ROSYJSKA KULTURA LUDOWA

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

1

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

2

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

3

Rosja, inaczej Federacja Rosyjska, państwo w Europie Wschodniej i Azji (Syberia, Daleki Wschód, Kaukaz Północny), pod względem obszaru największy kraj świata, jego powierzchnia wynosi 17,1 mln km kw. Jest państwem wielonarodowościowym, w którym 81,5 % ogółu ludności, liczącej 147,5 mln, stanowili wg danych z 1997 Rosjanie.

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

4

Rosjanie, inaczej Wielkorusini, najliczniejszy z narodów słowiańskich, ukształtowany w procesie rozpadu państwa wschodniosłowiańskiego (Rusi Kijowskiej), po najeździe i wielowiekowej niewoli tatarsko-mongolskiej. Od w. XV Rosja ciągle rozszerzała swoje granice, ekspansja na terytoria innych narodów nie została zatrzymana po przewrocie 1917, Rosjanie przyzwyczaili się więc do tego, że ich państwo jest ogromne i niepokonane, a wiara w potęgę imperium (może nie gospodarczą, ale polityczną oraz militarną) stała się jednym z elementów dumy narodowej i przetrwała - w nieco zmienionej postaci - do dziś, manifestując się m.in. w niechęci do rezygnacji z wpływów w Europie Centralnej i krajach nadbałtyckich, w sprzeciwie wobec rozszerzenia NATO.

DEFINICJE KULTURYKultura - całokształt materialnego i duchowego dorobku

ludzkości gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów, przekazywany z pokolenia na pokolenie»: Kultura antyczna, grecka, rzymska. Ognisko kultury. Krzewić, szerzyć, upowszechniać kulturę. ∆ Kultura duchowa «ogół dzieł naukowych, literackich i dzieł sztuki tworzących dorobek ludzkości w danym okresie historycznym» ∆ Kultura materialna «ogół dóbr materialnych oraz środków i umiejętności produkcyjno-technicznych społeczeństwa w danym okresie historycznym». 2. «stopień doskonałości, sprawności w opanowaniu jakiejś specjalności, umiejętności itp., wysoki poziom czegoś, zwłaszcza rozwoju intelektualnego, moralnego»: Kultura muzyczna, plastyczna. Kultura umysłowa. Kultura językowa. Kultura jazdy. (Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, t. 1, Warszawa 1978, s. 1083).

 

19

.04

.23

5

Eliza

Małe

k

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

6

„Pierwotne, łacińskie rozumienie kultury jako uprawy lub hodowli (cultura od colere — uprawiać) funkcjonuje do dziś w takich określeniach, jak „pole o wysokiej kulturze”, „kultura ryżu na Dalekim Wschodzie”, „kultura bakterii”.

Takie pojęcie kultury stosowane jest obecnie, jak niegdyś w starożytnym Rzymie, przede wszystkim w rolnictwie. Oznacza ono przekształcenie poprzez ludzką umiejętną pracę naturalnego stanu zjawisk przyrody w stan inny, bardziej użyteczny, pożądany przez człowieka.

Swoisty, naturalny porządek zjawisk przyrody, np. dziko rosnącego lasu, stepu, był dla człowieka trudny do ogarnięcia; wydawał się więc chaosem, brakiem wszelkiego ładu. Natomiast pole ukształtowane przez uprawę-kulturę ma wyraźną, regularną strukturę wynikłą z ludzkiego zamysłu i pracy, służącą ludzkim celom.

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

7

Kultura jest więc rozumiana w tym pierwotnym ujęciu jako rezultat działań odniesionych do zjawisk naturalnych, ale w pewien sposób przeciwstawiających się naturze; jako ład narzucony przez człowieka podporządkowany ustalonym przez niego wzorom i wzorcom, a przy tym — jako narzędzie zaspokojenia ludzkich potrzeb i sposób realizacji ludzkich celów w dziedzinie materialnego bytu.

