Avrupa’da Optometri

Robert Chappell OBE MPhil DSc FCOptomAvrupa Optometri ve Optik Konseyi Başkanı Dünya Optometri Konseyi Gelecek Dönem Başkanı

Avrupa Birliği

• 25 üye ülke• Avustralya’nın büyüklüğünde• Japonya’nın on katı büyüklüğünde• Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin üçte biri

büyüklüğünde • Dört farklı zaman dilimi• 455 milyon nüfus (ABD 290 milyon)• Yaşlı nüfus

Avrupa Birliği

• Politik ve ekonomik konfederasyon• Aynı ortak demokratik değerleri

paylaşan üyeler• Ortak bir amaç için çalışma• Avrupa seviyesinde verilen kararlar• İşçilere göç imkanları• Meslek mensuplarına serbest dolaşım

imkanları

Farklılıklarda Birleşme

• Kültürel farklılıklar• Ortalama 200 farklı dil• Ekonomik farklılıklar

Hareket Engelleri

• Siyasi – pazarın koruması• Uygulama alanları – kamunun koruması• Eğitim• Ekonomi

Avrupa’da Göz Bakımı Meslekleri

• Oftalmologlar• Optometristler• Optisyenler• Ortoptistler

Oftalmologlar

Oftalmoloji konusunda uzmanlaşmış, uygulama alanları arasında göz bozukluklarının cerrahisi, tanısı ve tedavisi, refraksiyon ve kontakt lens uygulamaları olan uzmanlardır. Bu meslek, AB içinde eşdeğer hale getirilmiştir ve oftalmologlar bir ülkeden başka bir ülkeye rahatça hareket edebilme imkanına sahiptirler. Oftalmologlar cerrahi konusunda uzmanlaşabilir, ya da özel muayenehanelerde tıbbi oftalmolog olarak görev yapabilirler.

Optometristler

Optometristler, genelde dört yıla kadar yüksek eğitim alırlar. Uygulama alanları, ülkeden ülkeye değişen yasal olarak belirlenmiş uygulama alanlarına, ayrıca öğretim ve eğitim derecelerine göre farklılık göstermektedir. Bu kapsam içerisinde refraksiyon, reçeteleme, kontak lens ve az görme gereçlerinin uygulanması, oküler ve binoküler anormalliklerin tanısı, teşhisi ve tedavisi, ve hükümetçe uygulanan yasaların izin verdiği ölçüde tanı ve tedaviye yönelik ilaçların kullanımı bulunur.

Optometristler

Kendi uzmanlık alanları ve eğitim kapsamları dışındaki herhangi bir sorunda hastalarını bir oftalmologa ve tıbbi bir uzmana sevk etme sorumlulukları bulunmaktadır. Pratisyen hekimler tarafından yapılan sevkleri kabul edebilirler. Bu meslek, eşdeğer hale getirilmemiştir ve bir ülkeden başka bir ülkeye gidebilmek kalifikasyonlarının gidilecek olan ülkede tanınmasına ve yasal eğitim kapsamına bağlıdır. Optometri, bağımsız bir meslektir ve optometristler hem özel muayenehanelerde, hem de hastanelerde çalışabilirler.

Optisyenler

Optisyenler eğitim devamı alır, özel kurslara katılır, ya da bir çıraklık dönemini tamamlarlar ve gözlük montajı konusunda uzmanlaşırlar. Bazı ülkelerde aynı zamanda kontak lens ve az görme gereçleri uygulamalarına da izin verilmektedir. Bu meslek, eşdeğer hale getirilmemiştir ve bir ülkeden başka bir ülkeye gidebilmeleri, sahip oldukları kalifikasyonların kabul görmesine ve gidilecek olan ülkede tanınmasına bağlıdır. Optisyenler, bağımsız meslek sahibidirler ve özel hastanelerde ya da muayenehanelerde çalışabilirler.

Ortoptistler

Ortoptistler, eğitim devamı düzeyinde ya da yüksekokul düzeyinde eğitim alırlar ve özellikle de binoküler görmedeki anormalliklerin tespit ve tedavisi konusunda uzmanlaşırlar. Bazı ülkelerde, oftalmolojiye destek olmak için görüntüleme testleri de uygulamaktadırlar. Ortoptistler genellikle sadece bir oftalmologun gözetimi altında çalışabilirler.

