Rrugae ArbëritRruga

e ArbëritBotim Periodik i Shoqatës “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”. Viti I i Botimit. Nr. 4. Gusht 2006 Çmimi: 30 lekë

cyan magenta yellow black

Adresa e redaksisë: Blloku i banesave “Gintash”, Laprakë. Tel.068 31 19 232. E-mail: Lid_gazeta@yahoo.com.

Nga SHAQIR SKARRA

Para pak kohësh një studiues anglez shpreu

dëshirën në media se kërkon-te një fjalor shqip-anglisht. Eveçanta e kësaj kërkese ish-te se këtë fjalor e kërkontenë gegënishte. Jo vetëm një,por disa studiues të tjerë, poanglezë, janë marrë dhe vazh-dojnë përsëri të bëjnë stu-dime rreth kanunit të LekëDukagjinit. I thamë këto, sifillim, duke marrë shkas ngashkrimi që një gazetar an-glez, i quajtur Adrian Antho-ny Gill, botoi një shkrim përShqipërinë dhe shqiptarët nëgazetën “Sunday Times” mëdatë 23 korrik 2006. Siçduket nga shkrimi, edhe men-dimet që shfaq gazetari, nuke njeh mirë realitetin shqiptarose është i keqinformuar, porsikur thotë dhe shtypi ynëditë më vonë, ky rast nukështë i pari i këtij gazetari.Ajo që na shqetson me tëdrejtë, është se autori Gill eparaqet krejt ndryshe realite-tin, sidomos në veri të Sh-qipërisë. Fakt është se Veriui Shqipërisë quhet gegë osegegëni dhe jugu toskë osetoskëri. Shumë studiues dhehistorianë të huaj e kanë sh-kelur mirë Veriun e Sh-qipërisë, ku shumica prej tyreveriun e quajnë Shqipëria evjetër. Studiuesi francez Rob-ert d’Angely, në librin e tij“Enigma”, do të shprehet:”Grekërit morën rrënjën ngagjuha gege dhe formuan gju-hën e tyre”. Edvin Jacques,një tjetër studiues amerikan,në studimin e tij “Shqiptarët”,shprehet: ”Ky popull i lashtëpellazg shënon një datë mëtë hershme se zhvillimi i civi-lizimeve të Greqisë dheRomës” dhe më poshtë po kyautor do të shprehet: ”Një ep-isod dramatik në Trojë për-puthet plotësisht me detyr-imin e besës që ende ështëe shenjtë në malet veriore tëShqipërisë”. Prifti francezZhan Klod Faveirial, në librine tij “Historia e Shqipërisë”,do të shprehet: ”Me të drejtëmburren grekërit për letërsinëhomerike, por në cilat shkol-la pellazgjike mësoi Homeri?”I cituam këto thënje të studi-uesve të huaj, për të binduropinionin e huaj (ato që nuke dinë), se gegërit në veçanti

Shqip ështëShqip ështëShqip ështëShqip ështëShqip ështëshkruar nëshkruar nëshkruar nëshkruar nëshkruar në

gegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gill

Vijon në faqen 2

Rruga e Arbërit, rrugë kryesoreRruga e Arbërit, rrugë kryesoreRruga e Arbërit, rrugë kryesoreRruga e Arbërit, rrugë kryesoreRruga e Arbërit, rrugë kryesoree vendit që në lashtësie vendit që në lashtësie vendit që në lashtësie vendit që në lashtësie vendit që në lashtësi

Nga Prof.Dr. BASHKIM LLESHI SPECIALE NE FAQET 4-5

Pamje e urës së vjetër mbi lumin Zeza që lidhteTiranën me Krujën. Foto B.Lleshi. Korrik 2004.

TË NJOHIM BIZNESMENËT E DIBRËS

Njeriu qëNjeriu qëNjeriu qëNjeriu qëNjeriu qëflet pak dheflet pak dheflet pak dheflet pak dheflet pak dhe

punon shumëpunon shumëpunon shumëpunon shumëpunon shumë“Dibra ka nevojë për investime kudo,- thotë Shabani. Edhe folklori aq ipasur, studimi, historia, artet dhekultura, investime janë. Ndaj qyshkëtu duhet ndërhyrë. Të tjerë nukkanë vlera dhe mundohen të ngrejnëato. Ne i kemi dhe të mos i hum-basim, por t’ua përcjellim brezave”.

FAQE 3

INTERVISTË

XhamitëXhamitëXhamitëXhamitëXhamitëpo ipo ipo ipo ipo i

ndërtonndërtonndërtonndërtonndërtonpopullipopullipopullipopullipopulli

Intervistë me Myftiun eDibrës, kryetarin e Bashkë-sisë Islame të Shqipërisë

dhe kryetarin e Komisionittë Pajtimit të Gjaqeve nëDibër, zotin Ahmet Çaushi

FAQE 7

HISTORI

Mbas shpalljes sëMbas shpalljes sëMbas shpalljes sëMbas shpalljes sëMbas shpalljes sëqeverisë sëqeverisë sëqeverisë sëqeverisë sëqeverisë së

përkohshme tëpërkohshme tëpërkohshme tëpërkohshme tëpërkohshme tëShqipërisë së mesmeShqipërisë së mesmeShqipërisë së mesmeShqipërisë së mesmeShqipërisë së mesme

prej Esat Pashësprej Esat Pashësprej Esat Pashësprej Esat Pashësprej Esat Pashës

Vazhdon botimii shënimeve të

Ismail Strazimirit

FAQE 6

Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -interpretuesi më iinterpretuesi më iinterpretuesi më iinterpretuesi më iinterpretuesi më i

mirë i Valles,mirë i Valles,mirë i Valles,mirë i Valles,mirë i Valles,Lushnje, 2006Lushnje, 2006Lushnje, 2006Lushnje, 2006Lushnje, 2006

FAQE 8

Peshkopi,Peshkopi,Peshkopi,Peshkopi,Peshkopi,vetdeklarohenvetdeklarohenvetdeklarohenvetdeklarohenvetdeklarohen5 000 ndërtime5 000 ndërtime5 000 ndërtime5 000 ndërtime5 000 ndërtime

pa lejepa lejepa lejepa lejepa lejeFAQE 2

Bulqizë,Bulqizë,Bulqizë,Bulqizë,Bulqizë,përmbytjetpërmbytjetpërmbytjetpërmbytjetpërmbytjet

mbeten shqetësimmbeten shqetësimmbeten shqetësimmbeten shqetësimmbeten shqetësimpër banorëtpër banorëtpër banorëtpër banorëtpër banorët

FAQE 2

Shaban Bitri

Gusht2 0 0 6 2AKAKAKAKAKTUTUTUTUTUALITETALITETALITETALITETALITET

Drejtor: RAKIP SULIKryeredaktor: SHAQIR SKARRA

Redaksia: Hajri Mandri, Prof. Dr. Bashkim Lleshi,Bujar Karoshi, Dukagjin Hata, Hasan Leka, Mirvet Lala

ADRESA E GAZETËS: Blloku i banesave “Gintash”, Laprakë.Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179.

Email: lid_gazeta@yahoo.com

Shoqata “Lidhja e Intelektualëve Dibranë” ka dhe numrin e sajtë llogarisë në PROCREDIT BANK

Në lek 13-661344-0001 . Euro 13-661344-0102 . USD 13-661344-0203

KËSHILLI BOTUES I GAZETËS NJOFTIMGazeta “Rruga e Arbërit”, njoftongjithë lexuesit dhe bashkëpunë-

torët, se numri i radhës së gazetësdo të dalë çdo të diel të fundit të

muajit. Për abonimet dhe shpërn-darjen e gazetës në adresa tuaj,duhet të telefononi në numrin e

telefonit: (04) 357 179, ose të nashkruani në Email:

lid_gazeta@yahoo.com

Reklamonibiznesin tuaj!Gazeta “Rruga e Arbërit”

vë në dispozicion hapsirat enevojshme për reklamën tuaj!

Tel.068 31 19 232.Tel: (04) 357 179.

Email: lid_gazeta@yahoo.com

dhe shqiptarët në përgjithsinuk janë ato që njeh gazetariGill. E dinë të gjithë sh-qiptarët se shqip për herë tëparë është shkruar në veri dheky shkrim është “Meshari” iGjon Buzukut. Ky dokumentnuk ndodhet vetëm në bib-liotekën kombëtare, por dhejashtë vendit tonë. Jo vetëmkaq, por sipas studimeve tëfundit në arkivat e Vatikanit,shqip është shkruar mëherët, qysh në vitin 1210 ngaTeodor Shkodrani. Këto janëfakte, edhe pse nuk kadëshirë t’i pranojë gazetariGill. Ka mundësi që kygazetar, të jetë keqinformuarkur shan në mënyrë më bru-tale gegët. Në kohën kur nëFirence kishte një Universitetdhe Anglia kishte kohë që nji-hej si shtet (në Skoci,vendlindja e gazetarit Gill, lu-heshin tragjeditë me mbretër)në Shqipëri (Arbëri) Skëndër-beu luftonte me shpatëkundër perandorisë osmanedhe po të mos ishin Arbëritdhe Skëndërbeu, ushtria eSulltan Mehmetit do të diltenë perëndim. Skëndërbeu,që vetë Papa e ka cilësuar siatlet të Krishtit, ishte gegë.Gegë ishte dhe ai që bërikanunin e famshëm, që përatë periudhë kohe ishte njëkod penal i mirëfilltë, ishte njëkushtetutë për gegët. Gegëishte dhe Vaso Pasha që ubë guvernator i Libanit. Gegëdhe Iljaz pashë Dibra që drej-toj Lidhjen e Prizrenit, Gegëdhe Nikollë Kaçorri, Vehbi Di-bra. Gegë ishte dhe Isa Bo-letini, i cili bashkë me plakune Vlorës Ismail Qemalin, kurkërkonte nëpër kancelaritë eEuropës për pavarsinë e Sh-qipërisë, Bismarku do të tall-ej për “kasollet shqiptare”. Dotë tallej njëlloj si gazetari Gillnjë shekull më vonë. Gegëishte dhe e famshmja NënëTereza, që Vatikani e shen-jtëroi dhe për shqiptarët do tëmbetet për jetë ikona evërtetë. Gegë dhe At GjergjFishta, që vetëm me“Lahutën e Malcisë” i thuri njëpërmendore kombit të vet.

