richtlijn preventie van beroepsslechthorendheid
TRANSCRIPT
multidisciplinaire richtlijn
preventieberoepsslechthorendheiddoor een effectief gehoorbeschermingsprogramma
� multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Colofon
©BA&O/NVAB/NVvA/NVVK/BAV,�006
Uitgave
NVAB
Kwaliteitsbureau NVAB
Postbus�113
3500GCUtrecht
t 030�845750
w www.nvab-online.nl
Auteurs
Dhr.B.Sorgdrager,bedrijfsarts
Dhr.J.Doornbusch,veiligheidskundige
Mw.P.vanGaalen-Mulder,arboverpleegkundige
Dhr.T.A.M.Hoorenman,arbeids-enorganisatiedeskundige
Dhr.H.J.deJager,bedrijfsarts
Dhr.E.Marinus,arbeidshygiënist
Dhr.A.P.Nijboer,bedrijfsarts
Dhr.J.Putman,veiligheidskundige
Dhr.W.Tiessink,arbeidshygiënist
Coördinatie en eindredactie
Mw.A.P.Nauta,bedrijfsartsenpsycholoog
Mw.M.Lebbink,stafmedewerker
Datum autorisatie door NVAB
11september�006
Ontwerp en opmaak
CO3(T.vanLieshout)
Coverfoto
PurestockX
Druk
DrukkerijKwak&VanDaalen&Ronday
ISBN-10:90-767�1-1�-�
ISBN-13:978-90-767�1-1�-5
3
inhoudsopgavevoorwoord
inleiding
Doelvanderichtlijn
Doelgroep
Methodeenverantwoording
Waaromdezerichtlijn?
Waaromeenmultidisciplinaireaanpak?
Waaromeengehoorbeschermingsprogramma?
Herzieningvanderichtlijn
Voorwaardenvoordeuitvoeringvanderichtlijn
Opbouwvanderichtlijn
1 advies aan de werkgever om preventiebeleid te ontwikkelen en een gehoorbeschermingsprogramma op te stellen
1.1 Isersprakevanarbeidsomstandighedenmetverhoogdrisicoopberoepsslechthorendheid?
1.� Watishetadviesaandewerkgever?
2 het gehoorbeschermingsprogramma: opzet, uitvoering en evaluatie in drie stappen
stap 1 risico inventarisatie en –evaluatie (ri&e)
�.1 Zijnerwerkplekkenmetgeluidsniveausvanaf80dB(A)?
�.� Zijnerrisicotaken,risicohandelingenofrisicofuncties?
�.3 Zijnerbijzonderecategorieënvanwerknemers?
�.4 Watzijnderisico’sinmaatengetal?
�.5 Bijwelkgeluidsniveauiswelkeactienoodzakelijk?
stap 2 aanpak volgens de arbeidshygiënische strategie en effectevaluatie
a bronaanpak �.6 Isvoornieuwewerkplekkeneenveiliggeluidsniveaumogelijk?
�.7 Isvoorbestaandewerkplekkenverlagingvanhetgeluidsniveaumogelijk?
�.8 Isersprakevanadequaatonderhoud?
�.9 Watisheteffectvandebronaanpak?
5
7
7
7
7
8
9
10
10
11
11
13
13
13
14
14
14
15
15
16
16
18
18
18
18
19
19
inhoudsopgave
4 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
b technische en organisatorische maatregelen �.10 Isdegeluidsbronteisolerenenisgeluidsoverdrachttevermijden?
�.11 Kandeblootstellingverkortofhetaantalblootgesteldenverminderdworden?
�.1� Watisheteffectvandetechnischeenorganisatorischemaatregelen?
c persoonlijke bescherming werknemers en audiometrie �.13 Ispersoonlijkebeschermingvanwerknemersnoodzakelijk?
�.14 Watisheteffectvanpersoonlijkebescherming?
�.15 WatishetadviesaandewerknemernaaudiometrischonderzoekeneventueelOAE?
�.16 WatishetadviesaandewerkgevernaaudiometrischonderzoekeneventueelOAE?
stap 3 procesevaluatie
�.17 Isereenadequaatpreventiebeleideneeneffectiefgehoorbeschermingsprogramma?
�.18Hoelangishetnoodzakelijkhetgehoorbeschermingsprogrammaendeaudiometrie
jaarlijksteevalueren?
3 voorlichting over effectieve gehoorbescherming
3.1 Hoewordtvoorlichtingopgezetenuitgevoerd?
bijlagen1 Elementenwaareengehoorbeschermingsprogrammaaanmoetvoldoen
� Geluidsmeting
3 Aandachtspuntenbijvoorlichtingeninstructieoverkeuze,gebruikencontrolevanPBM
4 Minimaleinhoudvandevragenlijstvoorafgaandaandeaudiometrie
5 Audiometrie:aandachtspuntenvoorbetrouwbareuitvoering
6 Oto-akoestischeemissies(OAE)
7 Aandachtspuntenvooroverlegmetwerkgever
8 Bronnenvoorvoorlichtingsmateriaalovergehoorbescherming
9 Begrippenlijst
19
19
19
20
20
20
20
21
22
22
22
24
25
25
28
29
31
32
33
35
36
37
38
5
voorwoord Injanuari�006ondertekendendeberoepsverenigingenvandevierkerndisciplineseen
convenantmeto.a.deintentie“dat zij de mogelijkheid die zij van het ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid gekregen hebben om gezamenlijk een (multidisciplinaire) richt
lijn te ontwikkelen voor gehoor en arbeid op een dusdanige wijze invullen, dat voor iedere
(kern)discipline de bijdrage vanuit de vereniging aan de richtlijn zichtbaar aanwezig is, waardoor
een breder en daardoor kwalitatief betere richtlijn ontstaat dan indien deze monodisciplinair
opgesteld zou zijn”.
Hetvervultonsmettrotsdatledenvanonzeberoepsverenigingenconcreteinvullinghebben
gegevenaanhetmultidisciplinairsamenwerken,metalsresultaatdethansvoorliggende
multidisciplinairerichtlijn‘PreventievanBeroepsslechthorendheiddooreeneffectiefgehoor-
beschermingsprogramma’.Bijdezemultidisciplinairesamenwerkinghebbendeberoeps-
verenigingenvandevierkerndisciplinesookdeBeroepsorganisatieArboverpleegkunde
betrokken.
Sinds1juli�005hebbenwerkgeverseengroterekeuzevrijheidbijdeinhuurvandeskundige
ondersteuningvoordeuitvoeringvanhetarbo-enverzuimbeleid.Dieondersteuningkoopt
mennietmeerverplichtinbijeenarbodienst.Daarmeeneemtmenooknietmeerstandaard
dedienstenvandecombinatievankerndisciplinesaf.Desamenwerkingtussendearbeids-
hygiënisten,A&O-deskundigen,bedrijfsartsen,veiligheidskundigenendearboverpleeg-
kundigenkrijgtdaardooreennieuwedynamiek.Deberoepsverenigingenvandevierkern-
deskundigenendearbo-verpleegkundigenzienhierineenextrastimulansomalsprofessionals
dekwaliteitvanhunwerkblijvendteverbeteren.Dezekwaliteitvanhetwerkwordtmede
verhoogddooreenbetereonderlingesamenwerking.Deproblemenwaarmeezijindepraktijk
opdewerkvloerwordengeconfronteerdzijnnamelijkvaakcomplexenmultifactorieel.
HetministerievanSocialeZakenenWerkgelegenheiderkentdatpreventievangezondheids-
schadeinbedrijveneenmultidisciplinaireaanpakvraagt.Daaromgafhetministerie
subsidievooreenprojectomdesamenwerkingtussendekerndisciplinesteverbeteren.Thans
vormtdevoorliggendemultidisciplinairerichtlijn‘PreventievanBeroepsslechthorendheiddoor
eeneffectiefgehoorbeschermingsprogramma’eenconcreetbeginvandezenogintensievere
samenwerking.
Voorliggenderichtlijnisinmultidisciplinairverbandontwikkeld.Eenuniekeervaring,diedoor
deprojectgroepledenalszeerpositiefenzeerleerzaamiservaren.Naontwikkelingen
publicatievandezerichtlijnmoeterblijvendeaandachtvoordeimplementatiezijn.Tijdensde
ontwikkelperiodevanderichtlijnisdraagvlakgecreëerddoorparticipatieindestuurgroepvan
o.a.vertegenwoordigersvanwerkgeversenwerknemersorganisaties.Henisgevraagdofzijde
aanbevelingeninderichtlijnredelijkenhaalbaarachten.VanuitzowelVNO-NCWalsvanuit
FNVenMHPishieroppositiefgereageerd.
voorwoord
6 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Wijgaanervanuitdatdeprofessionalsderichtlijnindepraktijkgaangebruikenendatdeze
richtlijnnietdelaatsteisdieinsamenwerkingtussendearboprofessionalsisvervaardigd.
Demultidisciplinaireaanpakheeftwatonsbetreftovertuigendhaarmeerwaardeaangetoond.
Debetrokkenberoepsverenigingenzullenditblijvendvanharteondersteunen!
Dhr. Ir. H.J.J.M. Arts, voorzitter NVvA
Dhr. Mr. P.E.Rodenburg, voorzitter NVAB
Dhr. V. Roggeveen, voorzitter NVVK
Dhr. H. Tweehuysen, voorzitter BA&O
Mw. Drs. Ing. M. Bakker mwo, voorzitter BAV
7inleiding
inleiding Slechthorendheid door lawaai staat als beroepsziekte in de top 5 bij het Nederlands Centrum
voor Beroepsziekten. Dat de huidige maatregelen onvoldoende werken blijkt uit het feit dat slecht
horendheid door lawaai op de werkplek c.q. beroepsslechthorendheid nog steeds teveel voorkomt.
