robur gasabsorptiewarmtepompen gahp …...techneco informatie - 1 - robur gahp-gs/ws...

TECHNECO INFORMATIE

- 1 - Robur GAHP-GS/WS ontwerphandleiding – 2017-05

ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN GAHP-GS EN GAHP-WS voor verwarmen en koelen met een gesloten of open bron

INLEIDINGOp het gasabsorptie principe heeft het Italiaanse bedrijf Robur de gasabsorptiewarmtepomp ontwikkeld. Dit is een warmtepomp die door middel van het verbranden van aardgas en het warmtepompprincipe warmte of koude kan leveren. Techneco is al ruim 10 jaar importeur van deze producten in Nederland en er zijn door de jaren heen reeds veel succesvolle projecten afgerond. De eigen service en onderhoudsdienst van Techneco ontzorgt de installateur en garandeert een maximaal rendement gedurende de exploitatiefase. Ook bij hogere cv-aanvoertemperaturen (b.v. 60°C) haalt de gasabsorptiewarmtepomp nog steeds een behoorlijk rendement. Het cv-zijdig verwarmingsvermogen is afhankelijk van de temperaturen ca. 35-40 kW. De gasabsorptie warmtepomp wordt doorgaans ingezet in systemen van 60 tot 600 kW, voor kleinere en grotere vermogens zijn speciale oplossingen mogelijk. eigenschappen De Robur GAHP-GS kan verwarmen tot een cv-zijdig temperatuurtraject van 65-55°C. De WS heeft qua cv-temperaturen dezelfde range als de GS, maar is geschikt voor hogere brontemperaturen. Daarmee zijn deze warmtepompen niet alleen geschikt voor afgiftesystemen met een lage temperatuur, maar ook voor afgiftesystemen met een midden temperatuur. Deze warmtepompen halen energie uit de bodem via een gesloten bron (VBWW) of een grondwaterbron. De warmtepompen zijn geschikt voor opstelling in een technische ruimte, waarbij vanwege ammoniak de PGS-13 richtlijn in acht genomen dient te worden. kenmerken » hoog rendement » eenvoudige installatie » kan verwarmen of koelen » concurrerend geprijsd » tot 44 kW verwarmingsvermogen, geschikt

voor systemen tot 400 kW » ook met buitenlucht als bron beschikbaar (zie

documentatie GAHP-A) » ook met buitenlucht als bron en koelfunctie

beschikbaar (zie documentatie GAHP-AR)

TECHNECO INFORMATIE


TOEPASBAARHEIDdiverse varianten De gasabsorptiewarmtepomp verbruikt gas, maar gebruikt ook energie uit een andere bron. Dit kan de buitenlucht, een gesloten verticale bodemwarmtewisselaarssysteem of een grondwatersysteem zijn. In dit document wordt de versie die warmte levert door energie uit een open of gesloten bron te halen beschreven. Deze versie heeft als naam GAHP-GS (Gas Absorption Heat Pump - Ground Source) of GAHP-WS (Gas Absorption Heat Pump - Water Source). Een overzicht van de verschillende types: » GAHP-A :verwarmen met buitenlucht als

bron; » GAHP-AR :verwarmen of koelen met

buitenlucht als bron; » GAHP-GS :verwarmen met een verticale

bodem-warmtewisselaar, passief koelen direct via de bron;

» GAHP-WS :verwarmen met een grondwaterbron, passief koelen direct via de bron.

toepasbaarheid De Techneco GAHP-GS en GAHP-WS worden vooral ingezet in systemen waarbij verwarming op lage of midden temperaturen plaatsvindt. Op locaties waar een warmtepomp gewenst is en ruimte voor een bron in de bodem beperkt is, vormt de GAHP-GS en GAHP WS een goede uitkomst. Omdat een gasabsorptiewarmtepomp in vergelijking met een elektrische warmtepomp de bodem minder belast, heeft dit een positief effect op de daarvoor benodigde investering. In renovatieprojecten met beperkingen op het gebied van afgiftesystemen en elektrisch aansluitvermogen biedt de GAHP-GS en WS de oplossing. Deze warmtepomp verbrandt gas om het gasabsorptie principe te laten werken en energie uit de buitenlucht te onttrekken. De warmtepomp kan afhankelijk van de voorinstelling zowel met aardgas als met propaan werken. Bij het selecteren van het juiste type, is ook de maximale retourtemperatuur belangrijk. Zie hiervoor de specificaties.

