‘Een film moet de kijker laten nadenken en nieuwe inzichten geven’    Rolf van Eijk maakt louter geëngageerde films 

   DOOR MALOU SEIJDEL ,,Een film moet niet afgelopen zijn als hij eindigt. Met mijn films wil ik mensen aan het denken zetten, mijn streven is dat iemand nieuwe inzichten krijgt over sociale en politieke thema’s.” Filmmaker Rolf van Eijk (27) studeerde drie jaar geleden af aan de HKU (Hogeschool voor de Kunsten Utrecht) en won verschillende prijzen met zijn afstudeerfilm ‘Hemel boven Holland’, geïnspireerd op het leven van Mohammed B, de man die in 2004 Theo van Gogh vermoordde.  

,,Ik wil een realistisch beeld scheppen van dingen die in de wereld gebeuren. Het leven is niet altijd mooi, dus waarom zou je dat in je films wel zo willen doen overkomen?” Van Eijk maakte de afgelopen jaren daarom meerdere korte films, allen met een geëngageerd thema. Zo gaat ‘Zij van Katwijk’ over een meisje dat weg wil uit haar woonplaats, maar moet blijven. ‘De Ander’ vertelt een verhaal over drie mensen met een eigen oorlogsverhaal, en ‘Guido’ gaat over een jongetje dat met zijn ouders naar een nieuwbouwwijk verhuist. ,,Ik ben altijd op zoek naar een noodzaak van iets, en vanuit die noodzaak wil ik een verhaal vertellen.” Films die enkel voor vermaak dienen, daar moet Van Eijk dan ook niets van weten. ,,Ik kijk ze niet, en ik zal ze ook nooit maken. Een thema moet relevant zijn, het gaat mij erom dat ik de kijker iets bijbreng dat er toe doet en dat ik zijn of haar ogen open.” 

 

Gouden Kalf Op het Nederlands Film Festival, vorige week, won Van Eijk met zijn film ‘Vast’ een Gouden Kalf in de categorie ‘beste televisiedrama’.  De vijftig minuten durende Telefilm, die in december uitkomt, gaat over de 16‐jarige Isabel die in een zwaar beveiligde jeugdinrichting terecht komt. Zonder al te veel woorden en dialogen weet Van Eijk duidelijk over te brengen hoe Isabel worstelt met haar gevoelens en haar traumatische verleden.  Van Eijk: ,,Ik wilde al een tijdje een film maken over jeugddetentie. In eerste instantie koos ik voor een jongen in de hoofdrol, maar toen besefte ik dat ik het veel interessanter vond om de worstelingen van een meisje te belichten. Omdat die wereld nog verder van me afstaat, leek het me een grote uitdaging me juist hierin te verdiepen.” En daar ging heel wat research aan vooraf. Gesprekken met verschillende 

psychiaters en meisjes in detentiecentra, het lezen van boeken over dit onderwerp, en verschillende bezoeken in inrichtingen gaven Van Eijk inspiratie. ,,Ik kwam er tijdens 

 

mijn gesprekken achter dat een groot deel van de meisjes in zo’n inrichting getraumatiseerd is en een verkrachting heeft meegemaakt. Té veel meisjes, en dat wil ik ook de kijker meegeven. Ik wil met mijn film vertellen wat seksueel misbruik in negatieve zin met een mensenleven kan doen.”  

Mohammed B. De kijker laten nadenken dus, dat is voor Van Eijk heel belangrijk. Met die bedoeling maakte hij in 2007 dan ook Hemel Boven Holland. De film vertelt welk leven Mohammed B. leidde, voordat hij Theo van Gogh vermoordde. Van Eijk wilde meer weten over de persoon achter de moordenaar. ,,Ik vroeg me af waardoor deze man tot zo’n daad gekomen was. Ik ben dingen over hem op gaan opzoeken en kwam er bijvoorbeeld achter dat hij een goed geïntegreerde man was, dat zijn moeder aan kanker was overleden, dat hij studeerde, en nog veel meer dingen die nooit in de media waren belicht.”    ,, Het ging mij er voornamelijk om dat mensen verder denken dan alleen ‘de Koran is slecht en daarom heeft hij die moord gepleegd.’ Er waren veel meer puzzelstukken dan alleen dat,” vertelt Van Eijk. Het verhaal over Mohammed B. speelt zich in Hemel Boven Holland achterstevoren af. In het begin van de film, waarin de moord plaatsvindt, is Mohammed een fanatieke Moslim met een lange baard, gehuld in een kaftan. De film eindigt met een scene twee jaar daarvoor, waar Mohammed in zijn leren jasje, rokend met zijn foute vrienden, over zijn ex‐vriendin praat. ,,Ik wilde de andere kant van zijn levensverhaal tonen, met als doel het feit dat hij die moord had gepleegd weg te halen bij enkel de islam en de Koran,” legt Van Eijk uit.   Discussie Volgens Joost Hoedemaeckers, die kort na het uitkomen van de film een recensie schreef, is dat voor een groot deel gelukt. ,, ‘Hemel boven Holland' is een intrigerende film geworden die een nieuw beeld werpt op een bekende affaire. Een compleet beeld van de belevingswereld van B. geeft de film niet, daar is hij ook te kort voor. Maar overtuigend is het zeker,” aldus Hoedemaeckers in zijn recensie.  Van Eijk heeft maar aan weinig interviews meegewerkt na het uitkomen van Hemel Boven Holland. ,,Ik wilde mezelf niet hoeven verdedigen over het hoe en waarom van de film. Het ging me er juist om dat de film voor zichzelf zou spreken. Ik wil de kijker zo min mogelijk sturen bij het vormen van een mening over de hoofdpersonage, het is mijn bedoeling dat het verhaal vrij te interpreteren is. Als ik er dan van alles over ga roepen in interviews, valt dat hele idee weg.” Daarbij komt het feit dat de film niet gaat over hét leven van Mohammed B. ,,Mijn film is erdoor geïnspireerd, maar ik heb hem nooit ontmoet dus ik wil niet zeggen dat wat ik neerzet, de waarheid is.” Van Eijk heeft met zijn film losgemaakt wat hij wilde bereiken. ,,Het belangrijkste was voor mij dat mensen hun inzicht over het thema, radicalisering, zouden bijstellen. En dat is volgens mij gelukt. Er is veel over de film en het onderwerp gediscussieerd en engagement heeft door Hemel Boven Holland heel veel waarde gekregen.”  Psychologie Voor Van Eijk is het belangrijk om in zijn films dicht bij het normale leven te blijven. ,,In veel films gaat het er om de kijker te vermaken en een goed gevoel te geven. Maar mensen zijn niet altijd mooi, liefdesverhalen lopen niet altijd goed af.” Van Eijk is juist geïnteresseerd in mensen die minder goed te begrijpen zijn, mensen waarbij het niet allemaal goed gaat. ,,Waarom doen mensen wat ze doen, wat brengt hen tot een bepaalde handeling? Dat fascineert me, tijdens het bedenken en maken van een verhaal ben ik altijd bezig met psychologie.”   

Het is echter moeilijk met geëngageerde films een groot publiek te bereiken. Maar hoe komt dat dan precies? ,,Veel mensen willen vermaakt worden en juist niet te diep nadenken tijdens en na het kijken van een film. Ik wil daar verandering in brengen, een sociaal geëngageerde film maken die emotioneel ook nog eens een groot publiek bereikt. Dat is mijn droom, en die droom ga ik hopelijk waar maken.”