Tussen de 10 en 15% van de werkende bevolking wordt vandaag de dag nog steeds blootgesteld
aan schadelijk geluid. Toch is er voldoende kennis beschikbaar waarmee beroepsslechthorend
heid kan worden voorkomen. Die kennis is verzameld en in deze richtlijn weergegeven in concrete
handelingen voor de praktijk.
doel van de richtlijn
Hetdoelvandezerichtlijnisomdeprofessionalsophetterreinvandebedrijfsgezondheidszorg
eenhandvattegevenomeeneffectiefgehoorbeschermingsprogrammaoptezettenenuit
tevoeren.Zijdoenditinmultidisciplinairverbandeninoverlegensamenwerkingmetwerk-
geverenpersoneelsvertegenwoordiging.
Bijdeuitvoeringvandezerichtlijnwordtervanuitgegaandatisvoldaanaandedaartoe
gesteldevoorwaarden(ziepagina11).
doelgroep
Werknemersmeteenverhoogdrisicoopberoepsslechthorendheiddoorlawaaiopdewerkplek
zijndedoelgroepvandezerichtlijn.
methode en verantwoording
DerichtlijnkonwordengerealiseerddankzijfinanciëlesteunvanhetministerievanSociale
ZakenenWerkgelegenheid.
projectgroep DezerichtlijnistotstandgekomenonderverantwoordelijkheidvanhetKwaliteitsbureau
NVAB.Derichtlijnisopgestelddooreenprojectgroepbestaandeuitvertegenwoordigersvan
vijfberoepsverenigingen:dhr.A.P.Nijboerendhr.H.J.deJager,bedrijfsartsen(NVAB),
dhr.W.Tiessinkendhr.E.Marinus,arbeidshygiënisten(NVVA),dhr.J.Putmanen
dhr.J.Doornbusch,veiligheidskundigen(NVVK),mw.G.Vogels(totseptember�005),
dhr.C.G.W.H.Leenders(totoktober�005)endhr.T.A.M.Hoorenman(vanafoktober�005),
arbeids-enorganisatiedeskundigen(BA&O),dhr.G.A.Tichelaar(totnovember�005)en
mw.P.vanGaalen-Mulder(vanaffebruari�006),arboverpleegkundigen(BAV),onderleiding
vandhr.B.Sorgdrager,bedrijfsarts,inhoudelijkprojectleiderenmw.A.P.Nauta,bedrijfsarts
enpsycholoog,algemeenprojectleider.VerderwarenvanuithetKwaliteitsbureauNVAB
betrokkendhr.C.T.J.Hulshofenmw.M.Lebbink.
8 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Deprojectgroepkwamvoorheteerstbijeeninmei�005envergaderdeachtkeertotdevast-
stellingvanhetontwerp.
stuurgroep Destuurgroepbestonduitbestuursvertegenwoordigersvandevijfbijderichtlijnontwikkeling
betrokkenberoepsverenigingen,vertegenwoordigersvanwerkgevers-envanwerknemers-
organisatieseninhoudelijkdeskundigen.Belangrijkedoelstellingvoordestuurgroepwashet
toetsenvanderichtlijnaandevisievanwerkgeversenwerknemersoppuntenalspraktische
haalbaarheid,endaarmeehetcreërenvandraagvlakvoorhetgebruikvanderichtlijn.
Zoweldevertegenwoordigersvanwerkgeversalsvanwerknemershebbennahetgereed-
komenvanderichtlijndaartoegevraagdexplicietverklaardachterderichtlijntestaan,met
namehebbenzedeaanbevelingenvoorperiodiekeherhalingvanhetgehoorbeschermings-
programmaredelijkenhaalbaarbevonden.
commentaarfase en praktijktest Injanuari�006iseenconceptversievanderichtlijnterbecommentariëringvoorgelegdaan
deskundigenbinnenenbuitendebetrokkenvijfberoepsgroepen.Opbasisvanhetontvangen
commentaarisdeconcepttekstaangepast.Vervolgensisdeuitvoerbaarheidvandezerichtlijn
getestdoor11multidisciplinairsamengesteldeteamsentweesolistischwerkendearbeids-
hygiënisten.Deresultatenvandepraktijktestzijngebruiktvooraanpassingvandeconcept-
tekstenhebbenbijgedragenaandetotstandkomingvandezerichtlijn.
conflicterende belangen Geenvandeledenvandeprojectgroepheeftpersoonlijkeen/offinanciëlebelangenbij
deaanbevelingendieinderichtlijnzijngeformuleerd.Erwasgeencommerciëlesponsor
betrokkenbijhetopstellenvanderichtlijn.
waarom deze richtlijn?
Preventievanwerkgebondengezondheidsschadeiseencomplexprobleemdatvanuit
verschillendeinvalshoekenbenaderddientteworden.Datgeldtzekervoordepreventievan
slechthorendheiddoorlawaaiophetwerk.In�006isdeEuropesewet-enregelgevingop
ditgebiedomgezetinnationalewetgeving:eenbelangrijkestimulansomwerkendente
beschermentegenlawaaiopdewerkplek.
Devoordezerichtlijnverzameldekennislaatziendathetaandebronbestrijdenvanlawaai
devoorkeurgenietbovenpersoonlijkebescherming.Deeffectiviteitvanhetnemenvanmaat-
regeleninhetalgemeenlijktechternogonduidelijk.Omtewetentekomenwateffectieve
maatregelenzijnomhetgehoorvanwerkendentebeschermentegenlawaai,isinhetkader
vandeontwikkelingvandezerichtlijneensystematischeliteratuurstudieverricht.Grofgeschetst
kangesteldwordendatpreventievanslechthorendheiddoorlawaaiophetwerkeenbeleids-
matigeaanpakvraagt,diegedragenmoetzijndoorallegeledingenineenorganisatie.
9
Dekernvandezerichtlijnisuitgewerktindevormvaneengehoorbeschermingsprogramma.
Inschemazietdatprogrammaeralsvolgtuit.
Hetuitvoerenvaneengehoorbeschermingsprogrammavereisteenattitude-engedrags-
veranderingvanallebetrokkenen.Zowelwerkgeveralswerknemermoetenzicheerstbewust
wordenvanderisico’senzichvervolgensinzettenomeenaantalzakenanderstegaanuit-
voeren.Daarbijkanbijvoorbeeldgedachtwordenaaneenveranderingvanwerkwijzenofhet
dragenvangehoorbescherming,maarookaanhetsystematischdoorlopenvandeverbeter-
cyclusendecontroleopveiligwerken.
waarom een multidisciplinaire aanpak?
Dezerichtlijnisontwikkeldvoordeprofessionalsophetterreinvandebedrijfsgezondheids-
zorg:arbeidshygiënisten,arbeids-enorganisatiedeskundigen,bedrijfsartsen,veiligheids-
kundigenenarboverpleegkundigen.Zijadviserenenondersteunenwerkgeversenwerk-
nemersbijdeaanpakvanovermatigeblootstellingaangeluidopdewerkplek.
Decomplexiteitvanhetprobleemendediversiteitvandeelementenvooreenpreventieve
aanpakvanberoepsslechthorendheidvragenomdeinzetvaneenmultidisciplinairteamen
eenoptimaleafstemmingtussendebetrokkendeskundigen.Hetafstemmenvantakenen
verantwoordelijkhedendientdoorhetteamonderlingindepraktijktegebeuren.Erisveel
overlapvandeskundigheidsgebiedenenerisinhetalgemeengeenstriktescheidingtussen
detakenvandeprofessiesaantegeven.Hoehetindeuitvoeringwerkt,hangtafvande
individuelecompetentiesendelocalesituatie.Hetvolgenvandezemultidisciplinairerichtlijn
vraagtduseenoptimaleafstemmingtussendeprofessionals.
inleiding
stap 1 ri&e
stap 2 arbeidshygiënische strategie
stap 2 procesevaluatie
evaluatie
effectevaluatie per onderdeel
Periodiciteit: effectevaluatie audiometrie
>80dB(A)
>80dB(A)
10 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Samenwerkingtussenprofessionalsgaatnietaltijdvanzelf:erzalinmoetenworden
geïnvesteerd.Goedsamenwerkenheeftechterwelveelvoordelen:
- hetprobleemwordtvanuitmeerderedisciplines,dusbrederbekeken,waardoorde
analysevanhetprobleemgrondigergebeurt
- daarmeewordthetadviesaandewerkgeverbeteronderbouwd
- daarmeeisdekansopacceptatievanhetadviesgroter
- professionalskunnenniettegenelkaaruitgespeeldworden
- jeleertvandeanderedisciplineswanneerjedaarvooropenstaat.
waarom een gehoorbeschermingsprogramma?
Eengehoorbeschermingsprogrammaiseensamenhangendgeheelvanactiviteiten,waardoor
degewenstegedragsveranderingnaarveiligerwerkenlangdurigenblijvendgaatoptreden
bijwerkgevers,leidinggevendenenblootgesteldewerknemers.Doordiegedragsverandering
verminderenderisico’sopberoepsslechthorendheid.
Hetvoorkómenvanslechthorendheiddoorlawaaiopdewerkplekiszoalsgezegdeencomplex
probleem.Omdateffectiefaantepakkeniseenenkele‘losse’activiteitnietgenoeg,maar
moetereensamenhangendgeheelaanactiviteitenopgezetenuitgevoerdworden.Enzolang
ersprakeisvanpotentieelschadelijklawaai,moetendieactiviteitenblijvendwordenuitgevoerd.
Omdeactiviteiteneffectieftelatenzijn,iskennisenexpertisevanuitdiverseinvalshoeken
noodzakelijk.Ditvereisteenmultidisciplinaireaanpakéneensamenhangendgeheelvan
activiteitenenafsprakenoverbewaking:eenprogrammadus.
Erzijnineenbedrijfdiversebelanghebbendenzoalswerkgever,leidinggevende,werknemer.
Zijzijngezamenlijkverantwoordelijkvoordeaanpak.Professionalsophetterreinvande
bedrijfsgezondheidszorgkunnenhendaarbijondersteunen,adviserenendelenervanuitvoeren.
