
Dodatkowo przepis wskazuje na potwierdzanie przez inspektora
faktycznie wykonanych dziaa i usunicia wad. Fakultatywnie inwe-
stor moe nakaza inspektorowi nadzoru kontrolowanie rozlicze
dotyczcych budowy.
Warto zaznaczy, i powyej wymieniono wycznie obowizki
ustawowe w zakresie sprawowania przedmiotowego nadzoru.
W ramach stosunku prawnego, jaki czy inwestora z inspektorem,
strony przewidzie mog take dodatkowe uregulowania w zakresie
zada nadzorcy.
Wpyw inspektora
W celu realizacji ustawowych obowizkw inspektor nadzoru inwe-
storskiego zosta wyposaony w odpowiednie instrumenty dziaania.
W art. 26 Prawa budowlanego przedstawione s prawa, ktre sta-
nowi o w peni nadzorczym, w znaczeniu administracyjnoprawnym,
charakterze zada inspektora. Moe on bowiem w okrelony w tym
przepisie sposb, poprzez wydawanie polece, wico wpywa na
kierownika budowy lub robt.
Polecenia inspektora dotyczy mog usuwania zagroe lub uchybie
w pracach, dania dokonania poprawek czy ponownego wykonania
danych robt, niekiedy za nawet wstrzymania wszelkich prac na
budowie. Dla swej skutecznoci prawnej polecenia te musz by po-
twierdzone wpisem do dziennika budowy, bdcego dokumentem
urzdowym. Ich swoisty charakter przejawia si w tym, e podobne
uprawnienia, gwnie w zakresie dania wstrzymania robt, posiada
take powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. Wida wic, e
podmiot prywatny, ktrym jest inspektor nadzoru inwestorskiego,
posiada uprawnienia zblione do instrumentw organu administracji
publicznej.
Zdarzy moe si rwnie, e do nadzorowania danej inwestycji po-
trzebnych bdzie kilka osb, kada o innej specjalnoci. Ustawodawca
przewidzia tak ewentualno w przepisie art. 27 Prawa budowla-
nego. Nakazuje on bowiem wyznaczy jednego z tych inspektorw
na koordynatora dziaa pozostaych.
Kim jest inynier kontraktu
Inyniera kontraktu okreli mona najprociej jako instytucj obcego
pochodzenia, bdc odpowiedzi na rosnce wymagania i konkretne
potrzeby rynku inwestycji budowlanych. Przede wszystkim wskaza
naley, e wbrew dosownemu brzmieniu inynier ten nie jest oso-
b, lecz zespoem specjalistw, jednostk bdc nowymsui generis
c o n s t r u c t i o n i s l e x
prawo budowlane
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
17/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 1 7
uczestnikiem procesu budowlanego. Zakres zada tego uczestnika wy-
klucza bowiem praktycznie jednoosobowe sprawowanie tej funkcji.
Nie ma o tej instytucji wzmianki ani w Prawie budowlanym, ani
w adnym innym akcie prawnym. Pojcie inyniera kontraktu wy-
roso w Polsce z przejtych w zwizku z wejciem naszego kraju do
Unii Europejskiej wystpujcych w niej praktyk i instytucji. Funkcja ta
zostaa wprowadzona przez Midzynarodow Federacj Inynierw-
Konsultantw (Fdration internationale des ingnieurs-conseils,
w skrcie FIDIC).
Zaoeniem tej regulacji jest zgodne z ujednoliconymi zasadami usta-
lonymi przez FIDIC realizowanie inwestycji budowlanych wspfinan-
sowanych ze rodkw strukturalnych. Z tego te powodu omawiana
instytucja wystpuje gwnie w przedsiwziciach wspfinansowanych
przez Uni Europejsk. Dziaa za ona przede wszystkim na podstawie
Prawa budowlanego, umowy z inwestorem, oraz jeeli taka bya
wola stron o wspomniane ujednolicone warunki kontraktowe FI-
DIC. Kontraktem nazywamy za umow, ktrej stronami jest inwestor
i wykonawca.
Zesp inyniera kontraktu
Grupa, ktra sprawuje funkcje inyniera kontraktu, skada si naj-
czciej z inyniera-rezydenta, inspektorw nadzoru inwestorskiego
oraz innych specjalistw, w zalenoci od specyfiki projektu. Inynier-
rezydent jest koordynatorem caej inwestycji budowlanej. Jego nazwa
wynika z powinnoci staego przebywania tej osoby na terenie budowy
i uczestniczenia we wszystkich relewantnych zdarzeniach. Jeeli po-
zwalaj na to posiadane uprawnienia, inynier-rezydent moe peni
funkcj take jednego z inspektorw nadzoru inwestorskiego.