Mjaft gazetarë dhe analistëjanë prononcuar në media tëndryshme për këto fyerjepublike që na bëri një gazetardhe gazetë angleze. Nukpamë asnjë politikan dheqeveritar që të prononcohen.Ndoshta shkrimi i gazetaritGill bën fjalë vetëm për sh-qiptarët. Qeveritarët janë elitëdhe me elitën gazetari në fjalënuk ka punë. Ashtu qoftë, porpolitikanët janë pasqyra e ko-mbit.

Drejtoria i zyrës së ALUIZONI-t, në Prefekturën e

Qarkut të Dibrës, Bedri Gazid-ede tha per gazetën “Rruga eArbërit”se që nga fillimi i pro-cesit të legalizimit janë tërhequrnga banorët e zonave informalerreth 7 mijë formulare. “Admin-istrata e agjensisë ka monitoru-ar procesin duke ndjekur dhezgjidhur problemet e mund-shme të shfaqura, ka bash-krenduar veprimtarinë me struk-turat e pushtetit vendor për tëplotësuar detyrimet ligjore nëfunksion të procesit të legaliz-imit” - tha Gazidede. Sipas tij,pas tërheqjes së formularëve kafilluar edhe vetdeklarimi pranë

Peshkopi, vetdeklarohenPeshkopi, vetdeklarohenPeshkopi, vetdeklarohenPeshkopi, vetdeklarohenPeshkopi, vetdeklarohen5 000 ndërtime pa leje5 000 ndërtime pa leje5 000 ndërtime pa leje5 000 ndërtime pa leje5 000 ndërtime pa leje

njesive të qeverisjes lokale.Brenda 10 ditëve të para tëGushtit, janë vetdeklaruar rreth5 mijë ndërtime dhe shtesapallatesh pa leje. Numri më imadh i këtyre ndërtimeve ndod-hen në qytetin e Peshkopisë -thote ai.

Gazidede shton se duke parëecurinë normale të fazës sëparë të këtij procesi, atë të vet-deklarimit, është menduar qëparalelisht të kalohet edhe nëfazën e dytë, e cila është edheetapa me e rëndësishme e pro-cesit, ajo e identifikimit në ter-ren dhe në hartografi e këtyrendërtimeve të paligjshme.

M.Lala

Kanali kullues i fushës sëVajkalit që thithte ujrat e qy-

tetit të Bulqizës, edhe këtë vitpo mbetet një problem shqet-simi për banorët e këtij qyteti.Aktualisht, pellgjet e ujrave nëtë dyja anët e unazës janë kri-juar si rezultat i mos funksion-imit prej vitesh të kanalit kul-lues. Pikërisht, janë këtopellgje, apo më mirë liqene, qëjanë kthyer në vende ku grum-bullohen dhe mbeturinat eshumta. Ndryshe ndodh nëstinën e dimrit dhe pranverësku reshjet e shumta të shiutsjellin dhe përmbytjen e vetëunazës. Megjithëse para trevitesh u investua shuma 12.5milionë lekë të reja për rehabil-itimin e kanalit, gjithçka mbetinën justifikimin e një pune jocilsore dhe të pamotivuar mbi

SHKURTBULQIZË, SPITALIT I MUNGON

APARATI I RADIOSKOPISË

Prej tre vitesh banorët e Bulqizës po përballen me mungesën e shërbimit mjeksor radiologjik.Mosfuksionimi i

aparaturës ka ardhur si pasojë e amortizimit të plotë pasimontimi i saj në spitalin e Bulqizës është bërë në vitin 1967dhe tashmë i ka humbur të gjitha vetitë për ekzaminimin esëmundjeve.Dhe sipas mjekëve është dhe i dëmshëm përshëndetin e pacientëve pasi tashmë ka rrezatim tepërnormativës.Nisur nga ky fakt Drejtoria e shëndetit publi kakërkuar vazhdimisht një aparaturë tjetër në Ministrinë e Shën-detsisë për tju ardhur në ndihmë këtyre banorëve të kësajzone verilindore.Edhe pse në fund të vitit 2005 spitalit të Bul-qizës i erdhi një aparaturë e përdorur më parë në spitalet ekryeqytetit nuk e pati fatin e mirë që tju shërbente pacientëvepasi brenda muajt krijoj një difekt të pariparueshëm.Aktualishtsot në spitalin e Bulqizës nuk kryhen ekzaminime tëradiologjisë.Edhe ato urgjenca që ndodhin në minierë apoaksidente rrugore dhe brenda gjashtëmujorit ka patur mbi 50të tilla janë nisur po urgjent për në Peshkopi,Burrel dheTiranë.Jo vetëm kaq por 70% e vizitave ditore që kryejnë mjekëte qendrës shëndetsore dhe ato të familjes duhet ti nënshtro-hen ekzaminimeve si skopi dhe grafi.Vetë Ministri i Shëndet-sisë është në dijeni për mungesën e aparaturën e munguarnë Bulqizë dhe ka premtuar para dy muajsh se do ta sjellshpejt një aparaturë të re.Fjalët i mori era dhe ende spitali iBulqizës vuan për ekzaminimin e sëmundjeve.Janë pacientëtato që vazhdojnë të përballen me mungesën e këtij shërbimitë domosdoshëm mjeksor, pasi shpenzimet kapin shuma tëmëdha për të udhëtuar qoftë dhe për një skopi drejt Burrelit,Peshkopisë, pse jo dhe drejt Tiranës. (S.I.)

JO ABUZIME ME ILAÇETE RIMBURSUESHME

Drejtoresha e Institutit të Sigurimeve tëKujdesit Shëndetësor Elvana Hana, u kerkon pensionisteve

të denoncojnë rastet kur mjekët e ambulancave refuzojne t’ujapin ilaçe me rimbursim, edhe kur ata janë jashtë listës sërimbursimit, si dhe të mos bien pre e orientimit të gabuar të disamjekëve, të cilët janë të prirur t’u japin pacientëve një llojë medika-menti vetëm sepse sponsorizohen nga farmacistët. Këto ko-mente drejtoresha Hanaj i bëri gjatë analizës 6-mujore të ISKSH-së, Dibër. Veteranët dhe invalidët përfitojnë rimbursim 100 përqind të ilaçeve dhe është detyrë e mjekëve t’i identifikojnëpersonat e kësaj shtrese - u shpreh Hana. (M.L.)

KONTROLL PËR USHQIMETE SKADUARA

Inspektoriati i Ushqimit në Drejtorinë e Bujqësisë, Dibër, nëbashkëpunim me Zyrën e kontrollit të cilësisë pranë

Bashkisë Peshkopi dhe specialistë të Drejtorisë së Higjenësdhe Epidemiologjisë, ka ndërmarrë një aksion për kontrollin eushqimeve në treg.

Nga të gjitha subjektet tregtare do të merren kampione tëushqimeve për t’u bërë analizat dhe për të parë nëse këtaprodukte janë brenda standarteve.

Specialistët shprehen se qëllimi i punës është kontrolli iprodukteve ushqimore që i jepen konsumatorit. Analizat ekampioneve të marra tani bëhen në Peshkopi, falë ngritjes sënjë laboratori modern.

“Nëse subbjektet që do të kontrollohen nuk plotësojnë kush-tet higjeno-sanitare, ndaj tyre do të merren masa ndëshkimo-re”, thanë burimet e mësipërme.

Duhet theksuar fakti, që nuk kanë qënë të pakta rastet kurqytetarët janë ankuar në lidhje afatin e skandencës së mall-rave ushqimorë.

KESH PESHKOPI, NIVELII ARKËTIMEVE 76%

Niveli i arkëtimeve të energjisë elektrike gjatë 6-mujorit tëparë të vitit arrin në 76 për qind. Dega e shitjes së en-

ergjisë njofton se gjatë muajt Prill ka shënuar nivelin më të lartëtë arkëetimeve, por që ka pësuar sërish rënje gjatë dy muajve tëfundit. Niveli i humbjeve të energjisë elektrike ka pësuar rritje dukeshkuar në 41 për qind. Kjo nuk është rrjedhoje e rrjetit të amorti-zuar, por kjo sasi energjie vidhet nga konsumatorët.

Bulqizë, përmbytjet mbetenBulqizë, përmbytjet mbetenBulqizë, përmbytjet mbetenBulqizë, përmbytjet mbetenBulqizë, përmbytjet mbetenshqetësim për banorëtshqetësim për banorëtshqetësim për banorëtshqetësim për banorëtshqetësim për banorët

bazën e një projekti konkret.Ky fenomen nuk është i panjo-hur në Bulqizë, por i pranishëmqë prej dhjetë vjetësh, dukesjellë pasoja mjaft të mëdha sidëmtimin e ish shkollës sëmesme të përgjithshme, çarjene disa pallateve përballë, nxjer-rjen jashtë funksionit të mjaftlokaleve si dhe dëmtimin e rrugëskryesore që lidh dy lagjet e qy-tetit. Megjithëse vetë banorët eBulqizës e kanë ngritur zërin disaherë për këto probleme, jo vetëmnë pushtetin lokal, por dhe mëlart, deri tani asgjë nuk po bëhetpër Bulqizën, këtë qytet lindor qëpo humb dalngadalë dhe identi-tetin e dikurshëm. Ndërhyrja du-het e menjëhershme, që të moskrijohen pasoja më të rënda përbanorët e Bulqizës.

Sali Imeri

Shqip ështëShqip ështëShqip ështëShqip ështëShqip ështëshkruar nëshkruar nëshkruar nëshkruar nëshkruar në

gegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gillgegëni, zoti Gillgegëni, zoti GillVijon nga faqja 1

Gusht2 0 0 63 PROFILPROFILPROFILPROFILPROFIL

TË NJOHIM BIZNESMENËT E DIBRËS

Njeriu që flet pakNjeriu që flet pakNjeriu që flet pakNjeriu që flet pakNjeriu që flet pakdhe punon shumëdhe punon shumëdhe punon shumëdhe punon shumëdhe punon shumë

Shaban Bitri lindi në në janar të vitit 1949 në fshatin Blliçe,në një familje atdhetare dhe patriotike. Shkollën fillore e

mbaroi në fshatin e lindjes, ku ende e mban mend mësuesin eparë, Selman Totën. Shkollën shtatëvjeçare e mbaron me notatë mira në Fushë Alie, në vitin 1964. Vazhdon studimet nëteknikumin e mesëm të ndërtimit në Tiranë, të cilin e përfun-don në vitin 1968 dhe, po në këtë vit, fillon punë në Pukë, siteknik i mesëm deri në vitin 1970. Shkëputet nga Puka për tëvajtur në metropolin shqiptar, ku do të vazhdontë studimet elarta në fakultetin e Inxhinierisë së Ndërtimit, të cilin e përfundonshkëlqyeshëm në vitin 1974. Në këtë periudhë, kishte filluar tëlartohej diga e hidrocentralit të Fierzës. Shaban Bitri fillon punënë fillim pranë këtij hidrocentrali, si inxhinier ndërtimi, dhe shumëshpejt bëhet kryeinxhinier kantieri. Në vitin 1986, kryeinxhinierkantieri në hekurudhën Milot-Rrëshen. Në vitin 1988 kryeinxhin-ier dhe kryetar i degës teknike në ndërmarrjen e ndërtimit tërrugëve Shkodër deri në vitin 1993, vit ky ku shkëputet dhefillon aktivitet privat me ortakëri me firmën “Jubica”.

