http://www.thaicarpenter.com

7 BUSH St 42 เหลกเพลา 15 ยาว 216 SETTING ST 37 เหลกเพลา 40 ยาว 305 STOPPER ST 37 เหลกเพลา 25 ยาว 544 AXLE-1 ST 37 เหลกเพลา 12.5 ยาว

1303 AXLE St 37 เหลกเพลา 12.5 ยาว

1022 PLATE St 37 เหลกแผนกวาง 50

ยาว 95 หนา 91 BASE St 42 เหลกสเหลยมตน

19x19 ยาว 117

2 4 1 7 3 5

ชนท ชอชนงาน วสด ขนาดวสด หมายเลขแบบ

เรอง (Topic) 1

เครองมอกลทวไป

เรอง (Topic) 2

อปกรณนำ�คมตด(JIG)

เรอง (Topic) 3

อปกรณจบยดชนง�น(FIXTURE)

วเคร�ะหคำ�อธบ�ยร�ยวช� จดประสงคร�ยวช� ม�ตรฐ�นร�ยวช�และประสบก�รณผสอน หนงสอ ตำ�ร� เอกส�ร ผ

หลกสตรร�ยวช�

รหสวช� 2102 - 2113 ชอวช� งานสราง

วเคร�ะหหลกสตรร�ยวช�

วเคร�ะหคำ�อธบ�ยร�ยวช� จดประสงค

หวขอ หวขอ หวขอหวขอ

แผนก�รจดก�ร

วตถประสงคเชง

พฤตกรรม

คว�มรยอย

คว�มรยอย

คว�มรยอย

คว�มรยอย

คว�มรยอย

คว�มรยอย

ก�รวดผลและประเมนผล

ใบเนอห�

คว�มรหลก

คว�มรหลก

คว�มรหลก

หวขอเรอง

สอก�รสอน

วธสอน

สาขาวชา เครองมอกล

งานสรางเครองมอจบยดชนงาน 2102 – 2113 หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ

ใบรายการหวขอเรอง

( Topic Listing Sheet )แผนท 1

ร�ยก�รหวขอเรองแหลงขอมล

A B C D E

1. พนฐานการใชงานเครองมอกล

2. อปกรณนำาคมตด(JIG)

3. อปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

หมายเหต A : คำาอธบายรายวชา

B : ประสบการณผสอน

C : ผเชยวชาญ

D : สถานประกอบการ

E : หนงสอ / เอกสาร / ตำารา

วเคร�ะหหวขอเรองโดยใชแผนภมปะก�รงวช� ง�นสร�งเครองมอจบยดชนง�น รหสวช� 2102 – 2113

ส�ข�วช� เครองมอกล หลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) : พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

ร�ยละเอยดหวขอเรอง แผนท 1

1. พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

1.1 ง�นกลง วด

1.2 ง�นเจยรไนผว

1.3 ง�นเจ�ะ

ใบง�น ใหนกเรยนปฏบตก�ร

ชอวช� ง�นสร�งเครองมอจบยดชนง�น รหสวช� 2102 – 2113ส�ข�วช� เครองมอกล

หวขอเรอง ( TOPIC ) : พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

หวขอหลก หวขอยอย

1. พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

2. อปกรณนำาคมตด(JIG)

3. อปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

1.1 งานกลง

1.2 งานเจยรไนราบ

1.3 งานเจาะ

2.1 ความหมายของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.2 ชนดของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.3 หลกการของการสรางอปกรณนำาคมตด(JIG)

3.1 ความหมายของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.2 ชนดของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.3 หลกการของการสรางอปกรณจบยดชนงาน (FIXTURE)

3.4 การกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

M/E Listing Sheetชอรายวชา งานสรางเครองมอจบยดชนงาน รหสวชา 2102 – 2113

ชอหวขอเรอง : พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

หวขอหลกและหวขอยอย ( Main Element / Element )

แหลงทม�ของขอมล

A B C D E

1. พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

1.1 งานกลง

1.2 งานเจยรไน

1.3 งานเจาะ

2. อปกรณนำาคมตด(JIG)

2.1 ความหมายของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.2 ชนดของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.3 หลกการของการสรางอปกรณนำาคมตด(JIG)

3. อปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.1 ความหมายของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.2 ชนดของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.3 หลกการของการสรางอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.4 การกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

แหลงทมาของขอมล A : Literatures B : Experts C : Experience D : อน ๆ ( ระบ )

E : อน ๆ ( ระบ )

ร�ยละเอยดหวขอเรอง แผนท

ชอวช� งานสรางเครองมอจบยดชนงาน รหสวชา 2102 – 2113สาขาวชา หลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) : พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

งานยอย ความร ระดบความร ทกษะ ระดบความสามารถ

1.งานกลงเกลยว

1.ชนดของเกลยว

2.มมมดกลงเกลยว

///

1.การลบมดกลงเกลยว

2.การทำาแกลยวบนเครองกลง

//

3.การใชเครองมอวดเกลยว

2.งานเจยรไนผวราบ

1.ชนดของลอหนเจยรไน

2.ความปลอดภยในการทำางาน

/

/

1.การตงระยะชวงชกงานเจยระไน

2.การปฏบตงานเจยรไน

/

/

3.งานเจาะ 1.ดอกสวาน

2.ดอกผายร

3.ความเรวรอบการเจาะ

4.การจบยดชนงาน

////

1.การลบดอกสวาน

2.การเจาะขยายร

3.การเจาะผายร

///

ร�ยก�รวตถประสงคก�รสอน แผนท

ชอวช� งานสรางเครองมอจบยด รหสวชา 2102-2113ส�ข�วช� เครองมอกล หลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

R A T

1. บอกชนดชนดของเกลยวได

2. อธบายมมมดกลงเกลยว

3. สามารถกลงเกลยวสามเหลยมไดถกตอง

4. สามารถเจยรไนผวงานราบได

5.สามารถเจาะงานไดถกตอง

4.สามารถใชเครองมอวดไดอยางถกตอง

5.สามารถใชงานเครองมอกลเพอผลตชนสวนไดอยางปลอดภย

//

/////

หมายเหต

ระดบความสามารถ ระดบความร

IS : ทางสตปญญา R : การฟ นคนความร

A : การประยกตความร

T : การสงถายความร

ร�ยก�รคว�มรและทกษะ

ร�ยละเอยดหวขอเรอง

ชอวช� งานสรางเครองมอจบยดชนงาน รหสวชา 2102 – 2113ส�ข�วช� เครองมอกล หลกสตร ประก�ศนยบตรวช�ชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) : อปกรณนำาคมตด(JIG)

งานยอย ความรระดบความร

ทกษะระดบความ

สามารถ

R A T I C A

1.งานสราง

อปกรณนำาคมตด(JIG)

1.ชนดของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.หลกการของการกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

3.โครงสรางลำาตวของอปกรณนำาคมตด(JIG)

4. ลกษณะตวจบยดชนงาน

/

/

/

/

1.การสรางอปกรณกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

2.การสรางโครงสรางลำาตวอปกรณนำาคมตด(JIG)

3.การสรางตวจบยดชนงาน

/

/

/

รายการวตถประสงคเชงพฤตกรรม

2.1 บอกความหมายของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.2 อธบายชนดของอปกรณนำาคมตด(JIG) ไดถกตอง

2.3 อธบายหลกการของการกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

2.4 อธบายโครงสรางลำาตวของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.5. อธบายลกษณะตวจบยดชนงาน

2.6 สรางอปกรณกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงานได

2.7 สรางโครงสรางลำาตวอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.8 สรางตวจบยดชนงาน

ร�ยก�รวตถประสงคก�รสอน

ชอวช� งานสรางเครองมอจบยด รหสวชา 2102-2113ส�ข�วช� เครองมอกล หลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) : อปกรณนำาคมตด(JIG)

วตถประสงคเชงพฤตกรรมISL PSL

R A T I C A

2.1 บอกความหมายของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.2 อธบายชนดของอปกรณนำาคมตด(JIG) ไดถกตอง

2.3 อธบายหลกการของการกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

2.4 อธบายโครงสรางลำาตวของอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.5. อธบายลกษณะตวจบยดชนงาน

2.6 สรางอปกรณกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงานได

2.7 สรางโครงสรางลำาตวอปกรณนำาคมตด(JIG)

2.8 สรางตวจบยดชนงาน

/////

///

หม�ยเหต

 ISL = Intellectual Skill Level R = Recall(ขนฟ นความร)

A = Applied(ขนประยกตความร)

T = Transferred(ขนสงถายความร)

PSL= Physical Skill LevelI = Imitation(ขนเลยนแบบ)

C=Control (ขนทำาโดยถกตอง)

A=Automatism(ขนทำาดวยความชำานาญ)

ร�ยละเอยดหวขอเรอง

ชอวช� งานสรางเครองมอจบยด รหสวชา 2102-2113ส�ข�วช� เครองมอกล หลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) : อปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

งานยอย ความรระดบความร

ทกษะระดบความ

สามารถR A T

I C A1.งานสรางอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

1.ชนดของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE) 2.หลกการของการกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

3.โครงสรางลำาตวของจบยดชนงาน(FIXTURE)

4. ลกษณะตว

//

/

/

1.การสรางอปกรณกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงาน

2.การสรางโครงสรางลำาตวอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

3.การสรางตวจบยดชนงาน

/

/

/

จบยดชนงาน

รายการวตถประสงคเชงพฤตกรรม

ร�ยก�รวตถประสงคก�รสอน

ชอวช� งานสรางเครองมอจบยด รหสวชา 2102-2113ส�ข�วช� เครองมอกล หลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ

หวขอเรอง ( TOPIC ) อปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

วตถประสงคเชงพฤตกรรมISL PSL

R A T I C A

2.1 บอกความหมายของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)ได

2.2 อธบายชนดของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE) ได

2.3 อธบายหลกการของการกำาหนดตำาแหนงและการรองรบ ชนงาน

2.4 อธบายโครงสรางลำาตวของอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

2.5. อธบายลกษณะตวจบยดชนงาน

2.6 สรางอปกรณกำาหนดตำาแหนงและการรองรบชนงานได

2.7 สรางโครงสรางลำาตวอปกรณจบยดชนงาน(FIXTURE)

2.8 สรางตวจบยดชนงา

/////

///

หม�ยเหต

 ISL = Intellectual Skill Level R = Recall(ขนฟ นความร)

A = Applied(ขนประยกตความร)

T = Transferred(ขนสงถายความร)

PSL= Physical Skill LevelI = Imitation(ขนเลยนแบบ)

C=Control (ขนทำาโดยถกตอง)

A=Automatism(ขนทำาดวยความชำานาญ)

หนวยท 1

พนฐานการใชงานเครองมอกลทวไป

1.1 งานกลง

1.1.1 ชนดของเกลยว

1.1.2 มมมดกลงเกลยว/การลบมดกลงเกลยว

1.1.3 การใชเครองมอวดเกลยว/การทำาเกลยว

1.2 งานเจยระไน

12.2 ชนดของลอหนเจยระไน

1.2.2 ความปลอดภยในการทำางาน

1.3 งานเจาะ

หนวยท 2

ทของจกและฟกซเจอร

2.1 จกและฟกซเจอร

            จกและฟกซเจอร เปนเครองมอพเศษทสรางขนมาเพอชวยในการกำาหนดตำาแหนง จบยดชนงานและยงเปนตวนำาทางของเครองมอตด (Cutting Tools) เชนในการเจาะรหรอควานร โดยปกตแลวจกจะเปนปลอกนำาทางซงอดตดแนนอยเสมอปลอกนำาทางนจะทำาดวยเหลกพเศษทผานการชบแขงมาแลว

            ฟกซเจอรเปนเครองมอสำาหรบการผลตทใชในการกำาหนดตำาแหนง ยดจบ และรองรบชน

งานใหอยคงทเครองจกรกำาลงทำางานอย  สำาหรบฟกซเจอรนจะมแทงตงระยะและแผนเกจเปนตวชวยใหตงระยะของเครองมอตดอยตรงตำาแหนงทถกตองทจะกระทำาตอชนงาน

2.1.1 จก

            จกเปนเครองมอพเศษทสรางขนมาเพอชวยในการกำาหนดตำาแหนง จบยดชนงานและยงเปนตวนำาทางของเครองมอตด (Cutting Tools) เชนในการเจาะรหรอควานร โดยปกตแลวจกจะเปนปลอกนำาทางซงอดตดแนนอยเสมอปลอกนำาทางนจะทำาดวยเหลกพเศษทผานการชบแขงมาแลว

2.1.2 ฟกซเจอร

            ฟกซเจอรเปนเครองมอสำาหรบการผลตทใชในการกำาหนดตำาแหนง ยดจบ และรองรบชน

งานใหอยคงทเครองจกรกำาลงทำางานอย  สำาหรบฟกซเจอรนจะมแทงตงระยะและแผนเกจเปนตวชวยใหตงระยะของเครองมอตดอยตรงตำาแหนงทถกตองทจะกระทำาตอชนงาน ฟกซเจอรนจะตองถกยดใหตดแนนอยกบเทเบลของเครองจกรในระหวางทชนงานกำาลงถกกระทำาอย

รปท 2.1 ความสมพนธกนของเครองมอตดกบจกและฟกซเจอร

ชนดของจก

            โดยทว ๆ ไปจกอาจจะแบงออกไดเปน 2 อยางใหญๆ คอ จกควานร และจกเจาะร สำาหรบจกควานรนนจะถกใชงานสำาหรบการควานรซงมขนาดใหญเกนกวาทจะทำาการเจาะดวยดอกสวานได

            สวนจกเจาะรนนจะถกใชสำาหรบการเจาะร ทำารเรยบ ทำาเกลยว ลบมมคม ทำารมมฉาก ทำารมมเอยงดานลาง และ ทำารมมฉากดานลางเปนตน

รปท 2.2 จกควานร

            จกเจาะรนสวนใหญจะถกแบงออกเปน 2 แบบใหญๆ คอ แบบเปด (Open Jigs) และ แบบปด (Close Jigs) สำาหรบจกแบบเปดจะใชในการทำางานแบบงายๆ สวนจกแบบปดหรอแบบกลองนนจะถกใชสำาหรบชนงานทถกกระทำาจากเครองจกรมากกวาหนงดานขนไป

 จกแบบเทมเพลท

            โดยปกตแลวจกชนดนจะถกใชสำาหรบงานทตองการใหชนงานมความละเอยดถกตองมากกวาทจะผลตชนงานไดรวดเรว  โดยจกแบบเทมเพลทนจะครอบอยบนชนงาน  หรออยขางในชนงาน โดยไมจำาเปนตองมการจบยดใด ๆ สำาหรบจกแบบนเปนแบบทราคาถกทสด และ ธรรมดา

จกแบบแผน

            จกชนดนจะมลกษณะคลายกบจกแบบเทมเพลท  แตจะแตกตางกนกตรงทแบบแผนนจะมตวยดชนงานตดตงอยเพอไวใชสำาหรบจบยดชนงาน  จกแบบแผนสามารททจะทำาขนมาไดโดยมปลอกนำาทางหรอไมมกได  ซงขนอยกบปรมาณของชนงานทถกกระทำา

จกแบบแซนวช

            เปนจกทอยในแบบของแบบแผน  แตมแผนประกอบดานหลงของจกอยดวย  จกชนดนจะถกใชกบชนงานทมลกษณะบางและออน  ซงอาจจะโคงหรอบดงอไดระหวางการเจาะและจกแซนวดนจะใชปลอกนำาทางหรอไมใชกขนอยกบจำานวนชนงานทจะถกกระทำาเชนกน

 จกแบบแผนมมฉาก

            เปนจกทถกใชสำาหรบจบยดชนงานทจะถกกระทำา เชน  เจาะรในตำาแหนงทตงฉากกบตวกำาหนดตำาแหนงตวอยางงานทใชตวกำาหนดตำาแหนงแบบมมฉากไดแก ลกรอก ปลอกเหลกและเฟอง เปนตนนอกจากนยงมจกทมลกษณะคลายคลงกนแตใชทำางานกบงานทไมใชมม 90 กคอจกแบบแผนทปรบมมได

จกแบบกลอง

            เปนจกทถกทำาขนมามลกษณะครอบคลมชนงานทงหมด จกแบบนใชกบชนงานทถกตกแตงผวหนามาทกดานเรยบรอยแลว

จกแบบแชลแนล

            เปนจกทมแบบเปนธรรมดางายๆ มากทสดในบรรดาชนดของแบบกลอง  ชนงานจะถกจบยดไวระหวางดานของจกสองดาน  และงานจะถกกระทำาจากดานทสาม  ในบางกรณถาเรามการตดขาเขาไปดวยกจะสามารถกระทำากบจกไดทงสามดาน

จกแบบฝาปด

            เปนแบบกลองชนดหนงซงมขนาดเลกมฝาปด-เปดได  ทำาใหงายตอการเอาชนงานไสเขาไปและเอาชนงานออกไดอยางสะดวก  ขอแตกตางระหวางจกแบบฝาปดและแบบกลองอยทขนาดของจกและตำาแหนงของชนงาน นอกจากนแบบฝาปดยงเปนจกทมอปกรณชวยคอมดามถอทำาใหงายตอการพาเคลอนทไปทใดทหนง

จกแบบหวแบง

            เปนจกทถกใชสำาหรบการเจาะรหรอตกแตงอยางอนบนชนงานทตองการใหมระยะหางของการกระทำานนหางเทา ๆ กน

จกแบบแคร

            เปนจกแบบหนงของโลตารจกทใชสำาหรบงานทมขนาดใหญมาก ๆ หรอมรปรางเฉพาะอยาง  ชนงานจะถกใสเขาไปในตวกลอง (Box-Type-Carrier) ซงจะถกรองรบนำาหนกดวยแคร จกชนดนเหมาะกบงานทมขนาดใหญและมนำาหนกมาก

  

จกแบบป ม

            เปนจกทถกผลตขนมาทางดานการคาซงผใชจะตองนำาไปดดแปลงใหใชไดกบชนงานทตองการจะกระทำา  สำาหรบแผนคานงดภายในจะทำาใหจกชนดนมความรวดเรวในการจบยดและคลายชนงานออกทำาใหประหยดเวลาในการทำางานไดมาก

