rezultate nga anketa në terren për...periudhën e deritanishme, qytetarët u përgjigjën se më...
TRANSCRIPT
1
Rezultate nga anketa në terren për percepcionet e qytetarëve për punën e
Kuvendit
(8 gusht – 29 gusht 2017)
Përmbajtja
I. Metodologjia ....................................................................................................................... 1
II. Informimi për punën e Kuvendit ........................................................................................ 2
III. Kontroll dhe mbikëqyrje e Kuvendit mbi pushtetin ekzekutiv ......................................... 7
IV. Funksione të Kuvendit ........................................................................................................ 8
V. Transparenca në punën e Kuvendit ................................................................................. 12
VI. Debat kuvendor ................................................................................................................ 17
VII. Reforma ............................................................................................................................. 21
VIII. Konteksti politik i hulumtimit .......................................................................................... 25
IX. Distribuimi demografik ..................................................................................................... 28
X. Grafikët ............................................................................................................................. 29
XI. Aneks 1- Pyetësor për anketë për punën e Kuvendit ...................................................... 31
I. Metodologjia
Numri i pyetjeve: 39
Ekzemplar: N=1000 (18g. + të anketuar në tërë territorin e shtetit)
Metodë: anketë në terren, sy më sy
Periudha: 8 gusht – 29 gusht i vitit 2017
Gabim statistikor: ±3%.
2
II. Informimi për punën e Kuvendit
Më tepër se dy të tretat nga qytetarët e anketuar (70%) konsiderojnë se Kuvendi luan rol të
rëndësishëm në jetën politike të shtetit përballë 16% të cilët konsiderojnë se roli i parlamentit është i
papërfillshëm. Gjithsej 12% nga të anketuarit nuk dinë nëse Kuvendi është i rëndësishëm, gjë e cila
vë në pah mos-njohjen ose mos-interesimin për punën e Kuvendit.
Grafiku 1
Qytetarët janë të ndarë në raport me njohuritë e tyre me punën/atë që është punuar në Kuvendin në
periudhën korrik – dhjetor 2016, përkatësisht në periudhën e fundit të punës së përbërjes paraprake
parlamentare. Përqindje e njëjtë e të anketuarve thonë se janë të njoftuar pjesërisht ose tërësisht –
48%, me ata të cilët u përgjigjën se pak ose aspak nuk janë të njoftuar - 49% me atë që e punoi Kuvendi
në këtë periudhë. E ngjashme është gjendja edhe në pikëpamje të punës së përbërjes së re dhe aktuale
të Kuvendit e cila u zgjedh në dhjetor të vitit 2016. Pothuajse përqindje e njëjtë e qytetarëve u
përgjigjën se janë pjesërisht ose tërësisht të njoftuar - 48% me atë që e kanë punuar deputetët në
këtë periudhë, me ata të cilët u përgjigjën se pak ose aspak nuk janë të njoftuar me performansat e
deputetëve – 50%.
Grafiku 2
70
16 122
Kuvendi luan rol tërëndësishëm në jetën politike
Kuvendi luan rol tëparëndësishëm në jetën
politike
Nuk e di Refuzon
Sipas mendimit Tuaj, çfarë është roli i Kuvendit në jetën politike në Maqedoni? (%)
15
33
2623
3
16
3229
21
2
Jam plotësisht i/enjoftuar
Jam pjesërisisht i/enjoftuar
Jam pak i/e njoftuar Nuk jam i/e njoftuarfare
Nuk e di/pa përgjigje
Në çfarë masë konsideroni se jeni të njoftuar me atë që punoi dhe kreu në periudhën nga korriku i vitit 2016 deri në
shpalljen e zgjedhjeve në dhjetor të vitrit 2016 dhe nga zgjedhjet në dhjetor të vitit 2016 deri sot (%)
korrik-dhjetor 2016 dhjetor 2016-sot
3
Të pyetur për ngjarjet dhe temat aktuale për të cilat diskutuan deputetët e përbërjes së re në
periudhën e deritanishme, qytetarët u përgjigjën se më së shumti janë të njoftuar me diskutimet e
deputetëve rreth pasojat nga seria i tërmeteve në rajonin e Ohrit-Prespës të cilët ndodhnin gjatë verës
së sivjetme (67%). Në vend të dytë sipas njohurive mes të anketuarve janë seanca Konstituive dhe për
zgjedhjen e kryetarit të ri të Kuvendit (62%) dhe diskutimet e deputetëve rreth marrëveshjes për
fqinjësi të mirë midis Maqedonisë dhe Bullgarisë (62%). Qytetarët më pak ishin të njoftuar me
diskutimet rreth raportit vjetor të Komisionit shtetëror për pengim të korrupsionit (28%).
Grafiku 2.1
Për punën e Kuvendit më tepër se gjysma e qytetarëve të anketuar më shpesh informohen përmes
televizionit (63%), ndërsa 21% nga internet portalet dhe nga rrjetet sociale. Vetëm 4% nga të
anketuarit u përgjigjën se informacionet i marrin nga kanali Kuvendor, ndërsa përqindja e qytetarëve
të cilët informacionet i marrin nga Kuvendi nuk arrin as 1%.
62
62
46
52.5
67
52
28
40
38
38
54
47.5
33
48
72
60
Seanca Konstituive dhe për zgjedhjen e kryetarit të ri tëKuvendit
Marrëveshja midis Maqedonisë dhe Bullgarisë
Ribalanci i Buxhetit
Zëvendës ministrat e ri
Tërmetet në rajonin e Ohrit-Prespës
Deponia në Strugë
Raporti vjetor i Komisionit shtetëror për pengim tëkorrupsionit
Propozim për vazhdimin e lejes së lindjes
Çka do të kishit ndarë si karakteristike nga puna e Kuvendit në këtë periudhë (%)
Të njoftuar Të panjoftuar
4
Grafiku 3
Nëse analizohet sipas moshës së të anketuarve, televizioni është burimi kryesor i informacioneve për
Kuvendin për të gjitha grup-moshat përveç për të rinjtë. Televizioni është burimi kryesor për qytetarët
mbi moshën 30 vjeçare. Vetëm për grupin e të anketuarve prej 18 deri 30 vjet burim dominant i
informacioneve janë interneti dhe rrjetet sociale.
63
4
11
1
1
0
10
2
0
1
1
5
1
Televizion
Kanali Kuvendor
Internet poratle pёr lajme
Gazetë ose magazinë
Radio
Broshurë
Në ndonjë vend tjeter në Internet (psh. Facebook,…
Shokë, të afërm, fqinjë dhe ngjashëm
Nga internet faqja e Kuvendit
Drejt nga partitë politike
Diçka tjetër
Nuk dua të marrë informata për Kuvendin/Nuk më…
Nuk e di/pa përgjigje
Nëse dëshironi të merrni informacione për punën e Kuvendit, cilin burim të informacioneve më shumë e
shfrytëzoni?(%)
5
Grafiku 3.1
35
51
60
78
87
1
3
10
4
4
21
18
8
7
1
1
1
1
1
2
2
1
1
1
1
23
177
3 1
4
3
2
1 0.5
1
11
6
1
1
0.58
34 4
52 1 0.5
18-29 30-39 40-49 50-64 65+
Burime të informimit për punën e Kuvendit sipas grup-moshave (%)
Nuk e di/nuk ka përgjigje
Nuk dua të marrë informata përKuvendin/Nuk më intereson
Diçka tjetër
Drejt nga partitë politike
Nga internet faqja e Kuvendit
Shokë, të afërm, fqinjë dhe ngjashëm
Në ndonjë vend tjeter në Internet(psh. Facebook, Twitter)
Broshurë
Radio
Gazetë ose magazinë
Internet poratle pёr lajme
Kanali Kuvendor
Televizion
6
Pjesa më e madhe e qytetarëve (68%) konsideron se informacionet që i marrin përmes medieve janë
tërësisht ose pjesërisht të mjaftueshme për të qenë në vazhdë me dispozitat më të rëndësishme
ligjore për të cilat diskutohet ose votohet në Kuvendin. Për 24% nga të anketuarit mediet nuk
publikojnë informacione të mjaftueshme që të mund të jenë në vazhdë me ligjet të cilat i miratojnë
deputetët.
Grafiku 4
32 3616 8 8
Janë plotësisht tëmjaftueshme
Janë pjesërisht tëmjaftueshme
Kryesisht janë tëmjaftueshme
Nuk janë tëmjaftueshme fare
Nuk e di/pa përgjigje
Sa informacionet të cilat i merrni përmes medieve për punën e Kuvendit i keni të mjaftueshme për të qenë në vazhdë me
ndryshimet më të rëndësishme ligjore?(%)
7
III. Kontroll dhe mbikëqyrje e Kuvendit mbi pushtetin ekzekutiv
Percepcioni i qytetarëve është se pushteti ekzekutiv ka kontroll më të madh mbi Kuvendin se sa që
Kuvendi e kontrollon Qeverinë, në përputhje me kompetencën e vet kushtetuese. Nga qytetarët e
anketuar 51% tërësisht ose pjesërisht pajtohen se Qeveria e kontrollon Kuvendin. Vetëm 24%
pajtohen se Kuvendi e kontrollon Qeverinë. Madje 48% tërësisht ose pjesërisht nuk pajtohen se
Kuvendi e kontrollon Qeverinë, edhe pse kjo është pjesë e kompetencave të Kuvendit.