Shabani është i martuar dhe ka dy djem. Edmondi, djali imadh, ashtu si babai, ka mbaruar fakultetin e Inxhinierisë sëNdërtimit, është i martuar dhe ka dy fëmijë. Pra, Shabani tash-më është bërë gjysh. Alfonsi, djali tjetër, ka mbaruar për gju-hën gjermane dhe shkenca politike në Vjenë. Të dy djemtëpunojnë bashkë me Shabanin dhe janë pikërisht këto që dukebashkuar germat e emrave të tyre, formuan në vitin 1996 sho-qërinë e ndërtimit “Almo Konstruksion”. Jo vetëm djemt e tij,por është fakt, se edhe vëllezërit e Shabanit, janë të gjithë tëarsimuar. Ishte rast i parë që në Blliçe vinte nuse një vajzë ngajugu, dhe Afrovita u bë shumë shpejt njeriu më i dashur dherespektuar për të gjithë banorët e këtij fshati verior. Edhe pseShabani pas martesës shkoi në Koman, ajo në Blliçe qëndroivetëm disa vite me radhë, duke punuar si arsimtare në sh-kollën e fshatit. Një familje e madhe, por arsimdashëse. BilbilBitri, një emër i njohur në media, një ushtarak me përvojë,drejtoi forcat paqëruajtëse shqiptare në Irak. Sot, ndodhet nëSHBA si përfaqësues i shtetit shqiptar pranë Shtabit tëPërgjithshëm në luftë kundër terrorizmit. Po kështu dhe Lutfiue Rruzhdiu. Një rast ky ndoshta i vetëm, që në një familje tëgjithë të arsimuar.

J E TA

VEPRA TË NDËRTUARA DHE RISTRUKTURUARA

EdmondidheAlfonsi

Shaban Bitri

Nga SHAQIR SKARRA

Edhe një sy i pavëmendshëm,ka vënë re gjatë rrugës auto-mobilistike Vorë-Tiranë, mjaftmbikalime metalike të ngriturbukur dhe me shije profesion-ale. Janë pikërisht këto mbikal-ime që kanë bërë të mundur tëulet mjaft numri i aksidentevenë këtë rrugë nga trafiku mjaft imadh i makinave. I kemi parëtë gjithë këto mbikalime, kemiparë dhe njerzit që kalojnë mbito, por shumë veta nuk dinë gjëpër firmën ndërtuese. “AlmoKonstruksion” është zbatuesee tyre e ka festuar tashmë dh-jetë vjetorin e saj. Dhjetë vjetnuk i thonë pak në aktivitet pri-vat, por kjo firmë falë Presiden-tit të saj, inxhinierit të ndërtim-it, njeriut që ka derdhë djersëdhe dije në veprat e mëdha tëdritës, Shaban Bitri, ka me sekrenohet në këtë përvjetor.

“E filluam në gusht të vitit1993 aktivitetin privat bashkëme një shkodranë në ortakëri”,- thotë Shabani. “Firma e për-bashkët quhej “Jubica”. E fillu-am mirë. Punuam kudo në tëgjithë vendin, por më së fundivendosëm të ndahemi, fundjadhe vëllezërit vjen një kohë endahen”. Në vitin 1996 ShabanBitri themelon shoqërinë endërtimit “Almo Konstruksion”me vendim të gjykatës,Nr.1114381, datë 28.03.1996,me qendër në qytetin e Shko-drës. Aktualisht me seli në Ti-ranë, sipas vendimit Nr. 6821,datë 13. 07. 1999, dhe filial nëShkodër. Inxhinieri i veprave tëmëdha, Shaban Bitri, ndjehetkrenar për atë që ka arritur sho-qëria “Almo Konstruksion” nëkëto dhjetë vite. Sot, në his-torikun e “Almo Konstruksion”shënohen një sërë veprash tërëndësishme të ndërtuara dheristrukturuara

“Në fillim e nisëm me objektetë vogla, - tregon Shabani, - siristrukturime shkollash dhe qen-dra shëndetsore, rrugë e ura.Më vonë me plotësimin e firmësme makineritë e duhura dhepersonelin inxhiniero-teknik, fil-luam dhe të ndërtojmë objektetë rëndësishme”. Mjafton t’i he-dhim një sy curiculum-it të sho-qërisë së ndërtimit “Almo Kon-struksion” dhe bindesh në se-riozitetin dhe profesionalizminqë kanë.

Ia vlen të ndalemi në atë qëshënohet në historikun e saj:

Janë ndërtuar: Ura e Fishtësnë Lezhë, Ura e Melanin dhee Blliçes në Dibër, Ura e Ra-dhimës në Vlorë, Ura Gom-siqes në Shkodër, Ura e Bleta-sit në Tiranë. Urat, sidomos atotë lartësive të mëdha, kërkojnënjë specifikë të veçantë nëndërtim, por janë të gjitha këtoura të ndërtuara nga “AlmoKonstruksion”, falë një person-eli inxhiniero-teknik të special-izuar dhe makinerive moderneqë nuk i mungojnë tashmëkësaj shoqërie. Fundja, vetëShaban Bitri, është një inxhin-ier i talentuar ndërtimi, i cili ka

lënë gjurmë në veprat e mëdhatë dritës që janë ndërtuar vitemë parë. Jo vetëm kaq, por kjoshoqëri tashmë ka një aktivitettë ngjeshur kudo ku ndërtohetnë vendin tonë, sidomos nërrugë, ura por edhe në objektetë tjera. Ka ndërtuar dhe ris-trukturuar objekte të ndryshmesi: reparti ushtarak Nr. 1100 nëShkodër, ndërtime ndërtesa dykatëshe në Kamëz, rikonstruk-sion rrugë e sheshe në qendrënspitalore në Tiranë, rikonstruk-sioni i shkollës “PerlatRexhepi”në Shkodër, ujësjellsiGjokaj në Vorë, mbrojtja errymëshpejtuesit në Bovillë,ndërtim rruge në Baldushk,riveshje pjese në rrugën Mami-nas - Durrës, rrugë lidhëse nëKashar, ndërtim rruge në Sauk,sistemim dhe asfaltim rruge nëShkozë, rikonstruksionin e sh-kollës “Xhezmi Delli” dhe “Is-mail Qemali”, kolektori kryesornë Laprakë, punime urgjente nëfushën e Sharrës, ndërtimi ipallatit sportit në Shijak,sistemim asfaltim rruga Burrel-Bulqizë (Klos), sistemim dheasfaltim Laç-Kisha e Shën Nd-out, rikonstruktim dhe ndërtimshtese shkolla “Ali Demi” në Ti-ranë, e shumë e shumë të tjera.Vetëm po të numrohen mbikali-met metalike nga Vora në Ti-ranë, bindesh se shoqëria endërtimit “AlmoKonstruksion”është afirmuarbukur tashmë dhe nga ana pro-

fesionale. Por, për shoqërinë“Almo Konstruksion” dhe Sha-ban Bitrin, njeriun që flet pakdhe punon shumë, këto janëpak, fare pak. Themi me bindjese ajo që ia rrit më shumë vler-at kësaj shoqërie është Ura eZogut. Shumë veta e njohin siUra e Milotit. Fakt është se evetmja urë e këtij lloji ndodhetnë Shqipëri. Kjo urë e veçantëdo të humbiste shumë shpejt,jo vetëm identitetin e saj, porndoshta në një të ardhme dota mbulonte të tërën lumi i Ma-tit. Ristrukturimi i saj ishte tepëri vështirë, pasi duhej ndërhyrë,por me kujdes, pa cënuar kon-struksionin e parë. ShabanBitri, si njeri me kurajo dhe ini-siativë, por dhe duke besuar nëaftësitë e stafit të shoqërisë“Almo Konstruksion”, e moripërsipër ristrukturimin e këtijobjekti të rëndësisë së veçantë.Sot, Ura e Zogut në Milot, kanjë tjetër pamje, bindesh sekëtu kanë punuar njerëz profe-sionist dhe me shije nëndërtim.

I LIDHUR NGUSHTËME VENDLINDJEN

Shoqëria e ndërtimit “AlmoKonstruksion” sot ka afro 50punonjës të profesioneve tëndryshme. Janë të gjithë të sig-uruar dhe të përhershëm, ndër-sa kur lind nevoja për punëtorësezonal, ato merren nga rrethetku po kryhet investimi. Për-qindjen më të madhe të punon-jësve e ka Dibra, kjo për të vet-men arsye se dhe Shabani ësh-të i lidhur ngushtë me vendlind-jen. Kësaj shoqërie nuk i ka ras-tisur shumë të investojë nëDibër, por nuk mund të themi seShaban Bitri ka braktisur Di-brën. Rruga Kuben-Kala eDodës po mirëmbahet nga sho-qëria “Almo Konstruksion”.Nëqoftëse deri para disa viteshishte katandisur në një gjendjeqë vështirë e kishin edhe mjeteme zingjir, sot kjo rrugë është ekalueshme në çdo stinë të vitit,bile dhe në dimrat e egër kurbora mbulon gjithçka. Sot nëpërkëtë rrugë kalojnë dhe mjetet eKuksit lirshëm, duke e brakti-sur “Rrugën e Dritës”.

“Kjo është pak, - thotë Sha-bani. - Ne duhet të investojmëmë shumë për Dibrën, por krye-sore mbetet infrastruktura. Ajoka nevojë për ndërhyrje.

