rpt production | ankara müzeleri

Geçmişe köprülerimiz...Çoğumuz okul yıllarında sıralar halinde el ele tutuşarak bir müzeyi ziyarete götürüldük

öğretmenlerimiz tarafından. Müzede bizlere gösterdiler sergilenen eserleri, tarihlerini anlattılar. Sıradanbazen koparak müzenin salonlarında koşup, bahçesinde oyunlara daldığımız ve öğretmenlerimizinbizleri bir arada tutma çabaları kaldı hafızalarımızda. Böylesine bir geziyi unutamadık yıllarca amamüzeleri unuttuk.

Ne zaman ki; başka bir şehirden ya da yurt dışından bir arkadaşımıza yaşadığımız şehrigezdirmek istediğimizde aklımıza gelir müzeler. Hatırlamaya çalışırız; hangi müze vardır, nasıl gidilir,gittiğimizde ne anlatılır diye düşünmeye başlar ve ani bir heyecan kaplar benliğimizi.

Bu yayını Ankara Müzelerini, ziyarete gelenlere ve onlara eşlik edecek olan Ankaralılarasunmak istedik. Ankara'nın müzecilik alanında oldukça zengin olduğunu gördük. Müzeleri gezdikçetarihten bir yaprak çevirdiğimizi hissedip mutlu olduk.

Ülkemiz müzecilik tarihinin 13.yy'da Selçuklular Döneminde Dulkadiroğulları'nınKahramanmaraş Kalesi’nde Geç Hitit eserlerini biriktirmeye başlamalarına uzandığını, 1846 yılındaTophane-i Amire Müşiri Fethi Ahmet Paşa'nın İstanbul Aya İrini Kilisesinde ilk müzenin temelleriniattığını, 1881'de Osman Hamdi Bey'in müze müdürlüğüne getirilmesiyle Asar-ı AtikNizamnamesinin hazırlanarak, yurt dışına eserlerin çıkışının yasaklandığını, Çinili Köşk'te İstanbulArkeoloji Müzesi, Konya ve Bursa Müzelerinin kurulduğunu, Kurtuluş Savaşı yıllarında SakaryaMeydan Savaşı esnasında 9 Eylül 1920'de göreve başlayan hükümetin ilk yapacağı işler arasında eskieserlerin derlenmesi ve müzeler kurulması konusunun yer aldığını, Ulu Önder Atatürk'ün direktifiyle1921'de Ankara Kalesi içindeki Akkale'de Eti Müzesi kurulmuş olduğunu, daha sonra 1923 yılındaEtnografya Müzesinin kurulduğunu hayranlıkla öğreniyoruz.

Yurdumuzda izlerini bırakmış medeniyetlerin ihtişamını Anadolu Medeniyetleri Müzesini gezinceanlıyoruz. Gordion'da Midas'ın yaşadığı yerleri görme isteği uyanıyor içimizde. Polatlı'da bir milletinbağımsızlığını kazanırken verdiği mücadeleyi hayranlıkla iliklerimize kadar hissedip, şehitlerimizinönünde saygı ile eğilip, şükran duygularımızla ayrılırken, tarım aletlerinin sergilendiği Tarım Müzesineuğramadan edemiyoruz.

Ulu Önderimizin misafir edildiği Etnografya Müzesinde ninelerimizin gelinliklerini görüyoruz.Hava Kuvvetleri Müzesinde Atatürk'ün direktifiyle 1937 yılında havadan çekilmiş ören yerifotoğraflarını, Haritacılık müzesinde 1886 yılında yapılan kabartma haritalarını, Anıtkabir Atatürk veKurtuluş Savaşı Müzesinde ülkemizi bağımsızlığa götüren destanı izliyoruz. Oyuncak müzesindeçocukluğumuza dalıp, kendi yapabildiğimiz oyuncakları düşünüyor ve bu muhteşem müzelerden farklıdünyalara dalmış bir şekilde ayrılıyoruz.

Ve nihayet sizlere işte Ankara Müzeleri diyoruz…

e d i t ö r d e n

Do¤an Acar�l Kültür ve Turizm Müdürü

T.C. ANKARA VAL�L�Ú��l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü

Anafartalar Cad. No: 65 (Eski Adliye Binas�) Ulus - ANKARA

Tel: (0.312) 310 87 87 (Santral)Faks: (0.312) 310 03 42

Web: www.kulturturizm.gov.trwww.ankara.gov.tr

e-mail: [email protected]

ISBN: 975-17-3226-3

*Bu yay�n Ankara �l Kültür ve Turizm Müdürlü¤ü�nce haz�rlanm�ß, Ankara Valili¤i �l Özel �daresi�nce bast�r�lm�ßt�r.

(2006)

T.C.ANKARA VALİLİĞİ

“Türkiye Cumhuriyeti'nin Temeli Kültürdür” diyen Atatürk, KurtuluşSavaşının sürdüğü günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Ankara'daaçılmasından sonra kurulan hükümetin yapacağı işler arasında Eski Eserlerinderlenmesi ve yeni müzelerin açılmasının yer almasını sağlayarak müzelerimizinkültür hayatımızdaki yerini ve önemini en iyi biçimde göstermiştir.

Cumhuriyetimizin kurulmasından sonra, Atatürk'ün direktifiyle 1923'dekurulan Heyeti-İlmiye'nin Türk Etnografya Müzesinin hemen açılması kararınıalması ve daha sonra Ankara Kalesi’nde (Akkale) Eti Uygarlığı Eserlerinintoplandığı müze haline getirilmesi çalışmalarının başlatılması Ankara'da müzeciliğintemelini teşkil etmiştir.

Tarih boyunca çeşitli uygarlıkların bıraktığı kültürel değerler ileCumhuriyetimizin zengin tarihi birikimini barındıran ve genç kuşaklara aktaranModern Ankara Müzelerinin, Başkentimizin kültür yaşamının odaklandığı yerlerhaline gelmiş olduğu herkes tarafından kabul görmektedir. Diğer yandan müzelertarihi ve kültürel değerleri en iyi şekilde koruma ve teşhir görevini yaparken, eğitimve bilim yuvası olarak genç kuşakların buluşma yerleri olmaktadır.

Bugün Ankara'da Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzelerin yanında,askeri müzelerin, üniversite müzelerinin, diğer resmi ve özel müzelerin gerek teşhirve gerekse kullanılan teknikler açısından batıdaki müzelerle boy ölçüşebilen seviyeyegelmiş olmaları ve ödüller almaları memnuniyet vericidir.

Başkent Ankara'nın ülkemiz ekonomisinde lokomotif rol oynayan turizmsektöründen hak ettiği payı almasında sahip olduğu doğal ve kültürel zenginliklerininetkin bir şekilde tanıtılması büyük önem arz etmektedir.

Kültür varlıklarını barındıran müzeleri bir araya getiren bu eserin Ankara'nıntanıtılmasında katkı ve yararlar sağlayacağı inancıyla hazırlanmasında emeği geçenkamu kurum, kuruluş ve kişilere teşekkür ederim.

Kemal ÖNALAnkara Valisi

Modern Ankara Müzeleri...

�Cumhuriyetimizin Baßkenti�

�mtiyaz Sahibi: T.C. Ankara Valili¤i �l Kültür ve Turizm Müdürlü¤üYay�na Haz�rlayan ve Yay�n Koordinatörü: Recep Peker TANITKAN � [email protected]

Editör: Do¤an ACARFoto¤raflar: Recep Peker TANITKAN � Adil ÇULHAOÚLU � Müze Arßivleri

Yaz� Kurulu: Selahattin EKREMOÚLU � Melek YILDIZTURAN � Adil ÇULHAOÚLU � Osman CAÚALOÚLUTasar�m - Bask�: REKMAY � www.rekmay.com.tr

�Ç�NDEK�LER

Akkale 08Anadolu Medeniyetleri Müzesi 10

Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi 16Cumhuriyet Müzesi 18

Kurtuluß Savaß� Müzesi 20Cumhuriyet Devri Müzesi 22

Etnografya Müzesi 24Gordion Müzesi 28Midas Tümülüsü 30Roma Hamam� 32

Alagöz Karargah Müzesi 34An�tkabir 36

Arßiv Müzesi 40Devlet Mezarl�¤� Müzesi 42

Haritac�l�k Müzesi 44Hava Müzesi 46

Sakarya Þehitleri An�t� ve Müzesi 48AOÇ Atatürk Evi Müzesi 50

Çankaya Müze Kößk 52Demiryolu Müzesi ve Sanat Galerisi 54

Atatürk Konutu ve Demiryollar� Müzesi 56TCDD Aç�k Hava Buharl� Lokomotif Müzesi 60

K�z Teknik Ö¤retim 100. Y�l Müzesi 62MTA Tabiat Tarihi Müzesi 64

Meteoroloji Müzesi 66Telekomünikasyon Müzesi 68

TRT Müzesi 70Türk Hava Kurumu Müzesi 72T.C. Ziraat Bankas� Müzesi 74

75. Y�l Cumhuriyet E¤itim Müzesi 76Mehmet Akif Ersoy Evi Müzesi 78

ODTÜ Arkeoloji Müzesi 80Oyuncak Müzesi 82

Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi 84Beypazar� Kültür ve Tarih Müzesi 86

Keçiören Estergon Etnografya Müzesi 88Polatl� Tar�m Müzesi 90Augustus Tap�na¤� 92

Gordion 94Kaz� Alanlar� 96Ve Di¤erleri 98

FOTOÚRAF: Recep Peker TANITKAN

Cumhuriyetin �lk Müzesi

AKKALEAnkara'ya egemen bir tepe üzerinde kurulan Kale, iç ve d�ß kaleolmak üzere iki bölümden olußmaktad�r. Tarih boyunca çeßitlimedeniyetlerin baßkenti olan Ankara'da kalenin hem savunma hemde yerleßim amaçl� kullan�lmas� nedeni ile hemen hemen herdönemde bak�m ve onar�m�n�n yap�lmas� günümüze kadar ulaßmanedenlerinden biridir. Bu gün, geçen yüzy�ldan kalan Osmanl� evlerikalenin iç k�sm�nda yer almaktad�r. Kale duvarlar� 8-10 m. yüksekli¤ekadar büyük blok taßlardan, üst k�s�mlar� ise tu¤ladan inßa edilmißtir.�ç kaledeki kulelerin yüksekli¤i 14 ile 16 m. aras�nda de¤ißmektedir.

Ne zaman yap�ld�¤� kesin olarak bilinmemekle birlikte M.Ö. 2.yüzy�l�n baß�nda Galatlar�n Ankara'ya yerleßmeleri s�ras�nda kaleninvar oldu¤u bilinmektedir. Roma �mparatoru Caracalla, Anadoluseyahatinde Ankara'n�n surlar�n� tamir ettirmißtir. Roma dönemindekalenin surlar� bugünkü kaleden çok aßa¤�da, Augustus Tap�na¤�çevresinde bulunmaktayd�.

M.S. 620�de Sasani Hükümdarlar�ndan Hüsrev'in Ankara'y� elegeçirerek tahrip etmesi ve 629�da ma¤lup edilerek buradanç�kar�lmas� üzerine, Bizansl�lar kaleyi yeniden onarm�ßlard�r.�mparator II. Konstantinos d�ß kaleyi yapt�rm�ß, �mparator III. Leonise kale duvarlar�n� onart�rken iç kale surlar�n� da yükselttirmißtir. I Alaeddin Keykubad kaleyi yeniden onartm�ß. 1249�da ise II. Keykavus kaleye yeni ilaveler yapm�ßt�r. Osmanl�lar dönemindezaman zaman onar�l�p, kalenin d�ß duvarlar� genißletilmißtir. Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nin temelini olußturan ve 1921 y�l�ndaAtatürk'ün talimatlar�yla kurulan ET� MÜZES� Ankara Kalesi'nin enyüksek Akkale burcunda kurulmuß olup, 1948 y�l�nda kadarCumhuriyetimizin ilk müzesi olarak hizmet vermißtir.

9

vrupa'da Y�l�n Müzesi seçilmek gibi önemli bir baßar�ya 1997y�l�nda imza atan, Kurßunlu Han ve Mahmut PaßaBedesteni'nde hizmet veren Anadolu Medeniyetleri Müzesi,

Ankara Kalesi'nin güney do¤usunda, Atpazar� Semti'nde Gözcü Sokaküzerinde yer almaktad�r.

Mahmut Paßa Bedesteni, Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamlar�ndanMahmut Paßa taraf�ndan 1464-1471 y�llar� aras�nda yapt�r�ld�¤� tah-min edilmektedir. Ortada 10 kubbe ile örtülü dikdörtgen planl�kapal� mekan, üstü beßik tonozlarla örtülü ve karß�l�kl� simetrikyerleßtirilen 102 dükkandan meydana gelen bir arasta ile çevrilidir.Bedestene do¤udan iki, kuzey ve bat�dan birer kap�yla girilir. Yap�mmalzemesi olarak tu¤la ve moloz taß kullan�lm�ßt�r. Üst örtüsükurßunla kapl�d�r.

Kurßunlu Han, yine Fatih dönemi baß vezirlerinden Mehmet Paßa'n�n�stanbul Üsküdar'daki imaretine vak�f olarak 15. yüzy�l�n ilk yar�s�n-da yapt�r�lm�ßt�r. Han, Osmanl� Devri hanlar�n�n tipik plan karakte-rinde olup, arazinin e¤imine uyarak do¤u taraf� iki katl�, bat� taraf�

A

bodrum ilavesi ile üç katl�d�r. Ortada avlu ve revak, s�ras� ile bunlar� çeviren iki katl� odalardan olußur.Birinci katta 30, zemin katta 28 oda vard�r. Ah�r olarak yap�lan bodrumu L ßeklinde bir plana sahiptir.

Bodrum k�sm� bu gün depo olarak kullan�lmaktad�r.

Dünyan�n say�l� müzeleri aras�nda yer alan Anadolu Medeniyetleri Müzesi, bu topraklar üzerindegünümüze kadar yaßam�ß olan uygarl�klar� kronolojik bir s�rayla ziyaretçilerine sunmaktad�r.Müzede sergileme, girißte solda ilk Paleolitik (Yontma Taß Ça¤�) vitrinle baßlamaktad�r.

Paleolitik Dönem günümüzden yaklaß�k 900.000 y�l önce baßlay�p, 10 000 y�l önce son bulandönemi içermektedir. �lk insan�n ortaya ç�k�ß�n�, ilk aletlerin üretimi aç�s�ndan önem taß�mak-tad�r.

Yerleßik yaßama geçilmesi ve ilk besin üretiminin baßlamas� ile birlikte Anadolu'da Neolitik Dönembaßlar. Kerpiç temelli, kerpiç duvarl�, düz daml� evler ma¤aralardan sonra insan-

lar�n yaßad�klar� ilk konutlar�d�r. Seramik yap�m�, Ana Tanr�ça kültününortaya ç�kmas�, tekstil üretimi, obsidyen aynalar ve makyajla ilgili buluntu-

lar, mülkiyeti belgeleyen mühürler dönemin ilkleri aras�nda yer almaktad�r.

Neolitik Dönem yaklaß�k olarak M.Ö. 10 000 ile M.Ö. 5500 y�llar� aras�n� kapsar.

Taß aletlerin yan�nda bak�r�n da kullan�lmas� ile baßlayan dönem Kalkolitik Dönem olarakadland�r�lmaktad�r. Bu dönem konutlar� taß temelli kerpiç duvarl�d�r. Art�k seramikler kök boyay-la bezenmeye, perdahlanmaya ve form aç�s�ndan çeßitlenmeye baßlam�ßt�r. Gümüß ve bak�r�n kul-lan�lmas� bu dönemin ilkleri aras�nda yer al�r. Kalkolitik Dönem M.Ö. 5500-3000 y�lar� aras�ndayaßanm�ßt�r.

M.Ö. III. binin baßlar�nda Eski Tunç Ça¤�'nda insanlar bak�r ile kalay� kar�ßt�rarak tunç madeninielde etmißlerdir. Geleneksel Anadolu mimarisini temsil eden taß temelli kerpiç duvarl� evler budönemde de devam etmißtir. Tunçtan yapt�klar� kap-kacak ve süs eßyalar�n�n yan� s�ra bak�r alt�n

Anadolu MedeniyetleriMüzesiAnadolu MedeniyetleriMüzesi

11

gümüß ve elektron madenini de kullanm�ßlard�r. Seramikte formolarak bir zenginlik ve bezemede çeßitlilik göze çarpar.Geometrik motifler kaz�ma ve boyama tekni¤iyle yap�lm�ßt�r.Dönemin sonlar�na do¤ru seramik yap�m�nda çark kullan�lmayabaßlam�ßt�r. Eski Tunç Ça¤� merkezlerinde çok miktarda elegeçen a¤�rßaklar, tezgah a¤�rl�klar� ve kirmenler dokumac�l�¤�nçok ilerledi¤ini göstermektedir.

M.Ö. 1950-1750 y�llar� aras�nda Asurlularla olan ticari ilißkilersayesinde yaz�n�n (Çivi Yaz�s�) ve silindir mühür gelene¤ininAnadolu'ya girdi¤ini görüyoruz. Ticareti Asur'dan getirilen ka-lay, keçi k�l�, dokuma ürünleri, elbise kumaß�, süs eßyas� vebaz� kokular karß�l�¤�nda de¤ißtirilen alt�n ve gümüß eßya oluß-turuyordu.

En önemli merkez Kayseri s�n�rlar� içinde yer alan Kültepe KanißKarumu'dur. Müzede sergilenen Koloni Ça¤� eserleri aras�ndaKaniß Kral� Anitta'n�n ad� yaz�l� olan tunç hançer, Hititçe ad�Kubaba olan bereket tanr�ças�, kal�ba dökülmüß tanr� ve tanr�ailesi mühürleri, ryton olarak adland�r�lan törensel içki kaplar�dönemin en önemli eserlerindendir.

M.Ö.1750-1200 y�llar� aras�nda Anadolu'da baßkent Bo¤azköy ol-mak üzere Hititler görülmektedir. �lk olarak pißmiß toprak ka-bartmal� vazolara bu dönemde rastlan�lmaktad�r. Asur TicaretKolonileri Ça¤�'nda ortaya ç�kan törensel içki kaplar� (ryton)Hitit Dönemi'nde de devam etmektedir.

Eski Hitit Krall�¤� M.Ö.II. binin ikinci yar�s�nda imparatorlukhaline gelmißtir. M.Ö.1400'lerde baßlayan Hitit sanat� kesintisizolarak 1200'lere kadar saf Hititli eserler vermißtir. Tap�nakmimarisinde ve heykel yap�m�nda oldukça gelißmißlerdir. Þehir

surunun çeßitli kap�lar� olup bunlar sfenksler, tanr� kabartmalar�, aslan protomlar�ylasüslenmißtir. Kral kap�s�ndaki Savaß Tanr�s� kabartmas� bir heykel görünümünde olupHititlerin taß ißçili¤inde ne kadar ileri gitti¤ini göstermektedir. Ayr�ca ßehir duvarlar�n�süsleyen ortostadlar bu dönemde Alacahöyük'ten baßka hiçbir merkezde ele geçme-mißtir. Anadolu'da bilinen ilk yaz�l� antlaßma olan Kadeß Antlaßmas� ve 1986 y�l�ndabulunan tek tunç tablet dönemin önemli eserleri aras�nda yer almaktad�r.

M.Ö.12. yüzy�lda bo¤azlar üzerinden Anadolu'ya gelen Deniz Kavimleri, Hitit �mpara-torlu¤u'nu y�karlar. Bu sald�r�dan kurtulabilen Hititler M.Ö.700 y�l�na kadar Güney veGüneydo¤u Toroslar�n da¤l�k bölgelerinde beylikler halinde yaßarlar. Geç Hitit olarakadland�r�lan bu dönem sanat�n�n önemli özelliklerinden biri mimari ile yontuculu¤unbirlikte uygulanmas�d�r. Ortostad gelene¤i Arami etkisinde bu dönemde de devametmißtir. Çivi yaz�s� yerine Hiyeroglif yaz�n�n kullan�lmas�, Geç Hitit ßehir krall�klar�kültürünün ortak özelliklerindendir. Bu dönemin eserleri müzede orta salondasergilenmektedir.

12.yy�da Deniz Kavimleri göçü ile Anadolu'ya gelen Friglerbaßkent Gordion olmak üzere Frig Devletinikurmußlard�r. Metal taklidi kaplar, a¤aç ißçili¤i,Urartulardan ithal edilen ve kendi anlay�ßlar�n� dakatarak yeni bir stil gelißtirdikleri tunç kazanlar,fibulalar, situlalar dönem özelli¤i taß�yan eser-lerdir. Bölgede hala yo¤un olarak yetißtirilen kaz,üzeri bezemeli rytonlar olarak karß�m�za ç�kar. Ortave �ç bat� Anadolu'da Bat� Anadolu'nun pahal� boyal�seramiklerine karß�n Friglerin üretti¤i siyah ve gri yap�mseramikler uzun bir zaman dilimi boyunca tercih edilmißtir.M.Ö.II. binde Hitit panteonunda ''Kubaba'' diye adland�r�lantanr�ça Friglerde ''Kybele'' olarak karß�m�za ç�kar.