จกแบบหลายตำาแหนง

            เปนจกทถกทำาขนมาเพอใชทำางานไดหลาย ๆ อยางจนเสรจเรยบรอยสงทสำาคญสำาหรบจกชนดนคอการวางตำาแหนงของชนงานขณะทตำาแหนงทหนงไดรบการเจาะรในตำาแหนงถดไปกจะถกทำารเรยบ  สวนอกตำาแหนงหนงกจะถกควานทำารฉากและในตำาแหนงสดทายกจะเปนการเอาชนงานออกและใสชนงานเขาไปใหม

  

ชนดของฟกซเจอร

            สำาหรบชอตางๆทจะใชเรยกฟกซเจอรแตละชนดนนโดยหลกใหญแลวจะพจารณาดจารทฟกซเจอรเหลานนถกสรางมาอยางไร ตามพนฐานทว ๆ ไปแลวฟกซเจอรจะถกสรางขนมาเพอกำาหนดตำาแหนงของชนงานใหอยในตำาแหนงทตองการ  ดงนนฟกซเจอรจงถกสรางใหมความแขงแรงมากกวาจกสำาหรบชนงานแบบเดยวกน ฟกซเจอรแบบตางคอ

 ฟกซเจอรแบบแผน

            เปนฟกซเจอรทเปนแบบธรรมดาทสด โดยพนฐานแลวฟกซเจอรชนดนจะถกสรางมาจากแผนเรยบ ๆ ซงมตวจบยดชนดตาง ๆ กนตดอยและยงมตวกำาหนดตำาแหนงอยดวย ซงจะทำาหนาทในการจบยดและกำาหนดตำาแหนงความทเปนฟกซเจอรแบบธรรมดาและงายๆ เปนฟกซเจอรทมผนยมใชงานมากทสดชนดหนง

 

ฟกซเจอรแบบแผนตงฉาก

            เปนฟกซเจอรแบบหนงของฟกซเจอรแบบแผน การทำางานกคอ ชนงานจะถกกระทำาในทศทางตงฉากกบตวกำาหนดตำาแหนงของฟกซเจอร ปกตแลวฟกซเจอรแบบแผนตงฉากจะถกทำามม 90 องศา แตกมบางครงจำาเปนทจะตองใชมมอยางอนทไมใชมม 90 องศา ซงในกรณนตองเปลยนมาใชฟกซเจอรแบบแผนตงฉากแบบปรบมมได

รปท 2.14 ฟกซเจอรแบบตงฉาก

ฟกซเจอรแบบปากกา

            เปนฟกซเจอรทใชสำาหรบการทำางานทมขนาดเลกฟกซเจอรชนดนจะมปากกาสำาหรบจบชนงานทเปนมาตรฐาน จงสามารถทจะเปลยนปากกาสำาหรบจบชนงานไดอยางสะดวกและรวดเรว ฟกซเจอรแบบปากกาเปนฟกซเจอรทราคาถกทสดในบรรดาฟกซเจอรทถกทำาขนมา

ฟกซเจอรแบบหวแบง

            เปนฟกซเจอรทมลกษณะทมลกษณะคลายกบจกแบบหวแบงอยางมาก ฟกซเจอรแบบหวแบงเหลานจะถกใชสำาหรบการทำางานกบชนงานทจะตองการตกแตงใหมชองวางหรอระยะหางเทาๆกน

 

ฟกซเจอรแบบหลายตำาแหนง

            เปนฟกซเจอรทถกนำามาใชเมอตองการๆผลตทตองการความรวดเรวและมปรมาณมากๆ  ในขณะทการทำางานของเครองจกรจะตองทำางานเปนจงหวะตอเนองกนไปตลอด  สำาหรบดเพลกฟกซเจอรเปนแบบหนงของฟกซเจอรแบบหลายตำาแหนง แบบทธรรมดาทสดโดยมการทำางานเพยงสองตำาแหนง

รปท 2.16 ฟกซเจอรแบบหลายตำาแหนง

  

ฟกซเจอรแบบโปรไฟล

            เปนฟกซเจอรทถกใชเปนตวนำาทางสำาหรบการทำางานทกระทำาตามเสนรอบรปทเครองจกรไมสามารถไปตามทศทางปกตได  สำาหรบเสนรอบรปนอาจจะเปนเสนรอบรปภายในหรอภายนอกกไดเชน แสดงการทำาลกเบยว

ประเภทของฟกซเจอร

            โดยปกตแลวฟกซเจอรจะถกแบบตามชนดของเครองจกรทฟกซเจอรนน ๆ ถกนำาไปใชงานดวยและสามารถจะเรยกชนดเจาะจงไปตามการใชงานยอยๆไปอกกได เชน ถาฟกซเจอรถกออกแบบมาใหใชกบเครองกด มนกจะถกเรยกวาฟกซเจอรเครองกด  ถาฟกซเจอรถกออกแบบมาใหใชกบเครองกลง มนกจะถกเรยกวาฟกซเจอรเครองกลง เปนตน

สำาหรบรายการตอไปนเปนการทำางานการผลตทใชฟกซเจอรดวยดงนคอ

งานประกอบ                                                      งานแลปป ง

งานควาน                                                           งานกด

งานทำาลอง                                                         งานเพลนนง

งานเจาะร                                                          งานเลอย

งานขนรป                                                          งานไส

งานทำาเกจ                                                          งานป ม

งานเจยระไน                                                      งานทำาเกลยว

งานอบชบ                                                          งานทดสอบ

งานทำามมเรยบ                                                   งานกลง

งานตรวจสอบ                                                     งานเชอม

และมอกมากมายหลายงานทใชฟกซเจอรในการทำางานดวย

 

บทท 3

หลกก�รของก�รกำ�หนดตำ�แหนงและก�รรองรบชนง�น

3.1 การอางอง

            การทจะทำาใหแนใจวาการทำางานของเครองจกรตาง ๆ  ทกระทำาตอชนงานจะถกตองเทยง ตรงเปนอยางดนนชนงานจะตองถกวงไวในตำาแหนงทถกตองอยในจกหรอฟกซเจอรนน  ซงสงนกคอการอางองนนเองจะตองมความถกตองเปนอยางด  และเมอมความตองการความละเอยดถกตองของงานทถกกระทำานกออกแบบเครองมอจะตองมความแนใจวาชนงานไดถกวางไวในตำาแหนงทถกตองทสด  และมการรองรบชนงานนนอยางแขงแกรงดวย  สำาหรบตวกำาหนดตำาแหนงซงจะทำาหนาทกำาหนดวาชนงานจะตงอยตรงสวนไหนของจกและฟกซเจอร  จะตองแนใจวาทำาขนมาแลวสามารถแนใจวางายตอการใสชนงานและถอดชนงานออก  อกทงจะตองใสตวกนโงไวดวยเสมอถามความจำาเปน 

            นกออกแบบเครองมอจะตองเตรยมตวรองรบทแขงแกรงสำาหรบรองรบชนงาน  ถาตวกำาหนดตำาแหนงของชนงานถกออแบบใหเกยวของกนกสามารถทจะใชตวรองรบใหเปนตวกำาหนดตำาแหนงได

3.2 กฎเบองตนสำาหรบการกำาหนดตำาแหนง

            การจำากดการเคลอนทของชนงานและการกำาหนดตำาแหนงของชนงานนนจะตองอาศยความชำานาญและความเชยวชาญและการวางแผนทด  ซงสงเหลานจะตองมการวางแผนมากอนลวงนาในระหวางการออกแบบเครองมอจะมากระทำาหรอตดตงทหลงไมได

                       3.2.1 การกำาหนดตำาแหนงและตวกำาหนดตำาแหนง

            เมอใดกตามถาเปนไปไดตวกำาหนดตำาแหนงควรจะใหสมผสกบงานตรงสวนทไดตกแตงมาแลวเสมอ  ซงสงนจะเปนการทำาใหตำาแหนงของชนงานทอยในจกหรอฟกซเจอรมความเทยงตรงและการปรนไดวาจกหรอฟกซเจอรนสามารถใชไดกบงานซำา ๆ กนตลอด  หรอหมายความวาเมอนำาชนงานใหมมาใสแทนชนงานเกาแลวตำาแหนงของชนงานทใสไปใหมกจะยงคงเหมอนเดมไมเปลยน แปลงไปจากชนงานเกา  ซงเปนประโยชนอยางมากเพราะจะทำาใหการทำางานตอเนองไปเรอย ๆ ไมตดขด  และความละเอยดถกตองของการกำาหนดตำาแหนงกเปนสวนสำาคญอยางหนงของคณสมบตเกยวกบความสามารถในการใชงานซำา ๆ กนไปตลอดของจกหรอฟกซเจอร

            สำาหรบเศษโลหะหรอเศษผงอน ๆ กอาจจะทำาใหเกดปญหาสำาหรบตวกำาหนดตำาแหนงได  ดงนนตวกำาหนดตำาแหนงจงควรตดตงท

ๆ ซงสามารถหลกเลยงการทเศษโลหะจะเขาไปตดอยไดแตถาหลกเลยงไมไดกจะตองทำาใหตวกำาหนดตำาแหนงนนขนมาดงแสดงในรปท 3.1

3.2.2 คาผดพลาดทยอมใหใชได

            เมอทำาการออกแบบจกหรอฟกซเจอร  ผออกแบบจะตองคำานงถงคาความผดพลาดของชนงานทยอมรบใหใชไดดวย  ซงตามกฎทว ๆ ไปคาความผดพลาดนของจกและฟกซเจอรจะมคาอยระหวาง 20-50 เปอรเซนต ของคาความผดพลาดทยอมรบใหใชไดของชนงาน  ตวอยางเชน  รของชนงานหนงจะตองถกกำาหนดตำาแหนงระหวาง +- 0.1 มม.  ดงนนคาความผดพลาดทยอมรบใหใชไดของรในจกจะตองมคาระหวาง +- 0.02 มม.  และ  +- 0.05 มม. ดงรปท 3.2

สงนมความจำาเปนอยางมากถาตองการงานทมความเทยงตรงสง  จกหรอฟกซเจอรทมคาความผดพลาดชนดนตำากวา 20 เปอรเซนต จะทำาใหคาใชจายในการทำาจกหรอฟกซเจอรสงมาก  แตคณภาพของชนงานกจะสงขนเชนกนและถาจกหรอฟกซเจอรทมคาความผดพลาดนสงกวา 50 เปอรเซนตแลว  ความเทยงตรงของจกหรอฟกซเจอรกจะไมถกรองรบวาถกตองแนนอน

3.2.3 การปองกนการใสงานผด

            การปองกนไมใหใสชนงานผดดานหรอผดตำาแหนงนเปนสงทนกออกแบบเครองมอจะตองหาวธการเพอใหแนใจวาเมทอใสชนงานเขาไปในจกหรอฟกซเจอรแลว  ชนงานกจะฟตพอดและอยในตำาแหนงทถกตอง ในรปท 3.4A ชนงานจะตองถกกระทำาในสวนทเปนมมเอยง  ดง

นนนกออกแบบเครองมอจะตองตดตงสลกกนโงใหอยตรงตำาแหนงทพอดดงรป  เพราะถาใสผดขางแลวชนงานกจะใสไมเขาเพราะตดสลกกนโงเพราะใสไมพอด  สำาหรบรปท 3.4B แสดงชนงานรทจะตองถกเจาะใหอยในแนวเดยวกนกบรทเจาะไวรอบนอกของชนงานแลว  ดงนนเพอปองกนไมใชรเจาะในตำาแหนงทผดไปจงตองตดตงสลกกำาหนดตำาแหนงและสลกกนโงใหอยในตำาแหนง  ดงรปทแสดงไว

                          3.2.4 ตวกำาหนดตำาแหนงทซำาซอน

            การใชตวกำาหนดตำาแหนงทซำาซอนกนควรทจะตองหลกเลยงใหมากทสด  รปท 3.5 เปนตวอยางการใชตวกำาหนดตำาแหนงทซำาซอนซงนอกจากจะทำาใหตองเสยคาใชจายมากขนแลว  กยงทำาใหความเทยงตรงลดนอยลงไปดวย

            ความแตกตางของตวกำาหนดตำาแหนงและคาความผดพลาดทยอมรบไดของการกำาหนดตำาแหนงระหวางชนงานของจกหรอฟกซเจอรจะทำาใหการกำาหนดตำาแหนงไมคอยจะเทยงตรง  จากรปท 3.6  การกำาหนดตำาแหนงของชนงานทงสองอน  ไดแกทขอบนอกของชนงาและทรของชนงานจะทำาใหเกดปญหาขนมาไดดงนคอ  ตำาแหนงของสลกทใชในการกำาหนดตำาแหนงในจกจะถกตดไวตายตวและไมสามารถทจะถกเปลยนใหใชไดกบชนงานชนดอน ๆ หรอหมายถงรปรางทเปลยนรปรางไป

3.3 แนวของการเคลอนท 

            วตถทไมไดถกจำากดการเคลอนทและมอสระในการเคลอนทไปในตำาแหนงตาง ๆ สามารถทจะเคลอนทไดทงหมด  12 ทศทาง  ดง

แสดงในรปท 3.7  วตถชนหนงมอสระในการเคลอนทๆ หมนรอบแนวแกน  หรอเคลอนทขนานกบแนวแกนของวตถนนซงจะมอย 3 แนวแกน โดยจะใชเครองหมาย “X-X” , “Y—Y” , และ “Z-Z” สำาหรบการเคลอนทจะแทนดวยตวเลขตงแต 1-12

3.4 การจำากดการเคลอนท

            ในการทจะกำาหนดตำาแหนงของชนงานใหอยในจกหรอฟกซเจอรโดยทจะใหไดตำาแหนงทถกตองและแมนยำานนการเคลอนทของชนงานกจะตองถกจำากดไวดวย  และการทจะจำากดหรอบงคบไมใหชนงานเกดการเคลอนทนนกระทำาโดยใชตวกำาหนดตำาแหนงจบยดชนงาน

            การใชตวกำาหนดตำาแหนงทเปนสลกนนจะทำาใหมความผดพลาดทนอยทสด  เนองจากพนท ๆ สำาผดกบชนงานอยสงจากพนทำาใหชนงานไมโดนเศษโลหะซงเศษโลหะทมจากการทำางานจะสามารถตดลงไปขางลางไดโดยไมตดอยกบตวกำาหนดตำาแหนง

รปท 3.9 สลก 3 ตวทจำากดการเคลอนท 5 ทศทาง

ในการจำากดการเคลอนทตามแนวแกน “Z-Z “  และในทศทาง 8 ทำาไดโดยการเพมสลกไปอก 2 ตว  ดงแสดง ในรปท 3.10 และใชสลกอก 1 ตวเพอจำากดทศทาง  7  ดงแสดงในรป 3.11  สวนการเคลอนทในทศทาง 9 . 10 และ 11  จะถกจำากดการเคลอนทโดยใชตวจบยด  การกำาหนดตำาแหนงระบบ 3-2-1  หรอกำาหนดตำาแหนง 6 จดนเปนการกำาหนดตำาแหนงภายนอกชนงานแบบทธรรมดาทสดของงานทมลกษณะเปนสเหลยมดานเทาหรอสเหลยมผนผา

3.5 การกำาหนดตำาแหนงชนงาน

            ชนงานตาง ๆ ทถกทำาขนมามรปรางและขนาดทแตกตางกนออกไป  นกออกแบบจกหรอฟกซเจอรจงตองมความสามารถทจะหาตำาแหนงของการวางชนงานใหเทยงตรงมากทสด  และจะตองพจารณาวาดวยการทำางานทจะกระทำาตอชนงานนน ๆ จะตองทำาอยางไร  ซงในกรณนนกออกแบบจะตองรจกชนดตาง ๆ ของตวกำาหนดตำาแหนงตลอดทงประโยชนของตวกำาหนดตำาแหนง

          

3.5.1 การกำาหนดตำาแหนงจากผวหนาเรยบ

            การกำาหนดตำาแหนงของชนงานจากผวหนาเรยบของชนงานนจะถกแบงออกเปนลกษณะใหญ 3 อยางคอ ตวรองรบแบบมนคง  ตวรองรบแบบปรบได  และตวรองรบแบบเสมอภาค  สำาหรบตวกำาหนดตำาแหนงเหลานจะใชกบชนงานทวางลงมาในแนวดง

            3.5.1.1 ตวรองรบแบบมนคง

            ตวรองรบแบบนเปนตวรองรบแบบทใชงานไดงายทสด  และตวรองรบแบบนสามารถทจะตกแตงหรอทำาขนมาจากตวจกหรอฟกซเจอรไดเลย  หรออาจจะขนมาเพอนำามาตดตงไวในจกหรอฟกซเจอรกได 

            3.5.1.2 ตวรองรบแบบปรบได

            ตวรองรบแบบนเปนตวรองรบทถกนำามาใชเมอผวหนาของชนงานหยาบหรอไมเทากน  ดงเชนชนงานทผานการหลอมา  ตวรองรบแบบปรบไดนจะมอยหลายแบบเชนกน  สำาหรบแบบทใชกนมากคอแบบทใชเกลยว ดงแสดงในรปท 3.13A สวนในรปท 3.13B เปนแบบทใชสปรงและอกแบบหนงคอแบบดนดานขาง  ดงแสดงในรปท 3.13C  สำาหรบแบบทเกลยวนนเปนแบบททำาไดงายทสด

ตวรองรบแบบนจะมลกษณะคลายกบตวรองรบแบบปรบได ดงแสดงในรปท 3.14 โดยทการทำางานของตวรองรบทง 2 ตวจะสมพนธและตดตอถงกน  เชนถาตวรองรบตวแรกถกกดลงจะทำาใหตวรองรบอกตวหนงถกดนขนไปใหสมผสกบชนงานพอด  ซงจากลกษณะอนนจงเปนสงจำาเปนสำาหรบผวหนางานหลอทมลกษณะตางกนและมระดบทแตกตางกนดวย