(Vijon në faqen 7)

Gusht2 0 0 6 4SPECIALESPECIALESPECIALESPECIALESPECIALE

Rruga e Arbërit, rrugë kryesore e venditRruga e Arbërit, rrugë kryesore e venditRruga e Arbërit, rrugë kryesore e venditRruga e Arbërit, rrugë kryesore e venditRruga e Arbërit, rrugë kryesore e venditProf.Dr. Bashkim LLESHI

Rruga e Arbërit, krahasrrugës Egnatia, si dega më

e rëndësishme e saj,duke qenëedhe si një nga rrugët më tërrahura që në lashtësi, në peri-udhën qytetare Ilire, në periud-hen e vonë Antike dhe Mes-jetare, Rilindjes Kombëtare ederi në vitet pesëdhjetë të shek-ullit që kaloi, do të shërbejëedhe për njohjen e historisë sëlashtë të popullit tonë.

Historiani dhe Arkeologu ishquar dibran Iljaz Kaca, në lib-rin e tij “Rrugët e vjetra të Di-brës”, mbështetur në burime tëshumta historike dhe arke-ologjike të studjuesve të huajdhe shqipëtarë, jep të dhëna tëhollësishme të itinerarit dhefunksionimit të kësaj rruge qyshnë periudhën paraurbane, pre-historike, nëpërmjet gjetjevearkeologjike të kësaj periudhedhe kontaktet kulturore në pre-histori midis banorëve të trevesdibrane dhe atyre të bregdetit,ku përshkruhet lugina e Bul-qizës si shtegu më i përshtat-shem i trevës dibrane për t’ulidhur me luginën e sipërme tëMatit.

Nëpër këtë shteg kalonte rru-ga e vjetër Dibër-Mat-Bregdet.Pra, kjo rrugë është përdorurqysh në prehistori për të lidhurqendrat prehistorike të Kronez-es, Gradecit, Cetushit, Pes-jakes, Burimit, Topojanit, dukekaluar Drinin tek ura e Topojanitme va, për të vazhduar më tejnë drejtim të qytezave të Sof-racanit e Krajkes, tek ura eQytetit, në qytetin e Va-likardhës, Vajkal, Qaf Buall, gry-ka e Planit të Bardhë, qyteza eXibrit në Mat, Krujë e Durrës osepërmes luginës së mesme tëMatit në Lezhë e Shkodër.

Në periudhën qytetare ilireitinerari i kësaj rruge kushtëzo-hej nga qendrat e rendësishmeqytetare ilire si Grazhdani (Us-kana), Zgerdheshi (Albanopoli-si) dhe Dyrrahu.

Rruga mbrohej nga disa pikakyçe, ku u ndërtuan disa qyte-za e kala si qytezat e Sofracanitdhe të Krajkës, qyteti i Va-likardhës, qyteza e Xibrit nëMat. Këto vendbanime të forti-fikuara të trevës Dibrane ishinngritur në funksion të qytetitantik të Grazhdanit (Uskana),kryeqendrës së trevës dibraneqysh në antikitet, kryeqendrësekonomike, politike dhe ushtar-ake, e njohur me emrin Uskanaantike me 10 000 banorë.

Rruga Dibër-Tiranë-Durrës lid-hej me rrugën transversale Dur-rës-Lezhë-Shkodër nëpërmjetKrujës, duke u takuar në Buri-zanë ku ishte stacioni ku kryqë-zoheshin dy rrugë shumë tërëndësishme që lidhnin krahinatveriore e veri lindore të Sh-qipërisë. Nëpërmjet kësaj rrugelidheshin dy kalatë ilirë të Xibritnë Mat dhe Zgërdheshit nëKrujë, nga shtegu më i përsh-tatshëm i Grykës së Shkallëssë Zezë në veri të fshatraveMukje e Kurcaj të rrethit tëKrujës.

Në këtë periudhë edhe rrugaDibër e Madhe-Tiranë-Durrësishte e po të njëjtës rëndësi sarruga Grazhdan-Tiranë-Durrës.

Nga Dibra e Madhe kalohejtek urat e Gjoricës-ura eCerenecit, ose Dibër e Madhe-Ura e Spiles-Ura e Mireshit-Urae Cerenecit ku bëhej takimi me

Pamje e urës së vjetër mbi lumin Zeza që lidhte Tiranën me Krujën. Foto B.Lleshi. Korrik 2004.

rrugën që vinte nga Grazhdanie Dibra e Poshtëme për të vazh-duar për në Tiranë e Durrës, oseDibër e Madhe-Reshan-Ura eTopojanit, ku takohej me rrugënqë vinte nga Grazhdani për tëvazhduar në drejtim të Tiranës.

Në periudhën e vonë Antikedhe Mesjetare, itinerari i kësajrruge vazhdon të jetë po ai i për-shkruar në periudhat më të her-shme, duke pësuar

përmirësime në drejtim të sh-timit të sistemeve fortifikuesebrenda dhe jashtë trevës di-brane, si në kalanë e Grazhdan-it, Gradishta e Vojnikes (vp iTopojanit), Meja e Kalasë eHomeshit (kala e periudhës os-mane), qyteza e Sofracanit dhee Krajkës (kala të vona antike emesjetare) dhe qyteti i Va-likardhës me kullën e Skënder-beut, e cila përmendet për qën-dresën heroike të Heroit tonëKombëtar, Skënderbeut kundrapushtuesve osmane, kugojëdhënat e popullit ruhen derinë ditët e sotme për zgjuarës-inë e tij për të kaluar situata tëvështira.

Skëndërbeu i rrethuar ngaushtria osmane në kullën e tij,urdhëron të ushqehet një mush-kë me grurë dhe të hidhet ngashkëmbi i kullës. Kur mushkara poshtë në lum, turqit muarënvesh se Skëndërbeu paska aqshumë grurë sa për të ushqyerdhe mushkat dhe e ngritën rre-thimin duke menduar se nukmund të merret me anë të urisë.

Jashtë trevës Dibrane ndod-het kalaja e Petralbës në Gurtë Bardhë e përmendur sifortesë e ndërtuar nga Skënder-beu në mbrojtje të kësaj rrugepër të penguar lëvizjen e ush-trisë osmane në drejtim tëKrujës e bregdetit.

Edhe gjatë Mesjetës, pasUrës së Qytetit në Valikardhë,si stacion kryesor i rrugës Dibër-Tiranë ka qënë Guri i Bardhë.Dëshmi e këtij stacioni janë urat

me hark si Ura e Vashës dheUra e Skurës që ruhen deri nëditët e sotme, kalldrëmet, 2 kar-akollet, 8 hanet dhe kështjellae Petralbës, gjurmët e të cilaveruhen gjithashtu deri në ditët esotme.

Edhe në Qafë Murrizë, nëQafën e Lajthizës, në Zall Dajt,në grykën e Tujanit ruhen gjur-më kalldrëmi të Mesjetës sëhershme. Gjurmë të tilla janëedhe Ura e Brarit, urë guri menjë hark, e ndërtuar mbi lumin eTiranës, gjurmët e një kulle dhenjë kishe në fshatin Brar, fshatiVendsha (Shupali i sotëm), etj.

Për rëndësinë e madhe tëkësaj rruge flet edhe Marrëvesh-ja tregetare e Republikës sëRaguzës dhe Gjon Kastriotit evitit 1420, e cila sigurontetregëtarët Raguzanë të bënintregëti dhe të kalonin lirisht nëtrojet e Kastriotëve si dhe përtë kaluar në drejtim të Kosovës.

Pas pushtimit osman, qyteti iGrazhdanit braktiset përfundi-misht dhe kryeqendra e Dibrëskalon në qytetin e Dibrës sëMadhe (Shehri i Dibrës).

Në këtë periudhë edhe Tiranahedh themelet e një qyteti të ridhe nga një fshat në shekullin eXIV-XV, kur feudali SulejmanPasha në vitin 1614 ndërtoi sh-tëpinë e vet, një xhami, më vonëtrashëgimtari i tij Ibrahim Beundërtoi një kala dhe njëujësjellës, kështu që në fillim tëshekullit të XVIII Tirana fillon tëmarrë tiparet urbane të një qy-teti duke arritur me 500 shtëpidhe një pazar me 150-200dyqane.

Me rrugën Dibër-Tiranë-Durrësjanë të lidhura dhe tregëtia qëzhvillohej në panairet e Durrësit,Tiranës, Dibrës, Tetovës, etj.Lidhjen e Dibrës me bregdetine kushtëzonte edhe mungesae disa artikujve si kripa, vajguri,etj., që vinin nëpërmjet detit. Kjodëshmon për aktivitetin e madhqë kryhej nëpërmjet kësaj rrugeqysh në mesjetën e lulëzuar.

Rruga Dibër-Tiranë-Krujë-Dur-rës është përdorur edhe si rrugëstrategjike nga ushtritë e hua-ja. Interesimi i pushtuesve os-manë për ruajtjen dhe mirëm-bajtjen e kësaj rruge nëpërmjetfshatrave dervene si Bulqiza,

Klosi, Guri i Bardhë e Tujani,tregon për rëndësinë që zinte kjorrugë në sistemin rrugor të ko-hës, për qëllime ushtarake dheekonomike. Pra, kjo ishte ndërrrugët e mëdha e kryesore tëvendit, krahas rrugës Egnatia,rrugëve të bregdetit dhe rrugësDurrës-Lezhë-Shkodër-Prizren.Kjo rrugë lidhte Dibrën në perën-dim me bregdetin dhe ne ëindjeme Gostivarin, Tetovën, Shkupindhe akoma më në lindje deri nëStamboll.

Si rrugë me karakter strategjikpër lëvizjet e ushtrive osmanenë drejtimin Dibër-Krujë dheanasjelltas, përmenden edherrugë të tjera si rruga, Dibër-Zer-qan-Kaptine-Shengjergj-Krujë, ecila mund të përdorej vetëm për6-7 muaj në kohët pa reshje.Kështu, pra, si rrugë kryesorembetej ajo Dibër-Bulqizë-Guri iBardhë-Tujan-Krujë. Kjo vërteto-het me fragmentet e kall-drëmeve të periudhës së vonëantike në Gur të Bardhë, tëmesjetës së hershme nëGrykën e Tujanit, të antikitetittë vonë e mesjetës së hershme,në Grykën e Shkallës së Zezë,sistemi fortifikues në roje tëkësaj rruge, si qytezat, karakol-let, kështjellat, ndërtimet inxhin-jerike, si urat, etj.

Krahas studjuesve dhe kal-imtarëve të huaj, për periudhenmesjetare të rrugës Dibër-Tiranëkanë shkruar edhe shumë stud-jues Shqipëtarë, si V.Kormaku,J.Adami, V.Shtylla etj., të cilëtpërshkruajnë itinerarin e kësajrruge nëpërmjet burimeve tëshkruara, gjetjeve arkeologjike,sistemit fortifikues, fshatravedervene (fshatra që siguroninrrugën dhe mblidhnin taksat errugës), urave, kalldrëmeve, han-eve si dhe vrojtimeve të kryeranë terren.