13

Gözcü Sokak No.2 Ulus Tel: (312) 324 31 60 - 324 31 61Her gün aç�k � Yaz 08.30-19.00 � K�ß 08.30-17.00

Ad�n� Urartucada da¤l�k bölge anlam�na gelen Uruarti'den alanUrartular, M.Ö. I. binin baßlar�nda Baßkent Tußba olmak üzereVan Gölü çevresinde bir devlet kurmußlard�r. Urartu topraklar�yüksek ve kayal�k da¤larla çevrili düzlüklerden, platolardan,dar ve derin vadilerden meydana gelmißtir. Geçim kaynaklar�tar�m ve hayvanc�l�kt�r. Çivi yaz�s�n� kullanm�ßlard�r. Urartusanat�n�n önemli özelliklerinde olan an�tsal yap�lar�n duvarlar�n�süsleyen duvar resimleri ilgi çekicidir. Çiçek ve geometrikmotiflerle olußturulan kompozisyonlar, kutsal a¤ac�n ikiyan�ndaki kanatl� cinler, kanatl� sfenksler, kutsal hayvanüzerindeki tanr�lar, hayvanlar aras�ndaki mücadele ve di¤erhayvan sahneleri çok sevilen konulard�r. Urartu madensanat�n�n kendine özgü heykelciklerle süslü tunç kazanlar�Frigya'ya K�ta Yunanistan'a ve �talya'ya ihraç edilmißtir. Ke-merler, mi¤ferler ve kalkanlar, adak levhalar�, koßum tak�m-lar� Urartu maden sanat�n�n ilgi çekici eserlerindendir. Elegeçen eserlerden, fildißi ißçili¤i gelene¤inin Urartular'dabüyük bir baßar�yla devam etti¤i görülmektedir.

M.Ö.700-300 tarihleri aras�nda Güney ve Bat� Anadolu'da Kariave Lykia, Orta Anadolu'da Lidya Krall�klar� vard�r. Lidyahakimiyeti M.Ö. 546 y�l�nda Persler taraf�ndan y�k�l�r ve AnadoluPers egemenli¤i alt�na girer (M.Ö.546-334). M.Ö.4. yy'�n son-lar�nda Büyük �skender Pers egemenli¤ine son verir ve M.Ö.330-30 y�llar� aras�nda Helenistik Dönem hüküm sürer. BergamaKral� Attalaos'un vasiyeti ile Anadolu Roma egemenli¤ine girer.330'lu y�llarda Roma �mparatorlu¤u ikiye bölünür. Konstantino-

polis (Istanbul), Do¤u Roma �mparatorlu¤unun baßkentiolur ve Bizans Dönemi baßlar. 1071 Malazgirt Savaß� ilebirlikte Anadolu kap�lar� Türklere aç�l�r ve Türkiye Cumhu-riyeti kurulana kadar Büyük Selçuklu Devleti, AnadoluSelçuklu Devleti, Osmanl� �mparatorlu¤u bu topraklarüzerinde hüküm sürer. 1919 y�l�nda baßlayan KurtulußSavaß� sonunda, 1923 y�l�nda Cumhuriyet ilan edilir veson olarak Anadolu topraklar�nda Türkiye CumhuriyetiDevleti kurulur.

Bu salonun Klasik Seksiyonunda M.Ö.7.yüzy�ldan günümüzeAnadolu'da yaßam�ß olan uygarl�klar kronolojik bir s�rayla,Ankara seksiyonunda ise, Ankara merkez ve çevresindeyap�lan kaz�lardan ç�kan eserler sergilenmektedir.

14

Talatpaßa Bulvar� Türk Oca¤� Sok. No: 1 UlusTel: (312) 310 20 94 - 95 Pazartesi hariç hergün aç�k 08.30-17.30

üyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ündirektifleri ile Mimar Arif Hikmet Ko-yuno¤lu taraf�ndan projelendirilerek,

1927-1930 y�llar� aras�nda ''Halk Evi'' olarakinßa edilmißtir. Daha sonra ''Türk Oca¤�'' olarakkullan�lan bina, 1980 y�l�nda restore edilerekmüze olarak aç�lm�ßt�r. Müze k�sa bir süreiçinde ça¤daß müzecili¤in gerektirdi¤i tümfonksiyonlar� ve hizmetleri içeren bir kurumdurumuna gelmißtir. �çi ve d�ß� MarmaraAdas�'ndan getirilen mermerler kullan�larak;Selçuklu motifleri ve eski Ankara evlerineözgü süslemelerle bezenmißtir.

Müzede, 19. yüzy�l baß�ndan günümüze kadar,resim ve heykel sanatlar�m�z�n olußumu ve ge-lißiminde önemli role sahip tüm sanatç�lar�m�-z�n en seçkin eserlerinin teßhir edildi¤i birsanat merkezi niteli¤indedir. Müzede, Türk plastik sanatlar�n�n geçirdi¤i gelißim dönemlerini ve gruplar�n� yans�tan eserler, sat�n almaya da yerli-yabanc� yay�nevlerinin ve yabanc� ülke büyükelçilerinin ba¤�ßlar�yla her geçen gün zenginleßen Plastik Sanatlar Kütüphanesive Türk Plastik Sanatç�lar� Bilgeli¤i bulunmaktad�r. Müzede ayr�ca restorasyon, resim, heykel ve seramik atölyeleri bulunmaktad�r.

D�ß ülkelerle ülkemiz aras�ndaki kültürel anlaßmalar çerçevesinde ülkemizde düzenlenen resim, heykel, bask� sanatlar� foto¤raf sergi-leri müzenin periyodik sergileri için ayr�lan üç galerisinde sergilenmektedir. Müze galerilerinde ayr�ca Güzel Sanatlar GenelMüdürlü¤ü'nün organizasyonu ile haz�rlanan retrospektif sergiler, kißisel sergiler ve yar�ßmal� sergiler yap�lmaktad�r.

Ankara Devlet Resim ve Heykel MüzesiB

16

30

imar Vedat Tek (1873-1942) taraf�ndan 1923 y�l�nda,Cumhuriyet Halk F�rkas� Mahfeli olarak tasarlanan veinßa edilen bu bina ißlevi de¤ißtirilerek, Meclis olarak

kullan�lm�ßt�r. I. Türkiye Büyük Millet Meclisi binas�n�n yetersizolmas� ve gelißen Cumhuriyet Türkiye'si Meclisinin ihtiyaçlar�n�karß�layamamas� nedeniyle binada bir tak�m de¤ißiklik veeklemeler yap�larak; II. Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak 18Ekim 1924 y�l�nda kullan�lmaya baßlanm�ßt�r. II. Türkiye BüyükMillet Meclisi 1924-1960 y�llar� aras�nda Atatürk ilke ve ink�lapla-r�n�n gerçekleßtirildi¤i, Cumhuriyetin gelißmesi için çok önemlikararlar�n al�nd�¤�, ça¤daß yasalar�n ç�kar�ld�¤�, uluslararas� alan-da Türkiye'nin etkinli¤ini ve sayg�nl�¤�n� art�ran antlaßmalar�nyap�ld�¤�, çok partili sisteme geçißin sa¤land�¤� önemli bir yap�d�r.30 Ekim 1981 tarihinde Cumhuriyet Müzesi olarak ziyareteaç�lm�ßt�r.

Bodrum üzerine iki katl� olan yap�n�n iç bölümleri, iki kat boyun-ca yükselen ortadaki Meclis Salonunun üç kenar�na dizilmißtir.Girißten sonra enine uzanan, iki ucunda merdivenlerin yer ald�¤�geniß geçit, üst katta Selçuklu ve Osmanl� bezemeleri ile süslü birtavanla örtülmüßtür. Benzer biçimde ele al�nm�ß yerlerden biri-side büyük salondur. Yer yer localarla de¤erlendirilmiß bu salonunözellikle y�ld�z motiflerini içeren ahßap panolar� Birinci UlusalMimarl�k Döneminin genel özelliklerinin bir yans�mas�d�r. Budurum özellikle ön cephede varl�¤�n� gösterir. Sonradan düzenle-nen taç kap� d�ß�nda kemerler, saçaklar, yer yer çinilerin yerald�¤� bölümler dönemin egemen olan anlay�ß� olarak ortayaç�km�ßt�r.

Cumhuriyet Bulvar� No.22 ULUS Tel: (312) 310 53 61 - 311 04 73Pazartesi hariç hergün aç�k 08.30-12.30 / 13.30-17-30

II. Türkiye Büyük Millet Meclisi Binas�

CUMHUR�YETMÜZES�

M

Cumhuriyet Bulvar� No.14 ULUS Tel: (312) 310 71 40 - 310 49 60/188 Pazartesi hariç hergün aç�k 08.30-12.30 / 13.30-17.30

I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Binas�

KURTULUÞ SAVAÞIMÜZES�Ulus Meydan�'nda bulunan I.Türkiye Büyük Millet Meclisi Binas�n�n yap�m�na 1915'de �ttihat

ve Terakki Cemiyeti Kulübü olarak baßlanm�ß, plan� Evkaf (Vak�flar) Mimar� Salim Beytaraf�ndan yap�lm�ßt�r. Birinci Ulusal Mimarl�k Dönemi yap�lar�ndan olan iki katl� binaAnkara Taß�ndan (Andezit) inßa edilmißtir. 23 Nisan 1920 ile 15 Ekim 1924 tarihleriaras�nda I. TBMM olarak kullan�lan bina daha sonra Cumhuriyet Halk F�rkas� Genel Merkezive Hukuk Mektebi olarak ißlevini sürdürmüß, 23 Nisan 1961 tarihinde "Büyük Millet MeclisiMüzesi" ad�yla halk�n ziyaretine aç�lm�ßt�r. Kültür ve Turizm Bakanl�¤�, Kültür Varl�klar� veMüzeler Genel Müdürlü¤ü taraf�ndan yap�lan restorasyon ve teßhir - tanzim çal�ßmalar�ndansonra, 23 Nisan 1981 tarihinde "Kurtuluß Savaß� Müzesi" olarak yeniden ziyarete aç�lm�ßt�r.Müzede girißin sa¤�nda; zaman�nda da mescit olarak kullan�lan ilk odan�n yan�nda MustafaKemal Paßa'n�n çal�ßma odas� olan Reis Odas� yer almaktad�r. Genel Kurul Salonundan sonra,birinci dönem milletvekillerinin foto¤raflar�n�n sergilendi¤i odadan sonraki alt�nc� oda idareodas� olarak kullan�lmaktad�r. Solda Bakanlar Kurulu Odas�, bitißi¤inde Þeriye EncümeniOdas�, Kulis, �dare odas�nda kurtuluß savaß�nda kullan�lan eserler sergilenmektedir.Koridorun sol taraf�nda Çanakkale Savaß�'ndan baßlayarak Kurtuluß Savaß�'na kadar devameden olaylar ve baz� savaß sonras� temalar� içeren ya¤l� boya tablolar, koridorun sa¤�nda isemilletvekillerine ait foto¤raflar sergilenmektedir. Müzenin alt kat� ise bugün foto¤rafhane,eser depolar� ve sergi salonu olarak kullan�lmaktad�r.

FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU20

CUMHUR�YET DEVR� MÜZES�

Atatürk Kültür Merkezi, Müze-Sergi-Folklor-Kütüphane Kompleksinin ortabölümünde yer alan yap� Atatürk'ün 100. do¤um y�l�n�n an�s�na yap�lm�ßt�r. Üç katl�

olan müzenin giriß ve giriß alt� Kurtuluß Savaß� ve Atatürk Devrimleri Müzesi'ne altkat ise Bilim-Teknoloji ve Tabiat Tarihi Müzesi�ne ayr�lm�ßt�r.

I-Kurtuluß Savaß� ve Atatürk Devrimleri Müzesi: Binan�n giriß kat�nda bulunanMüzenin duvarlar� Türk Kurtuluß Savaß��n�, Devrimleri, Atatürk'ün Cumhuriyet,

Ba¤�ms�zl�k, Gençlik, Sanat konular�ndaki sözlerini kapsayan rölyeflerlekapl�d�r.Giriß alt�ndaki katta ise Kurtuluß Savaß�, Devrimler, Kalk�nan Türkiye ve

Kurulußlar�, resim, obje, yaz� maket, manken, slayt, video gibi araçlarlatan�t�lmaktad�r. Bu katta ayr�ca, Kurtuluß Savaß� ile Lozan, Cumhuriyet ve Devrimler

konulu iki adet multivizyon program� gösterilmektedir.II- Bilim-Teknoloji ve Tabiat Tarihi Müzesi: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araßt�rma

Kurumu (TÜB�TAK) ile ißbirli¤i yap�larak düzenlenen müzede belirli sürelerlede¤ißtirilmek üzere çeßitli teknik ve bilimsel konular�n obje, maket, resim, slayt,

video, harita ve �ß�kl� olarak tan�t�m� amaçlanm�ßt�r.

Atatürk Kültür Merkezi, Müze-Sergi-Folklor-Kütüphane Kompleksinin ortabölümünde yer alan yap� Atatürk'ün 100. do¤um y�l�n�n an�s�na yap�lm�ßt�r. Üç katl�

olan müzenin giriß ve giriß alt� Kurtuluß Savaß� ve Atatürk Devrimleri Müzesi'ne altkat ise Bilim-Teknoloji ve Tabiat Tarihi Müzesi�ne ayr�lm�ßt�r.

I-Kurtuluß Savaß� ve Atatürk Devrimleri Müzesi: Binan�n giriß kat�nda bulunanMüzenin duvarlar� Türk Kurtuluß Savaß��n�, Devrimleri, Atatürk'ün Cumhuriyet,

Ba¤�ms�zl�k, Gençlik, Sanat konular�ndaki sözlerini kapsayan rölyeflerlekapl�d�r.Giriß alt�ndaki katta ise Kurtuluß Savaß�, Devrimler, Kalk�nan Türkiye ve

Kurulußlar�, resim, obje, yaz� maket, manken, slayt, video gibi araçlarlatan�t�lmaktad�r. Bu katta ayr�ca, Kurtuluß Savaß� ile Lozan, Cumhuriyet ve Devrimler

konulu iki adet multivizyon program� gösterilmektedir.II- Bilim-Teknoloji ve Tabiat Tarihi Müzesi: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araßt�rma

Kurumu (TÜB�TAK) ile ißbirli¤i yap�larak düzenlenen müzede belirli sürelerlede¤ißtirilmek üzere çeßitli teknik ve bilimsel konular�n obje, maket, resim, slayt,

video, harita ve �ß�kl� olarak tan�t�m� amaçlanm�ßt�r.

Hipodrom Caddesi.Ulus � Tel: (312) 342 10 10,341 14 14Cumartesi-Pazar Hariç Hergün 09.00-17.00


Atatürk�ün �lk �stirahatgah�

25

Atatürk�ün �lk �stirahatgah�

ETNOGRAFYA MÜZES�

tnografya Müzesi Ankara'n�n Namazgâh ad� ile an�lansemtinde, Müslüman mezarl�¤� olan tepede kurulmußtur.An�lan tepe, Vak�flar Genel Müdürlü¤ü'nce 15 Kas�m 1925

tarihli Bakanlar Kurulu karar� gere¤ince, Millî E¤itim Bakanl�¤�'namüze yap�lmak üzere ba¤�ßlanm�ßt�r.

1924'te �stanbul'da Prof. Celal Esad (Arseven) baßkanl�¤�nda, dahasonra 1925 y�l�nda �stanbul Müzeleri Müdürü Halil Ethem baßkanl�-¤�nda, eser toplamak ve sat�n almak üzere özel bir komisyon kurul-mußtur. Sat�n al�nan 1250 adet eser, 1927 y�l�nda inßas� tamamlananmüzede teßhir edilmißtir. Müze Müdürlü¤ü'ne de Hamit Zübeyr Koßayatanm�ßt�r.

15 Nisan 1928 y�l�nda müzeyi ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Paßa(Atatürk) müze hakk�nda bilgi ald�ktan sonra, Afgan Kral� AmanullahHan'�n Türkiye'yi ziyaretleri nedeniyle, müzenin hizmete aç�lmas�n�istemißtir. Müze 18 Temmuz 1930�da halka aç�lm�ß ve 1938 Kas�may�nda müzenin iç avlusu, geçici kabir olarak ayr�l�ncaya kadar aç�kkalm�ßt�r. Atatürk'ün naaß�, 1953'te An�tkabir'e nakline kadar bura-da kalm�ßt�r. Bu k�s�m halen Atatürk'ün an�s�na hürmeten sembolikbir kabir ßeklinde korunmaktad�r. Üzerinde beyaz mermere yaz�lm�ßßu kitabe bulunmaktad�r:

�Buras� 10.11.1938'de sonsuzlu¤a ulaßan Atatürk'ün21.11.1938'den 10.11.1953'e kadar yatt�¤� yerdir.�

15 y�l süreyle Etnografya Müzesi An�tkabir ißlevi görmüßtür. Devletbaßkanlar�n�n, elçilerin, yabanc� heyetlerin ve halk�n ziyaret yeriolmußtur. Bu süre içinde müzede çal�ßmalar sürdürülmüß;6-14 Ekim 1956 tarihinde, Uluslararas� Müzeler Haftas� nedeniyle,gerekli de¤ißiklikler yap�ld�ktan sonra müze tekrar halk�n ziyaretineaç�lm�ßt�r. 2005 y�l�nda yeniden düzenlenmißtir.

Binan�n mimar� Arif Hikmet (Koyuno¤lu) Cumhuriyet Dönemi mi-marlar�n�n en de¤erlilerindendir.

Bina dikdörtgen plânl� olup tek kubbelidir. Yap�n�n taß duvarlar�küfeki taß� ile kaplanm�ßt�r. Al�nl�k k�sm� mermer olup üzeri oymasüslüdür.

Binaya 28 basamakl� bir merdivenle ç�k�l�r. 4 sütunlu, üçlü bir girißsistemi vard�r. Kap�dan girilince kubbe alt� holüne ve buradan da içavlu denilen sütunlu k�sma geçilir. Buran�n ortas�na mermer bir havuzyap�lm�ß, çat� k�sm� aç�k b�rak�lm�ßt�r. Daha sonra bu iç avlu Atatürk'egeçici kabir olarak ayr�ld�¤�nda, havuz bahçeye nakledilerek, çat�s�kapat�lm�ßt�r. �ç avlunun etraf�nda simetrik olarak büyüklü küçüklüsalonlar yer almaktad�r. �dare k�sm� müzeye bitißik olup iki katl�d�r.

Müze önünde at üstünde duran Atatürk heykeli 1927 y�l�nda MillîE¤itim Bakanl�¤� taraf�ndan �talyan sanatkâr� B. Conanica'yayapt�r�lm�ßt�r.

Etnografya Müzesi, Türk sanat�n�n Selçuklu Döneminden zaman�m�zakadar devam eden örneklerinin sergilendi¤i bir müzedir.

Anadolu'da dü¤ün töreni ve Anadolu'nun çeßitli kentlerine ait gelingiysileri, Türk ißleme sanat�, hal� ve kilim sanat�, maden sanat�,kahve kültürü ve sünnet töreninin sergilendi¤i salonlar, müze girißininsa¤ taraf�nda yer al�r.

Girißin sol taraf�ndaki salonlarda ise, çini ve cam eserler, Osmanl�Dönemi hat sanat� örnekleri ile Selçuklu ve Beylikler Dönemine aitnadide ahßap eserler sergilenmektedir.

E

Talatpaßa Bulvar� Türkoca¤� Sok. No.4 ULUS Tel: (312) 310 95 56 -311 30 07 Pazartesi hariç hergün aç�k Yaz 08.30-17.30 � K�ß 08.00-17.00

1963 y�l�nda, yaklaß�k 15.000 m2'lik alanda, 250 nüfuslu bir köyde

kurulan Gordion Müzesi; 1990'l� y�llarda eklenen depolar�, laboratu-

ar�, görüntü ve bilgilendirme salonu, aç�k ve kapal� teßhiri, aç�klama

bilgileri ile Türkiye'nin önemli müzelerinden biridir. Baßta Gordion

kaz�lar�ndan olmak üzere, Polatl� �lçesi civar�ndan derlenen eserler-

den kronolojik bir sergileme sunan Müze, 2000 y�l�nda Avrupa'da Y�l�n

Müzesi yar�ßmas�nda finale kalmakla da önemini kan�tlam�ßt�r.

Müzede sergilenen eserler aras�nda Eski Tunç Ça¤�'ndan baßlayarak,

Orta ve Geç Tunç Ça¤�'na, Erken Frig Ça¤�'na ait çanak çömlekler,

Erken Demir Ça¤�'na ait kabartmal� ortostatlar, yine Erken Frig Ça-

¤�'na ait demir aletler, dokumac�l�kta kullan�lan a¤�rßaklar, cam,

mühür ve mühür bask�lar�, M.Ö.4. ve M.Ö.2. yüzy�llar aras�na tarihle-

nen �skender sikkeleri giriß salonunda yer almaktad�r.

