research methodology for mt › content › attach › 198 › rm-for mt... · 2019-08-03 · rm...

RM for MT / KS / June 22, 2019

Kanokwan SanchaisuriyaFaculty of Associated Medical Sciences,

Khon Kaen University, Thailand

Research Methodology for MT:Research types, Questions & Designs


เนอหา

สวนท 1: พนฐานความร

การวจย: นยาม และ ประเภท

ระบาดวทยาและรปแบบการวจยทางระบาดวทยา

กระบวนการวจย ปญหา และ ค าถามวจย

สวนท 2: ระเบยบวธวจยกบงานวจยทางเทคนคการแพทย

งานวจยทางเทคนคการแพทยทพบบอย

ขอพจารณาดานระเบยบวธวจยส าหรบงานวจยทางเทคนค

การแพทย

สวนท 3: การพฒนางานวจยจากงานประจ าทางเทคนคการแพทย


การคนหาความรหรอค าตอบ (ของค าถามทต งไว) อยางเปน

ระบบ โดย เกบรวบรวมขอมล หรอ ทดลอง แลวน ามา

วเคราะห สรป และ เผยแพร เพอการน าไปใชประโยชน

การวจย

Ultimate goalบทความวจย


ประเภทการวจย

Criterion category Research type category

การใชประโยชน Basic vs. Applied research

รปแบบการวจย Experimental vs. Observational (epidemiological designs)

ลกษณะขอมล Qualitative vs. Quantitative

สาขาวชา Sciences (medical science, health science, physic, chemistry,

biology, etc.) Social study (human behavior), Art, and so on.....

อนๆ Action/participation research, Institution research, R2R, etc.


การวจยพนฐาน

เปนการศกษาคนควาในทฤษฏ หรอในหองทดลอง เพอหาความรใหมๆ โดยมไดมงหวง

ทจะใชประโยชนโดยเฉพาะ เชน การศกษากลไกการเกดโรค การท างานของเซลล ผลทาง

เคมของสารสกด การศกษาโครงสรางหรอการท างานของยน/โปรตน เปนตน

การจ าแนกประเภทการวจยตามการใชประโยชน

เปนการศกษาหาความรใหม ทมวตถประสงคเพอน าความรนนไปใชประโยชนในการ

ปฏบตอยางใดอยางหนง หรอเปนการน าเอาความร และวธการตางๆ ทไดจากการวจย

ขนพนฐานมาประยกตใชอกตอหนง

การวจยประยกต


Epidemiological study designs

Epidemiology:

‘Epidemiological study’

The study of the distribution and determinants of health-related states or events (including disease), and the application of this study to the control of diseases and other health problems.

https://www.who.int/topics/epidemiology/en/

Host

Environment Agent

Epidemiological triad

https://www.who.int/topics/epidemiology/en/


Epidemiological study designs

Observational studyinvestigator measures but does not intervene

Descriptive study: describe the occurrence of a disease in a population(Case report & Case series report)

Case-control study* Cohort study*

Analytical study: analyzing relationships between health status and other variablesRandomized-controlled trial

(clinical trial)

Basic epidemiology. WHO 2006.

*To identify causes/risk factors of disease

Experimental study: an

active attempt to change a disease

determinant intervention

Others: Field trial, Community trial

Cross-sectional study (Prevalence study)


ก าหนดปญหา/ค าถาม(rationale/research question)

ทบทวนเอกสาร/

งานวจยทเกยวของ

ก าหนดกรอบทฤษฎ

และสรางกรอบแนวคด

ออกแบบการวจย

เกบรวบรวมขอมล

วเคราะหขอมล รายงานผลการวจยและเผยแพร (บทความวจย)ลงมอปฏบต

เขยนโครงรางการวจย

วางแผน

ประชากรศกษา/กลมตวอยาง/ขนาดตวอยาง

วธการ/เครองมอ/ข นตอนการเกบรวบรวมขอมล

การวเคราะหขอมล

ขอสนบสนนทนวจย

ขอรบการพจารณาดาน

จรยธรรมการวจย

ระเบยบวธวจย

Research process

สมมตฐานการวจย


ค ำนยำมศพททเกยวของ

กลมประชากรทเปนเปาหมายของการประยกตใชผลการวจย

กลมยอยของประชากรทผวจยสามารถเขาถงได (ก าหนดเกณฑคดเขา/คดออก)