Grafiku 5
Sa u përket pyetjeve të deputetëve që janë një nga instrumentet e kontrollit që kuvendi i ka për ta
kontrolluar punën e ministrive dhe në përgjithësi të Qeverisë, pjesa më e madhe e të anketuarve 52%
pjesërisht ose plotësisht pajtohen se ato përdoren për “kritikë ndaj Qeverisë”. Shumica e të
anketuarve - 51% pjesërisht apo plotësisht pajtohen se pyetjet e deputetëve përdoren edhe për
“reklamimin e qeverisë”, por edhe se “mundësojnë mbikëqyrje mbi punën e ministrave” - 51%. Gjysma
e qytetarëve pajtohen pjesërisht ose plotësisht se çështjet janë të dobishme për “llogaridhënie të
Qeverisë para deputetëve”. Për 49% të të anketuarve pyetjet e deputetëve “janë të dobishme për
informimin e qytetarëve për punën e Qeverisë dhe institucioneve të tjera”, ndërsa 48% konsiderojnë
se ato “kanë ndikim në sigurimin e përgjegjësisë të institucioneve”. Mbresëlënëse është se çdo i pesti
i anketuar është përgjigjur se ai nuk din ose ka refuzuar të përgjigjet gjë e cila e tregon mungesën e
njohurive për punën dhe kompetencat e Kuvendit. Thënë shkurt, rreth gjysma e të anketuarve
konsiderojnë se pyetjet e deputetëve shfrytëzohen në mënyrë përkatëse, ndërsa një numër i
ngjashëm konsideron se përdoren vetëm për kritikë apo reklamë.
31
20
12 13
24
12 14
2226 26
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Vallë nëse Qeveria e kontrollon Kuvendin ose Kuvendi e kontrollon Qeverinë? (%)
Qveria kontrollon Kuvendin Kuvendi kontrollon Qeverinë
8
Grafiku 6
IV. Funksione të Kuvendit Gjatë vitit të fundit të punës së Kuvendit, te qytetarët ka ndryshuar pjesërisht përshtypja për ndikimin
ose kapacitetin e Kuvendit për të ndikuar mbi cilësinë e ligjeve. Më tepër se gjysma (65%) konsiderojnë
se Kuvendi ka ndikesë të moderuar ose shumë ndikim. Nëse analizohen veç e veç, krahasuar me vitet
e mëparshme, tani është shtuar përqindja e të anketuarve që konsiderojnë se Kuvendi ka shumë
ndikim mbi cilësinë e ligjeve (28%) se sa në vitin 2016 (21%) dhe 2015 (20%). Gjithashtu, krahasuar me
vitet 2015 dhe 2016 tani është më e vogël përqindja e qytetarëve të cilët mendojnë se parlamenti në
mënyrë të moderuar ose aspak nuk ndikon mbi cilësinë e ligjeve.
19
18
21
18
21
21
32
30
30
31
29
31
15
18
17
19
18
16
14
15
13
15
13
12
20
19
19
17
19
20
sigurojnë mbikëqyrje mbi punën e ministrave
kanë ndikim në sigurimin e përgjegjësisë institucionale
përdoren për të reklamuar qeverinë dhe institucionet etjera
informojnë qytetarët për punën e qeverisë dheinstitucioneve të tjera
janë të dobishme për llogaridhënie të institucioneve paradeputetëve
përdoren për të kritikuar qeverinë dhe institucionet e tjera
Pyetje të deputetëve:(%)
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nuk pajtohem
Plotësisht nuk pajtohem Nuk e di/pa përgjigje
9
Grafiku 7
Megjithatë edhe krahas asaj se qytetarët konsiderojnë se Kuvendi ka ndikim mbi cilësinë e ligjeve,
pjesa më e madhe e tyre (47%) në mënyrë të moderuar ose plotësisht janë të pakënaqur me cilësinë
e legjislacionit. Të larta 36% janë të kënaqur mesatarisht, ndërsa vetëm 6% e të anketuarve janë
shumë të kënaqur.
Grafiku 8
Më shumë se gjysma e qytetarëve (59%) konsiderojnë se ligjet në Maqedoni po ndryshojnë shpesh
ose shumë shpesh, gjë e cila është e ngjashme si në vitet e kaluara. Përveç kësaj, për 26% ligjet
ndryshojnë shumë shpesh, dhe për 33% shpesh. Sipas 23% të të anketuarve, ligjet ndryshojnë mjaft
shpesh. Vetëm 9% mendojnë se ligjet ndryshojnë rrallë, nga të cilat për 5% ato ndryshohen rrallë,
ndërsa për 4% shumë rrallë.
20
40
1913
7
21
35
2115
9
28
37
12 12 11
Është shumë mendikim
Ndikim i moderuar Moderuar nuk ndikon Nuk ka fare ndikim Nuk e di / pa përgjigje
Në çfarë mase Kuvendi ndikon mbi cilësinë e ligjeve në Maqedoni? (%)
2015 2016 2017
6
36
24 23
11
Shumë i/е kënaqur Mesatarisht i/ekënaqur
Mesatarisht i/epakënaqur
I/e pakënaqur Nuk e di/pa përgjigje
Sa jeni të kënaqur me cilësinë e ligjeve që miratohen në Kuvend? (%)
10
Grafiku 9
Nëse analizohet sipas raportit punues së të anketuarve pjesa më e madhe e të papunëve 64%
konsiderojnë se ligjet po ndryshojnë shumë shpesh ose shpesh. Me një perceptim të ngjashëm, janë
edhe 65% të pensionistëve. Ngjashëm konsiderojnë edhe të punësuarit në administratë nga të cilët
63% deklarojnë se ligjet ndryshojnë shumë shpesh ose shpesh. Në mënyrë konkrete, 31% nga të
punësuarit në administratë konsiderojnë se ligjet ndryshojnë shumë shpesh, ndërsa 32% shpesh. Nga
të punësuarit në sektorin privat, 58% konsiderojnë se ligjet ndryshojnë shpesh ose shumë shpesh.
Grafiku 9.1
24
37
21
10
25
2629
25
9
2
9
26
33
23
5 4
9
Shumë shpesh Shpesh Mjaftë shpesh Rrallë Shumë rrallë Nuk e di / papërgjigje
Sa shpesh ndryshojnë ligjet? (%)
2015 2016 2017
31
32
21
6
5
4
25
33
29
4
2
7
20
15
22
15
11
17
24
41
21
3
3
9
30
34
19
3
1
12
11
30
30
15
15
Shumë shpesh
Shpesh
Mjaftë shpesh
Rrallë
Shumë rrallë
Nuk e di / pa përgjigje
Sa shpesh ndryshojnë ligjet %(Sipas raportit të punës)
Të punësuar në sektorin shtetëror Të punësuar në sektorin privat
Student/e Pensionist/e
I/e papunë Nuk ka përgjigje / Refuzon të përgjigjet
11
Në shkallët nga 1 deri në 10 (ku 1 do të thotë aspak nuk është e rëndësishme, ndërsa 10 është shumë
e rëndësishme), të anketuarit e vlerësojnë rëndësinë e funksioneve individuale të Kuvendit. Të
anketuarit u pyetën gjithashtu në një shkallë prej 1 deri në 10 të përcaktojnë se deri në çfarë mase
konsiderojnë se deputetët po i përmbushin ato funksione. Me këtë rast, si funksion më i rëndësishëm
i Kuvendit në vend të parë është vlerësuar miratimi i ligjeve sa më cilësorë me një notë mesatare prej
8.8. Megjithatë qytetarët konsiderojnë se deputetët vetëm pjesërisht e përmbushin këtë funksion që
është vlerësuar me një notë mesatare prej 4.7. Në vendin e dytë sipas rëndësisë të anketuarit e
theksojnë funksionin e Kuvendin që të monitorojnë se si shpenzohen paratë nga Buxheti me një
vlerësim prej 8.5. Edhe këtu ata konsiderojnë se deputetët vetëm pjesërisht e kryejnë këtë funksion
gjë e cila është vlerësuar me 4,9.
Qytetarët si funksion më pak të rëndësishëm të Kuvendit e vlerësuan miratimin e sa është e mundur
më shumë ligjeve dhe ndryshimeve ligjore në periudhë sa më të shkurtër kohore me notë mesatare
6,8. Të anketuarit konsiderojnë se pa marrë parasysh se sipas mendimit të tyre kjo është më pak e
rëndësishme, deputetët në Kuvendin e kanë bërë pikërisht këtë gjë e cila është vlerësuar me 5.5,
përkatësisht me vlerësim më të lartë mesatar në raport me atë se në cilën masë i plotëson funksionet.