Voordeprogrammatischeaanpakisinstemmingvandepersoneelsvertegenwoordigingnood-
zakelijk.Devoortgangvanhetgehoorbeschermingsprogrammahoortinhetwerkoverlegvan
afdelingenopdeagendatestaan,waarbijderolvanbetrokkenwerknemersnadrukkelijkaan
deordekomt.Ingezamenlijkoverlegzaleenoptimumineffectvandemaatregelenmoeten
wordennagestreefd.
herziening van de richtlijn
Geziendenubestaandekennisendeontwikkelingenopditgebiedisteverwachtendatde
aanbevelingenindezerichtlijndrietotvijfjaargeldigblijven.
11
voorwaarden voor uitvoering van de richtlijn
Arbeidshygiënisten,arbeids-enorganisatiedeskundigen,bedrijfsartsen,veiligheidskundigen
enarboverpleegkundigen:deprofessionalsophetterreinvandebedrijfsgezondheidszorg,
kunneninteamverbandhetindezerichtlijnbeschrevengehoorbeschermingsprogramma
opzettenenuitvoeren.Daarbijgeldendevolgendevoorwaarden:
• Kennis en vaardigheden
Devolgendecompetentieszijnnodigendieneninhetteamaanwezigtezijn:
- Kennisovergehoor,overlawaaienoverschadelijklawaai.
- Kennisenvaardighedenvoorhetuitvoerenvanlawaaimetingenopdewerkplek.
- Vaardighedenommetwerkgeverenpersoneelsvertegenwoordigingteonderhandelen
overhetopzettenvaneenprogramma.
- Vaardighedenomdewerkgeverteadviserenoverbronaanpakendaarbijtehelpenmet
deafwegingvandekosten(kosten-batenanalyse).
- Kennisenvaardighedenmetbetrekkingtotaudiometrie.
- Kennisovergedragsverandering.
- Vaardighedeninhetgevenvanvoorlichtingoverveiligerwerkenineenomgevingmet
gehoorbeschadigendlawaai.
• Werkafspraken
Erdienengoedeafsprakentussendebetrokkenprofessionalstezijngemaaktover:
- werkwijzeentaakverdeling
- gegevensbeheer
- contactenmetwerkgeverenwerknemers
- rapportage.
• Meetapparatuur
Erdientkwalitatiefgoedeapparatuurbeschikbaartezijnvoorhetuitvoerenvanmetingen
opdewerkplek(ziebijlage�).
• Kwaliteitscriteria audiometrie
Erdienenconditiestezijnomaudiometrievolgenskwaliteitscriteriauittevoeren(ziede
bijlagen4en5).
opbouw van de richtlijn
Derichtlijnbestaatuitdriehoofdstukken:
1 Opstellenvaneenadviesaandewerkgever
� Opzet,uitvoeringenevaluatievanhetgehoorbeschermingsprogramma
3 Voorlichtingovereffectievegehoorbescherming.
inleiding
1� multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Inhoofdstuk1wordtbeoordeeldofersprakeisvaneenorganisatieineenrisicobrancheof
–sector.Opbasisdaarvanvolgthetadviesofereengehoorbeschermingsprogrammaopgezet
enuitgevoerddientteworden.Hoofdstuk�bevatdekernvanderichtlijn:opzet,uitvoeringen
evaluatievaneengehoorbeschermingsprogrammaindriestappen:
stap1 RI&E
stap� Aanpakvolgensarbeidshygiënischestrategieeneffectevaluatie
stap3Procesevaluatie.
Inhoofdstuk3wordendeindividueleendegroepsvoorlichtingovereffectievegehoor-
beschermingbehandeld.Indebijlagenstaanconcretechecklistsenoverzichtenmet
informatieenadviezen.Hetafzonderlijkeachtergronddocumentbiedtdewetenschappelijke
onderbouwingendeverantwoordingvoordeaanbevolenaanpakindezerichtlijn.Daarin
wordttevensexplicietingegaanopkennisovermultidisciplinairsamenwerkenenhet
verbeterendaarvan.Uvindthetachtergronddocumentop
www.arbeidshygiene.nl,
www.baeno.nl,
www.nvab-online.nl,
www.veiligheidskunde.nlen
www.arboverpleegkunde.nl.
13
advies aan de werkgever om preventiebeleid te ontwikkelen en een gehoorbeschermingsprogramma op te stellen
Om de werkgever te kunnen adviseren of er een gehoorbeschermingsprogramma opgesteld en
uitgevoerd moet worden, dient eerst te worden beoordeeld of het om een organisatie in een risico
branche of sector gaat.
1.1 is er sprake van arbeidsomstandigheden met een verhoogd risico op beroepsslechthorendheid?
Analyseeroferinhetalgemeenopdezewerkpleksprakeisvaneenverhoogdrisicoop
beroepsslechthorendheid.Maakhiervoorgebruikvanbranchegegevensvoorzoverdie
voorhandenzijn.
Indiversebrancheszijnarboconvenantenvantoepassing(teraadplegenvia
www.arbo.nl).Ookopwww.lawaai.nlisveelachtergrondinformatiebeschikbaar.
1.2 wat is het advies aan de werkgever?
Indienersprakeisvaneenwerkplekmetverhoogdrisico:
Adviseerdewerkgeverompreventiebeleidteontwikkeleneneen gehoorbeschermings
programmaoptestellenenuittevoerenconformhoofdstuk�vandezerichtlijn.
Eengehoorbeschermingsprogrammabestaatminimaaluit:
- RI&E,geluidsmeting(indiengeïndiceerd)enplanvanaanpak;
- Zonodig:aanpakvolgensarbeidshygiënischestrategie;
- Zonodig:periodiekaudiometrischonderzoekenvoorlichting(inaanvangmeteen
frequentievaneenmaalperjaar).
- Evaluatieenvaststellenperiodiciteitvanhetprogramma.
Eenoverzichtvandeelementenwaaraaneengehoorbeschermingsprogrammamoet
voldoenisopgenomeninbijlage1.
Wijsdewerkgeveropde(wettelijke) verplichtingen:
- Voordeprogrammatischeaanpakd.m.v.eengehoorbeschermingsprogrammais
instemmingvandepersoneelsvertegenwoordigingnoodzakelijk.
- Devoortgangvanhetprogrammahoortopdeagendatestaanvanhetwerkoverleg
vanafdelingen,waarbijderolvanbetrokkenwerknemersnadrukkelijkaandeorde
komt.Ingezamenlijkoverlegzaleenoptimumineffectvanmaatregelenmoeten
wordennagestreefd.
hoofdstuk 1 advies aan de werkgever
1
14 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
2 het gehoorbeschermingsprogramma: opzet en uitvoering in drie stappen
Nadat de risico’s in kaart zijn gebracht, wordt een gehoorbeschermingsprogramma uitgevoerd.
Dat programma start met een aanpak conform de arbeidshygiënische strategie en een effect
evaluatie per onderdeel. Die evaluatiemomenten zijn van belang voor de beslissing om binnen
het programma een volgende stap wel of niet uit te voeren. Naast deze evaluatie op uitkomsten
kent het programma ook een procesevaluatie. Jaarlijks wordt het totale gehoorbeschermings
programma geëvalueerd en wordt ook weer de periodiciteit van de effectevaluatie vastgesteld.
stap 1risico inventarisatie en -evaluatie (ri&e) Eerstwordteenoriëntatieuitgevoerddiehetbenoemenvanrisicogroepenmogelijkmaakt.
Daarbijgaathetomdelokalisatieendegroottevandegroepwerknemers,enomdemate
waarinzijwordenblootgesteld.Vervolgenskunnenderisico’sinmaatengetalgepresenteerd
worden,enkunnenpergeluidsniveauactieswordenvastgesteld.Dewijzewaaropderisico’s
bepaaldwordenisgeprotocolleerdinNENnormen(ziebijlage�).
2.1 zijn er werkplekken met geluidsniveaus vanaf 80 dB(A)?
In ieder geval zijn geluidsniveaus vanaf 80 dB(A) schadelijk voor het gehoor. Om een indruk te
krijgen hoeveel 80 dB(A) is geldt als vuistregel dat men dan met stemverheffing moet spreken om
op 1 meter afstand verstaanbaar te zijn.
Maakeenrondgangdoorhetbedrijfomeeneersteindruktekrijgenvanrisico-werkplekken.
Letdaarbijtevensophetgebruikvancommunicatieapparatuurzoalsheadsetsenoordopjes
(inverbandmetmogelijketrauma’salsgevolgvanapparatuurstoringen).
Voerzonodig indicatieve metingenuitmetbehulpvanmeetapparatuur(ziebijlage�).
Inventariseerwerkplekkenwaar geluidsniveausvan>80dB(A)kunnenvoorkomen.
Betrekhierbijdeduurvandezeniveaus.
Inventariseer(lawaai)bronnendie(zouden)kunnenleidentotgeluidsniveaus>80dB(A)
doorbijvoorbeelddegebruiksaanwijzingvandebetreffendebronnenteraadplegen.Maar
vertrouwnietalleenopgebruiksaanwijzingen.Denkbijvoorbeeldookaaneffectenvan
afstandenakoestiekvanderuimte,maarhoudookrekeningmeteenmogelijkteroos-
kleurigevisievanfabrikanten.Doedusookindicatievemetingen.
Beoordeelofersprakeisvanlawaaitengevolgevanslecht onderhoud.
15
Laatwerknemerszelfaangevenopwelkeplaatsenofbijwelkehandelingenen/oflawaai-
bronnenzijproblemenondervindenmethetelkaar verstaanofmethetvoerenvaneen
telefoongesprek.
Maakeenschattingvanhetaantalblootgestelde werknemersaaneengeluidsniveauvan
>80dB(A).
Maakeenschattingvanhetaantalpersonendatgeen persoonlijke beschermingsmiddelen
(PBM)draagtbijeengeluidsniveau>80dB(A).
uitkomst Benoemderisicogroepen met geluidsbelastende arbeid.
2.2 zijn er risicotaken, risicohandelingen of risicofuncties?
Inventariseerdetaken of handelingendieeengeluidsniveau>80dB(A)kunnenopleveren.
Ditkanbijvoorbeelddoordegebruiksaanwijzingvanmachinesteraadplegen,maar
vertrouwnietalleendaarop.
Laatwerknemersaangevenbijwelkehandelingenzijproblemenondervindenmethet
elkaar verstaanofmethetvoerenvaneentelefoongesprek.