Charakter i specyfika inwestycji, w ramach ktrych funkcjonuje iny-
nier kontraktu, implikuje zazwyczaj rwnolege wystpowanie nadzoru
inwestorskiego. Tak wic rwnie oni wchodz w skad omawianej
instytucji. Jednoczenie potrzebni okaza si mog inni specjalici,
chociaby z zakresu ksigowoci.
Zadania inyniera kontraktu
Podstawowym zadaniem inyniera kontraktu jest, tak jak i inspektora
inwestorskiego, nadzr techniczny nad robotami budowlanymi i ich
jakoci oraz ca dokumentacj sporzdzan przez wykonawc. Drug
powan kwesti jest sprawowanie kontroli prawidowoci stosowania
procedur unijnych oraz dopenienie w tym zakresie wszelkich formal-
noci, gdy wikszo projektw, w ramach ktrych wykorzystywana
jest omawiana instytucja, to inwestycje wspfinansowane z funduszy
unijnych. Wymagania dotyczce zakresu zada w tym przedmiocie
wynikaj z umowy o dofinansowanie projektu. Inynier kontraktu, wraz
z wchodzcymi w jego skad inspektorami nadzoru inwestorskiego,
to pierwsza instancja kontrolna w zakresie dysponowania rodkami
unijnymi.
Mona stwierdzi, i zastosowanie tej instytucji inyniera kontraktu
ma na celu zapewnienie, e inwestycja zostanie ukoczona zgodnie
z wymogami kontraktu, za odpowiednio sporzdzone raporty po-
zwol na sprawne rozliczenie dotacji z Unii Europejskiej. Dla uzyska-
nia najlepszej efektywnoci firmy oferujce usug o nazwie inynier
kontraktu sugeruj, by zakres prawa i obowizkw tego uczestnika
procesu budowlanego wynika z wspomnianych Oglnych Warunkw
Kontraktu FIDIC, z uwagi na precyzyjno okrelonych tam regulacji.
Porwnanie
Przede wszystkim odmienna jest podstawa wystpowania w procesie
budowlanym tych dwch instytucji. Inspektor nadzoru inwestorskiego
ma ustawowo okrelony status prawny i podstawowe zadania, ktre
w drodze umowy cywilnoprawnej mog by jedynie rozszerzone. Do-
datkowo nadzr inwestorski, po zaistnieniu wczeniej wymienionych
okolicznoci, moe by obligatoryjnym elementem danej inwestycji,
ktrego wprowadzenie bdzie obowizkiem inwestora, naoonym
na niego przez organy administracji.
W odrnieniu od powyszego, inynier kontraktu to instytucja bez
podstaw ustawowych, w peni dobrowolnie stosowana. Podobiestwo
zakresu zada tego uczestnika procesu budowlanego wystpujce
midzy ofertami rnych firm jest efektem zastosowania ujednoli-
conych warunkw kontraktowych FIDIC, nie za narzuconych ram
prawnych.
Rol inspektora nadzoru inwestorskiego jest reprezentacja inwestora
na placu budowy. Jego zadania, wymienione w Prawie budowlanym,
podobne s do tych, jakie maj pastwowe organy administracji nad-
zoru budowlanego. Zadania te zawarte s w zakresie obowizkw
przewidzianych dla inyniera kontraktu, co obrazowane jest najlepiej
faktem wystpowania w skadzie tego zespou inspektorw nadzoru
inwestorskiego.
Mimo duo szerszego zakresu obowizkw inynier kontraktu ma
by w zaoeniu, odmiennie ni inspektor inwestorski, podmiotem
niezalenym od osoby inwestora. Wynika to z warunkw FIDIC, ktre
wskazuj na wymg bezstronnoci inyniera dziaajcego w imieniu
inwestora i to bez wzgldu na stosunek prawny czcy oba te pod-
mioty. Mimo poredniczenia we wszystkich umowach zawieranych
midzy inwestorem a wykonawc, inynier kontraktu nigdy sam nie
jest ich stron.
Konkluzje
Generalnie rzecz ujmujc, instytucja inyniera kontraktu jest mocno
rozbudowan i dostosowan do potrzeb rynku wersj ustawowo
okrelonego nadzoru inwestorskiego, szczeglnie tego dziaajcego
w postaci skoordynowanej grupy inspektorw (zgodnie z art. 27
Prawa budowlanego). Inynier kontraktu okrelany bywa stranikiem
procedur, co najlepiej obrazuje jego najwaniejsze zadania, w tym
nawet takie, jak ocena ryzyka w poszczeglnych etapach inwestycji
a take przygotowywanie zmian harmonogramu zada w przypadku
wystpienia nieprzewidzianych trudnoci lub przeszkd w trakcie
budowy. Udzia inyniera kontraktu, powszechnie wykorzystywany,
pozostaje przy tym instytucj w peni dobrowoln i nieobjt do tej
pory przepisami prawa.