Grafiku 10
8,8 8,5 8,5 8,3 7,9 7,76,8
4.7 4.9 4.7 4.5 4.3 4.1
5.5
Miratimi i ligjevesa më cilësorë
Monitorojë se sishpenzohenparatë nga
Buxheti (paratëpublike)
Тë kujdeset se si zbatohen ligjet
dhe politikat
Të kontrollojëQeverinë dhe
ministritë
Të organizojdëgjime publike
me ekspertë,organizata të
shoqërisë civilepër çështje
aktuale
Të mundësojëpublikun të
marrë pjesë nëpërgatitjen eligjeve dhepolitikave
Miratimin e saështë e mundur
më shumëligjeve dhe
ndryshimeveligjore
Vlerësim mesatar të shkallëve prej 1-10 për rëndësinë e funksioneve të Kuvendit dhe në çfarë
masë deputetët i realizojnë
Rëndësia e funksioneve Në çfarë mase deputetët i realizojnë
12
V. Transparenca në punën e Kuvendit
Në pikëpamje të transparencës së Kuvendit ndaj opinionit, më shumë se gjysma e të anketuarve (51%)
kanë dhënë një përgjigje negative përkatësisht e konsiderojnë atë plotësisht ose pjesërisht të mbyllur.
Në krahasim me vitin e kaluar, numri i përgjigjeve “pjesërisht i mbyllur” është zvogëluar, ndërsa është
rritur perceptimi se Parlamenti është “plotësisht i mbyllur” për pjesëmarrjen e publikut.
Grafiku 11
Pjesa më e madhe e të anketuarve (47%) konsiderojnë se deputetët janë të mbyllur për vërejtjet e
publikun dhe ato të shoqërisë civile gjatë hartimit të ligjeve. 27% kanë përshtypje se vërejtjet janë të
përfshira rrallë, ndërsa 20% se ato plotësisht injorohen nga ligjvënësit. Sipas 19% nga të anketuarve
deputetët shpesh ose gjithmonë i përfshijnë propozimet e opinionit dhe të organizatave. Nga numri i
përgjithshëm i të anketuarve, 21% konsiderojnë se propozimet ndonjëherë merren në konsideratë.
Grafiku 12
Të anketuarve u janë lexuar emrat e deputetëve të zgjedhur nga njësia e tyre
zgjedhore/bashkia/rajoni. Me këtë rast, për pothuajse gjysmën e qytetarëve (44%) emrat e
deputetëve nga njësia e tyre zgjedhore/komuna/rajoni ishin të panjohura. Në pyetjen nëse e dinë se
kush janë përfaqësuesit e zgjedhur nga njësia e tyre zgjedhore/rajoni/komuna në Kuvendin, 51% nga
të anketuarve janë përgjigjur pozitivisht. Kjo është një rënie në raport me vitin e kaluar që, sipas të
8
2832
24
99
25 23
31
12
Plotësisht i hapur Pjesërisht i hapur Pjesërisht i mbyllur Plotësisht i mbyllur Nuk e di / pa përgjigje
Në çfarë masë konsideroni se Kuvendi është i hapur për pjesëmarrje të publikut në punën e tij? (%)
2016 2017
4
12
25 2621
12
310
29 28
1812
3
1621
2720
13
Gjithmonë Shpesh (nëshumicën e
rasteve)
Nganjëherë Rrallë Asnjëherë Nuk e di/papërgjigje
Sipas juve, sa shpesh deputetët i kyçin vërejtjet nga opinioni dhe të organizatave civile gjatë përpunimit të ligjeve? (%)
2015 2016 2017
13
gjitha gjasave ka të bëjë me fillimin e mandatit të përbërjes së re të parlamentit në të cilin pjesa e
madhe e deputetëve të zgjedhur janë në atë funksion për herë të parë.
Grafiku 13
Përqindja e qytetarëve, perceptimi i të cilëve është se deputetët nga njësitë e tyre zgjedhore nuk janë
në dispozicion për takime me ta, arritën 51%. Në llogari të kësaj, përqindja e të anketuarve që
konsideronin se deputetët janë në dispozicion për takime ka rënë në nivelin më të ulët (23%)
krahasuar me tre vitet e mëparshme, përkatësisht me vitin 2014 kur përgjigje pozitive kanë dhënë
49%. Përqindje më e madhe e të anketuarve që u përgjigjen negativisht në këtë pyetje gjatë viteve të
fundit është vërejtur në vitin2015 kur me “Jo” u përgjigjën 56%.
Grafiku 14
Krahasuar me vitin 2016 (52%), në vitin 2017 edhe më shumë qytetarë - (59%) nuk pajtohen me
deklaratën se deputetët nga rajoni i tyre i informojnë qytetarët për punën e tyre. Vetëm 26% janë
dakord me deklaratën, gjë e cila gjithashtu është një rënie krahasuar me vitin e kaluar kur një përgjigje
të tillë dhanë 36% të të anketuarve.
59
38
3
5144
5
Po Jo Tjetër (e di që nuk ka deputet ngakomuna ime)
Vallë a e dini kush është deputeti/tja nga njësia e juaj zgjedhore? (%)
2016 2017
49 4011
3556
929
472423
5126
Po Jo Nuk e di/ pa përgjigje
Vallë a konsideroni se deputeti.tja nga rajoni juaj (komuna, njësia zgjedhore) është i qasshëm/ e qasshme për takime me
qytetarët? (%)
2014 2015 2016 2017
14
Grafiku 15
Perceptimi i qytetarëve është se deputetët gjithnjë e më pak po i trajtojnë problemet e komunave dhe
komuniteteve lokale. Çdo i anketuar i dytë (53%) është përgjigjur se nuk ka ndodhur që një deputet
nga rajoni i tyre të ngre iniciativë në Kuvendin për një problem lokal. Kjo është përqindja më e lartë
në krahasim me tre vitet e fundit.
Grafiku 16
I. Cilin përfaqësojnë deputetët në Kuvendin
Në mënyrë të ngjashme si në vitin 2016, qytetarët edhe tani janë të ndarë rreth përshtypjes në të cilën
masë deputetët i përfaqësojnë interesat e tyre në Kuvend: 54% konsiderojnë se në një farë mase i
përfaqësojnë, ndërsa 38% nuk i përfaqësojnë fare. Megjithatë, vetëm 8% e të anketuarve konsiderojnë
se deputetët i përfaqësojnë plotësisht interesat e qytetarëve. Për 46% të të anketuarve, deputetët i
përfaqësojnë pjesërisht interesat e qytetarëve.
9
27 29 2313
521
30 2915
Pajtohem plotësisht Kryesisht pajtohem Kryesisht nukpajtohem
Nuk pajtohem fare Nuk e di/pa përgjigje
Deputetët nga rajoni i juaj i informojnë qytetarët për punën e vet përmes takimeve, paraqitjeve publike ose përmes
medieve (%)
2016 2017
45 33 223250
182642 3220
5327
Po Jo Nuk e di/ pa përgjigje
Vallë a ka ndodhur që deputeti nga rajoni i juaj të ngre iniciativë në Kuvendin për problem me të cilin ballafaqohet
komuna e juaj? (%)
2014 2016 2016 2017
15
Grafiku 17
Mbi dy të tretat (77%) të qytetarëve të anketuar konsiderojnë se deputetët në Kuvend gjithmonë i
përfaqësojnë interesat e partive të tyre politike. Perceptimi i 72% të qytetarëve është se deputetët
gjithmonë i përfaqësojnë interesat e tyre personale. Në vendin e tretë, për 52% të qytetarëve
gjithmonë përfaqësojnë biznes-interesat e dikujt. Një e treta (34%) konsideron se deputetët kurrë nuk
i përfaqësojnë interesat e qytetarëve.
Grafiku 18
10
43 40
78
4638
8
Plotësisht i përfaqësojnë Pjesërisht i përfaqësojnë Aspak nuk i përfaqësojnë Nuk e di / pa përgjigje
Sa konsideroni se deputetët e zgjedhur i përfaqësojnë interesat e qytetarëve? (%)
2016 2017
11
72
24
77
34
58
22
52
20
52
16
43
25
32
34
4
19
4
15
9
24
3
4
5
3
8
8
22
Interesat e qytetarëve
Interesat personale
Interesat e qytetarëve nga zonat e tyre zgjedhore
Interesat e partivе të tyre politike
Interesat e caktimit etnik të cilit i përkasin
Biznes interesat
Interesat e vendeve të tjera
Sa shpesh deputetët i përfaqësojnë interesat vijuese? (%)
Gjithmonë Nganjëherë Asnjëherë Nuk e di/pa përgjigje
16
Përqindja e qytetarëve që nuk dinë se si vetë të kyçen në inicimin ose miratimin e ligjeve po rritet.
Pjesa dominuese e tyre - 80% u përgjigjën se nuk dinë, e cila është përqindja më e lartë në krahasim
me dy vitet e fundit. Për llogari të kësaj, në nivel më të ulët ka rënë përqindja e qytetarëve 12%
krahasuar me vitet 2016 dhe 2015, të cilët u përgjigjën se dinë se si të përfshihen në punën e Kuvendit.
Grafiku 19
Nga opsionet e ofruara për atë se si qytetarët mund të përfshihen në punën e Parlamentit, përqindja
më e madhe e të anketuarve - 17% u përgjigjën se mund të kërkojnë takim me një deputet, ndërsa në
vend të dytë me 13% tu bëjnë pyetje deputetëve. 48% nuk e kishin të njohur asnjë nga mekanizmat e
lexuara dhe të qasshme.