Inventariseerhetaantalwerknemersdatgebruikmaaktvancommunicatieapparatuurzoals
headsetsenoordopjes.
Maakeenschattingvanhetaantal werknemersdattakenverrichtbijeengeluidsniveau
>80dB(A);
Inventariseerwelkefunctiesstructureeluitgevoerdwordenbijeengeluidsniveau>80dB(A).
uitkomst Benoemdegroepen werknemersmetrisicotaken,risicohandelingenen/ofrisicofuncties.
2.3 zijn er bijzondere categorieën van werknemers?
Inventariseerofdevolgendecategorieënwerknemersvoorkomen:
- jeugdigen
- leerlingen
- mensenmeteenanderecultureleachtergrond
- slechthorenden
- uitzendkrachten
- werknemersdiebeschermingsmiddelennietverdragen
- werknemersmetgecombineerderisico’s,zoalsblootstellingaanototoxischestoffen
- verstandelijkgehandicapten
- zwangeren
hoofdstuk 2 het gehoorbeschermingsprogrammastap 1 ri&e stap 2 arbeidshygienische strategie a bronaanpak b technische en organisatorische maatregelen c persoonlijke beschermingstap 3 procesevaluatie
16 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Inventariseerofvrouwen in de vruchtbare leeftijdblootgesteldwordenaaneengeluids-
niveau>80dB(A)
Telhetaantalpersonendatbijeengeluidsniveau> 80 dB(A) geen gehoorbescherming
draagt.
uitkomst Benoemderisicogroep(en)vanbijzonderecategorieën.
2.4 wat zijn de risico’s in maat en getal?
Voereengeluidsmetinguitvolgensdedaartoegeldendenormen(ziebijlage�):
- indienhetresultaatvandeindicatievemeting(en)>80dB(A)is,
- ofindienersprakeisvanconstanteofvanwisselendegeluidsbelasting,
- ofindienerkwantitatievegegevensnodigzijnvoorhetplanvanaanpak.
Vergelijkdemeetresultatenmetgangbarepraktijksituatiesenmetde‘standdertechniek’
binneneenbranche.Schakelhierbijzonodigdeskundigeninmetspecialistische kennis.
Bijhetbestrijdenvangehoorschadeishetbeschikkenovereenfrequentieanalysevaak
zinvol.Ookhiervoorgeldtdatspecialistischekennisenvaardighedeneenvereistezijn.
Bepaalhetgeluidsvermogenvandebrondoorteinventariserenwelkegeluidsdosis
(persoonsgebondendagdosis)eenlawaaibronzalopleverentijdenseenwerkdag(ditkan
eventueelviadegebruiksaanwijzing).
2.5 bij welk geluidsniveau is welke actie noodzakelijk?
Er zijn vier categorieën geluidsniveaus te onderscheiden met bijbehorende acties.
De actiewaarden zijn gebaseerd op dagdoses en piekwaarden.
• Isereengeluidsniveautot 80 dB(A),danisergeen actienodig.
Elk geluidsniveau boven de 80 dB(A) vereist actie. Overtuig de werkgever van de noodzaak daartoe.
• Isereengeluidsniveauboven de 80 dB(A) en/of is er piekblootstelling boven 120 Pa (LCpiek):
Meldtdatarbeidbij>80dB(A)onacceptabelis.
Adviseerdewerkgevereenplan van aanpakoptestellendatinoverlegmetdepersoneels-
vertegenwoordigingwordtvastgesteld.
Laatdewerkgevereenschriftelijke verklaringopstellenmetdaarindebereidheidtot
reductievanhetgeluidsniveauopdewerkplek.
Laatdewerkgevereenactieplanopstellenvoordewijzewaarophetgeluidsniveau
gereduceerdzalwordenzondergebruiktemakenvanpersoonlijkebeschermingsmiddelen.
Adviseeruitvoeringvanhetvastgesteldeplanvanaanpakomdegeluidsniveausbovende
80dB(A)tereducerenconformstap�:aanpak volgens arbeidshygiënische strategie(zie
hierna).
17
• Isereengeluidsniveauboven de 85 dB (A) en/of zijn er pieken boven 140 Pa:
Meldtdatarbeidbij>80dB(A)onacceptabelis.
Adviseerdewerkgeverdirect maatregelentenementotverminderingvanhet
geluidsniveau
Adviseerdewerkgevereenplan van aanpakoptestellendatinoverlegmetde
personeelsvertegenwoordigingwordtvastgesteld.
Laatdewerkgevereenschriftelijke verklaringopstellenmetdaarindebereidheidtot
reductievanhetgeluidsniveauopdewerkplek.
Laatdewerkgevereenactieplanopstellenvoordewijzewaarophetgeluidsniveau
gereduceerdzalwordenzondergebruiktemakenvanpersoonlijkebeschermings-
middelen.
Adviseeruitvoeringvanhetvastgesteldeplanvanaanpakomdegeluidsniveausbovende
80dB(A)tereducerenconformstap�:aanpak volgens arbeidshygiënische strategie(zie
hierna).
• Ishetgeluidsniveauachterdegehoorbescherminghoger dan 87 dB (A) en/of zijn er pieken
van 200 Pa:
Adviseeronmiddellijk maatregelentenemendoorhetblootstellingsniveauteverminderen
endeduurvanblootstellingteverkorten.
Adviseerdewerkgevereenplan van aanpakoptestellendatinoverlegmetde
personeelsvertegenwoordigingwordtvastgesteld.
Laatdewerkgevereenschriftelijke verklaringopstellenmetdaarindebereidheidtot
reductievanhetgeluidsniveauopdewerkplek.
Laatdewerkgevereenactieplanopstellenvoordewijzewaarophetgeluidsniveau
gereduceerdzalwordenzondergebruiktemakenvanpersoonlijkebeschermingsmiddelen.
Adviseeruitvoeringvanhetvastgesteldeplanvanaanpakomdegeluidsniveausbovende
80dB(A)tereducerenconformstap�:aanpak volgens arbeidshygiënische strategie(zie
hierna).
hoofdstuk 2 het gehoorbeschermingsprogrammastap 1 ri&e stap 2 arbeidshygienische strategie a bronaanpak b technische en organisatorische maatregelen c persoonlijke beschermingstap 3 procesevaluatie
18 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
stap 2aanpak volgens de arbeidshygiënische strategie
Eenarbeidshygiënischestrategieiseenwerkwijzevoorhetnemenvanbeheersmaatregelen
zoalsindeArbeidsomstandighedenwetbeschreven.Diewetverlangtdatarbo-knelpuntenin
eersteinstantiebijdebronwordenaangepaktomdeoorzaakvanhetprobleemwegtenemen
(machinesvervangendieteveellawaaiproduceren).Wanneeraanpakbijdebronnieteffectief
ismoetentechnischeoforganisatorischemaatregelengenomenworden(afschermengeluids-
bron,blootstellingsduurbeperken).Opdelaatsteplaats-inprincipealstijdelijkenood-
maatregelnadatbronaanpakentechnischeenorganisatorischemaatregelennieteffectief
blijken-moetenPersoonlijkeBeschermingsmiddelen(PBM)verstrektwordentotdaterbetere
oplossingenvoorhandenzijn.
a bronaanpak Aanschaf, onderhoud en effectevaluatie.
2.6 is voor nieuwe werkplekken een veilig geluidsniveau mogelijk?
Adviseergeluidsarme arbeidsmiddelenengeluidsarmeinstallatiesaanteschaffen.
Adviseerbijelkeaanschafvanarbeidsmiddelentecontrolerenop:
- geluidsproductieengeluidsvermogenvanhetarbeidsmiddel(ziebijlage�)
- geluidsproductievandewerkplek
- optimalegeluiddemping.
Adviseerbijdeinrichtingvandewerkplekkendewettelijke normennategaan
(ziebijlage�).
2.7 is voor bestaande werkplekken verlaging van het geluidsniveau mogelijk?
Adviseergeluidsarm te werkendoor:
- gebruikvanarbeidsmiddelenmetmindergeluidsbelasting
- werkwijzenintevoerenmetmindergeluidsbelasting
- gebruikvandempers
- gebruikfiltersofbegrenzers
- antigeluidtoetepassenindiendateffectiefis.
19
2.8 is er sprake van adequaat onderhoud?
Adviseerdearbeidsmiddelenzodanigteonderhouden,dathetgeproduceerdegeluidniet
hogerisdantentijdevanaanschaf.
2.9 wat is het effect van de bronaanpak?
Beoordeelheteffectvanallebronmaatregelendoorgeluidsmetingenteverrichten(zie
bijlage�).
• Isereengeluidsniveautot80dB(A),danisdebronaanpakeffectiefenisergeenverdere
actienodig.
• Ishetgeluidsniveaunogsteedsbovende80dB(A):
Adviseeruitvoeringvandetechnischeenorganisatorischebeheersmaatregelen(ziehierna
onderB).
b technische en organisatorische maatregelen Is de bronaanpak niet effectief? Onderneem dan acties tot afscheiden geluidbron, vermijden
geluidsoverdracht, reductie blootstelling en sluit af met een effectevaluatie.
2.10 is de geluidbron te isoleren en is geluidsoverdracht te vermijden?
Adviseer isolatie door afscheiden:
- omkastenenafschermenvandegeluidsbron
- omkastenvandewerknemer(bijvoorbeeldeencabine).
Adviseervermijden van overdracht.
Voergeluidsabsorptieinalsdatextrapositievegevolgenkanhebben.
2.11 kan de blootstellingsduur verkort en/of het aantal blootgestelden verminderd worden?
Adviseerdeblootstellingduurtebeperkendoorblootgesteldewerknemerskortertelaten
werken,waardoordeblootstellingsnormnietmeeroverschredenwordt.
EN/OF
Adviseerhetaantalblootgesteldewerknemersteverlagendoormindermensentegelijk
aanschadelijklawaaibloottestellen,bijvoorbeelddoorhetrouleren van taken.
hoofdstuk 2 het gehoorbeschermingsprogrammastap 1 ri&e stap 2 arbeidshygienische strategie a bronaanpak b technische en organisatorische maatregelen c persoonlijke beschermingstap 3 procesevaluatie
�0 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
2.12 wat is het effect van de technische en organisatorische maatregelen?