Yener Y�lmaz salonunda ise, M.Ö. 8. ve 4. yüzy�llar aras�na tarihle-

nen Geç Frig ve ithal seramikler ile Lidya, Helenistik ve Roma Döne-

mi'ne ait eserler sergilenmektedir. Bunlar�n d�ß�nda, Frig yaz�tl� ve

bask�l� çanak çömlekler, Frig mimari terrekotalar�, çeßitli malzeme-

lerden yap�lm�ß eserler ile Kybele kabartmalar� ve figürleri önemli

yer tutar. Polatl� Höyük'ten getirilen ve Anadolu'nun en eski halk�

olarak bilinen Hattilere ait ölü gömme ßekillerini gösteren mezarlar

müzenin di¤er sergileri aras�nda yer al�rken, Galat mezar� ile Frig ve

Roma mozaikleri ise bahçede sergilenmektedir.

GordionMüzesi

Yass�höyük Köyü - Polatl� Tel: (312) 638 21 88 Pazartesi hariç hergün aç�k Yaz 08.30-19.00 � K�ß 08.30.17.00 29

Gordion Antik Kenti çevresi say�lar�110'nu bulan ve M.Ö. 8. asr�n sonçeyre¤i ile M.Ö. 6. asr�n ortalar�nakadar uzanan bir zaman diliminetarihlenen çeßitli ölçülerdeki Frigsoylular� ileri gelenlerinin mezarlar�olan tümülüslerle kapl�d�r. Butümülüslerden en görkemlisi olanMidas Tümülüsü, yaklaß�k 300 m.çap�nda 55 m. yüksekli¤indedir.Tümülüsün mezar odas�na bir Türkmühendislik ßaheseri olan veZonguldak maden ißçilerinin tümmarifetlerini sergileyerek açt�¤� 82 m.'lik tünel geçildikten sonraulaß�l�r. Antik dünyan�n ikinci büyüktümülüsü olan ve 3750 y�ll�k ard�çtomruklarla desteklenen, çama¤ac�ndan yap�lm�ß ahßap mezarodas� ile de dünyada tek örnektir.M.Ö.8. yüzy�lda yap�lm�ßt�r. Kral sonyeme¤inde ne yedi bilinmez ama;kimyasal analizler sonucu ölüyeme¤i içinde, k�rm�z� et vemercimek bulunan ac� baharatl�türlü, bal ve bira ile kaynat�lm�ßüzüm veya ßaraptan olußan birmenüydü.


M�DAS TÜMÜLÜSÜ

Yüzlerce Y�ll�k Banyo Kültürü

ROMA HAMAMI

Çank�r� Caddesi D�ßkap�Tel: (312) 310 72 80 Hergün aç�k 08.30-17.30

amamlar, Roma Dönemi antik kentlerininvazgeçilmez yap�tlar�ndand�r. Hypokaust sis-teminin kullan�ld�¤� bu an�tsal hamam yap�lar�

özellikle M.S.1. yüzy�l sonlar�nda baßlayarak Romal�-lar�n bedensel ve kültürel gelißiminde önemli rol oy-nam�ßt�r.

Ankara Roma Hamam�, Ulus Meydan�'ndan Y�ld�r�m Be-yaz�t Meydan�'na uzanan Çank�r� Caddesi üzerinde,caddenin bat�s�nda, 2,5 m kadar yüksek bir plato üze-rinde bulunmaktad�r. Ulus Meydan�na yaklaß�k 400metre uzakl�ktad�r. 1938 y�l�nda Dil Tarih ve Co¤rafyaFakültesi Arkeoloji Bölümü taraf�ndan kaz�lara baß-lanm�ß ve Frig, Roma ve Bizans katlar� bulunmußtur.1939 -1942 y�llar� aras�nda yap�lan kaz�larda hamam�nhemen hemen tamam� ortaya ç�kar�lm�ßt�r. Kaz�da y�lantutan bir elin bulunmas� hamam�n sa¤l�k tanr�s�Asklepios'a ithaf edildi¤ini göstermektedir.

Hamam iki bölümden olußmaktad�r. Palaestra (Oyunyeri) ve hamam k�sm�. Palaestran�n dört taraf� revak-larla çevrilmiß yaklaß�k kare planl� bir aland�r. Hamamk�sm� palaestraya ba¤l� olup, tüm Roma Hamamlar�ndaoldu¤u gibi aßa¤�daki k�s�mlardan olußmaktad�r.

1-Frigidarium (So¤uk k�s�m)2-Tepidarium (Il�k k�s�m)3-Caldarium (S�cak k�s�m)

Frigidarium'da bir yüzme havuzu (Piscina) ile, soyun-ma yeri (Apoditorium) vard�r. Caldariumda ise ter-leme yeri (Sudatorium) bulunmaktad�r. Ayr�ca çeßitliavlular, Külhan olarak adland�r�lan ocaklar, servis k�-s�mlar� ve su depolar� bulunmaktad�r. Hamam�n y�kan-maya ait olan k�sm� 130x80 metredir.

Hamamda bulunan sikkeler yoluyla beß yüz y�ll�k süreiçinde devaml� kullan�ld�¤� ve zaman zaman onar�ld�¤�anlaß�lmaktad�r. Ancak Hamamda bulunan en eski sikkeCaracalla dönemine (M.S.212-217) tarihlendirilmek-tedir. Bu tarih, kentin ileri gelen kißilerinden olanTiberius Julius Julianus'un birkaç yaz�t�nda da do¤ru-lanmaktad�r. Hamam�n bir istila sonucu yang�n geçi-rerek harap oldu¤u san�lmaktad�r.

Hamam Çank�r� Caddesi'ndeki girißi 128 mermer sü-tunlu palaestraya aç�l�r. Küçük yuvarlak tu¤lalardanyap�lm�ß 1,30 m. yüksekli¤indeki direkler hamam�ndößemesini taß�makta ve ocaklarla sa¤lanan s�cakl�¤�korumaktayd�. So¤ukluk k�sm�ndaki yüzme havuzu-nun kenar�na oturmak için küçük basamaklar yap�l-m�ßt�r. Ender rastlanan bir büyüklü¤e sahip olan vek�smen restore edilen hamam aç�k hava müzesi hali-ne getirilmißtir.


H

Sakarya Zaferi�nin Miras�

Alagöz KarargahMüzesi

Alagöz Köyü Ankara-Eskißehir Yolu 41.km. Polatl� Tel: (312) 231 79 75/2330 - 231 18 61Alagöz Muhtarl�¤�: (312) 641 65 13Faks: (312) 231 53 80Haftan�n her günü aç�kYaz: 09.00-17.00 � K�ß: 09.00-16.00

olatl� �lçesi�nin Alagöz Köyü�nde bulunan ve Türko¤lu Ali A¤a�ya ait

olan iki katl� ev, Sakarya Meydan Savaß��nda Karargah olarak seçil-

mißti. Türk Kurtuluß Savaß�n�n Dönüm noktas� olan ve 22 gün 22 gece

süren Sakarya Meydan Savaß� (23 A¤ustos 1921-13 Eylül 1921) bu evde ßapkal�

bir gaz lambas� �ß�¤�nda planlanm�ß ve yürütülmüßtür.

Alagöz Karargah Müzesi, Sakarya Meydan Savaß��ndan sonra 1965 y�l�na kadar

ev olarak kullan�lm�ßt�r. Türko¤lu Ali A¤a�n�n o¤ullar� Mahmut ve Þerafettin

Türko¤lu taraf�ndan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün an�s�na, Milli E¤itim Bakan-

l�¤��na müze yap�lmas� için hibe edilmißtir. Bakanl�kça restore edilip, bahçesi

düzenlenen karargah binas�, 10 Kas�m 1968 tarihinde yap�lan törenle üst kat� zi-

yarete aç�lm�ßt�r. 1 Mart 1982 y�l�nda An�tkabir Komutanl�¤�na devredilmißtir.

1983 y�l�nda alt kat� da düzenlenerek ziyarete aç�lm�ßt�r.

Müzede; alt katta Giysi Odas�, Kitapl�k ve Hat�ra Eßya Odas�, Silah Vitrini, Zabitan

Yemek Odas�, Mutfak, Muhabere Odas� ve Sakarya Meydan Savaß��n� gösteren

resimler bulunmaktad�r. Üst Katta ise Baßkumandanl�k Odas�, Kurmay Heye-

ti Odas�, Yaverler Odas�, Atatürk�ün Yatak Odas�, Atatürk�ün Yemek Odas�,

Yaver Odas� yer almaktad�r. Holde Sakarya Meydan Savaß��n�n seyri krokiler-

le anlat�lm�ßt�r.

P

34

ANITKAB�R

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kas�m 1938'de vefat�ile hat�ras�n�n ebediyen yaßat�lmas� için bir an�tmezar yap�lmas�na karar verilmißtir. Bu amaçla,Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti 1 Mart 1941 tarihinde uluslararas� bir proje yar�ßmas� açm�ßt�r.Yar�ßmaya Türk ve yabanc� 49 proje kat�lm�ßt�r. Uluslararas� jüri bu eserlerden; Alman, Türk ve�talyan mimarlara ait üç projeyi ödüle lay�k bulmußtur. Yar�ßma ßartnamesine uygun olarak bu üçprojeden Türk Profesör Emin Onat ve Doçent Orhan Arda'n�n projesini uygulamaya karar vermißtir.9 Ekim 1944 tarihinde baßlayan inßaat, 10 Kas�m 1953 y�l�nda tamamlanm�ßt�r. Atatürk'ün naaß�Ankara Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabrinden al�narak An�tkabir'e nakledilmißtir.An�tkabir inßaat�nda, Türkiye'nin muhtelif yerlerinden getirilen traverten, taß ve mermerlerkullan�lm�ßt�r. 750.000 m2 genißli¤inde bir alan içinde bulunan An�tkabir; Aslanl� Yol, Tören Meydan�ve Mozole ad� verilen ana bölümlerden olußmaktad�r. Aslanl� Yol girißinde Türk Milleti'ni temsil edeninsan heykelleri ve yol boyunca karß�l�kl� 24 aslan heykeli bulunmaktad�r. Tören Meydan�nçevresinde; kolonatlar, sanat galerisi ve Atatürk Kurtuluß Savaß� Müzesi yer almaktad�r. Mozoleniniçinde Þeref Holü ve yekpare k�rm�z� mermerden yap�lm�ß Atatürk'ün sembolik lâhdi bulunmaktad�r.Girißlerin, avlunun ve Þeref Holünün çevresi �stiklal, Hürriyet, Mehmetçik, Müdafaa-i Hukuk, Zafer,Bar�ß, 23 Nisan, Misak-� Milli, �nk�lap ve Cumhuriyeti simgeleyen kuleler; Ulusu, Kurtuluß Savaß�'n�,Atatürk'ün büyüklü¤ünü, asker, devrimci ve devlet adam� yönlerini temsil eden Hüseyin Anka veZühtü Mürido¤lu'nun heykel-kabartmalar� ve Atatürk'ün özlü sözleri ile bezenmißtir. Ayr�caavlunun bat�s�nda Zafer ve Bar�ß kuleleri aras�nda 2. Cumhurbaßkan� �smet �nönü'nün mezar�bulunmaktad�r.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kas�m 1938'de vefat�ile hat�ras�n�n ebediyen yaßat�lmas� için bir an�tmezar yap�lmas�na karar verilmißtir. Bu amaçla,Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti 1 Mart 1941 tarihinde uluslararas� bir proje yar�ßmas� açm�ßt�r.Yar�ßmaya Türk ve yabanc� 49 proje kat�lm�ßt�r. Uluslararas� jüri bu eserlerden; Alman, Türk ve�talyan mimarlara ait üç projeyi ödüle lay�k bulmußtur. Yar�ßma ßartnamesine uygun olarak bu üçprojeden Türk Profesör Emin Onat ve Doçent Orhan Arda'n�n projesini uygulamaya karar vermißtir.9 Ekim 1944 tarihinde baßlayan inßaat, 10 Kas�m 1953 y�l�nda tamamlanm�ßt�r. Atatürk'ün naaß�Ankara Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabrinden al�narak An�tkabir'e nakledilmißtir.An�tkabir inßaat�nda, Türkiye'nin muhtelif yerlerinden getirilen traverten, taß ve mermerlerkullan�lm�ßt�r. 750.000 m2 genißli¤inde bir alan içinde bulunan An�tkabir; Aslanl� Yol, Tören Meydan�ve Mozole ad� verilen ana bölümlerden olußmaktad�r. Aslanl� Yol girißinde Türk Milleti'ni temsil edeninsan heykelleri ve yol boyunca karß�l�kl� 24 aslan heykeli bulunmaktad�r. Tören Meydan�nçevresinde; kolonatlar, sanat galerisi ve Atatürk Kurtuluß Savaß� Müzesi yer almaktad�r. Mozoleniniçinde Þeref Holü ve yekpare k�rm�z� mermerden yap�lm�ß Atatürk'ün sembolik lâhdi bulunmaktad�r.Girißlerin, avlunun ve Þeref Holünün çevresi �stiklal, Hürriyet, Mehmetçik, Müdafaa-i Hukuk, Zafer,Bar�ß, 23 Nisan, Misak-� Milli, �nk�lap ve Cumhuriyeti simgeleyen kuleler; Ulusu, Kurtuluß Savaß�'n�,Atatürk'ün büyüklü¤ünü, asker, devrimci ve devlet adam� yönlerini temsil eden Hüseyin Anka veZühtü Mürido¤lu'nun heykel-kabartmalar� ve Atatürk'ün özlü sözleri ile bezenmißtir. Ayr�caavlunun bat�s�nda Zafer ve Bar�ß kuleleri aras�nda 2. Cumhurbaßkan� �smet �nönü'nün mezar�bulunmaktad�r.

An�t Caddesi Tando¤an � Tel: (312) 231 79 75/2330 Her gün aç�k Yaz 09.00 - 17.00 � K�ß 09.00-16.00

FOTO

ÚRA

FLAR

: At

atür

k ve

Kur

tuluß

Savaß�

Müz

esi

arßi

vind

en a

l�nm

�ßt�

r.

Atatürk ve KurtulußSavaß� Müzesi

n�tkabir proje yar�ßmas� ßartlar�ndan birisi de, projelerde uygun bir yerin "Atatürk Müzesi " olarak belirtilmiß olmas� idi. Halen müze olarakkullan�lan yer, bu ßarta uygun olarak proje mimarlar� taraf�ndan belirlenmißtir. An�tkabir'in yap�m�n�n tamamlanmas�n� takiben, AtatürkMüzesi'nin olußturulmas� çal�ßmalar�na baßlanm�ßt�r. Atatürk'e ait eßyalarla, kendisine hediye edilmiß eßyalar, müzenin aç�l�ß ta-

rihine kadar bunlar� muhafaza eden; Cumhurbaßkanl�¤� Kößkü, Ziraat Bankas� Merkez Müdürlü¤ü, Ankara Milli Emlak Müdürlü¤ü ile Atatürk'ünmanevi k�zlar� Prof. Dr. A. Afet �nan, Sabiha Gökçen ve Rukiye Erkin'den devral�nm�ßt�r. An�tkabir Atatürk Müzesi, 21 Haziran 1960 tarihindeziyarete aç�lm�ßt�r. Misak-� Milli ve �nk�lap Kuleleri aras�nda ilk bölümde bulunan ve Atatürk'ün özel eßyalar�n�n sergilendi¤i bölüm yenidendüzenlenerek Atatürk ve Kurtuluß Savaß� Müzesi ad�n� alm�ßt�r. �kinci bölümde, Çanakkale Savaß�, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz'ukonu alan üç savaß panoramas� Türkiye'de ilk kez kullan�lan bir teknikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulußuna giden yolda yaßanan güçlükleri his-settirmektedir. Bu alan�n düzenlenmesinde kullan�lan objeler ve maketlerle, muharebenin geçti¤i yerler ve dönem, yaßananlar�n asl�na uygunolarak yeniden canland�r�lm�ßt�r. Müzenin üçüncü bölümü, panorama bölümünü çevreleyen 18 galeride 1919-1938 y�llar� aras�nda Atatürk döne-mine ilißkin olaylar�n anlat�ld�¤� bölüm yer almaktad�r. Mozole'nin bulundu¤u ßeref salonunu ayakta tutan sütunlu salon ile An�tkabir'in temelduvarlar� aras�nda kalan koridorda yer alan ve Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaßkanlar�ndan ebediyete intikal edenlerin defnedilmesi amac�ylayap�lan fakat kullan�lmayan tonoz odac�klar�nda, Kurtuluß Savaß� ve Atatürk Devrimleri'ne ilißkin 3 bin kadar foto¤raf sergilenmektedir.Galerilerde sanatç�lar taraf�nda haz�rlanm�ß rölyefler ve koridor boyunca Kurtuluß Savaß�'n�n kazan�lmas�nda büyük hizmetleri görülen asker-sivil 20 kahraman�n büstü ve k�sa özgeçmißleri yer almaktad�r. Müzenin dördüncü bölümünde ise Atatürk'ün kendi kütüphanesinde bulunan 3123adet kitap sergilenmektedir.

A

General Þefik ERENSÜ K�ßlas� MSB.l�¤� Arßiv Müdürlü¤ü Lodumlu - BilkentTel: (312) 266 27 98 � Faks: (312) 266 27 97Hafta içi 09.00-12.00 / 14.00-17.00Hafta sonu Komutanl�k izni ile, grup gezilerine aç�kt�r.

ARÞ�V MÜZES�Milli Savunma Bakanl�¤� Arßiv Müdürlü¤üArßiv Müzesi ilk olarak 10 Kas�m 1995tarihinde aç�lm�ß olup, daha sonra yap�lantadilat ile bilgi belge bak�m�ndanzenginleßtirilerek 2005 tarihinde üç salonolarak yeniden ziyarete aç�lm�ßt�r.Birinci salonda; K�r�m, Osmanl� Rus,Trablusgarp, Balkan ve Birinci Dünyasavaßlar�n� içeren bilgi ve belgelersergilenmektedir.�kinci Salonda; Ulu Önder Atatürk ile ilgilibilgi ve belgeler ile Türk Milletinin ba¤�ms�zl�k mücadelesinisembolize eden panorama yer almakta veMSB Arßiv Müdürlü¤ü'nce haz�rlanan kitap, CD ve hediyelik objelerin sat�ß bölümübulunmaktad�r.Üçüncü Salonda; Kurtuluß savaß�, KoreSavaß� ve K�br�s Bar�ß Harekat� Döneminiiçeren bilgi ve belgeler sergilenmektedir.Milli Savunma bakanl�¤� ArßivMüdürlü¤ü'nün; Türk Silahl� Kuvvetlerininher türlü arßiv evrak�n�n talimata uygunolarak muhafazas�na ve arßivden istenenbilgi ve belgeleri yay�n haline getirerekilgililerin istifadesine sunmak misyonuçerçevesinde; Þanl� tarihimizde cereyaneden çeßitli savaßlar esnas�nda, çok zorßartlarda tutulmuß günümüze kadar ulaßm�ßbinlerce kay�t doküman içerisinde, ilginç,ders al�nacak ve tarihe �ß�k tutacak nitelikteolanlar�,orijinal arßiv belgeleriyle ortayakoymak suretiyle; yetißmekte olan gençkußaklar�n geçmißleri ile ba¤lar�n�kuvvetlendirecek milli ve maneviduygular�n� gelißtirmektir.

Milli Savunma Bakanl�¤� Arßiv Müdürlü¤üArßiv Müzesi ilk olarak 10 Kas�m 1995tarihinde aç�lm�ß olup, daha sonra yap�lantadilat ile bilgi belge bak�m�ndanzenginleßtirilerek 2005 tarihinde üç salonolarak yeniden ziyarete aç�lm�ßt�r.Birinci salonda; K�r�m, Osmanl� Rus,Trablusgarp, Balkan ve Birinci Dünyasavaßlar�n� içeren bilgi ve belgelersergilenmektedir.�kinci Salonda; Ulu Önder Atatürk ile ilgilibilgi ve belgeler ile Türk Milletinin ba¤�ms�zl�k mücadelesinisembolize eden panorama yer almakta veMSB Arßiv Müdürlü¤ü'nce haz�rlanan kitap, CD ve hediyelik objelerin sat�ß bölümübulunmaktad�r.Üçüncü Salonda; Kurtuluß savaß�, KoreSavaß� ve K�br�s Bar�ß Harekat� Döneminiiçeren bilgi ve belgeler sergilenmektedir.Milli Savunma bakanl�¤� ArßivMüdürlü¤ü'nün; Türk Silahl� Kuvvetlerininher türlü arßiv evrak�n�n talimata uygunolarak muhafazas�na ve arßivden istenenbilgi ve belgeleri yay�n haline getirerekilgililerin istifadesine sunmak misyonuçerçevesinde; Þanl� tarihimizde cereyaneden çeßitli savaßlar esnas�nda, çok zorßartlarda tutulmuß günümüze kadar ulaßm�ßbinlerce kay�t doküman içerisinde, ilginç,ders al�nacak ve tarihe �ß�k tutacak nitelikteolanlar�,orijinal arßiv belgeleriyle ortayakoymak suretiyle; yetißmekte olan gençkußaklar�n geçmißleri ile ba¤lar�n�kuvvetlendirecek milli ve maneviduygular�n� gelißtirmektir.


40

tatürk Orman Çiftli¤i arazisi içerisinde 1931 y�l�nda Mustafa Kemal Atatürk taraf�ndan yapt�r�lm�ß olan ve DevletMezarl�¤� inßaat� kapsam�nda restore edilen Ankara'ya hakim bir tepe üzerinde yer almaktad�r.