Mesleğin Yapısı

• Ekonomik koşullar, ülkeden ülkeye farklılıklar göstermektedir

• Uygulama alanları, büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir

• Eğitim farklı seviyelerdedir– Üniversite– Zanaat – Çıraklık

• Hükümetlerin, göz bakımı konusunda koydukları ödenekler, farklılık göstermektedir

• Eşdeğerlilik yoktur

Avrupa Boyutu

• Mevzuat– Devlet mevzuatı

• Sağlık Bakanlığı, Eğitim ve Çalışma Bakanlıkları tarafından• Belli bir düzenleme kurumu tarafından• Hükümet çatısı altında düzenleme yapan profesyonel

kuruluşlar tarafından

– Özel mevzuatlar• Profesyonel kuruluşlar tarafından

– Mevzuat olmayanlar

Optisyen ve Optometristlerin Yasal Durumu

**Fransa

*Finlandiya

*Danimarka

**Çek Cumhuriyeti

*Hırvatistan

*Belçika

*Avusturya

FiilenOptometrist

Yasal olarak tanınanOptometrist

Yasal olarak tanınan Optisyen/Optometrist

Yasal olarak tanınan Optisyen

Optisyen ve Optometristlerin Yasal Durumu

*Hollanda

**Lüksemburg

**İtalya

**İrlanda

**Macaristan

*Yunanistan

*Almanya

FiilenOptometrist

Yasal olarak tanınanOptometrist

Yasal olarak tanınan Optisyen/Optometrist

Yasal olarak tanınan Optisyen

Optisyen ve Optometristlerin Yasal Durumu

**İsviçre

**İngiltere

*İsveç

*İspanya

*Slovenya

*Portekiz

**Polonya

*Norveç

FiilenOptometrist

Yasal olarak tanınanOptometrist

Yasal olarak tanınan Optisyen/Optometrist

Yasal olarak tanınan Optisyen

Eğitim

• Meslek örgütleri aracılığıyla kronolojik gelişim• Lise üstü eğitim

– Teknik okullar– Çıraklık– İki yıllık okullar

• Lise üstü yüksek eğitim– Üniversite– Teknik üniversite– Üç ve dört yıllık okullar

Oftalmoloji’nin Etkisi

• Fransa ve Almanya– Her 100,000 kişiye 8-9 oftalmolog

• İtalya– Her 100,000 kişiye 10 oftalmolog

• Yunanistan– Her 100,000 kişiye 14 oftalmolog

• İngiltere– Her 100,000 kişiye 2.5 oftalmolog

Bariyerleri Aşmak• Ulusal resmi merciler tarafından tanınmanın yollarını

aramak• Uygulama alanlarını geliştirme yollarını aramak• Tıbbi lobilerle mücadele etmek

– Almanya– Fransa

• Eğitimi geliştirmek– İtalya– Polonya

• Sağlık hizmeti tedarikinde değişiklikler yapmak• Ortak standartları tespit etmek

Avrupa Optometri ve Optik Konseyi

ECOO

Geçmişi

• ECOO, 1990 yılının başlarında PEG ve GOMAC adındaki iki özgün kuruluş tarafından kurulmuştur

• 24 ülkedeki ulusal meslek örgütlerinin Avrupa konfederasyonudur– optometristler– optisyenler– optik firmaları

Yapısı

• Aynı görüş birliği çerçevesinde çalışır– kolaylaştırır ve destekler

• Yılda iki kez toplantı yapar– güz – iş– bahar – seminerler (Milano, Mayıs 2006)

• Sekretaryası Londra’da yerleşiktir• Dünya Optometri Konseyi’ne bağlıdıır

ECOO’nun çalışmaları

• Dört fonksiyon– Bilgi alışverişi– Mesleğin ve eğitiminin eşdeğer hale

getirilmesi için çalışmalar yapmak– Üyeler lehine AB kurumlarında lobi yapmak– Münferit üye organizasyonları desteklemek

Avrupa Boyutu

• Meslek, her ülkede farklı yönlerde değişiklikler göstermektedir– eğitim– mevzuat– uygulama alanları

• Avrupa Yönetmelikleri

Gündemdeki Projeler

• Avrupa Diplomasının geliştirilmesi– Daha kolay ulaşılabilir– Yeterlilik bazlı– Daha önceki vasıfları da kabul edecek şekilde

• Web sitesinin geliştirilmesi• Uzman toplantıları• Ortak platform• AB kanununun, mesleğin uygulanması