กลมยอยของประชากรศกษาทเปนอาสาสมครในโครงการวจย

(โดยสมจากประชากรศกษา)


หลกคดพนฐานกอนด าเนนโครงการวจย

ตงค าถามใหชด ปญหา ค าถาม และวตถประสงคการวจย

นกตววดใหออก ตวแปรผลหลก (outcome variable) ของการวจย

ออกแบบการวจยใหเหมาะสม ระเบยบวธวจย

บอกประโยชนการวจยใหได ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

(วธการศกษา/เกบขอมล

และการวเคราะหขอมล)

ทกโครงการวจยตองมตวแปรผลหลก


ปญหา: ประสบการณ-การสงเกต (งานประจ า) /การอาน/การสนทนา/etc.

Curiosity Question?

Researchable?

คนหาค าตอบ

ยงไมมใครท า -> เพราะเหตใดจงไมม (เรองใหม/ไมนาสนใจ/ไมใชปญหา/..)

มคนท าแลว แต .... ไมชดเจน/มขอขดแยง/ตางบรบท/....

Literature Review (looking for existing information)

เหตผลของการท าวจย

สบคนเอกสารงานวจยทเกยวของ


ปญหา/สถานการณ (จากการสงเกต/ประสบการณในงานประจ า)

ผลการตรวจสารเสพตดในปสสาวะ 2 ครง (เกบเวลาใกลเคยงกน) ไมตรงกน

ผลการตรวจน าตาลดวยเครอง DTX ต ากวาคาจรง

ผบรจาคโลหตมความเขมขนโลหตไมผานเกณฑ ไมสามารถบรจาคได

การเจาะเลอดสงตรวจ coagulation ท าไมตองไดปรมาตรทถกตองแมนย า

การตรวจเสมหะคดกรองผปวย TB มผลบวกนอย

การสงตรวจ glucose ของ รพ.สต. (ระบบสงตอท าใหคาต า)

การเกบสงสงตรวจไวนานจะมผลตอการตรวจ CBC

การปนเปอน hemoculture ระหวาง lab เจาะ กบ ward เจาะ

โรคนวทเกดจากการรบประทานลกเนยง

ผวจยอยำกรหรออยำกแกปญหำอะไร?(ค ำถำมวจย) มค ำตอบอยแลวหรอไม? หำกไดค ำตอบแลวจะน ำขอมลนนไปใชประโยชน

อะไร? ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ใครคอผใชประโยชนจำกกำรวจย


ท ำไมตองตงค ำถำมวจย?

การตงค าถามวจย จะชวยใหผวจยมความชดเจนในงานวจยของตนเอง อยากรอะไร? จะหาค าตอบไดอยางไร? จะเกดประโยชน/คมคาตอการลงทน

และลงแรงหรอไม? (ค าตอบอยแลวหรอไม น าไปสการคนควา/ทบทวน

งานวจยกอนหนา น ำไปสกำรออกแบบกำรวจยทเหมำะสม)

**เขยนวตประสงคใหสอดคลองกบค ำถำมวจย**

การก าหนดวตประสงคโดยไมตงค าถามวจย -> ท าเพราะอยากท า/อยากร โดยไมค านงวามค าตอบอยแลวหรอไม หรอท าไปเพอตอบค าถามเรองใด เปนการสญเปลา ทงงบประมาณและแรงงาน)


A good research question (RQ):

Specific, clear & concise Not too broad, too narrow, too simple

Issues to consider while developing RQ What is the main outcome variable ?

How will you analyze the data?

If > 1 questions specify which one is the primary RQ

(determine the design: esp. sample size)


ค ำถำมวจย วตถประสงคกำรวจย

นกศกษามหาวทยาลยขอนแกน มภาวะเลอดจางมากนอยเพยงใด?