TECHNECO INFORMATIE


AANDACHTSPUNTEN ROBUR PROJECTENDit document is opgesteld aan de hand van de diverse projecten die Techneco met Robur gasabsorptiewarmtepompen heeft uitgevoerd. Daaruit zijn diverse punten naar voren gekomen die extra aandacht verdienen bij de selectie en realisatie om een goed werkende en energiezuinige installatie te kunnen garanderen. Het document is daarom bij uitstek geschikt voor adviseurs en installateurs die gasabsorptiewarmtepompen toe willen passen. inzet, temperaturen en sturing vermogensdekking Omdat de gasabsorptiecyclus langzaam op gang komt en ook na-ijlt, is het verstandig de warmtepompen in de basis in te zetten en circa 30% van het totaal warmteverlies te laten dekken. Zorg daarnaast voor voldoende vrije systeeminhoud (zie buffervaten, minimaal 25 l/kW). temperaturen Zorg voor een zo laag mogelijk temperatuurtraject in het afgiftesysteem. Met name in bestaande bouw is dat soms lastig te realiseren. Goed inregelen en bijvoorbeeld eventueel na-isoleren of plaatsen van dubbel in plaats van enkel glas helpen de systeemtemperaturen te minimaliseren. Door een stooklijn toe te passen kan de inzet van de warmtepomp aanzienlijk vergroot worden. Hoe lager de lijn, des te groter het aandeel van de warmtepompen kan zijn. Belangrijk is dat het comfort niet uit het oog verloren wordt. Instructie van/Communicatie naar bewoners kan hier eveneens bij helpen, want een lauwe radiator betekent niet automatisch dat het binnen ook niet warm is. inregelen Het afgiftesysteem in het gebouw moet goed ingeregeld zijn om tot goede prestaties te komen. Een slecht ingeregeld gebouw zorgt voor grotere temperatuurschommelingen en een te hoge retourtemperatuur. Thermostaatkranen in combinatie met inregelen is al een verbetering, ideaal zijn drukgecompenseerde afsluiters die ingeregeld worden op een maximaal debiet en geregeld worden door bijvoorbeeld een thermostaatkraan. Zodoende wordt optimaal gebruik gemaakt van het beschikbare radiatoroppervlak en blijft de retourtemperatuur zo laag mogelijk. Hiermee is het rendement en de inzet van de warmtepomp het grootst.

aansturing De warmtepompen kunnen per stuk aangestuurd worden door ze te voorzien van een eigen DDC. Het GBS is dan sturend en bepaalt of de warmtepompen aan of uit moeten. Ook de cascadeschakeling ligt dan bij het GBS. Indien de cascade door het DDC gedaan wordt en er een stooklijn kan worden toegepast is het noodzakelijk voor het rendement en het behoud van één kapitein op het schip, dat het GBS middels een 0-10 Volt signaal op de RB100 het setpoint van de warmtepompen verstelt. De DDC bepaalt dan vervolgens hoeveel en welke warmtepompen het beste aan kunnen. De ketelsturing/vrijgave gebeurt weer door het GBS. De warmtepompen moeten echter wel de tijd krijgen hun warmte te gaan leveren, anders drukken de ketels de warmtepompen weg. De circulatiepompen worden bij voorkeur door het toestel zelf vrijgegeven in verband met de voor- en nadraaitijden en de vorstbeveiliging van het toestel. opstelling PGS13 Opstelling dient te geschieden volgens de PGS-13, Publicatie Gevaarlijke Stoffen voor ammoniak. Bij buitenopstelling zijn er geen problemen, uitsluitend aandachtspunten. Denk daarbij aan het aanzuigkanaal van de luchtbehandelingskast (niet directe nabijheid van de toestellen i.v.m. rookgassen en mogelijke ammoniak calamiteit). Bij binnenopstelling is de PGS-13 zeker van toepassing. Voor de kwalificatie van de opstellingsruimte wordt gekeken naar functie van gebouw en is de totale inhoud van de hele installatie (meerdere toestellen) belangrijk. Bij het nemen van veiligheidsmaatregelen en dergelijke wordt gekeken naar de ammoniakinhoud per toestel. trillingdempers Zorg voor afdoende trillingdemping onder het toestel of frame. Maak daarbij gebruik van het nieuwe type trillingdemper (veren). Deze zijn zachter en dempen beter dan de rubberen poten. Qua afsteuning van toestel of frame kan het beste gekozen worden voor dragende muren. Dit in verband met de stijfheid van de constructie (sterkte voor draagkracht en stijfheid tegen trillingen). Soms is hierdoor een extra balk/subframe aan te raden. Dit is iets dat de constructeur van het gebouw uit kan zoeken.