üzerindeki etkileri• Oftalmoloji ile bağlantılar

Göz Muayenesi Kapsamı

• Sübjektif refraksiyon– % 92

• Objektif refraksiyon– % 88

• Tanı aletleri– % 76

• Reçeteleme– % 80

Optometri ve Oküler Patoloji

• Tanı ilaçları– % 12

• Floresein kullanımı– % 88

• Tanı ve sevk– % 76

• Teşhis, tanı ve sevk– % 20

• Oküler patoloji görüntüleme– % 8

Optisyenler ve optometristler tarafından optik gereçlerin uygulanması

• Numaralı camların reçetelenmesi– % 100

• Kısıtlama olmadan kontakt lens uygulanması– % 40 (Sadece İngiltere’deki optometristler)

• Özel eğitimden sonra kontakt lens uygulanması– % 48 (İngiltere’deki optisyenler)

• Oftalmolog reçetesine göre kontakt lens uygulanması– % 12

Optik Gereçleri Kimler Satabilir

• Meslek mensuplarının satış yapmasında yasal kısıtlama– % 75 (İngiltere’de bazı kısıtlamalar vardır)

• Kontakt lenslerin reçetelenmesinde, satılmasında ve uygulanmasında yasal kısıtlama– % 75

Optisyenlerin ve Optometristlerin Eğitimi

• 16 üstü teknik okul– % 60

• 18 üstü teknik okul– % 76

• Üniversite ya da dengi okullar– % 80

Avrupa Optometri Diploması

• Avrupa müfredatı• Her ülke için en yüksek giriş seviyesini tespit

etmek• Politik değeri

– Optometriye yüksek standartlar kazandırmak

• Eğitimsel değeri– Eğitim standartlarının arttırılmasını teşvik etmek– Öğrencilerin beklentilerini karşılamak

Diplomanın Gelişimi

• 1998 yılında başladı• Gelişimi, AB ve endüstri tarafından da

desteklendi• İlk sınavlar 2000 yılında yapıldı• Her yıl sınav döngüsü uygulanır• Üç bölümlü sınavlarda dokuz modül uygulanır• Teorik (çoklu seçmeli sorular) ve pratik

bölümden oluşur

Sorunlar

• Büyük ve teferruatlı sınavlar• Adayların hazırlanmalarında eksiklik• Düşük geçme oranı• Özel sınavlar – ulusal bazda kabul

görmeyen sonuçlar

Gelecekte

• Önceki öğrenimin akreditasyonu• Ulusal kalifikasyonların akreditasyonu• Aşamalı sınavlar• Ulusal yetkililer tarafından kabul görme

– Genel Optik Konseyi (İngiltere)

• Avrupa Akademisinin kurulması• Ortak bir platform oluşturulmamsı

Yeterlilik Standartları nelerdir ?

Yeterlilik standartları, bir kişinin, belli bir ticaret yada meslek ile bağlantılı faaliyetleri, iş yerine uygun ve tanımlı bir standartta yerine getirebilmek için gerekli olan bilgi, beceri ve davranışların tümüdür.

Gelecek• İleri dönük bir iş planı• 2006 yılı başlarında bir web sitesi kurulması

(www.ecoo.eu)• Optik sektöründe karşılaştırmalı istatistiklerin

yayınlanması• Milano, Mayıs 2006 tarihli WCOE5 Dünya

Konseyi eğitim konferansının bir parçası olunması

• Diploma’nın geniş kapsamda kabul edilmesi• Akreditasyon kuruluşlarının kurulması• Endüstri ve oftalmoloji ile daha yakın ilişkiler

kurulması

Optometri Hedefleri’nde Avrupa Diploması

• Avrupa’da optometrik eğitime tek düzen yüksek standartlar kazandırmak

• Avrupa’da optometri meslek mensuplarına serbest dolaşım ve iş bulabilme imkanları kazandırmak

• Brüksel’de optometri mesleğinin ulusal sağlık örgütleri ve daha yüksek eğitim kurumları tarafından tanınmasını güçlendirmek

Avrupa Diploması

• Meslek AB kuralları çerçevesinde eşdeğer değildir

• Ulusal kalifikasyonlar nedeniyle serbest dolaşım özgürlüğü kısıtlanmıştır

• Diploma, optometri için ortak standartlar yerleştirmektedir

• İngiltere Genel Optik Konseyi tarafından tanınmasına çalışılmaktadır

• Gelişimi, optik endüstrisi ve AB tarafından desteklenmektedir

Avrupa Diploması• Avrupa Diploması sınavları’nın şu andaki

formunu koruması kuşkuludur• Diploma, devasa bir hadise niteliğindedir ve

optometrinin halen gelişmekte olduğu ülkelere hitap etmemektedir.