Në periudhën nga shekulli iXIX deri afër gjysmës së shek-ullit të XX, kur Tirana ishte fuqi-zuar tashmë si qytet edhe rru-ga Tiranë–Dibër, e cila vazhdon-te sipas të njëjtit itinerar filloi tëketë lëvizje më të mëdha e mëtë organizuara. U shtuan përg-jatë rrugës hanet dhe karakol-let në mbrojtje të rrugës, u ndër-tuan dhe rindërtuan urat që janëdëshmi e vazhdimit të rrugësedhe gjatë shekujve të XVIII-XIX,si ura e Brarit në afërsi të Ti-ranës, ura e Vashës dhe ura eSkurës në zonën e Gurit tëBardhë etj.

Në këtë periudhë filloi një ve-primtari më e madhe ekonomikee tregëtare, si rrjedhim u fuqi-zuan qytetet, sidomos qyteti iDurrësit, i cili në gjysmën e dytëtë shekullit të XIX filloi të bëhetnjë skelë e rëndësishme ko-mbëtare, si për importet ashtuPamje e urës së vjetër të Brarit mbi lumin Tirana. Foto B.Lleshi. Maj 2001.

Për rëndësinë e madhetë kësaj rruge flet edheMarrëveshja tregetare

e Republikës së Ra-guzës dhe Gjon Kastri-otit e vitit 1420, e cilasiguronte tregëtarët

Raguzanë të bënintregëti dhe të kaloninlirisht në trojet e Kas-triotëve si dhe për tëkaluar në drejtim të

Kosovës.

Rruga e Arbërit ështëpërdorur qysh në

prehistori për të lidhurqendrat prehistorike

të Kronezes, Gradecit,Cetushit, Pesjakes,Burimit, Topojanit,

duke kaluar Drinin tekura e Topojanit me va,për të vazhduar më tejnë drejtim të qytezave

të Sofracanit e Kra-jkes, tek ura e Qytetit,

në qytetin e Va-likardhës, Vajkal, Qaf

Buall, gryka e Planit tëBardhë, qyteza e Xibritnë Mat, Krujë e Durrësose përmes luginës së

mesme të Matit nëLezhë e Shkodër.

Gusht2 0 0 65 SPECIALESPECIALESPECIALESPECIALESPECIALE

Nga ILMI DERVISHIPETRIT DUNGA

“Rruga e Arbërit” dhe gaze-ta. Të dyja me të njëjtin emër,që ngjallin shpresë!

Sipas Çabejt, “Arb” do tëthotë jetim. Por “jetim” këtozona i ka bërë vetëm “Rruga”.Ata janë jetimë për infrastruk-turën që lidh fshatra e qytetetë një zone të gjerë. Të njëzone të përshkuar në këmbënga të parët tanë për të hyrënë Tiranë. Nga Kukësi e Di-bra, Mati e Golloborda, mekarvane e bagëti! Eh, ç’nukhoqën! Rituali i vuajtjeve tëbanorëve të kësaj Shqipërievazhdon. Po tani, ç’po bëhet.Nuk e meriton ky vend, Sh-qipëria jonë, që këto krahinaplot histori e tradita të jenëme infrastrukturën enevojshme?

Ku shkoi i gjithë ai masivkromi që s’mjaftoi kurrë tëbëhej një rrugë e tillë? Kushkuan pyjet e Martaneshit,të Dejës, të Lurë? Ku shkuanpemët, perimet e drithërat ebukës të Luginës së Matit eDrinit të Zi? Ku shkoi blekto-ria e zonave të tëra që jo pakdhe kohë pas kohe kanëpaguar për shtetin?

Kjo zonë ka pyje që janëpërdorur barbarisht, por poribëhen; ka kullota që të mah-nisin me shumëllojshmërinëe luleve e barnave, ka toka elugina pjellore, ka burime min-erare e energjitike, për të cilatsot kemi nevojë më tepër sekurrë. Mbi të gjitha, ka njerëzqë besojnë në ideale eshpresën te Zoti e te tëzgjedhurit!.

Ata presin të ndryshojë in-frastruktura, që fëmijët tyretë investojnë në vendlindje!

Po të kalosh në këmbë fs-hatrave ku kalon Rruga e Ar-bërit, do shikosh kullat e gd-hendura me gur, të braktisu-ra për një jetë më të mirë nëzonat fushore e bregdetare!

Shpresojmë që shoqatat di-brane, intelektualët dibranë,të zgjedhurit dibranë e mëgjerë, të bëjnë çështë e mun-dur të ndërtohet kjo rrugë!Pas shoqatës “Nisma Di-brane” me të nderuarit IliazKaca e me të palodhurin Hy-sen Uka, pas shoqatë “Lidh-ja e Intelektualëve Dibranë”me gazetën e saj “Rruga eArbërit”, pas biznesmenëve eintelektualëve të tjerë të tëgjitha fushave, veçanërisht in-xhinierët e ndërtimit tërrugëve, Faruk Kaba e Bash-kim Lleshi, duhet të bashko-hemi të gjithë për të bërë tëmundur hapjen e kësaj rruge!Me ndërtimin e saj askushnuk është i humbur! Njerëzitdo lëvizin më lirshëm e mëshpejtë. Biznesmenët do tëinvestojnë në këto zona.Qytetarët do kenë më shumëprodhime bujqësore e blekto-rale bio, fshatrat do kenë mëshumë punë e të ardhura.

Arbëria do jetë më e bukur!

OPINION

Kushtrimdhe shpresë

krahas rrugës Egnatia që në lashtësikrahas rrugës Egnatia që në lashtësikrahas rrugës Egnatia që në lashtësikrahas rrugës Egnatia që në lashtësikrahas rrugës Egnatia që në lashtësiedhe për eksportet e vendit.Durrësi si porti kryesor i venditlidhte Shqipërinë me krahinat eMaqedonisë Perëndimore, tëBallkanit e më në lindje deri nëStamboll.

Gjallërim të veçantë rrugaDibër-Tiranë-Durrës mori gjatëRilindjes Kombëtare. Panairet eDibrës, Shkupit, Tiranës e Dur-rësit i jepnin gjallëri gjithë rajonitnga kalonte kjo rrugë. Për gjatëkësaj rruge organizoheshin përqëllime tregëtare edhe pazarejavore, siç ishin 4 pazaret eMatit, ku ndër më të rëndësish-mit që vazhdon deri në ditët esotme ishte edhe Pazari i Urësnë Klos. Këto pazare frekuen-toheshin nga tregetarët e Dibrëssë Madhe, Krujës, Tiranës, Dur-rësit e deri të Elbasanit, të cilëtkishin në Mat agjensitë e tyrepër tregëtimin e mallrave. Nëkëtë periudhë filloi të shtohejnumri i dyqaneve, i haneve dhei zejtareve në fshat, duke e sh-trirë rrjetin tregëtar edhe në fs-hat.

Këto dyqane u ngritën pranëhaneve të vjetër, pranë urave tëlumenjve, stacioneve rrugore,etj., siç ishin në rrugën Tiranë–Dibër dyqanet dhe hanet pranëUrës së Qytetit, ku zhvillohejedhe një pazar që quhej “Paz-ari i Qytetit”.

Prania e haneve pothuajse nëçdo fshat për gjatë rrugës dësh-mon për gjallërimin e kësaj rrugenë këtë periudhë. Kur kishtelëvizje të mëdha karvanesh, tëcilat arrinin deri në rreth 300 kuajnë ditë edhe katet e para të sh-tëpive përdhese ktheheshin nëhane.

Në librin “Rrugët e vjetra tëDibrës” të studjuesit Iljaz Kaca,mbështetur në burimet e shkru-ara të studjuesve V.Kormakudhe J.Adami dhe njoftimet estudjuesit V.Shtylla, jepetrindërtimi i trasesë së rrugësDibër-Tiranë-Durrës.

Kokë nisja e kësaj rruge fillonnë qytetin e Dibrës së Madhe,si kryeqendra e treves Dibraneqysh pas pushtimeve osmanee sidomos gjatë Rilindjes Ko-mbëtare.

Nga Dibra e Madhe rruga vazh-donte në tre drejtime për të arri-tur tek Ura e Cerenecit. Ura eCerenecit ishte pika referuesepër udhëtarët që vinin nga Dibrae Madhe, ndërsa Ura e Topo-janit për udhëtarët që vinin ngaDibra e Poshtme.

Rruga, pasi kalonte Urën eCerenecit, vazhdonte përafër-sisht me rrugën e sotme auto-mobilistike, në Sofracan, kukishte një han, edhe sot ruhettoponimi “Qafa e Hanit”, te Gur-rat e Sofracanit, Gotvi, përballëKrajkës, Peladhi, Ura e Qytetit,e cila ishte pika referuese përudhëtarët e të dy Dibrave. Këtundodheshin tre hane që sot qu-hen “Hanet e Qytetit”. Sot atyshihen vetëm rrënojat e hanit tëLetit dhe në vendin e quajturFusha e Qytetit bëhej një Paz-ar që quhej “Pazari i Qytetit”.

Pastaj rruga vazhdonte nëdrejtim të Qafës së Buallit, zbris-te në luginën e fshatit Plani iBardhe dhe dilte në lagjen Bo-kas në fund të fshatit, kalontembi shtëpitë e lagjes Bardhi,nëpër Shkëmbin e Gjatë nëfaqen malore të Verrithit deri tekKodra e Kuqe e Cezma e Ver-rithit, tek Livadhi i Skënderit dhezbret tek Ura e Vashës ku ndod-hen rrënojat e një Karakolli.

Nga Ura e Vashës, urë e gurtëme hark me dopjo qemer, mbilumin e Matit e ndërtuar në gjys-men e dytë të shekullit të XVIII,kalohet në Urën e Skurës mbilumin e Almetës, edhe kjo urëguri me hark e ndërtuar rrethfundit të shekullit të XVIII.

Në vazhdim rruga ngjitet nëdrejtim të fshatit Guri i Bardhëqë ka qënë stacioni kryesor irrugës së Dibrës me 8 hane, dykarakolle e kalaja e Petralbës,duke vazhduar nga hani afërUrës së Skurës, te varrezat evjetra të lagjes së poshtme tëGurit të Bardhë, te kroi i Laskut,te varrezat e fisit Alla dhe ngjitetpër në Qafë Murrizë, ku ndod-hej një karakoll dhe një han.