TECHNECO INFORMATIE


hoogte van het gebouw Naast dat de hoogte van het gebouw veiligheidsaspecten met zich meebrengt, is de hoogte tevens van belang voor de manier van installeren van unit of frame. Doordat de ontluchtingsmogelijkheden van het toestel/skid beperkt zijn en lucht altijd het hoogste punt opzoekt is het wenselijk de toestellen op hetzelfde niveau of onder het niveau van de technische ruimte te plaatsen. Bij grote hoogteverschillen is het aan te raden in de technische ruimte één grote (sterke) drukgeregelde circulatiepomp op te nemen en de warmtepompen op het skid te voorzien van kleppen. Dit is geen standaard optie bij Robur. Alternatief is een open verdeler op te nemen op de verdieping van de toestellen en hierop een goede ontluchting te maken. De warmtepompen/het frame draait dan over de ene zijde van de open verdeler en de centrale circulatiepomp over de andere zijde. condensafvoer De Robur warmtepompen zijn uitgevoerd met een rookgaskoeler die warmte terugwint uit de rookgassen. Daarbij komt condenswater vrij. Dit moet afgevoerd worden. Staat het toestel buiten opgesteld, dan moet de condensafvoer vorstvrij zijn. buffervat Buffervaten worden ingebouwd om de draaitijd en stilstandtijd van de warmtepompen te vergroten. De sterke voorkeur heeft een parallelle inpassing. Let daarbij op de regels van het aansluiten van het buffervat; zijn de standaard aansluitingen hiervoor groot genoeg of moet een maatwerkbuffer aangevraagd worden? Zie hiervoor het document over buffervaten.

skid met/zonder circulatiepompen Een skid kan uitgevoerd worden met of zonder circulatiepompen. De standaard circulatiepompen (Wilo YONOS PARA HF 7) hebben nagenoeg geen externe opvoerhoogte buiten/na het frame beschikbaar. Staat het frame vlakbij de technische ruimte en is het daar direct aangesloten op een parallel buffervat, dan gaat dit doorgaans goed. Is de leidingafstand wat groter of zitten er de nodige appendages in het leidingwerk gebouwd, dan zijn sterkere circulatiepompen (Wilo YONOS PARA HF 10) aan te raden. Let er bij de selectie ook op dat de afstand vooral horizontaal is, niet verticaal. Drie verdiepingen overbruggen (frame hoger dan technische ruimte) met de sterkere circulatiepompen is acceptabel. De frames met zwakkere pompen mogen maximaal 1 verdieping overbruggen. Op verzoek kunnen ook motorbediende tweeweg afsluiters ingebouwd worden in plaats van circulatiepompen zodat met een centrale drukgeregelde circulatiepomp (in de technische ruimte) gewerkt kan worden. De pomp is dan geen onderdeel van de levering.