            กอนทจะเลอกใชตวรองรบนกออกแบบจกหรอฟกซเจอรจะตองพจารณาถงรปรางและผวหนาของชนงาน  ตลอดจนถงชนดของปากกาจบชนงานทถกนำามาใชงานดวย  ตวรองรบตองมความแขงแกรงเพยงพอทจะตอตานแรงกดของตวจบยดและตอตานแรงทเกดจากแรงตดชนงานไดเปนอยางด  การยดจบชนงานจะตองกำาหนดใหแรงทเกด

จากตวยดจบกดลงในแนวเดยวกบทวางตวรองรบเพอปองกนการบดตวและการแอนโคงของชนงาน

3.5.2 การกำาหนดตำาแหนงจากเสนผาศนยกลางภายใน

การกำาหนดตำาแหนงชนงานโดยใชรของชนงานเปนวธททำาใหตำาแหนงของชนงานมความเทยงตรงมากกวาการใชวธอน ๆ ในการกำาหนดตำาแหนงแบบนทศทางการเคลอนทของชนงาน 9 ทศทางจากทงหมด 12 ทศทางจะถกจำากดไวโดยใชสลกกำาหนดตำาแหนงเพยงตวเดยว  และการเคลอนทของชนงาน 11 ทศทางจะถกจำากดไวเพยงสลก 2 ตว เทานน

ตวกำาหนดตำาแหนงทใชสำาหรบการกำาหนดตำาแหนงโดยใชรของชนงานนมหลายแบบดวยกนจากรปท 3.15 แสดงบางแบบของตวกำาหนดตำาแหนงทใชกบรขนาดใหญ  สำาหรบแบบแรกตวกำาหนดตำาแหนงจะถกยดตดดวยสลกหรอสกร  โดยทว ๆ ไปแลวจะใช 2 ตว

ตวกำาหนดตำาแหนงแบบสลกจะถกนำาไปใชกบรทมขนาดเลกและใชสำาหรบการตงแนวใหตรงดวย  ดงแสดงในรปท 3.16  เมอสลกนถกใชสำาหรบตงแนวใหตรงจะตองใชคกบปลอกดวย  สำาหรบสลกทถกนำามาใชสำาหรบการกำาหนดตำาแหนงของชนงานจะตองถกทำาใหมหวกลมมลหรอเปนหวเหลยมเอยง  ดงแสดงในรปท 3.17 ทงนกเพอทำาใหเวลาตองการใสชนงานเขาหรอถอดชนงานออกกระทำาไดงายขน

สำาหรบขอแตกตางทสำาคญระหวางสลกทใชเปนตวกำาหนดตำาแหนงของสลกทใชสำาหรบการตงแนวตรงกคอปรมาณของพนทของสลกทสมผสกบชนงาน  สลกทใชสำาหรบการตดตงแนวตรงจะมพนทสมผสมากกวาหรอตวสลกจะยาวกวาตวสลกทใชเปนตวกำาหนดตำาแหนง

แบบอน ๆ ทใชสำาหรบจกและฟกซเจอร คอสลกรปทรงเพชรโดยทว ๆ ไปแลวสลกชนดนจะถกใชดวยกนกบสลกหวกลมเพอเปนการลดเวลาในการใสชนงานเขาหรอถอดชนงานออกจากจกและฟกซเจอรการกำาหนดตำาแหนงชนงานโดยใชสลกหวเพชรเพยง 1 ตว กบสลกรปหวกลมเพยง 1 ตวจะทำาไดงายกวาการใชสลกหวกลม 2 ตว

เพอใหการทำางานไดผลอยางแทจรงจงตองใชสลกรปทรงเพชรเสมอกบการทำางานทกครง  และสำาหรบรปท 3.19 จะแสดงการใชสลกรปทรงเพชรทง 2 ตว ในการกำาหนดตำาแหนงของชนงานซงสามรถทจะนำามาใชไดเหมอนกนแตตองตดตงสลกตามรปทแลดงไวตามรปดงกลาว

            3.5.3 การกำาหนดตำาแหนงจากเสนรอบรปภายนอก

            การกำาหนดตำาแหนงของชนงานจากเสนรอบรปภายนอกหรอจากขอบนอกของชนงานเปนวธการทกนทว ๆ ไปมากทสดของการกำาหนดตำาแหนงชนงานในขนตอนเรมแรกของการตกแตงชนงาน

            3.5.3.1 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบรง

            ตวกำาหนดตำาแหนงแบบนจะถกกำาหนดใหปดรอบชนงานหรอทำาใหมรปรางลกษณะเหมอนกบขอบนอกของชนงานทกประเภท  ซงทำาใหตวกำาหนดตำาแหนงแบบนมความเทยงตรงสงมากกวาแบบอน ๆ ทใชกำาหนดตำาแหนงแบบขอบนอกสำาหรบชนงานทมรปรางซบซอนถาใชตวกำาหนดตำาแหนงแบบรงนจะเสยคาใชจายมากกวา  สำาหรบตวกำาหนดแบบนทนยมใชกนมากทสดกคอแบบรงวงแหวน ดงรปทแสดง 3.22 และ 3.23 เปนตน

  3.5.3.2 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบตวว

            ตวกำาหนดตำาแหนงแบบตววนจะถกใชกบชนงานทเปนรปทรงกลมเปนสวนมาก  และสามารถทจะกำาหนดตำาแนงของชนงานทเปนแผนตรงโดยทปลายถกทำาใหเปนรปวงกลมหรอหมนกได  ดงแสดงในรปท 3.24 โดนปกตแลวตวกำาหนดตำาแหนงแบบตววนจะใชกบงานทเปนเพลากลม

3.5.3.3 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบตรงแนน

            ตวกำาหนดตำาแหนงแบบนจะถกนำามาใชกบงานทไมสามารถใชกบตวกำาหนดตำาแหนงแบบรงและแบบตววไดแลวตวกำาหนดตำาแหนงแบบตรงแนนนจะถกทำาขนมาโดยการตกแตงจากจกและฟกซเจอร

         3.5.3.4 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบถกตดตง

            เปนตวกำาหนดตำาแหนงทไมเสยคาใชจายมากนก  ทำาใหประหยดทงคาใชจายและเวลาในการทำา  และเมอตวกำาหนดแบบนเสยหายกสามารถเปลยนใหมไดรวดเรว

       3.5.3.4 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบสลก

            ตวกำาหนดตำาแหนงแบบนเปนชนดหนงของแบบตรง  ปกตแลวจะใชรวมกบตวกำาหนดแบบอน ๆ ดงแสดงในรปท 3.29  และถาเปนไปไดควรจะใชสลกแบบผาหรอสลกแบบมรอง  ทงนเพอเปนการลดคาใชจายลงโดยทสลกทง 2 แบบนกสามารถใชงานไดดเชนเดยวกน

            3.5.3.6 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบปรบระยะได   ตวกำาหนดตำาแหนงแบบนกเปนตวกำาหนดตำาแหนงแบบหนงซงสามารถทำาใหประหยดในการทำาจกและฟกซเจอรไดอยางมาก  โดยทตวกำาหนด

ตำาแหนงแบบนสามารถทำาใหหยดหรอปรบไดตามระยะทตองการจะใหชนงานอยตรงไน

ของจกและฟกซเจอรนน  ชนดตางๆ ของตวกำาหนดตำาแหนงแบบปรบระยะได  ดงแสดงในรปท 3.31 และรปท 3.32

            3.5.3.7 ตวกำาหนดตำาแหนงแบบใชสายตา

            ตวกำาหนดตำาแหนงแบบนใชสำาหรบการกำาหนดตำาแหนงชนงานอยางหยาบ ๆ เพอทจะทำาการตกแตงแบบพอประมาณหรอไมเทยงตรงนก ดงแสดงในรปท 3.34  แสดงการใชงาน 2 วธการ  สำาหรบการใชตวกำาหนดแบบนทำาการตงระยะหรอการอางองของชนงาน  ในรปท 3.34A เปนการใชแบบเสนตรง  สวนในรปท 3.34B เปนการใชแบบรอง

3.6 อเจคเตอร

            สำาหรบอเจคเตอรนจะถกใชงานเมอตองการใหชนงานหลดออกจากตวกำาหนดตำาแหนงทมความฟตมากๆ เชน ตวกำาหนดตำาแหนงแบบรงเตมและแบบรงวงแหวนซงเมอใชอเจคเตอรแลวกจะทำาใหการนำาชนงานออกจากจกและฟกซเจอรทำาไดงายและรวดเรว  เปนการลดชวโมงในการทำางานและเปนการเพมกำาลงการผลตดวย  สำาหรบรปท 3.35 แสดงแบบของอเจคเตอร 2 แบบ ทใชกนทว ๆ ไปในจกและฟกซเจอร

รปท 3.35 ตวทำาใหชนงานหลด

บทท 4

หลกก�รของก�รยดจบชนง�น

4.1 ตวยดจบชนงาน

            คำาวา ตวยดจบชนงานน จะถกนำามาใชสำาหรบอธบายถงชนสวนของจกหรอฟกซเจอร ททำาหนาทในการยดจบชนงานไมวาจะเปนแผนยด, ตวจบ และแบบหนบยดจบชนงานใหตดแนนอยกบจกหรอฟกซเจอรใหอยในตำาแหนงทตองการอยางเทยงตรง และอยในตำาแหนงดงกลาวโดยสามารถตอตานแรงทเกดจากการตดของเครองมอตดทกระทำาตอชนงานไดเปนอยางด ในกรณเชนนตวยดจบชนงานจะตองถกทำาใหมความแขงแรงเพยงพอทจะตานทานแรงเพยงพอทจะตานทานแรงทเกดจากการตดได แตกจะไมมากพอทจะทำาใหแรงในการยดจบนนไปทำาใหชนงานบบสลายหรอแตกหก ตวยดจบชนงานจะคลายกนกบตวกำาหนดตำาแหนง คอจะตองทำาใหการใสชนงานเขาหรอถอดชนงานออกจากจกหรอฟกซเจอรเปนไปอยางรวดเรว ตวยดจบชนงานทจำาเปนจะตองใชเวลาอยางมากในการทำางานจะทำาใหผลผลตตกตำาและราคาของชนงาน

เพมสงขน ดงนนเพอทจะนำาตวยดจบชนงานมาใชใหไดประโยชนมากทสดตอการทำางานของจกหรอฟกซเจอร

4.2 กฎเกณฑขนพนฐานของการยดจบชนงาน

            การทำางานปากกาหรอตวยดจบชนงานในการทจะยดชนงานใหตดแนนกบจกหรอฟกซเจอรในระหวางทเครองจกรกำาลงทำางานอยจะตองใหเปนไปอยางมประสทธภาพและมนคงเพอใหไดผลงานออกมาอยางดและถกตอง ดงนนตวยดจบชนงานจงตองมการคดวางแผนใหดทสดในระหวางการออกแบบจกหรอฟกซเจอร ซงนกออกแบบจะตองคำานงถงสงตางๆ ดงตอไปน

            4.2.1 ตำาแหนงของปากกาหรอตวยดจบชนงาน

            ตวยดจบชนงานจะตองสมผสกบชนงานตรงจดทชนงานมความแขงแกรงทสดเสมอไป ทงนเพอปองกนไมใหแรงทเกดจากการยดจบนนไปทำาใหชนงานเกดการแอนโคงหรอทำาใหชนงานเสยหายชนงานจะตองถกรองรบไวดวยถาจดทจะถกยดจบนนอาจถกแรงของการยดจบทำาใหชนงานเกดแอนโคงขนได ดงแสดงในรปท 4-1 ดงนนถาจะทำาการยดจบชนงานดงกลาวจงตองมตวรองรบชนงานดวย ดงแสดงในรปท4-2นอกจากนตวยดจบชนงานตองไมถกวางไวในตำาแหนงทจะไปขดขวางการทำางานของเครองมอตดทำาใหการทำางานของเครองจกรตอชนงานเปนอยางยากลำาบาก ดงนนจงเปนสงทสำาคญมากตอการทจะตองกำาหนดทตงของตวยดจบชนงานใหอยในตำาแหนงทจะทำางานตาง ๆ ไดอยางงายดายและปลอดภย

4.2.2 แรงจากเครองมอตด

            แรงแบบนเปนแรงทเกดจากการตดชนงานของเครองตด แรงเหลานจะถกตอดานจากชนงานทถกตดหรอเฉอน (Sheared) ทอยภายในจกหรอฟกซเจอร ดงนนเพอทจะยดจบชนงานใหถกตองนกออกแบบจกหรอฟกซเจอรจงจำาเปนทจะตองรจกเครองมอ (Tool) คออะไร ชนดของการตดเปนอยางไรบางและมทศทางในการตดอยางไร การออกแบบใหไดผลดจะตองสามารถใชแรงทเกดจากการตดมาเปนประโยชนดวย ดงแสดงในรปท 4-3 ซงเปนรปของจกเจาะรแสดงใหเหนวาแรงในการเจาะมอยางไรบางและมการยดชนงานไวอยางไร

            แรงในการตดสวนมากจะเปนแบบทศทางกดลงและถกตานทานโดยฐานของจกหรอฟกซเจอร นอกจากนแรงบดทเกดกจะทำาใหชนงานทถกตดหรอถกเจาะหมนรอบแกนของดอกสวานได และอกแรงหนงคอแรงททำาใหเกดการปนขนของชนงานในระหวางการเจาะเมอดอกสวานเจาะทะลอกดานหนงของชนงาน สำาหรบจกเจาะรในรปท 4-3 แรงทจะทำาใหชนงานหมนรอบดอกสวานจะถกตอตานโดยตวกำาเนดตำาแหนง (Locators) ทอยรอบชนงานททำาการยดใหชนงานตดแนนในตำาแหนงเดม และสำาหรบแรงทจะทำาใหชนงานปนขนนนการใสตวยดจบ (Clamp) ใหยดชนงานกจะเปนการชวยใหชนงานตดแนนอยในตำาแหนงนนโดยไมเกดการเคลอนทขนดานบน

4.2.3 แรงในการยดจบชนงาน

            แรงในการยดจบชนงานนเปนแรงทจำาเปนจะตองมเพอสำาหรบยดจบชนงานใหอยนงตรงตำาแหนงทกำาหนดไวในระหวางทเครองจกรกำาลงทำางานและแรงนจะถกตอตานโดยกำาหนดตำาแหนงเดม หรอถกดงออกจากจกหรอฟกซเจอรในระหวางทชนงานถกกระทำาอย สำาหรบชนดของตวยดจบชนงานและปรมาณของแรงทจำาเปนตองใชในการยดจบชน

งานนนจะถกพจารณาจากแรงของเครองมอทจะกระทำาตอชนงานและตำาแหนงของชนงานทถกกำาหนดไวใหอยางไรในจกหรอฟกซเจอร ดงเชนในกรณของชนงานรปวงแหวนทแสดงไวในรปท 4-4 ถาวงแหวนถกยดจบ ดงในรป A และชนงานวงแหวนกอาจจะเกดการโคงงอขนได แตถาชนงานถกยดจบในรป B แลวการโคงงอของชนงานกจะไมเกดขน

            ตามกฎทว ๆ ไปแรงทใชในการยดจบชนงานควรจะใชเปนปรมาณทพอเพยงแคยดจบชนงานและตานทานกบตวกำาหนดตำาแหนงเทานน ตวกำาหนดตำาแหนงควรจะตอตานแรงกดลงไดเปนอยางด ถาชนงานตองถกยดจบดวยแรงปรมาณมาก ๆ แลว จกหรอฟกซเจอรจะตองไดรบการออกแบบใหมเพอใหแรงกดลงนนกระทำาหรอกดลงโดยตรงไปยงตวกำาหนดตำาแหนง หรอทตวของจกหรอฟกซเจอรเลยทเดยว ซงนนกคอตวยดจบชนงานจะตองไมถกนำามาพจารณาใหยดจบชนงานเพอรบแรงกดทงหมด

 4.3 ชนดของตวยดจบชนงาน

            วธการยดจบชนงานทงในจกหรอฟกซเจอรมอยหลายวธดวยกน นกออกแบบเครองมอจะเลอกใชตวยดจบชนงานชนดนนกจะตองพจารณาดจากรปรางและขนาดของชนงาน ชนดของจกหรอฟกซเจอรทถกนำามาใชงานและตองดวางานทจะทำานนจะทำาอยางไร นกออกแบบจกหรอฟกซเจอรจะตองเลอกตวยดจบชนงานทมลกษณะธรรมดาทสด ใชงานไดงายทสด และมประสทธภาพสงทสดดวย ตอไปนเปนตวอยางชนงานแบบตาง ๆ

4.3.1 ตวยดแบบแผน

            เปนตวยดจบงานแบบทธรรมดาทสดทใชกบจกหรอฟกซเจอร ดงแสดงในรปท 4-5 สำาหรบหลกการทำางานเบองตนของตวยดจบชนงานแบบนกเปนแบบเดยวกนระบบคานงดนนเอง ตวยดจบแบบนสามารถแบงออกไดตามชนดของการทำางานของคานงดเปน 3 กลม ดงแสดงในรปท 4-6 สำาหรบรปท 4-6A แสดงตวยดจบชนงานกลมแรกทการทำางานจะมจดหนน (Fulcrum) อยระหวางชนงานกนจดททำาปฏกรยา (Effort) สำาหรบกลมท 2 รปท 4-6B จะมการทำางานของตวยดจบชนงานโดยทชนงานจะอยระหวางจดหมน กดจดปฏกรยา และกลมท 3 ดงแสดงในรปท 4-6C จะมการทำางานโดยจดปฏกรยาอยกลางระหวางชนงานกบจดหมน

            ตวยดแบบแผนนจะถกใชงานเปนสวนมากในทก ๆ พนทของจกหรอฟกซเจอร ยงมแบบอน ๆ ของตวยดแบบแผนอกคอ แบบบานพบ แบบเลอน และแบบหมน ดงแสดงในรปท4-7

            ในการทำางานของตวยดแบบแผน จดหมน (Fulcrum) จะถกำาหนดไวโดยทำาใหแผนประกบ (Clamp Bar) จะตองขนานกบฐานของจกหรอฟกซเจอรตลอดเวลา แตในบางครงชนงานอาจจะมความหนาแตกตางกนบางซงกไมเสมอไปนก แตกอาจเปนไปไดเพอทจะแกไขผลของการทชนงานมความหนาแตกตางกนเลกนอยน ซงจะทำาใหแผนประกบไมขนานกนฐานของจกหรอฟกซเจอรและจะเกดแรงเครยด (Stresses) ขนทเลยวทยด ดงนนในกรณนเราจงใชแหวนและนอตทมรปทรงกลม ดงแสดงในรปท 4-8 เพอทจะลดแรงเครยดทเกดขนมาดงกลาว