Nga Qafë Murriza rruga zbretnë Kutriç, ku kishte një han dhenë Zall Dajt, ku kishte një handhe një shpellë në Qaf Lajthize,nga e cila vrojtohej e kontrollo-hej rruga. Nga Zall Dajti rrugangjitej në Shkallën e Tujanit, nëTujan, zbriste në Shtish Tufinë,tek Rrapi i Treshit dhe hynte në

qytetin e Tiranës në rrugën qëedhe sot e kësaj dite e ka em-rin “RRUGA E DIBRËS”

Nga Tirana rruga vazhdontepër në Durrës nga gryka e Vorësnë drejtimin Tiranë-Kashar-Vorë-Marikaj-Shijak-Durrës,duke mos braktisur në këtë kohëedhe rrugën e Kavajës, qëmbahet e gjallë dhe funksiononedhe në ditët e sotme.

Profesor Valter Shtylla, në stu-dimin “Në gjurmët e rrugës sëvjetër Durrës-Fushë e Tiranës-Dibër, pasuri e trashëguar nëshekuj” në vitin 1984, shkruan

se “kjo rrugë ishte një ndër rrugëtmë të realizuara nga ana tekni-ke dhe me të rrahurat, deri në300 kuaj në ditë”.

Prandaj, nuk është për tuhabitur nga fakti që pas studim-it të fizibilitetit, varianti me i le-verdisshëm i rrugës doli sipasaksit nga ka kaluar Rruga e Ar-bërit, e cila siç u përshkrua melart, fillimet e saj i ka qysh nëlashtësi, ashtu si dhe Via Eg-natia, duke u konsideruar sipjesë apo degë e saj në të cilënjanë bërë përmirësime të vazh-dueshme në shekujt XII dhe mëvonë në të XV-XIX, si ndërtimekalldrëmesh, urash, kara-kollesh, hanesh etj., e përdorurgjerësisht, sidomos në kohën eSkendërbeut dhe me vonë sirruga më e shkurtër për të lidhurDibrën e Rajonet më në lindje,me Tiranën e Durrësin. (Shih“Historia e rrugëve të Sh-qipërisë” të Josif Adamit, “Rrugëtdhe urat e vjetra të Shqiperise”të Profesor Valter Shtyllës, bot-im i vitit 1997 dhe “Rrugët e vje-

tra të Dibrës” të Iljaz Kaces,botim i vitit 2003).

Për këtë arsye populli i Di-brës, këtë rrugë të punuar brezpas brezi e ka ëndërruar dhekërkuar vazhdimisht, për këtëarsye edhe qeveritë e krijuarapas vitit 1990 e kanë planifikuarpër ta ndërtuar këtë rrugë. Esh-të e pafalshme që kjo rrugë sirruga më e shkurtër që ka lidhurDibrën me Tiranën e Durrësinqysh në lashtesi nuk u ndërtuapër 50 vjet të regjimit komunistdhe, është akoma më e pa-falshme që brezi ynë memundësi akoma më të mëdhaqë i janë krijuar me futjen nëekonominë e tregut të zvarrisefillimin e punës për hapjen ekësaj rruge që me të drejtëedhe Prefekti i sotëm i qarkuttë Dibrës, zoti Xhafer Seiti, zh-villimin e mëtejshem të kësajzone e lidh pazgjidhmerisht mendërtimin e kësaj rruge.

Për këtë arsye edhe Shoqa-ta ‘Nisma Dibrane’, e krijuar nëPeshkopi nën drejtimin e stud-juesit Iljaz Kaca, qysh në vitin2000 ngriti grupin e punës qëpërpiloi relacionin e shkurtërteknik për hapjen e kësaj rruge.

Për sensibilizimin e opinionitqytetar dhe shtetëror përhapjen e kësaj rruge janë orga-nizuar takime disa herë ngashoqatat “Bashkësia Dibrane”në Tiranë dhe “Votra Dibrane”në Dibër të Madhe, eshte shk-ruar në gazetën “Dibra” në Ti-ranë, janë përpiluar kërkesa erelacione, postera e kalendare,nga studjues, intelektuale edeputete, deri sa më në fund,në vitin 2003, përfundoi studi-mi i fizibilitetit të kësaj rrugedhe në vitin 2004 ky studim umiratua në Këshillin Kombëtartë Rrugëve.

Edhe shoqata “Lidhja e In-telektualëve Dibranë” në Ti-ranë, e krijuar në Maj të ketijviti, organin e saj të shtypit eka emërtuar “RRUGA E AR-BERIT”, duke e quajtur si njënga detyrat e saj prioritare,sensibilizimin e opinionit sh-tetëror për fillimin nga puna tëndërtimit të kësaj rruge, dukei bërë kështu shërbimin më tëmadh jo vetëm popullit të Di-brës, por edhe gjithë sh-qipëtarëve të Shqipërisë,Maqedonisë, Kosovës, e metej, Turqisë deri në Stamboll.

Tiranë, Korrik 2006

Skema e marrë nga libri “Rrugët e vjetra të Dibrës” me autor Iljaz Kaca.

Pamje e urës së vjetër të Vashës mbi lumin Mati. Foto B.Lleshi Shtator 2004.

Pas studimit të fizibi-litetit, varianti me i

leverdisshëm i rrugësdoli sipas aksit ngaka kaluar Rruga e

Arbërit, e cila, siç upërshkrua me lart,

fillimet e saj i ka qyshnë lashtësi, ashtu si

dhe Via Egnatia.

Gusht2 0 0 6 6HISTHISTHISTHISTHISTORIORIORIORIORI

Botohen për herë të parë shënimet e Ismail Strazimirit

Mbas shpalljes së qeverisë së përkohshmeMbas shpalljes së qeverisë së përkohshmeMbas shpalljes së qeverisë së përkohshmeMbas shpalljes së qeverisë së përkohshmeMbas shpalljes së qeverisë së përkohshmetë Shqipërisë së mesme prej Esat Pashëstë Shqipërisë së mesme prej Esat Pashëstë Shqipërisë së mesme prej Esat Pashëstë Shqipërisë së mesme prej Esat Pashëstë Shqipërisë së mesme prej Esat Pashës

(Vijon nga numri i kaluar)

Esat Pasha e kishte shpallë qever-inë e përkohëshme të Shqipnisë sëmesme dhe vetë ishte bamë kryetar isaj. Mbasi u lirue prej serbëve luftimi i1913-tës nga ana e Dibrës, pune e cilau bam bas presionit t’Europës me 23tetor 1914, unë shkova në Dibër të vogëlsi nënprefekt i emëruem prej Aqif Pa-shës, prefekt i Elbasanit. Aso kohe, patardhë nga Vlona në Durrës Myftiu ipërgjithshëm Z.Vehbiu, për me e për-shëndet komisionin që do të caktontekufijt e Shqipnisë dhe pat qindrue aty.Esatin Myftiut të përgjithshëm,Z.Vehbiut, përveç kësaj pune i dha edhenjë nder tjetër tue e bamë Senator edheSefedin Pustinën dhe të nipin e Ali BejZajmit. Faik Beun e bani sekretarin eSenatit. Të gjitha këto, Esati i bante meqëllim që ti fitonte dibranët për vete, tëcilëve prej kohësh u kishte dhanë randë-si të madhe. Po me këtë qëllim çoi nërrethet e Dibrës Hafiz Hysni Kerliun,Eqerem Camin e disa të tjerë, tue pro-pogandue në favor t’Esatit, për të cilinthoshin se asht fetar, atdhetar, mbrojtësi fesë dhe i popullit. Besnikët e tij kun-drejt fesë e atdheut, thojshin ata; Esatie provoi me shërbimin që i bani në Sh-kodër në kohë të luftës.Veç kësaj qenëdërgue njerëz ndër katunde të Dibrëstë cilëve u qe propozue që të shkrue-jshin aq gjindarmë sa të dojshin dhe tëniseshin për në Tiranë. Me këtë mënyrëEsati e turbulloi opinionin publik t’atijvendi dhe futi farën e urrejtjes kundërqeverisë së Vlonës.Tue e pamë këtëgjendje kaq të trazueme se nuk do tëmundesha ta kryej me ndergjegje,detyrën e nënprefektit që m’ishtengarkue, u ktheva në Elbasan dhe iraportova gjendjen Aqif Pashës të cilit ithashë:-Ju tue kujtue se jeni në rregulle në rrugë të drejtë, vazhdoni të jeni tëplogët, Esati e din se ska të drejtë, porpunon me energji të çuditshme dhe tuei përdorë të gjithë mjetet e tij djallëzore.Ai po derdh shuma të mëdha në Dibër,kurse ju më thoni se do të çoni ma vonënapolona që të regjistroi nga tridhjetdyzet gjindarmë. Prandaj mue më falnise s’mundë ta kryej detyrën e Nën-prefektit të Dibrës. Ndërkohë Ali BejZajmi shkon në Dibër. E mbledh parës-inë e maleve dhe u thotë që duhet tëbashkohen e të kërkojnë një princ mefestë kuq. Po atë ditë arrin nga Tiranabesniku i Esatit, Man Kruja, dhe mbasimuer pjesë në mbledhje i thotë parë-sisë që të mos i varin veshin fjalëve tëAli Beut. Ali Beu i turpërue ndahet prejparësisë tue u thanë se kanë me uvertetue fjalët e tija, mbas pak kohe. AliBeu qe çue në Dibër prej Esatit me këtëdetyrë. Përgënjeshtrimi i fjalëve të tij mekëtë mënyrë prej të dërguemit të dytëtë tij, dha të kuptohet se ai aso kohes’e gjet të përshtatshme gjendjen poli-tike për të dalë në shesh si kandidatpër princ dhe kështu u pendue ose deshttë mos i zbulojë krejtësisht gjurmat eveta.sidoqoftë në kët kohë kësisoj umbjell në Dibër mendimi për me emruenjë princ me fest të kuq d.m.th musli-man. Mbas kësaj ngjarje Esati çoj nëDibër nji komision të përbëmë prej kë-tyne zotnijve: Jusuf Bej Hysen Agolli,

Xhelal Bej Mati, Ali Bej Zajmi dhe Sefe-din Pustina. Këto qenë ngarkue medetyrë që ta çojshin popullin e Dibrës etë Lumës kundër Ismail Qemalit ose mamirë me thanë kundër qeverisë sëVlonës dhe për këtë qëllim patën marrëme vete njëmijë e pesëqind lira turke.Xhelal Beu e Sefedin Pustina u rrasënnë krahinën e Gollobordës. Këto nëGollobordë nisën me ba një organizimdhe, përdhunisht u përpoqën me e kthyepopullin kah Esati. Qe t’ja merrijshin këtiqëllimi emnuen krahinor nji kriminel tëfamshëm të Sebishtës dhe bani oficerashokët e tij gjaksorë. N’anë tjetër IsufBeu e Ali Beu nën preteksin se do talirojshin Dibrën prej serbëve u futën nëqytet të Dibrës së madhe në Jugosllavidhe qysh aso kohe hynë në relacionemiqsore me serbët. Gjithashtu as koheme nxitjen e këtyne u ngrit nji fuqi mal-sorësh nga Dibra për me sulmue El-basanin. Kjo fuqi shkoi në Mat por ukthye prapë me qe nuk u pa nevoja. Pon’ato ditë Dervish Bej Elbasani dhe ivëllai i tij Qamil Beu të zemëruem meAqif Pashën për një tokë që kishte sh-kaktue nji grindje të vjetër në mes tyneishin arratisë nga Elbasnai dhe kishindalë në Çermenikë, ku bridhshin katundmë katund tue propogandue në favort’Esatit e në disfavor të qeverisë sëVlonës. Në këtë mënyrë dy vlleznit menj’anë dojshin të shpagohen me AqifPashën dhe m’anë tjetër t’i shërbejnëEsatit.

