ÖĞretİm elemanlari etİk davraniŞlari ÖlÇeĞİnİn ......informal iletişim ve...

32
ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ ISSN: 1308–9196 Yıl : 5 Sayı : 10 Aralık 2012 ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI Kenan ÖZCAN * Aydın BALYER ** Öz Öğretim elemanları ile öğrenciler arasındaki iletişim ve etkileşimin niteliği, öğrencilerin araştırma ve öğrenme süreçleri için yaşamsal bir öneme sahiptir. Öğretim elemanları öğrencileriyle, sınıfta, laboratuvarda, ofiste, fakültede, üniversitenin farklı birimlerinde ve nadiren de olsa üniversite dışında bir arada bulunmaktadırlar. Öğretim elemanı ile öğrenci ilişkilerinin her zaman etik ilkeler çerçevesinde olması beklenir. Ancak öğretim elemanlarının öğrencileriyle öğretim süreci, mentorlük ve informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre belirlenmesine gereksinim vardır. Bu çalışma Schnake, Fredenberger ve Dumler (2004) tarafından geliştirilen “Öğretim Elemanları Etik Davranışları Ölçeğinin” Türkçe’ye uyarlanmasını amaçlamaktadır. Ölçeğin orijinal halinde 29 madde ve dört alt boyut olmasına, uyarlama süreçleri sonucunda ölçeğin yeni formunda alt boyutlar aynen korunmasına karşın madde sayısı 24 olmuştur. Ölçeğin Türkçeye uyarlanması sürecine, Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) için 352 ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DAF) için 402 üniversite öğrencisi katılmıştır. Ölçeğin uyarlanmasıyla ülkemizde yapılacak araştırmalarla elde edilen bulguların, aynı ölçekle farklı kültürlerde yapılan/yapılacak olan araştırma bulgularıyla karşılaştırılabilmesine olanak sağlayacağından, ölçeğin Türkçe’ye uyarlanmasının önemli olduğu söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Öğretim elemanı, etik davranış, üniversite öğrencisi, yükseköğretim. * Yrd.Doç.Dr. Adıyaman Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, kozcan@adiyaman.edu.tr ** Dr. Öğr. Gör. Yıldız Teknik Üniversitesi, Yabancı Diller Yüksek Okulu, İngilizce Bölümü, [email protected]

Upload: others

Post on 15-Jul-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

ADIYAMAN UumlNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTUumlSUuml DERGİSİ ISSN 1308ndash9196

Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

OumlĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI OumlLCcedilEĞİNİN TUumlRKCcedilEYE

UYARLANMASI

Kenan OumlZCAN

Aydın BALYER

Oumlz

Oumlğretim elemanları ile oumlğrenciler arasındaki iletişim ve etkileşimin niteliği oumlğrencilerin araştırma ve oumlğrenme suumlreccedilleri iccedilin yaşamsal bir oumlneme sahiptir Oumlğretim elemanları oumlğrencileriyle sınıfta laboratuvarda ofiste fakuumlltede uumlniversitenin farklı birimlerinde ve nadiren de olsa uumlniversite dışında bir arada bulunmaktadırlar Oumlğretim elemanı ile oumlğrenci ilişkilerinin her zaman etik ilkeler ccedilerccedilevesinde olması beklenir Ancak oumlğretim elemanlarının oumlğrencileriyle oumlğretim suumlreci mentorluumlk ve informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar oumlzen goumlsterdiklerinin oumlğrencilerin algılarına goumlre belirlenmesine gereksinim vardır Bu ccedilalışma Schnake Fredenberger ve Dumler (2004) tarafından geliştirilen ldquoOumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedilersquoye uyarlanmasını amaccedillamaktadır Oumllccedileğin orijinal halinde 29 madde ve doumlrt alt boyut olmasına uyarlama suumlreccedilleri sonucunda oumllccedileğin yeni formunda alt boyutlar aynen korunmasına karşın madde sayısı 24 olmuştur Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlanması suumlrecine Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) iccedilin 352 ve Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DAF) iccedilin 402 uumlniversite oumlğrencisi katılmıştır Oumllccedileğin uyarlanmasıyla uumllkemizde yapılacak araştırmalarla elde edilen bulguların aynı oumllccedilekle farklı kuumlltuumlrlerde yapılanyapılacak olan araştırma bulgularıyla karşılaştırılabilmesine olanak sağlayacağından oumllccedileğin Tuumlrkccedilersquoye uyarlanmasının oumlnemli olduğu soumlylenebilir Anahtar Kelimeler Oumlğretim elemanı etik davranış uumlniversite oumlğrencisi yuumlksekoumlğretim

YrdDoccedilDr Adıyaman Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Boumlluumlmuuml kozcanadiyamanedutr Dr Oumlğr Goumlr Yıldız Teknik Uumlniversitesi Yabancı Diller Yuumlksek Okulu İngilizce Boumlluumlmuuml balyer2001gmailcom

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

346

ADAPTATION OF FACULTY ETHICAL BEHAVIORS SCALE INTO TURKISH

Abstract

The quality of communication and interaction between faculty and students has vital importance for studentsrsquo learning and research process Faculty and students are together at classrooms laboratories offices and other places and rarely outside the school Their relationships at each place mentioned here are supposed to be within ethical principles However it is necessary to discover how students perceive faculty ethical behaviors This study was carried out to adapt ldquoFaculty Ethical Behaviors Scalerdquo developed by Schnake Fredenberger ve Dumler (2004) into Turkish In the original scale there were 4 sub dimensions and 29 items while there are 24 items below 4 sub dimensions In this study 352 students participated in Exploratory Factor Analysis (EFA) and 402 students for Confirmatory Factor Analysis (CFA) process As a result of the analysis made here it can be concluded that the scale can be used in the Turkish culture It can also be used to obtain comparable research results from other cultures

Key Words Faculty ethical behavior university student higher education

1 GİRİŞ Başarılı bir oumlğretim oumlncelikle oumlğretim elemanlarının sınıf iccedili ve dışındaki profesyonel

davranışları bakımından etik bir ortam oluşturulması ve ona uygun davranılmasından

geccediler Okullardaki davranışların youmlnetimi konusunda değişik bakış accedilıları

bulunmaktadır ancak bir okul ya da sınıf ortak oluşturulmuş davranış ve etik kurallar

etrafında işler

Etik kavramı Yunanca karakter ve davranış anlamına gelen ldquoetosrdquo soumlzcuumlğuumlnden

tuumlretilmiş olup felsefenin ahlaki değerleri inceleyen dalıdır (Thompson 1985 Turgut

2002) Etik iyiyle koumltuumlnuumln ayrılabilmesi iccedilin oumllccediluumltler koyan ve ahlak uumlzerine akıl

yuumlruumlterek bilgi uumlreten bir bilim olarak tanımlanmaktadır (Hanccedilerlioğlu 1975 Guumlccedilluuml ve

Uzun 2002) Oxford İngilizce Soumlzluumlğuumlne goumlre (2011) etik ahlakla ahlaki sorularla

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

347

ilgilenen ahlaken doğru onurluhellip bir dizi ahlak ilkesihellip ahlak bilimi ahlak ilkeleri

uygulama kuralları ahlak biliminin buumltuumln alanıdır (s 498)

Bir disiplin olarak etik davranışlarımızda neyin doğru neyin yanlış olduğunu ifade eden

davranışlardır (Colnerud 1997 Dika ve Hamiti 2011) Solomon rsquoa goumlre (1984) etik

oumlncelikle bir bireyle ilgilidir ve temelde ldquoiyi bir insan olmardquo anlamına gelmektedir Yani

etik bir toplumu onun kuumlltuumlruumlnuuml ve geleneklerini ortaya koyar Cassell ve Jacobsrsquoa goumlre

(1987) etik araştırmacılar oumlğretmenler oumlğrenciler ve uygulayıcıların guumlnluumlk etkinlikleri

iccedilin ccedilok az bir oumlneme sahipmiş gibi goumlruumlnebilir Ancak ahlak kurallarından farklı olarak

etik meslek mensuplarının yuumlruumlttuumlkleri mesleğin gerektirdiği sorumluluklarını kabul

etmeleri ve kendi eylemlerini bu kurallara goumlre duumlzenlemeleri anlamına gelmektedir

(Chalk Frankel ve Chafer 1980 Bersoff ve Koeppl 1993 Koocher ve Keith-Spiegel

1998)

Haas Malouf ve Mayersonrsquoa goumlre (1986 316) yasal ve etik haklarla ilgili bilinccedil

duumlzeyinin yuumlkselmesiyle birlikte guumlnluumlk yaşamın her alanında insanlar kendi yasal ve

etik haklarının farkına varmaya başlamışlardır Bu nedenle etik konusuna ilişkin

araştırmalar gelişmiş batı uumllkelerdeki uumlniversitelerde 1980rsquoli yıllarda başlamış ve

yaygın ccedilalışma alanı haline gelmiştir

Oumlğretim kurumları bakımından değerlendirildiğinde uumlniversiteler oumlzelinde okullar

genccedillere eğitim vermenin yanında bilgi ve hizmet uumlretirken etik ilkelerin belirlenmesi

ve bunların uygulanmasında oumlnemli goumlrevler uumlstlenmişlerdir Oumlğretim diğer

mesleklerden ayrılan ve dolayısıyla oumlğretmenler de diğer kişilerden ayrı değerlendirilen

insanlardır Sorumluluklarının bir gereği olarak uumlniversite oumlğretim elamanlarının

oumlğrencilerin duyuşsal yapılarında ve eğitimindeki oumlnemi buumlyuumlktuumlr Onların yaşam tarzı

mesleki uygulamaları tutum ve davranışları oumlğrenciler uumlzerinde derin etkilere sahiptir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

348

(Carr 2000) Bu kapsamda eğitimde etik konusunda bazı varsayımlar bulunmaktadır

Buna goumlre

bull oumlğretim profesyonel bir iştir

bull herhangi bir profesyonel girişim etik konularla doğrudan ve derin bir ilişkiye

sahiptir

bull bu nedenle oumlğretim işi de etik konularla doğrudan ve derinden bir ilişkiye

sahiptir (Carr 2000)

Jacob ve Hartshornersquoa goumlre (2003) etik her ne kadar da oumlğretim elamanlarının kendi

kararları ve eylemlerinin sorumluluğunu kabul etmesi olarak tanımlansa da pratik

yaşamda suumlreccedil bu şekilde işlememektedir Oumlğretim elemanlarının temel

sorumlulukları dersi amaccedillarına uygun bir şekilde yuumlruumltmek ders materyalini

sağlamak oumlğrencileri ders ve sınav iccedilerikleriyle ilgili bilgilendirmek sınavlar yapmak ve

onları adil bir şekilde değerlendirerek sonuccedillarıyla ilgili oumlğrencilerini zamanında

bilgilendirmektir Aynı zamanda bu sorumluluk buumltuumln bireylerin haklarına ve

kişiliklerine saygıyı zorunlu kılmakta ayrımcılık ve tacizi engellemeyi gerektirmektedir

(NASSP 1999)

Oumlğrencilerine rol model olmaları gerekmesine rağmen oumlğretim elemanları bazı

durumlarda oumlğrencilerini fiziksel ve ruhsal olarak olumsuz youmlnde etkileyecek etik

olmayan davranışlar sergileyebilmektedirler (Joseph ve Efron 1993 Johnson 2007

Bebeau 1993 Callahan 1982) Bunların bazıları cinsel taciz mesleki sorumlulukların

yerine getirilmemesi ccedilıkar ilişkisi sınıf iccedili ve dışındaki etik olmayan davranışlardır Hall

(2004) bireylerin hatıraları ve duygularıyla ilgili ccedilok guumlccedilluuml bir hafızaları olduğu iccedilin etik

olarak olumsuz bir davranışla karşılaşan oumlğrencilerin bu deneyimden sonraları buumlyuumlk

bir rahatsızlık duyduklarını ifade etmektedir Bu nedenle Carrrsquoa goumlre (2000)

oumlğretmenlerin iletişim etkili sınıf youmlnetimi becerilerine sahip bireyler olarak

oumlğrencilere karşı sorumlulukları iki kat daha artmaktadır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

349

Oumlğretim elemanları profesyonel ilişkilerinde bazen oumlğrenci-oumlğretim elemanı sınırını

aşmaktadırlar Bunlar genelde oumlğrencilerden hediye almak telefon numaralarını

istemek okul dışında goumlruumlşme talebinde bulunmak fiziksel temas kişisel konulara

girme cinsel olmayan ilişkiler ve oumlğrenciyle dışarıda buluşmaktır (Smith amp Fitzpatrick

1995 Lazarus 1994) Bunlar bazen tehlikesiz ya da zararsız gibi değerlendirilmektedir

ancak bu durum daha sonra yanlış anlaşılmalara ve oumlğrencilerde rahatsızlıklara neden

olmaktadır (Glass 2003)

Okulda ya da okul dışındaki oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkileri bakımından

değerlendirildiğinde bazı davranış şekilleri taciz olarak kabul edilmektedir Haynes

(2000) oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkisinin oturduğu guumlven zemini iccedilerisinde

şakalaşmalar etkilemeye ccedilalışmak gibi hususları taciz olarak nitelemektedir Yine bir

kişi kendini bir guumlccedil ya da cinsel olarak tehdit altında hissediyorsa bu durum taciz olarak

değerlendirilebilir ve bu anlamda tacize maruz kalan kişi en az succedillanacak olandır

Bunun yanı sıra bazen sınıfta da guumlcuumln kullanımında etik olmayan bazı davranışlar

yaşanabilmektedir Ancak bunları uumlniversite duumlzeyinde tespit etmek kolay değildir