            ตวยดแบบแผนสามารถทจะนำามาใชงานโดยการใชแรงคนหรอใชสงประดษฐอยางอนชวย สำาหรบสงทตองใชแรงคนชวยไดแก นอตหกเหลยม (Hex Nuts) ลกบด (Hand Knob)และลกบด

เบยว (Cam) ดงแสดงในรปท 4-9 สวนรปท 4-10 เปนแบบทใชสงกำาลงโดยไฮดรอลค (Hydraulic) หรอระบบลมอด (Pneumatic System)            กำาลง (Power) ในการยดจบชนงานของตวยดแบบแผนจะถกพจารณาจากขนาดของเกลยวทใชกบตวยดแบบแผน สำาหรบตารางในรปท 4-11 จะแสดงตาของแรงทเกดขนระหวางการยดจบโดยตวยดแบบแผน เมอใชสกรในขนาดตาง ๆ กน และในตารางนจะเปนสกรทนยมใชกนมากทสด 6 ขนาด ทงระบบองกฤษและระบบเมตรก และคาทแสดงนมพนฐานจากสลกเกลยว (Bolts) มาตรฐานทมคาความแขงแรงทางดงตำาสด 50,000 psi. (ปอนดตอตารางนว) สำาหรบสลกเกลยวทมขายอยตามทองตลาดทว ๆ ไปจะมคาความแขงแรงทางดงตำาสดอยระหวาง 75,000 ถง 100,000 ปอนดตอตารางนว

            4.3.2 ตวยดจบแบบใชสกร

            เปนตวยดจบชนงานซงเปนทนยมใชกนอยางกวางขวาง สำาหรบใชกบจกหรอฟกซเจอรซงตวยดจบชนงานแบบใชสกร (Screw Clamps) จะทำาใหนกออกแบบจกหรอฟกซเจอรสามารถนำาไปใชเปนประโยชนไดอยางมากโดยลดความยงยากในการออกแบบ, คาใชจายและใชไดในหลาย ๆ กรณ แตตวยดแบบใชสกรนกมขอเสยอยอยางหนงกคอ ในการใชงานดวยตวยดแบบใชสกรทำางานไดชากวาตวยดจบชนงานแบบอน ๆ สำาหรบพนฐานของตวยดจบแบบนจะใชแรงจากเกลยวในการยดจบชนงานใหอยตามตำาแหนงของมน ซงอาจกระทำาโดยตรงหรอกระทำาคกบตวยดจบชนงานแบบอนดงแสดงในรปท 4-12

ตวยดจบชนงานแบบใชสกรนมอยหลายแบบดวยกน และไดมการผลตมาขายอยในทองตลาด โดยไดมการปรบปรงการทำางานใหมผลดมาทสดและ

ลดขอเสยตาง ๆ ลงไป สำาหรบตอไปนจะกลาวถงตวยดจบชนงานแบบใชสกรทมขายตามทองตลาดและไดปรบปรงใหมประสทธภาพสงในการทำางาน

4.3.3 ตวยดจบแบบสวง

            เปนตวยดจบชนงานแบบทใชการทำางานรวมกนระหวางตวยดจบชนงานแบบสำาหรบหมน (Swinging arm)          ซงหมนอยดานเดอย (Stud) โดยทแรงทยดตดกบชนงานนจะกระทำาโดยสกรและมการกระทำาในทตาง ๆ ทตองการไดอยางรวดเรวกได การใชแขนสำาหรบหมน ดงรปท 4-13

4.3.4 ตวยดจบแบบตาขอ

            ตวยดจบแบบตาขอ สำาหรบตวยดชนงานแบบตะขอนมลกษณะคลายๆ กบแบบสวงแตวาจะเลกกวามาก ดงรปท 4-14 สำาหรบตวยดจบชนงานแบบตะขอนจะมประโยชนสำาหรบการยดจบชนงานในททตองการใชตวยดจบชนงานเลกหลาย ๆ อน แทนการใชอนใหญเพยงอนเดยว และสำาหรบในรป 4-15 คอตวยดจบชนงานแบบตะขอทถกดดแปลงแลว (Modified Hook Clamp) ซงจะถกใชงานสำาหรบชนงานทจะถกกระทำาจากดานทอยตรงขามกบจกหรอฟกซเจอรนน

            4.3.5 ตวยดจบแบบใชลกบดเรวพเศษ

            จะมประโยชนมากในการใชงานทำาใหทำางานไดรวดเรวเปนการลดคาใชจายลง ลกบดแบบนจะถกทำาขนมาโดยทำาใหเมอแรงดนหรอแรง

กดทกระทำาตอลกบดลดลงแลวกสามารถทจะเอยงลกบดกสามารถทจะเลอนลกบดออกมาจากสลกเกลยวไดเลย ดงแสดงในรปท 4-16 ลกบดเรวพเศษนจะถกเอยงและเลอนเขาไปตามสลกเกลยวจนกระทงไปสมผสกบชนงาน จากนนกหมนลกบดใหเขากบเกลยวของสลกเกลยวจนกระทงลกบดหมนตดแนนอยกบชนงาน

4.3.6 ตวยดจบชนงานแบบใชลกเบยว    ตวยดจบชนงานแบบลกเบยวนจะถกนำามาใชงานในกรณทตองการความรวดเรว มประสทธภาพและยดจบชนงานแบบธรรมดา ๆ ในรปท 4-17 จะแสดงโครงสรางและหลกการทำางานของลกเบยวทยดจบชนงาน และการใชงานของลกเบยวนจะถกจดใหใชไดกบงานบางอยางเทานน

ตวยดจบงานแบบลกเบยวซงสงแรงกดโดยตรงไปยงชนงานเลยนนจะไมถกนำาไปใชกบงานทมการสนสะเทอนอยางมาก เพราะวาการสนสะเทอนออยางแรงนอาจจะทำาใหตวจบชนงานเลอนหลดไปได ซงจะเปนอนตรายอยางมาก นอกจากนจะตองระมดระวงเวลาทใชตวยดจบชนงานแบบลกเบยวทกดลงโดยตรงกบชนงาน เนองจากอาจจะทำาใหชนงานเลอนหรอเคลอนทไปจากตำาแหนงเดมได ดงนนจงจำาเปนทจะตองปองกนเหตการณอยางนโดยทำาใหชนงานอยในตำาแหนงทถกรองรบดวยตวกำาหนดตำาแหนงในขณะทกำาลงยดจบชนงาน

             ตวยดจบชนงานแบบลกเบยวทถกทำาขายอยในทองตลาดนสวนมากจะใชงานคกบตวยดแบบแผนดงแสดงในรปท 4-18 ซงในการใชตวยดจบชนงานแบบลกเบยว (Cam Clamp)รวมกบตวยดจบชนงานแบบเรยบ (Strap Clamp) นจะทำาใหเกดผลดในการยดจบชนงาน คอจะชวยลดการเลอนหรอเคลอนทออกจากตำาแหนงเดมของชนงานในขณะททำาการยดจบชนงาน

            สำาหรบการทำางานของลกเบยวในการยดจบชนงานของจกหรอฟกซเจอรนจะมการใชลกเบยวอย 3 แบบดวยกนคอ แบบแผนเยองศนย แบบแผนสไปรล และแบบทรงกระบอก ดงมรายละเอยดดงน

4.3.6.1 ลกเบยวแบบแผนเยองศนย

            เปนลกเบยวแบบททำาไดงายทสด และสามารถทจะทำางานไดหลายทศทางจากจดศนยกลางของลกเบยวเองการทำางานของลกเบยวแบบนกคอลกเบยวจะทำาการลอคหรอทำาการยดชนงานใหแนน เมอลกเบยวเคลอนทมาอยตรงตำาแหนงสงสดวดจากจดศนยกลาง ดงแสดงในรปท 4-19 อยางไรกตามการใชงานของลกเบยวแบบเยองศนยนกมขอจำากดกคอ จะทำาการยดชนงานใหแนนเตมทนนมชวงการยดแนนนอยมากถาลกเบยวเคลอนทไมถงจดสงสดแลวกอาจเลอนหลดได ซงจากเหตผลนทำาใหลกเบยวแบบเยองศนยนยดจบงานไดไมดเทากบลกเบยวแบบสไปรล

4.3.6.2 ลกเบยวแบบแผนสไปรล

            เปนลกเบยวแบบทนยมใชกนมากทสดในจกหรอฟกซเจอร ซงในทองตลาดกมการทำาลกเบยวแบบสไปรลออกมาขายมากกวาแบบเยองศนย เนองจากวาลกเบยวแบบสไปรลนจะมคณสมบตยดจบชนงานไดดกวา และมพนหรอชวงในการยดจบชนงานไดมากกวานเอง ดงแสดงในรปท 4-20

            4.3.6.3 ลกเบยวแบบทรงกระบอก

            เปนลกเบยวแบบทนยมใชกบจกหรอฟกซเจอร เชนกนการทำางานของลกเบยวแบบทรงกระบอกน

 ดงแสดงในรปท 4-21 สวนรปท 4-22 เปนลกเบยวแบบทำางานเรวพเศษทถกทำาออกขายในทองตลาด ซงใชหลกการทำางานของลกเบยวทรงกระบอกรวมกบวธการการทำาใหรวดเรวในการยดจบและคลายชนงานหลกซงเปนทนยมใชกนทงไป

            4.3.7 ตวยดจบชนงานแบบลม

            การใชตวยดจบชนงานแบบลมนเปนการนำาหลกการมาจากการใชผวเอยงยดชนงานใหแนนคลาย ๆ กบการใชลกเบยว สำาหรบตวยดจบชนงานแบบใชลมทพบอยทว ๆ ไปนจะมอย 2 แบบคอ แบบลมแผนเรยบ (Flat Wedge) และแบบลมรปกรวย (Conical Wedge)

            4.3.7.1 ลมแบบแผนเรยบ

            ลมแบบแผนเรยบนจะยดชนงานใหตดแนนโดนการใชการกระทำาทเกยวพนระหวางลมนสวนหนงของจกหรอฟกซเจอร ดงแสดงในรปท 4-23 ลมทใชจะมมมเอยงเลกนอยประมาณ 1-4 องศา ปกตแลวลมแบบนจะทำาการยดจบชนงานาไดดวยตวเองโดยไมตองสรางอะไรเพมเตม แตสำาหรบลมทมมมขนาดใหญหรอลมทยดชนงานไมไดดวยตวเองจะถกนำาไปใชงานเมอมการเคลอนทในระยะทางทมากกวา ดงแสดงในรปท 4-24 และเนองจากลมแบบนไมสามารถจะยดงานดวยตวของมนเองได ดงนนจงตองใชลกเบยวหรอสกรชวยยดดวย

4.3.7.2 ลมรปกรวย

            ลมรปกรวยหรอเรยกอกอยางหนงวาแมนเดล (Mandrel) ลมแบบรปกรวยนจะถกนำามาใชกบชนงานทมรปเพอทอดหรอใสแมนเดลเขาไปในรปนน ดงแสดงในรปท 4-25 แมนเดลนจะมอย 2 แบบ คอแบบทขยายขนาดไดและแบบทมขนาดแนนอน สำาหรบแทนเดลทมขนาดแนนอนนนจะใชไดกบชนงานเพยงขนาดเดยวเทานน สวนแมนเดลทขยายไดนนจะใชไดกบชนงานทมขนาดอยในทกำาหนดชวงหนง ๆ ทมความฟตเดยวดน

4.3.8 ตวยดจบชนงานแบบใชทอกเกล

            ตวยดจบชนงานแบบทอกเกลทใชกนเสมอนจะมการทำางานเพอยดจบชนงานอย 4 แบบ คอ Hold Down (แบบกดลง), Squeeze (แบบอดกลาง), Pull (แบบดงกลบ) Straight Line (แบบดนไปขางหนา) ดงทแสดงตามรปท 4-26 สำาหรบตวยดจบชนงานแบบตวทอกเกลนมการเคลอนไหวทำางานทรวดเรวมาก สามารถทจะยดชนงานและคลายชนงานออกไดอยางรวดเรวจงทำาใหสบเปลยนชนงานไดรวดเรวมาก และขอดอกอยางหนงของตวยดจบชนงานแบบทอกเกลกคอมอตราสวนระหวางแรงทไดจากการยดจบชนงาน (Holding Force) ตอแรงทใชไป (Application Force) จะมคาสงมาก

             การทำางานของตวยดจบชนงานแบบทอกเกลนจะใชระบบของคนโยกและจดหมนบนเดอย 3 จด คอเมอตวยดจบชนงานกำาลงทำางานอยหรอกำาลงลอคชนงาน เดอยทง 3 อนนจะอยในตำาแหนงเสนตรง

เดยวกน ดงแสดงในรปท 4-27A และเมอทำาการถอนออกหรอคลายลอคเดอยและคนโยกจะถกอยในตำาแหนง ดงแสดงในรปท 4-27B

4.3.9 ตวยดจบชนงานแบบใชกำาลง

            ตวยดจบชนงานแบบนไดถกดดแปลงมาจากตวยดจบชนงานแบบทใชการทำางานจากลม โดยเปลยนมาใชการทำางานดวยกำาลงอยางอนแทน เชน ใชไฮโดรลค (Hydraulic Power)กำาลงลม (Pneumatic Power) หรอตวเพมกำาลงโดยใชอากาศ และไฮโดรลค (Air to Hydraulic Booster) ระบบทใชเหลานจะถกพจารณาโดยชนดของกำาลงทสามารถใหประโยชนไดด สำาหรบระบบทใชตวเพมกำาลงโดยใชอากาศและไฮโดรลคจะถกนำามาใชงานมากทสด แบบตาง ๆ ของตวยดจบชนงานโดยใชกำาลงจะแสดงใหเหน ดงในรปท 4-28

สำาหรบการใชตวยดจบชนงานแบบใชกำาลงนมขอดกคอ ทำาใหสามารถควบคมแรงในการยดจบชนงานไดดและมการสกหรอของชนสวนทมการเคลอนทของตวยดจบชนงานนอยมาก และในการทำางานเปนไซเคล (Cycles) จะทำาไดอยางรวดเรว สวนขอเสยกคอราคาจะสงมาก แตกคมคากบการใชเพราะจะมผลผลตเพมมากขนอกทงประสทธภาพกสงขนดวย

4.3.10 หวจบและปากกา (Chucks and Vised)

            สำาหรบกบงานและปากกาทถกผลตขนมาเพอจำาหนายทว ๆ ไปนนจะถกผลตขนมาใหใชกบจกหรอฟกซเจอรหลาย ๆ ชนด  หรอหลาย ๆ ขนาด ทงนเพอใหเปนการลดคาใชจายลงไป นกออกแบบจกหรอฟกซเจอรจงไดดดแปลงใหปาก (Jaws) ของหวจบใหใชไดกบงานหลาย ๆ

ชนดหรอหลาย ๆ ขนาดโดยใหเลอนเขาออกเพอจบชนงานดงแสดงในรปท 4-29 สวนรปท 4-30 เปนปากของหวจบแผนกลมทถกดดแปลงอยางงาย ๆ เพอใหเหมาะสมกบการใชงาน สำาหรบตวยดจบชนงานแบบตาง ๆ ตามทตองการ การใชหวจบงานและปากกาทเปนมาตรฐานสำาหรบเครองมอพเศษตาง ๆ จะชวยใหนกออกแบบจกหรอฟกซเจอรประหยดทงเวลาและคาใชจายในขณะทประสทธภาพของงานกจะเพมสงขน

            4.3.11 การยดจบชนงานแบบไมใชทางกล

            การยดจบชนงานแบบนจะถกออกนำามาใชเมอชนงานไมสามารถทจะถกยดจบโดยวธทางกลตามทกลาวมาขางตน ทงนอาจจะเปนเพราะขนาด รปราง หรอการบดตวของชนงาน สำาหรบชนดใหญ ๆ ของการยดจบชนงานแบบไมใชคณสมบตทางกลทใชกนอยในงานอตสาหกรรมจะมอย 2 อยางคอแบบทใชแมเหลก (Magnetic) และสญญากาศ (Vacuum) มดงรายละเอยดตอไปน

        

4.3.11.1 หวจบแบบแมเหลก

            สำาหรบการยดจบชนงานโดยใชแมเหลกนจะถกจำากดวาจะตองใชกบชนงานทเปนเหลกเทานน แตอยางไรกตามดวยสงประดษฐทางกล ดงทแสดงในรปท 4-32 จะเหนวาวสดเกอบทกชนดสามารถทจะถกยดจบโดยการใชแมเหลกไดเชนกน และสำาหรบรปท 4-33 แสดงหวจบแบบแมเหลก และอปกรณทใชดวยกนหลาย ๆ แบบ ทนยมใชกนทวไป สวนในรปท4-34 แสดงการใชหวจบแบบแมเหลกในการจบชนงานเพอทำาการกดรองลมบนเครองกด (Magnetic Keyway-Milling Fixture)

4.3.11.2 หวจบแบบสญญากาศ

            การยดจบชนงานแบบใชสญญากาศนจะถกใชสำาหรบงานทไมมคณสมบตทางแมเหลก (แมเหลกดดไมตด) หรองานทตองถกจบยดเสมอกน การทำางานของหวจบแบบนจะคลายกนกบการทำางานของหวจบแบบแมเหลก ปละหวจบแบบสญญากาศนสามารถทจะใชงานไดดวยวธการทำางานของเครองจกรทกชนด สำาหรบหลกการทำางานเบองตนของหวจบแบบนจะเปนดงแสดงในรปท 4-35 สวนในรปท 4-36 แสดงการทำางานโดยใชหวจบแบบสญญากาศ

