ro;MORES HEROIC® iETATlS APUD VETERES GR£CO$

ET

SGANDINAVOS COMΡARΑΤΙ.

DISSERTATIONCUJUS PARTEΜ QU INTAM

QUAM

VENIA AMPL. FAC. PHILOS. UPSA*..'

PR^SIDE

NAG-ERICO GUST. GEIJERIIISTORIAR. PROF. REG. ET ORD.

REG. ORD. DE STELLA POLARI EQUITE,ACADEMIili SVECAN-S OCTODECIMVIRO, REG. ACAD. LITT. HUM.

HIST. ET ANTIQU.J HOLM. REG. SOC1ET. 5CIENT. UPSAL. EEff

SOCIET. SCIENT. NIDAROS. REG. SOCIET. SCIENT. AC LITT. HUM,GOTHOB. NEC RON REG. SOCIET. SCIENT. IIAFN. ET ARCII-äEOL»

SCAND. HAFN. MEilBRO.

PRO GRADU PHILOSOPH ICO

v. v.

SAMUEL. NOLINA SACRIS VERMEL.

IN AUDITORIO GUSTAVIANO DIE XI JUN. MDCCCXXX.II. V, M, s.

ü PS A LI Μ,EXCUDEBANT ItEGIJE ACADEMIAS' TYPOGRAPHI.

in sacram rég-iam majestatem

magnj: fidei viro,

diecoeseos carolstadiensis episcopo,rege® aul2e c0ncionatori supremo,

reg ii ordinis de stella polarl membro t

ordin is regis caroli xiii. equlti,

reverendissimo domino,

JOH. JACOBO HEDRÉN

Maecenati summo

/

am

VIRO MAXIME REVERENDO ,

PAROECIARUM IN H0GSÅTER PASTORI ET PR^POSlTÖ;

do». LAÜRENTIO HEDRÉN

Fautori optimo

VIRO ADMODUlWT REVERENDOJPAEOECIARUM IM ELFDAL PASTORI^

DOMINO JOHANNI JERDINPrscceptori pristino,

Amico dilectissimd

sacrum dicavit

Ülespondens.

33

Si quis aliquid publica auctoritate irrpetrare volebat , etregem et populum rogaret, necesse erat. 110) Ita et quondamRex Sveci» in Comitiis solennibus, solio sedebat paterno, duo-decim sapientissimis viris a latere adfidentibus, circumcircapopuli muititudine late fuså. Stans in medio loquebatur. Cla-more et strepitu armorum populus ahnuebat, favebat; et verba,quae tali oecasione locutus est Olaus Skotkonung: "eo animofuisse cunctos Svioniae Reges, ut rerinn secum nioderandarumarbitria relinquerent populo" fonnulam continent reipublic«regend» brevissimam, quas antiquis non minus Gtxcix quamScandinavi» Regibus sufficiebat. 111) His convenit, qu» decomifiis sollennibus Germanorurn /labet Tacitus: "Considuntarmati. Silentium per Sacerdotes, quibus tum et coercendijus est, imperatur. Mox Rex, vel Princeps, prout »tas cui-que, prout nobilitas, prout decus bellotum, prout facundiaest, audiunrur, auctoritate suadendi magis, quam jubendipotestate. Si dispiicurt sententia, fremitu adspernantur; sinplacuit, frameas concutiunt. Honoratissimum adsensus genusest, armis laudare." 112) Qu» Saceidotibus in concione or-

dmanda potestas apud Germanos competebat, er, credibile eil,etiam apud nostrates, hanc apud Graccos exercebant κηξυκες,prascones, sceptris instructi. Sacerdotum vero in numero

etiam hi erant, immo apud Athenienses h»reditarium gessissesacerdotium novimus.

p. v. 5.

110) Od. VIII. 157. Iii) S?a hafi gert allir Svia Konun¬gar, att Jata baendor råda med ser, öilo Jjvi er £>eir villdo.Heimskkingla. S. af Ol. h. helg, c. Si·

112) Germ. c. II,

34

Regum antiquorum juris dicundi potestas religionibus san-eita erat. Apud majores primum tribunal, Odini scilicet etduodecim Drottorum, 113) aivinitus erat institutum. In Areo-pago Athenis Dii primum, ut veteres narrant, poftea Reges,jus dixere. Seeptrum et judicia — σκηπτξόν rtj^é Οέμισταε— a Jove tradita esfe Regibus Homerus docet. '"Justitiasmoderatores" ei sunt, "qui jura a Jove custodiunt"

— — — βικασπίλοι οΊτε θεμίστχς7ΐξθ£ Αιόε εΐξυχται — — —- 114·)

Regi, jus dicenti vel negotio publico vacanti assident viri delecti,qui modo senes, γέροντες, modo consiliarii, βχληφοξοι, mo¬do duces et principes, ηγητοξεε ηόε μένοντες, interdum veroet ipfi Reges, βχσιλεες, όίνχκτες, dicuntur. Alcinous duo¬decim cum regibus Phseacum rebus confulit, ipfe decimus teriius.