(Biaggo Paget ve Chenoweth 1997 Keith-Spiegel Whitley Balogh Perkins ve Wittig

2002) Bu anlamda oumlğretim elemanı

bull eylemleri ve kararlarıyla oumlğrencilerin iyiliğini ve huzurunu sağlamalı

bull duumlruumlstluumlk ve buumltuumlnluumlk iccedilerisinde profesyonel sorumluluklarını yerine

getirmeli

bull insan haklarını korumalı ve oumlğrencilere saygı goumlstermeli

bull profesyonel olarak guumlvenirliğini korumalı

bull yasalara uygun davranmalı kuralları oumlğrencilere anlatmalı ve onları

değişen konularla ilgili bilgilendirmeli

bull adil olmalı ve etik olmayan davranışlardan uzak durmalı

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

350

bull politik sosyal dinsel ekonomik ve diğer hususları guumlccedil unsuru olarak

oumlğrenciye karşı kullanmamalı

bull standartları korumalı suumlrekli mesleki gelişim iccedilerisinde olmalı

bull oumlğrencilerinin onurlarını en az kendi onuru kadar kollamalı ve saygı

goumlstermeli

bull oumlğrencilerin oumlzel alanlarına girerek onları maddi ve manevi ilişkilere

zorlamamalıdır

Diğer bir yandan Pascarella ve Terenizini (1991) okul dışında oumlğretim elemanı oumlğrenci

etkileşiminin oumlğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğunu ortaya

koymaktadırlar Bu kapsamda oumlğretmenlerin oumlğrencilere mentorluk yaptıklarını ve

bunun da onların deneyimlerini zenginleştirdiğini ortaya koymuşlardır

Doğru oumlğrenci-oumlğretmen ilişkisi ve oumlğretim elemanının model olma algısı bazı

ccedilalışmaların konusu olmuştur (Wubbels Creacuteton ve Hooymayers 1985) Bu ilişki ve

model olmanın iki boyutu bulunmaktadır Bunlar etki ve yakınlıkişbirliğidir Bu iki

boyutun altında liderlik yardımarkadaşlık anlayış oumlğrencilere oumlzguumlrluumlk ve sorumluluk

verme belirsizlik tatminsizlik azarlamauyarma ve disiplin gibi sekiz tuumlr oumlğretmen

davranışı vardır Buumltuumln bu davranışları kontrol edebilmek ve olumsuz davranışları

engellemek iccedilin bir takım etik kurallar kodlar ve yasalar dizisi geliştirilmiştir Bu

kurallar aynı zamanda profesyonel kurumlar kuruluşlar ve huumlkuumlmetler tarafından

araştırma etkinliklerini ve araştırmaya konu olan denekleri ya da katılımcıları kontrol

altına almak uumlzere geliştirilmiştir (Burgess 2005) Geliştirilen bu kurallar herkesin

duyup okuyacağı şekilde ilan edilmektedir Bu kapsamda yayınlanan ilk etik kurallar

dizisi Amerikan Psikologlar Topluluğu (The American Psychological Association-APA)

tarafından 1953 yılında yayınlanmıştır APA tarafından yayınlanan bu etik standartlar

yeterlik insan ilişkileri eğitim ve oumlğretim araştırma ve yayınlama ve değerlendirme

olarak saptanmıştır (APA 2002 Sandler ve Russell 2005) Bu etik kodlar sadece

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 2: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

346

ADAPTATION OF FACULTY ETHICAL BEHAVIORS SCALE INTO TURKISH

Abstract

The quality of communication and interaction between faculty and students has vital importance for studentsrsquo learning and research process Faculty and students are together at classrooms laboratories offices and other places and rarely outside the school Their relationships at each place mentioned here are supposed to be within ethical principles However it is necessary to discover how students perceive faculty ethical behaviors This study was carried out to adapt ldquoFaculty Ethical Behaviors Scalerdquo developed by Schnake Fredenberger ve Dumler (2004) into Turkish In the original scale there were 4 sub dimensions and 29 items while there are 24 items below 4 sub dimensions In this study 352 students participated in Exploratory Factor Analysis (EFA) and 402 students for Confirmatory Factor Analysis (CFA) process As a result of the analysis made here it can be concluded that the scale can be used in the Turkish culture It can also be used to obtain comparable research results from other cultures

Key Words Faculty ethical behavior university student higher education

1 GİRİŞ Başarılı bir oumlğretim oumlncelikle oumlğretim elemanlarının sınıf iccedili ve dışındaki profesyonel

davranışları bakımından etik bir ortam oluşturulması ve ona uygun davranılmasından

geccediler Okullardaki davranışların youmlnetimi konusunda değişik bakış accedilıları

bulunmaktadır ancak bir okul ya da sınıf ortak oluşturulmuş davranış ve etik kurallar

etrafında işler

Etik kavramı Yunanca karakter ve davranış anlamına gelen ldquoetosrdquo soumlzcuumlğuumlnden

tuumlretilmiş olup felsefenin ahlaki değerleri inceleyen dalıdır (Thompson 1985 Turgut

2002) Etik iyiyle koumltuumlnuumln ayrılabilmesi iccedilin oumllccediluumltler koyan ve ahlak uumlzerine akıl

yuumlruumlterek bilgi uumlreten bir bilim olarak tanımlanmaktadır (Hanccedilerlioğlu 1975 Guumlccedilluuml ve

Uzun 2002) Oxford İngilizce Soumlzluumlğuumlne goumlre (2011) etik ahlakla ahlaki sorularla

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

347

ilgilenen ahlaken doğru onurluhellip bir dizi ahlak ilkesihellip ahlak bilimi ahlak ilkeleri

uygulama kuralları ahlak biliminin buumltuumln alanıdır (s 498)

Bir disiplin olarak etik davranışlarımızda neyin doğru neyin yanlış olduğunu ifade eden

davranışlardır (Colnerud 1997 Dika ve Hamiti 2011) Solomon rsquoa goumlre (1984) etik

oumlncelikle bir bireyle ilgilidir ve temelde ldquoiyi bir insan olmardquo anlamına gelmektedir Yani

etik bir toplumu onun kuumlltuumlruumlnuuml ve geleneklerini ortaya koyar Cassell ve Jacobsrsquoa goumlre

(1987) etik araştırmacılar oumlğretmenler oumlğrenciler ve uygulayıcıların guumlnluumlk etkinlikleri

iccedilin ccedilok az bir oumlneme sahipmiş gibi goumlruumlnebilir Ancak ahlak kurallarından farklı olarak

etik meslek mensuplarının yuumlruumlttuumlkleri mesleğin gerektirdiği sorumluluklarını kabul

etmeleri ve kendi eylemlerini bu kurallara goumlre duumlzenlemeleri anlamına gelmektedir

(Chalk Frankel ve Chafer 1980 Bersoff ve Koeppl 1993 Koocher ve Keith-Spiegel

1998)

Haas Malouf ve Mayersonrsquoa goumlre (1986 316) yasal ve etik haklarla ilgili bilinccedil

duumlzeyinin yuumlkselmesiyle birlikte guumlnluumlk yaşamın her alanında insanlar kendi yasal ve

etik haklarının farkına varmaya başlamışlardır Bu nedenle etik konusuna ilişkin

araştırmalar gelişmiş batı uumllkelerdeki uumlniversitelerde 1980rsquoli yıllarda başlamış ve

yaygın ccedilalışma alanı haline gelmiştir

Oumlğretim kurumları bakımından değerlendirildiğinde uumlniversiteler oumlzelinde okullar

genccedillere eğitim vermenin yanında bilgi ve hizmet uumlretirken etik ilkelerin belirlenmesi

ve bunların uygulanmasında oumlnemli goumlrevler uumlstlenmişlerdir Oumlğretim diğer

mesleklerden ayrılan ve dolayısıyla oumlğretmenler de diğer kişilerden ayrı değerlendirilen

insanlardır Sorumluluklarının bir gereği olarak uumlniversite oumlğretim elamanlarının

oumlğrencilerin duyuşsal yapılarında ve eğitimindeki oumlnemi buumlyuumlktuumlr Onların yaşam tarzı

mesleki uygulamaları tutum ve davranışları oumlğrenciler uumlzerinde derin etkilere sahiptir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

348

(Carr 2000) Bu kapsamda eğitimde etik konusunda bazı varsayımlar bulunmaktadır

Buna goumlre

bull oumlğretim profesyonel bir iştir

bull herhangi bir profesyonel girişim etik konularla doğrudan ve derin bir ilişkiye

sahiptir

bull bu nedenle oumlğretim işi de etik konularla doğrudan ve derinden bir ilişkiye

sahiptir (Carr 2000)

Jacob ve Hartshornersquoa goumlre (2003) etik her ne kadar da oumlğretim elamanlarının kendi

kararları ve eylemlerinin sorumluluğunu kabul etmesi olarak tanımlansa da pratik

yaşamda suumlreccedil bu şekilde işlememektedir Oumlğretim elemanlarının temel

sorumlulukları dersi amaccedillarına uygun bir şekilde yuumlruumltmek ders materyalini

sağlamak oumlğrencileri ders ve sınav iccedilerikleriyle ilgili bilgilendirmek sınavlar yapmak ve

onları adil bir şekilde değerlendirerek sonuccedillarıyla ilgili oumlğrencilerini zamanında

bilgilendirmektir Aynı zamanda bu sorumluluk buumltuumln bireylerin haklarına ve

kişiliklerine saygıyı zorunlu kılmakta ayrımcılık ve tacizi engellemeyi gerektirmektedir

(NASSP 1999)

Oumlğrencilerine rol model olmaları gerekmesine rağmen oumlğretim elemanları bazı

durumlarda oumlğrencilerini fiziksel ve ruhsal olarak olumsuz youmlnde etkileyecek etik

olmayan davranışlar sergileyebilmektedirler (Joseph ve Efron 1993 Johnson 2007

Bebeau 1993 Callahan 1982) Bunların bazıları cinsel taciz mesleki sorumlulukların

yerine getirilmemesi ccedilıkar ilişkisi sınıf iccedili ve dışındaki etik olmayan davranışlardır Hall

(2004) bireylerin hatıraları ve duygularıyla ilgili ccedilok guumlccedilluuml bir hafızaları olduğu iccedilin etik

olarak olumsuz bir davranışla karşılaşan oumlğrencilerin bu deneyimden sonraları buumlyuumlk

bir rahatsızlık duyduklarını ifade etmektedir Bu nedenle Carrrsquoa goumlre (2000)

oumlğretmenlerin iletişim etkili sınıf youmlnetimi becerilerine sahip bireyler olarak

oumlğrencilere karşı sorumlulukları iki kat daha artmaktadır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

349

Oumlğretim elemanları profesyonel ilişkilerinde bazen oumlğrenci-oumlğretim elemanı sınırını

aşmaktadırlar Bunlar genelde oumlğrencilerden hediye almak telefon numaralarını

istemek okul dışında goumlruumlşme talebinde bulunmak fiziksel temas kişisel konulara

girme cinsel olmayan ilişkiler ve oumlğrenciyle dışarıda buluşmaktır (Smith amp Fitzpatrick

1995 Lazarus 1994) Bunlar bazen tehlikesiz ya da zararsız gibi değerlendirilmektedir

ancak bu durum daha sonra yanlış anlaşılmalara ve oumlğrencilerde rahatsızlıklara neden

olmaktadır (Glass 2003)

Okulda ya da okul dışındaki oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkileri bakımından

değerlendirildiğinde bazı davranış şekilleri taciz olarak kabul edilmektedir Haynes

(2000) oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkisinin oturduğu guumlven zemini iccedilerisinde

şakalaşmalar etkilemeye ccedilalışmak gibi hususları taciz olarak nitelemektedir Yine bir

kişi kendini bir guumlccedil ya da cinsel olarak tehdit altında hissediyorsa bu durum taciz olarak

değerlendirilebilir ve bu anlamda tacize maruz kalan kişi en az succedillanacak olandır

Bunun yanı sıra bazen sınıfta da guumlcuumln kullanımında etik olmayan bazı davranışlar

yaşanabilmektedir Ancak bunları uumlniversite duumlzeyinde tespit etmek kolay değildir

(Biaggo Paget ve Chenoweth 1997 Keith-Spiegel Whitley Balogh Perkins ve Wittig

2002) Bu anlamda oumlğretim elemanı

bull eylemleri ve kararlarıyla oumlğrencilerin iyiliğini ve huzurunu sağlamalı

bull duumlruumlstluumlk ve buumltuumlnluumlk iccedilerisinde profesyonel sorumluluklarını yerine

getirmeli

bull insan haklarını korumalı ve oumlğrencilere saygı goumlstermeli

bull profesyonel olarak guumlvenirliğini korumalı

bull yasalara uygun davranmalı kuralları oumlğrencilere anlatmalı ve onları

değişen konularla ilgili bilgilendirmeli

bull adil olmalı ve etik olmayan davranışlardan uzak durmalı

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

350

bull politik sosyal dinsel ekonomik ve diğer hususları guumlccedil unsuru olarak

oumlğrenciye karşı kullanmamalı

bull standartları korumalı suumlrekli mesleki gelişim iccedilerisinde olmalı

bull oumlğrencilerinin onurlarını en az kendi onuru kadar kollamalı ve saygı

goumlstermeli

bull oumlğrencilerin oumlzel alanlarına girerek onları maddi ve manevi ilişkilere

zorlamamalıdır

Diğer bir yandan Pascarella ve Terenizini (1991) okul dışında oumlğretim elemanı oumlğrenci

etkileşiminin oumlğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğunu ortaya

koymaktadırlar Bu kapsamda oumlğretmenlerin oumlğrencilere mentorluk yaptıklarını ve

bunun da onların deneyimlerini zenginleştirdiğini ortaya koymuşlardır

Doğru oumlğrenci-oumlğretmen ilişkisi ve oumlğretim elemanının model olma algısı bazı

ccedilalışmaların konusu olmuştur (Wubbels Creacuteton ve Hooymayers 1985) Bu ilişki ve

model olmanın iki boyutu bulunmaktadır Bunlar etki ve yakınlıkişbirliğidir Bu iki

boyutun altında liderlik yardımarkadaşlık anlayış oumlğrencilere oumlzguumlrluumlk ve sorumluluk

verme belirsizlik tatminsizlik azarlamauyarma ve disiplin gibi sekiz tuumlr oumlğretmen

davranışı vardır Buumltuumln bu davranışları kontrol edebilmek ve olumsuz davranışları

engellemek iccedilin bir takım etik kurallar kodlar ve yasalar dizisi geliştirilmiştir Bu

kurallar aynı zamanda profesyonel kurumlar kuruluşlar ve huumlkuumlmetler tarafından

araştırma etkinliklerini ve araştırmaya konu olan denekleri ya da katılımcıları kontrol

altına almak uumlzere geliştirilmiştir (Burgess 2005) Geliştirilen bu kurallar herkesin

duyup okuyacağı şekilde ilan edilmektedir Bu kapsamda yayınlanan ilk etik kurallar

dizisi Amerikan Psikologlar Topluluğu (The American Psychological Association-APA)

tarafından 1953 yılında yayınlanmıştır APA tarafından yayınlanan bu etik standartlar

yeterlik insan ilişkileri eğitim ve oumlğretim araştırma ve yayınlama ve değerlendirme

olarak saptanmıştır (APA 2002 Sandler ve Russell 2005) Bu etik kodlar sadece

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 3: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