Devlet Mezarl�¤� ve Müzesi 30 A¤ustos 1988 tarihinde Devlet Töreni ile hizmete aç�lm�ßt�r. Devlet Mezarl�¤�'n�nyap�sal bütünlü¤ü içinde �Simge'' olarak adland�r�lan bir an�t ve çerçevesinde Cumhurbaßkanlar�; Cemal Gürsel, CevdetSunay ve Fahri Korutürk, Kurtuluß Savaß� Komutanlar�n�n, baz� devlet adamlar�n�n mezarlar� yer almaktad�r. Ayr�caKurtuluß Savaß� ve Cumhuriyetimizin gelißimini simgeleyen üç heykel grubu bulunmaktad�r.

Müze binas�, giriß ve alt kat olmak üzere iki bölümden olußmaktad�r. Müze ana giriß bölümünden bak�ld�¤�nda do¤u cephe-sine yerleßtirilen pencereden An�tkabir'in görünmesi sa¤lanm�ß, böylece Ulu Önder Atatürk ile yak�n arkadaßlar� olan KurtulußSavaß� Komutanlar�, Cumhuriyetimizin süreklili¤i ve Cumhurbaßkanlar�m�z aras�nda manevi bir ba¤ kurulmußtur. Müzeningiriß kat�nda �Kurtuluß Savaß�'' konulu foto¤raf sergisi ile Kaz�m Karabekir Paßan�n yazd�¤� bütün kitaplar� ile M. HayriTarhan taraf�ndan yap�lm�ß olan Atatürk portresi görülmeye de¤er eserlerdendir. Müze alt kat�nda ise Cumhurbaßkanlar�ile Kurtuluß Savaß� Komutanlar�n�n eßya ve belgeleri sergilenmektedir. Bunlar�n içinde yak�n tarihimize �ß�k tutacak ilgiçekici örnekler bulunmaktad�r. Bunlarda birisi, Cumhuriyetimizin ilan edildi¤i gün, 29 Ekim 1923'te Frans�z uçaklar�n�nAnkara semalar�ndan att�klar�, bir kutlama mesaj� bayrak-belgedir.Ayr�ca Yunan Ordu Komutan� General Trikopis'e ait Harita Çantas�ve K�rbaç ile Cumhurbaßkanlar�m�za ve Komutanlara dünyan�nçeßitli ülkelerinde verilmiß olan madalyalar ve nißanlar di¤er ilginçeserler aras�nda yer almaktad�r.

A

Devlet Mezarl�¤� Müzesi

Alparslan Türkeß Cad. Beßtepe AOÇ Tel: (312) 221 06 27 � Faks: (312) 212 42 88Pazartesi, Sal� hariç her gün aç�k Yaz hafta içi 10.00 - 17.00 � Hafta sonu 11.00 - 19.00 K�ß 10.00-17.00 43

Tarihi HaritalarGirit ile Rodos Adas�'n�n 1:250.000 ölçe¤indeki renkli kabart-ma haritas�; Korfu Adas� ile Preveze civar�n�n 1:150.000 ölçe-¤indeki renkli kabartma haritas�; Çanakkale (Kale-i Sultaniye)Bo¤az� ve civar�n�n 1.76.000 ölçe¤indeki renkli kabartmaharitas�; Kafkasya Bölgesi'nin 1:800 000 yatay ve 1:80 000düßey ölçe¤indeki iki parçadan olußan renkli kabartma ha-ritas�; Çankaya Ordu Kößkü Plan�, 1908 y�l�na ait Osmanl��mparatorlu¤u'nun Avrupa K�sm� Haritas�, 1914 Bak�rköyHaritas�, 1912 Osmanl� �mparatorlu¤u Haritas�, 1874 K�br�sHaritas�.

Pergel ve Suluboya Tak�m�Padißah Abdülaziz'in (1830-1876) o¤lu Yusuf �zzettin Efen-di'nin (1857-1916) 1914 y�l�nda Harita Dairesi'ne arma¤anetti¤i bu tak�m�n hesap cetvelleri ve gönyelerinin bir k�sm�fildißidir. Toplam 144 parçadan meydana gelen ve �ngilizmal� olan bu pergel ve suluboya tak�m�na bugün de¤er biçile-memektedir

Stereoplanigraph (C-4)Almanya Zeiss firmas�nca 1923 y�l�nda üretilen C-4 tipi k�y-metlendirme aletidir. Dönemi itibariyle optik olarak çiftprojeksiyon esas�na göre üretilmiß en mükemmel fotogra-metri aletidir.

5 Mikrometreli TeodolitBirinci derece nirengi çal�ßmalar�nda yatay aç� ve semtölçümünde kullan�lan alet Frans�z Gautier Firmas� yap�m�d�r.1895 y�l�nda Osmanl� �mparatorlu¤u ad�na özel olarakyapt�r�lm�ßt�r.

illî Savunma Bakanl�¤� Harita Genel Komutanl�¤�'n�n

Merkez K�ßlas�nda (Cebeci/ANKARA) bulunan "Haritac�-

l�k Müzesi" 2'nci s�n�f askeri bir müzedir. Müze, ilk olarak

2 May�s 1971 tarihinde Harita Yüksek Teknik Okulu Komutanl�¤�

bünyesinde kurulmußtur.

1990-1994 y�llar� aras�nda Genel Komutanl�k binas�n�n alt kat�n-

da faaliyetlerini sürdürmüßtür. Daha sonra, 1994 y�l�nda ßu anda

bulundu¤u müstakil binaya taß�nm�ßt�r. 2003 y�l�nda Harita Genel

Komutan� direktifi ile yeni baßtan düzenlenen müzede, müzenin

kurucusu Korgeneral Mehmet Þevki Ölçer'in an�s�na bir köße oluß-

turulmußtur.

Yeni düzenlemede haritac�l�kla ilgili eski alet ve malzemelerle,

arßivlerden yurt içi ve yurt d�ß�ndan temin edilen haritalarla zen-

ginleßtirilmißtir. Ayr�ca bir ßeref salonu, eski ve yeni bütün harita-

lar�n ve haritac�l�kla ilgili yay�nlar�n bulundu¤u bir harita okuma

odas� ile 1880 y�l�nda dünyada ilk defa Türkler taraf�ndan yap�lan

Kabartma Harita Salonu ilave edilmiß, profesyonel ve Haritac�

Türk Ressamlar� eserlerinin sergiledi¤i resim galerisi de genißletil-

mißtir. Bir Atlas Odas� aç�larak eski atlaslar�n incelenmesine imkan

sa¤lanm�ßt�r.

Harita Genel Komutanl�¤� CebeciTel: (312) 595 20 38 - 595 20 14 � Faks: (312) 320 14 [email protected]� ve Perßembe günleri 09:30/12:00 - 14:00/17:00 Harita Genel Komutanl�¤�'ndan izin almak suretiyle Müzegezilebilir.

Haritac�l�k Müzesi

M

44

HAVA MÜZES�Müze, �stanbul yolunun 12. km'sinde Hava Ulaßt�rma Grup Komutanl�¤�'n�nyan�nda yer almaktad�r. Kuruluß çal�ßmalar�na 20 A¤ustos 1997 tarihindebaßlayan Hava Müzesi, 18 Eylül 1998 y�l�nda hizmete aç�lm�ßt�r. Sergileneneserlerin ça¤daß müzecilik anlay�ß�na uygun olarak de¤erlendirilmesi vetarihlendirilmesi yap�lm�ß, geniß halk kitlelerine tan�t�m� ve bak�m� korunmas�ve gelecek kußaklara havac�l�k tarihinin daha iyi yans�t�lmas� sa¤lanm�ßt�r.Aç�k sergi alan�nda teßhir edilen uçaklar aras�nda halen uçabilen uçaklaroldu¤u gibi, Türk Hava Kuvvetleri'ne uzun süre hizmet vermiß görev süreleritamamlanm�ß olan uçaklar da vard�r. Müzede Türk ve Dünya Havac�l�¤�olaylar�n� ve geçirdi¤i gelißmeleri kronolojik olarak çeßitli maketler,foto¤raflar ve tarihi belgelerle inceleme imkan� bulunmaktad�r.Ayr�ca Müzede 28 kißilik Türk Hava Kuvvetlerini tan�t�c� filmlerin vehavac�l�kla ilgili video filmlerinin gösterildi¤i konferans salonu, müzebahçesinde bir kafeterya ve çocuklar için oyun alan� da mevcuttur.


Hava Lojistik Komutanl�¤�-EtimesgutTel: (312) 244 85 50 / 4059-4114 Pazartesi ve Sal� Günleri Hariç Hergün 09.00-16.30

urtuluß Savaß�'nda bir dönüm noktas� say�lan SakaryaZaferi, 23 A¤ustos-13 Eylül 1921 tarihleri aras�nda va-tanlar� için can veren binlerce Türkün, Sakarya toprak-

lar�nda ßehitlik mertebesine ulaßmalar� pahas�na gerçekleßtiril-mißtir. Sakarya ßehitleri an�s�na Polatl�'n�n Þehitlerkaß� Tepesinedikilen an�t 28 Ekim 1973 y�l�nda Cumhuriyetin 50. y�ldönümün-de ziyarete aç�lm�ßt�r.

Sakarya Þehitler An�t�; an�t gövdesi, heykeller ve müzeden oluß-maktad�r. An�t gövdesi 915 rak�ml� noktadan baßlay�p, baßlang�ç-tan itibaren daralarak, 420 basamakl� yol 970 rak�ma kadaryükselir. Bu yolun iki yan�nda yükselen sütunlar, savaß�n üstündüßman güçlerine karß� kazan�lm�ß oldu¤unun ifadesidir. Demirlibetondan yap�lan bu k�rk iki çift sütun, düßman�n gö¤üslenmesin-den yenilgisine kadar geçen gece ve gündüzlerin ißaretidir.

Merdivenli yolun sonunda, Türk Ordusunun kazand�¤� zaferinöyküsünü dile getiren kabartmalar ve müze yer almaktad�r. Mü-zede, Sakarya Savaß�n� belgelendiren, foto¤raflar, belgeler veçeßitli silahlar sergilenmektedir.

K

Þehitlik Kaß� Tepesi, Polatl�Tel: (312) 623 10 77 - 622 05 91

SAKARYA ÞEH�TLER� ANITI veMÜZES�

tatürk'ün do¤du¤u ve çocukluk günlerini geçirdi¤i Sela-

nik'teki evin benzeri olan Atatürk Evi ve Müzesi, Ankara'da

kurmuß oldu¤u Atatürk Orman Çiftli¤i arazisi üzerinde

bulunmaktad�r. 10 Kas�m 1981 tarihinde müze olarak ziyarete

aç�lm�ßt�r. Yap�lan binan�n ölçüleri, içerisine yerleßtirilen eßya-

lar�n ölçü, desen ve biçimleri Selanik'teki evin ayn�s� olup, yer-

leßtirme düzeni de asl�na uygun olarak yap�lm�ßt�r. Ev bodrum ka-

t� ile beraber üç katl�d�r. Girißi arkadaki taß merdivenli kap�dand�r.

Bodrum kat�nda yönetim odas�, kütüphane ve kiler bulunmaktad�r.

Üst katta bir sofa, sofan�n ortas�nda bir masa, pencerelerin önünde

sedir yer almaktad�r. Sofan�n solunda misafir odas� ve sand�k oda-

s� vard�r. Karß�s�nda Atatürk'ün annesi Zübeyde Han�m'�n odas� bu-

lunmaktad�r. Üst kattaki sofan�n sa¤�nda ise Atatürk'ün çal�ßma

odas� vard�r. Karß�s�ndaki oda Atatürk'ün yatak odas�d�r. Bu odada

An�tkabir Müzesi'nden gelen kißisel eßyalar� sergilenmektedir.

A

Atatürk Orman Çiftli¤i Müdürlü¤ü Gazi Mahallesi Yenimahalle Tel: (312) 211 01 70/222 � Faks: (312) 211 01 79www.aoc.gov.trPazartesi hariç her gün aç�k 08.00-17.00

Atatürk Orman Çiftli¤i

Atatürk Evi Müzesi

51

Cumhurbaßkanl�¤� ÇankayaTel: (312) 427 43 30 / 317Yaln�z Pazar ve Bayram günleri: 13.00-17.00Genel Sekreterlik�ten randevu al�narak gezilebilir.

FOTO

ÚRA

FLAR

: Ça

nkay

a M

üze

Kößk

arß

ivin

den

al�n

m�ß

t�r.

Atatürk 27 Aral�k 1919'da Ankara'ya geldi¤inde, Önce Ziraat Mektebi'nde, sonraAnkara Gar�'ndaki evde konaklam�ßt�r. Daha sonra Ankaral� Bulgurzade TevfikEfendi'nin Çankaya'daki iki katl� ba¤ evi, Ankaral�lar taraf�ndan sat�n al�narakOrdu Kößkü ad�yla Baßkomutan Atatürk'e tahsis edilmißtir. Zamanla binan�nyetersiz olmas� nedeniyle daha kullan�ßl� hale getirilmesi görevi mimar Vedat Bey'everilmiß, 1924 y�l�nda bugünkü ßeklini alan bina, Cumhurbaßkanl�¤� yeni kößkü1932 y�l�nda yap�lana kadar ilk Cumhurbaßkanl�¤� Kößkü olarak kullan�lm�ßt�r.Atatürk'ün kulland�¤� eßyalar orijinal konumlar�nda sergilenerek; 1950 y�l�ndaAtatürk Müzesi ad�yla ziyarete aç�lm�ßt�r. Kößk, önce aynalarla süslü küçük bir hol,daha sonra büyük bir hol, sa¤da Yeßil Salon olarak isimlendirilen ziyaretçi kabulsalonu, solda iki bölmeli elçi ve yabanc� misafir kabul salonu, karß�da yemek salonuve kule odas�ndan olußmaktad�r. Üst kata ç�k�ß� sa¤layan merdivenin birincik�sm�nda sahanl�k, ikinci dönemeçten sonra sa¤da küçük bir yatak odas� ve buodadan bir kap� üst kat sofaya aç�lmaktad�r. Ortada hal�lar, divan ve mangalla birßark odas� karakterini taß�yan sofan�n ßehre bakan yönünde, giriß k�sm�n�n üstünerastlayan bir balkon bulunmaktad�r. Sofadan Atatürk'ün yatak odas�na, buradanbanyo dairesine geçilir. Yatak odas�na bitißik kule odas� kitapl�k ve çal�ßma yeriolarak düzenlenmißtir. Yatak odas� ile kule odas� aras�ndaki camekan yerine, kitapraflar� eklenmißtir. Binan�n ön ve yan cephesine pencereleri olan kütüphane odas�,ceviz rengi eski tarz raflar� ile camekanl� dolaplar�n bulundu¤u, kanepe koltuklar� ilebüyük bir çal�ßma masas�n�n yer ald�¤�, Büyük Nutkun kaleme al�nd�¤� yerdir. Üzerisivri külahla örtülü ve çokgen planl� kule odas� ile kütüphane Atatürk'ün çal�ßt�¤�ve en sevdi¤i mekanlard�r. Kößkün alt ve üst katlar� Atatürk'ün zevkine göredüzenlenmißtir. Türk süsleme sanat�n�n en güzel örneklerinin yer ald�¤� tavansüslemeleri, mobilyalar�, ahßap, alç� ve çini malzemenin ne kadar özenli birçal�ßman�n ürünleri oldu¤unu göstermektedir. Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ünhayat�n�n on y�l�n� geçirdi¤i bu yap�da, O'nun aziz hat�ras� yaßat�lmaktad�r.

ÇANKAYAMÜZE KÖÞKÇANKAYAMÜZE KÖÞK

TCDD Gar Alan� UlusTel: (312) 309 05 15/4094Pazartesi hariç: 09.00-12.00 / 13.00-17.00

DEM�RYOLU MÜZES� veSANAT GALER�S�

Ba¤dat Demiryolu yap�m� s�ras�nda 1893'de, Osmanl� AnadoluDemiryollar� Þirketince inßa edilen eski ad�yla �Direksiyon Binas��,Atatürk'ün 27 Aral�k 1919'da Ankara'ya gelißinden itibarenBaßkomutanl�k karargah� ve konutu olarak uzun süre emrine tahsisedilmißtir. Kurtuluß Savaß� Harekat planlar�; 21 Ekim 1921'deFrans�zlarla yap�lan Ankara Antlaßmas�; 23 Nisan��n Milli Egemenlikve Çocuk Bayram� olarak kutlanmas� karar� bu binada al�nm�ßt�r.

56

Ba¤dat Demiryolu yap�m� s�ras�nda 1893'de, Osmanl� AnadoluDemiryollar� Þirketince inßa edilen eski ad�yla �Direksiyon Binas��,Atatürk'ün 27 Aral�k 1919'da Ankara'ya gelißinden itibarenBaßkomutanl�k karargah� ve konutu olarak uzun süre emrine tahsisedilmißtir. Kurtuluß Savaß� Harekat planlar�; 21 Ekim 1921'deFrans�zlarla yap�lan Ankara Antlaßmas�; 23 Nisan��n Milli Egemenlikve Çocuk Bayram� olarak kutlanmas� karar� bu binada al�nm�ßt�r.

FOTO

ÚRA

F: R

ecep

Pek

er T

ANIT

KAN

Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Demiryollar� Müzesi

Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Demiryollar� Müzesi

lu Önder Atatürk'ün aziz hat�ras�n� yaßatmak

amac�yla, TCDD taraf�ndan Türkiye Cumhuriye-

ti tarihinde seçkin bir yeri olan bu bina yeniden

düzenlenerek, 24 Aral�k 1964 tarihinde müze olarak hiz-

mete aç�lm�ßt�r.

�ki katl� olan müze binas�n�n üst kat�nda, Atatürk'ün ça-

l�ßma odas�, toplant� salonu, yatak odas� ve Fikriye Ha-

n�m�n Ankara'ya, Atatürk'ü görmeye geldi¤inde kullan-

d�¤� oda bulunmaktad�r. Kendisine ait özel eßyalar� gü-

nün özelliklerini taß�yan mobilyalar oldu¤u gibi korun-

maktad�r.

Binan�n alt kat� Demiryollar� Müzesi olarak kullan�lmak-

tad�r. Bu katta 1858 y�l�ndan itibaren demiryollar� ile il-

gili eßya ve belgelerin yan� s�ra, ünlü Türk Empresyonist

ressam� �brahim Çall�'n�n �Kurtuluß Savaß�nda Ka¤n� Çe-

ken Kad�nlar� adl� 1920 y�l�na ait olan, 3x2 metre boyut-

lar�nda görkemli tablosu da sergilenmektedir. Özgün

yekpare çerçevesi dönemin ahßap ißçili¤ini yans�tan tab-

lo, boyutlar�n�n büyüklü¤ü nedeniyle Çall�'n�n üretti¤i en

büyük resimlerden ilki olußu ile ön plana ç�kmaktad�r.

Alt kat beß bölüm olarak düzenlenmißtir.

1.Bölüm: Demiryollar�na ait çeßitli hat�ra, madalyalar,

baz� hatlar�n aç�l�ß törenlerinde kullan�lan makas ile gü-

müß servis tak�mlar� bulunmaktad�r.

2.Bölüm: Osmanl� Dönemi'nde kullan�lan mühür, diplo-

ma ve kimlik kartlar� ile Alman Demiryollar� �daresi tara-

f�ndan ilk Genel Müdür Behiç Erkin'e hediye edilen çal�-

ß�r durumda buharl� lokomotif maketi bulunmaktad�r.

3.Bölüm: Sultan Abdülaziz'e �ngiliz Hükümeti taraf�ndan

hediye edilen alt�n kaplama minyatür vagon ve trende

kulland�¤� sedef ißlemeli çal�ßma masas� ile duvar saatle-

ri yer almaktad�r.

4.Bölüm: TCDD'nin tren ißletmecili¤inde kulland�¤� loko-

motif, yük ve yolcu vagonu maketleri bulunmaktad�r.

5.Bölüm: Osmanl� Döneminde haberleßmede kullan�lan

telefon ve telgraf makineleri ile �ngilizler taraf�ndan

1905 y�l�nda hizmete konulan kafesli vagon maketi

bulunmaktad�r.

U

TCDD Gar Alan� UlusTel: (312) 309 05 14 / 4084Pazar, Pazartesi hariç: 08.30-12.30 /13.30-17.00

Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Demiryollar� Müzesi Ayr�ca Atatürk'e tahsis edilen "Beyaz Tren"in bir vagonu; 1943'deki �nönü - Churchill,

Yenice Gar� - Adana görüßmesinin yap�ld�¤� tarihi vagon, konutun hemen yan�ndasergilenmektedir.