Pawe Baraski odby praktyki w Kancelarii
Tomczak & Partnerzy we wrzeniu
i padzierniku 2010 roku. Specjalizuje si
w prawie budowlanym i administracyjnym.
c o n s t r u c t i o n i s l e x
prawo budowlane
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
18/28
1 8 | R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0
KomentarzeRes in Commercio
Opracowanie powicone spcekomandytowej przynosi drugcz rozdziau powiconego
przeksztaceniu spki kapitaowejw komandytow. Jak ju gdzie indziej o tym wspominalimy ten rozdzia zamieszczonyzosta na yczenie naszego wydawcy
w ramach denia do upraktycznienia naszegoopracowania. Nie byo bowiem szczeglnie
trudno zauway, e spka komandytowa
swoje nowe ycie zawdzicza przede wszystkimpodatkowym korzyciom jakie przynosi.
W ramach tych korzyci najbardziej popularnoperacj zwizan z ich uzyskiwaniem jest
wanie przeksztacenie spki kapitaowejw komandytow lub komandytowo akcyjn.
Przy okazji jednak weszlimy na tyle gruntowniei systematycznie w problematyk przeksztacenia
spki, i przygotowalimy oglne opracowaniepowicone przeksztaceniu ktrej, jakmamy nadziej, wkrtce bdzie gotowe dopublikacji.
W tej czci opracowania przedstawimy przedewszystkim kwestie zwizane z korporacyjnympodejmowaniem decyzji o przeksztaceniu spki.Opisujemy te wszelkie formalne czynnoci,ktre dopeniaj procedur przeksztacenia.
C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
19/28
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
20/28
-
8/8/2019 Res in Commercio 11/2010
21/28
R E S I N C O M M E R C I O | P A D Z I E R N I K 2 0 1 0 | 2 1
K om e n t a r z e R e s i n C o m m e r c i o
Spka komandytowa. Instrukcja obsugi Cz dziewita.
342 Ten sam przepis statuuje prawo wyjcia wsplnika ze
spki. Do momentu zoenia owiadcze przez wspl-
nikw nie bdzie ostatecznie wiadomo, ktrzy wspl-
nicy, reprezentujcy jak cz kapitau, wyraaj zgod
na uczestnictwo w spce, a tym samym zaangaowanie
majtkowe. Kwesti t omawiamy dalej.
343 Nie ma okrelonego minimum wysokoci sumy komandy-
towej: kwesti te omawiamy szczegowo w pierwszym
rozdziale opracowania.
344 Przez typ spki naley rozumie jej form prawn, czyli
form spki po przeksztaceniu, jej docelowy ksztat.
345 Wsplnicy ktrzy nie chc uczestniczy w spce prze-
ksztaconej musz by spaceni. Maksymalna jednak wy-
soko kwoty przeznaczonej na wypat dla wsplnikw
nie uczestniczcych w spce przeksztaconej nie moe
przekroczy 10 proc. wartoci bilansowej majtku spki
- a wic to 10 procent jest dopuszczalne. Wsplnikami
nieuczestniczcymi w przeksztaceniu s wsplnicy,
ktrzy nie zo owiadczenia o uczestnictwie lub zo
owiadczenie negatywne. Moliwo zoenia tego rodza-
ju owiadczenia (lub nie zoenia w ogle) jest wyrazem
dobrowolnoci uczestnictwa w spce przeksztaconej
i tzw. prawa wyjcia wsplnika ze spki.
346 Uchwaa powinna rwnie zawiera wskazanie zakresu
ewentualnych praw przyznanych osobicie wsplnikom
uczestniczcym w spce przeksztaconej. Chodzi tu tylko
o prawa przyznane osobicie wsplnikom - w naszym
przypadku - spki komandytowej. Takim prawem moe
by na przykad przyznanie komandytariuszowi prawa
prowadzenia praw spki (art. 121 par. 1 Kodeksu).
347 Konieczno okrelenia nazwisk i imion wsplnikw
prowadzcych sprawy spki i majcych reprezentowa
osobow spk przeksztacon jest oczywista. Chodzi
o to, aby in concreto ju na tym etapie wskaza odpo-
wiednie osoby.
348 Przy podejmowaniu uchway o przeksztaceniu wsplnicy
powinni wyrazi zgod na brzmienie umowy spki prze-
ksztaconej. Uchwaa taka zastpuje wic dotychczasow
umow spki. Jeeli uchwaa obejmie wszystkie wyma-
gane prawem czynnoci faktyczne i prawne, okrelone
w przepisach o tworzeniu spki i art. 562-563 Kodeksu,
bdzie mona uzna j za akt zawierajcy niezbdne
skadniki do zgoszenia do rejestru.
4.5.2 Owiadczenie o uczestnictwie w spce przek