Αωΰεκα yxq κχτχ βημον άξπίξεπεεε βοίσιληε^οόξχο) κςχίνουσι, Τξίςκα^εκατοε frlyco αυτός' lij)

ait; licet aliis ex locis regnum Phaeacum summamque impe-lii ipsum tenuisse pateat. 116)

Judices hos sub diu sedentes "super politis lapidibus sacroin circulo"

— — Ιτπ ζεστο7σι λιΒοις, ίεςω εν) κύκλω*

113) Drott et Paterfamilias et Princeps est, et de diis etiam di.citur; ut Graecorum "Av«g.

114) II. I: 238. 115) Od. VIII; 390, 391.

116) Cfr. Od. XI; 345.

exhibet nobis HomErus. lij) Tales circuloä; hon vero ex-forum et laevigatorum, sed rudium, lapidum, tribunalia eti-atn antiquissinia in Septentrione fuisse, innumera monumentacirculoruin judicialium (dotnareringar"), pei nostras sparsa re-giones, adhuc testantur. Hinc ad cirtulum et ad judiciumvenire (till tings och rings) in antiquis patriae legibus promi-scue dicitur. *) Ίεςοσ hic appelJatus est κυκλοε, quia res sacraerat jus dicere. Nostratibus nioris fuit circulum hunc interi-orein exteriori includere, ex virgis colurnis inter se vinctis: Ve-b ond i. e. vincula sacra nominata sunt. Si quis sacra hxc vinculainfregisset, Vargr χ veum i. e. sacrilegii reus declarabatur. **)Judicii sevo Homerico imaginem in scuto AchilliS expressamvidimus.

Accot <Γ ειν αγοξη εσαν dSgoci * ενΒα Je νεΊκοεωςούξεΓ Juc J' όΐν^ξεε ενείκεον είνεκα ττανησ

ανΰςοε αποφ&ιμεν&' ο μεν ευχετο σιάντ cc7tofävcti,$ημω ΤΓίφαυσκων' ο J' άναινετο μ^εν ελεσ$αι*αμφω J' ϊεσΒην ε7ΐ) Ηστοξΐ στείξαξ ελέσ&αί,λχοϊ J' άμφοτέξοισιν επηπυον , αμφ)ε αξατ/οΐ'χηξυκεε οίξα λαον εςητυον' οι Je <γέξοντεεεΐατ έπ) ζεστοίσι λί&οιε, ίεςω ενί κυκλα'σκήπτρα Je Κϊΐξυκων εν χεξσ εχον ηεςοφωνων·τοίσιν ε7ίειτ ν'ϊσσον, άμοιβη^Ιε Je δικάζον. II8)

rnrnrnrnrnm^mmmmmmΜΜΜΜΜ·ΜΜ^ι····ΜΜ·ΜΗΙΡΡ·Μ·«·ΜΙ·Μ·«»

ii?) τ'. XVIII. 5°3~5°4·*) Cfr. Oestro. L. Manh. B. FI. 75.·*) Exemplutn videsis in Eigils Saga. c. 57.118) I. XVIII: 497-5°6.

3 6

Et primuin id observaddnm est, uidonem, präecipue cje·dis, uc apud omnes, qüas legum ignorant stabilirum imperi¬um, nationes, propinquis ut sanctisfimum fuisse dciegatumsoffi-cium. Hinc felix dicitur etiam post mortem homo cassus,si filium relinquat ultorem ■:

a>s ctyotSov, kcu 7tcuSco κατοοφ&ιμενοίο λνπί'σ&ΰάΐάνόξόε! — — — 119)-Ut vindictam effugiat, soiutn vertit homicida,

— — — 7ίν]ούε Ts πξολιπούν kcc) ttcct^ISoo ycuocv' 120)et ad alium populum exsul abit. 121^ Mulctå tamen homi-cidii exsolvere poenam et susceptas plaeare inimicitiäs reo li-cuit, si hane admittere voluissent propinqui satisfactionem.Tloivtjs hujus apud Homerum saspius mentio fit, et vocabulumipsum vel praecipue notat pecuniam, qua quis se redimit areatu casdis patratas. Ajax implacabilem Achili.xs animumob Brisein ablatam'reprehendit, cum fas esset cuique etiampro fratris caede vel filii, accepta såtisfactione, placari:

— — καί μεν ris Ts κοοσιγνητοιο φονηος7totvY[v fj ου TtooiSos εόέζοοτο τε$νγ\ωΤοε'και ξ ο μεν εν όημω μενει αύτου , πολλ* οοποτίσας'του Så τ εςητυετο KgocSlrj kou &υμοε coy/ινωξ ,7f οινην $ε£οίμενου. σο] <Γ οίλληκτόν τε κοικόν τε&υμον εν) στήνεσαι &εο) &εσοον είνεκοο kovpjjs

oiy\s. — — — 122)De tali satisfactione litern, in scuto Achillis depictam, no-119) Od- III: 196. iao) Od. XXIII: 120.

121) II. XXIV: 480, ,22) II. IX; 632—638.

A

37

bis exhibét Poéta. Sub dio et coram populo res agitur.Pecuaianv persolvisse reus affirmat, accepisse accusator negaf.Ad scientem (επί Ίστοξΐ) arbitrum uterque provocat. Adul¬torum, fortasse propinquorum, turba 133) (άξονγα) utrinqueadest. Senes (ysqovres) in lapidibus, circulo sedentes, aiter-natim sententiam dicunt. Athenicnsium legibus saneitum erat,homicidii reo, causa nondum ad iinem perducta, fugam ca-pessere liberum esse, et reditum etiain deinde in patriam pa-tere, si hajredes pecunia accepta, vindictam deponere vel-lent. 124) Levern vero accipere compensationem dedecorihabitum est. 125)

Quam proxime hasc omnia ad Septentrionis morem acce-dant, vix dictu opus est; quum apud omnes fere populos e-ssdem has consvetudines primitus viguisse constet. ''Luimrhomicidium certo armentorura ac pecorum numero, recipit-que satisfaciiorfem universa domus," Tacitus de Germanistradit. 126) Apud Nostrates filius hominis caesi nec hseredi-tatem,adire potuit, antequam csedem ultus esset. 127) Obli¬gatio, in quam succedebat proximus hacres, csedem occisi co*

gnari ulciscendi, in legibus antiquis etiam nomine Vigavf(successio in arma) appellatur» 128) Occisor ipse csedemstatum inträ tempus publice significare debebat, ne in notamhominis infamis, quam vox Niding inurebat, incurreret. Com-positioni adversariorum ieges favebant, mulctse poenam sva-

123) Noftratium Firåndtflock. 124) cfr. Nitsch 1. c. IV. 591. V125) cfr. II. XXIV. 592. fequ. 126) C. 22.

127) Vatnsdaela Saga. c, 23.128) cfr. Helsinge-Lag, Årfd. B. Fl 15.

33

Pentes magis, quam jubentes. Jusfam recipere satisfactionemHon dedecori erat: aceipere vero an rejicere, id ulrori relin-quebatur. Interea occisor exlex erat: solum natale, loca ha«bitata fugere, ilivas et deferta petere jusfus erat 129}, accum eo nonnunquam in fugam rejecti funt pater, fiiius, frä¬ter, vel propinquitate conjunetissimus quisque 130), donec,fatisfactione admissa, in pacem redirent, Leges scriptae He·roica iEtas et Graecias et Scandinavi» ignoraf; neque vox ipfaνόμος umquam legis fenfu apud Homerum occurrit: ύψ.ιστχς,(jura consvetudinaria) solummodo novit.

Tarnen "Monarchiam secundum legem," Βχσιλείαν xotrco

νόμον, 131) tenebant antiqui reges, i. e. constitutionale, fldeo piacet, non vero papyraceä forma, regnurn. Juxta le¬ges ac mores patrios (xcctoo νόμους rs χα) εθισμους πατς'ιους)regnurn exercebant; quod, quia "certis honoribus ac conditio-nibus'* (?τπ ξγ\τοΊς γεξοοσΐ) dcOnitum erat, Tyrannidi opponitThucydides. 13a) Trojanum bellum maximae conversionesrerum in Graecia fecuta; funt. Serus reditus multas res inno-vavit, et in plerisque -civitatibus ortse funt feditiones, ex hisvero tyrannorum dominationes, quibus explofis, libertas de-TOUtu asferta eil. 133) Sparta vero, quae et diutisilme juxtaleges regebatur et tyrannorum femper nefcia erat, 134) cum

tt mmrnrnmm*mm—mrnmm————————■■ 11 ■ ■ m*mmmmmmm

129) Westg. Lag, Manh. B. Fl. I. 130) Gotlands Lag. C. 13.

131) Aristoteles Polit. L. III, c. 14.

332) L. I. c. 13.