ATATÜRK�ÜN VAGONU

TCDD �ßletmesi Genel Müdürlü¤üTCDD Gar Alan�, Celal Bayar Bulvar�Tel: (312) 319 74 40/226Haftan�n her günü: 08.30'dan günbat�m�na kadar

TCDD Aç�k Hava Buharl� Lokomotif MüzesiTCDD Aç�k Hava Buharl� Lokomotif MüzesiTCDD taraf�ndan hizmete aç�lan �Aç�k Hava Buharl� Lotomotif Müzesi�geçmiß ile gelecek aras�nda kültür köprüsünün en önemli halkalar�ndanbirini teßkil etmektedir. 12.600 m2 lik bir alanda aç�lan müzede 10 adethizmet d�ß� buharl� lokomotif ile ayr�ca demiryollar� ile ilgili bilgi vefoto¤raflar�n yer ald�¤� bir �Teßhir Vagonu� bulunmaktad�r. Lokomotifler1912, 1924, 1932, 1942, 1943, 1948 y�llar�na ait Alman, �ngiliz,Amerikan, �sveç yap�m�d�r.

FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU

Atatürk Bulvar� 41, S�hhiyeTel: (312) 324 32 65 � Faks: (312) 309 48 92Cuma, Cumartesi, Pazar hariç : 09.00-12.00 / 13.30-16.00Müze ziyareti için önceden tarih ve saat belirterek randevual�nmas� gerekmektedir.

K�z Teknik Ö¤retim 100. Y�l Müzesi

lgunlaßma Enstitüsü bünyesinde 24 Kas�m 1981 y�l�nda aç�lan

Müzede, etnografik eßya ile özellikle okul çal�ßmalar�nda

örnek al�nan el ißlemelerinden olußan 1025 etnografik eserden

olußan seçkin bir koleksiyon sergilenmektedir. Müze Genel Kurmay

Baßkanl�¤� taraf�ndan restore edilmiß, Kültür ve Turizm Bakanl�¤� Kültür

Varl�klar� ve Müzeler Genel Müdürlü¤ü'nün katk�lar�yla yeniden düzen-

lenerek 18 May�s 2004 tarihinde üç bölüm halinde ziyarete aç�lm�ßt�r.

Giderek tükenmekte ve yozlaßmakta olan Türk El Sanatlar�n� gelecek

nesillere aktarmak amac�yla iki büyük ve bir küçük salonda olußturul-

mußtur. Müzede bulunan etnografik eserler Anadolu'nun çeßitli yörele-

rinden toplanarak koleksiyona kat�lm�ßt�r. Sergilenen eserler aras�nda,

cam, bak�r, gümüß eßya ve tak�lar�n yan� s�ra bindall�, peßkirler, uç-

kurlar, keseler, oyalar, kumaß ve çorap örnekleri bulunmaktad�r.

Atatürk'ün foto¤raflar� ve özlü sözlerinden olußan Atatürk Kößesi de

müzede yer almaktad�r.

O

62

MTA Genel Müdürlü¤ü Eskißehir Yolu BalgatTel: (312) 287 34 30 / 2680Hergün aç�k 08.00-17.00

MTA Tabiat Tarihi Müzesi o¤an�n milyonlarca y�l öncesine dayanan karanl�k yön-leri, yap�lan jeolojik, paleontrolojik, paleoantropolo-jik, ve prehistorik, çal�ßmalarla ayd�nlat�lmaktad�r.

Türkiye'nin ilk ve tek tabiat tarihi müzesi MTA Genel Müdürlü¤übünyesinde 7 Þubat 1968 tarihinde kurulmuß, 2003 y�l�nda iseyeni müze binas�na taß�nm�ßt�r. Müzenin teßhir salonlar�nda,Türkiye'nin ve dünyan�n çeßitli yerlerinden derlenmiß 5000'iaßk�n örnek sergilenmektedir.

Giriß kat�nda uzayda bir yolculuk yaparak, güneß sistemindekigezegenleri tan�rs�n�z. Dünyan�n ilk olußumundan canl�lar�nevrimini izlerken k�talar�n bu günkü konumuna nas�l geldi¤inetan�k olursunuz. Bu bölümde ay taß�n�, y�ld�r�m taß�n� ve uzay�npostac�lar� olan gök taß�ndan örnekler görürsünüz.

Dünyam�zda tek hücrelilerle baßlayan yaßam�n, çok hücrelilere,omurgas�z ve omurgal�lara, memelilere ve primatlardan mo-dern insana geçiß sürecine ait yaklaß�k 3000 çeßit örnek birincikatta sergilenmektedir. Yine bu katta 140 milyon y�l önce eto-bur dinozor Allosaurus'u, 15 milyon y�l� aßk�n yaßl� mastodontfosilini, Kahramanmaraß'ta bulunan ve M.Ö.1500 y�llar�natarihlenen fil iskeletini, ayr�ca Adana-Yumurtal�k sahilinde

karaya vuran güncel Uzun Balina'n�n iskeletini görmekmümkündür.

Türkiye fauna ve floras�na ait dioramalar bölümü ile Prehisto-rik döneme ait örnekler de birinci katta yer almaktad�r.Dioroma bölümünde baz�lar�n�n soyu tükenmiß veya tüken-mekte olan yak�n görsel düzenlemelerle ziyaretçilere sunul-maktad�r.

�kinci katta sistematik mineraloji bölümünde, yer kabu¤ununyap� taßlar� olan mineral örnekleri, kayalar bölümünde, çeßit-li minerallerin farkl� jeolojik süreçlerle bir araya gelmesindenolußmuß taßlar sergilenmektedir. Günlük hayat�m�zda kul-land�¤�m�z bir çok araç, gereç ve tamamen veya k�smankayna¤� olan metalik madenleri, endüstriyel hammaddelerive enerji hammaddeleri ise Türkiye'nin yer alt� kaynaklar�bölümünde görebilirsiniz. Gerek yurt içinden gerekse yurt d�-ß�ndan temin edilmiß do¤a harikas� kristaller ile göz al�c� renk-lere ve çekicili¤e sahip kristaller ve süs taßlar� bölümündesergilenmektedir. Madencili¤in beßi¤i olan Anadolu'dan der-lenen örneklerin sergilendi¤i Türkiye madencilik tarihi bölü-mü de bu katta sergilenmektedir.

D

64

Meteoroloji Binas� ve Atatürk Odas�Sivas Kongresi'nden sonra kurulan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliye'si Ankara'ya gitmeye karar verip

çal�ßmalar�n� Ankara'da sürdürece¤i haberi üzerine, Ankara Vali Vekili Defterdar Yahya Galip Bey Heyete en uygun çal�ßma yeri ola-

rak, Keçiören tepelerinin yamac�nda, Çubuk Çay�'na bakan, 1908 y�l�nda iki katl� taß bir bina olarak inßa edilmiß eski Ziraat Mekte-

bi'ni seçer. 27 Aral�k 1919 Cumartesi günü saat 15:30'da Ankara'ya ulaßan Mustafa Kemal ve silah arkadaßlar�, Hükümet Kona¤�nda bir

müddet dinlendikten sonra, kendileri için haz�rlanan bu binaya yerleßirler ve alt� aya yak�n bir süre binada kalarak tüm çal�ßmalar�-

n� bu binadan yürütürler. Bu dönem içerisinde Mustafa Kemal Paßa'n�n hem karargah� hem de ikametgah� olan eski Ziraat Mektebi,

(bugünkü Meteoroloji �ßleri Genel Müdürlü¤ü Binas�) tüm ülkenin ve Milli Mücadele'nin yönetildi¤i yer ve yeni Türkiye'nin kalbi olmuß-

tur.

Üst kata ç�k�nca karß�ya gelen büyük oda ve bitißi¤indeki oda Mustafa Kemal Paßa'ya, sa¤daki odalar Heyet-i Temsiliye'nin üyelerine,

soldaki odalar ise önce bürolara sonrada Halide Edib'in (Ad�var) yönetiminde çal�ßmalar�na baßlayan Anadolu Ajans�'na ayr�ld�. Alt kat-

ta da yemek salonu, ßifre ve telgraf odalar�, yaverler bürosu ile muhaf�z birli¤i yatakhanesi vard�.

TBMM 'nin kurulußunun ilk haz�rl�klar�n�n yap�ld�¤�, Anadolu Ajans�n�n faaliyete geçti¤i, Misak-i Milli'nin belirlenmesi isyanlar�n bast�-

r�lmas� gibi önemli tarihi kararlar�n al�n-

d�¤� ve ilk Genel Kurmay Baßkanl�¤� Ka-

rargah� niteli¤indeki bina, halen Devlet

Meteoroloji �ßleri Genel Müdürlü¤ü Hiz-

met Binas� olarak kullan�lmaktad�r.

Eski Ziraat Mektebi'nin Devlet Meteoro-

loji �ßleri Genel Müdürlü¤ü'ne tahsis

edilmesinden bu yana Atatürk'ün kul-

land�¤� odalardan biri, muhafaza edile-

bilen birkaç eßya ile birlikte ziyarete

aç�kt�r.

Meteoroloji Müzesismanl� Dönemi'nde �stanbul'da 1890 y�l�nda bir rasathane kurulmußtur. �lk Uluslararas� Metoroloji Kongresi Eylül 1873 tarihindeyap�lm�ßt�r. Bu kongreye Osmanl� �mparatorlu¤undan da temsilci ißtirak etmiß ve �zmir, Bayburt, Sinop, Selanik, Avlonya, Bursave Trabzon'da birer rasat merkezi kurulmas� kararlaßt�r�lm�ßt�r. Bugünkü Kandilli rasathanesi o ßebekeden kalan bir eserdir.

Meteoroloji Teßkilat�n�n kurulußundan bugüne kadar meteoroloji alan�nda Türkiye'deki gelißmeleri sergilemek ve gelecek kußaklaraaktarmak amac�yla, 23 Mart 1983 tarihinde meteorolojik deney, gözlem ve araßt�rma - inceleme gibi konulara cevap veremeyen, ihtiyaçd�ß� malzemelerin bir araya getirilmesiyle Meteoroloji Müzesi kurulmas�na karar verilmißtir.

190 adet eserle ziyaretçilere hizmet veren Meteoroloji Müzesi iki bölümden olußmaktad�r. Birinci bölümde yaz�l� ve görsel tarihi dokü-manlar ve belgeler, ikinci bölümde ise, meteorolojik alet ve cihazlar sergilenmektedir.

�lk kuruldu¤unda çok az eser ile faaliyete geçen müze, Meteoroloji Genel Müdürlü¤ünün küçük bir odas�nda iken, teknolojideki h�zl� iler-leme ve buna ayak uydurma çabalar� sonucunda Meteorolojik aletlerin kullan�m sürelerinin dolmas�, yeni ve daha gelißmiß aletlerin yer-lerini almas�yla eser say�s� ço¤alm�ß, bu da müzenin yerini de¤ißtirme ihtiyac�n� gündeme getirmißtir. Bunun sonucunda iki defa yer de-¤ißtiren müze, Meteoroloji Genel Müdürlü¤ü yerleßkesi içerisinde bir binan�n düzenlenmesi ile 2001 y�l�nda yeni yerinde faaliyetlerinedevam etmektedir.

Özellikle okullar�n aç�k oldu¤u dönemlerde ilk ve orta ö¤renim ö¤rencilerinin yo¤unlukla ziyaret etti¤i müzeye üniversitelerden de pekçok kißi ilgi göstermektedir. Müze ziyaretleri, öncelikli olarak çeßitli alet ve belgelerin müze görevlisi rehberli¤inde tan�t�m�ndan sonra,en çok merak edilen Ankara Meteoroloji Bölge Müdürlü¤ü gözlem park�ndan atmosfere gönderilen balonun izlenmesi ve ard�ndan, yineMeteoroloji Genel Müdürlü¤ü bünyesinde Atatürk'ün binam�z� kullanmas�n�n an�s�na yaßat�lan Atatürk Odas� gezilmektedir. Son olarakkurumumuzda hava tahminlerinin yap�ld�¤� Analiz Þubesi yaß gurubu yeterli ö¤renci ve ziyaretçilerin gezebilece¤i birim olarak yer almak-tad�r.

O

Meteoroloji Gn. Md. Kalaba-KeçiörenTel: (312) 302 24 19 � Faks: (312) 302 24 22www.meteor.gov.tr � [email protected] içi her gün 09:00 - 18:00 67

Turgut Özal Bulvar� Samsun Yolu Kavßa¤�-Ayd�nl�kevlerTel: (312) 555 23 98 � Faks: (312) 313 23 99Hafta içi her gün 08:00-12:00 / 13:30-18:00 Okul ve grup ziyaretleri randevuludur.

Telekomünikasyon Müzesi aktif ve e¤itici müzecilik anlay�ß� ile haz�rlanm�ß, h�zlagelißen iletißim teknolojilerinin tarihi boyutunu göstermenin yan� s�ra, bu sistemlerinnas�l çal�ßt�¤�n� uygulamal� sunarak bilimsel zihniyetin gelißmesine katk�sa¤lamaktad�r. Bu bak�mdan Müze �E¤itim, Bilim ve Teknoloji Merkezi� niteli¤initaß�makta olup, hedef kitlesi olarak e¤itim kurumlar�n�n, ö¤rencilerin yo¤un ilgisiniçekmektedir.

E¤itim Bilim ve Teknoloji MerkeziMüze, iletißim alan�nda, ö¤rencilere aktif e¤itim amaçl� olarak haz�rlanm�ß ilk ve tekuygulamal� müzedir. �ki sergileme salonu ve bir uygulama salonundan meydana gelenmüze iç içe 3 salonu kapsamaktad�r. Ö¤rencilere ve ziyaretçilere rehber ö¤retmeneßli¤inde cihazlar�n tan�t�m� yap�ld�ktan sonra uygulama salonuna al�narak iletißimcihazlar� tek tek çal�ßt�r�larak kulland�r�lmaktad�r.

Sergileme Salonlar�Müzede Atatürk'ün Telgraf Müdürlü¤ü'ne hediye etti¤i saat, para kasas� ve ilk gündenbugüne kadar kullan�lan tüm iletißim araçlar� sergilenmektedir. Sergileme iki salondayap�lmakta olup, giriß salonunda tan�nm�ß kißilere ait abonman sözleßmeleri, eskidönemlere ait evraklar, Atatürk'ün Telgraf Müdürlü¤üne arma¤an� olan duvar saati,uydu ve radyolink kule maketleri sergilenmektedir. Sergilemenin yap�ld�¤� ikincisalonda, ilk iletißim arac� olan mors cihazlar� ile teleks, teleteks cihazlar�, telefonmakineleri, ankesörlü telefonlar, telekartlar, ölçü aletleri, ßebekede kullan�lanmalzemeler ve telekomünikasyonda kullan�lan kablolar sergilenmektedir.

Uygulama SalonuUygulama Salonu küçük bir iletißim ßebekesi ßeklinde kurulmußtur. Özellikle ilk veorta ö¤retim ö¤rencilerine yönelik iletißim e¤itiminin uygulamal� olarak verilmesiamac�yla haz�rlanm�ßt�r. Bu salonda telekomünikasyon haberleßmesininbaßlang�c�ndan itibaren kullan�lan eski ve yeni sistem araçlar� çal�ß�r durumdakurulmußtur. Telleri çekili 2 adet telefon dire¤i, mors cihaz�, telem-teleks cihazlar�,manuel santral, 2 adet otomatik santral, 2 adet kuranportör, faks (belge geçer)cihazlar�, ankesörlü jetonlu telefonlar ve özellikle k�rsal kesimde telefonhizmetlerinin çabuk verilmesi gereken yerlerde telli ba¤lant� yerine müßterilereradyo frekans� ile daha ekonomik ve kaliteli hizmetin götürüldü¤ü Köy R/LRadyolink Sistemi ile bu sistemlerin çal�ßmas�n� sa¤layan DC besleme ünitesiö¤renciler taraf�ndan uygulamal� olarak kullan�lmaktad�r.

Telekomünikasyon Müzesi aktif ve e¤itici müzecilik anlay�ß� ile haz�rlanm�ß, h�zlagelißen iletißim teknolojilerinin tarihi boyutunu göstermenin yan� s�ra, bu sistemlerinnas�l çal�ßt�¤�n� uygulamal� sunarak bilimsel zihniyetin gelißmesine katk�sa¤lamaktad�r. Bu bak�mdan Müze �E¤itim, Bilim ve Teknoloji Merkezi� niteli¤initaß�makta olup, hedef kitlesi olarak e¤itim kurumlar�n�n, ö¤rencilerin yo¤un ilgisiniçekmektedir.

E¤itim Bilim ve Teknoloji MerkeziMüze, iletißim alan�nda, ö¤rencilere aktif e¤itim amaçl� olarak haz�rlanm�ß ilk ve tekuygulamal� müzedir. �ki sergileme salonu ve bir uygulama salonundan meydana gelenmüze iç içe 3 salonu kapsamaktad�r. Ö¤rencilere ve ziyaretçilere rehber ö¤retmeneßli¤inde cihazlar�n tan�t�m� yap�ld�ktan sonra uygulama salonuna al�narak iletißimcihazlar� tek tek çal�ßt�r�larak kulland�r�lmaktad�r.

Sergileme Salonlar�Müzede Atatürk'ün Telgraf Müdürlü¤ü'ne hediye etti¤i saat, para kasas� ve ilk gündenbugüne kadar kullan�lan tüm iletißim araçlar� sergilenmektedir. Sergileme iki salondayap�lmakta olup, giriß salonunda tan�nm�ß kißilere ait abonman sözleßmeleri, eskidönemlere ait evraklar, Atatürk'ün Telgraf Müdürlü¤üne arma¤an� olan duvar saati,uydu ve radyolink kule maketleri sergilenmektedir. Sergilemenin yap�ld�¤� ikincisalonda, ilk iletißim arac� olan mors cihazlar� ile teleks, teleteks cihazlar�, telefonmakineleri, ankesörlü telefonlar, telekartlar, ölçü aletleri, ßebekede kullan�lanmalzemeler ve telekomünikasyonda kullan�lan kablolar sergilenmektedir.

Uygulama SalonuUygulama Salonu küçük bir iletißim ßebekesi ßeklinde kurulmußtur. Özellikle ilk veorta ö¤retim ö¤rencilerine yönelik iletißim e¤itiminin uygulamal� olarak verilmesiamac�yla haz�rlanm�ßt�r. Bu salonda telekomünikasyon haberleßmesininbaßlang�c�ndan itibaren kullan�lan eski ve yeni sistem araçlar� çal�ß�r durumdakurulmußtur. Telleri çekili 2 adet telefon dire¤i, mors cihaz�, telem-teleks cihazlar�,manuel santral, 2 adet otomatik santral, 2 adet kuranportör, faks (belge geçer)cihazlar�, ankesörlü jetonlu telefonlar ve özellikle k�rsal kesimde telefonhizmetlerinin çabuk verilmesi gereken yerlerde telli ba¤lant� yerine müßterilereradyo frekans� ile daha ekonomik ve kaliteli hizmetin götürüldü¤ü Köy R/LRadyolink Sistemi ile bu sistemlerin çal�ßmas�n� sa¤layan DC besleme ünitesiö¤renciler taraf�ndan uygulamal� olarak kullan�lmaktad�r.

TELEKOMÜN�KASYONMÜZES�TELEKOMÜN�KASYONMÜZES�

ürkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlü¤üne ba¤l�olan müze, 1981 y�l�nda eski radyo malzemelerinin topla-narak sergilendi¤i "TRT Radyo Müzesi", Ankara, �stanbul

radyo ve televizyon stüdyolar�ndan elde edilen kullan�m d�ß�malzemelerin onar�m ve bak�m ißlerinden sonra, "TRT Müzesi" olarak1994 y�l�nda Or-An sitesindeki yeni yerinde aç�lm�ßt�r.

Ayn� yerde daha sonra 1 radyo ve 1 televizyon stüdyosu ile 1 vericiistasyonunun temsil edildi¤i 3 oda daha düzenlenmißtir. Bu bölüm-lerde sergilenen cihazlar�n bir k�sm� çal�ßt�r�l�r durumda tutularakziyaretçilere görsel ve ißitsel gösteriler yap�lm�ßt�r. Müze alan�n�nduvarlar�nda tarihi önemi olan foto¤raflar sergilenerek yay�nc�l�¤�ngeçmißi canland�r�lmaya çal�ß�lm�ßt�r. 2001 Y�l�nda TRT Müzesinin birbölümü, bulundu¤u yerin Yay�n Arßivleri Dairesi Baßkanl�¤�na tahsisedilmesi üzere kütüphaneye taß�nm�ßt�r.

Ancak kütüphanenin bir bölümünün haber stüdyosu olarak düzenlen-mesi nedeniyle müzenin küçük malzemeleri konferans salonunungirißinde kurulan vitrinlere yerleßtirilmiß, özellikle büyük cihazlardanolußan di¤er malzemeler ise Kurumun de¤ißik bölümlerindeki depo-larda koruma alt�na al�nm�ßt�r.

Müzede tarihi önemi yüksek olan materyaller:� 10. Y�l� kutlamalar�nda Atatürk'ün kulland�¤� 1920 y�l�na ait Philips

Marka mikrofon,� 1792 Y�l�nda Viyana'da üretilen özel bir keman,� 1897 Y�l�nda üretilmiß Colombia marka Phonograph,� 1935 Y�l�nda yap�lm�ß Teficord marka asetat okuyucu,� 1940 Y�l�na ait Webster Chicago marka çelik tel okuyucu� 1940 Y�l�nda kullan�lan Marconi marka çelik ßerit okuyucu.

TRT Sitesi OR-ANTel: (312) 490 43 00 � Faks: (312) 490 17 [email protected] içi her gün 09.00 - 18.00Genel Sekreterlikten randevu al�narak gezilebilir.