Beoordeelheteffectvanalleblootstellingreducerendemaatregelendoorgeluidsmetingen
teverrichten(ziebijlage�).
• Isereengeluidsniveau tot 80 dB(A),danisdebronaanpakweliswaarnietgeslaagd,maarzijn
detechnischeenorganisatorischemaatregelenweleffectiefenisergeenverdereactienodig.
• Ishetgeluidsniveaunogsteedsboven de 80 dB(A):
Adviseerpersoonlijkebescherming(ziehiernaonderC).
c persoonlijke bescherming werknemers en audiometrie Onderneem pas actie voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) indien
zowel de bronaanpak als de technische en organisatorische maatregelen niet effectief zijn.
2.13 is persoonlijke bescherming van werknemers noodzakelijk?
AdviseerpersoonlijkebeschermingsmiddelentegebruikenenpasdecriteriavoorPBMtoe
(ziebijlage3).
Ganawatvoordezewerkplekdebestekeuzeisenbesteedaandachtaanhetdraagcomfort
endemotivatie(ziebijlage4).
Beoordeelofergenoegaandachtwordtbesteedaanhetmotiverenvoorendecontroleop
hetdragen van PBM.Indienditonvoldoendegebeurt:adviseerdewerkgeverermeeraan-
dachtaantebestedenenbiedzonodigconcretesuggestiesdaarvoor.
Beoordeeloferextraaandachtwordtbesteedaanbijzondere categorieënvanwerknemers
(zie§�.3).Indienditonvoldoendegebeurt,adviseerdewerkgeveroverextravoorlichting
eninstructie.
Adviseerdewerkplekkenmetgeluidsniveausbovende80dB(A)duidelijktemarkerenmet
pictogrammenenzichtbare zonering.
Adviseerdewerkgeverdeindividuele dagdosisvanelkeblootgesteldewerknemervastte
leggeninhetpersoneelsdossier.
2.14 wat is het effect van persoonlijke bescherming?
BeoordeelheteffectvanhetdragenvanPBMdooraudiometrischonderzoekuittevoeren.
Audiometrisch onderzoek dient als laatste vorm van effectevaluatie nadat persoonlijke
beschermingsmiddelen noodzakelijk bleken. Audiometrie en de daarbij behorende advisering
en rapportage dienen periodiek te worden herhaald, om te beginnen jaarlijks. Er is in dit kader
van preventief medisch onderzoek geen indicatie tot het bepalen van andere gezondheids
parameters, zoals bijvoorbeeld de bloeddruk.
�1
audiometrie Maakdetoegangtotaudiometrielaagdrempelig.
Stimuleerdeopkomstvoordeaudiometriedoorinformatietegevenoverdevoordelenervan.
Inventariseervoorafgaandaandeaudiometriedeklachtenenhetgebruikvanpersoonlijke
beschermingsmiddelenmeteenvragenlijstdievoldoetaandeeisendaartoe(ziebijlage4).
Het audiogram is de gouden standaard voor het vaststellen van gehoorschade. Het gaat hierbij om
het bepalen van het ‘drempel audiogram’. Een verergering van schade is aan de orde bij een verlies
van meer dan 15 dB in het gebied van 1000 tot 8000 Hz ten opzichte van de vorige bepaling. Om
een verergering betrouwbaar te kunnen vaststellen zijn frequente bepalingen een voorwaarde.
Zorgdatdeaudiometrieonderverantwoordelijkheidvaneenbedrijfsartsplaatsvindt.
Voerdemetingbetrouwbaaruit(ziebijlage5).
Legdeonderzoeks-enmeetgegevensvastinhetmedisch dossier.
Zorgervoordatallebetrokkenprofessionalstoeganghebbentotdezelfde
onderzoeks-enmeetgegevens.
Maakinhetteamafsprakenoverhetbeheer van onderzoeks en meetgegevens.
Adviseerdewerkgeverperiodiekeenaudiometrischonderzoektelatenverrichtenbijwerk-
nemersdiePBMgebruiken,omtebeginnenjaarlijks.
Benoemdelawaaislechthorendheidalsberoepsziekteofwerkgerelateerdeaandoeningals
deaandoeningendeblootstellingvoldoenaandecriteriavoorberoepsslechthorendheid
vanhetNederlandsCentrumvoorBeroepsziektenenmelddecasusdaar
(ziewww.beroepsziekten.nl).
oto-akoestische emissies (oae) BeoordeelofzinvolisomdeOAEtebepalen(ziebijlage6).
2.15 wat is het advies aan de werknemer na audiometrisch onderzoek en eventueel oae?
Geefdewerknemernaaraanleidingvanhetaudiogram(enevt.OAE)eenduidelijken
begrijpelijkadviesmetiniedergeval:
- uitlegoverdebevindingenen
- individuelevoorlichting(zie§�.19enbijlage3).
Leghetadviesschriftelijkvastinhetmedisch dossier.
VerwijsnaardeKNO-artsofaudioloogindienderesultatendaartoeaanleidinggevenen
zorgvoorfollow up.
hoofdstuk 2 het gehoorbeschermingsprogrammastap 1 ri&e stap 2 arbeidshygienische strategie a bronaanpak b technische en organisatorische maatregelen c persoonlijke beschermingstap 3 procesevaluatie
�� multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
2.16 wat is het advies aan de werkgever na audiometrisch onderzoek en eventueel oae?
Aan de werkgever mogen geen individueel herleidbare gegevens worden gerapporteerd.
Rapporteeropbasisvandebevindingenvanaudiometrischonderzoekdeeventuele
geconstateerdeberoepsziektesenadviseerdewerkgeveriniedergevalalsvolgt:
- adequate aanpakvolgensdearbeidshygiënischestrategie
- periodieke evaluatievanhetgehoorbeschermingsprogramma,inaanvangjaarlijks,
enzonodigaangevuldmetaudiometrie(ziehierna).
stap 3evaluatie gehoorbeschermingsprogramma
Hetprogrammawordtzowelopprocesalsopuitkomstengeëvalueerd.Indevoorgaandestap
isperonderdeelalsprakegeweestvaneffectevaluatie.Diemomentenwarenvanbelangvoor
debeslissingombinnenhetprogrammahetvolgendeonderdeelwelofnietuittevoeren.
Indezestapwordthettotalegehoorbeschermingsprogrammageëvalueerdenwordtdeperio-
diciteitvandeeffectevaluatieenvanhetaudiometrischonderzoekvastgesteld.
2.17 is er een adequaat preventiebeleid en een effectief gehoorbeschermingsprogramma?
Adviseeromheteffectvandebeheersmaatregelenjaarlijkste(laten)beoordelen.
oordeel jaarlijks Beoordeeljaarlijksofhetgehoorbeschermingsprogrammaeffectiefwordtuitgevoerden
verifieerdevolgendeonderdelen.
1 De RI&E bevat actuele gegevens over:
- rondgang,indicatievemetingen,geïdentificeerdebronnen
- aantalpersonendatblootstaataan>80dB(A)
- geïdentificeerderisicotaken,risicohandelingenenrisicofuncties
- geïdentificeerdebijzonderecategorieën
- geluidsniveausperwerkplek
- planvanaanpak,opgesteldinoverlegmetdepersoneelsvertegenwoordiging
- vastgesteldeperiodiciteit.
�3
2 De aanpak
Onderstaandeonderdelenmakendeeluitvanhetplan van aanpakenzijn uitgevoerd:
A Bronaanpak
- Aanschaf,installatie,onderhoudenvervangingvangeluidsproducerendearbeidsmiddelen.
B Technischeenorganisatorischemaatregelen
- Isolatieenvermijdenvanoverdracht.
- Verkortingblootstellingsduur,verminderingaantalblootgestelden.
C Persoonlijkebeschermingwerknemers
- Persoonlijkebeschermingsmiddelenzijninovereenstemmingmetdelawaaibelasting
(voldoendedemping).
- Persoonlijkebeschermingsmiddelenzijngemakkelijkteverkrijgenenerisvoldoende
keuzemogelijkheid(draagcomfort).
- ErisinstructiegegevenoverhetdragenvanPBM.
- Eriseenzichtbarezonering.
- Eriseenstimuleringsbeleidtothetdragenvangehoorbescherming.
- Eriseensanctiebeleidbijhetnietdragenvangehoorbescherming.
- Erzijnafsprakenoverhetvastleggenvanblootstellingsgegevensinpersoneelsdossieren
medischdossier.
- Eriseenperiodiekaudiometrieprogramma.
- Erisperiodiekevoorlichting(zie§3.1).
- Erisjaarlijksaudiometrischonderzoek,tenzijdeperiodiciteitkanwordenverlaagd(zie§�.18).
- Erislaagdrempeligetoegangtotaudiometrie.
- Deperiodiciteitvanaudiometrischonderzoekenevaluatieisafgesproken.
D Algemeen
- Hetonderwerp‘lawaaibestrijdingengehoorbescherming’iseenvastagendapuntinhet
werkoverleg.
- Hetonderwerp‘lawaaibestrijdingengehoorbescherming’maaktaltijdonderdeeluit
vanfunctionerings-enbeoordelingsgesprekken.
Ontbrekeneronderdeleninhetplanvanaanpak?
Adviseerdeontbrekendeonderdelenalsnogoptenemenenuittevoeren.
hoofdstuk 2 het gehoorbeschermingsprogrammastap 1 ri&e stap 2 arbeidshygienische strategie a bronaanpak b technische en organisatorische maatregelen c persoonlijke beschermingstap 3 procesevaluatie
�4 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Zijneronderdelenniet uitgevoerd?