เพอ ประมำณคำควำมชกภำวะเลอดจำงใน

นกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

ภาวะเลอดจางในนกศกษามหาวทยาลย ขอนแกน สมพนธ กบการขาดธาตเหลกหรอไม?

เพอ ประเมน/วเคราะห ความสมพนธระหวางภาวะ

เลอดจางกบการขาดธาตเหลกในนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

คาการตรวจวด Hb A1c ในตวอยางทใช EDTA เปนสารกนเลอดแขงแตกตางจากตวอยางทใช heparin หรอไม?

เพอ เปรยบเทยบคาการตรวจวด Hb A1c ใน

ตวอยางทใช EDTA เปนสารกนเลอดแขงกบตวอยางทใช heparin

ค ำถำมวจย vs วตถประสงคกำรวจย


ระเบยบวธวจยกบ

งานวจยทางเทคนคการแพทย


งานวจยทางเทคนคการแพทยทพบบอย

มกเกยวของกบการตรวจทางหองปฎบตการ (ใชวธการทดสอบเปนตวน า)

ประเมนเครองมอ/วธการทดสอบ

เปรยบเทยบคาการตรวจวด 2 วธ (Method comparison)

ประสทธภาพของการทดสอบกรอง (Diagnostic test study)

การทดลองในหองปฏบตการ (เชน ความคงตว/ผลของ X ตอ Y/……)

คนควาหาวธการวนจฉยหรอรกษาโรคดวยเทคโนโลยใหมๆ (R&D)

งานวจยโดยใชขอมลผลตรวจทางหองปฏบตการของผปวย

งานวจยทางเทคนคการแพทยอาจไมใชงานวจยทางระบาดวทยา การด าเนนการวจยสามารถท าไดหลายรปแบบ

ขนกบปญหาและค าถามวจย ซงจะเปนตวก าหนดประเภท รปแบบ และกระบวนการวจย


ขอพจารณาดานระเบยบวธวจย

1. การเปรยบเทยบวธการทดสอบ/คาตรวจวดจาก 2 วธ

ค าถามวจย

ประชากรศกษา:

ประโยชนการวจย:

ไมเกยวของ

สงสงตรวจ (ครอบคลมคาปกต และ ผดปกต สง-ต า)

ขนาดตวอยางและการวเคราะหขอมล: Blann-Altman plot

เลอกวธทดสอบ/การใชทดแทน

วธ A สามารถใชทดแทนวธ B ในการตรวจวด …. ไดหรอไม?

คาการตรวจวดดวยวธ A แตกตางจากวธ B หรอไม?



2. การทดสอบประสทธภาพการตรวจคดกรอง

ค าถามวจย


ประสทธภาพการตรวจคดกรองโรค .... ดวยวธ… เปนอยางไร?

การตรวจคดกรองโรค .... ดวยวธ… มความไวและความจ าเพาะมากนอยเพยงใด?

คณลกษณะ (เกณฑคดเลอก- คดเขา/คดออก) -> ผอานประเมนการประยกตใช

(มทงกลมทเปนโรค และ ไมเปนโรค)

ขนาดตวอยางและการวเคราะหขอมล: Sensitivity/Specificity/PPV/NPV



ข นตอนการวจย

2. การทดสอบประสทธภาพการตรวจคดกรอง

การประเมนความไว/ความจ าเพาะใน known cases

การประยกตใชในกลมประชากรเปาหมายทจะน าการทดสอบนนๆไปใชงาน

(prospectively blinded validation) – PPV/NPV/LR+/LR-

ประชากรศกษาทกรายทคดกรองตองไดรบการตรวจดวยวธการมาตรฐาน

ประโยชนการวจย: น าไปใชคดกรองโรค



2. การทดลองในหองปฏบตการ

ค าถามวจย; ขนกบประเดน เชน

ตวอยางเลอดทเกบโดยใช EDTA เปนสารกนเลอดแขง มความคงตวนานเพยงใด?*

คาการตรวจวด CBC ตวอยางเลอดทเกบโดยใช EDTA เปนสารกนเลอดแขงทเกบ

ไวเปนเวลา …, …, และ … วน แตกตางกนหรอไม

ประชากรศกษา: ไมเกยวของ

สงสงตรวจ (ครอบคลมคาปกต และ ผดปกต สง-ต า)