4.4 การยดจบชนงานแบบพเศษ

            เครองมอสำาหรบยดจบชนงานทกลาวมาขางตนนนโดยทว ๆ ไปจะยดจบชนงานโดยทชนงานจะมรปรางสวนสดเหมอน ๆ กนทกดาน (Symmetrical Shapes) หรอชนงานทใหความสะดวกในการยดจบ แตกมการทำางานบางอยางทนกออกแบบจกหรอฟกซเจอรจะตองพบในระหวางคดคนการยดจบชนงาน ปญหาทเกดกคอการยดจบชนงานทมรปรางแปลก ๆ และการยดจบชนงานททำาการยดจบครงละหลาย ๆ ชน ดงรายละเอยดตอไปน

            4.4.1 การยดจบชนงานทมรปรางพเศษ

            มอยหลายวธการทสามารถนำามาใชในการยดจบชนงานทมรปรางลกษณะเปนรปรางพเศษสำาหรบวธทดทสดคอการทำาตวยดจบชนงานและตวกำาหนดตำาแหนงใหมเหมอนกบรปรางของชนงานเลย โดยใชวธการหลอ (Casting) ใหเปนรปรางพเศษสำาหรบชนงานนน ๆ และสำาหรบสวนผสมทนยมใชกนมากทสดในการหลอใหเปนรปรางพเศษกคอ อปอก

ซ เรซน(Epoxy Resin) และโลหะผสมหลอมอณหภมตำา (Low-Melt Alloy)4.4.1.1 อปอกซ เรซน

สำาหรบอปอกซ เรซนนจะถกนำามาใชหลอใหเปนปากกาพเศษ หรอปากของหวจบ โดยอปอกซ เรซนนสามารถจะถกนำามาใชไดทนท หรอจะนำามาผสมกบวสดอน เชน ทราย หรอแกว กได อปอกซ เรซน นสามารถทำาใหเปนรปรางไดงาย โดยการวางชนงานไวในแบบแลวจงใสอปอกซ เรซน ลงไป ดงแสดงในรปท 4-37 และเมออปอกซ เรซนแขงตวแลวกสามารถเอาชนงานออกและนำาสวนทหลอไวมาใชงานตอไป

4.4.1.2 โลหะจดละลายตำา

การใชโลหะผสมหลอมอณหภมตำามโลหะผสมอยหลายอยางทนยมใชกนเปนสวนมากไดแกตะกว (Lead), ดบก (Tin), บสมธ (Bismuth), และอนตโมน (Antimony) โดยใชหลอใหเปนรปพเศษ ดงแสดงในรปท 4-38 โดยวธการนชนงานจะถกวางตงไวบนแผนรองรบในแบบททำาไว และกเทโลหะผสมทหลอมละลายเปนโลหะเหลวลงไปเตรยมไวโดยเทลงไปใหรอบ ๆ ชนงาน และเมอถอดแบบออกแลวกสามารถนำาสวนทหลอไวจนแขงตวไปใชงานไดตามตองการ

4.4.2 การยดจบชนงานครงละหลาย ๆ ชน

มการทำางานหลายอยางทมความจำาเปนจะตองกระทำาตอชนงานในขณะเดยวกนมากกวา 1 ชนขนไป ดงนนนกออกแบบจกและฟกซเจอรจงจำาเปนจะตองรวธการออกแบบตวยดชนงานทสามารถยดจบชนงานไดหลาย ๆ ชนในครงเดยวกน

ในการออกแบบตวยดจบชนงานมตองยดจบชนงานมากกวา 1 ชนในคราวเดยวกน จำาเปนตองอาศยจนตนาการพอสมควร กอนอนกตองใชความคดและกฎเบองตนของการยดจบชนงานเพยงชนเดยว นกออกแบบจกหรอฟกซเจอรกสามารถทจะออกแบบตวยดจบชนงานในจำานวนเทาใดกได จดสำาคญทนกออกแบบจะตองจำาไวกคอตรงทยดจบชนงานทกระทำาตอชนงานจะตองกระทำาตอชนงานดวยแรงทเทา ๆ กนทกชน และตวยดจบชนงานจะตองมรการทำางานเพยงหนงครง หรอทำาการลอคเพยงครงเดยวเทานน ตวยดจบชนงานทไมสามารถกระทำาใหมแรงกระทำาตอชนงานทกชนเทา ๆ กน และจะทำาใหชนงานเกดการเสยหายในระหวางการทำางาน และจะเปนอนตรายอยางมากถาชนงานหลดออกมาจากตวยดจบชนงานในระหวางทอยในชวงของการทำางานทเครองจกรกำาลงดำาเนนอย สำาหรบตวอยางของตวยดจบชนงานแบบน ดงแสดงในรปท 4-39

 

บทท 5

หลกก�รของก�รสร�งจกหรอฟกซเจอรขนพนฐ�น

5.1 โครงสรางลำาตวของจกหรอฟกซเจอร

            สวนของลำาตวทนำาไปใชงานจะตองถกทำาขนมาใหมความแขงแรงมนคงเพอนทจะถกตดตงโดยสงตาง ๆ ไดเปนอยางดคอ ตวกำาหนดตำาแหนง (Locators), ตวรองรบ (Supports)ตวจบยดชนงาน (Clamps) และชนสวนประกอบอน ๆ ทตองการจะอางอง กำาหนดตำาแหนง และยดจบชนงาน ขณะทกำาลงอยในระหวางการทำางาน สำาหรบขนาดรปราง วสดและขนาดการทใชในการทำาสวนของลำาตว เบองตนนจะถกพจารณาโดยดจากชนงานทถกกระทำา

            โดยทว ๆ ไปแลวขนาดและรปรางของสวนทเปนลำาตวจะถกนำามาพจารณาโดยดจากขนาดของชนงานและวธการทจะกระทำาตอชนงาน สวนทเกยวกบวสดและขบวนการทใชในการทำาสวนของลำาตวนนจะขนอยกบความประหยดความแขงแรงมนคง ความเทยงตรง และอายการใชงาน

            ปกตแลวสวนทเปนลำาตวจะถกทำาขนมาจาก 3 วธดวยกน จากงานหลอ (Cast) งานเชอมประสาน (Welded) และงานสรางประกอบ (Built-Up) สวนวสดทใชในการทำาสวนของลำาตวไดแก เหลกเหนยว เหลกหลอ อลมนม แมกนเซยม, ยางอปอกซ และไม เปนตน

            5.1.1 ลำาตวงานหลอ

             เปนสวนทเปนลำาตวทเปนงานหลอโดยจะถกทำามาจาเหลกหลอ อลมนมหลอ หรอ พวกเรซนหลอ (Cast Resins) เปนตน ซงขอดของการใชสวนทเปนลำาตวแบบงานหลอนกคอ ตวของจกหรอฟกซเจอรจะมความมนคงดประหยดเวลาในการตกแตงและเนอวสดกระจายไดอยางด สำาหรบขอเสยสวนใหญจะไดแก การทมราคาสง

มากกวาแบบอน ๆ เนองจากจะตองมรแบบหลอ (Pattern) และใชเวลามากในการออกแบบกบการผลตและการประกอบ เปนตน

5.1.2 ลำาตวงานเชอม 

 เปนสวนของลำาตวทใชการเชอมประกอบซงสวนมากจะทำามาจากเหลก อลมเนยม หรอ แมกนเซยม สำาหรบขอดในการใชสวนของลำาตวแบบนกคอจะมความแขงแรงสง สามารถออกแบบ

            ไดอยางคลองตว และปรบปรงไดหลายแบบเวลาทใชในการผลตหรอทำาสวนของลำาตวกไมเสยเวลานก สวนขอเสยกคอจะตองเสยคาใชจายในการปรบแตงใหมหลงจากการเชอมแลวเพราะความรอนทเกดจากการเชอมจะทำาใหงานเกดบดตวไปจากตำาแหนงเดม

            5.1.3 ลำาตวงานสรางประกอบ

            เปนสวนของลำาตวแบบทตองใชการสรางประกอบขนมาโดยยดใหตดกนระหวางชนสวนตาง ๆ ดวยนอตและสกรสวนของลำาตวแบบนจะเปนแบบทนยมใชกนมากทสด และสามารถใชไดกบวสดแทบทกชนด เชน เหลกเหนยว อลมนม แมกนเซยม และไม เปนตน ขอดของการใชสวนของลำาตวแบบนกคอความสามารถในการปรบตวด ออกแบบไดอยางคลองตว ปรบปรงเปลยนแปลงไดอยางสะดวกงายดาย ใชเวลาในการทำานอย และทสำาคญคอสามารถใชชนสวนมาตรฐานมาทำาไดเปนอยางด สำาหรบสวนของลำาตวแบบนจะใชเวลาในการออกแบบและประกอบมากกวาสวนของลำาตว แบบใชการเชอมเลกนอยเพราะวาลำาตวงานสรางประกอบจำาเปนจะตองใชเวลาในการเจาะร การทำาเกลยวและตรวจสอบความฟตของชนสวนตาง ๆ กอนทจะนำาไปใชงาน

5.2 การเตรยมวสดไวกอนลวงหนา

            การเตรยมวสดไวกอนลวงหนานจะทำาใหสามารถลกคาใชจายในการทำาสวนของลำาตวไดมากและสามารถลดเวลาในการตกแตงสวนของลำาตวไดมากดวย โดยการเตรยมวสดใหมขนาดและรปรางแปรเปลยนไปหลาย ๆ ขนาดเพอทจะสามารถนำามาใชงานตามทเราตองการไดทนท ปกตแลวการเตรยมวสดไวลวงหนาเพอการทำาสวนของลำาตวจะมหลายอยางคอ แผนเหลกขนาดเทยงตรงแนนอน เหลกหลอรปตางแนนอน เหลกโครงสรางตาง ๆ และสวนลำาตวทหลอเตรยมไว ซงมรายละเอยดดงตอไปนคอ

            5.2.1 แผนเหลกขนาดเทยงตรงแนนอน

             การเตรยมวสดแบบนจะเปนแบบทมลกษณะเปนแผนมความเทยงตรงสงมากมอยหลาย ๆ ขนาด ตงแต 0.05 มม.× 10 มม. จนถง 50 มม. × 150 มม. และมความยาวสงสดคอ 1 เมตร โดยวสดพวกนจะทำามาจากเหลกหลายชนด เชน เหลกคารบอนตำา เหลกเหนยวพเศษทผานการอบชบดวยอากาศและนำามน เปนตน สำาหรบแผนเหลกเทยงตรงแนนอนนปกตแลวโรงงานทผลตจะทำาออกมาโดยใหมคาความผดพลาดทยอมใหได (Tolerance) ประมาณ ± 0.2 มม. ในทางความกวางและความหนา

           5.2.2 เหลกหลอรปรางตางๆ

            สำาหรบวสดพวกนจะถกหลออกมามหลายขนาดและมรปรางแตกตางกนไปหลายอยาง วสดทใชกไดแกเหลกหลอ อลมนมหลอ และเหลกเหนยวหลอ ดงในรปแสดงท 5-1 โดยปกตแลววสดพวกนจะ

ถกผลตออกมาในความยาว 1 เมตร และผใชสามารถทจะนำามาตดแบงใหความยางตามตองการของงานแตละอยาง

            5.2.3 เหลกกลมขนาดเทยงตรงแนนอน

            สำาหรบวสดพวกนจะถกผลตออกมาเปนแทงกลมโดยมรขนาดของเสนผาศนยกลางแตกตางกนหลายขนาด และมความยาว 1 เมตร ซงสวนมากงานพวกนจะถกนำามาใชในการทำาตวกำาหนดตำาแหนง (Locators) ตวหยดชนงาน (Stop) เปนตน

5.2.4 เหลกโครงสรางตาง ๆ

            สำาหรบวสดพวกนจะถกผลตขนมาโดยวธการรด โดยปกตแลวจะถกรดมาใหมความยาวตงแต 500 มม. จนถง 2 เมตร ทำาใหนกออกแบบจกและฟกซเจอรนำาเอามาใชแทนหรอใชคกบวสดทมราคาสงกวาได สำาหรบเหลกโครงสรางนจะมความถกตองเทยงตรงนอยกวาแบบแผนและแบบทอนกลม ซงถาความละเอยดถกตองของงานไมสงเทาไรแลว วสดพวกนกจะมประโยชนสำาหรบการทำางานเปนอยางมาก ดงรปท 5-2

            5.2.5 สวนของลำาตวทหลอเตรยมไว

            สวนของลำาตวทสามารถทำาการหลอเอาไวกอนลวงหนามกจะมรปรางลกษณะดงแสดงในรปท 5-3 ซงจะชวยลดเวลาในการสรางประกอบไดเปนอยางมาก เพราะมสวนลำาตวอยแลว ดงนนจงเสยเวลาเฉพาะการตดตงพวกลดเวลาในการสรางประกอบไดอยางดมาก เพราะมสวนลำาตวอยแลว ดงนนจงเสยเวลาเฉพาะการตดตงพวกตวรองรบ (Supports), ตวกำาหนดตำาแหนง (Locators), ตวยดจบชนงาน (Clamps) และปลอก (Bushing) เทานน

 

5.3 ปลอกนำาทางดอกสวาน

            ปลอกนำาทางดอกสวานนจะถกใชสำาหรบการกำาหนดตำาแหนงและเปนตวนำาทางสำาหรบดอกสวาน, ดอกทำารเรยบ (Reamers), ตวทำาเกลยวใน (Taps) ตวทำาบาเอยงของร(Countersinks) และเครองมออน ๆ ทใชสำาหรบการทำาร สำาหรบรปท 5-4 แสดงคามาตรฐานของปลอกนำาทางดอกสวานทใชกนทว ๆ ไปและปลอกนำาทางนจะถกนำาไปแชแขงและทำาใหมขนาดทละเอยดถกตองแนนอนกอนทจะนำาไปใชงาน

5.4 ชนดของปลอกนำาทางดอกสวาน

            ปลอกนำาทางดอกสวานทนยมใชกนมากทสดคอ ปลอกทสามารถเปลยนใหมได (Renewable Bushing) ปลอกทใชการอดฟต (Press-Fit Bushings) และปลอกทใชตงแนว (Liner Bushings) นอกจากนกยงม Bushing แบบทนำามาใชกบการทำางานเฉพาะอยางดวย รายละเอยดของ Bushing แบบตาง ๆ มดงตอไปน

            5.4.1 ปลอกนำาทางแบบเปลยนได

            สำาหรบปลอกนำาทางแบบนจะถกแบงออกเปน 2 กลมคอ แบบทเลอนได และแบบทตดอยกบท โดยทปลอกนำาทางเหลานจะถกนำามาใชงานกตอเมอปลอกนำาทางจะตองถกเปลยนบอย ๆ ในระหวางทยงการใชงานจกตวนนอย

            5.4.1.1 ปลอกนำาทางแบบเปลยนไดชนดเลอน

            สำาหรบปลอกทสามารถเปลยนใหมได แบบทเลอนไดนจะถกนำามาใชงานกตอเมอตรงตำาแหนงนนมการทำางานมากกวานงอยางขนไป ตวอยางเชนมทงการเจาะร (Drilling) และการทำารเรยบ (Reaming) เปนตน รปท 5-5 แสดงลกษณะของปลอกนำาทางอขนาดหนงตรงตำาแหนงเดมนนกทำาไดงายโดยการหมนปลอกนำาทางตวเดมไปตามเขมนาฬกาแลวยกขนเอาออกจากรนน แลวจงใสปลอกนำาทางตวใหมเขาไปพรอมกบหมนปลอกนำาทางนนไปในแนวทางทวนเขมนาฬกา ดงแสดงในรปท 5-6

5.4.1.2 ปลอกนำาทางแบบเปลยนไดชนดยดกบท

            สำาหรบปลอกทสามารถเปลยนไดแบบทถกยดกบทนจะถกนำามาใชงานในตำาแหนงทมการทำางานเพยงหนงอยางในรปแตละร แตปลอกนำาทางจำานวนหลายอนตองถกตองถกนำามาใหตรงตำาแหนงนนในระหวางทยงใชจกตวนนอยหรอตลอดอายการใชงานของจกนนลกษณะของปลอกนำาทางแบบน ดงแสดงในรปท 5-7 และสำาหรบปลอกนำาทางแบบนกใชดวยกนกบปลอกนำาทางตงแนวเชนกน แตจะถกยดจบใหปลอกนำาทางเหลานอยในตำาแหนงเดมโดยการใชอปกรณทใชในการยดจบทสวนหวของปลอกตวยดจบปลอกนำาทางเหลานจะมลกษณะดงแสดงในรปท 5-8

      5.4.2 ปลอกนำาทางใชการอด

            ปลอกนำาทางแบบทใชการอดใหฟตกบรนจะมแบบทถกยดกบทนจะถกนำามาใชงานในตำาแหนงทมการทำางานเพยงหนงอยางใน

แตละร แตปลอกนำาทางจำานวนหลายอนตองถกนำามาใหตรงตำาแหนงนนในระหวางทยงใชจกตวนนอยหรอตลอดอายการใชงานของจกนนลกษณะของปลอกนำาทางแบบน ดงแสดงในรปท 5-7 และและสำาหรบปลอกนำาทางแบบนกจะใชดวยกนกบปลอกนำาทางตงแนวเชนกน แตจะถกยดจบใหปลอกนำาทางเหลานอยในตำาแหนงเดมโดยกการใชอปกรณทใชในการยดจบทสวนหวของปลอกตวยดจบปลอกนำาทางเหลานจะมลกษณะดงในแสดงรปท 5-8

            5.4.3 ปลอกนำาทางใชตงแนว

            สำาหรบปลอกนำาทางแบบนจะอย 2 ลกษณะคอแบบมหวและไมมหว ดงรปท 5-10 โดยปลอกนำาทางแบบนจะถกอดเขาไปในแผนจก และจะใชจบคกนกบปลอกนำาทางแบบเปลยนไดโดยทปลอกนำาทางแบบนจะถกทำาใหแขง (Hardened) เสยกอนทจะนำาไปใชงานได เพราะความแขงของปลอกนำาทางแบบนจะชวยใหเมอเวลาปลอกนำาทางแบบเปลยนไดแลวกจะยงคงมความเทยงตรงอยเหมอนเดม

       5.4.4 ปลอกนำาทางแบบพเศษ

เปนปลอกนำาทางแบบทจะนำาไปใชกบงานทมลกษณะพเศษเฉพาะอยาง แตกตางจากงานธรรมดาทวไปจงจำาเปนตองใชปลอกนำาทางแบบพเศษน ดงแสดงในรปท 5-11

            5.4.5 ปลอกนำาทางแบบเพลท

            เปนปลอกนำาทางแบบทนำาไปใชตดตงอยในแผนของจกทมความบางโดยทปลอกนำาทางนจะถกอดเขาไปในรและมแหวนลอค (Rock-Ring) ถกตดจงอยดานตรงขาม ดงแสดงในรปท 5-12

            5.4.6 ปลอกนำาทางแบบมรองนำามน

            สำาหรบปลอกนำาทางแบบนจะมการทำารองนำามนเอาไวอยภายใน ซงทำาใหมประโยชนในการใชงานกบงานทมการเจาะตอเนอง และใชความเรวรอบในการเจาะรสง ๆ ลกษณะของปลอกนำาทางแบบน ดงแสดงในรปท 5-13

            5.4.7 ปลอกนำาทางแบบมลาย

            สำาหรบปลอกนำาทางแบบนจะถกนำามาใหมลกษณะรปรางเปนลายทผวนอก ดงแสดงในรปท 5-14 และปลอกนำาทางแบบนสวนมากใชวธหลอมา เชน ทำาจากอปอกซ เรซน (Epoxy Resin) เปนตน สำาหรบบสวนผวนอกของปลอกนำาทางทมลกษณะเปนลายนจะชวยทำาใหปลอกนำาทางตดแนนเปนอยางด และปองกนการเลอนหลดออกจากแผนของจกดวย นอกจากนปลอกนำาทางแบบนยงสามารถทจะอดเขาไปในรของวสดทออนได เชน ไม หรอ กระดานอด เปนตน

              5.4.8 ปลอกนำาทางแบบตอยาว

            สำาหรบปลอกนำาทางแบบนจะถกนำามาใชในเมอปลอกนำาทางแบบทว ๆ ไปมความยาวไมพอทจะรองรบหรอเปนตวนำาใหดอกสวานหรอเครองมออน ๆ ได ลกษณะของปลอกนำาทางแบบน ดงแสดงรปในรป 5-15 และขนาดมาตรฐานของปลอกนำาทางแบบนจะมขนาดถง 175 มม.          