Arif Hiqmeti në Dibër dheveprimet e tij

Pata marrë vesh se nji i quejtuenArif Hiqmeti dy-tre herë kishte dalë ngaSerbia dhe tue kalue përmes Matit kish-te shkue në Tiranë e në Durrës. Veçkësaj ishte lajmue se ky njeri, morali itë cilit ishte fare i dobët qenka takueedhe me Ali Bej Zajmin e me Jusuf BejHysen Agollin në shtëpi të Ahmet Zogut,në Mat dhe paska lidhë besë me ta. Ishfundi i frorit të vitit 1914. U nisa me sh-kue në Dibër të vogël. Në këtë rast undala në Tiranë dhe u takova me Myfti-un e Përgjithdhëm Z. Vehbiun, të cilit iathashë të gjitha ato që kisha marrë veshtpër Arif Hiqmetin dhe se në Dibër, pobëheshin mbledhje kinse për të caktueqendrën e prefekturës. Ku shfaqa edhedyshimin që kisha me qëllimin e mirëqë mund të ndiqesh në këtë punë dheme anë të tij ia tërhoqa vërejtjen prefek-tit të Durrësit Z. Mehdi Frashërit. Z.Mehdi Frashëri, në përgjigjen që i çoiMyftiut të përgjithshëm Z. Vehbiut ithoshte se Ahmet Bej Zogu asht thirrurnë Durrës se çështja e Arif Hiqmetits’ka ndonjë rëndësi dhe se për përcak-timin e qendrës së Prefekturës Dibrësdo të çohet një komision i posaçëm, icili ka për të marrë parasysh pozitëngjeografike e politike të vendit në për-caktimin e qendrës.Mbas kësaj përgjigje

u nisa dhe shkova në Dibër.Kur sosanë Dibër mora vesh se ArifHiqmeti kish-te zanë vend në shtëpinë e LimanLleshit në Reshen, nji katund nja gjysmëore lark kufirit të qytetit të Dibrës sëmadhe dhe prej andej po e helmontepopullin tue ia ngacmue dejt e fanatizmitfetar dhe tue ia argtue prirjet revolucio-nare, kur i mora vesht këto shkova dheu takova me Liman Lleshin.Ai më thase Arif Hiqmeti, ishte një atdhetar i flak-të, besnik dhe i dërguem prej fuqive tëmëdha t’Europës në Dibër që të sigurojësjelljen e një princi musliman nëShqipni.Gjithashtu tha se Ahmet BejZogu, ishte kryetar i tyre dhe se rrogat,armët e municionet e gjindarmëve qërregjistrohen çohen prej tij.S’kishtenevojë që të vijshin prej Ahmet Beut tëhollat, armët e municionet, mbasikëto.çoheshin nga Serbia.Ma në fundmë tha se Arif Hiqmeti premtonte të mëbante Senator po të bashkunojsha metë.Meqanëse ato dit Arif Hiqmeti ndod-hesh në qytet të Dibrës, nuk u takovame të, por me Limanin ramë dakord qëtë vijsha me bisedue me Arifin kur tëkthente dhe po ta fitojsha të drejtën kydo ta dëbonte nga shtëpija, po të mëbindte ai mue të bashkpunojsha me tadhe në raste se do të ishim në kundësr-shtim pikpamjesh do të shkojshim nëDurrës bashkë me Arifin dhe do të ba-jshim arbitër komisionin e kontrollit qëaso kohe ndodhesh atje.Kështu undamë.Mbas katër a pesë dit shkovadhe u ndesha me Arif Hiqmetin, atyndodhesh edhe kapiten Xhemali, ishkomandant i Gjindarmërisë në Dibër nëkohë të rregjimit turk.Ky njeri ishtenjoftë me parinë e Dibrës.I vertetontefjalët e Arif Hiqmetit sa herë që ai tëfliste.Ato dit ndodheshin nja tridhjetdyzet malsorë.Të rinjt kishin qëndrue nëkambë para tij me duer në zemër dhepleqtë ishin përkulë në shenjënderimi.Arif Hiqmeti po u fliste këtynedhe po u thoshte se Princ Vidi ashtaustriak.Banon në një katund të Aus-trisë, asht emnue në Shqipni pa pël-qimin e popullit.Po të dojë e të bashko-het populli Europa ka vendos me çuenë Shqipni një Princ, në mos osmanlli,musliman.Unë jam dërgue këtu prej fu-qive të mëdha për të bashkpunue mepopullin që të kërkojmë të drejtën ezgjedhjes së Princit.

Në këtë çështje kanë gisht shumënjerëz të përmendun të Shqipnisë.Qëllimit do ti arrihet vetëm kur të trego-het eksistenca e jonë këtu.Me fjalë tëtilla, Arif Hiqmeti po u gicilonte dejt ezemrës dhe po u a nxente nervat kry-engritësve këtyne injorantëve, të cilëtkishin mbet si të mahnitun.Princ Vidiasht gjerman u thashë, asht nga qytetiPedestan dhe zbret prej familjesimperiale.Ne s’mundem me e mbajtësundimin otoman.Veç kësaj kurrës’mundemi me e tregue ekzistencëntonë kombëtare.E kaluem kohën memarrëzina.Edhe unë do të dëshirojsha

që të jemi nën protektoratën e osman-llinjëve e të kemi një princ musliman.Pore drejta e popullit tonë për të zgjedhëvetë një princ është marrë prej Evropës,mbasi na u pushtuem prej të tjerëve.Megjithë këtë populli shqiptar e kadhanë pëlqimin e vet për PrincVidin.Shqipria nuk mund të konsidero-het si një vend që ka fitue indipedencëntue u tregue ekzistencën e vet dhe tuederdhë gjak ashtu si shumë kombetjerë.Shteti i ri i Shqipnisë asht shqiptare jo musliman.Prandaj, s’asht mirë qëtë shkaktohen trazime e turbullime përtë sjellë një princ musliman.Mbasandajshtova se për të ndriçue të vërtetënmund të shkojshin me pyet në Durrës.Unë e dij të vërtetën m’u përgjigj Arifidhe s’kam nevojë që të shkoj nëDurrës.Mbas kësaj përgjigje u thashëatyne që ndodheshin aty: Arifi i ditke tëgjitha, prandaj s’paska nevojë me sh-kue në Durrës, unë mund të mos i dijepunët sa ai por ma mirë se ju idi.Kuptohet vetvetiu pra se vetëm ju nuki dini punët.Tash po të doni besoni Ari-fin e veproni verbënisht, ose simbasmarrëveshjes që kemi pas shkojmë nëDurrës për me e marrë vesht të vërtetëndhe mënyrën e veprimit që duhet m’undjekë.

-Na i kemi besue Arifit thanë.Kjo përgjigje më dha të kuptoi se

mori fund bisedimi.Megjithë këtë uthashë se veprimi i tyre do të kishtepërfundime të kobshme për Atdheun,mund të provokonte një invasion dhe përtë gjitha këto kobe e faje të pafalshmeata ishin e do t’ishin përgjegjës. Por atoishin verbue e shurdhue dhe zemrat etyne ishin helmue.Në këtë mbledhjendodhesh present edhe Selman Balliaprej Çermenikës t’Elbasanit.Qenja e tijaty më dha të kuptoj se propaganda edamshme dhe influenca e Arif Hiqmetiti kishte zgjanue kufijtë e vet deri nëÇermenikë.Si e tillë, natyrisht, mekohë, do të merrte një ngjyrë politikeme randësi.Prandaj menjiherë i shkro-va një letër z.Sadik Germenit i emruenënprefekt në Dibër të vogël, dhe iparashtrova çështjen, gjithashtu shko-va dhe vetë në Peshkopi dhe në njëmbledhje të këshillit administrative bananjë ekspoze të situatës së ndërlikuemedhe ua tërhoqa vërejtjen; por me thanëse çashtja s’ka rëndësi dhe me gjithëatë i paskan shkrue Prefekturës sëDurrësit. Megjithkëtë i shkrova dheMyftiut të Përgjithshëm z.Vehbiut q’asokohe ndodhesh në Durrës, dhe përsëriia shpjegova rëndësinë e punës.

1 - Mbas ardhjes së Princ Vidit në Durrës.2 - Ç’pamë në Durrës.3 - Mbasi u kthyem nga Durrsi në Dibër.

NË NUMRAT E ARDHSHËM DO TË LEXONI:© Shënimet e Ismail Strazimirit botohen me lejen

e Drita Agollit (Strazimirit) dhe Zeqi Agollit.