Grafiku 20
26
74
021
78
212
80
8
Po Jo Nuk e di/pa përgjigje
Vallë a jeni të informuar se si mund të merrni pjesë në punën e Kuvendit? (%)
2015 2016 2017
5
13
17
11
3
1
2
48
Të ngreni iniciativë për miratimin e një ligji ose ndryshimine ligjit
Ti parashtroni një pyetje deputetëve
Të kërkoni takim me ndonjë deputet
Të asistoni në seancë të Kuvendit
Të merrni informacion për dispozitat dhe aktet vijuese
Të ngreni nismë për shpallje të referendumit lokal
Të merrni një nismë për shpallje të një referendumikombëtar
Nuk e di
Në çfarë mënyre konsideroni se mund të merrni pjesë në punën e Kuvendit? (%)
17
VI. Debat kuvendor
Shumica e të anketuarve (54%) konsiderojnë se shumica e deputetëve nuk janë të gatshëm të marrin
vendime në emër të qytetarëve. Sipas 37% të të anketuarve, deputetët kanë njohuri të mjaftueshme
për të vendosur në emër të qytetarëve.
Grafiku 21
Perceptimi i gati dy të tretave të të anketuarve (62%), ngjashëm si në vitin e kaluar, është se në debatet
parlamentare shumica qeverisëse në pjesë më të madhe ose aspak nuk i merr parasysh argumentet e
opozitës gjatë vendimmarrjes. Ndërsa për 19% të të anketuarve, shumica kryesisht i merr parasysh,
ndërsa vetëm 4% janë përgjigjur se në diskutimet pushteti tërësisht i merr parasysh argumentet e
opozitës.
Grafiku 22
4
33 37
179
Të gjithë janë tëpërgaditur
Shumica janë tëpërgaditur
Shumica nuk janë tëpërgaditur
Воопшто не се подготвени
Nuk e di / pa përgjigje
Në çfarë mase konsideroni se deputetët kanë dituri të mjaftueshme për të miratuar vendime në emër të
qytetarëve? (%)
4
17
36
26
16
4
19
3428
15
I marrin parasyshplotësisht
Kryesisht i merrinparasysh
Kryesisht nuk i marrinparasysh
Aspak nuk i marrinparasysh
Nuk e di/pa përgjigje
Deputetët nga shumica parlamentare i marrin parasysh argumentet nga opozita gjatë miratimit të vendimeve në
Kuvendin? (%)
2016 2017
18
Qytetarët janë të ndarë në perceptimin rreth asaj se sa janë të argumentuara debatet parlamentare.
42% mendojnë se deputetët në vitin e fundit kanë qenë diç më të argumentuar krahasuar me vitin
2016 (38%). Përderisa 43% kanë perceptim negativ, përkatësisht se deputetët rrallë, ndërsa një pjesë
më e vogël, se kurrë nuk përdorin argumente.
Grafiku 23
Periudha e vrullshme në Kuvendin gjatë 12 viteve të kaluara reflektohet edhe në perceptimet e
qytetarëve rreth asaj nëse deputetët fyhen dhe përçmohen mes vete. Pothuajse 70% nga të
anketuarve, që është më së shumti deri tani në krahasim me vitet 2015 dhe 2016, kanë përshtypje se
deputetët në seancat shpesh ose gjithmonë kanë përdorur gjuhë me të cilën i përçmojnë ose
degradojnë kundërshtarët e tyre politikë. Nga numri i përgjithshëm i të anketuarve, 48% konsiderojnë
se deputetët atë e bëjnë atë shpesh, ndërsa 21% se ata e bëjnë këtë gjithmonë. Në total 21% nga
qytetarët e anketuar thonë se deputetët më shpesh ose kurrë nuk e përdorin gjuhë të tillë.
Grafiku 24
8
30
37
8
16
8
34 35
8
15
Çdo herё Shpesh (në numër tëmadh të rasteve)
Rallë Asnjëherë Nuk e di/pa përgjijge
Sa shpesh përdoren argumentet në debatin midis deputetëve në Kuvendin? (%)
2016 2017
6
3443
8 913
48
23
6 103
18
48
2110
Asnjëherë Rallë Shpesh Çdo herë Nuk e di/pa përgjigje
Sa shpesh deputetët përdorin gjuhë në të cilën i përçmojnë dhe degradojnë kundërshtarët e vet në sajë të përkatësisë së
tyre politike, etnike dhe fetare? (%)
2015 2016 2017
19
Në vitin 2017 u rrit përqindja e qytetarëve në krahasim me vitin 2016 e cila raportin midis deputetëve
e përshkruajnë raportin midis ligjvënësve si armiqësor. Gjysma e të anketuarve në vitin 2017 e kanë
përshkruar raportin si armiqësor, krahasuar me 42% në vitin 2016. Për 30% të qytetarëve marrëdhënia
midis deputetëve është konkurruese. Vetëm 7% konsiderojnë se raporti midis deputetëve është
tolerant dhe 7% konsiderojnë se kanë një marrëdhënie bashkëpunimi.
Grafiku 25
Ngjashëm si edhe në dy vitet e mëparshme edhe në vitin 2017 më shumë se gjysma e qytetarëve të
anketuar (54%) konsiderojnë se shumica në Kuvendin duhet të ketë më shumë shqisë dëgjimi për
pozicionet e opozitës. Qëndrimin e kundërt e kanë 25%.
Grafiku 26
Perceptimi i pjesës dominuese të qytetarëve të anketuar (80%) është se deputetët në njëfarë mase të
varur nga vullneti i liderëve të partive politike nga të cilat ata vijnë. Më tepër se gjysma e qytetarëve
të anketuarve (58%) plotësisht pajtohen me këtë deklaratë, ndërsa 22% pajtohen vetëm pjesërisht.
Perceptim negativ ndaj kësaj deklarate kanë vetëm 11% nga të anketuarit. Prej tyre 8 nuk pajtohen
pjesërisht, ndërsa vetëm 3% nuk pajtohen plotësisht me deklaratën se deputetët janë të varur nga
liderët partiak.
42
27
13 10 8
50
30
7 7 6
Armiqësor Konkurrues Tolerant Bashkëpunes Nuk e di / pa përgjigje
Si sillen deputetët midis tyre në Kuvendin? (%)
2016 2017
64
21 15
56
22 22
54
25 21
Po Jo Nuk e di/pa përgjijge
Vallë a konsideroni se shumica në parlamentin duhet të ketë më shumë shqisë dëgjimi për qëndrimet e opozitës? (%)
2015 2016 2017
20
Grafiku 27
Më shumë se dy të tretat e të anketuarve (70%) pajtohen me deklaratën se krizat politike duhet të
zgjidhen në Parlament, në vend që të zgjidhen në takimet e mbyllura midis drejtuesve të partive
politike. Prej tyre, 47% pajtohen plotësisht, ndërsa 23% pajtohen pjesërisht me deklaratën. Gjithsej
17% të qytetarëve shfaqin mospajtim se Kuvendi është vendi për zgjidhjen e krizave politike. Prej tyre
9% nuk pajtohen pjesërisht, ndërsa 8% nuk pajtohen plotësisht.
Grafiku 28
Dy të tretat 66% nga qytetarët e anketuar pajtohen se shoqatat e qytetarëve duhet të jenë më të
përfshira në punën e Parlamentit. Prej tyre 35% pajtohen plotësisht, ndërsa 31% pajtohen pjesërisht.
18% të tjerë të të anketuarve shprehën mospajtim me këtë deklaratë, nga të cilat 11% pjesërisht nuk
pajtohen, ndërsa vetëm 7% plotësisht nuk pajtohen me pjesëmarrjen më të madhe të organizatave
civile në punën e parlamentit.
Grafiku 29
58
22
83
9
Deputetët janë tërësisht të varur nga vullneti i partive politike?(%)
47
239 8 13
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Кrizat politike duhet të zgjidhen në Parlament, në vend që të zgjidhen në takimet e mbyllura midis drejtuesve të partive
politike (%)
35 31
11 716
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Shoqatat e qytetarëve duhet të jenë më të përfshira në punën e Parlamentit (%)
21
Në pikëpamje të asaj se sa secila nga partitë parlamentare kontribuon për punë më cilësore të
Parlamentit, perceptimi i qytetarëve është negativ ndaj Lëvizjes Besa, BDI, koalicionit Aleanca për
Shqiptarët dhe koalicioni i udhëhequr nga VMRO-DPMNE. Perceptimi pozitiv se ata kontribuojnë për
punën më cilësore të Kuvendit kanë vetëm ndaj koalicionit të udhëhequr nga LSDM.
Grafiku 30
VII. Reforma Sa u përket proceseve reformuese që paralajmërohen në opinion pas formimit të shumicës së re
parlamentare dhe Qeverisë së re, qytetarët janë të ndarë në përshtypjen për gatishmërinë e Kuvendit
për të realizuar reforma me të cilat do të normalizohen gjendja politike. Në total 41% nga të
anketuarve pajtohen se Kuvendi është i gatshëm të zbatojë reforma për tu normalizuar gjendja
politike. Prej tyre, 22% pajtohen pjesërisht, ndërsa 19% pajtohen plotësisht. Një total 38% nuk shohin
gatishmëri të tillë në Kuvendin. Prej tyre 19% plotësisht nuk pajtohen, ndërsa 19% pjesërisht nuk
pajtohen. Të larta 21% nuk dinë ose nuk dëshironin t'i përgjigjeshin kësaj pyetjeje.