ขนาดตวอยางและการวเคราะหขอมล: ขนกบค าถามและการออกแบบการวจย

(ความคงตว -> Repeated Measure ANOVA)

*ค าถามคลมเครอ



3. การพฒนาวธการทดสอบ/นวตกรรมใหม

ค าถามวจยหลงจากไดผลตภณฑ: ขนกบชนดผลตภณฑและการออกแบบการประเมน

2 ขนตอนหลก: ขนตอนพฒนา และ ขนตอนประเมนผลการใชงาน

ขนกบชนดผลตภณฑและการออกแบบการประเมน

กลมเปาหมายทจะน าผลตภณฑไปใชงาน (เชน ผปวย)

กลมเปาหมายทเปนผใชผลตภณฑ (เชน แพทย)




4. งานวจยทใชขอมลผลตรวจทางหองปฏบตการ

ค าถามวจย: ขนกบประเดน


คณลกษณะ (เกณฑคดเลอก- คดเขา/คดออก) -> ผอานประเมนการประยกตใช

ขนาดตวอยาง: ใชขอมลท งหมดทม (ในชวงเวลาใดเวลาหหนง)

การวเคราะหขอมล: ขนกบค าถามวจย

ตวอยาง


ประเดนวจย ขอพจารณาดานระเบยบวธวจย

1. การรวบรวบขอมลผปวยโรคใดโรคหนงเพอ

อธบายคณลกษณะบางประการ (เชน ขอมลทาง

โลหตวทยา คาตรวจวดทางเคม etc.) -> เปน

ขอมลพนฐานส าหรบการศกษาตอยอด

ประชากรศกษา -> คณลกษณะ (เกณฑคดเขา/คดออก)

การวเคราะหขอมล -> สถตเชงพรรณนา

2. การหาความสมพนธระหวางตวแปรตอเนอง 2

ตวแปร -> ใชท านาย (proxy indicator)

ประชากรศกษา: คณลกษณะ (เกณฑคดเขา/คดออก)

การวเคราะหขอมล: Correlation

3. การหาความสมพนธระหวางตวแปรแจงนบ ประชากรศกษา: คณลกษณะ (เกณฑคดเขา/คดออก)

การวเคราะหขอมล: Association

ตวอยางงานวจยทใชขอมลผลตรวจทางหองปฏบตการ


การพฒนางานวจยจากงานประจ า

เพอพฒนา/เพมประสทธภาพกระบวน

การท างาน/การใหบรการ


กระบวนการพฒนางาน vs กระบวนการวจย

กระบวนการพฒนางาน กระบวนการวจย

ปญหาในงานประจ า ก าหนดประเดนปญหา/ค าถาม/วตถประสงค

วางแผนแกไขปญหา ออกแบบ (วางแผน) การวจย

ด าเนนการแกไข ด าเนนการเกบขอมล

วเคราะหผลการแกไข วเคราะหขอมล/ผลการวจย

สรป&น าเสนอผบรหาร/เผยแพร สรปผลและเผยแพร

อาจน ามาเขยนบทความวจยได (ทบทวนเอกสารเพมเตม ศกษารปแบบและวธการเขยนทางวชาาการ)


จะเรมตนอยางไร?