TECHNECO INFORMATIE


BESTEKTEKST ROBUR GAHP-GS LTfabrikaat : Robur leverancier : Techneco te Delft warmtepomp : gasabsorptiewarmtepomp

lucht / water type : GAHP-GS LT Proline prestaties » verwarmingsvermogen B0/W50 (kW): 37,7 » G.U.E. B0/W50 (%): 150 » nominaal gasverbruik G25 (m³/h): 2,8 » elektrisch vermogen (kW): 0,47 » vermogensstappen (-): 1 aansluitingen » wateraansluiting (“bi): 2 x 5/4 » nominale spanning (50 Hz, V): 230 » gasaansluiting (“bi): 3/4 » diameter rookgasafvoer (mm): 80 verwarmingsbedrijf » nominale volumestroom, dT = 10 K (m³/h):

3,05 » nominaal drukverlies bij B0-W50 (bar): 0,49 » maximale aanvoertemperatuur warm water

(°C): 55 » maximale retourtemperatuur warm water (°C):

45 » maximale druk (bar): 4 » minimale / maximale omgevingstemperatuur

(°C): 0 / 45 » minimale bufferinhoud (l): 1.000 regeling / beveiliging » maximale en minimale temperatuurbeveiliging » debietbewaking » aansturing en bewaking van de warmtepomp

en temperaturen door een externe regeling (levering door derden)

» vrijgave verwarming: potentiaalvrij vanuit GBS (24 VAC vanuit DDC)

» storingsmelding: potentiaalvrij vanuit DDC (24 VAC vanuit GBS)

» bedrijfsmelding: potentiaalvrij vanuit warmtepomp (24 VAC vanuit GBS)

» levering inclusief DDC-regeling (display)

overig » soort koudemiddel: NH3 (ammoniak R717) » hoeveelheid koudemiddel (kg): 7 » soort absorptiemiddel: H2O (water) » hoeveelheid absorptiemiddel (kg): 10 » afmetingen (H x B x D in mm): 1.278 x 848 x

691 » massa (in bedrijf) (kg): 300 » eventueel indirect verwarmen van tapwater tot

70°C montage » opstelling buiten, zie voorschriften fabrikant /

leverancier voor vrije ruimte rondom apparaat (geen overdekking boven apparaat)

» montagewijze volgens voorschriften fabrikant / leverancier

» verbinding / aansluiting: leidingen flexibel aansluiten

» de opstellingsruimte dient conform richtlijn PGS 13 te zijn

TECHNECO INFORMATIE


BESTEKTEKST ROBUR GAHP-GS HTfabrikaat : Robur leverancier : Techneco te Delft warmtepomp : gasabsorptiewarmtepomp lucht / water type : GAHP-GS HT Proline prestaties » verwarmingsvermogen B0-W50 (kW): 37,6 » G.U.E. B0/W50 (%): 149 » nominaal gasverbruik G25 (m³/h): 2,8 » elektrisch vermogen (kW): 0,47 » vermogensstappen (-): 1 aansluitingen » wateraansluiting (“bi): 2 x 5/4 » nominale spanning (50 Hz, V): 230 » gasaansluiting (“bi): 3/4 » diameter rookgasafvoer (mm): 80 verwarmingsbedrijf » nominale volumestroom, dT = 10 K (m³/h):

3,05 » nominaal drukverlies bij B0/W50 (bar): 0,49 » maximale aanvoertemperatuur warm water









overig » soort koudemiddel: NH3 (ammoniak R717) » hoeveelheid koudemiddel (kg): 7 » soort absorptiemiddel: H2O (water) » hoeveelheid absorptiemiddel (kg): 10 » afmetingen (H x B x D in mm): 1.278 x 848 x







TECHNECO INFORMATIE


BESTEKTEKST ROBUR GAHP-WS fabrikaat : Robur leverancier : Techneco te Delft warmtepomp : gasabsorptiewarmtepomp lucht / water type : GAHP-WS Proline prestaties » verwarmingsvermogen W10/W50 (kW): 41,6 » G.U.E. W10/W50 (%): 166 » nominaal gasverbruik G25 (m³/h): 2,8 » elektrisch vermogen (kW): 0,47 » vermogensstappen (-): 1 aansluitingen » wateraansluiting (“bi): 2 x 5/4 » nominale spanning (50 Hz, V): 230 » gasaansluiting (“b1): 3/4 » diameter rookgasafvoer (mm): 80 verwarmingsbedrijf » nominale volumestroom, dT = 10 K (m³/h):

3,05 » nominaal drukverlies bij W10/W50 (bar): 0,54 » maximale aanvoertemperatuur warm water









overig » soort koudemiddel: NH3 (ammoniak R717) » hoeveelheid koudemiddel (kg): 7,7 » soort absorptiemiddel: H2O (water) » hoeveelheid absorptiemiddel (kg): 10 » afmetingen (H x B x D in mm): 1.278 x 848 x