• Esnek değildir• Önceki öğrenimleri hesaba katmamaktadır• ECOO üyelerinin mülkiyet kavramı yoktur

Önümüzdeki Yollar nelerdir?• Sadece Avrupa çapında değil, Dünya

çapında yeterlilikler için bir ortak standart kabul edilmesi

• Bir yeterliliğin hangi ülkede uygulanıyor olduğuna bakmaksızın, her yeterlilik kavramı için bir tanım ve standart kabul edilmesi

Yeterlilik bazlı yaklaşımın faydaları

• Ülkelerin, kendi hızlarıyla ve başa çıkılabilir aşamalarla gelişmelerine olanak tanır.

• Ortak bir dil sağlar. Örneğin belli bir yeterlilikten yada bir standarttan bahsedildiğinde herkes bunu anlar.

• Avrupa’nın “adım adım” şeklinde bir yaklaşıma ihtiyacı vardır.

Yeterlilik bazlı yaklaşımın faydaları

• Her ülke, hangi yeterliliklerin, şu anda geçerli olan uygulama alanıyla bağlantısı olduğunu tespit edebilecektir.

• Her ülke, tanımlanmış standardı tam olarak karşılayabilmek amacıyla yeterlilikleri sağlamak yönünde çalışmaya devam edebilecektir.

• Ülkelerin yeterliliklerini diğerleriyle aynı duruma getirmelerine olanak sağlar.

Önümüzdeki Yol• Eğitim standartları gelişecek ve profesyoneller,

tanımlanmış yeterlilik standartları doğrultusunda eğitilecektir.

• Eğitim standartlarının kademeli gelişimi, yeterlilik sayısını da arttıracaktır.

• Avrupa’da ya da dünyanın herhangi bir yerindeki başka bir ülkede optometriyi icra edebilmek için; gidilecek ülkede optometri daha fazla yeterlilik şart koşuyorsa, sadece eksik yeterliliklerin tamamlanması yetecektir. Bu şekilde önceki öğrenim de kabul edilmiş olur.

Gelecek

• Önceki öğrenimin akreditasyonu• Ulusal kalifikasyonların akreditasyonu• Aşamalı sınavlar• Ulusal yetkililer tarafından kabul görme

– Genel Optik Konseyi (İngiltere)

• Avrupa Akademisinin kurulması• Ortak bir platform oluşturulmamsı

İngiltere’de Optometri

Birleşik Krallık Göz Bakımı Meslek Mensupları

• 1,500 Oftalmolog– 2.5/100.000

• 8,500 Optometrist (FTE)– 14.2/100,000

• 5,000 Reçete Yazan Optisyen– 8.3/100,000

Geçmiş, Şimdi ve Gelecek

• Eğitim• Mevzuat• Uygulama Alanı

Eğitim

• 1890’larda– Northampton teknik ve sanat enstitüsü

• 20. Yüzyıl– Teknik eğitimde gelişmeleri yansıtır

• 1966 Üniversite durumu– Lisans Diploması

Eğitim

• 21. Yüzyıl• 8 üniversite

– 3 yıllık 8 Lisans eğitimi (İskoçya’da 4 yıllık)– 1 MOptom (4 Yıl)– Yılda 600 mezun

Ön Kayıt Yılı

• Pratikte klinik tecrübe– Sadece yüksek lisans mezunları için

• Gözetim ve değerlendirme– Gözetmen– Rehber

• Mesleki Kalifikasyon Testi – College of Optometrists– Sicil standardı

Mevzuat

• 1958 öncesi– Özerk Düzenlemeler

• 1958 sonrası – Optisyenlik Kanunu– Yasal Özerk Düzenlemeler– Genel Optik Konseyi

Mevzuat

• Genel Optik Konseyi– 9 optometrist– 6 reçete yazan optisyen– 4 oftalmolog– 9 meslek dışı üye

Mevzuat

• Mevzuat– optometristler– reçete yazan optisyenler

• Eğitim– eğitim kalitesi – sınav standartları

• İdare– disiplin

İngiltere İstatistikleri - 2003

• 8,200 optometrist• 5,000 reçete yazan optisyen• 633 oftalmik tıp doktoru• 16.9 milyon göz muayenesi• % 96’sı optometristler tarafından yapılmış