14
14
19
20
22
36
19
31
36
34
16
19
20
21
19
15
22
19
16
16
19
26
11
7
9
Koalicioni i udhëhequr nga VMRO-DPMNE
Koalicioni i udhëhequr nga LSDM
Partija Bashkimi Demokratik për Integrim
Lëvizja BESA
Koalicioni Aleanca për Shqiptarët
Cili koalicion ose parti kontribuon për punë më cilësore të Kuvendit? (%)
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nuk pajtohem
Plotësisht nuk pajtohem Nuk e di/pa përgjigje
22
Grafiku 31
Sa i përket urgjencës së reformave, pjesa më e madhe e të anketuarve konsiderojnë se për vendin në
këtë moment është më e rëndësishme të kryhen reforma të shpejta (61%), në vend të reformave që
do të zgjasin një kohë të gjatë, por që do të sigurojnë pjesëmarrje më të gjerë të qytetarëve dhe të
palëve të prekura. Nga ata që pajtohen me deklaratën, 36% pajtohen plotësisht, ndërsa 25% pajtohen
pjesërisht. Vetëm 22% nga qytetarët nuk pajtohen me këtë deklaratë, ku 12% nuk pajtohen pjesërisht,
ndërsa 10% nuk pajtohen plotësisht.
Grafiku 32
Nga funksionet e ofruara të Parlamentit qytetarët e anketuar duhej të zgjedhin cilat janë dy fushat
prioritare në të cilat parlamenti duhet t'i orientojë reformat. Për përqindjen më të madhe të të
anketuarve (41%) zgjedhja e parë janë reformat në funksionin mbikëqyrës të Kuvendit mbi punën e
Qeverisë. Mandej vijojnë reformat në funksionin legjislativ (27%), ndërsa pas saj pason funksioni
përfaqësues (25%) i parlamentit. Si zgjedhje të dytë qytetarët në përqindje më të madhe u përcaktuan
për nevojën për reforma në funksionin përfaqësues 32%, ndërsa pas tyre në funksionin legjislativ 30%.
19
22
19 19
21
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Kuvendi është i përgatitur të zbatojë reforma dhe ta normalizojë gjendjen politike (%)
36
25
1210
17
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Në këtë moment për vendin është më e rëndësishme të realizohen reforma të shpejta në vend të diskutimeve më të
gjata për reformat me pjesëmarrje të qytetarëve (%)
23
Grafiku 33
Më tepër se gjysma nga të anketuarit (55%) kanë perceptim pozitiv se me ndryshimin e mënyrës në
të cilën zgjedhen deputetët në zgjedhjet mund të fitohet përbërje më cilësore e Kuvendit. Me këtë
deklaratë pajtohen 22%, ndërsa pjesërisht pajtohen 33% të të anketuarve. Gjithsej 21% nga qytetarët
kanë perceptim negativ se ndryshimi i modelit zgjedhor mund të kontribuojë për përbërje më cilësore
të parlamentit. Prej tyre 14% nuk pajtohen pjesërisht, ndërsa 7% aspak nuk pajtohen me këtë
deklaratë. Të larta 24% nuk kanë dhënë përgjigje në këtë pyetje që mund të vë në pah informimin e
pamjaftueshëm rreth Kuvendit dhe procesit zgjedhor.
Grafiku 34
Pjesa më e madhe e të anketuarve (52%) gjithashtu pajtohen se ndryshimi në të cilin zgjedhen
deputetët mund të kontribuojë që të zvogëlohet varësia e deputetëve nga liderët e partive politike.
Me këtë deklaratë plotësisht pajtohen 20%, ndërsa pjesërisht pajtohen 32% të të anketuarve. Për 24%
ndryshimi i modelit zgjedhor nuk do të kontribuojë ndaj zvogëlimit të varësisë. Prej tyre 16% pjesërisht
nuk pajtohen me deklaratën, ndërsa 8% aspak nuk pajtohen. 24% të larta nuk janë përgjigjur në këtë
pyetje.
4125 27
5 26
32 3020
12
Në funksioninmbikëqyrës mbi punën
e Qeverisë
Në funksioninpërfaqësues
Në funksioninlegjislativ
Në funksioninmbikëqyrës mbi
organet rregullatore
Në funksionindiplomatik
Cilat reforma konsideroni se duhet të jenë prioritare për Kuvendin? (%)
zgjedhja e parë zgjedhja e dytë
22
33
147
24
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Vallë a mund ndryshimi në të cilin zgjedhen deputetët (modeli zgjedhor) në zgjedhjet parlamentare mund të kontribuojë për përbërje më cilësore të Kuvendit? (%)
24
Grafiku 35
Në raport me pyetjen se cilave grupe të margjinalizuara të qytetarëve deputetët më së shumti ua
përfaqësojnë interesat në Kuvend, të anketuarit nuk identifikojnë grup konkret dominues. Qytetarët
janë të ndarë në perceptimin, me ç’rast më e madhe është përqindja (14%) të cilët konsiderojnë se
deputetët i përfaqësojnë interesat e të papunëve. Në vend të dytë me 13% janë interesat e personave
me nevoja të posaçme dhe shfrytëzuesit e ndihmës sociale, ndërsa pas tyre me 12% të personave të
moshuar. Sipas të anketuarve. më pak janë përfaqësuar interesat e pjesëtarëve të LGBTI bashkësisë
(7%) dhe të grave (7%).
Grafiku 36
Të anketuarit me shkallën prej 1 deri 5, ku 1 është më keq, ndërsa 5 më mirë, e vlerësuan punën e
Kuvendit gjatë 12 muajve të fundit me notë mesatare prej 3,4. Kjo, në të njëjtën kohë është nota më
e lartë mesatare me të cilën në hulumtimet e deritanishme të opinionit publik është e vlerësuar puna
20
32
168
24
Plotësisht pajtohem Pjesërisht pajtohem Pjesërisht nukpajtohem
Plotësisht nukpajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Vallë a mund ndryshimi i mënyrës në të cilën zgjedhen deputetët (modeli zgjedhor) në zgjedhjet parlamentare
mund të kontribuojë për zvogëlim të varësisë së deputetëve nga liderët partiak? (%)
13
7
8
8
7
12
14
13
10
8
Persona me nevoja të veqanta
LGBTI
Romët
Prindërit e vetëm
Gratë
Të moshuarit
Të papunët
Përfituesit e ndihmës sociale
Të rinjët
Banorët e zonave rurale
Interesat e cilave grupe të margjinalizuara janë të përfaqësuara në Kuvendin? (%)
25
e Kuvendit. Nota e dytë sipas lartësisë, të cilën e ka marrë për punën e tij Kuvendi në vitet e kaluara,
është 2,9 në vitin 2012.
Duke e pasur parasysh që periudha e punës së Kuvendit të cilën e përfshin anketa ka të bëjë me muajt
e fundit të punës së përbërjes së kaluar deri në zgjedhjet në dhjetor të vitit 2016, për periudhën
zgjedhore si dhe në muajt e parë të punës së përbërjes së re mund të supozohet nota e lartë mesatare
nuk ka të bëjë aq në performansat reale të parlamentit por më tepër vetë ndryshimet si dhe pritjet
optimiste të qytetarëve nga ato ndryshime dhe nga reformat e paralajmëruara në Kuvend.
Grafiku 37
VIII. Konteksti politik i hulumtimit
Të intervistuarit u pyetën se në cilin drejtim ata mendojnë se po lëviz jeta në Maqedoni. Qytetarët
janë të ndarë pothuajse në mënyrë të barabartë në raport me këtë perceptim, por për dallim nga viti
i kaluar i dukshëm është ndryshimi i disponimit. Tani, shumica e të anketuarve (42%) konsiderojnë se
jeta në Maqedoni lëviz në drejtimin e duhur, përballë 39% që mendojnë se po shkon në drejtim të
gabuar. Në vitin 2016 madje 60% të të anketuarve konsideronin se në përgjithësi jeta në vend po
shkon në drejtimin e gabuar, ndërsa vetëm 23% u përgjigjën se lëviz në drejtimin e duhur. Gjithashtu,
vërehet edhe përqindja e lartë e qytetarëve (17%) të cilët nuk dinin të përgjigjen në pyetjen.
Grafiku 38
Nëse analizohen sipas rajoneve të cilave u përkasin të anketuarit rezulton se optimistë më të mëdhenj
janë banorët e rajonit të Pollogut, prej të cilëve 59% u përgjigjën se jeta po lëviz në drejtim të duhur.
2.6 2.62.4
2.9 2.8 2.7 2.8
3.4
qershor 2009 janar 2010 dhjetor 2011 janar 2012 janar 2013 korrik 2014 qershor 2015 gusht 2017
Nota mesatare për punën e Kuvendit
23
60
143
42 3917
2
Në drejtim të duhur Në drejtim të gabuar Nuk e di Refuzon
Vallë a konsideroni se në përgjithësi jeta në Maqedoni lëviz në:
2016 2017
26
Mandej vijojnë banorët e rajonit të Vardarit me 57%, ndërsa të tretët janë ata nga rajoni Lindor me
50%. Më shumë përgjigje negative, përkatësisht se jeta lëviz në drejtim të gabuar kanë dhënë banorët
e rajonit Juglindor 51% , mandej të rajonit të Pellagonisë 49%, ndërsa pas tyre rajoni i Shkupit – 40%.