TECHNECO INFORMATIE


TECHNISCHE SPECIFICATIES prestaties GAHP-GS GAHP-WS

bedrijfstoestand B0/W50 of W10/W50

gasrendement 149 166 %

thermisch vermogen 37,6 41,6 kW

verdamper vermogen 12,6 16,6 kW

bedrijfstoestand B0/W35 gasrendement 167 - %

thermisch vermogen 42,2 - kW

bedrijfstoestand B0/W65 of W10/W65

gasrendement 125 143 kW

thermisch vermogen 31,5 35,8 kW

verdamper vermogen 7,9 11,5 kW

cv-aanvoer temperatuur (warmtepomp

uit)

maximum voor verwarmen 65 °C

maximum voor tapwater 70 °C

cv-retour temperatuur (warmtepomp in)

maximum voor verwarmen 55 °C

maximum voor tapwater 60 °C

minimum bij continue gebruik 30 20 °C

temperatuurverschil afgiftezijde nominaal 10 °C

volumestroom cv-zijde

nominaal 3.170 3.570 l/h

maximaal 4.000 l/h

minimaal 1.400 l/h

drukverlies cv-zijde nominale drukverlies

(B0/W50 of W10/W50) 0,49 0,57 bar

omgevingstemperatuur maximaal 45 °C

minimaal 0 °C

bron specificaties

volumestroom (bij GS met 25%glycol)

nominaal (B0/W50 of

W10/W50) 3.020 2.850 l/h

maximaal 4.000 4.700 l/h

minimum 2.000 2.300 l/h

drukverlies nominaal 0,51 0,33 bar

bron aanvoertemperatuur (warmtepomp in)

maximaal 45 °C

bron retourtemperatuur (warmtepomp uit)

minimum -5 3 °C

nominale ΔT - 5 °C

gasconsumptie G25 (NL aardgas) 3,16 m³/h

G31 (propaan) 2,0 kg/h

elektrisch specificaties

voeding type 1f / 230V / 50Hz -

elektrisch verbruik nominaal vermogen 0,47 kW

IP-klasse IP X5D -

installatiedata

geluidsdrukniveau op 5 m - 48,4 dB(A)