– % 66.4’ü Ulusal Sağlık Hizmetleri kapsamında– % 33.6’sı özel

İngiltere İstatistikleri - 2003

değişmiş/ yeni reçete62%

kontakt lens5%

değişmemiş / reçete yok28%

sevk5%

Ulusal Sağlık Servisi Göz Muayeneleri

• Tam zamanlı eğitim gören, 16 ya da 19 yaş altı

• 60 üzeri• Glokom ve 40 üzeri benzer durumlar• Şeker hastaları• Yüksek numaralar 10.00 dpt. civarında• Düşük gelir grubu

Ulusal Sağlık Servisi Makbuzları

• Tam zamanlı eğitim gören, 16 ya da 19 yaş altı

• Gelir desteği gören• Düşük gelir grubu• Yüksek numaralar

Uygulama Alanı

• Uygulama• Refraksiyon• Göz muayenesi• Kontakt Lensler• Tanı ilaçları• Ortoptikler• Ortak bakım

Reçete yazma

• Devletten bağımsız olanlarda• Hazır okuma gözlüklerinde +4.00 dpt’ye

kadar (reçeteye gerek kalmaksızın)– İki yaşa dek her reçete yazılabilir

• Devlet kapsamında olanlarda – 16 yaşına kadar çocuklarda– Kısmen görebilenlerde

Refraksiyon

• Devlet kapsamında– Optometristler– Oftalmologlar– Reçete yazan optisyenler (gözetim altında)

• Tam bir göz muayenesinin bir parçası olmalı– Pek çoğu dahili ve harici muayeneleri de kapsamalı

• Hastaya yazılı bir reçete verme gerekliliği

Göz muayeneleri

• Tüm iç ve dış muayene– Doğrudan ve dolaylı muayene– Gerekli görülürse genişletilebilir

• Tonometri– aplanasyon– hava üfleme

• Görme Alanları

Tedavi İlaçları

• Sikloplejikler• Midriyatikler• Florosein ve diğer oküler boyalar

Kontakt Lensler

• Uygulama ve temin etme şartları düzenlenmiştir– optometristler, tıbbi uzmanlar– ilave kalifikasyonlara sahip reçete yazan

optisyenler– detay bildirme gerekliliği– numarasız renkli kozmetik lensler– internet satışları

Ortoptikler

• Optometrik uygulama kapsamı içindedir• Gerçek uygulama sınırlı sayıdadır• Çoğunlukla sevk edilir

Ortak Bakım

• Birincil ve ikincil bakım– Yerel düzen

• Şeker hastalığı• Glokom• Katarakt• Az görme

Gelecekte

Eğitim

• Dört yıllık öğretim diploması? – terapötikler

• Arttırılmış mezuniyet sonrası eğitim– Uzmanlık kalifikasyonları

• Yeterlilik bazlı değerlendirme

Mevzuat

• Mecburi tutulan eğitim devamı• Uzman listeleri• Kayıt yenileme• Davranış Usulleri Rehberi• Disiplin prosedürleri – insan hakları

Eğitim Kapsamı

• Göz bakımında izlenen yollar – Ulusal Sağlık Servisi– Glokom– Katarakt– Maküler Dejenerasyon– Az Görme

• Terapötikler• Uzman kalifikasyonları

SWOT Analizi

• Strengths (Güçlü Yönler)• Weaknesses (Zayıf Yönler)• Opportunities (Fırsatlar)• Threats (Tehditler)

Güçlü Yönler

• Organize ve devlet kapsamında• Göz muayenesi konusunda tekel sayılabilir• Fiili birincil bakım sağlayıcı• Geniş bir uygulama alanı

Zayıf Yönler

• Ulusal Sağlık Servisi– Ödemeler– Tıbbi güç

• Devlet kapsamından çıkarılan– Reçete yazma– Kontakt lensler

• Zincirler• Kariyer yapısı eksikliği

Fırsatlar

• Bakımda izlenecek yollar– Meslek içi işbirliği

• Teşhis ve tedavi– terapötikler– teoride birincil bakım uzmanları

• Doğrudan sevk

Tehditler

• Zincir mağazalar ve süpermarketler– Pazarın % 70’ini oluşturuyorlar ve artıyorlar

• Devlet kapsamından çıkarılma– kontakt lensler– İki kademeli göz muayeneleri

• Uygulama alanı– reçete yazan optisyenler– Hemşireler– ortoptistler

İngiltere’de Optometristler

☺ Sağlık Bakımı meslek mensupları☺ Özerk☺ Eğitimli☺ Devlet kapsamında

Birincil göz bakım uzmanlarıKapsamlı Bakım☺ Refraksiyon / reçete yazma☺ Tespit / tanı

Hastalık yönetimi☺ Görme sistemi rehabilitasyonu