            5.4.9 ปลอกนำาทางคารไบด

            เปนปลอกนำาทางทถกผลตขนมาเพอใชกบงานทตองการจะผลตดวยอตราเรวสง ซงถงแมจะมราคาสงขน แตกคมคากบการใชงาน และยงทนทานตอการสกหลอดวย

5.5 การตดตงปลอกนำาทางดวยสวาน

            ความฟต (Fit) ทถกตองของปลอกนำาทางเปนสาวนทสำาคญอยางมากสำาหรบการทำางานจก ซงถาการตดตงของปลอกนำาทางไมถกตองกจะทำาใหมนหลดออกในระหวางการทำางาน หรทำาเครองมอเกดการแตกเสยหายขนได สำาหรบวธการตดตงปลอกนำาทางเหลานใหถกตองนนมวธดงแสดงในรปท 5-16

            ขนาดทถกตองของรทจะใสปลอกนำาทางลงไป รวมทงความกลมของรนนจำาเปนอยางยงทจะทำาใหไดขนาดตามทระบหรออกแบบไว ซงจะเปนการชวยใหปลอกนำาทางมความฟตพอดทตองการ

5.6 แผนของจก

            แผนของจกเปนสวนหนงของจกเจาะร ซงจะถกตดตงปลอกนำาทาง ปกตแลวความหนาของแผนของจกจะขนอยกบขนาดของปลอกนำาทางทใช และตามกฎแลวปลอกนำาทางนจะตองมความยาวเพยงพอทจะรบและเปนตวนำาใหเครองมอตด เชน ดอกสวาน ดอกควานรเรยบทำางานไดอยางถกตอง ซงจะใชขนาดประมาณหนงถงสองเทาของขนาด

เสนผาศนยกลางของเครองมอตด ทงนเพอปองกนไมใหมความผดพลาดเกดขน ดงแสดงในรปท 5-17 และความหนาของปลอกนำาทางจะตองสามารถทจะตอแรงทเกดจากการตดไดเปนอยางด และรกษาความเทยงตรงของเครองมอไวเปนอยางดเชนกน

5.7 ชองวางทเผอไวสำาหรบปลอกนำาทาง

            เพอทจะใหไดผลดจากการทำางานมากทสดจะตองไมทำาใหสวนปลายสดของปลอกนำาทางสมผสกบชนงานควรจะทำาใหมชองวางระหวางปลอกนำาทางกบชนงานประมาณหนงเทาถงหนงเทาครงของขนาดเสนผาศนยกลางของเครองมอตด เพอเปนชองวางสำาหรบเศษโลหะใหคายออกไดอยางสะดวก ดงแสดงในรปท 5-18 

            สำาหรบในบางกรณกมขอยกเวนจากทกลาวมาแลว ดงเชนเมอตองการงานทมความละเอยดเทยงตรงสงหรอตองการความละเอยดเทยงตรงในการทำางานครงทสองทตำาแหนงเดยวกน และเมอชนงานมความละเอยดหรอเปนสวนโคง ดงแสดงในรปท 5-19 การเวนชองวางของปลอกนำาทางใหถกตองนเปนสวนสำาคญอยางหนงในจกทว ๆ ไปเพราะถาชองวางระหวางปลอกนำาทางกบชนงานแคบเกนไปกจะทำาใหปลอกนำาทางสกหรอเรวไป เนองจากปลอกนำาทางเกดการเสยดสกบโลหะ (Chip) มากไป แตถาเวนชองหางมากเกนไปจะทำาใหงานทไดไมเทยงตรงเทาทตองการ

5.8 ชองวางทเผอไวสำาหรบการเกบครบ

            ในการตดตงปลอกนำาทางนนมสงสำาคญอยางหนงทจะตองจำาไววาจะตองมชองวางทเผอไวสำาหรบการเกดครบ (Burr

Clearance) สำาหรบครบนกคอครบเลก ๆ ทเกดขนมาภายหลงการเจาะร ซงจะมอย 2 ลกษณะคอ Primary Burr (ครบเรมแรก) และ Secondary Burr (ครบครงหลง) ดงแสดงในรปท 5-20 สำาหรบครบเรมแรกนนจะเกดขนกบชนงานตรงดานทอยตรงกนขามกบปลอกนำาทาง สวนครบหลงนนจะเกดขนตรงจดทดอกสวานผานชนงานลงไปซงนกออกแบบจำาเปนทจะตองพจารณาใหมชองวางสำาหรบครบเหลานดวย

            นอกจากนยงมปญหาบางอยางทนกออกแบบจกและฟกซเจอรจะตองพบอยเสมอในการตดตงปลอกนำาทางดงเชน รทอยใกลชดกนมาก ซงในกรณนเราอาจใชปลอกนำาทางทมขนาดบาง ๆ ได ดงแสดงในรปท 5-21        หรออาจใชปลอกนำาทางตามขนาดมาตรฐาน แตเจยรนยใหดานหนงเปนแผนเรยบ และใหปลอกนำาทางทงสองอยชดตดกนเลย ดงแสดงในรปท 5-22 หรอเมอมความจำาเปนตองใชทงการเจาะรและใชรเมอรกอาจจะใชปลอกนำาทางทสามารถเปลยนจากรหนงไปยงอกร

หนงได ดงแสดงในรปท 5-23

5.9 แทงตงระยะ

            การตงหรอหาระยะของเครองมอตดสำาหรบฟกซเจอรจะมวธทแตกตางจากจก เพราะวาฟกซเจอรนนจะใช Set Block (แทงตงระยะ) กบ Feeler Gauges (เกจวดชองวาง) เปนเครองมอสำาหรบตงหรอหาระยะหางระหวางชนงานกบเครองมอตด สำาหรบการทำางานดวยวธตาง ๆ เชน การวด (Milling) การกลง (Turning) และการเจยรนย (Grinding) เปนตน

            แทงตงระยะหรอทเรารจกกนในนามเซทอพเกจ จะถกตดตงอยในฟกซเจอร โดยทผวหนาของแทงตงระยะทใชเปนสวนทอางองจะมรปลกษณะอยางไรนนกขนอยกบการทำางานวาใชวธการแบบใด

            สวนการใชเกจวดชองวาง (Feeler Gauges) นนกเพอใหเกดความถกตองแนนอน อกทงยงปองกนการเสยหายหรอการสกหรอของผวหนาของแทงตงระยะขณะทกำาลงทำาการตงระยะของเครองมอตดดวย สำาหรบแทงตงระยะทนยมใชกนทว ๆไปจะมรปลางลกษณะ ดงแสดงในรปท 5-24

            มจดหนงทควรจะรเมอทำาการออกแบบตดตงแทงตงระยะกคอ การเวนชองวางเผอไวสำาหรบเกจวดชองวางนอกจากนแทงตงระยะจะตองมความหนามากพอทจะไมเกดการโคงงอหรอบดไปจากตำาแหนงเดมในระหวางการใชงาน ถาแทงตงระยะมความหนาระหวาง 1.5 มม. และ 3 มม. หรอหนากวานกจะชวยปองกนไมใหเกดการแอนโคงไดอกทงยงทำาใหมความสะอาดและงายตอการตดตงบนฟกซเจอรนน ๆ ดวย

5.10 อปกรณสำาหรบยดงาน

            อปกรณสำาหรบยดงานใหตดแนนเขาดวยกนจะมอยหลายชนดทใชสำาหรบในการทำาจกและฟกซเจอร เชน สกร (Screws), นอต หรอแปนเกลยว (Nuts), สลกเกลยว (Bolts), สลก(Pins) มจดหนงทควรจะจำาไวกคอในการออกแบบจกและฟกซเจอรควรทจะใชอปกรณทเปนมารตฐาน เพราะถาใชอปกรณพเศษหรอเฉพาะอยางแลวจะทำาใหเสยคาใชจายสงไมคมคากนผลดทไดเพยงเลกนอย สำาหรบอปกรณทใชสำาหรบยดงานทนยมใชกนทว ๆ ไปมดงตอไปน

            5.10.1 สกรหวรปหมวก

            ในการทำาจกและฟกซเจอรนยมใชสกรแบบ Socket-Head Cap Screws (สกรหวจมหกเหลยม) มากทสดเพราะวาสกรแบบนใหแรงในการยดจบมาก อกทงยงงายตอการตดตงและไมจำาเปนตองใชเนอทมากดวย ดงรปท 5-25 เปนลกษณะของสกรหวรปหมวกและยงมอกหลายชนด ดงแสดงในรปท 5-26 ซงสกรพวกนจะมประโยชนมากเพราะใชไดงายและเปนแบบทลอคดวยตวเอง (Self-Locking)    5.10.2 สกรสำาหรบตงระยะ

            เปนสกรอกแบบหนงทนยมใชกนมากในการทำาจกและฟกซเจอร สำาหรบสกรตงระยะทเปนมาตรฐานถกผลตออกมามหลายขนาด และทปลายจะมหลาย ๆ แบบ ดงแสดงในรปท 5-27 และ 5-28 

5.10.3 สกรแบบมเกลยวสอดใส

            สำาหรบสกรแบบนมลกษณะ ดงแสดงในรปท 5-29 โดยจะถกใชทำาเปนเกลยวได เชน อปอกซ เรซน (Epoxy Resin) หรอ อลมนมออน เปนตน และสกรแบบนยงใชไดกบวสดอน ๆ ทมการสกหรอเนองจากการใชงานหนกและถกใชเปนเวลานาน 

5.10.4 แปนเกลยวและแหวนรอง

            ในทองตลาดทว ๆ ไปจะมแปนเกลยวและแหวนรองผลตออกมาขายหลายชนด หลายๆ แบบ ทำาใหสะดวกสำาหรบนกออกแบบ จกและฟกซเจอรจะเลอกใชไดอยางสะดวกสำาหรบแบบทนยมใชกนมากทสด ดงแสดงในรปท 5-30

5.10.5 สลกเกลยวและแปนเกลยว

สลกและแปนเกลยวสำาหรบใชงานพเศษเฉพาะอยางในงานดานการผลตจกและฟกซเจอรนนปกตแลวการออกแบบตาง ๆ จะพจรณาจากสงทเปนมาตรฐานทว ๆ ไป แตกมบางครงบางคราวจำาเปนทจะตองใชสงทพเศษออกไปจากมาตรฐาน เชน แบบตวท แบบสลอต และสตด ซงสวนมากมกจะถกใชงานในการยดจกและฟกซเจอรใหตดแนนกบฐานของเครองจกร และไดถกผลตมาใชงานหลาย ๆ ขนาด เพอใชไดกบเครองจกรนน ๆ ลกษณะของสลกเกลยวและแปนเกลยวสำาหรบงานดงกลาว ดงแสดงในรปท 5-31

5.10.6 วงแหวนกกงาน

อปกรณยดงานอกแบบหนงซงสามารถทจะลดเวลาทำางานลงไดกคอ วงแหวนกกงาน (Retaining Ring) และวงแหวนทนำามาใชใหเปนประโยชนเหลานมอย 2 แบบคอ แบบภายใน และแบบภายนอก ดงแสดงในรปท 5-32

5.10.7 ลมแบบสามารถเปลยนได

สำาหรบแบบนเปนสงททำาขนมาพเศษซงสามารถจะประหยดเวลาในการทำางานไปไดมาก โดยทลมนจะถกใชเปนตวกำาหนดตำาแหนงทแนนอนของฟกซเจอรนน ๆ คอตวลมจะถกใสอยในรองตวท ของฐานทรองรบเครองมอนน ๆ และตวลมจะตดกบฟกซเจอรโดยใชสกรรปหวหมวก ดงแสดงในรปท 5-33 ทำาใหสามารถดดแปลงลมเปนตามทตองการได สวนรปท 5-34 เปนการใชลมแบบทเปลยนไดอกแบบหนง โดยลมแบบนตองการเพยงร 2 ร ทผานการเจาะและควานเรยบดวยรม

เมอรมาแลว และการตดตงลมภายในรปนนกใช Allen Wrench (ประแจตวแอล) ทำาการขดลอคใหแนนตรงตำาแหนงนน ๆ

5.10.8 สลกเดอยของจก

โดยปกตแลวสลกเดอย (Dowel Pins) จะถกใชคกบสกรเพอชวยใหงานแตละชนอยในตำาแหนงตรงกนไมวาจะถอดชนสวนของจกหรอฟกซเจอรออกแลวนำามาประกอบใหมอกกครงกตาม สำาหรบสลกเดอยนจะมอย 5 แบบคอ แบบตรง (Plain), แบบมมเอยง (Tapered), แบบใชดงขน (Pull), แบบมรอง (Grooved) และ แบบสปรง (Spring) ดงแสดงในรปท 5-35 สำาหรบสลกเดอยแบบมมเอยงบางทกมเกลยวอยทกมเกลยวอยทปลายขางหนงเพอชวยใหความสะดวกในการตดตงและถอดออก ดงแสดงในรปท 5-36

สำาหรบสลกเดอยแบบใชดงนจะถกใชงานเมอรทจะใสสลกเดอนรทไมทะลดลอด ซงมอย 2 แบบ ดงแสดงในรปท 5-37 ซงเปน สลกเดอยใชดงแบบตรง (Strainght Pull-Dowel

สวนในรปท 5-38 เปนสลกเดอยใชดงแบบมมเอยง (Tapered Pull-Dowel) ตามรปจะมทง

วธการใสสลกเดอยและถอกสลกเดอย ดงคำาอธบายตอไปน (ขอ 1-3 เปนการใส สวน 4-7 เปนการถอด)

1.       ใส Sleeve (ปลอก) เขาไปในรของงานเพอใชสำาหรบตงแนวตรง สำาหรบสลกเดอย

2.       ใสสลกเดอยแบบมมเอยงลงไปในปลอก

3.       ใชคอนตสลกเดอยเบา ๆ จนกระทงสลกเดอยเขาไปอยในตำาแหนงในปลอกตามตองการ

4.       ใชสกรแปวเกลยวสำาหรบดงขนเกลยวใหเขากบเกลยวของสลกเดอยเขากบเกลยวของสลกเดอยทโผลมานดหนอย

5.       ทำาการขนสกรจนกระทงสลกเกลยวหลดออกมา

6.       ใชเครองดงปลอกซงมตะขอทปลายทำาการใสเขาไปในรนน และเกยวทฐานของปลอก

7.       ดงปลอกใหหลดออกมา

สวนสลกเดอยแบบตรง แบบสปรง และแบบมรองขะเปนแบบทใชงานทว ๆ ไปความแตกตางของทง 3 แบบนขนอยกบลกษณะการใชงานวาจะใชกบงานวาจะใชกบงานทละเอยดเทยงตรงมากนอยแคไหน ถาใชสลกแบบตรงจะตองมรทเทยงตรงและตองผานการควานรเรยบรอย (Reamer) มาดวย สำาหรบในการตดตงสลกเดอยแบบน แตถาจะใชสลกเดอยแบบสปรงหรอแบบมรองแลวกไมจำาเปนจะตองใชรทผานการควานรเรยบมา ซงจะชวยใหประหยดเวลาและคาใชจาย

สำาหรบสลกของจกจะถกใชงานสำาหรบยดจบเครองหรอของจกและฟกซเจอร ตงแตสองชนขนไปใหอยในแนวเดยวกนตลอด โดยปกตแลวสลกของจกจะมรปรางแบบตวท (T)หรอตวแอล (L) หรอแบบทลอคดวยตวเอง ดงแสดงในรปท 5-39 และเมอสลกของจกตองถกเอาออกจากตำาแหนงของมนบอย ๆ กควรจะมสายเคเบลเลก ๆ ผกสลกของจกใหตดไวกบตวของเครองมอดวย ดงแสดงในรปท 5-40

บทท   7

ก�รพฒน�ขนเรมแรกกอนก�รออกแบบ

          ความคดของการออกแบบจกและฟกเจอรทงหมดจะเรมตนมาจากจนตนาการของนกออกแบบจกและฟกเจอรการววางแผนงานและการคานควาวจยกจะไดมาจากการเปลยนแปลงความคดเหลานนมาสการปฏบต ให เปนรปรางตอไป