Grafiku 38.1
Nëse analizohen sipas grupmoshave shumica e të anketuarve të moshës 18 - 29 vjeç (43%) besojnë se
jeta po lëviz në drejtimin e gabuar. Te grupet prej 30 - 39 dhe 40 - 49 vjeç mbizotëron opinioni se po
lëviz në drejtimin e duhur. Të anketuarit e moshës 50-64 vjeç janë të ndarë në pjesë të barabarta,
ndërsa te ato mbi 65 vjeç (42%) mbizotëron perceptimi se jeta po lëviz në drejtimin e duhur.
Grafiku 38.2
57 5 39
37 2859
39 35
3738 35
5149
29
32 40
611
1912
23
11
2022
19 2
57% 50% 39% 37% 28% Pollogut Verilindor Shkupit
Vallë a konsideroni se në përgjithësi jeta në Maqedoni lëviz në : (sipas rajoneve) %
Në drejtim të duhur Në drejtim të gabuar Nuk e di Refuzon
3547 48
40 42
43
36 3841 35
21 15 1216 20
1 2 2 3 3
18-29 30-39 40-49 50-64 65+
Vallë a konsideroni se në përgjithësi jeta në Maqedoni lëviz në : (sipas grupmoshave) %
Në drejtim të duhur Në drejtim të gabuar Nuk e di Refuzon
27
Në pyetjen se sa shpesh flisni për politikën me miqtë dhe familjen tuaj, 20% të të anketuarve janë
përgjigjur “një herë në ditë”, 34% “disa herë në javë”, ndërsa 31% “disa herë në muaj”. 15% të të
anketuarve u përgjigjën se kurrë nuk diskutojnë kurrë për politikën.
Grafiku 39
Në shkallën prej 1-10, ku 1 nënkupton besim më të ulët dhe 10 besim më të lartë të anketuarit u
pyetën ta vlerësojnë besimin e tyre në institucionet më të rëndësishme në sistemin politik: Presidenti,
Qeveria, Kuvendi dhe Gjyqësori. Asnjë nga institucionet nuk ka marrë vlerësim mesatar që e tejkalon
gjysmën e shkallës. Me këtë rast vlerësim më të lartë fituan Qeveria dhe Parlamenti – 4,8, ndërsa
institucionet gjyqësore vlerësim më të ulët përkatësisht 3,6.
Grafiku 40
1930 31
1920
34 31
15
Çdo ditё Disa herё nё javё Disa herё nё muaj Asnjёherё
Sa shpesh bisedoni për politikën memiqtë dhe familjen? (%)
2016 2017
4.8
4.8
4.4
3.6
Qeveria e RM-së
Kuvendi i RM-së
Kryetari i RM-së
Gjyqësori
Besimi në institucionet - Në shkallë prej 1 - 10 përshkruani se sa është i lartë besimi juaj në institucionet vijuese
28
IX. Distribuimi demografik
Gjinia Mashkull 50
Femër 40
Mosha 18-29 20
30-39 18
40-49 16
50-64 26
65+ 20
Përkatësia etnike Maqedonase 68,5
Shqiptare 22,4
Rome 1,9
Turke 3,2
Serbe 2,1
Boshnjake 0,6
Vllehë 0,5
Tjetër 0,7
Refuzon të përgjigjet 0,1
Status ekonomik I/e punësuar formalisht në sektor shtetëror me orar të plotë pune
14,5
I/e punësuar formalisht në sektor shtetëror me orar më të vogël se sa orar të shkurtuar
1,6
I/e punësuar formalisht në sektor privat me orar të plotë pune
19,8
I/e punësuar formalisht në sektor privat me orar më pak se 30 orë
1,8
I/e vetëpunësuar (punon në kompani ose shitore të vetën)
5,0
Angazhim joformal që kohë pas kohe sjell të ardhura të rregullta
1,5
Angazhim joformal që kohë pas kohe sjell të ardhura
2,3
Student / e 5,4
Pensionist/te 22,2
Person me aftësi të kufizuara që nuk mund të punojë
0,9
29
Nuk ka punë dhe ai/ajo nuk ka kërkuar gjatë 30 ditëve të fundit
13,5
Nuk ka punë dhe në mënyrë aktive i përcjell shpalljet për punë dhe kërkon punë
8,8
Nuk dëshiron të përgjigjet 2,7
Vendi i banimit (rajoni) I Vardarit 7
Lindor 9
Jugperëndimor 10
Juglindor 9
I Pellagonisë 11
I Pollogut 16
Verilindor 9
I Shkupit 29
X. Grafikët
Grafiku 1: Cili është roli i Kuvendit në jetën politike në Maqedoni?
Grafiku 2: Deri në çfarë mase jeni të njohur me atë që ka bërë Kuvendi në periudhën e kaluar nga
korriku i vitit 2016 deri në zgjedhjet e dhjetorit 2016 dhe nga zgjedhjet 2016 deri më sot?
Grafiku 2.1: Çfarë do të kishit ndare si karakteristikë e punës së Kuvendit në këtë periudhe?
Grafiku 3: Cilat burime të informimit për punën e Kuvendit i shfrytëzoni më së shumti?
Grafiku 3.1: Cilat burime të informimit për punën e Kuvendit i shfrytëzoni (sipas grupmoshave)?
Grafiku 4: Sa informacione nga mediet për punën e Kuvendit i keni të mjaftueshme për të qenë në
vazhdë e sipër me ndryshimet më të rëndësishme ligjore?
Grafiku 5: Vallë nëse Qeveria e kontrollon Kuvendin apo Kuvendi e kontrollon Qeverinë?
Grafiku 6: Për çka shërbejnë pyetjet e deputetëve?
Grafiku 7: Në çfarë mase Kuvendi ndikon në cilësinë e ligjeve në Maqedoni?
Grafiku 8: Sa jeni të kënaqur me cilësinë e ligjeve që miratohen në Kuvend?
Grafiku 9: Sa shpesh ndryshojnë ligjet?
Grafiku 9.1: Sa shpesh ndryshojnë ligjet (sipas statusit të punës) ?
Grafiku 10: Cilat janë funksionet më të rëndësishme të Kuvendit? Deri në çfarë mase Kuvendi plotëson
funksionet e mëposhtme? (në shkallë prej 1 deri 10)
Grafiku 11: Transparencë e Kuvendit për pjesëmarrjen e opinionit në punën e tij?
Grafiku 12: Sa shpesh deputetët i përfshijnë vërejtjet e opinionit dhe të shoqërisë civile gjatë hartimit
të ligjeve?
Grafiku 13: A e dini kush është deputet/te nga njësia e juaj zgjedhore?
30
Grafiku 14: sa janë në dispozicion deputetët për takime me qytetarët?
Grafiku 15: Deputetët nga rajoni juaj i informojnë qytetarët për punën e tyre përmes takimeve,
paraqitjeve publike ose përmes medieve.
Grafiku 16: A ka ndodhur që deputeti të ngre iniciativë në Kuvendin për problem me të cilin
ballafaqohet komuna juaj?
Grafiku 17: Sa konsideroni se deputetët e zgjedhur i përfaqësojnë interesat e qytetarëve?
Grafiku 18: Sa shpesh deputetët i përfaqësojnë interesat vijuese:
Grafiku 19: Vallë a jeni i/e informuar se si mund të merrni pjesë në punën e Kuvendit?
Grafiku 20: Në çfarë mënyrë konsideroni se mund të merrni pjesë në punën e Kuvendit?
Grafiku 21: Deri në çfarë mase konsideroni se deputetët kanë njohuri të mjaftueshme për të marrë
vendime në emër të qytetarëve?
Grafiku 22: Sa deputetët nga mazhoranca në pushtet i marrin parasysh argumentet e deputetëve të
opozitës kur marrin vendime në Kuvendin?
Grafiku 23: Sa shpesh përdoren argumentet në debatin midis deputetëve në Kuvendin?
Grafiku 24: Sa shpesh deputetët përdorin gjuhë në të cilën i përçmojnë dhe i degradojnë kundërshtarët
e vet në bazë të përkatësisë së tyre politike, etnike dhe fetare?
Grafiku 25: Si sillen deputetët mes tyre në Kuvendin?
Grafiku 26: Vallë a konsideroni se shumica në parlament duhet të ketë më shumë shqisë dëgjimi për
qëndrimet e opozitës?
Grafiku 27: Deputetët janë plotësisht të varur nga vullneti i liderëve të partive politike?
Grafiku 28: Krizat politike duhet të zgjidhen në Kuvendin, e jo përmes takimeve të liderëve?
Grafiku 29: Shoqatat e qytetarëve duhet më shumë të marrin pjesë në punën e Kuvendit?
Grafiku 30: Cili koalicion kontribuon për punë më cilësore të Kuvendit?
Grafiku 31: Parlamenti është i gatshëm të zbatojë reforma dhe ta normalizojë gjendjen politike?
Grafiku 32: Në këtë moment për vendin është më me rëndësi të zbatojë reforma gjithëpërfshirëse në
vend të diskutimeve të gjata për reformat me pjesëmarrje të qytetarëve?