347

ilgilenen ahlaken doğru onurluhellip bir dizi ahlak ilkesihellip ahlak bilimi ahlak ilkeleri

uygulama kuralları ahlak biliminin buumltuumln alanıdır (s 498)

Bir disiplin olarak etik davranışlarımızda neyin doğru neyin yanlış olduğunu ifade eden

davranışlardır (Colnerud 1997 Dika ve Hamiti 2011) Solomon rsquoa goumlre (1984) etik

oumlncelikle bir bireyle ilgilidir ve temelde ldquoiyi bir insan olmardquo anlamına gelmektedir Yani

etik bir toplumu onun kuumlltuumlruumlnuuml ve geleneklerini ortaya koyar Cassell ve Jacobsrsquoa goumlre

(1987) etik araştırmacılar oumlğretmenler oumlğrenciler ve uygulayıcıların guumlnluumlk etkinlikleri

iccedilin ccedilok az bir oumlneme sahipmiş gibi goumlruumlnebilir Ancak ahlak kurallarından farklı olarak

etik meslek mensuplarının yuumlruumlttuumlkleri mesleğin gerektirdiği sorumluluklarını kabul

etmeleri ve kendi eylemlerini bu kurallara goumlre duumlzenlemeleri anlamına gelmektedir

(Chalk Frankel ve Chafer 1980 Bersoff ve Koeppl 1993 Koocher ve Keith-Spiegel

1998)

Haas Malouf ve Mayersonrsquoa goumlre (1986 316) yasal ve etik haklarla ilgili bilinccedil

duumlzeyinin yuumlkselmesiyle birlikte guumlnluumlk yaşamın her alanında insanlar kendi yasal ve

etik haklarının farkına varmaya başlamışlardır Bu nedenle etik konusuna ilişkin

araştırmalar gelişmiş batı uumllkelerdeki uumlniversitelerde 1980rsquoli yıllarda başlamış ve

yaygın ccedilalışma alanı haline gelmiştir

Oumlğretim kurumları bakımından değerlendirildiğinde uumlniversiteler oumlzelinde okullar

genccedillere eğitim vermenin yanında bilgi ve hizmet uumlretirken etik ilkelerin belirlenmesi

ve bunların uygulanmasında oumlnemli goumlrevler uumlstlenmişlerdir Oumlğretim diğer

mesleklerden ayrılan ve dolayısıyla oumlğretmenler de diğer kişilerden ayrı değerlendirilen

insanlardır Sorumluluklarının bir gereği olarak uumlniversite oumlğretim elamanlarının

oumlğrencilerin duyuşsal yapılarında ve eğitimindeki oumlnemi buumlyuumlktuumlr Onların yaşam tarzı

mesleki uygulamaları tutum ve davranışları oumlğrenciler uumlzerinde derin etkilere sahiptir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

348

(Carr 2000) Bu kapsamda eğitimde etik konusunda bazı varsayımlar bulunmaktadır

Buna goumlre

bull oumlğretim profesyonel bir iştir

bull herhangi bir profesyonel girişim etik konularla doğrudan ve derin bir ilişkiye

sahiptir

bull bu nedenle oumlğretim işi de etik konularla doğrudan ve derinden bir ilişkiye

sahiptir (Carr 2000)

Jacob ve Hartshornersquoa goumlre (2003) etik her ne kadar da oumlğretim elamanlarının kendi

kararları ve eylemlerinin sorumluluğunu kabul etmesi olarak tanımlansa da pratik

yaşamda suumlreccedil bu şekilde işlememektedir Oumlğretim elemanlarının temel

sorumlulukları dersi amaccedillarına uygun bir şekilde yuumlruumltmek ders materyalini

sağlamak oumlğrencileri ders ve sınav iccedilerikleriyle ilgili bilgilendirmek sınavlar yapmak ve

onları adil bir şekilde değerlendirerek sonuccedillarıyla ilgili oumlğrencilerini zamanında

bilgilendirmektir Aynı zamanda bu sorumluluk buumltuumln bireylerin haklarına ve

kişiliklerine saygıyı zorunlu kılmakta ayrımcılık ve tacizi engellemeyi gerektirmektedir

(NASSP 1999)

Oumlğrencilerine rol model olmaları gerekmesine rağmen oumlğretim elemanları bazı

durumlarda oumlğrencilerini fiziksel ve ruhsal olarak olumsuz youmlnde etkileyecek etik

olmayan davranışlar sergileyebilmektedirler (Joseph ve Efron 1993 Johnson 2007

Bebeau 1993 Callahan 1982) Bunların bazıları cinsel taciz mesleki sorumlulukların

yerine getirilmemesi ccedilıkar ilişkisi sınıf iccedili ve dışındaki etik olmayan davranışlardır Hall

(2004) bireylerin hatıraları ve duygularıyla ilgili ccedilok guumlccedilluuml bir hafızaları olduğu iccedilin etik

olarak olumsuz bir davranışla karşılaşan oumlğrencilerin bu deneyimden sonraları buumlyuumlk

bir rahatsızlık duyduklarını ifade etmektedir Bu nedenle Carrrsquoa goumlre (2000)

oumlğretmenlerin iletişim etkili sınıf youmlnetimi becerilerine sahip bireyler olarak

oumlğrencilere karşı sorumlulukları iki kat daha artmaktadır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

349

Oumlğretim elemanları profesyonel ilişkilerinde bazen oumlğrenci-oumlğretim elemanı sınırını

aşmaktadırlar Bunlar genelde oumlğrencilerden hediye almak telefon numaralarını

istemek okul dışında goumlruumlşme talebinde bulunmak fiziksel temas kişisel konulara

girme cinsel olmayan ilişkiler ve oumlğrenciyle dışarıda buluşmaktır (Smith amp Fitzpatrick

1995 Lazarus 1994) Bunlar bazen tehlikesiz ya da zararsız gibi değerlendirilmektedir

ancak bu durum daha sonra yanlış anlaşılmalara ve oumlğrencilerde rahatsızlıklara neden

olmaktadır (Glass 2003)

Okulda ya da okul dışındaki oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkileri bakımından

değerlendirildiğinde bazı davranış şekilleri taciz olarak kabul edilmektedir Haynes

(2000) oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkisinin oturduğu guumlven zemini iccedilerisinde

şakalaşmalar etkilemeye ccedilalışmak gibi hususları taciz olarak nitelemektedir Yine bir

kişi kendini bir guumlccedil ya da cinsel olarak tehdit altında hissediyorsa bu durum taciz olarak

değerlendirilebilir ve bu anlamda tacize maruz kalan kişi en az succedillanacak olandır

Bunun yanı sıra bazen sınıfta da guumlcuumln kullanımında etik olmayan bazı davranışlar

yaşanabilmektedir Ancak bunları uumlniversite duumlzeyinde tespit etmek kolay değildir

(Biaggo Paget ve Chenoweth 1997 Keith-Spiegel Whitley Balogh Perkins ve Wittig

2002) Bu anlamda oumlğretim elemanı

bull eylemleri ve kararlarıyla oumlğrencilerin iyiliğini ve huzurunu sağlamalı

bull duumlruumlstluumlk ve buumltuumlnluumlk iccedilerisinde profesyonel sorumluluklarını yerine

getirmeli

bull insan haklarını korumalı ve oumlğrencilere saygı goumlstermeli

bull profesyonel olarak guumlvenirliğini korumalı

bull yasalara uygun davranmalı kuralları oumlğrencilere anlatmalı ve onları

değişen konularla ilgili bilgilendirmeli

bull adil olmalı ve etik olmayan davranışlardan uzak durmalı

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

350

bull politik sosyal dinsel ekonomik ve diğer hususları guumlccedil unsuru olarak

oumlğrenciye karşı kullanmamalı

bull standartları korumalı suumlrekli mesleki gelişim iccedilerisinde olmalı

bull oumlğrencilerinin onurlarını en az kendi onuru kadar kollamalı ve saygı

goumlstermeli

bull oumlğrencilerin oumlzel alanlarına girerek onları maddi ve manevi ilişkilere

zorlamamalıdır

Diğer bir yandan Pascarella ve Terenizini (1991) okul dışında oumlğretim elemanı oumlğrenci

etkileşiminin oumlğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğunu ortaya

koymaktadırlar Bu kapsamda oumlğretmenlerin oumlğrencilere mentorluk yaptıklarını ve

bunun da onların deneyimlerini zenginleştirdiğini ortaya koymuşlardır

Doğru oumlğrenci-oumlğretmen ilişkisi ve oumlğretim elemanının model olma algısı bazı

ccedilalışmaların konusu olmuştur (Wubbels Creacuteton ve Hooymayers 1985) Bu ilişki ve

model olmanın iki boyutu bulunmaktadır Bunlar etki ve yakınlıkişbirliğidir Bu iki

boyutun altında liderlik yardımarkadaşlık anlayış oumlğrencilere oumlzguumlrluumlk ve sorumluluk

verme belirsizlik tatminsizlik azarlamauyarma ve disiplin gibi sekiz tuumlr oumlğretmen

davranışı vardır Buumltuumln bu davranışları kontrol edebilmek ve olumsuz davranışları

engellemek iccedilin bir takım etik kurallar kodlar ve yasalar dizisi geliştirilmiştir Bu

kurallar aynı zamanda profesyonel kurumlar kuruluşlar ve huumlkuumlmetler tarafından

araştırma etkinliklerini ve araştırmaya konu olan denekleri ya da katılımcıları kontrol

altına almak uumlzere geliştirilmiştir (Burgess 2005) Geliştirilen bu kurallar herkesin

duyup okuyacağı şekilde ilan edilmektedir Bu kapsamda yayınlanan ilk etik kurallar

dizisi Amerikan Psikologlar Topluluğu (The American Psychological Association-APA)

tarafından 1953 yılında yayınlanmıştır APA tarafından yayınlanan bu etik standartlar

yeterlik insan ilişkileri eğitim ve oumlğretim araştırma ve yayınlama ve değerlendirme

olarak saptanmıştır (APA 2002 Sandler ve Russell 2005) Bu etik kodlar sadece

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 4: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

348

(Carr 2000) Bu kapsamda eğitimde etik konusunda bazı varsayımlar bulunmaktadır

Buna goumlre

bull oumlğretim profesyonel bir iştir

bull herhangi bir profesyonel girişim etik konularla doğrudan ve derin bir ilişkiye

sahiptir

bull bu nedenle oumlğretim işi de etik konularla doğrudan ve derinden bir ilişkiye

sahiptir (Carr 2000)

Jacob ve Hartshornersquoa goumlre (2003) etik her ne kadar da oumlğretim elamanlarının kendi

kararları ve eylemlerinin sorumluluğunu kabul etmesi olarak tanımlansa da pratik

yaşamda suumlreccedil bu şekilde işlememektedir Oumlğretim elemanlarının temel

sorumlulukları dersi amaccedillarına uygun bir şekilde yuumlruumltmek ders materyalini

sağlamak oumlğrencileri ders ve sınav iccedilerikleriyle ilgili bilgilendirmek sınavlar yapmak ve

onları adil bir şekilde değerlendirerek sonuccedillarıyla ilgili oumlğrencilerini zamanında

bilgilendirmektir Aynı zamanda bu sorumluluk buumltuumln bireylerin haklarına ve

kişiliklerine saygıyı zorunlu kılmakta ayrımcılık ve tacizi engellemeyi gerektirmektedir

(NASSP 1999)

Oumlğrencilerine rol model olmaları gerekmesine rağmen oumlğretim elemanları bazı

durumlarda oumlğrencilerini fiziksel ve ruhsal olarak olumsuz youmlnde etkileyecek etik

olmayan davranışlar sergileyebilmektedirler (Joseph ve Efron 1993 Johnson 2007

Bebeau 1993 Callahan 1982) Bunların bazıları cinsel taciz mesleki sorumlulukların

yerine getirilmemesi ccedilıkar ilişkisi sınıf iccedili ve dışındaki etik olmayan davranışlardır Hall

(2004) bireylerin hatıraları ve duygularıyla ilgili ccedilok guumlccedilluuml bir hafızaları olduğu iccedilin etik

olarak olumsuz bir davranışla karşılaşan oumlğrencilerin bu deneyimden sonraları buumlyuumlk

bir rahatsızlık duyduklarını ifade etmektedir Bu nedenle Carrrsquoa goumlre (2000)

oumlğretmenlerin iletişim etkili sınıf youmlnetimi becerilerine sahip bireyler olarak

oumlğrencilere karşı sorumlulukları iki kat daha artmaktadır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

349

Oumlğretim elemanları profesyonel ilişkilerinde bazen oumlğrenci-oumlğretim elemanı sınırını

aşmaktadırlar Bunlar genelde oumlğrencilerden hediye almak telefon numaralarını

istemek okul dışında goumlruumlşme talebinde bulunmak fiziksel temas kişisel konulara

girme cinsel olmayan ilişkiler ve oumlğrenciyle dışarıda buluşmaktır (Smith amp Fitzpatrick

1995 Lazarus 1994) Bunlar bazen tehlikesiz ya da zararsız gibi değerlendirilmektedir

ancak bu durum daha sonra yanlış anlaşılmalara ve oumlğrencilerde rahatsızlıklara neden

olmaktadır (Glass 2003)

Okulda ya da okul dışındaki oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkileri bakımından

değerlendirildiğinde bazı davranış şekilleri taciz olarak kabul edilmektedir Haynes

(2000) oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkisinin oturduğu guumlven zemini iccedilerisinde