133) cfr. Thucydides L. I. c. 12, 13, 17, ig,

134) Έ* αχλχιτοίτον xxt 19>ομ.η0η, nxl xtl xrigxnt*T*t iyr. i. C, C. Ig»

39

et übertatem et reges confervasfüt, ex antiquis id traxisfe, quo-rum tenacisiima fuit, moribus, videtur.

Macedonum etiam regnum, uc majorum noilrorum, τωνγ,ατά νόμον erat, populi cum regio imperio übertäte conjun-cta; 135) at ii Alexandri glori&m omnes extollunt, victriciliberorum hominum manueam fuisfe partam, pauci recordantur.

"Certi illi et definiti honores" antiquorum Regum apudHomerum funt publicum ager (τεμεΐΌ?), cui Upfala ode apudNoftrates refpondere vidimus, et epulce publica?, qusc in Se-

*3j) Das Verhältnis des Königs zu seinem Adel erscheint nachderselben Form altgriechischer und altgermanischer Einricht¬ung, als ein Verhältnis der Gleichheit, wenn auch der Unter¬ordnung, und das Volk hat denselben Rang, wie bey Homer,wo kein wesentlicher Bescbitrss ohne dessen Zustimmung, o-

der doch ohne den Schein seiner Zustimmung, gefasst werdenkann. Das Leben des Einzelnen gehörte der Gesammtzahl seiner Mit¬bürger. — In Macedonien war, wie in Thessalien, ein mächti¬ger, kriegerischer Adel; allein er hatte keine Penesten oderLeibeigene unter sich; die Bauern waren Grundbesitzer, diesich dem Adel, wenn Ehre und Vortbeil zu gewinuen war, gernanschlössen. Auf den letzten Umftand nahm Philip bey derBildung seines Heers, besondere Rücksicht. Ein MacedonischerKonig, wie ein König der Homerischen Z?it, war nur dannmächtig, wenn er kriegerische Talente hatte, die Dictatorialge-walt eines Generals übernehmen, und den ihm ergebenen undvon ihm bezahlten Haufen im Nothfall nutzen konnte, Schlos¬ser, Universalhistorische Uebersicht. I. T. 3. Abth, Frankf»3827. p. 200.

40

ptentrione nomine Kongs Våtlza 136) veniunt. Utrumquehonoris génus Telemacho tribuit Poeta:

Τηλέμαχος τεμένη νέμεται, και 3α7τας masοαΐνυται, as έπέοικε οικαεπόλον άν3ς άλεγυνειν ·πάντες γάς χαλέουσι, 137)Eosaem fibi et Glauco in. Lycia adfignatos esfe honores

Sarpedon gloriatur:Γλαύκε, τιη 3η νωϊ τετιμημεσΒα μάλισταείςη τε κςέασΐν τ läs πλεΐοις 3επάεσσιν,έν Ανχΐί], πάντες σε, 3"εονς ως, εισοςόοοσιν,και τέμενος νεμόμεσ^α μέγα Έάν^οιο πας οχ&ας,καλόν, φυταλιης και άςουςης πυςοφόςοιο;τω νυν χςη Αυκΐοισι μέτα πςωτοισιν εόνταςεστάμεν η3έ μάχης καυστειςης ά\τιβολησαι: 138)Prassentit vero animo quendam Lyciorum ita dicturum:ού μάν άκλειεΊς ΑυκΙην κάτα χοιςανέουσινημέτεςοι βασιληεε, ε3ουσΐ τε π'ίονα μήλαοΐνόν τ εζαιτον, μελιη3έα · αλλ' άςα κα\ ίςεσΐέϊλη, έπε) Αυκΐοισι μέτα πςωτοισι μάχονται. 139)

J36) In regiis prasdiis (thar som konungsbu voro) prascipue appa-rabantur bsec convivia, Reges, cum convivandi gratia provin-clas circomirent, fara at veitzlom dicebantur. Heimskr. S. afOl, h. b, c. 36. 137) Od. XI. 185. seq.

138) II. XII. 31®· seq. 139) ibid.

mores heroicffi /etatis apud veteres gracoset

scandinavos comparati.i κι ·8ββ8—-

CUJUS

VESTIA AK ;al

ηλ c. ERIC3iistoh1

heg* ord.

academi^ svecan-e

ϊιιξτ. et antiqu.j llisociet. scient. nida1

got1iob. kec kon re<

sc.

pro gra

sa:

IN AUDITORIO GU!

EXCUDEBANT

QpCARDi 11 i 11 i 11 i 111111 11 i 11 i 11 11 11 i 11 i i

,ίτε

pad

ΪΤ.

AC

e:

» B

QpCARD+