ขนตนของการออกแบบจกและฟกเจอรกคอการพจารณขอมลความสมพนธเกยวของกบทงหมด

แบบของชนสวนและการวางแผนการผลตจะตองถกการศกษาอยางละเอยดรอบคอบเพอหาความตองการหรอจดประสงคทแนนอนของจกหรอฟกเจอรนนๆ

7.1 ขนาดและรปรางทงหมดของชนสวน

       นกอออกแบบจกและฟกเจอร จะตองพจารณาขนาดและรปรางของชนงานวาเปนอยางไรและจะทำา

จกหรอฟกเจอรใหสมพนธเหมาสมกบชนงานอยางไร ดงตวอยางตอไปน  รปท 7.1 

รปท 7.1 แสดงตวอยางของชนงาน

7.2 ชนดและสภาวะวสด

          ชนดและสภาวะตางๆของวสดทจะนำามาใชใหชนงานทถกกระทำามกจะมผลกระทบโดย ตรงตอการทำาจกหรอฟกเจอร ชนงานทเปนพวกวสดออนๆ เชน อลมเนยม แมกนเซยม หรอพลาสตก จะทำาใหมการตดทงายและรวดเรวมากกวาวสดทมความแขงมากกวา ซงถาแรงทใชตดลงแลวจกหรอฟกเจอรกอาจจะถกออกแบบใหเบาขนและมความแขงแกรงลดนอยลงไปได

 7.3 ชนดของเครองจกรในการทำางาน

      เครองจกรทใชในการทำางานจะเปนตวกำาหนดใหวาควรจะทำาจกหรอฟกเจอรขนมาในลกษณะ

ใดจกหรอฟกเจอรสามารถทจะถกนำาขนมาเพอใหใชกบการทำางานหลายๆ อยางได ดงเชน จดเจาะร และฟกเจอรในเครองกดดงแสดงในรปท 7.2

รปท7-2 เครองมอทไดในการเจาะและการกด

7.4 ระดบความตองการความละเอยดถกตอง

ความละเอยดถกตองจะตองมผลกระทบตอการออกแบบคอ ปกตทมผลความเทยงตรงของจกหรอ ฟกเจอรคอความผดพลาดทยอมรบได ( Tool Tolerance ) ตามกฎทวๆไป ความผดพลาดเครอมอทยอมรบไดจะเทากบ 20 – 50 % ของความผดพลาดทยอมไดของชนงาน ระดบความตองการความละเอยดถกตองกตองพจารณาความผดพลาดทยอมรบได ดงรป 7.3

7.5 จำานวนของชนงานทจะทำา

 จำานวนของชนงานทจะทำาขนมานนจะเปนตวกำาหนดโดยตรงวาจะสรางจกหรอฟกเจอรใหดเพยงไร ดงตวอยางเชน ตองการผลตชน

งาน 15,000 ชน โดยใชจก ดงนนจกทจะถกสรางขนมานจะตองมรคาไมสงมากเกนไปกวาราคาตนทนทจะผลตชนงานโดยทำาใหปนแบบงาย และมราคาสงสดเทาทจะทำาไดแตถาในการผลตชนงานถง 150,000 ชน โดยใชจกแบบเดยวกน จกทใชในการผลตนจะตองเสยคาใชจายในการทำาสงขน เพราะจะตองถกสรางใหมความทนทานสงและความละเอยดถกตองมากปนพเศษเพราะจะตองผลตงานถง 150,000 ชนอกทงชนสวนบางชนสวนจะตองถกออกแบบใหสามรถปรบเปลยนไดเมอสกหรอในระหวางการใชงาน

7.6 ผวหนาของการกำาหนดตำาแหนงและการจบยด

แบบดรอองของชนงานตองถกศกษาอยางดเพอทจะหาสวนผวของหนาทดทสดทจะทำาการกำาหนดตำาแหนงและทำาการยดจบชนงานซงจะพจารณาเรยงตามลำาดบความสำาคญดงน

1.  รของชนงาน

2. ผวหนาสองดานทผานการตกแตงมาแลว และทำามมตงฉากกน

3. ผวหนาหนงดานทผานการตกแตงมาแลวกบผวหนาอกดานหนงทยงไมตกแตงและทำามมตงฉากกน

4. ผวหนาสองดานทยงไมไดตกแตง

7.7 ชนดและขนาดของเครองจกร

ขบวนการในการวางแผนงานตางๆ ปกตแลวจะเลอกเรองจกรสำาหรบการทำางานแตละอยาง นกออกแบบจกหรอฟกเจอรจะตองทำางาน

สมพนธกบวศวกรปฏบตการกอนทจะทำาการออกแบบ ทงนเพอใหทราบถงชนดและขนาดของเครองเสยกอน ดงตวอยางเชน เมอตองการเจาะรชนงานโดยมจกเจาะร ควรจะเลอกใชเครองเจาะในการทำางานแตถาตองการใหงานมความถกตองพอสมควรกควนใชเครองกดตง (Vertical Milling) หรอเครองควาน (Jig Borer )

7.2  การออกแบบเกยวของกบมนษย

กอนทจะทำาการออกแบบในขนสดทาย นกออกแบบจกหรอฟกเจอรจะตองพจารณาถงปจจยตางๆ ทเกยวกบคนซงจะสมพนธกบการทำางานของจกหรอฟกเจอรนนๆ ผทจะคมเครองตงเครอง และตรวจสอบจกหรอฟกเจอร ทงหมดนจะเกยวของกบการออกแบบและการทำางานของจกหรอฟกเจอร ดงรายละเอยดตอไปน

7.2.1  ความสามารถของมนษย

ความสามารถของคนเรานมกจะไมมขดจำากดเปนสวนมากนกออกแบบจกและฟกเจอรจะตองคำานงถงขดจำากดความสามารถของมนษยอยเสมอในการออกแบบจกและฟกเจอรและตามรายการตอไปนเปนจดทจะตองจำาไวเสมอเมอจะทำาการออกแบบจกและฟกเจอร

7.2.1.1 การทำางานของจกหรอฟกเจอร เปนแบบราบเรยบและเปนจงหวะใชหรอไม

7.2.1.2 มอทงสองสามารถถกใชงานในเวลาเดยวกนไดหรอไม

7.2.1.3 มอทงสองสามารถเรมและหยดพรอมกนใชหรอไม

7.2.1.4 มความจำาเปนเพยงเลกนอยในการเคลอนไหวเพอใหเกดความเหนอยลานอยทสดใชหรอไม

7.2.1.5 สามารถใชเทาแทนมอหรอแขนทเกดความเหนอยลาไดหรอไม

7.2.1.6 การควบคมทงหมดและการยดจบจะตดตงอยในททงายตอการเขาถงผควบคมหรอไม

7.2.2 การออกแบบทเกยวของกบการกบความปลอดภย

ในการออกแบบจกและฟกเจอรเมอไรกตามจะตองพจารณากอนเสมอกคอเรองของความปลอดภยจะไมมประโยชนอะไรเลยสำาหรบการทำางานอยางรวดเรวหรอประหยดเงนไดอยางมาก ถาการทำางานไมมความปลอดภย ความปลอดภยในการทำางานจะตองถกวางแผนในทกๆจดของการออกแบบ

7.3 การทำางานทเตรยมการมากอน

สำาหรบหวขอนจะใกลเคยงกนมากกบลำาดบขนตอนการทำางาน ( Sequence Of Operations ) นกแบบจกหรอฟกเจอรจะตองรวาการทำางานอะไรจะตองทำาเปนลำาดบกอนหลงในการออกแบบ ในตวทกำาหนดตำาแหนงและตวยดจบสามารถทจะถกกำาหนดวาอยตำาแหนงใดทำาใหเปนผลดตอการทจะทำาการตกแตงผวหนาใหถกตองซงสงนจะมความสำาคญเมอมผรวมการออกแบบหลายคนทำาการออกแบบสำาหรบชนงานชนเดยวกน

7.4 การพฒนาและเลอกใชการทำาเครองมอ

ปญหาทอยางของการออกแบบจกและฟกเจอรสวนมากแลวจะมกไมมขดจำากดวาจะสามารถแกไขใหสำาเรจลลวงไปได นกออกแบบจกและฟกเจอรจะตองหาวธการใดวธการหนงซงเรวทสดประหยดทสด และมความเทยงตรงทสด เมอมการพฒนาปรบปรงและเลอกใชวธการทำาเครองมอนกออกแบบจกและฟกเจอรกยงคงคดถงความเรว ความเทยงตรงและความประหยดอยตลอดเวลา มบอยครงในการออกแบบจะเลอกใชการทำางานทมรวมความคดเขาดวยกน ซงจะใหผลดมากกวาการทำางานเพยงวธการเดยว

บทท  9

ชนดและก�รใชง�นของจกและฟกซเจอรแบบพเศษ

9.1 บทนำา

        ในบททกลาวมาแลวนนจะเปนการกลาวถงจกและฟกซเจอรซงมแบบฟอรมเปนพนฐานธรรมดา ๆแตในบทท 9 นจะกลาวครอบคลมถงสวนทยงยากมากยงขน อนไดแกจกและฟ กเจอรแบบโมดลาร(Modular toolings) ฟกซเจอรงานเชอม (Welding Fixture) เครองจกรระบบเอนซ (Numerically Controlled Machines) และฟกซเจอรสำาหรบตรวจสอบซงปจจบนนสงเหลานกำาลงเปนทนยมใชอยางมากในโรงงานอตสาหกรรม

9.2 จกและฟ กเจอรแบบโมดลาร

       จกและฟ กเจอรแบบโมดลารหรอแบบชดสรางประกอบนเปนสงททำาใหการออกแบบจกและฟกซเจอรเปนไปดวยความรวดเรวมาก หรอกลาวอกอยางหนงกคอเปนการลดเวลาทตองการในการออกแบบและลด

เวลาในการกอสรางจกและฟ กเจอรแบบพเศษอกดวย สำาหรบสวนประกอบหรอชดของแบบโมดลารนสามารถทจะนำามาใชทำาจกและฟ กเจอรไดมากมาย นนกคอ จกและฟ กเจอรแบบโมดลารนนอกจากจะชวยประหยดคาใชจายแลว ยงมความคลองตวในการใชงานอกอยางมาก

9.2.1 การสรางประกอบจกและฟ กเจอรแบบโมดลาร

             ในชดของแบบโมดลารนจะประกอบไปดวยชนสวนทเปนมาตรฐานและสวนพเศษเปนชด ๆ อนไดแกแผนฐาน (Base Plates) ปลอกนำา (Bushings) แผนกำาหนดตำาเหนง(Locator straps) ตวกำาหนดชองวาง (Spacers) ตวจบยด (Clamps) สลกเกลยว (Bolts) และสกร (Screws) ดงรปท 9-1

รปท 9-1 อปกรณตางๆ ของแบบโมดลาร

สำาหรบชนสวนเหลานสามารถทสบเปลยนแทนกนได (Interchangeable) โดยถกทำาใหมคาความผดพลาดทยอมได (Tolerance) เทากบ +_0.01 สวนประกอบตางๆ เหลาสามารถทนำามาประกอบดวยกนไดอยางงายดาย และแปรเปลยนฟอรมไดหลายแบบใหไชกนไดชนงานแตละชนด

            เมอทำาการสรางประกอบประกอบจกหรอฟ กเจอรแบบโมดลารขนแรกกคอ การเลอกแผนฐาน (Base Plate) ซงจะตองใหญเพยงพอทจะรบชนงานและสวนประกอบอนๆ  ไดอยางสบาย  ขนตอไปนนผททำาจกหรอฟ กเจอรนกจะตองทำาการเลอกชนสวนตางๆ ของแบบโมดลาร ซงจะทำาการกำาหนดตำาแหนงและรองรบชนงาน เสรจแลวจงประกอบตวกำาหนดตำาแหนง(Locators) และตวรองรบชนงาน (Support) เขากบ      แผนฐาน สำาหรบขนสดทายกคอการประกอบชนสวนพเศษ เชน ปลอกนำาทาง หรอตวยดชนงานใหถกตองกบตำาแหนงของชนงาน ซงชนสวนทงหมดกจะถกยดไวตามตำาแหนงทตองการ

       มวธการอยหลายวธทจะทำาการสรางประกอบแบบโมดลารนใหไดเปนจกหรอฟ กเจอรตามตองการ ดงน

สรางประกอบโดยการใชชนงานจรงๆ

สรางประกอบโดยการใชชนงานจำาลอง

สรางประกอบโดยการใชรายละเอยดจากขนาดโดยไมใชชนงานใดๆ

         ตามวธการดงกลาวมาแลวน วธการสรงประกอบทนบวาเทยงตรงสงทสดกคอ การสรางประกอบโดยใชชนงานจรงๆ แตถาหากวางานนเพงเรมทำาเปนครงแรกหรออยในขนการทดลองโดยทยงไมมการทำาชนงานจรงๆ ขนมาเลย กอาจจะทำาเปนชนงานจำาลองของจรงโดยการใชไมหรอวสดอยางอนทสามารถใชทำาได แตถาไมมทงชนงานจรงและชนงานจำาลอง การสรางประกอบฟกซเจอรกอาจทำาไดโดยการตดตงชนสวนประกอบตางๆ โดยดขนาดตางๆ จากแบบดรอองของชนสวน

            การใชงานของชดสรางประกอบจกและฟ กเจอรแบบโมดลาร สวนมากแลวมกจะไมมขดจำากด แตบางครงกมงานบางอยางซงตองการ

ใชตวกำาหนดตำาแหนงหรอชนสวนอยางอนทไมมอยในชดของมน เมอมเหตการณเชนนเกดขนชนสวนนนๆ กสามารถทจะถกทำาขนมาเพอใหนำามาใชงานตามความตองการและตดตงบนจกหรอฟ กเจอรนนๆแตวาการทำาชนสวนขนเปนพเศษนควรจะหลกเลยงไมใหเกดมขนมา

              จกหรอฟ กเจอรแบบโมดลารเมอถกสรางประกอบขนมากจะถกนำาไปผลตชนงานตามรายละเอยดทตองการเมอการทำางานนไดเสรจสนสมบรณแลว จกหรอฟ กเจอรนกจะถกนำาไปเกบไวในทเดมของมน ดงนน ชนสวนตางๆเหลานกสามารถทจะถกใชทำาจกหรอฟ กเจอรอนๆไดอก

              การจดบนทกขอมลเกยวกบจกและฟ กเจอรสำาหรบแบบโมดลารแตละอยางนจะมความสำาคญอยางมากหลงจากทจกหรอฟ กเจอรนถกสรางประกอบขนมาเรยบรอยแลว

9.2.2 ขอดของจกและฟ กเจอรแบบโมดลาร

              ชนสวนประกอบของจกและฟ กเจอรแบบโมดลารใหผลดอยางกวางขวาง ซงทสำาคญไดแก ชวยประหยดคาใชจายในการสรางจกและฟ กเจอรแบบพเศษไดอยางมาก แมวาคาใชจายเรมแรกของแบบโมดลารจะสงกวาเลกนอย แตสามารถทจะประหยดคาใชจายไดเปนอยางมาก

              ขอดทสำาคญรองลงมาของการใชแบบโมดลารนกคอการชวยลดเวลาในการสรางไดเปนอยางมาก คอสามารถประหยดไดถง 80% หรอมากกวาเมอเปรยบเทยบกบเวลาทใชในการสรางจกหรอฟ กเจอรแบบธรรมดาทวๆไปหรอกลาวไดวาชวโมงททำาจกหรอฟ กเจอรแบบโมดลารนเทากบหกชวโมงของเวลาททำาจกหรอฟ กเจอรทวๆไป

              ความสามารถในการนำากลบมาใชงานไดอก ปนขอดอกอยางหนงของแบบโมดลารน หลกจากทจกหรอฟ กเจอรแบบโมดลารนถกสรางขนเละเมอนำาไปใชงานเรยบรอยแลวสามารถทจะนำามาถอดเอาชนสวนตางๆ ออกมาเกบไวได เพอสำาหรบทำาจกหรอฟ กเจอรอนๆ ตอไป

              ขอดอกอยางหนงคอความคลองตวเมอนำาไปใชงานไดหลายลกษณ สวนมากแลวจกและฟ กเจอรใดๆ  กตามสามารถทจะใชสรางประกอบของแบบโมดลารนได และแบบโมดลารนยงชวยแกปญหาฉพาะหนาโดยการถกใชงานทดแทนจกหรอฟ กเจอรแบบธรรมดาในระยะสน กอนหนาทจกหรอฟ กเจอรอนสรางไดลำาบากจะถกสรางขนมาใชงาน นอกจากนจกและฟ กเจอรแบบ

  9.3 จกและฟ กเจอรสำาหรบงานเชอม

             การเชอมเปนวธการหนงทมประสทธภาพสงทสดและประหยดทสดทใชในการประสานโลหะใหตดกนโดยเหตผลนงานการเชอมจงเปนวธการประกอบเรมแรกทถกใชกนในโรงงานอตสาหกรรมทวไป ถงแมวาปรมาณความรอนจำานวนมากตองถกใชงานในงานเชอม อกทงการบดตวกเปนปญหาอยางหนง ดงนนการใชจกฟ กเจอรจงเปนสงสำาคญในการทจะลดหรอขจดปญหาทเกดขนมานใหนอยลงหรอหมดปญหาไปในการผลตทตองมงานเชอมเขามเกยวของ

          สำาหรบคำาวาจกและฟ กเจอรเมอใชกบงานเชอมนจะมความหมายแตกตางไปจากจกและฟ กเจอรทใชกบเครองกลจกทใชสำาหรบงานเชอมคอเครองมอทใชจบยดชนงานแบบตายตว(A Fixed Position