şakalaşmalar etkilemeye ccedilalışmak gibi hususları taciz olarak nitelemektedir Yine bir

kişi kendini bir guumlccedil ya da cinsel olarak tehdit altında hissediyorsa bu durum taciz olarak

değerlendirilebilir ve bu anlamda tacize maruz kalan kişi en az succedillanacak olandır

Bunun yanı sıra bazen sınıfta da guumlcuumln kullanımında etik olmayan bazı davranışlar

yaşanabilmektedir Ancak bunları uumlniversite duumlzeyinde tespit etmek kolay değildir

(Biaggo Paget ve Chenoweth 1997 Keith-Spiegel Whitley Balogh Perkins ve Wittig

2002) Bu anlamda oumlğretim elemanı

bull eylemleri ve kararlarıyla oumlğrencilerin iyiliğini ve huzurunu sağlamalı

bull duumlruumlstluumlk ve buumltuumlnluumlk iccedilerisinde profesyonel sorumluluklarını yerine

getirmeli

bull insan haklarını korumalı ve oumlğrencilere saygı goumlstermeli

bull profesyonel olarak guumlvenirliğini korumalı

bull yasalara uygun davranmalı kuralları oumlğrencilere anlatmalı ve onları

değişen konularla ilgili bilgilendirmeli

bull adil olmalı ve etik olmayan davranışlardan uzak durmalı

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

350

bull politik sosyal dinsel ekonomik ve diğer hususları guumlccedil unsuru olarak

oumlğrenciye karşı kullanmamalı

bull standartları korumalı suumlrekli mesleki gelişim iccedilerisinde olmalı

bull oumlğrencilerinin onurlarını en az kendi onuru kadar kollamalı ve saygı

goumlstermeli

bull oumlğrencilerin oumlzel alanlarına girerek onları maddi ve manevi ilişkilere

zorlamamalıdır

Diğer bir yandan Pascarella ve Terenizini (1991) okul dışında oumlğretim elemanı oumlğrenci

etkileşiminin oumlğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğunu ortaya

koymaktadırlar Bu kapsamda oumlğretmenlerin oumlğrencilere mentorluk yaptıklarını ve

bunun da onların deneyimlerini zenginleştirdiğini ortaya koymuşlardır

Doğru oumlğrenci-oumlğretmen ilişkisi ve oumlğretim elemanının model olma algısı bazı

ccedilalışmaların konusu olmuştur (Wubbels Creacuteton ve Hooymayers 1985) Bu ilişki ve

model olmanın iki boyutu bulunmaktadır Bunlar etki ve yakınlıkişbirliğidir Bu iki

boyutun altında liderlik yardımarkadaşlık anlayış oumlğrencilere oumlzguumlrluumlk ve sorumluluk

verme belirsizlik tatminsizlik azarlamauyarma ve disiplin gibi sekiz tuumlr oumlğretmen

davranışı vardır Buumltuumln bu davranışları kontrol edebilmek ve olumsuz davranışları

engellemek iccedilin bir takım etik kurallar kodlar ve yasalar dizisi geliştirilmiştir Bu

kurallar aynı zamanda profesyonel kurumlar kuruluşlar ve huumlkuumlmetler tarafından

araştırma etkinliklerini ve araştırmaya konu olan denekleri ya da katılımcıları kontrol

altına almak uumlzere geliştirilmiştir (Burgess 2005) Geliştirilen bu kurallar herkesin

duyup okuyacağı şekilde ilan edilmektedir Bu kapsamda yayınlanan ilk etik kurallar

dizisi Amerikan Psikologlar Topluluğu (The American Psychological Association-APA)

tarafından 1953 yılında yayınlanmıştır APA tarafından yayınlanan bu etik standartlar

yeterlik insan ilişkileri eğitim ve oumlğretim araştırma ve yayınlama ve değerlendirme

olarak saptanmıştır (APA 2002 Sandler ve Russell 2005) Bu etik kodlar sadece

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 5: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

349

Oumlğretim elemanları profesyonel ilişkilerinde bazen oumlğrenci-oumlğretim elemanı sınırını

aşmaktadırlar Bunlar genelde oumlğrencilerden hediye almak telefon numaralarını

istemek okul dışında goumlruumlşme talebinde bulunmak fiziksel temas kişisel konulara

girme cinsel olmayan ilişkiler ve oumlğrenciyle dışarıda buluşmaktır (Smith amp Fitzpatrick

1995 Lazarus 1994) Bunlar bazen tehlikesiz ya da zararsız gibi değerlendirilmektedir

ancak bu durum daha sonra yanlış anlaşılmalara ve oumlğrencilerde rahatsızlıklara neden

olmaktadır (Glass 2003)

Okulda ya da okul dışındaki oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkileri bakımından

değerlendirildiğinde bazı davranış şekilleri taciz olarak kabul edilmektedir Haynes

(2000) oumlğretim elemanı oumlğrenci ilişkisinin oturduğu guumlven zemini iccedilerisinde

şakalaşmalar etkilemeye ccedilalışmak gibi hususları taciz olarak nitelemektedir Yine bir

kişi kendini bir guumlccedil ya da cinsel olarak tehdit altında hissediyorsa bu durum taciz olarak

değerlendirilebilir ve bu anlamda tacize maruz kalan kişi en az succedillanacak olandır

Bunun yanı sıra bazen sınıfta da guumlcuumln kullanımında etik olmayan bazı davranışlar

yaşanabilmektedir Ancak bunları uumlniversite duumlzeyinde tespit etmek kolay değildir

(Biaggo Paget ve Chenoweth 1997 Keith-Spiegel Whitley Balogh Perkins ve Wittig

2002) Bu anlamda oumlğretim elemanı

bull eylemleri ve kararlarıyla oumlğrencilerin iyiliğini ve huzurunu sağlamalı

bull duumlruumlstluumlk ve buumltuumlnluumlk iccedilerisinde profesyonel sorumluluklarını yerine

getirmeli

bull insan haklarını korumalı ve oumlğrencilere saygı goumlstermeli

bull profesyonel olarak guumlvenirliğini korumalı

bull yasalara uygun davranmalı kuralları oumlğrencilere anlatmalı ve onları

değişen konularla ilgili bilgilendirmeli

bull adil olmalı ve etik olmayan davranışlardan uzak durmalı

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

350

bull politik sosyal dinsel ekonomik ve diğer hususları guumlccedil unsuru olarak

oumlğrenciye karşı kullanmamalı

bull standartları korumalı suumlrekli mesleki gelişim iccedilerisinde olmalı

bull oumlğrencilerinin onurlarını en az kendi onuru kadar kollamalı ve saygı

goumlstermeli

bull oumlğrencilerin oumlzel alanlarına girerek onları maddi ve manevi ilişkilere

zorlamamalıdır

Diğer bir yandan Pascarella ve Terenizini (1991) okul dışında oumlğretim elemanı oumlğrenci

etkileşiminin oumlğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğunu ortaya

koymaktadırlar Bu kapsamda oumlğretmenlerin oumlğrencilere mentorluk yaptıklarını ve

bunun da onların deneyimlerini zenginleştirdiğini ortaya koymuşlardır

Doğru oumlğrenci-oumlğretmen ilişkisi ve oumlğretim elemanının model olma algısı bazı

ccedilalışmaların konusu olmuştur (Wubbels Creacuteton ve Hooymayers 1985) Bu ilişki ve

model olmanın iki boyutu bulunmaktadır Bunlar etki ve yakınlıkişbirliğidir Bu iki

boyutun altında liderlik yardımarkadaşlık anlayış oumlğrencilere oumlzguumlrluumlk ve sorumluluk

verme belirsizlik tatminsizlik azarlamauyarma ve disiplin gibi sekiz tuumlr oumlğretmen

davranışı vardır Buumltuumln bu davranışları kontrol edebilmek ve olumsuz davranışları

engellemek iccedilin bir takım etik kurallar kodlar ve yasalar dizisi geliştirilmiştir Bu

kurallar aynı zamanda profesyonel kurumlar kuruluşlar ve huumlkuumlmetler tarafından

araştırma etkinliklerini ve araştırmaya konu olan denekleri ya da katılımcıları kontrol

altına almak uumlzere geliştirilmiştir (Burgess 2005) Geliştirilen bu kurallar herkesin

duyup okuyacağı şekilde ilan edilmektedir Bu kapsamda yayınlanan ilk etik kurallar

dizisi Amerikan Psikologlar Topluluğu (The American Psychological Association-APA)

tarafından 1953 yılında yayınlanmıştır APA tarafından yayınlanan bu etik standartlar

yeterlik insan ilişkileri eğitim ve oumlğretim araştırma ve yayınlama ve değerlendirme

olarak saptanmıştır (APA 2002 Sandler ve Russell 2005) Bu etik kodlar sadece

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 6: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

350

bull politik sosyal dinsel ekonomik ve diğer hususları guumlccedil unsuru olarak

oumlğrenciye karşı kullanmamalı

bull standartları korumalı suumlrekli mesleki gelişim iccedilerisinde olmalı

bull oumlğrencilerinin onurlarını en az kendi onuru kadar kollamalı ve saygı

goumlstermeli

bull oumlğrencilerin oumlzel alanlarına girerek onları maddi ve manevi ilişkilere

zorlamamalıdır

Diğer bir yandan Pascarella ve Terenizini (1991) okul dışında oumlğretim elemanı oumlğrenci

etkileşiminin oumlğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğunu ortaya

koymaktadırlar Bu kapsamda oumlğretmenlerin oumlğrencilere mentorluk yaptıklarını ve

bunun da onların deneyimlerini zenginleştirdiğini ortaya koymuşlardır

Doğru oumlğrenci-oumlğretmen ilişkisi ve oumlğretim elemanının model olma algısı bazı

ccedilalışmaların konusu olmuştur (Wubbels Creacuteton ve Hooymayers 1985) Bu ilişki ve

model olmanın iki boyutu bulunmaktadır Bunlar etki ve yakınlıkişbirliğidir Bu iki

boyutun altında liderlik yardımarkadaşlık anlayış oumlğrencilere oumlzguumlrluumlk ve sorumluluk

verme belirsizlik tatminsizlik azarlamauyarma ve disiplin gibi sekiz tuumlr oumlğretmen

davranışı vardır Buumltuumln bu davranışları kontrol edebilmek ve olumsuz davranışları

engellemek iccedilin bir takım etik kurallar kodlar ve yasalar dizisi geliştirilmiştir Bu

kurallar aynı zamanda profesyonel kurumlar kuruluşlar ve huumlkuumlmetler tarafından

araştırma etkinliklerini ve araştırmaya konu olan denekleri ya da katılımcıları kontrol

altına almak uumlzere geliştirilmiştir (Burgess 2005) Geliştirilen bu kurallar herkesin

duyup okuyacağı şekilde ilan edilmektedir Bu kapsamda yayınlanan ilk etik kurallar

dizisi Amerikan Psikologlar Topluluğu (The American Psychological Association-APA)

tarafından 1953 yılında yayınlanmıştır APA tarafından yayınlanan bu etik standartlar

yeterlik insan ilişkileri eğitim ve oumlğretim araştırma ve yayınlama ve değerlendirme

olarak saptanmıştır (APA 2002 Sandler ve Russell 2005) Bu etik kodlar sadece

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 7: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

351

psikologların profesyonel rollerinin gereği bilimsel eğitimsel aktiviteleri iccedilin

uygulanabilir Ancak bununla sınırlı kalmamak koşuluyla bunlar klinik rehberlik okul

psikolojisi uygulamaları araştırma oumlğretim denetim kamu hizmetleri sosyal hizmet

değerlendirme araccedilları değerlendirme politika geliştirme eğitimsel rehberlik oumlrguumltsel

danışma program değerlendirme ve youmlnetim gibi alanlarda da uygulanabilir (APA

2002)

Eğitim oumlrguumltleri bakımından değerlendirildiğinde Tobin ve Tippins (1993) bu etik

ilkeleri başlıca duumlruumlstluumlk cesaret adalet diğerlerine oumlzen goumlsterme ve pratik akıl

olarak farklı bir takım kavramlarla accedilıklamaktadırlar Buna ilaveten Kitchener (1985)

oumlğrencilerle ilgili etik ilkeleri beş ana başlıkta toplamıştır Bu ilkeler kişisel oumlzerkliğe

saygı onlara zarar vermemek ve faydalanmaya ccedilalışmamak adil olmak sadakat ve

guumlvendir Smithrsquoe goumlre (1996) oumlğretim elemanları oumlğretim materyallerinin sağlanması

ve oumlğrenci beklentilerinin karşılanması sınavlar ve oumllccedilme değerlendirme ve mesleki

ilişkiler gibi bazı davranışları nedeniyle oumlğrenciler uumlzerinde doğrudan etkilidir ccediluumlnkuuml

oumlğretmenler kendilerine bağımlı pozisyonda bulunan oumlğrencilerle ilgilenmeleri

asimetrik guumlccedil olarak adlandırılır (Colnerud 1997 Churchill 1982 Jacob ve Hartshorne

2003) Her durumda da oumlğretmenler bu guumlcuuml adil ve herkese karşı eşit bir şekilde

kullanmalıdırlar (Blevins-Knabe 1992 Cothran ve Ennis 1997 Branstetter ve

Handelsman 2010 Rupert ve Holmes 1997)

Oumlğretim işi karmaşık bir suumlreccediltir ve iccedilerisinde birccedilok etik hususu barındırmaktadır

(Svinicki 1994) Bu suumlreccedil sadece oumlğretim işinin kendisi ve dar anlamda o dersin

materyalinin hazırlanmasından ibaret değildir Daha geniş bir anlamda

değerlendirildiğinde bu guumlccedil bilginin nasıl uygun bir şekilde kullanılacağını ve bir model

olmayı iccedilermektedir Bu nedenle oumlğretim elemanlarının pedagojik anlamda

goumlrevlerinin gereğini yerine getirebilmek iccedilin ccedilok iyi hazırlanmaları gerekmektedir

(Colnerud 1997 Fritz ve Wolfgang 1993 Zabihollah 2001) Oumlğretim elemanları bu

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 8: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