วเคราะหสถานการณหรอวเคราะหงาน

จดหมวดหม/แยกแยะ: ลกษณะงาน/ปญหา

รวบรวมขอมลประเดนปญหา (สงเกต/บนทก)

วเคราะหเชงปรมาณ (ความถ)

อาจเขยนบทความวจยเรองท 1 ได

เปนทมาของการวจยเรองท 2

???


https://blog.kinaxis.com

ผลการวเคราะหสถานการณ

เรยงล าดบความส าคญ (อยากแกปญหาใดกอน)

ออกแบบ/ก าหนดแนวทางแกไข

ด าเนนการแกไขและเกบขอมล

วเคราะหผลการแกไข (เปรยบเทยบกบขอมลท

รวบรวมกอนหนา)

สรปผล/จดท ารายงาน/น าเสนอ-เผยแพร

ประยกตใช (ปรบเปลยนกระบวนการท างาน)

ประเดนปญหา/จดทตองการพฒนา


กระบวนการพฒนางาน ข นตอนการพฒนาเปนงานวจย (เขยนบทความวจย)

ปญหาในงานประจ า ชวงท 1 การศกษาเชงพรรณนา/เชงวเคราะห (อธบายสถานการณปญหา/ปจจยทเกยวของ)

1. ก าหนดประเดนปญหา/ค าถาม/วตถประสงค (ผกเรองโดยอธบายความส าคญของประเดน

วจย เปนปญหาอยางไร หากไมแกปญหาจะมผลกระทบอยางไร และอธบายเหตผลของการ

ท าวจย

2. เกบรวบรวมขอมล (แสดงหลกฐานเชงประจกษวาเปนปญหาทตองการการแกไข และ แสดง

ขอมลผลกระทบ - ถาเปนไปได)

3. วเคราะหและสรปผล (มขอเสนอแนะเพอการพฒนา)

ออกแบบ/ก าหนดแนวทางแกไขปญหา ชวงท 2 Operational research

ก าหนดประเดนปญหา/ค าถาม/วตถประสงค (น าหลกฐานจากงานวจยท 1 มาเปนเหตผล

ของการท าวจยตอเนอง -> STORY)

ก าหนดกลยทธและตวชวดผลส าเรจการด าเนนงาน

ลงมอปฎบต เกบรวบรวมขอมลตวชวดและขอมลทกยวของ

วเคราะหและสรปผล (มขอเสนอแนะเพอการพฒนาตอเนอง)

ด าเนนการแกไข

วเคราะหผลการแกไข

สรป&น าเสนอผบรหาร/เผยแพร

สามารถท าเปนงานวจยเรองเดยวได


ตวอยางงานวจยจากสถานการณงานประจ า

(สถตการสงตรวจและอนๆ)


งานวจยเชงพรรณนา - อธบายสถานการณการใหบรการ


ขอมลจากงานประจ าทน าเสนอ

วเคราะหและแปลผลขอมล สราง story (อภปรายผล)

สถตทสงขน/ลดลง/ไมเปลยนแปลง

หมายความวาอยางไร

จะใชประโยชนจากขอมลนอยางไร


วเคราะหขอมลเพมเตม

แสดงผลกระทบ-เปนหลกฐานเชง

ประจกษประกอบการสรปผล


การพฒนางานวจย

จากขอมลผลตรวจเลอดในงานประจ า


ระเบยบวธวจยกบงานหองปฏบตการชนสตร

ทดสอบทางหองปฏบตการ

ผลตรวจทางหองปฏบตการผปวย

ไมปวย(checkup/pregnancy)

สงสงตรวจ

เครองมอ

ประชากรศกษา

คลงขอมล (ตววด)

หาประเดนปญหา & ตงค าถาม

คดเลอกกลมประชากรศกษา/ตวอยาง

วเคราะหขอมล & สรปประเดนทเปนประโยชน

เขยนบทความวจย

**หลากหลายลกษณะ**


การคดเลอกประชากรศกษา:

มขอจ ากดมาก (ผลตรวจทาง

หองปฏบตการขนกบหลายปจจย)

ผปวย

ผไมปวย (ตรวจสขภาพประจ าป)

ขอจ ากดนอยกวา


ผลตรวจเลอดผดปกตของผมารบบรการตรวจสขภาพประจ าปม

มากนอยเพยงใด? (สขภาพดจรงหรอไม?)

ผลผดปกตมอะไรบาง? (เลอดจาง/น าตาล/ไขมน.......)

ปจจยอะไรทสมพนธกบผลผดปกตเหลานน?

ผลตรวจกอนหนา (ขอมลยอนหลง) ของคนกลมนเปนอยางไร?