TTRT Müzesi

70

ürk Hava Kurumu Müzesi, tarihi Paraßüt Kulesi yerleßke-

sinin içinde 287 metrekarelik bir kapal� alan ile 9294

metrekarelik bir aç�k alanda 19 May�s 2002 aç�lm�ßt�r.

Dünya havac�l�k tarihine geçmiß önemli gelißmeleri maket, model

ve dokümanlarla gözler önüne seren, gelen ziyaretçilere

ayd�nlat�c� bilgiler veren müzede, Türk havac�l�k tarihinde kul-

lan�lm�ß uçak örnekleri de sergilenmektedir. Hipodrom cad-

desinde kurulmuß olan müze, Türk Hava Kurumuna ba¤l� olarak

THK Müzesi ad� alt�nda hizmet vermektedir.

Müzenin tarih galerisi bölümünde Hezarfen Ahmet Çelebi'nin

kendi yapt�¤� kanatlarla Galata Kulesi'nden Üsküdar Do¤anc�lar'a

uçußunu ve gene Sultan IV. Murat döneminde yaßam�ß olan

bilimadam� Lagari Hasan Çelebi'nin, 64 kg barutla çal�ßan yedi

kollu roketi ateßleyerek Sarayburnu aç�klar�nda gö¤e do¤ru yük-

selißini gösteren maketlerin yer ald�¤� vitrinler ilgi çeken kößeler

aras�nda.

THK Müzesi'nin di¤er salonunda, çok say�da doküman, foto¤raf ve

malzemeyle zenginleßtirilmiß, dünyada ve Türkiye'de günümüze

dek havac�l�k tarihinin gelißimini gösteren vitrinler yer al�yor. Bu

vitrinlerde Kayseri TOMTAÞ Fabrikas�n�n görüntüleri, Türk Hava

Kurumu�nda kullan�lan üniforma, madalya ve bröveler ile kuru-

mun önemli etkinlikleri foto¤raf ve belgelerle tan�t�l�rken

havac�l�k ßehitlerini de anmadan geçilmemiß. Ayr�ca THK'nin

havac�l�k faaliyetlerini gerçekleßtirdi¤i Türkkußu Genel

Müdürlü¤ü ve �nönü E¤itim Merkez Müdürlü¤ünün maketleri de

mevcuttur.

Bunlar�n yan� s�ra, de¤ißik vitrinlerde, Ulu Önder Atatürk'ün

kaleme ald�¤� Nutuk'un ilk bas�m�, Uluslararas� Genç Ressamlar

Resim Yaraßmas�nda dereceye giren gençlerin yapt�¤� resimler,

THK'nin bugüne kadar bast�rm�ß oldu¤u pullar, I. Dünya Hava

Oyunlar� ve havac�l�k tarihinin kilometre taßlar�n�n resim ve

özgeçmißlerinin sergilendi¤i birbirinden de¤ißik standlardan

baz�lar�d�r.

Bütün bunlar�n d�ß�nda, THK Müzesi'nin bahçesinde sergilenen,

Türk pilotlar� taraf�ndan de¤ißik tarihlerde kullan�lm�ß kimi

uçaklar da, gelen ziyaretçilerin ilgisini çeken bölümlerden biri-

dir. Bunlar aras�nda, THK-4 Planörü, THK-11, THK-15 ve Peze-

tel uçaklar�n�n model ve maketleri vard�r. Ziyaretçiler bu uçak-

lar hakk�nda hem bilgi al�p hem de uçaklar�n kokpitlerine otu-

rarak uçaklar hakk�nda meraklar�n� giderebilmektedirler.

Türk Hava Kurumu Müzesi

Hipodrom Cad. No: 2 Ulus � Tel: (312) 311 30 [email protected] - [email protected] � www.thk.org.trPazartesi günleri hariç Yaz: 10.00 - 19.00 � K�ß: 09.00 - 18.00

T

T.C. Ziraat Bankas� Genel Müdürlük Binas� 1926-1927 y�llar� aras�nda �talyan Mimar GuilianoMongeri taraf�ndan yap�lm�ß I. Ulusal Mimarl�k Dönemi yap�lar�ndand�r. Binan�n ÞerefSalonunda bulunan müze, Ziraat Bankas�'n�n 118. kuruluß y�ldönümünün kutland�¤� 20 kas�m1981 y�l�nda aç�lm�ß olup, Türkiye'nin ilk ve tek banka müzesi olma özelli¤ini taß�maktad�r. Müze koleksiyonunun en eski belgeleri aras�nda Mithat Paßa'n�n Memleket Sand�klar�'n�nkurulmas� için Sadaret Makam�na yazd�¤� ve mühürledi¤i 6 kanuni evvel 1280 ve 19 Recep1281 tarihli mektuplar, 3-15 A¤ustos 1304 (1888) tarihli Memleket Sand�klar�'ndan ZiraatBankas�na geçiß Nizamnamesi, Emniyet Sand�¤�n�n kurulußunda yaz�lan mektup ve belgeler(1868) Þuray� Devlet Reisi Mithat Paßaya ait 1 no'lu hesap sayfas� bulunmaktad�r. 1863-1867y�llar�nda aç�lan Þarköy Tavas Memleket Sand�klar�'nda kullan�lm�ß standart ölçü ve ßekildeyap�lm�ß demir çengelli gürgen veya çam a¤ac�ndan bölmeli sand�klar, 1889 y�l�ndaSivrihisar Sand�¤�'n�n aç�l�ß�ndan beri kullan�lan m�hl� para kasas�, Bergama Þubesi'ndengelen demir kasa, Genel Müdürlük ve Þubelerinde kullan�lan hesap ve yaz� makinalar� ilekristal hokka tak�m�, telefonlar, çeßitli alt�n ve mektup terazileri, bekçi kontrol saatleri,banka kap� levhalar� teßhirde bulunan de¤erli eßyalar aras�ndad�r.Bir k�sm� ßubelere ait resmi banka mühürleri ile baz� ßube yetkililerinin mühürörnekleri(1890-19309 1889 y�l�, sonras� baz� ßubelere ait yevmiye defteri, kasa esas defterive di¤er günlük evraklar�n bir k�sm� da teßhir edilmektedir. Ayr�ca 1928 tarihli �brahimÇall�'ya ait Banka Binas� için özel olarak yap�lan 4.50x5.00 m. boyutlar�nda �Harman� isimliya¤l� boya tablo ile Ressam Nam�k �smail'e ait �Gazi Mustafa Kemal Çiftçiler Aras�nda'' isimli1928 tarihli ve 4.50x5.00 m. boyutunda ya¤l� boya tablo müze duvar�nda yer almaktad�r.Ayr�ca Mithat Paßa ve Atatürk Portreleri ile Cumhuriyet Dönemi ressamlar�m�za ait baz�eserler de Müze Koleksiyonunda bulunmaktad�r.Tarihi nitelikli teftiß defterleri, teftiß raporlar�, imza sirküleri, 60-70 y�ll�k bugünkü fotokopiyerine kullan�lan haberleßme kopya defterleri, tasarruf ve tevdiat hesab� cüzdan örnekleri,makbuzlar ve fiß dipkoçanlar� (1903), alt�n al�m ve sat�m, kinin mevcudu, mültezim defterigibi geçmißi belgeleyen önemli belgelerin yan� s�ra Genel Müdürlük Binas�n�n aç�l�ß�nda(1929) kullan�lan alt�n orak ve tepsi, çeßitli kurum ve kurulußlar�n Bankaya verdi¤imadalyon ve berat örnekleri müze koleksiyonunda yer almaktad�r.

T.C. Ziraat Bankas� Müzesi

T.C. Ziraat Bankas� Genel Müdürlü¤ü Binas� Þeref Salonu, UlusTel: (312) 310 37 50Hafta içi her gün Genel Müdürlü¤ün izni ile gezilebilir

FOTO

ÚRA

FLAR

: T.

C. Z

iraa

t Ba

nkas

� M

üzes

i arßi

vind

en a

l�nm

�ßt�

r.

Müze; Atatürk Lisesi yan�nda, genißçe bir bahçesi ve bodrumuolan tek katl� müstakil bir binada hizmet vermektedir.

Cumhuriyetimizin 75. Y�l� kutlamalar� ve Atatürk'ün ölümünün60. Y�l� anma törenleri çerçevesinde yap�lmakta olan

etkinliklerin yan� s�ra; Türk tarihinde, özellikle Cumhuriyetdöneminde E¤itimde kaydedilen gelißmeleri belgeleri ile

görebilmek; çocuklar�m�zda ve gençlerimizde milli kültürvarl�klar�m�z� koruma al�ßkanl�¤� ve tarih bilincini gelißtirerek

Cumhuriyetimizin temel ilkelerinin daha iyi anlaß�lmas�na,de¤erinin ve öneminin bilinmesine katk� sa¤lamak amac� ileCumhuriyet E¤itim Müzesi ad� alt�nda düzenlenerek 4 Kas�m

1998 tarihinde ziyarete aç�lm�ßt�r.Müze; dört ana mekânl� sergi salonlar�, bir sembolik eski s�n�f

tasar�m� mekân�, bir belgesel foto¤raflar�n sergilendi¤i koridor,bir oturma ve dinlenme yeri ile ziyaretçilere hizmet

vermektedir. Eserler; ço¤unlukla duvarlarla bütünleßmiß büyükcaml� ahßap vitrinler ve ortalarda bulunan ba¤�ms�z, kübik,

caml� ahßap vitrinlerde sergilenmektedir. Duvarlarda tablolar,foto¤raflar, duvar saatleri gibi as�larak sergilenebilecek di¤er

eserler yer almakta, dört yüzü aßk�n e¤itim araç ve gereci, yaz�l�dokümanlar ve kitaplar ziyaretçilerin izlenimine sunulmußtur.

Müze; Atatürk Lisesi yan�nda, genißçe bir bahçesi ve bodrumuolan tek katl� müstakil bir binada hizmet vermektedir.

Cumhuriyetimizin 75. Y�l� kutlamalar� ve Atatürk'ün ölümünün60. Y�l� anma törenleri çerçevesinde yap�lmakta olan

etkinliklerin yan� s�ra; Türk tarihinde, özellikle Cumhuriyetdöneminde E¤itimde kaydedilen gelißmeleri belgeleri ile

görebilmek; çocuklar�m�zda ve gençlerimizde milli kültürvarl�klar�m�z� koruma al�ßkanl�¤� ve tarih bilincini gelißtirerek

Cumhuriyetimizin temel ilkelerinin daha iyi anlaß�lmas�na,de¤erinin ve öneminin bilinmesine katk� sa¤lamak amac� ileCumhuriyet E¤itim Müzesi ad� alt�nda düzenlenerek 4 Kas�m

1998 tarihinde ziyarete aç�lm�ßt�r.Müze; dört ana mekânl� sergi salonlar�, bir sembolik eski s�n�f

tasar�m� mekân�, bir belgesel foto¤raflar�n sergilendi¤i koridor,bir oturma ve dinlenme yeri ile ziyaretçilere hizmet

vermektedir. Eserler; ço¤unlukla duvarlarla bütünleßmiß büyükcaml� ahßap vitrinler ve ortalarda bulunan ba¤�ms�z, kübik,

caml� ahßap vitrinlerde sergilenmektedir. Duvarlarda tablolar,foto¤raflar, duvar saatleri gibi as�larak sergilenebilecek di¤er

eserler yer almakta, dört yüzü aßk�n e¤itim araç ve gereci, yaz�l�dokümanlar ve kitaplar ziyaretçilerin izlenimine sunulmußtur.

Strazburg Cad. Lale Sok. No.6 Atatürk Lisesi Yan�-S�hhiye

Tel: (312) 231 28 99 � Faks: (312) 231 28 99

Hafta içi her gün (resmi tatiller hariç)

09.00-12.30 / 13.30-17.00 77

75.YIL CUMHUR�YETEÚ�T�M MÜZES�

75.YIL CUMHUR�YETEÚ�T�M MÜZES�

MEHMET AK�F ERSOYEV� MÜZES�

Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampusü Samanpazar�Tel: (312) 311 29 52Cumartesi Pazar hariç 10.00-12.00/14.00-16.00

Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsü s�n�rlar� içinde yer alan Mehmet AkifErsoy Evi, zaman�nda Tacettin Dergah� olarak kullan�lmaktayd�. �stiklal Savaß�

y�llar�nda Milli Þair Mehmet Akif Ersoy'a tahsis edilen yap� 30 Ekim 1949tarihinde Mehmet Akif Evi ad�n� alm�ß ve müzeye dönüßtürülmüßtür.

Yüksek Avlu duvarlar� ile çevrili olan yap�n�n bahçesine küçük avlu kap�s�ndangirilmektedir. Bahçenin ortas�nda küçük bir Ankara Evi yer almaktad�r. Üst kata

ç�kan tahta trabzanl� merdiven boyunca Ersoy'a ait foto¤raflar, üst kattadinlenme ve toplant� odas� bulunmaktad�r. Toplant� odas�n�n bahçeye bakan üçpencerenin önünde sedirler, duvarda sedef kakmal� aynalar, ßamdanlar ve gaz

lambalar� bulunmaktad�r. Þair, �stiklal Marß� ve pek çok ßiirini burada yazm�ßt�r.

Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsü s�n�rlar� içinde yer alan Mehmet AkifErsoy Evi, zaman�nda Tacettin Dergah� olarak kullan�lmaktayd�. �stiklal Savaß�

y�llar�nda Milli Þair Mehmet Akif Ersoy'a tahsis edilen yap� 30 Ekim 1949tarihinde Mehmet Akif Evi ad�n� alm�ß ve müzeye dönüßtürülmüßtür.

Yüksek Avlu duvarlar� ile çevrili olan yap�n�n bahçesine küçük avlu kap�s�ndangirilmektedir. Bahçenin ortas�nda küçük bir Ankara Evi yer almaktad�r. Üst kata

ç�kan tahta trabzanl� merdiven boyunca Ersoy'a ait foto¤raflar, üst kattadinlenme ve toplant� odas� bulunmaktad�r. Toplant� odas�n�n bahçeye bakan üçpencerenin önünde sedirler, duvarda sedef kakmal� aynalar, ßamdanlar ve gaz

lambalar� bulunmaktad�r. Þair, �stiklal Marß� ve pek çok ßiirini burada yazm�ßt�r.

FOTO

ÚRA

F: A

dil

ÇULH

AOÚ

LU

Müze, 1962-1968 y�llar� aras�nda ODTÜ arazisi içindeki ören yerlerinin ve Ankara Ovas�ndaki FrigTümülüslerinin kaz� çal�ßmalar�ndan elde edilen buluntular�n korunmas� ve sergilenmesi amac�yla Prof.

Dr. Kemal Kurdaß'�n öngörüsü ile 1969 y�l�nda kurulmußtur. ODTÜ Müzesi, ülkemizdeki ilk üniversitemüzesidir. Müzede üç sergi salonu bulunmaktad�r. Birinci katta, etnografik eserlerle, Frig Nekropolü

buluntular�, asma katta ise Yal�ncak ve Koçumbeli buluntular� sergilenmektedir. Müze giriß kat� ise, sergisalonu, idari büro, depo ve servis mekanlar�na ayr�lm�ßt�r. Müzede sergilenen etnografik koleksiyonda

ise ahßap pencere, kap�, kap� kilitleri, matkap, kilim ve bak�r kaplar gibi eserler yer almaktad�r.�smet �nönü Bulvar� ODTÜ Kampüsü Tel: (312) 210 22 09 - 210 42 32Faks: (312) 210 35 93 � www.metu.edu.trHafta içi her gün: 09.30-12.00 / 13.30-16.30

ODTÜ ARKEOLOJ�MÜZES�

ODTÜ ARKEOLOJ�MÜZES�

OYUNCAK MÜZES�OYUNCAK MÜZES�Ankara Üniversitesi, E¤itim Bilimleri Fakültesi, Oyuncak Müzesi, 20 Nisan1990 tarihinde aç�lm�ßt�r. Temel ißlevi h�zl� toplumsal de¤ißim içindekaybolmakta olan oyuncaklar� korumak olan müzenin, ayn� zamanda biraraßt�rma ve e¤itim merkezi olarak da hizmet vermesi planlanm�ßt�r.

E¤itim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi beß ana kategoride toplanmaktad�r;

1-Geleneksel Oyuncaklar: Bunlar halk taraf�ndan üretilen, geçmißte herkesinçocuklu¤unda yer alm�ß oyuncaklard�r. Geleneksel oyuncaklar daha çok oyunaba¤l�, yerel özellikler taß�yan, mevsimlik olabilen nesnelerdir. Evde yap�lanbebek, uçurtma, sapan, çember gibi. El yap�m� bebekler, pißmiß topraktankumbaralar, hayvan figürleri, düdüklü testiler de bu türe girmektedir.

2-Fabrikasyon Oyuncaklar: Yap�ld�klar� malzemeye göre gruplaraayr�lmaktad�r.

Tahta Oyuncaklar: Ülkemizin en eski oyuncak türlerinden biridir. Baz�geleneksel oyuncaklar bu türün baßlang�c�n� olußturur. Araba, yürüteç, topaçgibi. Müzede bu gün art�k pek yap�lmayan tahta oyuncaklardan oldukça eskiörnekler vard�r. �lk Türk fabrikasyon oyunca¤� da (1939) bu grupta yeralmaktad�r.

Ka¤�t Oyuncaklar: Ka¤�ttan ve kartondan yap�lan bütün oyun malzemeleri,ayr�ca baz� geleneksel oyuncaklar: uçurtma, rüzgar pervanesi. E¤itseloyuncaklar�n baz�lar� da bu gruba girmektedir.

Ankara Üniversitesi, E¤itim Bilimleri Fakültesi, Oyuncak Müzesi, 20 Nisan1990 tarihinde aç�lm�ßt�r. Temel ißlevi h�zl� toplumsal de¤ißim içindekaybolmakta olan oyuncaklar� korumak olan müzenin, ayn� zamanda biraraßt�rma ve e¤itim merkezi olarak da hizmet vermesi planlanm�ßt�r.

E¤itim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi beß ana kategoride toplanmaktad�r;

1-Geleneksel Oyuncaklar: Bunlar halk taraf�ndan üretilen, geçmißte herkesinçocuklu¤unda yer alm�ß oyuncaklard�r. Geleneksel oyuncaklar daha çok oyunaba¤l�, yerel özellikler taß�yan, mevsimlik olabilen nesnelerdir. Evde yap�lanbebek, uçurtma, sapan, çember gibi. El yap�m� bebekler, pißmiß topraktankumbaralar, hayvan figürleri, düdüklü testiler de bu türe girmektedir.

2-Fabrikasyon Oyuncaklar: Yap�ld�klar� malzemeye göre gruplaraayr�lmaktad�r.

Tahta Oyuncaklar: Ülkemizin en eski oyuncak türlerinden biridir. Baz�geleneksel oyuncaklar bu türün baßlang�c�n� olußturur. Araba, yürüteç, topaçgibi. Müzede bu gün art�k pek yap�lmayan tahta oyuncaklardan oldukça eskiörnekler vard�r. �lk Türk fabrikasyon oyunca¤� da (1939) bu grupta yeralmaktad�r.

Ka¤�t Oyuncaklar: Ka¤�ttan ve kartondan yap�lan bütün oyun malzemeleri,ayr�ca baz� geleneksel oyuncaklar: uçurtma, rüzgar pervanesi. E¤itseloyuncaklar�n baz�lar� da bu gruba girmektedir.

Ankara Üniversitesi E¤itim Fakültesi, CebeciTel: (312) 363 33 50Yaln�z Çarßamba ve Cuma Günleri: 10.00-17.00 Temmuz-A¤ustos-Eylül aylar�nda kapal�d�r.

Teneke Oyuncaklar: Bat�da art�k hiç yap�lmayan oyuncaklar ülkemizde halaüretilmektedir. Müzede bu türün araba, tren, uçak, kamyon, çeßitlihayvanlar, mutfak eßyas�, kurßun askerler gibi de¤ißik örnekleribulunmaktad�r.

Plastik Oyuncaklar: Oyunca¤�n bu gün ülkemizde en yayg�n türüdür.Müzemizde eski yeni örnekleri ile plastik oyunca¤�n gelißimiizlenebilmektedir.

Bebek ve Yumußak Oyuncaklar: Tarih boyunca her türlü malzemeden yap�lm�ßolan oyuncak bebekler çok zengin bir tür olußturmaktad�r. Müzede, porselen,tahta, ka¤�t hamuru, bez ve plastikten yap�lm�ß oldukça eski bebeklerbulunmaktad�r. Pelüß hayvanlarda bu gruptad�r.

3-Yabanc� Oyuncaklar: Bunlar kißisel yada ticari amaçl� yurt d�ß�ndan getirilmißoyuncaklard�r. Müzede en eski parça 1890 tarihlidir.

4-Antik Oyuncaklar: Ülkemizde bir çok arkeoloji müzesinde antik ça¤dankalma oyuncaklar sergilenmektedir. Bunlar�n foto¤raflar�n�n çekilmesi,kal�plar�n�n ç�kart�lmas�, yeniden üretilmesi çal�ßmalar� sürmektedir.