Adviseereeneffectiefgehoorbeschermingsprogrammauittevoerenengebruikzonodigde
volgendeargumenten:
- voorkómenvanslechthorendheiddoorlawaaiophetwerk
- voorkómenvan(claims)beroepsziekte,aansprakelijkheid
- voorkómenvanpotentieelgevaarvoorderden(bezoekers)
- voorkómenvanveiligheidsrisico’sdoorslechthorendheid
- verbeterenvancommunicatiemogelijkhedenopdewerkplek
- verbeterenvanhetconcentratievermogenvanwerknemers
- verbeterenvanhethorenvanwaarschuwingssignalen
GebruikzonodighetPMOals‘hefboomvehikel’.
2.18 hoe lang is het noodzakelijk het gehoorbeschermings-programma en de audiometrie jaarlijks te evalueren?
evalueer jaarlijks Evalueerjaarlijksheteffectvanhetgehoorbeschermingsprogrammatotersprakeisvan
eenadequaatpreventiebeleidmetdevolgendeuitkomsten:
- dalingvanhet geluidsniveauopdewerkplek
- dalingvanhetaantalblootgestelde werknemers
- toenamevandebewustwordinginhetbedrijfdoortoenamevanconsequentPBM-gebruik
- geen gehoorverslechteringbijwerknemers.
Adviseerbijeenadequaat preventiebeleidheteffectvanhetgehoorbeschermingsprogramma
jaarlijksteblijvenevaluerenen,afhankelijkvanhetresultaat,deaudiometrieteevalueren
meteenperiodiciteittussen1en4jaar.
�5
voorlichting over effectieve gehoorbescherming
Na een effectieve bronaanpak dient effectieve gehoorbescherming door werknemers zelf te
worden verricht. Zij moeten zich bewust zijn van de risico’s, hun werkmethoden aanpassen en in
de gemarkeerde zones PBM op de juiste manier dragen. Het gedrag van werknemers is dus een
belangrijk aandachtspunt. Een van de methodes om gedrag te beïnvloeden is voorlichting.
Voorlichting kan individueel en groepsgewijs worden gegeven, maar liefst gecombineerd.
Om het gedrag blijvend te beïnvloeden, dient voorlichting steeds herhaald te worden.
3.1 hoe wordt voorlichting over effectieve gehoorbescherming opgezet en uitgevoerd?
Maak gebruik van algemene kennis over gedragsverandering (zie Achtergronddocument),
en specifieke kennis over effectieve gehoorbeschermingsprogramma’s.
Gebruikbijhetopzettenenuitvoerenvanvoorlichtingsactiviteitenmetnamedevolgende
aandachtspunten.
individuele voorlichting- Combineerdeuitslagvanhetaudiogrammetindividuelevoorlichtingovergehoorschade.
- Steekinophetniveauvandewerknemer.
- Gebruikhetaudiogramalsvisueelhulpmiddelenvergelijkmeteerderemetingen.
- Geefuitlegovergehoorbeschermingenbesteeddaarbijaandachtaanhetvolgende:
- heteffectvanPBM
- draagcomfort
- voordelenvanhetdragenvanPBM
- self-efficacy,datwilzeggen‘kanikhetnieuwegedragweluitvoeren?’
- groepsnorm
- reedsontstaangehoorsverlies.
- Maakdevoorlichtingzoconcreetmogelijk,laatbijvoorbeelddewerknemerdeoordoppen
terplaatseinbrengenencorrigeerzonodig.
- Maakeventueelgebruikvanbestaandmateriaal(ziebijlage8).
hoofdstuk 3 voorlichting over effectieve gehoorbescherming
3
�6 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
groepsvoorlichting- Neemhetkennisniveauvandegroepalsuitgangspunt.
- Schakelbijcommunicatiemetmensenuitanderetaalgebiedeneentolkinofmaakgebruik
vanvoorlichtersindeeigentaalvandewerknemers.
- Herhaaldeboodschapfrequentenopverschillendemanieren:metgeschreventekst,plaatjes,
mondelingenschriftelijk.
- Gebruikzomogelijkvisuelehulpmiddelen,bijvoorbeeldeengroepsaudiogram.
- Gazelfopdewerkpleknaarhetgedragvandewerknemerskijkenencorrigeerzonodigter
plekkefoutiefgebruikvanPBM.
- Betrekdeleidinggevendeerbijenmotiveertotvoorbeeldgedrag.
- Maakeventueelgebruikvanbestaandmateriaal(ziebijlage8).
�7hoofdstuk 3 voorlichting
�8 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
bijlage 1 elementen waar een gehoorbeschermingsprogramma aan moet voldoen
1 Risicoinventarisatie en evaluatie (RI&E)
DeRI&Ebevatactuelegegevensover:
- Rondgang,indicatievemetingen,geïdentificeerdebronnen.
- Aantalpersonendatblootstaataan>80dB(A).
- Geïdentificeerderisicotaken,-handelingenen–functies.
- Geïdentificeerdebijzonderecategorieën.
- Geluidsniveausperwerkplek.
- Planvanaanpakdatinoverlegmetdepersoneelsvertegenwoordigingisopgesteld.
- Vastgesteldeperiodiciteit.
2 Aanpak volgens arbeidshygiënische strategie
A Bronaanpak
- Aanschaf,installatie,onderhoudenvervangingvangeluidsproducerende
arbeidsmiddelen.
B Technischeenorganisatorischemaatregelen
- Isolatieenvermijdenvanoverdracht.
- Verkortingblootstellingsduur,verminderingaantalblootgestelden.
C Persoonlijkebeschermingwerknemersenaudiometrie
- Persoonlijkebeschermingsmiddelenzijninovereenstemmingmetdelawaaibelasting
(voldoendedemping).
- Persoonlijkebeschermingsmiddelenzijngemakkelijkteverkrijgenenerisvoldoende
keuzemogelijkheid(draagcomfort).
- ErisinstructiegegevenoverhetdragenvanPBM.
- Eriseenzichtbarezonering.
- Eriseenstimuleringsbeleidtothetdragenvangehoorbescherming.
- Eriseensanctiebeleidbijhetnietdragenvangehoorbescherming.
- Erzijnafsprakenoverhetvastleggenvanblootstellingsgegevensinpersoneelsdossieren
medischdossier.
- Eriseenperiodiekaudiometrieprogramma.
- Erislaagdrempeligetoegangtotaudiometrie.
- Erisperiodiekevoorlichting.
D Algemeen
- Hetonderwerp‘lawaaibestrijdingengehoorbescherming’iseenvastagendapuntinhet
werkoverleg;
- Hetonderwerp‘lawaaibestrijdingengehoorbescherming’maaktaltijdonderdeeluit
vanfunctionerings-enbeoordelingsgesprekken.
3 Procesevaluatie
- Deperiodiciteitvaneffectevaluatie,procesevaluatieenaudiometrieisafgesproken.
�9
bijlage 2 geluidsmeting1
BepaalindB(A)degeluidsbelasting(LAeqw)voorallehandelingen,vanallemachinesen
bijelkehandelingofreekshandelingen.
Bepaalwelkehandelingenof lawaaibronnen tegelijkertijdkunnenfunctionerenenofhierbij
eengeluidsniveauoptreedt>80dB(A).
Maakeeninschattingvanhetgeluidsniveaudatkanontstaanbijslecht onderhoud of schade.
bijlagen
1 Voor het uitvoeren van een geluidsmeting is specialistische kennis vereist. Een geluidsmeting wordt uitgevoerd volgens NEN 3418;2006.Volgens Arbobeleidsregel 6.9 behoort de geluidsdosis LEX,T waaraan een werknemer is blootgesteld, te worden bepaald volgens NEN 3419 (1992). In 2006 is een nieuwe norm uitgebracht: de Nederlandse norm NEN 3418:2006. Deze norm voor het meten en beoordelen van geluid op de arbeidsplaats is nagenoeg gelijk aan de inhoud van de NEN 3418: 2003.
In Beleidsregel 6.8 is de norm:NENENISO 11689:1997 ‘Akoestiek: Procedure voor de vergelijking van geluidsemissiegegevens van machines en apparaten’ genoemd. Deze norm beschrijft de wijze van geluidsmeten aan een installatie of machine die een geluidsbijdrage geeft op een arbeidsplaats. De resultaten van deze metingen dienen te worden vergeleken met bekende geluidsniveaus die gelijksoortige installaties of equipement veroorzaken. Hiermee kan dus worden bepaald of de betreffende installatie al dan niet teveel lawaai maakt en of maatregelen genomen dienen te worden.NENENISO 116901: 1997 ‘Akoestiek: Aanbevolen aanpak voor het inrichten van geluidarme werkplekken met machines. Deel 1: Benaderingswijze’.NENENISO 116902:1997 ‘Akoestiek: Aanbevolen aanpak voor het inrichten van geluidarme werkplekken met machines. Deel 2: Maatregelen’.NENENISO 116903:1999 ‘Akoestiek: Aanbevolen aanpak voor het inrichten van geluidarme werkplekken met machines. Deel 3: Voortplanting van geluid en voorspelling van geluid op werkplekken’. NENENISO 11200:1996 ‘Akoestiek: Geluid uitgestraald door machines en toestellen Handleiding voor het gebruik van basisnormen voor het meten van geluiddrukniveaus op een werkplek en op andere aangegeven plekken’.NENENISO 11201:1996 ‘Akoestiek’ Geluid uitgestraald door machines en toestellen Het meten van geluid drukniveaus op de werkplek en op andere aangegeven plekken Praktijkmethode voor een bij benadering vrij veld boven een reflecterend oppervlak’.NENENISO 11202:1996 ‘Akoestiek: Geluid uitgestraald door machines en toestellen Het meten van geluid drukniveaus op de werkplek en op andere aangegeven plekken Globale methode in situ’.NENENISO 11203:1996 ‘Akoestiek: Geluid uitgestraald door machines en toestellen Bepaling van geluid drukniveaus op de werkplek en op andere aangegeven plekken’.NENENISO 11204:1996 ‘Akoestiek:Geluid uitgestraald door machines en toestellen Het meten van geluid drukniveaus op de werkplek en op andere aangegeven plekken Methode voor het bepalen van omgevingscorrecties’.NENENISO 11205:2002 2e Ontw. ‘Akoestiek: Geluid uitgestraald door machines en toestellen Praktijkmethode voor de bepaling van geluiddrukniveaus op de werkplek en op andere aangegeven plekken’.