Grafiku 33: Në këtë moment më e rëndësishme është që vendi të zbatojë reforma të shpejta në vend
të diskutimeve më të gjata për reformat me pjesëmarrje të qytetarëve?
Grafiku 34: Vallë a mund ndryshimi i mënyrës se si zgjidhen parlamentarët (modeli zgjedhor) në
zgjedhjet parlamentare mund të kontribuojë për një përbërje më të mirë parlamentare?
Grafiku 35: Vallë a mund ndryshimi i mënyrës se si zgjidhen parlamentarët (modeli zgjedhor) në
zgjedhjet parlamentare mund të kontribuojë për zvogëlim të varësisë së deputetëve nga liderët
partiak?
Grafiku 36: Interesat e cilave grupe të margjinalizuara janë të përfaqësuara në Kuvendin?
31
Grafiku 37: Vlerësim mesatar për punën e Kuvendit?
Grafiku 38: Në çfarë drejtimi lëviz jeta në përgjithësi në Maqedoni?
Grafiku 38.1: Në çfarë drejtimi lëviz jeta në përgjithësi në Maqedoni (në sajë të rajoneve)?
Grafiku 38.2: Në çfarë drejtimi lëviz jeta në përgjithësi në Maqedoni (në sajë të grupmoshave)?
Grafiku 39: Sa shpesh bisedoni për politikën me miqtë dhe familjen e juaj?
Grafiku 40: Besimi në institucionet - Në një shkallë prej 1 deri 10 përshkruani çfarë është besimi i juaj
në institucionet vijuese:
XI. Aneks 1- Pyetësor për anketë për punën e Kuvendit
1.
Vallë a mendoni se jeta e përgjithshme në
Maqedoni lëviz në:
Drejtim të mirë
Drejtim të gabuar
Nuk e di
Refuzon
2.
Sa shpesh bisedoni për politikën me miqtë dhe
familjen e juaj?
Çdo ditë
Disa herë në javë
Disa herë në muaj
Kurrë
3.
Sipas Juve, çfarë është roli i Kuvendit në jetën
politike në Maqedoni?
Luan rol të rëndësishëm në jetën politike
Kuvendi luan rol shumë të vogël në jetën politike
Nuk e di
Refuzon
4.
Besimi në institucione - Në një shkallë prej 1 deri
në 10 përshkruani çfarë është besimi i juaj në
institucionet vijuese:
Gjyqësi
Kryetar i RM
32
Kuvend
Qeveria e RM
5.
Në çfarë mase konsideroni se jeni të njoftuar me
atë që ka punuar përbërja e kaluar në Kuvendin
në periudhën e kaluar në periudhën e fundit të
mandatit deri në shpalljen e zgjedhjeve në
dhjetor të vitit 2016 (Nga korriku deri në
zgjedhjet në dhjetor të vitit 2016)
(Sqarim: Si i merrte ligjet dhe për çka u debatua)
Jam plotësisht i/e njoftuar
Jam pjesërisht i/e njoftuar
Jam pak i/e njoftuar
Aspak nuk jam i/e njoftuar
Në çfarë mase konsideroni se jeni të njoftuar me
atë që ka punuar përbërja e re e Kuvendit në
periudhën në dhjetor të vitit 2016 deri sot)
(Sqarim: Si i merrte ligjet dhe për çka u debatua)
Jam plotësisht i/e njoftuar
Jam pjesërisht i/e njoftuar
Jam pak i/e njoftuar
Aspak nuk jam i/e njoftuar
6. Çka do të kishit ndarë si karakteristike nga puna e Kuvendit në këtë periudhë? (theksohen shembuj
aktual nga puna e parlamentit).
• I/e njoftuar
• I/e panjoftuar
(TEMA AKTUALE TË DISKUTUARA NË KUVENDIN)
- Mbledhja konstituive dhe zgjedhja e kryetarit të Kuvendit
- Marrëveshja me Bullgarinë
- Rebalanci i Buxhetit
- Zëvendës ministrat e ri
- Tërmetet në rajonin e Ohrit-Strugës
- Deponia në Strugë
- Raporti i komisionit të Antikorrupsionit
- Propozimi për vazhdim të pushimit të lindjes
7.
Nëse dëshironi të merrni informacion në lidhje
me punën e Kuvendit, cilin burim të
informacionit më shumë e keni shfrytëzuar?
(vetëm një përgjigje)
Televizioni
Kanali kuvendor
Internet portale për lajme
33
Gazetë ose revista
Radio
Broshurë
Në vend tjetër nga Interneti (sh. Facebook,
Twitter)
Miq, kushërinj, fqinj dhe ngjashëm
Nga ueb faqja e Kuvendit
Drejtpërdrejtë nga partitë politike
Diçka tjetër
Nuk dëshiroj të marr informacione për
Kuvendin/Nuk më intereson (kapërceje vijuesen)
Nuk e di/pa përgjigje
8.
Sa informacionet që i merrni nëpërmjet medieve
për punën e Kuvendit i keni të mjaftueshme për
të qenë në vazhdë e sipër me ndryshimet më të
rëndësishme ligjore?
Plotësisht i kam të mjaftueshme
Pjesërisht i kam të mjaftueshme
Kryesisht nuk janë të mjaftueshme
Aspak nuk janë të mjaftueshme
9.
Qeveria e kontrollon Kuvendin? Pajtohem plotësisht
Pajtohem pjesërisht
Pjesërisht nuk pajtohem
Plotësisht nuk pajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
10.
34
11.
DEKLARATA
1. Pyetjet e deputetëve mundësojnë monitorim mbi punën e ministrave
2. Pyetjet e deputetëve kanë ndikesë mbi sigurimin e përgjegjësisë së institucioneve
3. Pyetjet e deputetëve përdoren për reklamim të qeverisë dhe të institucioneve të tjera
4. Pyetjet e deputetëve i informojnë qytetarët për punën e qeverisë dhe të institucioneve të
tjera
5. Pyetjet e deputetëve janë të dobishme për llogaridhënie para deputetëve nga institucionet
6. Pyetjet e deputetëve përdoren për të kritikuar qeveria dhe institucionet e tjera
12.
Deri në çfarë mase Parlamenti ndikon në cilësinë
e ligjeve në Maqedoni?
Ndikon shumë
Ndikon në masë mesatare
Mesatarisht nuk ndikon
Nuk ndikon aspak
Nuk e di/pa përgjigje
13.
Sa shpesh ndryshohen ligjet? Tejet shpesh
Shpesh
Kuvendi e kontrollon Qeverinë? Pajtohem plotësisht
Pajtohem pjesërisht
Pjesërisht nuk pajtohem
Plotësisht nuk pajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
Pyetjet e deputetëve janë një mjet që të
informohen për punën e institucioneve të tjera
dhe të vlerësojnë se si zbatohen politikat. Do t’ju
lexoj disa deklarata të ndërlidhura me pyetjet e
deputetëve. Ju lutem më thoni se në çfarë mase
pajtoheni me çdonjërën nga deklaratat.
Pajtohem plotësisht
Pajtohem pjesërisht
Pjesërisht nuk pajtohem
Plotësisht nuk pajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
35
Shpesh në mënyrë të mjaftueshme
Rrallë
Tejet rrallë
Nuk e di/pa përgjigje
Sa jeni të kënaqur nga cilësia e ligjeve që
miratohen në Kuvendin?
(deri në çfarë mase ligjet në mënyrë cilësore i
rregullojnë raportet në shoqëri/ sigurojnë
drejtësi dhe barazi dhe nevojat e qytetarëve)
Shumë i kënaqur
Mesatarisht i kënaqur
Mesatarisht i pakënaqur
I pakënaqur
Nuk e di/pa përgjigje
14. Do tu lexoj disa funksione të Kuvendit. Ju lutem prej 1 deri 10 (ku 1 nuk do të thotë aspak i
rëndësishëm, ndërsa 10 është shumë e rëndësishëm) më tregoni se deri në çfarë mase
konsideroni se funksioni i lexuar është i rëndësishëm (për të bërë rotacion funksionet /
qëndrimet)
1. Të miratojë sa më shumë që është e mundur ligje dhe ndryshime ligjore
2. Të miratojë ligje sa më cilësore
3. Ta kontrollojë Qeverinë dhe ministritë
4. Të kujdeset se si zbatohen ligjet dhe politikat
5. Të mundësojë që opinioni të marrë pjesë në përgatitjen e ligjeve dhe të politikave
6. Të organizojë debate publike me ekspertë, shoqata civile për çështjet aktuale
7. Të monitorohet se si harxhohet buxheti (paratë publike)
15. Do tu lexoj disa funksione të Kuvendit. Ju lutem prej 1 deri në 10 (ku 1 do të thotë se nuk i
përmbush aspak, ndërsa 10 do të thotë se ai i përmbush plotësisht) na tregoni se në çfarë mase
konsideroni se Kuvendi i realizon funksionet vijuese (për tu bërë rotacion funksionet /
qëndrimet)
1. Të miratojë sa më shumë që është e mundur ligje dhe ndryshime ligjore
2. Të miratojë sa më shumë që është e mundur ligje cilësore
3. Ta kontrollojë Qeverinë dhe ministritë
4. Të kujdeset se si zbatohen ligjet dhe politikat
5. Të mundësojë që opinioni të marrë pjesë në përgatitjen e ligjeve dhe politikave
6. Të organizojë debate publike me ekspertë, shoqata civile për çështjet aktuale
7. Të monitorohet se si harxhohet Buxheti (paratë publike)
36
16.