352

kapsamda nazik ve hassas olmalı buumltuumln sınıftaki oumlğrencilerin ihtiyaccedillarına karşı duyarlı

davranmalı disiplini oumlncelikle başvurulacak bir araccedil olarak değerlendirmeden herkese

eşit oumlğrenme fırsatları sunmalıdırlar (Colnerud 1997 Barcena ve Gil 1993)

Diğer bir husus oumlğretim işinin diğer oumlnemli bir parccedilası olan guumlvendir Bu kapsamda

oumlğretmenler buumltuumln oumlğrencilerine karşı değerlendirme suumlreccedillerinde adil ve eşit

davranmalıdır Ancak oumlğretim elemanlarının her zaman bu konuda tarafsızlıklarını

koruduklarını soumlylemek zordur (Robertson ve Grant 1982 Baumgarten 1982) Bu

anlamda oumlğretim elemanlarının dezavantajlı oumlğrenme guumlccedilluumlkleri yaşayan oumlğrenciler

sakat ve diğer oumlğrencilerin oumlğrenme durumlarını garanti altına almak gibi bir

sorumlulukları bulunmaktadır Bu suumlreccedilte onlar buumltuumln oumlğrencilerin yetenek kabiliyet

ve ilgilerini geliştirmek ve kendi oumlğrenme sorumluluklarını almalarını sağlamak

durumundadırlar Yine oumlğretim elemanlarının oumlğretim programın zenginleştirilmesi

suumlrecine aktif olarak katılmaları oumlğrencilerin iccedilinde yaşadıkları toplumun doğasını

anlamaları ve sorunlarına ccediloumlzuumlm geliştirmeleri gerekmektedir (EDWA 1993)

Eğitim suumlreccedillerinin her duumlzeyinde oumlğretmen oumlğrenci ilişkisi esastır Oumlğretmenler

oumlğrencilerle ilişkilerinde ortak ve karşılıklı guumlven oluşturmalıdırlar Duumlruumlstluumlk ve

buumltuumlnluumlk bu ilişkinin temel yapısını oluşturmalıdır Bu kapsamda oumlğretim elemanları

oumlğrencilerinden yararlanmamalı ve onlara karşı uygunsuz davranmamalıdırlar ccediluumlnkuuml

bulundukları konum toplumda oumlğretim elemanlarıyla ilgili boumlyle bir beklenti

yaratmaktadır Yine oumlğretim elemanları oumlğrencilerle ve alileriyle eğitim-oumlğretim

dışında kişisel ilişkilere girmemeli ve onların değerlerine inanccedillarına ve oumlzel

yaşamlarına saygı duymalıdırlar Oumlğretim elemanları bireyin bilgi beceri değerler

tutumlar kazanmasında ve bunların anlaşılmasında buumlyuumlk oumlneme sahiptirler Bu

nedenle oumlğretim elemanları neyi nasıl oumlğrettikleri ve bunu oumlğretme yollarından

sorumludurlar (Haynes 2002) Bir oumlğretmenin etik duruşu sosyal bir olgudur Bu

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 9: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

353

durum oumlğrenciler ve oumlğretmenlerin sosyal ilişkilerinden etkilenmektedir (Aurin ve

Maurer 1993 Kompf 1993 Dill 1982 Wilson 1982)

Bazı ccedilalışmalarda oumlğretim elemanlarının rolleri gereği oumlğrencileri değerlendiren onlara

diploma veren kişiler olarak goumlsterildikleri iccedilin baskı altında oldukları ortaya

konulmaktadır (Robertson ve Grant 1982 Strike 1990 AAE 2011) Buna rağmen

Goumlzuumltok (1999) oumlğretim elemanlarının ccediloğunun guumlccedilluuml karakter yapısına sahip

olduklarını zor koşullar altında ccedilalışmalarına rağmen goumlrevlerini yerine getirmek iccedilin

ellerinden gelenin en iyisini yapmaktadırlar

Youmlneticiler oumlğretmenler ya da oumlğrencilerin etik davranışları konusunda ilkoumlğretim ve

orta oumlğretim kurumlarında değişik ccedilalışmalar yuumlruumltuumllmuumlştuumlr ancak uumlniversitelerde bu

konuda sınırlı sayıda bir ccedilalışma bulunmaktadır Bu ccedilalışmalar da genellikle cinsel taciz

kopya profesyonel sorumlulukların yerine getirilmemesi konularında oumlğretim elemanı

oumlğrenci ilişkilerini ele almışlardır (Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-

Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve Korschgen 2001) Bu nedenle mevcut

ccedilalışma Tuumlrkiyersquodeki yuumlksekoumlğretim kurumlarında goumlrev yapan oumlğretim elemanlarının

oumlğrencilerine youmlnelik davranışlarının etik boyutlarını ortaya koyabilecek ldquoOumlğretim

Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğininrdquo Tuumlrkccedileye uyarlanmasını amaccedillamaktadır

Oumllccedilek Tanıtımı

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin orijinali Schnake Fredenberger ve

Dumler (2004) tarafından oumlğretim elemanlarının ders fakuumllte ve uumlniversite dışında

oumlğrencileriyle iletişim veya etkileşiminde etik ilkelere youmlnelik tutumlarını belirlemek

amacıyla geliştirilmiştir Oumllccedileğin geliştirilmesi bu konuda daha oumlnce yapılan

(Tabachnick Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993

Morgan ve Korschgen 2001) ccedilalışmalardan yararlanılarak hazırlanmıştır Oumllccedilek beş alt

boyuttan oluşmaktadır Oumllccedilekte oumlğretim elemanlarının ldquoSınıf iccedili Etik Davranışrdquo sekiz

madde ldquoCcedilıkara Dayalı İlişkirdquo beş madde ldquoMesleki Sorumluluklarrdquo altı madde ldquoCinsel

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 10: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

354

Tacizrdquo beş madde ldquoSınıf Dışı İlişkilerrdquo beş madde olmak uumlzere toplam 29 maddeden

oluşmaktadır Oumllccedilek yedili Likert tipinde hazırlanmıştır Oumllccedilek maddelerinin tamamı

olumsuz olarak hazırlanmıştır Kesinlikle Etik (1) kesinlikle etik değil (7) ve orta nokta

(4) olarak belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan duumlşuumlk puanlar oumlğretim elemanlarının etik

davrandıkları yuumlksek puanlar ise etik davranmadıkları anlamına gelmektedir Oumllccedileğin

son şekli Midwestern Uumlniversitesirsquonde oumlğrenim goumlren ve yaş ortalaması 211 olan

67rsquosi erkek ve 65rsquoi kız olmak uumlzere toplam 132 oumlğrencinin katıldığı ccedilalışma ile

hazırlanmıştır Oumlz değeri 1rsquoin uumlzerinde olan ve beş faktoumlrden oluşan oumllccedilek toplam

varyansın 6053rsquouumlnuuml accedilıklamaktadır

Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanma suumlrecinde

uzman goumlruumlşuuml alınarak oumllccedileğin beşli Likert olarak hazırlanmasının uygun olacağı

sonucuna ulaşılmıştır Oumllccedileğin derecelendirilmesi kesinlikle katılmıyorum (1)

kesinlikle katılıyorum (5) şeklinde belirlenmiştir Oumllccedilekten alınan en duumlşuumlk puan 29 ve

en yuumlksek puan 145rsquotir Oumllccedilek puanının yuumlksek olması etik olmayan davranışı

goumlstermektedir

2 YOumlNTEM

21 Oumlrneklem

Araştırmanın oumlrneklemi amaccedillı oumlrneklem youmlntemiyle belirlenmiştir Bu youmlntem belirli

bir grup katılımcıyı incelemeyi amaccedillar Bu youmlntemin yararı araştırmacının

katılımcıların evreni temsil edebilmesi youmlnuumlnde oumln bir bilgiye sahip olmasıdır (Bailey

1994) Bu yolla hedef kitle hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek olasıdır

Araştırmaya 2010-2011 oumlğretim yılı Bahar doumlneminde gerccedilekleştirilmiştir Oumllccedileğin yapı

geccedilerliliğine ilişkin kanıt elde etmek amacıyla Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) yapılmıştır

AFA katılan 352 oumlğrencinin 491rsquoi Ccediloruh Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi 298rsquoi Yıldız

Uumlniversitesi Fakuumlltesi ve 210rsquoı Mersin Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedirler AFA ile yapı geccedilerliliğine ilişkin bulguların test edilmesi (yapıya

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 11: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

355

uymayan maddeler oumllccedilekten ccedilıkarıldıktan sonra) amacıyla Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi

(DFA) yapılmıştır DFA iccedilin oumllccedilek yeni form ile ikinci kez Adıyaman Uumlniversitesinde

oumlğrenim goumlren 402 oumlğrenciye uygulanmıştır Oumlğrencilerin 299rsquou Eğitim Fakuumlltesi

448rsquoi Sağlık Yuumlksek Okulu ve 254rsquouuml İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesinde oumlğrenim

goumlrmektedir

AFA ccedilalışmalarına başlanmadan oumlnce oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln faktoumlrleşmeye

uygunluğu test edilmiştir Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml hemen hemen tuumlm istatistik

tekniklerinin uygulamasında doğru parametre tahmininde oumlnemli bir rol oynar (Raykov

ve Marcoulides 2000) Gorsuch (1983) oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 100 olmasını

oumlnermektedir ve Kline (1979) bu oumlneriyi desteklemektedir Guilford (1954) oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln en az 200 olmasını savunmaktadır Comrey ve Lee (1992) faktoumlr analizi

konusundaki değerlendirmesinde 100 = zayıf 200 = yeterli 300 = iyi 500 = ccedilok iyi

1000 ve uumlzeri ise muumlkemmel olarak belirlemektedir Onlar faktoumlr analizinde

araştırmacıların 500 ya da daha fazla bir sayıyı bulmalarını teşvik etmektedirler (Akt

MacCallum vd 1999) Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) iccedilin minimum oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln ise 250 kişi ve uumlzerinde olması oumlnerilirken (Hoyle 1995) diğer bazı

araştırmalarda oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuumlnuumln 400rsquoden buumlyuumlk olması oumlnerilmektedir

(Schermelleh-Engel vd 2003)

Ccedilalışmada AFA ve DFA analizleri iccedilin birbirinden bağımsız ve sırasıyla 352 ve 402

oumlğrenciden oluşan iki ayrı oumlrneklem grubu alınmıştır Kabul edilebilir oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumln AFA iccedilin madde başına 41 ve ya 51 oranının yeterli olduğu (Floyd ve

Widaman 1995 289) belirtilmektedir Bu ccedilalışmada ise madde başına oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuuml AFA iccedili 121 ve DFA iccedilin 171 oranındadır

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 12: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

356

22 Geccedilerlik

Dil Geccedilerliği

Oumllccedileğin uyarlama ccedilalışmalarını başlatılabilmesi iccedilin oumllccedileği geliştiren Schnakersquoden (2004)

izin alınmıştır Oumllccedileğin ccedilevirisinin yapılmasında geri ccedileviri youmlntemi kullanılmıştır Bu

youmlntemde oumllccedilek bir ccedilevirmen tarafından hedef dile ccedilevrilir ve sonra başka bir ccedilevirmen

tarafından kaynak dile ccedilevrilir Sonra oumllccedileğin hedef dil ve kaynak dile ccedilevrilmiş şekilleri

karşılaştırılır (Sperber 2004 Looman ve Farrag 2009) Bu ccedilalışmada eğitim bilimleri

alanında ccedilalışan ve aynı zamanda dil bilimci olan bir oumlğretim uumlyesi oumllccedileği Tuumlrkccedileye

ccedilevirdi Dil bilimci diğer bir oumlğretim uumlyesi ise Tuumlrkccedile formu tekrar İngilizceye ccedilevirdi

Ccedileviriyi yapan oumlğretim uumlyeleri ve Eğitim Youmlnetimi alanında ccedilalışan iki oumlğretim uumlyesi ile

grup ccedilalışması yaparak soruların ccedileviri suumlreci tamamlandı Soruların oumlğrencilerce aynı

derece anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek amacıyla oumllccedilek Adıyaman Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi Tuumlrkccedile Oumlğretmenliği ikinci sınıfında oumlğrenim goumlren 30 kişilik oumlğrenci

grubuna sınıf ortamında okutturuldu Oumlğrencilerin sorulara ilişkin goumlruumlşleri alındıktan

sonra oumllccedilme aracına son şekli verilerek uyarlama ccedilalışmalarına devam edildi

Yapı Geccedilerliği

Yapı geccedilerliğini belirlemek amacıyla faktoumlr analizi yapılmıştır Faktoumlr analizi ile oumllccedileğin

oumllccedilmek istediği yapıyı oumllccediluumlp oumllccedilmediği belirlenmeye ccedilalışılmıştır Faktoumlr analiz

sonucunda oumllccedileğin orijinal halindeki alt boyutlarının oluştuğu ancak bazı maddelerin

kabul edilebilir oumllccediluumltler dışında olması nedeniyle oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır

23 Verilerin Analizi

Oumllccedileme aracının faktoumlr deseninin Tuumlrk kuumlltuumlruumlne uygun olup olmadığını ortaya koymak

amacıyla AFA yapılmıştır AFArsquoden elde edilen faktoumlr yapısının uygunluğu DFA ile

doğrulanmıştır AFA analizi iccedilin SPSS 150 ve DFA iccedilin Lisrel 880 programı (Joumlrreskog ve

Soumlrbom 1996) kullanılmıştır

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 13: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

357

3 BULGULAR VE YORUMLAR

31 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA)

Faktoumlr analizi matematiksel varsayımsal yapıların doğrudan oumllccediluumllebilir bir dizi

goumlzlenebilir goumlstergelerle accedilıklanması yaklaşımıdır Bu analiz goumlzlenen goumlstergeler

arasındaki ilişkiyi accedilıklamak iccedilin kaccedil faktoumlre gereksinim duyulduğunun belirlenmesi soumlz

konusu olduğunda accedilımlayıcı ve goumlstergeler arasındaki ilişkinin doğrudan araştırılması

soumlz konusu olduğunda doğrulayıcıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) Bir accedilımlayıcı

analizde araştırmacı veriler uumlzerinde belirli bir model belirlemeksizin bu ilişkiler ve

oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve belirlemek iccedilin deneysel verileri ortaya ccedilıkartmayı

amaccedillamaktadır (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) Accedilımlayıcı faktoumlr analizi karmaşık ve ccedilok

aşamalı bir sistem ve bundan sosyal bilimlerdeki istatistiksel teknikler konusunda

yaygın olarak yararlanılmaktadır (Costello ve Osborne 2005)