De laatste norm die in de Arbowetgeving wordt genoemd staat vermeld in beleidsregel 6.8, en betreft:NENEN 458:1994 ‘Gehoorbeschermers – aanbevelingen voor keuze, gebruik, verzorging en onderhoud praktijkrichtlijn’. Ook voor deze norm bestaat een ontwerpnorm, namelijk NENEN 458:2004.
30 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
Bepaaldeblootstellingduurvanwerknemersperafdelingenganaofhetexpositieniveau
gedurendeeen8-urigewerkdag>80dB(A).
NB.Bijwisselendegeluidsbelastingwordtdegeluidsbelastinglogaritmischbijelkaar
opgeteld.
Stelmetbehulpvaneendosimeterdedagelijkseexpositiewaardeaangeluidvast.
NB.Dedagdosiskanmet’bewaakte’dosimetriewordenbepaald.
Zorgbijdosimetrievoorrepresentatieve metingen:
- kwalitatief(duidelijkeinstructiesgevenaanwerknemer/leidinggevende)
- kwantitatief(meerderewerknemersperfunctie/taakmeten).
Stelbijgrotegeluidspiekenindevormvanknallenofklappendeexpositiewaardevastaan
dehandvanhetgeluidsdrukniveau(LCpiek).
NB.MeetgeluidsdrukniveausvolgensNEN-EN-ISO11�00:1996en11�01:1996.
toelichting bij een geluidsmeting met gehoorbescherming Tercontrolevanvoldoendebeschermingdoordegehoorbeschermerenomtebepalenof
degrenswaardevan87dB(A)nietwordtoverschredentijdenshetdragenvandegehoor-
beschermerkaneenMIRE-test(MicrophoneInRealEar)wordenuitgevoerd.Hierbijwordthet
restgeluid(=geluidachterdegehoorbeschermer)gemeten.
Eénvandeoorzakenvanonvoldoendebeschermingkanzijndatdegehoorbeschermerhet
gehoorkanaalnietaltijdvolledig(lekdicht)afsluit.Ondeskundiggebruikkanookeenoorzaak
zijnvooronvolledigeafsluitingvandegehoorgang.Bepaaldetypesgehoorbeschermers,met
nameotoplastieken,biedendemogelijkheidommetspecialeapparatuurde‘lekdichtheid’
effectieftemeten.
EenMIRE-testgaatalsvolgt.
Detestdientopindividueelniveautegebeuren(tijdenshogebelasting)enkan(voorlopig)
alleenuitgevoerdwordenbijbepaaldetypesgehoorbeschermers:bijgehoorkappenenbij
otoplastiekenmeteen�-kanaaldesign.
Neemdevastgesteldedagdosisenverminderdezemetdeeffectievedempingvanhet
gebruiktegehoorbeschermingsmiddel.Fabrikantenzijnverplichtomdedempingende
standaarddeviatie(SD)vandegehoorbeschermingaantegeven.
Toelichting: Heel wat studies tonen aan dat de effectieve demping van gehoorbeschermers lager
is dan in de verplicht meegeleverde gebruiksaanwijzing . Als vuistregel kan men stellen dat
de demping zoals vermeld in de gebruiksaanwijzing, verminderd moet worden met 2 maal de
standaarddeviatie.
31
bijlage 3 aandachtspunten bij voorlichting en instructie over keuze, gebruik en controle van pbm
• Maximale keuzevrijheidvoorhetdragenvanhetsoort PBM(mitsvoldoendeeffectief):
- werknemerszijnopdehoogtezijnvansoorteneneffectiviteitvanPBM’s.
• Zorgvuldig beheer:
- reparatieenperiodiekecontroleopdeugdelijkheidenbruikbaarheidgebeurtdooreen
daartoebevoegdpersoon.
• Filtercapaciteit van PBM(bepaaltbijvoorbeeldofalarmsignalennogzijnwaartenemen):
- bijkortstondigeblootstellingaanlawaailieverkappenofoordoppen.
- bijcontinueblootstellingotoplastieken.
• Registratie:
- jaarlijksecontrolevanalleuitgegevenPBMdoordeleverancier(ziegebruiksaanwijzing).
- omgevingsfactorendievaninvloedzijnopdekwaliteitvandedemper.
• Vervangingscriteria zijn bekend bij werknemers:
- internkunnenafsprakengemaaktwordenoveromruilvandePBM.
• Voorlichtingsactiviteiten:
- hebbenalsresultaatdatdewerkgever,depersoneelsvertegenwoordiging,deleiding-
gevendeendewerknemersopdehoogtezijnvandeeffectenvanlawaai.
• Nevenblootstellingen:
- Werknemerszijnzichookbewustvannevenblootstellingen,bijvoorbeeldindehobbysfeer.
bijlagen
3� multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
bijlage 4 minimale inhoud van de vragenlijst voorafgaand aan de audiometrie2
Vraagnaar:
• oor-ofgehoorklachteneneventuelebehandelingeninhetverleden.
• klachtenmetbetrekkingtotgehoorschade:
- meermoeitemethoren
- meerlastvanoorsuizen
- meermoeitemetvoerenvandialooginrumoerigeruimte
- meermoeitemetvoerenvandialooginrustigeruimte
• blootstellingaanlawaaisindsvorigeaudiogram.
• gebruikvanPBM:
- wijzevangebruik
- frequentievangebruik
- comfortvangebruik
• expositieaanlawaaivóóraudiometrie.
• hobby’smetlawaaibelasting.
- ofbijdezehobby’sookPBMwordtgedragen.
• blootstellingaanototoxischestoffeninwerkofhobby.
• zwangerschap(bijvrouwen).
�SKB Vragenlijst Services ontwikkelt en analyseert dergelijke vragenlijsten.
33
bijlage 5 audiometrie: aandachtspunten voor betrouwbare uitvoering
1 Meetineenzoveelmogelijkgeluidsarme ruimte.
Audiometrieruimten en audiometriecabines
Inruimtenwaarinwordtgeaudiometreerd,maghetgeluiddrukniveauvanhetachtergrond-
geluidbepaaldewaardennietoverschrijden,omdatandersmaskeringvandetesttonen
optreedt.IndeISO-normen6189en8�53-1wordendezemaximaaltoelaatbaregeluiddruk-
niveausgespecificeerd.Hetgeluiddrukniveauvanhetachtergrondniveaumagineen
bepaaldefrequentiebandniethogerzijndan:Lmax=k+A.Hieriniskhetmaximaal
toelaatbareachtergrondniveauterplekkevandeooropeningenAdeverzwakkingvanhet
achtergrondgeluiddoordegebruiktehoofdtelefoon(bijbepalingvandrempelsvoorbot-
geleidinggeldtA=0).
DeISO-normengevenwaardenvoorLmax,voorhetgevaldehoofdtelefooneenBeyer
DT48ofTDH39metMX41/ARoorkussensis.Vooranderehoofdtelefoonskunnendeze
waardenwordenomgerekendindiendeverzwakkingvandedesbetreffendehoofdtelefoon
bekendis.
ISO6189geeftwaardenvoorLmaxvoordesituatiedatdrempelsvoorluchtgeleidingworden
gemetenvan500Hztot8kHz.Dezenormisspecifiekisgerichtopdrempelbepalingenbij
personendieophetwerkwordenblootgesteldaanlawaai,terwijlISO8�53-1eenalgemeen
toepassingsgebiedkent.DezenormgeeftwaardenvoorLmax,voorbepalingvandrempels
voorluchtgeleidingvanaf1�5,�50en500Hztot8kHz.
Hetgeluiddrukniveauvanhetachtergrondgeluidinderuimtevooraudiometriemoet
wordengemetenopoorhoogte,inafwezigheidvaneentestpersoon.Hoeweldenormdit
nietvermeldt,moetendemetingeninmeterstandF(fast)wordenuitgevoerd.Demetingen
dienenbijvoorkeurtewordenuitgevoerdintertsbanden.Metingenvanhetgeluiddruk-
niveauinoctaafbandenvoldoenslechtsindienhetachtergrondniveaubeduidendlagerof
beduidendhogerisdandenorm.
Indecabineofkamerdiewordtgebruiktvooraudiometrie,wordtgedurendeeenbepaalde
tijdhetachtergrondniveaugeregistreerd,zonderdaterpersoneninderuimteaanwezig
zijn.Demeettijdmoetlanggenoegzijnomkarakteristieke,bepalendegebeurtenissenals
pratenopdegang,openenensluitenvandeurenenlangslopenvanpersonenteregistreren,
bijvoorkeurvakerdanéénmaal.Bovendiendientdemetingplaatstevindenopeendag
eneentijdstipwaaropdeomstandighedenrepresentatiefzijnvoordeomstandighedenop
tijdenwaaropgehoortestenwordenafgenomen.
Uitdetijdregistratiekanvoorallefrequentiebandenwordenbepaaldwathethoogsteniveau
wastijdensdemeting.Dezewaardenwordenvergelekenmetdevantoepassingzijnde
norm,waarnakanwordengeconcludeerdofderuimtealdannietvoldoet.Doortijdensde
metingnauwkeurigtenoterenwatvoorgeluidenopwelktijdstiptehorenzijn,kanworden
bepaaldwelkegebeurtenisseneeneventueleoverschrijdingvandenormveroorzaken.
bijlagen
34 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
� Audiometermoetvoldoenaantechnische eisenconformIECstandaard,publicatie645voor
audiometers.
3 Audiometermoetjaarlijkswordengeijkt.
4 Audiometermoetschoonzijn.
5 Plaatsdeteonderzoekenpersoonzodanigdatdehandelingenvandeonderzoeker niet
zichtbaarzijn.
6 Laatdeteonderzoekenpersoonbril en oorbellenverwijderen.
7 Geefduidelijke instructie.
8 Volghetprotocolmetbetrekkingtothetaanbiedenvanfrequentiesengeluidssterkte,maak
eenoctaafaudiogram,bovende1000Hzinhalveoctaven.
9 Indebedrijfsaudiometrieishetbepalenvanbeengeleiding niet betrouwbaarvanwegede
onmogelijkheidombetrouwbaartemaskeren.