Deri në çfarë mase mendoni se Kuvendi është i
hapur për pjesëmarrjen e publikut në punën e tij?
(Me i hapur nënkuptojmë se qytetarët mund të
marrin informacione në çdo kohë për punën e
Kuvendit dhe ka mënyra për pjesëmarrje në punën
e tij)
Plotësisht i hapur
Pjesërisht i hapur
Pjesërisht i mbyllur
Plotësisht i mbyllur
Nuk e di/pa përgjigje
17.
Sipas jush, sa shpesh deputetët i përfshijnë
vërejtjet e opinionit dhe të shoqërisë civile gjatë
hartimit të ligjeve?
Gjithmonë
Shpesh (në të shumtën e rasteve)
Nganjëherë
Rrallë
Kurrë
Nuk e di/pa përgjigje
18.
Vallë a e dini se kush është deputet/e i njësisë
suaj zgjedhore? (Test pyetje me kartelë për
anketues. Përgjigja e të anketuarit krahasohet me
kartën e anketuesit në të cilën janë theksuar
emrat e anëtarëve të njësisë përkatëse
zgjedhore.)
Po, (nëse është përgjigjur saktë dhe ka dalluar së
paku një deputet)
Jo
Tjetër (e di se nuk ka deputet nga komuna ime)
19.
Vallë a konsideroni se deputeti/ja nga rajoni juaj
(komunë, njësi zgjedhore) është i qasshëm/me
për takime me qytetarët?
Po
Jo
Nuk e di/pa përgjigje
20.
37
Deri në çfarë mase pajtoheni me deklaratën
vijuese: Deputetët nga rajoni juaj i informojnë
qytetarët për punën e tyre përmes takimeve,
paraqitjeve publike ose përmes medieve.
Pajtohem plotësisht
Kryesisht pajtohem
Kryesisht nuk pajtohem
Aspak nuk pajtohem
21.
Sipas informacioneve me të cilat dispononi nga
zgjedhjet në vitin 2016 deri tani:..... Vallë a ka
ndodhur që deputeti nga rajoni juaj të ngre
iniciativë në Kuvendin për një problem me të
cilin ballafaqohet komuna juaj?
Po
Jo
Nuk e di/pa përgjigje
22.
Sa konsideroni se deputetët e zgjedhur i
përfaqësojnë interesat e qytetarëve?
I përfaqësojnë plotësisht
I përfaqësojnë pjesërisht
Aspak nuk i përfaqësojnë
Nuk e di/pa përgjigje
23.
Sa shpesh
deputetët i
përfaqësojnë
interesat
vijuese?
21.1 Interesat e
qytetarëve
Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
21.2. interesat e veta
personale
Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
21.3 Interesat e
qytetarëve nga njësitë e
tyre zgjedhore
Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
21.4 Interesat e partisë së
vet politike
Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
21.5 Interesat e
bashkësisë etnike të cilës
i përkasin
Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
38
21.6 Biznes interesa Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
21.7 Interesa të shteteve
të tjera
Gjithmonë Nganjëherë Kurrë
24.
Vallë a jeni të informuar se si mund të merrni
pjesë në punën e Kuvendit :
Po
Jo
25.
Në çfarë mënyrë konsideroni se mund të merrni pjesë në punën e Kuvendit : +(OPSIONET NUK I
LEXOHEN TË ANKETUARIT)
1. Të ngreni iniciativë për miratimin e një ligji ose ndryshimin e ligjit?
2. Ti parashtroni një pyetje deputetëve?
3. Të kërkoni takim me deputet?
4. Të asistoni në seancë të Kuvendit?
5. Të merrni informacion për dispozitat dhe aktet vijuese për të cilat do të debatojë Kuvendi në
periudhën e ardhshme?
6. Të ngreni nismë për shpallje të referendumit lokal?
7. Të merrni një nismë për shpallje të një referendumi kombëtar?
8. NUK E DIN (PËRGJIGJA NUK LEXOHET)
28.
Deri në çfarë mase konsideroni se deputetët
kanë njohuri të mjaftueshme për të marrë
vendime në emër të qytetarëve?
Të gjithë janë të gatshëm
Shumica janë të gatshëm
Shumica nuk janë të gatshëm
Aspak nuk janë të gatshëm
Nuk e di/pa përgjigje
39
Nuk e di/pa përgjigje
29.
Vallë a pajtoheni me deklaratën: Deputetët nga
shumica në pushtet i marrin parasysh
argumentet e deputetëve të opozitës gjatë
vendimmarrjes në Kuvend
Plotësisht i marrin parasysh
Kryesisht i marrin parasysh
Kryesisht nuk i marrin parasysh
Aspak nuk i marrin parasysh
Nuk e di/pa përgjigje
30.
Sa shpesh deputetët përdorin gjuhë në të cilën i
përçmojnë dhe degradojnë kundërshtarët e tyre
në sajë të përkatësisë së tyre politike, etnike,
fetare?
Kurrë
Rrallë
Shpesh
Nganjëherë
Nuk e di/pa përgjigje
31.
32.
Sa shpesh përdoren argumentet në debatin
midis deputetëve në Kuvend?
Gjithmonë
Shpesh (në të shumtën e rasteve)
Rrallë
Kurrë
Si sillen deputetët mes vete në Kuvend? Në mënyrë armiqësore
Në mënyrë garuese
Në mënyrë tolerante
Bashkëpunojnë
40
Nuk e di/pa përgjigje
33.
34.
Do t’ju lexojmë disa deklarata. Deri në çfarë mase
pajtoheni me këto deklarata?
Pajtohem plotësisht
Kryesisht pajtohem
Kryesisht nuk pajtohem
Aspak nuk pajtohem
Nuk e di/pa përgjigje
DEKLARATA:
a. Deputetët janë plotësisht të varur nga vullneti i liderëve të partive politike;
b. Koalicioni i udhëhequr nga VMRO-DPMNE kontribuon për punë më cilësore të
Kuvend;
c. Koalicioni i udhëhequr nga LSDM kontribuon për punë më cilësore të Kuvendit;
d. Partia Bashkimi Demokratik për Integrim kontribuon për punë më cilësore të
Kuvendit;
e. Partia BESA kontribuon për punë më cilësore të Kuvendit;
f. Koalicioni Aleanca për shqiptarët kontribuon për punë më cilësore të Kuvendit;
g. Krizat politike duhet të zgjidhen në Kuvendin, e jo përmes takimeve të liderëve;
h. Shoqatat e qytetarëve më shumë duhet të marrin pjesë në punën e Kuvendit;
i. Në këtë moment më me rëndësi është që vendi të zbatojë reforma të shpejta në vend
të diskutimeve të gjata për reformat me pjesëmarrje të qytetarëve;
j. Parlamenti është i gatshëm të zbatojë reforma dhe ta normalizojë gjendjen politike;
35.
Çfarë reforma mendoni se duhet të jenë
prioritare për Kuvendin? (Të zgjedhen dy
përgjigje)
Në funksionin mbikëqyrës për punën e Qeverisë
Në funksionin përfaqësues
Në funksionin legjislativ
Vallë a konsideroni se shumica në parlamentin
duhet të ketë më shumë shqisë për të dëgjuar
qëndrimet e opozitës?
Po
Jo
Nuk e di/pa përgjigje
41
Në funksionin mbikëqyrës ndaj organeve
rregullatore
Në funksionin diplomatik
36.
Vallë nëse një ndryshimi në mënyrën se si
zgjidhen deputetët (modeli zgjedhor) në
zgjedhjet parlamentare mund të kontribuojë për
një përbërje më të mirë të Kuvendit?
Pajtohem plotësisht
Pajtohem kryesisht
Kryesisht nuk pajtohem
Aspak nuk pajtohem
Nuk e din/Nuk ka përgjigje
37.
Vallë nëse një ndryshimi në mënyrën se si
zgjidhen deputetët (modeli zgjedhor) në
zgjedhjet parlamentare mund të kontribuojë për
zvogëlimin e varësisë së deputetëve nga liderët
partiak?
Pajtohem plotësisht
Pajtohem kryesisht
Kryesisht nuk pajtohem
Aspak nuk pajtohem
Nuk e din/Nuk ka përgjigje
38. Nga grupet vijuese të qytetarëve interesat e të cilëve grupe të qytetarëve konsideroni se
Kuvendi më mirë i përfaqëson: (I ANKETUARI TË ZGJEDH DY)
Nga grupet vijuese të qytetarëve interesat e të
cilëve konsideroni se Kuvendi më mirë i
përfaqëson: I ANKETUARI TË ZGJEDH DY)
Persona me nevoja të posaçme
LGBT
Romë
Prindër të vetëm
Gra
Të moshuar
Të papunë
Shfrytëzues të ndihmës sociale
Banorë të mjediseve rurale
39. Vlerësoni punën e përbërjes së fundit parlamentare në shkallën prej 0 deri në 5 (ku 0 është
më dobët dhe 5 është më mirë)
42