maximale bedrijfsdruk - 4 bar

waterinhoud in het apparaat warme zijde 4 l

koude zijde 3 l

waterfittingen type 1 ¼”binnendraad -

gasfittingen type ¾ binnendraad -

veiligheidsklep Type 1 ¼” binnendraad -

rookgasafvoer maat 80 mm

externe opvoerhoogte 80 Pa

maximale condenswater volumestroom

- 4 l/h

bemating

breedte 848 mm

hoogte 1.278 mm

diepte 690 mm

gewicht in bedrijf 300 kg

TECHNECO INFORMATIE


TECHNISCHE SPECIFICATIES (VERVOLG) algemene informatie

installatiewijze - C13, C33, C43, C53, C63, C83 -

koudemiddel ammonia R717 7 7,0 kg

water H2O 10 kg

maximale druk in het koudecircuit - 32 bar

methaangas-voedingsdruk (G20) - 17 - 25 mbar

ped data

inhoud componenten onder druk

generator 18,6 l

rectificatie toestel 11,5 l

verdamper 3,7 l

accumulatietank 4,5 l

condensor 3,7 l

pre-absorber 6,3 l

oplossingspomp 3,3 l

test druk (in lucht) - 55 bar g

veiligheidsklep druk - 35 bar g

vulverhouding - 0,136 0,149 kg NH3

per l

verwerkingscapaciteit GAHP-GS LT

Bron-temperatuur

uitgaande watertemperatuur

35°C 45°C 55°C

ΔT = 10

Pt [kW] gasrendement Pt [kW] gasrendement Pt [kW] gasrendement

-5°C 39,9 158% 37,5 149% 34,2 136%

0°C 42,6 169% 39,0 155% 35,7 142%

5°C 42,6 169% 40,9 162% 38,0 151%

10°C 42,7 169% 41,8 166% 39,2 156%

15°C 42,7 169% 42,6 169% 40,5 161%

20°C 42,7 169% 42,6 169% 41,7 166%

verwerkingscapaciteit GAHP-GS HT

Bron-temperatuur


45°C 55°C 65°C

ΔT = 10

Pt [kW] gasrendement Pt [kW] gasrendement Pt [kW] gasrendement

0°C 39,0 155% 35,6 141% 31,4 125%

5°C 40,0 159% 37,1 147% 32,9 131%

10°C 40,9 163% 38,4 152% 35,2 140%

15°C 41,7 166% 39,6 157% 37,1 147%

20°C 42,0 167% 41,1 163% 39,0 155%

verwerkingscapaciteit GAHP-WS

Bron-

temperatuur


35°C 45°C 55°C 65°C

ΔT = 10

Pt [kW] gas-

rendement Pt [kW]

gas-rendement

Pt [kW] gas-

rendement Pt [kW]

gas-rendement

6°C 43,7 173% 41,1 163% 37,2 148% 33,4 132%

10°C 43,9 174% 42,4 168% 39,6 157% 35,8 142%

15°C 43,9 174% 43,1 171% 40,6 161% 36,9 147%

20°C 43,9 174% 43,6 173% 41,7 166% 38,1 151%

25°C 43,9 174% 43,6 173% 42,8 170% 39,2 156%

30°C 43,9 174% 43,6 173% 42,8 170% 40,4 160%

capaciteit en rendement op gas als functie van zowel buitenlucht- en uitgaande watertemperatuur

TECHNECO INFORMATIE


DRUKVERLIEZEN

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

bar

volumestroom [l/h]

Drukverlies condensor GS/WS per volumestroom

30 °C

40 °C

50 °C

60 °C

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

bar

volumestroom [l/h]

Drukverlies verdamper GS per volumestroom

-5 °C

0 °C

5 °C

TECHNECO INFORMATIE


DRUKVERLIEZEN (VERVOLG)

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

bar

volumestroom [l/h]

Drukverlies verdamper WS per volumestroom

5 °C

10 °C

15 °C

TECHNECO INFORMATIE


PRIJZEN (BRUTO) Robur GAHP-GS/WS warmtepompen

artikelnummer omschrijving bestelhoeveelheid prijs excl. btw

20048 Robur GAHP-GS gasabsorptiewarmtepomp brijn/water 1 € 16.932,20

20050 Robur GAHP-WS gasabsorptiewarmtepomp water/water 1 € 16.932,20

Robur GAHP-GS/WS warmtepompen opties

artikelnummer omschrijving bestelhoeveelheid prijs excl. btw

21001 RBR Trillingsdempers tbv GAHP 1 € 252,73

71003 1000l PSX Buffervat inclusief isolatie 1 € 1.480,00

71000 1000l PSX Buffervat exclusief isolatie 1 € 840,00

21000 DDC Robur 1 € 610,00

21003 RBR Setpointverstelling RB100 1 € 630,00

21102 RBR Setpointverstelling RB200 1 € 990,00

60704 QAD 36 sensor 1 € 38,20

64001 Taseron buitensensor TSRA220 1 € 14,40

TECHNECO INFORMATIE


TEKENINGEN voor- en zijaanzicht

legenda

A rookuitlaat - B luchtinlaat -

C reset rookuitlaat thermostaat - D voedingskabel - E koelventilator -

F inwerking indicatie - G gasinlaat ¾ “ H warm water retour 1 ¼ “

L bron retour 1 ¼ “ M bron aanvoer - N warm water afgifte 1 ¼ “

Q veiligheidsklep uitlaat -

TECHNECO INFORMATIE


HYDRAULISCHE PRINCIPESCHEMA’S

Robur GAHP-GS op ketel

Robur GAHP-GS cascade met centrale bronpomp

TECHNECO INFORMATIE


HYDRAULISCHE PRINCIPESCHEMA’S (VERVOLG)

Robur GAHP-WS op ketel

Robur GAHP-WS cascade met centrale bronpomp

TECHNECO INFORMATIE


AANSTURINGSSCHEMA REGELING

robur gasabsorptiewarmtepompen gahp …...techneco informatie - 1 - robur gahp-gs/ws...

Documents