Tool) สวนคำาวาฟ กเจอรกหมายถงเครองมอททำาขนมาใหสามารถหมนไดรอบทงแกนนอนและแกนตง

9.3.1 ชนดของจกและฟกซเจอรงานเชอม

จกและฟ กเจอรทใชในงานเชอมสามารถทจะแบงออกไดเปน 3 ชนดคอ

- การเชอมตรงปนจด

- การเชอม

- การยดจบ

9.3.1.1 จกและฟ กเจอรสำาหรบงานเชอมตรงเปนจด

            จกและฟ กเจอรชนดนใชสำาหรบการยดจบชนงานทจะนำามาประกอบกน โดยทำาการเชอมตรงบนชนงานเปนจดๆ เพอปองกนไมไหชนงานเกดการโคงงอหรอบดในระหวางการเชอม หลกจากทชนงานถกประกอบโดยการเชอมตรงเปนจดๆ แลวกถอดออกจากจกหรอฟ กเจอรเพอนำามาทำาการเชอมใหสมบรณตอไปโดยอาจไมใชหรอใชจกหรอฟ กเจอรสำาหรบการยดจบในการจบชนงานนน

9.3.1.2 จกและฟ กเจอรสำาหรบงานเชอม

              จะถกใชสำาหรบการยดจบชนงานทจะนำามาประกอบกนในตำาแหนงทจะทำาการเชอมประสานใหตดกนอยางสมบรณ สำาหรบจกหรอฟ กเจอรสำาหรบงานเชอมนปกตแลวจะถกสรางขนมาใหมความแขงแรงกวาจกและฟ กเจอรสำาหรบงานเชอมตรงเปนจดเพอปองแรงทเกดขนเนองจากความรอนบนชนงาน

9.3.1.3 จกและฟ กเจอรสำาหรบการยดจบ

            จะถกใชสำาหรบงานจบยดเพอทำาการเชอมใหสมบรณโดยงานนจะผานการเชอมตรงเปนจดๆมาแลว ซงจกและฟ กเจอรชนดนตองมความแขงแรงมนคงเพอปองกนไมใหงานเกดการบดหรอโคงงอ

9.3.2 การกำาหนดตำาแหนงและการยดจบชงาน

         หลกการพนฐานสำาหรบการกำาหนดตำาแหนงและการจดยดชนงานนทใชสำาหรบการทำางานบนเครองจกรกลกสามารถนำาไปใชกบงานเชอมไดเชนกน โดยทระดบความถกตองเทยงตรงสำาหรบงานเชอมนจะลดนอยลงไปบาง แตชนงานของงานทจะนำามาประกอบกนกจะตองยงคงถกจบยดและอยในตำาแหนงทใหความสมพนธถกตองอยดวย

รปท 9-8  ฟกเจอรงานเชอมแบบหมนได

      สำาหรบตวจบยดชนงานทใชไดอยางสะดวกสบายและการณปรบตวใหเขากบสถานการณไดอยางดทสดสำาหรบการทำางานดานการเชอมคอ แบบทอกเกล (Toggle-Style Clamp)

รปท9-9 ทอกเกลแบบมาตรฐาน

9.3.3 การพจารณาขนพนฐานของการออกแบบ

          นอกจากการกำาหนดตำาแหนงและการจบยดชนงานแลว นกออกแบบจกฟ กเจอรยงตองพจารณาแฟคเตอรอนๆ อกหลายอยางกอนทจกหรอฟ กเจอรสำาหรบงานเชอมจะสามารถถกออกแบบมาได

          การกระจายตวของความรอน (Heat Dissipation) เปนขอพจารณาทสำาคญอยางหนงของจกและฟ กเจอรสำาหรบงานเชอมมอยหลายวธทถกนำามาใชเพอชวยใหความรอนทเกดขนนจะอยในพนทของการเชอมเทานน สำาหรบแฟคเตอรแรกซงจะเปนตวกำาหนดปรมาณความรอนทตองการคอ โลหะทจะนำามาเชอมตอกนเมอโลหะตางๆ เชน เหลกเหนยว และโลหะทนำาความรอนไดตำาอนๆ ถกตอเขาดวยกน ความรอนทเกนความตองการทจะถกกำาจดออกไปเพอปองกนไมกจะตองมการปองกนการบดตวขใหรอย

เชอมเกดความรอนมากเกนไป (Over-Heating) ซงทำาไดโดยการใชแผนโลหะพวกทองแดง (Copper) ไทเทเนยม (Titanium) หรอเบอรลเลยม (Beryllium) ทำาการประกบไวดานหลงสวนสำาหรบโ,หะทมความสามารถในการนำาความรอนไดสง เชน ทองแดง หรอลมเนยม ซง

มการเยนตวอยางเรวมาก จะทำาใหเกดปญหาขนไดเพอปองกนไมใหเกดปญหาขนมา จกหรอฟ กเจอรทใชจะตองทำาพนททสมผสกบชนงานนอยทสดเทาทจะนอยไดดงรปท 9-11

             สำาหรบการยดชนงานและการรองรบงานจะตองมการปองกนการบดตวของชนงานในระหวางทชนงานไดรบความรอนอยดวย ถาเปนไปไดควรจะกำาหนดใหตวยดจบชนงานกระทำาตอชนงานตรงสวนทชนงานอยในตำาแหนงของตวรองรบชนพอด

            ตวกำาหนดตำาแหนงควรจะวางไวในตำาแหนงทไมทำาใหชนงานเกการบดตวหรอหลดเมอไดความจากงานเชอม

           ตวกนโง (Foolproofing) เปนอกสงหนงทมความจำาเปนอยางมากสำาหรบจกและฟ กเจอรงานเชอมทกแบบ เพอใหทำาการใสชนงานใหฟตพอดเฉพาะในตำาแหนงทถกตองเทานน

9.3.4 จดประสงคในการออกแบบ มดงตไปน

           9.3.4.1 สำาหรบหนาทอยางแรกของจกและฟ กเจอรของงานเชอมกเพอทจะยดชนงานใหอยในตำาแหนงทถกตองตลอดระยะเวลาในงานเชอม

            9.3.4.2 จะตองสามารถผลตงานไดหลายอยาง โดยไมมความผดพลาดหรอมนอยมาก

            9.3.4.3 ความรอนทเกดในพนทงานเชอมจะตองถกควบคมไว

            9.3.4.4 จกและฟ กเจอรจะตองมตวกนโงหรอใชงานไดงาย

            9.3.4.5 ขนาดทสำาคญของชนงานควรจะถกกำาหนดตำาแหนงและยดไวอยางมนคง

            9.3.4.6 พนทททำาการเชอมตองมความงายและสะดวกในการใชงาน

            9.3.4.7 จกและฟ กเจอรทมความหนกมากๆ ควรจะถกรองรบดวยเครองมอกล เพอชวยใหผทำางานไมยกสงทหนเกนไป

            9.3.4.8 การทำางานทสามารถทำาเตรยมกอนไดควรจะทำาใหมากทสดกอนทจะนำาชนงานใสจกหรอฟ กเจอรนนๆ

9.4 จกและฟ กเจอรสำาหรบเครองจกรระบบเอนซ

        เมอเรวๆ นวงาการอตสาหกรรมไดมการเปลยนแปลงทนาทงเกยวกบวธการทำางานผลตชนงานของเครองจกร โดยปรมาณงานผลตไดเพมมากขนในขณะทคาใชจายนอยลง ทำาใหงานดานอตสาหกรรมมประสทธภาพสงยงขน นนคอวงการอตสาหกรรมไดนำาเครองจกรใหมมาใชงานซงกคอ เครองจกรทใชควบคมดวยระบบตวเลข  (Numerically Controlled) หรอเครองจกรกลระบบเอนซ (N/C) การขยายตวเพมมากขนของการใชเครองจกรกลระบบเอนซนเปนการทกทายและเปดโอกาสอนดของนกออกแบบจกและฟ กเจอรทจะทำาการปรบปรงและพฒนาความคดและออกแบบเครองใหมๆ ออกมา

      9.4.1 หลการทำางานเบองตนของระบบเอนซ

           เครองจกรกลระบบเอนซ มการทำางานคลายกบเครองจกรกลธรรมดา แตสามารถทำางานไดเรวกวามากโดยทคนไมตองควบคมดแล ความหมายของระบบเอนซ จะหมายถงการเคลอนทตางๆ ของเครองจะ

ถกบงคบไวเปนไปตามทเราตองการ การตองการใหเครองจกรกลเคลอนทไปในทศทางใด ขนแรกนจะตองพจารณาจากแบบดรอองของชนสวนเสยกอน การเคลอนทใดๆ กตามจะถกกำาหนดใหอยใหนแกนของ X,Y,Z

            ทศทางในแกน X,Y,Z และปรมาณการเคลอนทวาจะเคลยนทไปเทาไร จะถกบนทกไวในแถบเทปทมความกวางหนงนว เทปนจะถกบรรจเขาไปในเครองจกรกล ซงทำาหนาทในการผลตชนงานโดยทำาตามคำาสงทถกบนทกไวในเทปดงรปท 9-12

 9.4.2 เครองจกรกลระบบเอนซชนดตางๆ

      9.4.2.1 เครองระบบจดหนงไปยงจดหนง

               เครองจกรกลนเปนแบบธรรมดาทสดในของเครองจกรกลระบบเอนซ โดยการใชกบทตองถกกำาหนดไวแลว แตการเคลอนทของเครองมอตดไปยงจดทตองการตดหรอเจาะรนนไมมความสำาคญโดยจะเครองทไปอยางกได

     9.4.2.2 เครงจกรระบบทางเดนตอเนอง

               เครองจกรระบบเอนซนจะถกใชสำาหรบเครองจกรกลซงไดแก เครองกด (Milling Machine) หรอเครองกลง (Lathe) ซงการเคลอนทหรอทางเดนของเครองมอตดมความสำาคญมาก เครองมอจะถกควบคมใหทำางานในตำาแหนงตางๆ ตอเนองไปจนสำาเรจ

9.4.3 ความจำาเปนของจกและฟ กเจอรระบบเอนซ

            เครองจกรระบบเอนซมแนวทางทจะทำางานไดหลายจดมงหมาย (Multipurpose) และยดจบงานไดอยางกวางขวาง เครองจกร

กลระบบเอนซไดบบบงคบใหนออกแบบจกและฟ กเจอรตองยอนกลบไปพจารณาพนฐานของการออกแบบจกหรอฟ กเจอรอกครงหนง โดยทสำาหรบเครองจกรแบบธรรมดาทมเพยงผวหนาดานเดยวเทานนทสามารถตกแตงไดในครงครง แตระบบเอนซสามารถตกแตงไดหลายผวหนาในการตงเครอง (Set-Up) แตละครง เครองจกรแบบธรรมดาจำาเปนทจะตองมความระเอยด และตงระยะอางองซำาอกในการทำางานแตละครง

9.3.4 ตวยดชนงานชนดตางๆ

              หนาทอยางแรกของตวยดชนงานสำาหรบเครองเอนซ คอ การยดจบและกำาหนดตำาแหนงชนงานตวยดจบชนงานนไมจำาเปนทจะตองใหแบบทมราคาแพงหรอมความปราณตมากเกนไป

         ตวยดจบชนงานทนยมใชมากทสดในเครองจกรเอนซ คอ ตดจบยดแบบแผนและแทงตง ตวจบยดแบบนเปนแบบทสามารถใชงานไดคลองแคลวหลายอยางและมราคาถกทสด

9.5 ฟ กเจอรสำาหรบการตรวจสอบ

            ความตองการของฟ กเจอรสำาหรบการตรวจสอบ คอ ความละเอยดเทยงตรง ฟ กเจอรแตละตวควรททำาหรอบรรจสงทจำาเปนในการตรวจสอบรายละเอยดของขนาดตางๆ หรอแบบฟอรมตางๆ

ฟ กเจอรสำาหรบตรวจทวๆไป มอย 3 ชนด

             แบบสำาหรบตรวจสอบ  แบบสำาหรบการวดและเกจชนดอนๆ

9.5.1 ฟ กเจอรตรวจสอบ

             ฟ กเจอรนจะถกใชสำาหรบการตรวจสอบชนงานวาไดขนาดตามมาตรฐานทตงหรอกำาหนดไวหรอไม  เชน วธการฟ กเจอรไปสวมกบชนงานวามความพอดหรอไม ดงรป 9-21

9.5.2 ฟ กเจอรการวด

       ฟ กเจอรนสามารถทจะเปนตวบงชไดอยางละเอยดเทยงตรงวาชนงานมความผดพลาดไปเทาไร เชน ใชนาฬกาวดตรวจสอบความผดพลาดของเสนผาศนยกลางภายใน ดงรปท 9-24

9.5.3 เกจชนดอนๆ

      9.5.3.1 เกจแบบสลก   ใชในการวดความลก 

      9.5.3.2 เกจวดคาลมท นยมใชสำาหรบการตรวจสอบขนาดทเปนคาสงสดและคาตำาสดของชงาน

     9.5.3.3 เกจแบบเทมเพลท เปนเกจทถกนำาไปใชสำาหรบตรวจสอบเสนรอปรปของงานตาง ๆ เชน รศม มม หรอเกลยว

บทท 10

ก�รว�งแผนก�รออกแบบจกและฟ กเจอร

10.1 บทนำา

         ปญหาอยางหนงของนกออกแบบจกและฟ กเจอร คอ การรวบรวมความคดเกยวกบหวขอรายละเอยดปลกยอย ซงจะตองนำามาพจารณาในการวางแผนการออกแบบจกและฟ กเจอร นกออกแบบจกและฟ กเจอรควรจะมวธการทแนนนอนของการเรมตน การพฒนาปรบปรง และความสมบรณในการออกแบบ ถานกออกแบบทเพงเรมตนปฏบตการวางแผนออกแบบทแนนอนนแลวเขากอาจเกดความยงยากสบสนในขอมลความคดตางๆ ทไมไดรวบรวมใหดทำาใหเกดการเสยเวลาอยางมากและความผดพลาดกเกดขนดวย

           สำาหรบบทนจะอธบายการวางแผนออกแบบจกและฟ กเจอรไปทละขนตอน ซงทำาใหผเรมตนไดจดจำาหวขอรายละเอยดการวางแผนซงตองนำาไปพจารณาในการออกแบบจกและฟ กเจอร

         สามารถแบงไดเปน 3 ขนใหญๆ คอ

1.การศกษาวเคาะหเกยวกบแบบดรอองของชนงานและแผนการของการผลตตลอดจนจำานวนของชนงานทจะทำากถกนำามาพจารณาดวย

2.การวางแผนและการเรมตนสำาหรบจกและฟ กเจอรจะถกพฒนาปรบปรงในขนนกคอสเกตภาพนนเอง

3.การเขยนแบบดรอองทสมบรณซงสามารถนำาไปใชในการผลตจกและฟ กเจอรตอไป

10.2 การวเตราะหชนงาน

          การวเคราะหชนงานซงจะถกผลตรวมทงการศกษาแผนการของการผลตแบบดรอองของชนงานเงอนไขของชนงานทอาจเกดในระหวางการทำางานตองนำามาพจารณาดวย นอกจากนจะตองพจารณาเกยวกบผวรทถกเจาะมาแลว หรอรทจะตองนำามาเจาะ รวมทงขนาดตางๆ ของชนงานและวสดทนำามาใช

10.3 การวางแผนขนเรมแรก

         การวางแผนการขนเรมแนกจะเรมจากสเกตภาพกอน โดยชนจะถกเขยนขนเปนอนดบแรกปกตแลวจะเขยนสามววและจะตองเวนชองวางไวใหเพยงพอสำาหรบการเตมรายละเอยดของจกและฟ กเจอรลงไปรปของชนงานทเขยนทงสามววนอาจสเกตดวยดนสอ หรอเสนทสามารถมองเหนความแตกตางไดอยางชดเจนและงายตอการแยกวาสวนไหนเปน

ชนงานหรอสวนของจกฟ กเจอรการทำาภาพสเกตนเปนภาพรวมประกอบของสวนประกอบตางๆของจกและฟ กเจอรซงอยในตำาแหนงทแนนนอน

 10.4 การพฒนาปรบปรงการออกแบบของจกเจาะร

          ในการวางแผนการออกแบบและการพฒนาปรบปรงภาพสเกตสำาหรบเจาะรนมเฟตเตอรหลายอยางทควรจะตองนำามาพจารณาตามลำาดบในแตละขนตอน ตามหวขอตอไปน

        10.4.1 การวเคราะหชนงานและการทำางานของเครองจกร

        10.4.2 ตำาแหนงของชนงานทสมผสกบเครองมอตด

        10.4.3 ปลอกนำาทาง (Jig Bushings)

        10.4.4 ตวกำาหนดตำาแหนงและตวรองรบชนงาน

        10.4.5 ตวยดจบชนงาน

        10.4.6 ปากกาจบชนงานแบบพเศษและอปกรณตางๆ

        10.4.7 ลำาตวและโครงสรางของจก

รปท11-4 เพมเตมลำาตวและฝาปดของจก

รปท11-5 รปสเกตทสมบรณของจก

10.5 การพฒนาการออกแบบฟ กเจอร

        สำาหรบวธการพฒนาปรบปรงการออกแบบสำาหรบฟ กเจอรกมหลายลำาดบขนตางๆ คลายคลงกบการออกแบบจก ดงน

        10.5.1 วเคราะหชนงานและแผนการผลต ตลอดทงจำานวนของชนงานทจะตองทำา

        10.5.2 สเกตภาพชนงานทงสามววในตำาแหนงทชดเจนและมชองวางพอสำาหรบการออกแบบฟ กเจอร

        10.5.3 กำาหนดตำาแหนงทเหมาะสมของตวกำาหนดตำาแหนง และตวรองรบชนงานแลวสเกตภาพลงไป

        10.5.4 สเกตภาพตวยดจบชนงานเพอมลงไป

        10.5.5 กำาหนดตำาแหนงของเกจสำาหรบการตงเครองมอตด

        10.5.6 ออกแบบลำาตวของฟ กเจอรแลวสเกตลงไป

        10.5.7 ประมาณการขนาดตางๆ และชนสวนของฟ กเจอรทแปรเปลยนไปทจะใหประโยชนมากทสด

        10.5.8 ตรวจสอบระยะของเครองมอตดกบฟ กเจอรวามความสมพนกนและทำางานไดหรอไม

        10.5.9 หลงจากตรวจสอบรายละเอยดตางๆ แลว ทำาการเขยนแบบดรอวงใหสมบรณ และกำาหนดรายละเอยดเกยวกบวสดทตองใชงานลงไป

รปท11-6 กำาหนดตำาแหนงของชนงานโดยใชสลก