5-Yeni Oyuncaklar: Eski oyuncaklar� tan�mayan küçük çocuklar�n da müzedemutlu olabilmeleri için aç�lm�ß olan bu bölüm, ayn� zamanda gelece¤inoyuncaklar�n� da temsil etmektedir.

Teneke Oyuncaklar: Bat�da art�k hiç yap�lmayan oyuncaklar ülkemizde halaüretilmektedir. Müzede bu türün araba, tren, uçak, kamyon, çeßitlihayvanlar, mutfak eßyas�, kurßun askerler gibi de¤ißik örnekleribulunmaktad�r.

Plastik Oyuncaklar: Oyunca¤�n bu gün ülkemizde en yayg�n türüdür.Müzemizde eski yeni örnekleri ile plastik oyunca¤�n gelißimiizlenebilmektedir.

Bebek ve Yumußak Oyuncaklar: Tarih boyunca her türlü malzemeden yap�lm�ßolan oyuncak bebekler çok zengin bir tür olußturmaktad�r. Müzede, porselen,tahta, ka¤�t hamuru, bez ve plastikten yap�lm�ß oldukça eski bebeklerbulunmaktad�r. Pelüß hayvanlarda bu gruptad�r.

3-Yabanc� Oyuncaklar: Bunlar kißisel yada ticari amaçl� yurt d�ß�ndan getirilmißoyuncaklard�r. Müzede en eski parça 1890 tarihlidir.

4-Antik Oyuncaklar: Ülkemizde bir çok arkeoloji müzesinde antik ça¤dankalma oyuncaklar sergilenmektedir. Bunlar�n foto¤raflar�n�n çekilmesi,kal�plar�n�n ç�kart�lmas�, yeniden üretilmesi çal�ßmalar� sürmektedir.

5-Yeni Oyuncaklar: Eski oyuncaklar� tan�mayan küçük çocuklar�n da müzedemutlu olabilmeleri için aç�lm�ß olan bu bölüm, ayn� zamanda gelece¤inoyuncaklar�n� da temsil etmektedir.

83

Ford Model T Otomobil tarihinin en önemli kißlerinden biri olan HenryFord, Model �T� yi 1908�de piyasaya sürmüßtür. Modelinüretimine 1927�ye kadar 19 y�l boyunca hemen hemenhiç de¤ißiklik yap�lmadan devam edilmißtir. Yeni üretimbant� prensibi kullan�larak 15 milyonun üzerinde imaledilmißtir. Model T zaman�n�n en iyi Amerikan arabas�olmasa da, en ucuz , en güvenli ve önemlisiydi. Bu örnek1918 üretimi 4 kißilik "Touring" modelidir. Model T "siyaholdu¤u sürece her renk" üretilmesiyle de meßhurdu.

Beyin Ameliyat� Seti 1800�lerde Grangeret taraf�ndan Paris�te, nadir Frans�z abanoza¤ac� ve cilalanm�ß çelik kullan�larak yap�lm�ß beyin ameliyat� seti.Napoleon Bonapart��n b�çakç�s� Grandet�nin ßahsen imzalad�¤� teksettir. Orijinal kutusunda sergilenmektedir.

Sutepe Mah. Depo Sok. No: 1 Alt�nda¤ / AnkaraTel: (312) 309 68 00 � Faks: (312) 309 12 10www.rmk-museum.org.tr � [email protected]� - Çarß. - Perß. - Cu. 10.00-17.00Cmt. - Pz. 10.00 - 19.00 aras�nda aç�kt�r.

Edison Fonograf�n�n Replikas� Bu örnek 1878 y�l�nda Hardy taraf�ndan Edison markas� alt�ndaParis�te yap�lm�ßt�r. Edison Fonograf� sesin kaydedildi¤i ve din-lenebildi¤i ilk alettir. Günümüze ulaßan on beß örnekten birisidir

�lk DükkanVehbi Koç�un iß hayat�na ev sahipli¤i yapm�ßolan dükkân ise, ziyaretçilere o y�llar�nmütevaz� güzelli¤ini tatt�rmaktad�r.

Blickensderfer No. 7 DaktiloAmerikal� George Blickensderfer ilk taß�nabilir daktiloyu 1893y�l�nda üretmißtir. No. 7 modeli ilk olarak 1897 y�l�nda piyasayasürülmüßtür. Yüz farkl� bask� kafas�na sahip olup müzik notalar�dahil olmak üzere pek çok karakteri basabilmektedir.

engelhan Rahmi M. Koç Müzesi, Ankara�n�n ilksanayi müzesidir. Müzenin yer almakta oldu¤uhan, Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Mihri-mah Sultan��n eßi Damat Rüstem Paßa taraf�ndan

1522�1523 y�llar�nda yapt�r�lm�ßt�r. Beß yüz y�la yak�n birsüre önce inßa edilmesine ra¤men günümüze kadar ayak-ta kalabilen Çengelhan, Ankara�n�n hanlar bölgesindeözgünlü¤ünü bugüne kadar koruyabilen ender yap�lar-dand�r. Han, Ankara Kalesi�nin ana giriß kap�s�n�n karß�s�n-da, eskiden At Pazar� olarak an�lan mevkide, bedestenle-rin yak�n�nda konumlanm�ßt�r.

Dönemin en büyük dört han�ndan biri olan Çengel Han,çok say�da oda ve �develik� k�sm� ile hizmet vermißtir.Han, 20. yüzy�l�n sonlar�nda terk edilmeden önce, tiftik,yapa¤� ve ham deri toptan sat�ßlar�n�n yap�ld�¤� bir tabak-hane ve yün deposu olarak kullan�lm�ßt�r. Kareye yak�ndikdörtgen planl� mimari yap�s�yla klasik Osmanl� kent içihanlar�n�n güzel bir örne¤ini olußturan Çengelhan��n orta-s�nda üstü aç�k bir avlu vard�r. Etraf� tonoz örtülü revaklaçevrili avlunun ortas�ndaki tek katl� dikdörtgen yap�, KoçHolding�in kurucusu Vehbi Koç�un iß yaßant�s�na baßlad�¤�y�llarda kulland�¤� bir dükkâna da ev sahipli¤i yapm�ßt�r.

2003�2005 y�llar� aras�nda gerçekleßtirilen yenileme çal�ß-mas�nda han, asl�na uygun olarak yeniden yap�land�r�l-m�ßt�r. Müze toplam 32 odada, denizcilikten karayolu ta-ß�mac�l�¤�na, havac�l�ktan, t�bba kadar pek çok sanayikolunun geçmißini gözler önüne seren 1200�den fazlaobje ile ziyaretçilerini karß�lamaktad�r.

Müzede yer alan sergi objeleri konular�na göre grup-land�r�lm�ßt�r. Büyüklükleri aç�s�ndan ise küçük oyuncak-lardan, buhar motorlar�na kadar uzanan zengin birçeßitlilik içerisindedir.

Birinci kat�n baßlang�c�nda yer alan havac�l�k ile ilgiliobjelerin bulundu¤u odalar alüminyumdan yap�lm�ß

Dewoitine ve �stanbul Rahmi M. Koç Müzesi taraf�ndan1990�larda su yüzüne ç�kar�lan II. Dünya Savaß� B - 24Liberatör bombard�man uça¤�n�n parçalar� gibi önemliparçalar� da bar�nd�rmaktad�r.

Ç

Çengelhan RahmiM. Koç Müzesi

FOTO

ÚRA

FLAR

: Çe

ngel

han

Rahm

i M

. Ko

ç M

üzes

i arßi

vind

en a

l�nm

�ßt�

r.

84

Beypazar� Kültür ve Tarih Müzesi

Cumhuriyet Mah. Yenice Sok. No.4 Beypazar�Tel: (312) 763 01 66 � Faks: (312) 763 22 91Pazartesi hariç her gün aç�k 10.00-18.00

urettin Karao¤uz taraf�ndan ba¤�ßlanankonak, Ankara Valili¤i �l Özel �dare GenelSekreterli¤i taraf�ndan asl�na uygun restore

edilerek 1 Nisan 1997 tarihinde Beypazar� Tarih veKültür Evi ad�yla ziyarete aç�lm�ßt�r. Tipik Beypazar�evlerinin mimarisini yans�tan konak üç katl�d�r. Giriß kattaß duvarl� üst katlar ise ahßapt�r. Giriß katta Hayatk�sm� ve hayvan bar�naklar� yer almaktad�r. Evin iki girißkap�s� vard�r. Üst katlar yaßam alanlar�d�r. Bütün odalar-da yüklük, gusülhane, sedir mevcuttur. Misafir odalar�,yatak odalar�, çocuk odas�, mutfak, gelin odas� ve k�ßl�koturma odalar� vard�r. Bütün odalar sofaya aç�lmak-tad�r.

Müzede Beypazar� kültürünü yans�tan arkeolojik veetnografik eserler ile k�ymetli madenler, Beypazar�tarihine �ß�k tutan tarihi belgeler sergilenmektedir.

N

86

Güçlü Kaya Mah. Fatih Cad. Estergon Türk Kültür Merkezi, KeçiörenTel: (312) 361 24 24 - 358 12 12 � Hergün aç�k.

Keçiören Belediyesi, Türk Kültür Merkezi'nin 1. kat�n� Etnografya Müzesi olarak tasarlad�. 29 May�s 2005 tarihinde halk�n ziyaretine aç�ld�..Müzede Ülkemizin zenginli¤i olan etnografik eserlerKonya, Gaziantep, Kahramanmaraß, Tokat, Amasya,�zmir, Ayd�n, Tire ve Ödemiß'ten toplanm�ßt�r.

Keçiören EstergonEtnografya Müzesi

E-90 Karayolu üzeri Zafer Park� içi-Polatl� Tel: (312) 623 45 45Hafta içi her gün 08.00-20.00

POLATLI TARIM MÜZES�POLATLI TARIM MÜZES�

90

Polatl� ilçesinde, 2001 y�l�nda hizmete aç�lan müzede, Polatl� ve çevresindeki veköylerdeki tar�m yaßant�s�na ait materyaller toplanm�ßt�r. Sergilenen eserleraras�nda 1940 y�l� yap�m� traktör, pulluk, mibzer, karasaban, ka¤n�, üzüm taß�maarabas�, dö¤en, at ile çekilen biçer (orak) makinesi yer almaktad�r. Ayr�ca müzedeolußturulan küçük bir hayvanat bahçesinde 20'ye yak�n tür yaßamaktad�r.

Polatl� ilçesinde, 2001 y�l�nda hizmete aç�lan müzede, Polatl� ve çevresindeki veköylerdeki tar�m yaßant�s�na ait materyaller toplanm�ßt�r. Sergilenen eserleraras�nda 1940 y�l� yap�m� traktör, pulluk, mibzer, karasaban, ka¤n�, üzüm taß�maarabas�, dö¤en, at ile çekilen biçer (orak) makinesi yer almaktad�r. Ayr�ca müzedeolußturulan küçük bir hayvanat bahçesinde 20'ye yak�n tür yaßamaktad�r.


Julia

nus

Sütu

nu

AUGUSTUSTAPINAÚIAUGUSTUSTAPINAÚI

omal�lar M.Ö.1.yüzy�l�n sonlar�na do¤ru Galatya'y� eyalet haline getiripAnkara'y� metropolis-baßkent yapt�ktan sonra, bir tak�m imar faaliyet-lerine girißmißler ve ßehrin büyüyüp gelißmesini sa¤lam�ßlard�r. Roma-

Augustus Tap�na¤�'n�n bu dönemde yap�larak imparator kültünün de Ankara'yagetirilmesi bu kente verilen önemin bir belgesidir.

Augustus Tap�na¤�, Ulus'ta Hac�bayram Camii'nin bitißi¤inde yer almaktad�r.Roma Döneminin önemli yap�tlar�ndan biri olan tap�nak, son Galat Hükümdar�Amintos'un o¤lu Kral Pylamenes taraf�ndan Augustus'a ba¤�ml�l�k nißanesi veGalatya Eyaletinin Roma'ya kat�lmas�n� kutlamak amac�yla M.Ö. 25 y�l�ndansonra yap�lm�ß olmal�d�r. Roma Döneminde Ankara, Augustus Tap�na¤�'n�nbulundu¤u kutsal tepenin etraf�nda kurulmußtur. Her ne kadar M.Schedetaraf�ndan M.Ö. 2.yüzy�la tarihlenmiß olsa da, tap�nakta bulunan mimariö¤eler erken Augustus Dönemini (M.Ö.27-M.S.14) ißaret etmektedir. Frig Dö-neminde Tap�na¤�n bulundu¤u tepede bereket tanr�ças� Kybele ile Ay tanr�s�Men'e tap�n�ld�¤�n�, Roma Dönemi sikkelerindeki tasvirlerden ve yaz�tlardananlaß�lmaktad�r. Ayr�ca kolonad�n kuzey-bat� antas� üzerindeki yaz�ttan isetap�na¤�n Augustus ve Tanr�ça Roma'ya adand�¤�n� bilinmektedir.

Tap�na¤� kiliseye dönüßtüren H�ristiyanlar cellan�n güney duvar�na üç pencereeklemißler ve cella ile opisthodomos aras�ndaki duvar� y�karak naos'un gerisinede bir krypta yapm�ßlard�r. 15.yüzy�l baßlar�nda tap�na¤�n kuzey-bat� kößesineHac�bayram Camii eklenmißtir. Cellan�n kuzey-bat� duvar�n�n bir bölümü1834'de y�k�lm�ß olmakla beraber tap�nak bu gün iyi korunmuß durumdad�r.M.Ö. 8. yüzy�ldan günümüze de¤in tüm kutsal yap�lar�n üst üste ve yan yanabulunmas� bir eski Anadolu gelene¤i ve Anadolu insan�n�n hoßgörüsüdür.

Tap�nak, basamaklarla ç�k�lan 36x54,82 m. ölçülerinde bir podyum üzerineoturmaktad�r. Cellaya giriß yüksek bir kap� ile sa¤lanmaktad�r. Naos12,8x28,21 m'lik bir alan� kaplamaktad�r. Pronaos'unda 4, opisthodomos'unda2 korint tarz�nda sütun yer almaktad�r. M.S. 2.yüzy�lda ion düzeninde k�sakenar�na 8, uzun kenar�na 15 sütün eklenerek peripteral ve pseudodipterosbir plan olußturulmußtur. Plan olarak benzemesi nedeniyle HadrianDönemi'nde yap�lm�ß Aezanoi Zeus Tap�na¤�na (Kütahya-Sivrihisar) öncülüketmißtir. Ayr�ca tap�nak yerli Anadolu gelene¤ini sürdüren Efes, Sardes,Menderes Magnesias� ve son y�llarda Pessinus'da ortaya ç�kar�lan tap�nak gibibat�ya dönüktür.

�mparator Augustus ölümünden önce Vesta rahibelerine dört adet belge tes-lim eder. Bunlardan birisi vasiyetnamesi, ikincisi cenaze töreni hakk�ndakiemirleri, üçüncüsü imparatorlu¤un parasal ve askeri durumunu belirtmekte,dördüncüsü ise yaßad�¤� sürece yapt�¤� ißleri anlatmakta idi. Bunlardan ancakdördüncüsü ''index rerum gestarum'' tap�na¤�n duvar�nda iki dilde, Latince veHellence yaz�lm�ß olarak günümüze kadar gelmißtir. Roma'da �mparatorunmezar�n�n önünde yer alan orijinal Latince metin kayboldu¤u için tap�na¤�nönemi daha da artm�ßt�r. Pisidia bölgesindeki Antiochia'da (Yalvaç) yap�lankaz�larda ''Res Gestae Divi Augusti'nin (tanr�laßt�r�lm�ß Augustus'un ißleri) ad�n�taß�yan kitabenin kopyas�na ait parçalar ele geçmißtir. Bu da, ßimdi AnkaraAnadolu Medeniyetleri Müzesi'nde bulunan tap�na¤a ait olan yaz�tlar�n eksikbölümlerinin tamamlanmas�na yard�mc� olmußtur. Latince ve Yunanca olan buyaz�t tap�na¤�n kuzey duvar�n�n üstünde tanr�laßt�r�lm�ß Augustus'un icraat�sözcükleri ile baßlar ve duvar�n büyük bir bölümünü kaplar.

FOTOÚRAF: Adil ÇULHAOÚLU

R

93

Efsaneler Kenti

Gordionolatl� ilçesi s�n�rlar� içinde Yass�höyük Köyü�nde yer al�r. Ad�n�nGordion oldu¤una dair herhangi yaz�l� belge bulunmamas�na karß�n,Amasyal� Co¤rafyac� Strabon, M.Ö.1. yüzy�lda kaleme ald�¤� eserinde,Gordion'dan harabe haline gelmiß bir kent olarak söz etmektedir. Kral

Gordias'�n taht� anlam�na gelen Gordieion'un k�salt�lmas�ndan alm�ßt�r ad�n�.4000 y�l� aßk�n bir süre üzerinde yaßatt�¤� uygarl�klardan çok, Frigler'in Baßkentiolarak bilinir efsaneler diyar� Gordion. 1893 y�l�nda keßfedilen kentte, 1900'lüy�llardan 1950 y�l�na kadar aral�klarla, 1950 y�l�ndan sonra ise aral�ks�z kaz�lardevam etmektedir.

M.Ö. 3000-2000 y�llar� aras� Eski Tunç Ça¤�'nda Hattilerin, M.Ö. 2000-1100 y�lar�aras�nda Orta ve Geç Tunç Ça¤�'nda Hititlerin, M.Ö. 1100-300 y�llar� ars�ndaFriglerin egemenli¤i alt�nda olsa da, M.Ö. 6.yüzy�l�n baßlar�nda Lidyal�lar�n ege-menli¤i alt�na girer Gordion. M.Ö. 6. yüzy�l�n ortalar�nda Pers �mparatorlu¤u'nunbir parças� haline gelen kent, M.Ö. 334 y�l�nda Büyük �skender'in gelißine kadarPerslerin egemenli¤i alt�ndad�r. Helenistik Dönem'de, Galatlar'a ait sadece birticaret ßehri, M.S. 1.7. yüzy�llar aras� Roma ve Bizans Döneminde küçük bir köygörünümünde olan Kentte, en son 12. ve 13. yüzy�llarda Selçuklu yerleßimigörülür.

M.Ö. 12. yüzy�lda Bo¤azlar üzerinden Anadolu'ya gelen Frigler, yaklaß�k 1000y�llar�nda Gordion'a ulaß�rlar. 350x500 m. ölçülerindeki höyükte yer alan ErkenFrig kentine, 10 m. yüksekli¤inde kale kap�s�ndan girilir. Kale kap�s�ndan sonrabüyük bir duvarla ikiye ayr�lan Saray bölgesinde megaronlar yer almaktad�r.Ortada yer alan megaronlar�n en büyü¤ü ise zengin buluntular� ile Frig Krall�¤�'n�nkabul salonu olmal�yd�.Teras binalar�n da dokuma tezgahlar�, bu¤day ve arpaö¤ütmek için kullan�lan ö¤ütme taßlar�, ekmek pißirmede kullan�lan seramikler vedemir buluntulardan anlaß�ld�¤� kadar�yla, saray�n ihtiyaçlar�n� karß�layanatölyeler oldu¤u düßünülmektedir.

Friglerin Avrupa'dan gelirken beraberlerinde getirdikleri Fibula, Tümülüs ve dil-leri d�ß�nda bize b�rakt�klar� eserlerden, zaman içinde Anadolu kültürünün etkisialt�nda kald�klar�n� görüyoruz. Örne¤in Kybele. Anadolu'ya gelmeden önce neyeinand�klar�n� bilmiyoruz ama, Neolitik Dönemde Ana tanr�çadan beri süregelentanr�ça gelene¤i, Friglerde Kybele olarak karß�m�za ç�kar. Do¤ada tap�nm�ßlard�rtanr�çalar� Kybele'ye. Bazen bir niß içerisinde kabartma olarak yapm�ßlar, bazende heykel olarak niße taß�m�ßlard�r.

Kent, erken kalkt�¤� için kral olan babas� Gordias'dan çok, Anadolu mitolojisindeönemli yer tutan Midas efsaneleri ile an�lagelmißtir. Asur Kral� II.Sargon'unM.Ö. 718 ve 709 aras� tarihsel y�ll�klar�nda ''Mita'' olarak geçen Kral Midas, yenil-miß bir krala yak�ß�r biçimde bo¤a kan� içerek mi, yoksa sur duvar�ndan atlayarakm� intihar etmißtir? Gerçekten tuttu¤u her ßey alt�n olmuß mudur? Ya da tanr�Apollon'a müzik yar�ßmas�nda haks�zl�k etti¤i için mi kulaklar� eßek kulaklar�nadönüßmüßtür? Yoksa krall�¤� döneminde çok geniß bir istihbarat a¤� kurdu¤u içinmi böyle bir yak�ßt�rma olmußtur? Veya iyi dileklerle ba¤lad�¤� kördü¤ümüçözmeyip sab�rs�z davranarak k�l�c�yla kesti¤i için mi Büyük �skender'in kahinleregöre 33 yaß�nda ölümüne neden olmußtur? bilinmez ama, yaßam�ndan yaklaß�k 4yüzy�l sonra Büyük �skender'in kißili¤i, Gordion da efsanelerle birleßerek günümü-ze taß�nmaktad�r. Gordion gerçekten stratejik fetih güzergah�nda olmas� nedeniile Asya Fatihi Makedonya Kral� Büyük �skender'in M.Ö. 333 y�l� k�ß�n� geçirdi¤ikent de olur.