เรมเหนการเปลยนแปลงเมอใด? (early detection?)

...............ฯลฯ.........................

ตงค าถามวจย:

วเคราะหขอมล


ตวอยางบทความวจย

จากขอมลผลตรวจทางหองปฏบตการ


งานวจยเชงพรรณนา – ใชขอมลผลตรวจ CBC

The “STORY”

ตงชอเรอง จดขาย (ความแตกตางจากงานอน)

ใชขอมลผล CBC (ตรวจสขภาพประจ าป) ของบคลากรโรงพยาบาลตรวจ


1. ก าหนดประเดนการวจย

ภาวะเลอดจางในบคลากรของโรงพยาบาลมมากนอยเพยงใด ?

อตราการตรวจพบภาวะเลอดจางในเพศหญงและเพศชายเปนเทาใด ?

อตราการตรวจพบภาวะเลอดจางในแตละชวงอายแตกตางกนหรอไม ?

ขอมลทางโลหตวทยาเพศหญงและเพศชายแตกตางกนหรอไม ?

ดชนชวดภาวะเลอดจางเปลยนแปลงตามอายหรอไม ?

-> ภาวะเลอดจาง

2. ตงค าถามวจย

ท าไมถงอยากร รแลวจะเกดประโยชานอะไร? -> “Story”

ขอมลผลตรวจ CBC (ตรวจสขภาพประจ าป) ของบคลากรโรงพยาบาล


แปลความ-หาประเดน

ทเปนประโยชน

วเคราะหขอมล – สรางตาราง/รป

สราง story (หาจดขาย)

และลงมอเขยนบทความวจย


บทน า บทสรป


ผลการวจยจากการใชขอมลทมอยแลวอาจไมใชการพฒนางาน

แตเปนการชประเดนทน าไปสการพฒนางาน

และ/หรอ สรางงานใหม/ศกษาตอยอด


บทสรป: การน าขอมลในงานประจ ามาพฒนาเปนบทความวจย

มฐานขอมล (ครบถวนสมบรณ)

ความสามารถในการวเคราะห/แปลผลขอมล

การหาปญหาหรอตงค าถามวจยจากขอมลทมอย

การผกเรองหรอเรยงรอยเรองราวใหมความนาสนใจ และหา

ประเดนน าเสนอประโยชนของการวจย (ตองการความรพนฐานใน

ประเดนทเกยวของ -> ทบทวนเอกสาร / ทปรกษาทมความเชยวชาญในสาขา)


Approach 1

ผลการวเคราะหม

ประเดนทนาสนใจ

แนวทางการพฒนางานวจย

จากงานประจ าApproach 2


โครงการบรการชมชน

vsโครงการวจย


องคประกอบการเขยนแผนงานโครงการ

ชอโครงการ

ผด าเนนโครงการ/หนวยงาน

หลกการและเหตผล

วตถประสงค

แผนกจกรรม

การประเมน (ตวชวด*/แผนประเมน)

งบประมาณ

องคประกอบโครงรางการวจย

ชอโครงการ

ผวจย/ตนสงกด

ความส าคญและทมา

ค าถามและวตถประสงค

ระเบยบวธวจย (แผนการเกบขอมล)

แผนการวเคราะหขอมล

งบประมาณ

ทบทวนวรรณกรรม + เอกสารอางอง

Pla

nn

ing

ลงมอปฏบต/เกบรวบรวมขอมล/วเคราะหขอมล/สรป/น าเสนอ-เผยแพรP

lan

nin

g

*ตววดเชงวจย


โครงการใหบรการตรวจคดกรองโรค .......

โครงการส ารวจหนอนพยาธ .....................

โครงการรณรงคบรจาคโลหต ...................

โครงการใหความร ...................................

.............................. etc. ……....………………

เกบรวบรวมขอมล-วเคราะห-

แปลความขอมล (หาประเดนท

เปนประโยชน)-ลงมอเขยน

Thank you for paying attention

research methodology for mt › content › attach › 198 › rm-for mt... · 2019-08-03 · rm...

Documents