Oumlrneklem buumlyuumlkluumlğuuml youmlnuumlnden faktoumlr analizi iccedilin veri yapısını test etmek iccedilin diğer bir

oumllccediluumlt Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuccedillarıdır KMO istatistiklerinin 050rsquoden buumlyuumlk

olması kabul edilebilir 050 ve 070 arası ortalama 070 ve 080 iyi 080 ve 090 arası

muumlkemmel ve 090 ve uumlzeri ise harika olarak kabul edilmektedir (Hutcheson ve

Sofroniou 1999) Bu ccedilalışmada KMO değerleri 088 olması muumlkemmel oumlrneklem

buumlyuumlkluumlğuumlnuumln iyi olduğunu goumlstermektedir Oumllccediluumllen oumlzelliğin evren parametresinde

ccedilok boyutlu bir oumlzellik olup olmadığını belirlemek uumlzere Bartlett (1954) testi

uygulanmış ve ilişki matrisi sıfırdır Test SPSS faktoumlruumlnde mevcuttur ancak oumllccedilek

buumlyuumlkluumlğuumlne olan bağımlılığı ve hassaslığından dolayı ilişki duumlşuumlk olmasına rağmen

buumlyuumlk oumlrneklem ile ccedilalışıldığında oumlnemli olabilir Bundan dolayı her bir değişken iccedilin

5rsquoten az olması oumlnerilmektedir (Akt Tabachnick ve Fidell 2007) Ccedilalışmada accedilımlayıcı

faktoumlr analizi iccedilin Bartlettrsquoin testi anlamlıdır (X2(276) = 310313 plt01) Bu nedenle

verilerin ccedilok değişkenli normal dağılımdan geldiği soumlylenebilir

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranışrdquo oumllccedileğinin faktoumlr desenini ortaya koymak

amacıyla faktoumlrleşme youmlntemi olarak temel bileşenler analizinin doumlnduumlrme youmlntemi

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 14: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

358

olarak da dik doumlnduumlrme youmlntemlerinden maksimum değişkenliğin (varimax) uygun

olduğuna karar verilmiştir Uygulamalı sosyal bilimler araştırmalarında dik doumlnduumlrme

belki sıklıkla kullanılır ccediluumlnkuuml onun varsayılan SPSS gibi istatistik programlar ve algılanan

doumlnduumlrme ccediloumlzuumlm oumlnerileri daha kolay yorumlanabilir Oumllccedileğin Faktoumlr yuumlkleri

goumlstergeler ve gizli faktoumlrler arasındaki ilişkiler temsil etmektedir (Brown 2006)

Yapılan analiz sonucunda analize temel olarak alınan 29 madde iccedilin oumlz değeri 1rsquoin

uumlzerinde olan beş bileşeninin (orijinalinde olduğu gibi) oluştuğu goumlruumllmuumlştuumlr

Maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri en duumlşuumlk 040 olarak kabul edilmiştir Faktoumlr yuumlklerinin

buumlyuumlkluumlğuuml en az 0 30 olmalıdır (Barnes vd 2001) Temel kural olarak yalnızca faktoumlr

yuumlkleri 032 ve uumlzeri olursa yorumlanabilir Faktoumlr yuumlkuuml buumlyuumlduumlkccedile faktoumlruuml daha net

oumllccedilmesi beklenir Comrey ve Lee (1992) bu yuumlklerin 071rsquoi aşması (50 varyansların

binişmesi) muumlkemmel olarak kabul edilir 063 (40 varyansların binişmesi) ccedilok iyi

055 (30 varyansların binişmesi) iyi 045 (20 varyansların binişmesi) yeterli ve 032

(10 varyansların binişmesi) zayıf olarak kabul edilmektedir (Comrey ve Lee 1992

Akt Tabachnick ve Fidell 2007)

Bileşen matrix tablosu incelendiğinde oumllccedileğin birinci faktoumlruumlndeki 2 madde ve uumlccediluumlncuuml

faktoumlruumlndeki 19 maddenin yuumlk değeri kabul duumlzeyinin altında kalması nedeniyle

maddelerin araccediltan ccedilıkarılmasına karar verilmiştir Maddeler binişiklik ve faktoumlr yuumlk

değerlerinin kabul duumlzeylerine goumlre iki maddenin (13 ve 26 maddeler) yuumlk değerleri

farkının 01 den buumlyuumlk olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Faktoumlr yuumlkuuml az olan 13 madde atıldıktan

sonra analiz tekrarlanmış ancak 26 madenin yuumlk dağılımı kabul edilen oumllccediluumltlere

yuumlkselmediği iccedilin oumllccedilekten ccedilıkarılmıştır Doumlrt maddenin oumllccedilekten ccedilıkarılması sonucunda

elde edilen faktoumlr deseni maddelerin faktoumlr yuumlk değerleri ortak faktoumlr varyansları ile

madde analizlerine ilişkin bulgular tablo-1 lsquode verilmiştir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 15: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

359

Tablo 1 Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi iccedilin Oumlğretim Elemanları Etik Davranış Boyutları

Oumllccedileğinin Faktoumlr Deseni (Dik Doumlnduumlrme-Varimax) ve Madde Analizi

Mad

dele

r

Faktoumlr Yapısı ve Madde Yuumlk

Değerleri O

rtak

Fak

toumlr

Vary

ansı

Madde Analizi Korelasyon Ayırt Edicilik Guumlvenirlik(α)

Mad

de A

lt Fa

ktoumlr

Mad

de T

opla

m

Alt 27 (n=95)

Uumlst27 (n=95)

t

Mad

de Alt

Oumllccedilek

F1 F2 F3 F4 F5 (h2 )

R R X Ss X

Ss

E1 77 02 09 07 09 62 74 55 173 09

33

112 -1058 79

82

E3 67 07 22 02 19 54 72 58 171 09

33

106 -1117 79 E4 51 21 22 16 -21 42 63 49 171 10

30

109 -906 81 E5 73 09 12 07 07 57 73 55 171 10

32

103 -1051 79 E6 59 09 32 20 00 50 70 60 137 06

28

089 -1337 80 E7 59 18 25 18 -19 51 68 53 158 08

30

105 -1068 80 E8 67 -03 12 11 30 56 67 55 156 08

29

109 -973 80 E9 24 44 23 11 30 41 70 55 141 08

29

118 -1025 69

70 E10 17 71 17 22 25 67 80 61 122 05

26

090 -1340 54 E11 06 78 03 29 07 71 76 50 114 04

22

108 -964 59 E12 04 60 00 11 17 40 67 38 177 10

27

104 -625 70 E14 29 16 53 18 16 44 68 59 151 07

30

108 -1144 69 E15 20 29 64 18 14 58 72 64 165 08

32

086 -1295 73

76 E16 13 21 76 16 -02 66 76 58 155 08

31

109 -1116 70 E17 25 -05 67 08 00 52 71 49 193 12

35

116 -910 69 E18 23 -14 64 12 25 56 72 52 234 12

38

113 -884 73 E20 18 22 17 65 00 52 36 57 129 07

26

118 -964 73 E21 19 09 07 78 10 67 80 58 125 06

28

102 -1277 83

85 E22 13 10 14 84 14 77 85 61 117 04

26

090 -1456 81 E23 03 26 15 76 11 68 80 58 118 04

25

097 -1208 78 E24 08 15 17 62 32 55 73 57 132 05

26

088 -1193 80 E25 02 18 16 29 55 44 73 48 171 10

30

098 -937 69 70 E28 06 17 04 07 81 69 82 42 184 10

29

098 -735 48 E29 13 30 09 23 63 56 79 54 151 09

29

091 -1119 55 plt01 Alt Faktoumlrler F1 Sınıf iccedili etik davranış F2 Ccedilıkara dayalı ilişki F3 Mesleki sorumluluklar F4 Floumlrtcinsel taciz F5 Uumlniversite dışı ilişkiler

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 16: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

360

Yapılan analiz sonucunda maddelerin kendi faktoumlrleri altında toplandığı goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere alt oumllccedilek duumlzeyinde faktoumlr yuumlk değerleri Sınıf İccedili Etik

Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 051 ile 077 arasında Ccedilıkar İlişkisi alt oumllccedileği iccedilin 062 ile 084

arasında Mesleki Sorumluluklar alt oumllccedileği iccedilin 053 ile 076 arası Cinsel Taciz alt oumllccedileği

iccedilin 044 ile 078 arası ve Sınıf Dışı Etik Davranışlar alt oumllccedileği iccedilin 055 ile 081 arasında

değişmektedir Alt oumllccedileklerin faktoumlr yuumlk değerleri buumlyuumlkluumlğe goumlre incelendiğinde sekiz

madde (1 5 10 11 16 21 2223 28) ldquomuumlkemmelrdquo yedi madde (3 8 15 17

18 20 29) ldquoccedilok iyirdquo doumlrt madde (67 12 24) ldquoiyirdquo ve uumlccedil madde (4 14 25 )

ldquoyeterlirdquo ve bir madde ( 9) zayıf olarak nitelendirilir (Comrey ve Lee 1992 Akt

Tabachnick ve Fidell 2007 649)

ldquoOumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Oumllccedileğirdquo iccedilin yapılan geccedilerlilik ve guumlvenirlik

ccedilalışmaları sonucunda oumllccedileğin uyarlanmış yeni yapısında (7rsquoi Sınıf İccedili Etik Davranış 4rsquouuml

Ccedilıkar İlişkisi 5rsquoi Mesleki Sorumluluklar 5rsquouuml Cinsel Taciz ve 3rsquouuml Sınıf Dışı Etik Davranış

boyutunda olmak uumlzere) 24 maddeden oluşmaktadır Oumllccedileğin son şeklinde alınacak en

duumlşuumlk puan 24 ve en yuumlksek puan 120rsquodir Oumllccedilekten alınan yuumlksek puanlar oumlğretim

elemanlarının olumsuz etik davranışlarını goumlsterirken duumlşuumlk puanlar olumlu etik

davranışı goumlstermektedir Oumllccedileğin orijinalinde 5 faktoumlrde bulunan 24 maddenin yapı

geccedilerliliği analizinde 4 faktoumlrde yer aldığı goumlzlenmiştir Maddenin gerek faktoumlr

yuumlkuumlnuumln buumlyuumlkluumlğuuml (062) gerekse anlam olarak da bu faktoumlre uyabileceği

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnden bu maddenin 4 faktoumlrde yer almasına karar verilmiştir

Oumllccedileğin Tuumlrkiye koşullarında uygulanabilirliğini doğrulayabilmek iccedilin madde faktoumlr ve

madde toplam korelasyonları ayırt edicilik ve madde iccedil tutarlılık (Cronbach Alfa) gibi

madde analizleri yapılmıştır Tablo 1rsquode madde alt faktoumlr korelasyonlarının 20 madde

dışında 063-085 arasında madde toplam korelasyonları ise 038- 064 arasında olduğu

goumlruumllmektedir Maddelerin alt oumllccedileklerle korelasyonlarının yuumlksek ve madde toplam

korelasyonlarının daha duumlşuumlk olması beklenen bir durum olarak yorumlanabilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 17: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

361

Oumlğretim elemanlarının etik davranış boyutları arasındaki korelasyona ilişkin bulgular

Tablo 2rsquode verilmiştir

Tablo 2 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranış Boyutları Arasındaki Korelasyon

Alt Boyutlar Sınıf İccedili

Etik Davranış

Ccedilıkar İlişkisi

Mesleki Sorumluluklar

Cinsel Taciz

Uumlniversite Dışı Etik Davranış

Toplam

Sınıf İccedili Etik Davranış 1 36 58 38 26 79 Ccedilıkar ilişkisi 1 38 52 50 70 Mesleki Sorumluluklar 1 44 33 78

Cinsel Taciz 1 45 74 Uumlniversite Dışı Etik Davranış 1 61

Oumlzdeğer 722 251 146 124 113 1356 Accedilıklanan Varyans () 1435 1341 1094 940 832 5642

plt01

Tablo 2rsquode oumlğretim elemanlarının etik davranışı alt faktoumlrleri arasındaki korelasyon

026 ile 058 arasında ve alt faktoumlrler toplam korelasyonu ise 061 ile 079 arasındadır

Uygulama araştırmalarında faktoumlrler arasındaki korelasyonun 085rsquoe eşit veya daha

kuumlccediluumlk olması faktoumlrlerin belirleyiciliği iccedilin istenen bir durumdur (Brown 2006166)

Yapılan analiz sonucunda analizde belirlenen oumllccediluumltler iccedilerinde kalan 24 madde iccedilin oumlz

değeri 1rsquoin uumlzerinde olan beş faktoumlrden oluşan yapı toplam varyansın 5642rsquoini

accedilıklamaktadır Faktoumlrlerin oumlzdeğerleri ve accedilıkladıkları varyans miktarlarının dağılımı ise

birinci faktoumlr iccedilin 722 ve 1435 ikinci faktoumlr iccedilin 251 ve 1341 uumlccediluumlncuuml faktoumlr iccedilin

146 ve 1094 doumlrduumlncuuml faktoumlr iccedilin 124 ve 832 ve beşinci faktoumlr iccedilin 113 ve

832rsquodir Sosyal bilimlerde varyans oranlarının 60 ve daha az (Vieira 2011) hatta 40

ve 60 aralığında olması yeterli kabul edilir (Scherer Wiebe Luther ve Adams

1988)

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 18: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

362

32 Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA)

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi (DFA) faktoumlr yapısını keşfetmek iccedilin kullanılmaz ancak

spesifik bir faktoumlr yapısının var olup olmadığının bulunması iccedilin uygulanır Bu

kapsamda DFA sayısı ve yorumu oumlnceden verilmiş olan faktoumlr yapısının duumlzenlendiği

genel bir modelleme yaklaşımıdır (Raykov ve Marcoulides 2000) DFArsquoda diğer bir

yandan araştırmacı bazı parametreler kullanılarak deneysel verilerin accedilıklanması

tanımlanmasının yapılması beklenir (Joumlrreskog ve Soumlrbom 1993) DFA tekniğinde hem

faktoumlrlerin goumlstergeleri hem de sayılarının verilerek oumln bir oumllccedilme modelini analiz eder