P

KAZI ALANLARIKAZI ALANLARI

96

HACI TUÚRULGordion'un 22 km. kuzey do¤usunda, Ankara-Polatl� Karayolunun 60km.'sinde Hac� Tu¤rul Köyü ile Yenido¤an Tren �stasyonu aras�nda yeralmaktad�r. 600x650x24 m. ebatlar�nda 330.000 m2'lik bir alan�kaplayan höyük Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir. Griseramikler, ithal seramikler, Gordion'dan daha iyi bir ißçilikle ißlenmißandezitten yap�lm�ß iç ve d�ß sur duvarlar� ile Gordion'la paralelik gös-terdi¤i yap�lan kaz�larda ele geçen buluntulardan anlaß�lmaktad�r.Frig yerleßiminin üzerinde ise ele geçen buluntulardan anlaß�ld�¤�kadar�yla Lidyal�lar�n egemenli¤i alt�na girdi¤i (M.Ö.695-546), M.Ö.546'dan sonra Pers egemenli¤i Büyük �skender'in M.Ö.334 y�l�ndaAnadolu'da Pers egemenli¤ine son verißine kadar devam etmißtir.Höyük yak�nlar�nda yer alan 5 tümülüsten en yükse¤i 29 m. 180 m.çap�ndad�r.

Hac� Tu¤rul Köyünün kuzeyinde Tu¤rul (Do¤rul) babaya ait külliyesiile birlikte iyi korunmuß bir türbe yer almaktad�r. Kitabesine göre Hic-ri 793 Miladi 1391 y�l�na tarihlenmektedir.

GAVURKALEGavurkale, Ankara'n�n 60 km güney-bat�s�nda, Haymana�ya ba¤l� De-reköy'e 2 km. uzakl�kta, Babayakup deresinden 60 metreye ulaßanyükseklikte bir kayal�k alan üzerine kurulmußtur. Uzun süre yerleßimesahne olmuß bu tepeye, buradaki eski y�k�k duvarlardan dolay� Gavur-kale ad� verilmißtir.

Hitit tarihinde ve Anadolu'nun tarihi-co¤rafyas�nda önemli bir ye-ri olan Gavurkale, ilk kez Atatürk'ün iste¤i do¤rultusunda 1930 y�-l�nda Von der Osten taraf�ndan kaz�lm�ßt�r. Tepenin vadiye bakanyüzeyinde kayaya ißlenmiß olan büyük kabartmalar�n Hititlere aitoldu¤u ve K�z�l�rmak'�n bat�s�nda buna benzer bir Hitit an�t�n�n bu-lunmas� Anadolu kültür tarihi için çok önemlidir. Söz konusu kaya-n�n üzerinde silik olarak görülebilen, oturan bir tanr�ça ve karß�s�n-da ayakta duran iki tanr� figürü bulunmaktad�r. Bu tanr�lar�n, ikiuzun k�l�çlar�, baßlar�nda sivri külahlar�, k�sa etekleri, uçlar� k�v-r�k ayakkab�lar� tipik Hitit üslubunda yap�lm�ß olduklar� görülmek-

t�lar bulunmußtur. En yüksek bölümünde ise kal�n duvarlarla yap�lm�ß�zgara planl� tap�nak yada idari bina olarak kullan�ld�¤� san�lan büyükbir yap� yer almaktad�r.

1995 y�l� kaz� çal�ßmalar�na paralel olarak yürütülen ve �TÜ. MadenFakültesi, Jeofizik Bölümünden bir ekip taraf�ndan gerçekleßtirilenarkeojeofizik ölçümleri sonucunda; Külhöyük'ün ilk yerleßiminin bir-birine yak�n iki tepe üzerine kuruldu¤u, bu iki tepenin aras�ndankuzeye do¤ru su ak�ß� oldu¤u ve höyük üzerindeki yap�lara ait kültürtabakas� kal�nl�¤�n�n 8,5 m. oldu¤u ortaya ç�km�ßt�r.

Kaz�larda elde edilen hiyeroglif yaz�tl� bir bulla, Mitanni Kültürüne aitbir silindir mühür ve Eski Hitit Dönemine ait bir taß damga mühür enönemli buluntulard�r. Bunlar�n yan�nda pißmiß toprak buluntular,bronz i¤neler, b�çaklar, sileks ve obsidyen kesiciler, tar�m�n çokönemli oldu¤unu belgeleyen ö¤ütme ve ezme taßlar�, madencili¤inyap�ld�¤�n� gösteren taß kal�plar, çok miktarda pißmiß toprak a¤�rl�klardi¤er buluntular� olußturmaktad�r.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi�nce 1992 y�l�nda güneydeki potern, ba-t�daki sarn�ç ve tünelde baßlayan kaz� çal�ßmalar�na höyük üzerindeyap�lan kaz�larla günümüzde de devam edilmektedir.

S�NAP FORMASYONUSinap Formasyonu Ankara'n�n Kazan, Çubuk, Elmada¤, Ayaß, K�z�lca-hamam, Keçiören, Yenimahalle, Beypazar� �lçelerinde 1989 y�l�ndanberi uluslararas� bir projeyle sürdürülmektedir.

Araßt�rma projesi çerçevesinde 100 adedin üstünde fosil yata¤� tespitedilmißtir. Ankara çevresi fosilleri bu gün Afrika, Avrupa, Asyaaras�ndaki köprü konumundan dolay�, her üç k�tada da yok olmuß hay-van türlerinin en zengin örneklerini olußturmaktad�r. Bu aç�danAnkara'n�n neojen fosilleri eski dünyan�n neojen biyokronolojisi vebiyoco¤rafyas� için çok önemli bilgi kayna¤�d�r. Yukar�da ad� geçenkara parçalar�n�n ilißkilendirilmesi ancak Anadolu'nun biyoco¤rafikkonumuna ba¤l� olarak ayd�nlanabilecektir. Ankara çevresindeki fosilaraßt�rmalar�n�n en çarp�c� yan� soyu tükenmiß olan hayvangruplar�n�n atasal örneklerini yeniden gündeme getirmesidir.

tedir. Tanr�lardan birinin baßl�¤� hem önden hem de arkadan üçerboynuzla bezenmißtir. Di¤er tanr�n�n baßl�¤�nda ise sadece öndeüç boynuz vard�r. Tanr�çada ucu sivri bir baßl�k giymektedir. Heriki tanr� ve Tanr�ça birlikte anne-baba-o¤ul üçlüsünü olußturmak-tad�r. Düzlü¤ün kuzeyinde ve tam karß�s�nda Hitit Kyklop türü duvartekni¤inde örülmüß 3x4 m. boyutlar�nda bir yer alt� odas� bulunmak-ta olup yalanc� tonozla örülmüßtür. Hitit tanr�lar�n�n en önemlileri-ni canland�ran bir kült kabartmas� ile kral tap�nmas� için ayr�lm�ß birmezar odas� oldu¤u düßünülmektedir. Hitit Dönemi�nde düzlük üze-rinde, dinsel anlam taß�yan bir yap� ve rahipler için evler inßa edil-mißtir. Kabartmalar�n do¤usunda yer alan ve bir bölümü günümüzede¤in korunmuß olarak gelen tahkimat duvar�, kuzeydeki yer alt�odas�nda görüldü¤ü gibi, Hititlerin kendilerine özgü yap� tekni¤inisergilemektedir.

�kinci kültür tabakas� Frig Dönemi�ne aittir. Gavurkale'nin do¤usundabütün yayla uzunlu¤unca beyaz�ms� kireç taß�ndan yap�lm�ß surkal�nt�lar�na rastlan�lm�ßt�r. Yine bu dönemde kutsal alan�n üzerineözel bir bina inßa edilmißtir. Roma ve Bizans Dönemi�ne ait çok azeser ele geçmißtir. Muhtemelen bu dönemde Gavurkale küçük birkarakol olarak kullan�lm�ßt�r.

KÜLHÖYÜKAnkara Haymana�n�n Oyaca Kasabas� s�n�rlar� içerisinde yer alanKülhöyük, dünyaca tan�nm�ß Hitit Kült Merkezi Gavurkale'ye yaklaß�k8 km uzakl�kta ve Boyal�k köy yolunun hemen güneyindedir. 1978y�l�nda bir vatandaß�n Haymana Kaymakaml�¤�na yapt�¤� baßvuru ilegündeme gelmiß ve 1992 y�l�nda kamulaßt�r�lan höyükte ayn� y�l kaz�çal�ßmalar�na baßlanm�ßt�r.

Külhöyük yaklaß�k 250 m. uzunlu¤unda, 150 m. genißli¤inde ve 22 m.yüksekli¤i olan orta büyüklükte bir höyüktür. Kaz�s� Anadolu Medeni-yetleri Müzesi uzmanlar� taraf�ndan yap�lmakta olan höyükte ßimdiyekadar Eski Tunç Ça¤� ve Hitit Dönemi yerleßimleri aç�¤a ç�kart�lm�ßt�r.Güneyinde bir potern, bat� taraf�nda ise sarn�ç (bat� 1 tüneli) aç�¤aç�kart�lan höyü¤ün kuzey bölümünde savunma sistemi ile ilgili kal�n-

Orta Anadolu'daki Sinap Formasyonu, fosil yataklar� günümüzden15-1 milyon y�l öncesine tarihlenen miyosen dönemi memeli hay-van fosillerini içermektedir. Bu zaman diliminde en iyi bilinen yaß11-6 milyon y�l aras�ndaki dönemdir. Bu fosil yataklar� Ankara'n�ngenellikle kuzey ve kuzey bat�s�nda aç�¤a ç�km�ß ve neojen döne-min küçük ve büyük boyutlu memeli hayvanlar�na ait fosil kay-naklar�n� bünyesinde toplam�ßt�r.

Atgiller, kemiriciler, domuzgiller, zürafagiller, etgiller, hortumlumemeliler, gergedangiller, boynuzlular kaplumba¤alar gibi çokzengin bir hayvan toplulu¤u ile temsil edilen Sinap Formasyonununen önemli bulgusu 1995 y�l�nda gün �ß�¤�na ç�kar�lan Ankara Maymu-nu ile 10 Milyon y�l öncesinin Ankara Ormanlar�nda yaßamaktayd�.

1955-1957 y�llar� aras�nda yap�lan Ankara çevresi fosil araßt�rmalar�s�ras�nda ele geçen ilk primata fosiline Ankarapihecus Meteai(Ozonsoy) ad� verilmiß ve 1980 y�l�nda yay�nlanan ikinci fosil AnkaraMaymununun Miyosendeki ilk habercileri olmußtur.

1995 y�l�nda Ankara Kazan Delikay�ncak tepede (lokalite 12) bulu-nan 3. maymun fosili ile ilk kez gün �ß�¤�na ç�kar�lan yüz iskeletininbüyük bir k�sm� alt çenesi ve vücut parçalar� daha önceki bilgilereönemli ölçüde katk�da bulunmußtur. Miyosen ortam�nda yaßam�ßolan Ankara Maymunun radyometrik olarak yap�lan tarihlendirme-ye göre 9.8 milyon y�l eskiye aittir. Bu kesin yaß Anadolu d�ß�ndabulunmuß olan Pakistan örnekleri ile denkleßtirilebilmekte vetürünün evrim çizgisine �ß�k tutmaktad�r.

Ankara Maymununun bilimsel önemi, primata tak�m�n�n Hominoidüst ailesinin evrimindeki biyolojik çeßitlenmeyi vurgulamas�ndangelmektedir. Yaßayan kuyruksuz maymunlar�n (Orangutan, ßem-panze, gorilla) türlerinin ayr�m�nda kulland�¤�m�z morfolojik kriter-lerin bir kaç�n� tek bir örnekte toplam�ß olmas�d�r. Bu buluntu dün-ya bilim çevrelerini yak�ndan ilgilendirmektedir.

ÜLKER ZA�M MÜZES� 10 y�ll�k bir eme¤in ürünü olarak �ncek okul kampüsü içerisinde yer almaktad�r. MüzedeOsmanl� Dönemi'nde günümüze kadar etnografik ve süs eßyalar� sergilenmektedir.At�l�m Gruplar� Kampusü-�ncek-Gölbaß�Tel: (312) 586 85 06 � Fax: (312) 586 80 92 � Hafta içi her gün-09.00-17.00

EÚ�T-DER MÜZES�E¤itimciler derne¤i bünyesinde yer alan müzede; geçmißten günümüze e¤itim faaliyet-lerini yans�tan foto¤raflar, belgeler ve baz� özel eßyalar sergilenmektedir.Sokulu Mehmet Paßa Cad.No.103/2-3 DikmenTel: (312) 480 75 64 � Fax: (312) 441 35 68Cumartesi-Pazar randevu ile, Hafta içi 13.00-17. 00

TOPÇU VE FÜZE OKULU MÜZES� Polatl� ilçe merkezinde Füze ve Topçu Okulu k�ßlas� içindedir. Askeri silah müzesi olarakTürkiye'de ikinci s�rada yer al�r. Üç bölümden olußan müzede, de¤ißik cins ve çapta top-lar, k�yafetler, harp arac� ve gereçler sergilenmektedir.Polatl�-Merkez � Tel: (312) 623 44 30/3663Topçu ve Füze Okulu Komutanl�¤�n�n Müsadesiyle

BEYNAM ATATÜRK EV�Bala �lçesi Beynam Köyü s�n�rlar� içerisinde yer alan iki katl� evin restorasyonu Türk Si-lahl� Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf�nca yap�lm�ß olup 26 Aral�k 2005 günü ziyarete aç�l-m�ßt�r. Gazi Mustafa Kemal ve arkadaßlar� Milli Mücadeleyi baßlatmak üzere Ankara'yagelirken 26 Aral�k 1919'da f�rt�naya yakalan�rlar ve bir gece bu evde konaklarlar.Bala �lçesi Beynam Köyü � Tel: (312) 876 10 08 � Cuma günü hariç her gün aç�k

ÞEF�K BURSALI MÜZE EV�Kültür ve Turizm Bakanl�¤�na ba¤l� ilk özel Müze olan Þefik Bursal� Müze evi; ßimdiki vegelecek kußaklar�n �Þefik Bursal� Sanat�n�� bir bütünlük içinde ve sanatç�n�n yaßad�¤� at-mosferin bir parças� halinde inceleme ve tan�ma imkan� bulmalar� için sa¤l�¤�nda bizzatkendisi taraf�ndan seçilen eserlerle olußturulmußtur.Ahmet Mithat Efendi Sok. No:36/3 - Çankaya � Tel: (312) 441 23 90Pazartesi hariç her gün 09.00-12.00/13.00-17.00

PEMBE KÖÞK�smet �nönü'nün 1925-1973 y�llar� aras�nda hayat�n� geçirdi¤i Kößk'de Kurtuluß Savaß�naait madalyalar, Atatürk ve di¤er arkadaßlar� ile çekilmiß foto¤raflar, top maketler, sah-ra dürbünü, k�l�çlar, silahlar üniformalar, santranç masas�, �nönü'nün kulland�¤� çeßitließyalar, kendisine verilen arma¤anlar sergilenmektedir. Ankara'n�n eski evlerinden biriolan Pembe Kößk Ankara Baßkent olduktan sonra sosyal ve kültürel hayat�m�zdaki ilkle-rin bir ço¤una sahne olmußtur.Þehit Ersan Cad. No.14 Çankaya � Tel: (312) 428 18 41Aç�k bulundu¤u günler 23 Nisan-19 May�s, 29 Ekim-10 Kas�m 10.00-12.00/13.00-17.00 saatleri aras�nda

PROF. DR. ÜLKER MUNCUK MÜZES�Ankara'da idealist bir grup ö¤retmen taraf�ndan K�z Teknik Yüksek Ö¤retmen Okulu bün-yesinde, Cumhuriyetimizin 50.y�l� nedeniyle 1974 y�l�nda kurulmußtur. Etnografya nite-likli müzede bulunan eserlerin ço¤u, 50 y�l öncesinden Prof. Dr. Ülker Muncuk ve K�zTeknik Yüksek Ö¤retmen Okulunun ö¤retmenleri taraf�ndan Anadolu dolaß�larak toplan-m�ßt�r. Koleksiyonda, okulda yap�lm�ß 50'ye yak�n sanat de¤eri yüksek ürünler ile hibeyoluyla gelmiß eserler de bulunmaktad�r. Eserlerin bir k�sm� Topkap� Müzesindeki eser-lerle eß de¤erdedir. Müze Üniversiteler aras�nda taß�d�¤� özellikler aç�s�ndan bir örnek-tir. Sergilenen eserler aras�nda; Giysiler, ißlemeler, tak�lar, çoraplar, dökümanlar, oya-lar, keseler yer almaktad�r.Gazi Üniversitesi Meslek E¤itim Fakültesi�nci Taß Sok. No: 15 Beßevler � Tel: (312) 212 64 60 / 145 � Fax: (312) 212 36 40

75.YIL CUMHUR�YET EÚ�T�M MÜZES�Tel: (312) 231 28 99

AKKALE Tel: (312) 324 31 60 - 324 31 61

ALAGÖZ KARARGAH MÜZES�Tel: (312) 231 79 75/2330 - 231 18 61

ANADOLU MEDEN�YETLER� MÜZES�Tel: (312) 324 31 60 - 324 31 61

ANITKAB�RTel: (312) 231 79 75/2330

ANKARA DEVLET RES�M ve HEYKEL MÜZES�Tel: (312) 310 20 94 - 95

AOÇ ATATÜRK EV� MÜZES�Tel: (312) 211 01 70/222

ARÞ�V MÜZES�Tel: (312) 266 27 98

ATATÜRK KONUTU ve DEM�RYOLLARI MÜZES�Tel: (312) 309 05 14 / 4084

BEYNAM ATATÜRK EV�Tel: (312) 876 10 08

BEYPAZARI KÜLTÜR ve TAR�H MÜZES�Tel: (312) 763 01 66

CUMHUR�YET DEVR� MÜZES�Tel: (312) 342 10 10 - 341 14 14

CUMHUR�YET MÜZES�Tel: (312) 310 53 61 - 311 04 73

ÇANKAYA MÜZE KÖÞKTel: (312) 427 43 30 / 317

ÇENGELHAN RAHM� M. KOÇ MÜZES�Tel: (312) 309 68 00

DEM�RYOLU MÜZES� ve SANAT GALER�S�Tel: (312) 309 05 15/4094

DEVLET MEZARLIÚI MÜZES�Tel: (312) 221 06 27

EÚ�T-DER MÜZES�Tel: (312) 480 75 64

ETNOGRAFYA MÜZES�Tel: (312) 310 95 56 - 311 30 07

GORD�ON MÜZES�Tel: (312) 638 21 88

HAR�TACILIK MÜZES�Tel: (312) 595 20 38 - 595 20 14

HAVA MÜZES�Tel: (312) 244 85 50 / 4059-4114

KEÇ�ÖREN ESTERGON ETNOGRAFYA MÜZES�Tel: (312) 361 24 24 - 358 12 12

KIZ TEKN�K ÖÚRET�M 100. YIL MÜZES�Tel: (312) 324 32 65

KURTULUÞ SAVAÞI MÜZES�Tel: (312) 310 71 40 - 310 49 60/188

MEHMET AK�F ERSOY EV� MÜZES�Tel: (312) 311 29 52

METEOROLOJ� MÜZES�Tel: (312) 302 24 19

M�DAS TÜMÜLÜSÜTel: (312) 638 21 88

MTA TAB�AT TAR�H� MÜZES�Tel: (312) 287 34 30 / 2680

ODTÜ ARKEOLOJ� MÜZES�Tel: (312) 210 22 09 - 210 42 32

OYUNCAK MÜZES�Tel: (312) 363 33 50

PEMBE KÖÞKTel: (312) 428 18 41

POLATLI TARIM MÜZES�Tel: (312) 623 45 45

PROF. DR. ÜLKER MUNCUK MÜZES�Tel: (312) 212 64 60 / 145

ROMA HAMAMITel: (312) 310 72 80

SAKARYA ÞEH�TLER� ANITI ve MÜZES�Tel: (312) 623 10 77 - 622 05 91

ÞEF�K BURSALI MÜZE EV�Tel: (312) 441 23 90

T.C. Z�RAAT BANKASI MÜZES�Tel: (312) 310 37 50

TCDD AÇIK HAVA BUHARLI LOKOMOT�F MÜZES�Tel: (312) 319 74 40/226

TELEKOMÜN�KASYON MÜZES�Tel: (312) 555 23 98

TOPÇU VE FÜZE OKULU MÜZES� Tel: (312) 623 44 30/3663

TRT MÜZES�Tel: (312) 490 43 00

TÜRK HAVA KURUMU MÜZES�Tel: (312) 311 30 13

ÜLKER ZA�M MÜZES� Tel: (312) 586 85 06

TUR�ZM DANIÞMAMerkez: (312) 231 55 72

Esenbo¤a: (312) 398 03 48

VE D�ÚERLER� ANKARA MÜZELER�

Alfabetik s�raya göre düzenlenmißtir.

rpt production | ankara müzeleri

Documents