10 Letop:tijdelijk effectisna14uurnietmeermeetbaar.
11 Bewaaraudiogramenadviesgedurende10jaar(wettelijke bewaarplicht).
NB. Aandewerkgevermogenalleennietopdepersoonherleidbaregegevensworden
gerapporteerd.
Gegevensbeheer
- Legdeonderzoeks-enmeetgegevensvastinhetmedischdossier.
- Zorgervoordatallebetrokkenprofessionalstoeganghebbentotdezelfdeonderzoeks-en
meetgegevens.
- Maakinhetteamafsprakenoverhetbeheervanonderzoeks-enmeetgegevens.
35
bijlage 6 oto-akoestische emissies (oae)
Deoto-akoestischeemissies(OAE)iseenmethodeomhetgehoorobjectieftetesten.Het
wordtalvelejarentoegepastbijgehooronderzoekbijzeerjongekinderenenverstandelijk
gehandicapten.DeOAEwordtvoorwerkendenaangebodenomeffectieverepreventietebereiken.
DeOAEvisualiseertschadeaandehaarcellenvoordatophettoonaudiogramafwijkendis.
HetisechternietduidelijkwatdevoorspellendewaardevaneengestoordeOAEindetijdis
enhoediezichverhoudtmethettoonaudiogram.Voorhetvaststellenvangehoorschadeblijft
hettoonaudiogramdegoudenstandaard.Evaluatieonderzoekisvoorgesteldenwordtin
verschillendebranchesuitgevoerd.
Vanuithetoogpuntvaneen preventief gehoorzorgbeleidishetbepalenvande‘OAE’zinvolin
hetkadervan;
- ‘vroegtijdige’ detectievangehoorschadedoorlawaai(preventievediagnostiek)
- ‘voorlichting’vandewerknemer(bewustzijnenmotivatie)
- ‘optimalisatie’vande audiometrische evaluatie(differentiaaldiagnose).
Gegevensbeheer - Legdeonderzoeks-enmeetgegevensvastinhetmedisch dossier.
- Zorgervoordatallebetrokkenprofessionalstoeganghebbentotdezelfdeonderzoeks-
enmeetgegevens.
- Maakinhetteamafsprakenoverhet beheervanonderzoeks-enmeetgegevens.
bijlagen
36 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
bijlage 7 aandachtspunten voor overleg met werkgever
Bijdestartvaneengehoorbeschermingsprogrammaiseenhogeintensiteitvanactiviteiten3
noodzakelijk,metonderanderejaarlijksaudiometrischonderzoek.Onderstaandenkele
argumentenomdewerkgeverdaarvanteovertuigen.
1 Dooreenjaarlijksemetingneemtdebetrouwbaarheidvandegegevenstoe.Omdater
jaarlijksgegevenszijn(inplaatsvangegevensomdevierjaar),wordthetbeloopvanhet
eventuelegehoorverliesgoedinkaartgebracht.Wanneeriemandeventueeleenclaimtegen
dewerkgeverindientvanwegeslechthorendheiddoorlawaai,daniserookvoldoende
bewijsmateriaalvoorhanden.Voordewerkgeverduseenbelangrijkhulpmiddel.
� Hetjaarlijksegehooronderzoekisquamomenttecombinerenmetpersoonlijkeaandacht
voordewerknemer,waarbijvoorlichtingeninstructiekanwordengegeven.Uitonderzoek
isbekenddatjuistopdatpuntverbeteringmogelijkis.Ookisuitonderzoekbekenddat
eenpersoonlijkebenadering-opmaat-debesteresultatengeeft.Meerwerknemersgaan
dandepersoonlijkebeschermingsmiddelendragen.
3 Zichtbaregegevensoverdetoestandvanhetgehoor(ingrafischevorm)zijngoedbruikbaar
omdewerknemeruitteleggenwateraandehandisendewerknemertemotiverende
gehoorbescherming(beter)tedragen.
4 Hetisbekenddatmensenvaaknietspontaannaardearbodienstgaanmetklachten
(bijvoorbeeldvanslechterhoren).Omdatzevolgensdezerichtlijnjaarlijkskomen,kande
tijdwaarmeezemetklachtendoorlopennooitzolangzijnalsbijeenperiodiciteitvanvier
jaar.Datbetekentdatereerderkanwordeningegrepen(beterepreventie)eneerderkan
wordenverwezen(naarbijvoorbeeldeenaudioloog),waardoorgehoorverlieswellicht
beperkteris.
5 Meteenperiodiciteitvanéénjaarkomendemeldingenvanslechthorendheidalsberoeps-
ziekteookfrequenterenkanmenalsbedrijfhetbeleidookeerderaanpassen.
6 Indiverselanden,bijvoorbeeldinDuitslandenFrankrijk,iseralsprakevaneenjaarlijks
onderzoekbijwerknemersinrisicosectoren.
3Op het moment dat de aanpak heeft geleid tot een adequaat preventiebeleid kan men de intensiteit verlagen
(Zie Richtlijn § 2.18: jaarlijkse procesevaluatie en afhankelijk van het effect van de beheersmaatregelen: audiometrie
met een periodiciteit van 14 jaar).
37
bijlage 8 bronnen voor voorlichtingsmateriaal over gehoorbescherming
Onderstaandeenaantalbronnenwaarvoorlichtingsmateriaalovergehoorbescherming
beschikbaaris.
www.geluid.pagina.nl iseenstartpaginametvelelinks.
www.hoorstichting.nl isdesitevandenationalehoorstichting.Onder‘producten’is
foldermateriaalbeschikbaar,eenaantalvoorjongeren,maar
ookvoorwerknemers,ookgratisfoldersenaffiches.Ookfolders
overdenationalehoortest(diepertelefoonwordtuitgevoerd).
www.lawaai.nl iseeninitiatiefvaneenaantalspecialistendietotdoelhebben
develemisverstandenophetgebiedvanlawaaiwegtenemen
doorinformatieteverschaffenoverderisico’svanlawaai.Eris
informatieover:
-wettelijkeregelingen,gehoorbeschermingsmiddelen
- achtergrondinfooveranatomievanhetoorenlawaaidoofheid
- aparteaandachtperrisicogroep.
www.oorakel.nl iseeninitiatiefvanEffathaGuyotGroep,waarbijdeNationale
HoorstichtingendeNederlandseVerenigingvoorSlechthorenden
(NVVS)ineenvroegstadiumzijnbetrokken.
Viade‘links’ooksitesoverpreventie.Daarstaanleveranciers
vanotoplastiekenbij.
NB. Leveranciersvanotoplastiekenhebbenhuneigenpromotiemateriaal.
bijlagen
38 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid
bijlage 9 begrippenlijst
Antigeluid Antigeluidofactievegeluidbeheersing(activenoisecontrol)iseenmethode
voorgeluidbestrijdinggebaseerdopdeinterferentievangeluidsvelden
waardoorplaatselijkeuitdovingwordtveroorzaakt.Hetgeluidsniveauop
eenbepaaldeplaatstengevolgevandezogenaamdeprimairebronwordt
gereduceerddooropdieplaatsmeteensecondairebron(eenluidspreker)
eengelijkgeluidsniveau,echterintegenfase,optewekken.
Arbeidshygiënische strategie
iseenwerkwijzevoorhetnemenvanbeheersmaatregelenzoalsinde
Arbeidsomstandighedenwetbeschreven.
Audiogram isdegoudenstandaardvoorhetvaststellenvangehoorschade.
Decibel (dB) iseenlogaritmischemaatvangeluidsdrukinrelatietotvoordemenshoor-
baredrukveranderingen(referentiedruk).Hetgehoororgaanvandemens
heefteenbereikvan3-130dB.Elke3dBmeerbetekenteenverdubbeling
vanhetgeluidniveau.Geluidsniveausvan130dBzijnpijnlijk,bij
hyperacusisligtdezegrensaanzienlijklager.
dB(A) DeafkortingdB(A)betekenteenwaardegemetenmeteenA-filterdathet
(gemiddeld)bereiknabootstvanhetmenselijkgehoor(1000-4000Hz).
Equivalent geluidsniveau Leq gemiddeldewaardevandeeffectievegeluidsdruk
LAeq gemiddeldewaardevandeeffectievegeluidsdrukgemetenmeteen
ingeschakeldA-filter.
Geluid iseenvoorhetgehoorwaarneembaredrukwisseling,dedrukwisselingen
persecondewordenweergegeveninHz(Hertz).Hoorbaargeluidvoor
mensenistussen�0-�0.000Hz.
NEN (ziewww.nen.nl)iseenkennisnetwerkvoornormenenregelgeving.Het
NederlandsNormalisatie-instituut,kortwegNEN,iseenstichtingzonder
winstoogmerk.Hetbestuurervanbestaatuiteenevenwichtigeenbrede
afspiegelingvanhetNederlandsebedrijfsleven.Hetheeftdezorgvoorde
verwezenlijkingvandedoelstellingenvandestichting,stelthetalgemeen
beleidvastenziettoeopdeuitvoeringdaarvan.Hetbestuurwordt
geadviseerddooreenRaadvanAdvies.
39
OAE (OtoAkoestische Emissies)
iseenmethodeomhetgehoorobjectieftetesten.
PBM Persoonlijkebeschermingsmiddelen.
Piekniveau DeabsolutetopwaardevanhetC-gewogengeluidsniveau.
Opmerking:hetpiekniveaumoetzondertijdwegingwordenvastgesteld.
Indepraktijkvolstaateentijdconstantevanhoogstens35microseconde.
Destandenmax(hold)enpiek(hold)meteentijdsconstanteFast(F)zijn
ongeschikt.HetresultaatwordtuitgedruktindB(C).
RI&E (RisicoInventarisatie en Evaluatie)
iseenwettelijkverplichtinstrumentdatalsbasisdientvoor
arbeidsomstandighedenbeleid.
PMO ispreventiefmedischonderzoekvanwerkenden(ziewww.nvab-online.nl).
bijlagen
40 multidisciplinaire richtlijn Preventie van beroepsslechthorendheid