(Kline 2011) Oumllccedilek maddelerine ilişkin hata ve uyum iyiliği indeksleri tablo-3rsquote

verilmiştir

Tablo 3 Oumlğretim Elemanlarının Etik Davranışı Oumllccedileğinde Maddelere İlişkin Hata ve

Uyum İyiliği İndeksleri

Uyum Oumllccediluumltleri Kabul Edilebilir Uyum Oumlnerilen Yeni Model

χ2 df 00 lt χ2 sdlt 3 60381242= 249 RMSEA 05 le RMSEA le 10 06

RMR 00 le RMR le 10 07 SRMR 00 le SMR le 10 06

NFI 90 le NFIle 95 94 NNFI 95 le NNFI le 97 96 CFI 90 le CFI le 95 96 GFI 90 le GFI le 95 90

AGFI 80le AGFI le 90 87 PGFI 00 le PGFI le 95 71

Tablo 3rsquote Tuumlrkccedileye uyarlanan beş alt boyut ve 24 maddeden oluşan oumllccedilek doğrulayıcı

faktoumlr analiz ile test edilmiştir Doğrulayıcı faktoumlr analizi ile model-veri uyumuna ilişkin

hesaplanan istatistiklerden en sık kullanılan Ki-kare (χ2) RMSEA NFI NNFI CFI GFI ve

AGFIrsquodır Ki-kare (χ2) İyilik Uyumunun (χ2= 53666 df= 219 ve χ2df = 245 lt3 p=00)

Uyum iyiliği İndeksi (GFI =90) Duumlzenlenmiş İyilik Uyum İndeksi (AGFI = 87)

Normlaştırılmış Uyum İndeksi (NFI=94) Normlaştırılmamış Uyum İndeksi (NNFI = 96)

Karşılaştırılmış Uyum İndeksi (CFI=96) Artık Ortalamaların Karekoumlkuuml (RMR= 07)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 19: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

363

Standardize Edilmiş Ortak Ortalamaların Karekoumlkuuml (SRMR= 06) ve Yaklaşık Hataların

Ortalama Karekoumlkuuml (RMSEA = 06) ve Basitlik Uyum İndeksi (PGFI= 71) olması iyi

uyumu goumlstermektedir (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011 Hooper

Coughlan ve Mullen 2008 Brown 2006 Schreiber Stage King Nora ve Barlow 2006

Schermelleh-Engel Moosbrugger ve Muumlller 2003 MacCallum Browne ve Sugawara

1996 Hu ve Bentler 1999 Baumgartner ve Homburg 1996) Oumlğretim elemanlarının

etik davranışları oumllccedileğinin CFA sonuccedilları bu oumllccediluumltlere goumlre değerlendirildiğinde modelin

iyi bir model olduğu soumlylenebilir

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye uyarlanmış yeni yapısına

ilişkin yol şeması şekil 1rsquode verilmiştir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 20: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

364

Şekil 1 Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Doumlrt Boyutlu Modeli İccedilin Gizil Değişkenlerin Goumlzlenen

Değişkenleri Accedilıklama Oranlarının Manidarlık Duumlzeyleri (A1= Sınıf İccedili Etik Davranış A2= Ccedilıkar İlişkisi A3= Mesleki Sorumluluklar A4= Cinsel Taciz A5= Uumlniversite Dışı

Etik Davranış)

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 21: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

365

Oumlğrencilerin goumlruumlşlerine goumlre oumlğretim elemanları etik davranışları oumllccedileğinin sınıf iccedili

etik davranış ccedilıkar ilişkisi mesleki sorumluluklar cinsel taciz ve uumlniversite dışı etik

davranış alt boyutları arasındaki korelasyonlar incelenmiştir Alt oumllccedilekler arasındaki

korelasyonların 032 ile 074 arasında değişmektedir Alt oumllccedilekler arasındaki orta

duumlzeyde olan korelasyonlar yapı iccedilerisinde her bir boyutun tek başına var olduğunu

goumlstermektedir (Peter 1981 136-137) DFA sonucunda elde edilen yeni yapıda

maddelere ilişkin hata varyansları 0 23 ile 077 arasında değişmektedir Hata

varyanslarının yuumlksek olmaması (1rsquoden kuumlccediluumlk olması) oumllccedileğin muumlkemmel bir model

olduğunu goumlstermektedir

33 Guumlvenirlik

Oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısı 090 Sınıf İccedili Etik Davranış

boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070 Mesleki Sorumluluklar boyutunda 076

Cinsel Taciz boyutunda 085 ve uumlniversite dışı etik davranış boyutunda ise 70 olarak

bulunmuştur DFA yapıldıktan sonra oumllccedileğin tamamına ilişkin Cronbach Alfa guumlvenirlik

kat sayısı 089 Sınıf İccedili Etik Davranış boyutunda 082 ccedilıkar ilişkisi boyutunda 070

Mesleki Sorumluluklar boyutunda 078 Cinsel Taciz boyutunda 076 ve uumlniversite dışı

etik davranış boyutunda ise 070 olarak bulunmuştur AFA ve DFA uygulamalarında

Cronbach Alfa guumlvenirlik kat sayısının ccedilok yakın olması oumllccedileğin guumlvenirliğinin iyi

olduğunu goumlstermektedir Genellikle guumlvenirlik katsayısının 090 civarında olması

ldquomuumlkemmelrdquo 080 ldquoccedilok iyirdquo ve 070 civarında olması da ldquoyeterlirdquo olarak kabul edilir

Eğer rXX lt 50 olursa goumlzlenen varyans tesaduumlfi hataya bağlıdır ve birccedilok ccedilalışmada

kabul edilebilir sınırdadır (Kline 2011)

4 TARTIŞMA VE SONUCcedil

Oumlğretim elemanlarının etik davranışlarına ilişkin ccedilalışmalar Amerika Birleşik

Devletlerinde 1980rsquoli yıllarda oumlnem kazanmış ve konuya ilişkin oumllccedilme araccedillarının

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 22: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

366

geliştirme ccedilalışmaları ise 1990rsquolı yıllarda başlamıştır Konuya ilişkin oumllccedilek ccedilalışmaları

daha oumlnce geliştirilen araccedilların yeniden geliştirilmesi farklı boyutların eklenmesi

youmlnuumlnde olmuştur Bu ccedilalışmaya konu olan oumllccedilme aracı ise daha oumlnce (Tabachnick

Keith-Spiegel ve Pope 1991 Keith-Spiegel Tabachnick ve Allen 1993 Morgan ve

Korschgen 2001) geliştirilen oumllccedilme araccedillarının Schnake Fredenberger ve Dumler

(2004) tarafından yeniden goumlzden geccedilirilmesi sonucunda oluşturulmuştur Son

doumlnemlerde eğitimin kuumlresel boyut kazanmasıyla birlikte farklı uumllkelerdeki araştırma

bulgularının karşılaştırılması olanağı ortaya ccedilıkmıştır Oumllccedileğin Tuumlrkccedile uyarlanması ile

yuumlksekoumlğretim sistemimizde konuya ilişkin yapılan araştırma sonuccedilları ile diğer

uumllkelerde aynı oumllccedilme aracıyla yapılan araştırma sonuccedillarının karşılaştırılması olanağı

sağlanmış olacaktır

Oumllccedileğin Tuumlrkccedileye uyarlama suumlrecinde yapı geccedilerliliğine ilişkin oumlnemli sonuccedillar elde

edilmiştir Yapı geccedilerliliği Accedilımlayıcı Faktoumlr Analizi (AFA) ile yapılmış ve Doğrulayıcı

Faktoumlr Analizi (DAF) ile test edilmiştir AFA iccedilin 352 ve DAF iccedilin 402 farklı oumlğrenci

katılmıştır Oumllccedileğin orijinalinde 29 madde olmasına karşın uyarlanmış yeni yapısında 24

madde bulunmaktadır AFA sonucunda 5 maddenin (faktoumlr yuumlklerinin binişik olması

maddelerin guumlvenirlik kat sayısını duumlşuumlrmesi vs) atılmasına karar verilmiştir

Doğrulayıcı Faktoumlr Analizi hata varyanslarının ve guumlvenirlik katsayısının uygun

oumllccediluumltlerde olması nedeniyle maddeler oumllccedilekten ccedilıkarılmamıştır Oumllccedileğin yeni

yapısındaki faktoumlr yuumlklerinin buumlyuumlkluumlğuuml (Barnes vd 2001) accedilıklanan toplam varyans

(Vieira 2011 Scherer Wiebe Luther ve Adams 1988) iccedil tutarlılık katsayısı (Kline

2011) alt oumllccedilekler arasındaki korelasyon (Brown 2006166 Peter 1981 136-137) ile

hata ve uyum iyiliği indeksleri (Cote Netemeyer ve Bentler 2001 Vieira 2011

Hooper Coughlan ve Mullen 2008) kabul edilebilir oumllccediluumltlerdedir Dolayısıyla oumllccedileğin

geccedilerli ve guumlvenilir olduğu soumlylenebilir

Kuumlltuumlrel uyarlaması yapılan ldquoOumlğretim Elemanlarını Etik Davranışları Oumllccedileğirdquo

yuumlksekoumlğretim sistemimizde etik konusunda yapılacak olan araştırmaların sonucunda

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 23: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

367

bull Fakuumlltelerde oumlğrencilerin de temsil edilebileceği etik kurulların

oluşturulmasına

bull Oumlğretme-oumlğrenme standartlarının geliştirilmesine

bull Derslerin işlenmesinde daha demokratik bir sınıf ortamının oluşturulmasına

bull Oumllccedilme ve değerlendirme suumlreccedillerinin yeniden goumlzden geccedilirilmesine

bull Kurumsal etik kuumlltuumlruumlnuumln gelişmesine katkı sağlayacağı beklenmektedir

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 24: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

368

KAYNAKCcedilA

Association of American Educators (AAE) (2012) Code of Ethics for Educators

httpwwwaaeteachersorgindexphpabout-usaae-code-of-ethics Erişim

15102012

APA (2002) Ethical principles of psychologists and code of conduct American

Psychological Association httpwwwapaorgethicscodecodecompareaspx

retrieved on 03102011

Aurin K amp Maurer M (1993) ldquoForms and Dimensions of Teachers Professional

Ethics‐‐case studies in secondary schoolsrdquo Journal of Moral Education 22

(3)277-296

Bailey K D (1994) Methods of Social Research Fourth Edition A Division of

Macmillan Inc New York NY

Barcena F Gil F amp Jorer G (1993) ldquoThe ethical dimension of teaching a review and

a proposalrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 241-251

Barnes J Cote J Cudeck R amp Malthouse E (2001) ldquoFactor analysismdashchecking

assumptions of normality before conducting factor analysisrdquo Journal of

Consumer Psychology 10(12) 79ndash81

Bartlett M S (1954) ldquoA note on the multiplying factors for various chi square

approximationsrdquo Journal of Royal Statistic Society 16 (Series B) 296-298

Baumgarten E (1982) ldquoEthics in the academic profession A socratic viewrdquo The

Journal of Higher Education 53(3) 282-295

Baumgartner H amp Homburg C (1996) ldquoApplications of structural equation modeling

in marketing and consumer research a reviewrdquo International Journal of

Research Marketing 13 139ndash161

Bebeau M J (1993) ldquoDesigning an Outcome‐based Ethics Curriculum for Professional

Education strategies and evidence of effectivenessrdquo Journal of Moral

Education 22 (3) 313-326

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 25: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

369

Bersoff D N amp Koeppl P M (1993) ldquoThe relation between ethical codes and moral

principlesrdquo Ethics and Behavior 3 345ndash357

Biaggo M Paget T L amp Chenoweth M S (1997) ldquoA model for ethical management

of facultyndashstudent dual relationshipsrdquo Professional Psychology Research and

Practice 28 184ndash189

Blevins-Knabe B (1992) ldquoThe ethics of dual relationships in higher educationrdquo Ethics

and Behavior 2 (3)151 ndash 163

Branstetter S A amp Handelsman M M (2000) ldquoGraduate teaching assistants Ethical

training beliefs and practicesrdquo Ethics and Behavior 10 27ndash50

Brown T A (2006) Confirmatory Factor Analysis for Applied Research The Guilford

Press New York

Burgess R G (2005) The Ethics of Educational Research Social Research and

Educational Studies Series 8 Taylor amp Francis e-Library 2005

Callahan D (1982) ldquoShould there be an academic code of ethicsrdquo Journal of Higher

Education 53 335-346

Cassell J amp Jacobs SE (1987) Handbook on Ethical Issues in Anthropology

Washington American Anthropological Association

Carr D (2000) Professionalism and ethics in teaching Taylor amp Francis or Routledge

NYork

Chalk R Frankel M S amp Chafer S B (1980) AAAS professional ethics project

Washington DC American Association for the Advancement of Science

Churchill L R (1982) ldquoThe teaching of ethics and moral values in teaching Some

contemporary Confusionsrdquo Journal of Higher Education 53(3) 296-396

Colnerud G (1997) ldquoEthical conflicts in teachingrdquo Teaching and Teacher Education 13

627ndash635

Comrey A L amp Lee H B (1992) A first course in factor analysis Hillsdale NJ

Erlbaum

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 26: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

370

Costello A B amp Osborne J W (2005) ldquoBest Practices in Exploratory Factor Analysis

Four Recommendations for Getting the Most from Your Analysisrdquo Practical

Assessment Research amp EvaluationV 10 (7) 1-9

Cote J R Netemeyer R amp Bentler P (2001) ldquoStructural equation modelingmdash

improving model fit by

correlating errorsrdquo Journal of Consumer Psychology 10(1 2) 87ndash88

Cothran DJ and Ennis CD (1997) ldquolsquoStudentsrsquo and Teachersrsquo Perceptions of Conflict

and Powerrsquordquo Teacher and Teacher Education 13 541ndash553

Dill D D (1982) ldquoThe structure of the academic profession Toward a definition of

ethical issuesrdquo Journal

of Higher Education 53 255-267

Dika Aamp Hamiti M (2011) ldquoChallenges of implementing the ethics through the use of

information technologies in the universityrdquo Procedia Social and Behavioral

Sciences 15 1110ndash1114

EDWA (1993) Social Justice in Education Policy and Guidelines for the Education of