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

8

KULTURA - KULT Od uprawiania, czyli kultywowania, wywodziło się

jednak także słowo „kult” (cultus) określające czynność skierowaną na bogów i przodków. Uważa się, że Marcus Tullius Cicero był pierwszym autorem, który użył słowa „kultura” w rozumieniu bardzo bliskim współczesnemu ujęciu. Nazwał on filozofię kulturą ducha (cultura animi), a charakterystykę filozofii zawartą w jego Rozprawach tuskulańskich można uznać za przedstawienie pierwszej w literaturze koncepcji kultury [...].

A. Kłoskowska, Kultura narodowa, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, pod red. A. Kłoskowskiej, Wrocław 1991, s. 12.

 

KULTURA LUDOWA Kulturze ludowej właściwe są cechy określane

poprzednio jako znamienne dla pierwszego układu, tj. niezawodowa twórczość i bezpośrednie przekazywanie w drodze ustnej tradycji. Takie społeczne warunki funkcjonowania występują w tradycyjnych społecznościach lokalnych, zwłaszcza wiejskich. Z nimi wiąże się zaś także cechy właściwe treściom tej kultury. Uznaje się je zwykle za względnie proste i łatwo zrozumiałe. Trzeba jednak zastrzec, że ta komunikatywność, łatwość odbioru, wynika w części z bliskiego kontaktu między twórcą a odbiorcami, z ich przeniknięcia wspólną tradycją. Obcy widz lub słuchacz może nie zro zumieć symbolicznego przekazu kultury ludowej. Względny konserwatyzm tej kultury sprawia natomiast, że swoi, członkowie społeczności, odnajdują w niej treści znane, wyrażające podstawowe i powszechnie akceptowane wartości zbiorowe [...]. (A. Kłoskowska, Kultura narodowa…)

19

.04

.23

9

Eliza

Małe

k

19

.04

.23

Eliza

Małe

k

10

KULTURA – NIE-KULTURA „Nie-kultura to natura, wszystko, co w sposób

naturalny, dziewiczy otacza człowieka, i wszystko, co w taki sam sposób zawiera się wewnątrz człowieka, czyli cała jego substancja anatomiczno-fizjologiczna. Kultura zaś to wszystko, co człowiek stworzył własnymi rękoma, wszystko, co wymyślił i wyraził swą świadomością i uczuciami: język, religia, sztuka, nauka, życie codzienne… Ogromną rolę w kulturze odgrywa pamięć: tradycje, nawyki, edukacja. (Należy się zgodzić z tym, że w przyrodzie organicznej też zawiera się pamięć: genetyczna, utrwalona w instynktach zwierząt; prawdopodobnie tę wrodzoną pamięć należy rozpatrywać jako zaczątek, poprzedniczkę pamięci kulturowej - gdy tylko człowiek zaczął ten sztywno umocowany program poluzowywać poprzez twórcze innowacje, od razu pojawiło się "uprawianie", czyli kultura).

(B. Jegorow, Oblicza Rosji)

DLACZEGO WARTO POZNAWAĆ KULTURY INNYCH NARODÓW?  „[...] Почему европейцев изумляют нравы Азии?

Мало ли у нас условностей? Европейцы, здороваясь, протягивают руку, и китаец, японец или индиец вынуждены пожать конечность чужого человека. Если бы приезжий совал парижанам (20) или москвичам босую ногу, вряд ли это вызвало бы восторг. Житель Вены говорит „целую руку”, не задумываясь над смыслом своих слов, а житель Варшавы, когда его знакомят с дамой, машинально целует ее руку. Англичанин, возмутившись проделками своего конкурента, пишет ему: „Дорогой сэр, вы мошенник”, без „дорогого сэра” он не может начать письмо. Христианин, входя в церковь, костел или кирку, снимает головные уборы, а еврей, входя в синагогу, покрывает голову. [...]”. (wytłuszczenie moje – E.M.)

(И. Г. Эренбург)

19

.04

.23

11

Eliza

Małe

k