Students with Disabilities Perth WA Government Printer

Floyd FJ amp Widaman K F (1995) ldquoFactor analysis in the development and

refinement of clinical assessment ınstrumentsrdquo Psychological Assessment 7

(3) 286-299

Fritz O amp Wolfgang A (1993) ldquoTrust in Advance on the professional morality of

teachersrdquo Journal of Moral Education 22 (3)253-275

Glass L L (2003) ldquoThe gray areas of boundary crossings and violationsrdquo American

Journal of Psychotherapy

57 429ndash444

Gorsuch R L (1983) Factor Analysis Second Edition Hillsdale NJ

Goumlzuumltok D (1999) ldquoTeachersrsquo ethical behavior The Third İnternational Conference on

Teacher Education

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 27: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

371

Almost 2000 Crises and challenge in theacher educationrdquo (June 27- July 1 1999) (p 83-

99) İsrail Beit Berl Collage

Guilford J P (1954) Psychometric methods (2nd ed) New York McGraw-Hill

Guumlccedilluuml A B amp Uzun E (2002) Felsefe Soumlzluumlğuuml Bilim ve Sanat Yayınları Ankara

Haas L J Malouf J L amp Mayerson N H (1986) ldquoEthical dilemmas in psychological

practice Results of a national surveyrdquo Professional Psychology Research and

Practice 17 316ndash321Hall D T (2004) ldquoThe protean career A quarter-century

journeyrdquo Journal of Vocational Behavior 65 (1) 1ndash13

Hanccedilerlioğlu O (1975) Felsefe Soumlzluumlğuuml Remzi Kitapevi Yayınları Baskı İstanbul

Haynes F (2002) The Ethical School Taylor amp Francis e-Library London and New York

Hoyle R H (1995) Structural Equation Modelling Concepts Issues and Aplications

London Sage Publication Inc

Hooper D Coughlan J amp Mullen M R (2008) ldquoStructural Equation Modelling

Guidelines for Determining Model Fitrdquo Electronic Journal of Business Research

Methods 6(1) 53-60

Hu L T amp Bentler P M (1999) ldquoCutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure

Analysis Conventional Criteria versus New Alternativesrdquo Structural Equation

Modeling 6 (1) 1-55

Hutcheson G amp Sofroniou N( 1999) ldquoThe multivariate social scientist Introductory

statistics using generalized linear modelsrdquo London and Thousand Oaks Calif

224-225

Jacob S amp Hartshorne T S (2003) Ethics and law for school psychologists Fourth

Edition John Wiley amp Sons Inc Hoboken New Jersey

Joseph P B amp Efron S (1993) ldquoMoral ChoicesMoral Conflicts teachers

self‐perceptionsrdquo Journal of Moral Education 22 (3) 201-220

Johnson C E (2007) Ethics in the workplace Tools and tactics for organizational

transformation Thousand Oaks CA Sage Publications Inc

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 28: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

372

Joumlrreskog KG amp Soumlrbom D (1993) Structural Equation Modelling with the Simplıs

Command Language Scientific Software International Inc Lincolnwood IL

60712-1704USA

Joumlrreskog K G amp Soumlrbom D (1996) LISREL 8 Userrsquos Reference guide Scientific

Software International Inc Chicago

Keith-Spiegel P Tabachnick B G amp Allen M (1993) ldquoEthics in academia Studentsrsquo

views of professorsrsquo actionsrdquo Ethics and Behavior 3(2) 149-162

Keith-Spiegel P C Whitley B E Balogh DW Perkins D V amp Wittig A F (2002)

The ethics of teaching A casebook (2nd ed) Mahwah NJ Lawrence Erlbaum

Associates

Kitchener K S (1985) ldquoEthical principles and ethical decisions in student affairs New

Directions for

Student Servicesrdquo 30 17-29 A model of ethical decision-making for use by student

affairs professionals is proposed

Koocher G P amp Keith-Spiegel P (1998) Ethics in psychology (2nd ed) New York

Oxford

Kompf M (1993) ldquoEthical Considerations in Teacher Disclosure construing persons

and methodsrdquo Teaching and Teacher Education 9 5ndash6 pp519ndash528

Kline P (1979) Psychometrics and psychology London Acaderric Press

Kline R B (2011) Principles and Practice of Structural Equation Modeling Third

Edition The Guilford Press New York

Lazarus A A (1994) ldquoHow certain boundaries and ethics diminish therapeutic

effectivenessrdquo Ethics amp Behavior 4 255ndash261

Looman WS amp Farrag S (2009) ldquoPsychometric properties and cross-cultural

equivalence of the Arabic Social Capital Scale instrument development studrdquo

International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 45-54

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 29: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

373

MacCallum R C Browne M W amp Sugawara H M (1996) ldquoPower analysis and

determination of Sample size for covariance structure modelingrdquo Psychological

Methods1(2)130ndash149

MacCallum RC amp Widaman KF (1999) ldquoSample Size in Factor Analysis Psychological

Methodsrdquo Vol4 No 184-99 Erişim 05092011

httppeoplemuscedu~elg26teachingpsstats12006maccallumetalpdf

Morgan B L amp Korschgen A J (2001) ldquoThe ethics of faculty behavior Students and

professors viewsrdquo College Student Journal 35 418-422

National Association of Secondary School Principals (NASSP) 1999 ldquoAmerican Tort

Reform Association Press

Conferencerdquo September 8

httpwwwnassporgpress_releasessop_tortreformtirozzihtm Alındığı

tarih 15092012

Oxford English Dictionary (2011) The Oxford Advanced Learnerrsquos Dictionary 7th

Edition Oxford Oxford University Press UK

Pascarella E T amp Terenzini P T (1991) How college affects students Findings and

insights from twenty years of research San Francisco Jossey-Bass

Peter J P (1981) ldquoConstruct validity a review of basic ıssues and marketing

practicesrdquo Journal of Marketing Research 18(2) 133-145

Raykov T amp Marcoulides G A (2000) A first course in structural equation modeling

Lawrence Erlbaum Associates Inc

Robertson E amp Grant G (1982) ldquoTeaching and ethics An epilogue Journal of Higher

Educationrdquo 5 3 (3) 345-357

Rupert P A amp Holmes D L (1997) ldquoDual relationships in higher education Journal of

Higher Educationrdquo 68(6) 660-677

Sandler J C amp Russell B L (2005) ldquoFaculty-student collaborations Ethics and

satisfaction in authorship creditrdquo Ethics amp Behavior 15 65-80

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 30: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

374

Scherer R F Wiebe F A Luther D C amp Adams J S (1988) ldquoDimensionality of

coping factor stability using the ways of coping questionnaire Psychologicalrdquo

Reports 62 763-770

Smith D amp Fitzpatrick M (1995) ldquoPatient-therapist boundary issues An integrative

review of theory and researchrdquo Professional Psychology Research and Practice

26 499ndash506

Schnake M Fredenberger W amp Dumler M P (2004) ldquoDimensions of Student

Perceptions of Faculty Ethical Behevior Refining a Measure and Reletionships

with Selected Outcome Variablesrdquo Academy of Educational Leadership Journal

8(2) 1-16

Schreiber J B Stage F K King G Nora A amp Barlow E A (2006) ldquoReporting

structural equation modeling and confirmatory factor analysis resultsrdquo A

Review The Journal of Educational Research 99 (6) 323-337

Schermelleh-Engel K Moosbrugger H amp Muumlller H (2003) ldquoEvaluating the fit of

structural equation models tests of significance and descriptive goodness-of-fit

measuresrdquo Methods of Psychological Research Online 8(2) 23-74

Solomon R S (1984) Ethics A brief introduction New York McGraw-Hill

Sperber A D(2004) ldquoTranslation and Validation of Study Instruments for Cross-

Cultural Researchrdquo Gastroenterology 126124-128

Strike K A (1999) Justice caring and universality in defence of moral pluralism in M

S Katz N Noddings amp K A Strike (Eds) Justice and caring the search for

common ground in education (New York Teachers College Press)

Svinicki M (1994) Ethics in college teaching In W J McKeachie (Ed) Teaching tips

Strategies research and theory for college and university teachers (9th ed pp

269ndash277) Lexington MA D C Heath

Tabachnick B Keith-Spiegel P amp Pope K S (1991) ldquoThe ethics of teaching The

beliefs and behaviors of psychologists as educatorsrdquo American Psychologist 46

506-515

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 31: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Oumlğretim Elemanları Etik Davranışları Oumllccedileğinin Tuumlrkccedileye Uyarlanması

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

375

Tabachnick BG amp Fidell L S(2007) Using Multivariate Statistics Fifth Edition

Pearson Education Inc

Thompson D F (1985) ldquoThe Possibility of Administrative Ethicsrdquo Public

Administration Reviewrdquo 45 555-561

Tobin K amp Tippins D (1993) Constructivism as a referent for teaching and learning

In K Tobin (Ed) The practice of constructivism in science education (pp 3-21)

Washington AAAS Press

Turgut İ (2002) Eğitim ve Etik Kanyılmaz Matbaası İzmir

Vieira A L (2011) Interactive LISREL in Practice Getting Started with a SIMPLIS

Approach Springer Heidelberg Dordrecht London New York

Wilson E K (1982) ldquoPower pretence and piggybacking Some ethical issues in

teachingrdquo Journal of Higher Education 53 268-281

Wubbels Th Creacuteton H A amp Hooymayers H P (1985) ldquoDiscipline problems of

beginning teachers interactional teacher behavior mapped outrdquo Abstracted in

Resources in Education 20 12 p 153 ERIC document 260040

Zabihollah R (2001) ldquoEthical Behavior in Higher Educational Institutions The Role of

the Code of Conductrdquo 30 Journal of Business ETHICS 171

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5

Page 32: ÖĞRETİM ELEMANLARI ETİK DAVRANIŞLARI ÖLÇEĞİNİN ......informal iletişim ve etkileşimlerinde etik ilkelere ne kadar özen gösterdiklerinin, öğrencilerin algılarına göre

Kenan OumlZCAN-Aydın BALYER

Adıyaman Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi Yıl 5 Sayı 10 Aralık 2012

376

Ek Oumlğretim Elemanı Etik Davranış Oumllccedileği

Mad

dele

r

OumlĞRETİM ELEMANLARININ ETİK DAVRANIŞLARI

Kesi

nlik

le

Katıl

mıy

orum

Katıl

mıy

orum

Kara

rsız

ım

Katıl

ıyor

um

Kesi

nlik

le

Katıl

ıyor

um

Sınıf İccedili Etik Davranış

1 Hoşlanmadığı oumlğrencilere duumlşuumlk not verir 1 2 3 4 5

3 Ders anlatırken oumlğrenim guumlccedilluumlğuuml ccedileken oumlğrencilerin anlayıp anlamadığını dikkate almaz

1 2 3 4 5

4 Sınavda işlemediği konulardan da sorular sorar 1 2 3 4 5

5 Sevdiği ya da sevmediği oumlğrencilere goumlre verdiği not değişkenlik goumlsterebilir 1 2 3 4 5

6 Oumlğrenci sınıf iccedili akademik başarısı performansı sorduğunda yanıltıcı ve ya yanlış bilgi verebilir

1 2 3 4 5

7 Ders iccedileriğinde yer almayan konulardan dahi sorular sorabilir 1 2 3 4 5

8 Grup tartışmalarında ve uygulamalarında son derece kişisel bilgileri accedilıklamalarını ister (oumlrn sessiz kalan ve bu bilgiyi tartışmayanlara duumlşuumlk not verir)

1 2 3 4 5

Ccedilıkara Dayalı İlişki

9 Oumlğrencilerinden kendisi iccedilin bir şeyler yapmasını ister (oumlr kantinden ccedilay getirtmek fotokopi ccedilektirtmek vb)

1 2 3 4 5

10 Oumlğrencilerin verdiği pahalı hediyeleri kabul eder 1 2 3 4 5

11 Oumlğrencilerden borccedil para alır 1 2 3 4 5

12 Oumlğrenciye borccedil para verir 1 2 3 4 5

Mesleki Sorumluluklar

14 Vereceği dersin konusuna yeterince hazırlık yapmadan gelir 1 2 3 4 5

15 Oumlğrencilerle olan goumlruumlşme saatlerini duumlzenli yuumlruumltmez 1 2 3 4 5

16 Derslere sıklıkla birkaccedil dakika geccedil gelir 1 2 3 4 5

17 Derslere girmeyeceğini durumları oumlnceden haber vermez 1 2 3 4 5

18 Sınav yapıldıktan sonra sonraki 4 haftaya kadar sınavları değerlendirip geri getirmez 1 2 3 4 5

FloumlrtCinsel Taciz

20 Oumlğrenciye cinsel iccedilerikli imalarda bulunur (oumlrn fıkra espiri ile) 1 2 3 4 5

21 Kendi sınıfı dışında ya da kendi sınıfına kaydolması muhtemel olmayan oumlğrencilerle floumlrt eder

1 2 3 4 5

22 Kendi fakuumlltesinde ve derslerine girmediği karşı cinsten bir oumlğrenciyle floumlrt eder 1 2 3 4 5

23 Dersler bittikten ve notlar verildikten sonra bir oumlğrenciyle duygusal ilişki iccedilerisinde olur

1 2 3 4 5

24 Oumlğrenci ile konuşurken fiziki temasta bulunur (elini omuzuna koyma dokunma gibi) 1 2 3 4 5

Sınıf Dışı İlişkiler

25 Oumlğrencilerin duumlzenlediği parti davetlerini kabul eder 1 2 3 4 5

28 Dersini alan oumlğrencilerle arkadaşlık ilişkisini suumlrduumlruumlr 1 2 3 4 5

29 Dersten sonra oumlğrencilerle eğlence mekacircnlarına giderler 1 2 3 4 5