Gusht2 0 0 67 INTERVISTËINTERVISTËINTERVISTËINTERVISTËINTERVISTË

Xhamitë po i ndërton populliXhamitë po i ndërton populliXhamitë po i ndërton populliXhamitë po i ndërton populliXhamitë po i ndërton populliIntervistë me Myftiun e Dibrës, kryetarin e Bashkësisë Islame të Shqipërisë dhe

kryetarin e Komisionit të Pajtimit të Gjaqeve në Dibër, zotin Ahmet ÇaushiKur filluat punë si Myfti i Dibrës

dhe mbi ç’baza e nisët këtë detyrë?Si Myfti i Dibrës u caktova në vitin

1997, vit ky që jo vetëm në Dibër, pornë të gjithë vendin la një shije të hidhur.Në fakt nuk ishte vetëm Dibra që mbu-loja unë. Këtu futej dhe Bulqiza dheMati, e situata ishte tepër e acaruar. Nesi myftini, në fakt, na mungonte kuadri inevojshëm, pasi mungesa e arsimimitvlente për të dëshiruar. Imami sot ështësi për bujkun dhe blegtorin ashtu dhepër arsimtarin dhe inxhinierin, për poli-tikanin dhe shkencarin. Megjithatë ar-simimi i njerëzve tanë ka çaluar herëtdhe jo sot. Megjithatë, bashkë me sta-fin tim filluam nga puna për të kultivuartek besimtarët tanë kulturën islame.Islami synon gjatë gjithë aktivitetit të tijta çojë njeriun drejt përsosjes. Puna emyftinisë dhe e kuadrit të fesë islamefillon me të gjitha etapat njerzore, ngalindja deri në vdekje. Pra, me bindje,them se e nisëm punën në kushte mjafttë vështira dhe sot jemi të bindur sekemi bërë diçka të mirë dhe të bukurpër Dibrën dhe dibranët. Megjithatëthemi se do të bëjmë edhe më shumë.Kjo i takon një të ardhmje të afërt. Le tëpresim.

A ekziston ndonjë shkollë fetarenë Peshkopi dhe nëqoftëse është sifrekuentohet kjo nga të rinjt dhe tërejat?

Në fillim, ashtu si në shumë rrethe tëvendit, edhe në qytetin e Peshkopisë uhap një shkollë fetare. Qysh në fillimkjo filloi të frekuentohej nga të rinj e tëreja. Stafi ishte i kompletuar, por edherezultatet e nxënësve ishin në nivel tëlartë. Kjo ishte si një ëndërr e bukur,pasi në vitin 1995 kjo shkollë u mbyll. Udetyruam atëherë që nxënësit e Dibrëst’i dërgojmë drejt Tiranës. Megjithsepërsëri ka mjaft të rinj dhe të reja qëvazhdojnë medresenë në Tiranë, përsërikërkesat janë për më shumë, por kjoështë e pamundur pasi numri është ikufizuar. Megjithatë, ne punojmë vazh-dimisht me brezin e ri, por kjo nuk mundt’i plotësojë mungesat e shkollës. Ndajdo të kërkojmë vazhdimisht për domos-doshmërinë e një shkolle fetare në qy-tetin tonë. Vlen të përmend që falë be-simtarëve tanë ato janë të gjithë intele-ktualë. Nga kjo ka ardhur ajo që nukështë krijuar asnjëherë boshllëk për lit-

Ka lindur në fshatin Blliçe në vitin1937. Shkollën fillore e kreu nëvendlindje. Mbaroi medresenë nëTiranë shkëlqyeshëm dhe po menota mjaft të mira mbaron dheshkollën pedagogjike në Peshko-pi. Fill pas mbarimit të shkollësfillon punë si mësues në FushëAlie. Pak kohë më vonë do tëbëhet drejtor i parë i shkollës nëShumbat, e cila sapo ishte hapur.Drejtor shkolle në Kastriot. Më-sues në Qafë Murrë dhe Grevë.Pasioni i tij është historia dhefolklori aq i pasur i Dibrës, për tëcilët ka mbajtur dhe shënime.

eraturë fetare. Sot pothuaj në çdo shtë-pi dibrane gjen literaturë fetare.

Nga viti 1997 e sot çfarë është in-vestuar në myftininë e Dibrës, sido-mos në objektet e kultit?

Shteti nuk investon fare, të paktën nëDibër. Disa herë na është premtuar, portashmë ato kanë mbetur vetëm prem-time. Dibranët nuk kanë mjaftuar mepremtimet e shtetit. Kështu që janëndërtuar mjaft xhami nga donator dhepopulli.

Xhamia në Kllobçisht u ndërtua ngashqiptaro-amerikani Sulejman Bekteshi.Në Brezhdan nga Avni Gazidede. NëÇetush nga Rruzhdi Bulku. Në minarennë Limjan nga Musa Rriçku. Në fsha-trat Pejkë, Vranjt, Borovjan, Blliçe,Çidhën, Herbel, Rrashnapojë, Sinjë dhee 77-ta në Shumbat po ndërtohen mekontibutin e vetë banorëve. Pra, edhepse shteti ka heshtur në këtë drejtim,vetë njerëzit kanë investuar shumë. Kykontribut i njerzve po rritet dita ditës dhenë të ardhmen, them me bindje, do tëkemi më shumë investime.

Çfarë roli luajti myftinia në ngjar-jet e marsit 1997?

Kur pamë se populli u armatos dhekatastrofa ishte fare pranë, na takontene që të ulnim gjakrat. Për këtë umblodhën në myftini dhe dolëm disa herëne mediat lokale duke i bërë thirrje pop-ullit për qetësi dhe gjakftohtësi.Morëmpjesë direkt vetë në konflikte të mëdhames fshatrave siç ndodhi mes Dovolan-it dhe Herbelit. Them sot me bindje sepuna jonë pati rezultat, ajo dihet tash-më nga vetë fakti për gjakftohtësinë qëmbajtën dibranët në këtë situatë tepërtë acaruar.

Jeni dhe kryetar i Komisionit të Pa-jtimit të Gjaqeve në Dibër. Çfarë rolika luajtur ky komision në konfliktetë mëdha por dhe të vogla qofshinato? Sa gjaqe janë pajtuar deri tani?

Nga koha që ka filluar të funksionojëky komision e deri më sot, kemi pajtu-ar 15 gjaqe si në Shumbat, Rrenx,Grykë Nokë etj. Kjo nuk është një shifëre vogël. Megjithatë, ne nuk mjaftohemime kaq. Përsëri misionin tonë e vazh-dojmë dhe jemi në bisedime për të paj-tuar dhe mbyllur shumë konflikte qëmund të acarohen dhe të degjenerojnë

në plagë të gjakmarrjes. Për këtë mundtë përmend për kontribut dhe punë tëmirë që kanë bërë në këtë drejtim HafizPajazit Tafa, Mehmet Shehu, NazmiShehu, Hajri Shehu, Qazim Shehu,Rruzhdi Hoxha, Burhan Shehu, HivziShehu, si dhe mjaft persona të tjerë ngatë afërmit e të konfrontuarve.

Dibranët shquhen për mikpritjedhe kjo ua rriti më shumë vlerat nëpritjen që u bënë kosovarëve nëvitin 1999.Myftinia ka luajtur ndonjërol në këtë mes dhe si?

Sapo karvanet me kosovarë kaluannga Morina pushteti vendor u mblodhpër të patur situatën nën kontroll dhepër të siguruar mikpritjen e kosovarëve.Në atë mbledhje kam marrë pjesë edheunë. Nuk ishim në gjendje se sa koso-varë mund të ia behnin në Dibër dhe nukdinim si do të vepronim. Në prefekturëkam bërë unë i pari thirrjen: -Kush katre dhoma një ta lirojë për kosovarët.Kaq u desh dhe nga qyteti erdhën 200strehuesit e parë që liruan dhomat dhepa qera. Fakt është se në shtëpitë eqytetarëve kosovarët hanin bukë bash-karisht dhe të pandarë.Jo vetëm kaq,por në konviktin e shkollës bujqësoreku ishin strehuar pak kosovarë, një bur-rë nga Staraveci u çonte qumësht kos-ovarëve tek konvikti. Kosovarët kërkuan

me këmbëngulje që ta njihnin këtë njeritë mirë që ju falte çdo mëngjez qumësh-tin e lopës së vetme por nuk mundënkurrë.Ai mbeti, si dje ashtu dhe sot, njerianonym, por njeri me zemër të madheqë ju shërbeu kosovarëve në momentetmë të vështira që kaluan. Ka edhe ras-te të tjera por mjaftojnë kaq që tëvërtetohet plotsisht mikpritja dhe bujar-ia dibrane.

Mendimi juaj për gazetën “rrugae Arbrit”?

Sapo u informova se doli numri i parëi kësaj gazete shkova dhe e mora. I kamlexuar të gjithë numrat që kanë dalë.Mua më takon t’ju përgëzoi për këtënismë të bukur dhe humane që kenimarrë. Jam i bindur se kjo gazetë do tëketë të ardhme.Them se do të ketë tëardhme se është organ i shoqatës sëintelektualëve dibranë, drejtohet nga njëstaf i kualifikuar, ka trajtuar problemeqë shqetsojnë Dibrën dhe dibranët. Di-bra meriton një lapidar që ta shikojëedhe Shkupi edhe Prishtina, edhe Dur-rësi edhe Shkodra. Dhe bindem se kjogazetë do ti pasqyrojë ato vlera të buku-ra që mbart Dibra. Duke përfunduar juuroj Urime dhe suksese në këtë misionqë keni nisur.

Bisedoi:MUSA RRIÇKU

Njeriu që flet pak dhe punon shumëNjeriu që flet pak dhe punon shumëNjeriu që flet pak dhe punon shumëNjeriu që flet pak dhe punon shumëNjeriu që flet pak dhe punon shumë123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234561234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345612345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456

Sot shoqëria “Almo Konstruksion” dispononmakineri të ndryshme si për ndërtim dhe as-faltim rrrugësh, ndërtim urash të mëdha dheapartamentesh banimi. Kapaciteti teknik ikësaj shoqërie përbën një kantier më vete.Makineritë që disponon janë: Kamiona vet-shkarkues 26 tonësh, 10 tonësh, 7 tonësh,borëpastruese me impiant kripe, rula vibrues,greder, asfaltoshtruese, rimorkiator, eskava-tor, fadromë me goma, gjenerator të mëd-henj 37 KVA, vibrator thellsie, prerëse asfal-ti, lopatë borë pastruese, kombinat zdrukta-rie, betoniera, ngjeshës mekanik, pompëtrokreti, matrapik elektrik, pompë uji e fu-qishme, pistoletë ajri, etj. E gjithë kjo makineri endryshme si dhe personeli i kualifikuar, si kuadrodhe ai i specialistëve, të jep të kuptosh se sho-qëria “Almo Konstruksion” ka kapacitet dhe profe-sionalizëm për të investuar dhe në vepra të mëdha.

Por, Shaban Bitri, nuk është lidhur me vendlind-jen ndërmjet investimeve, se ato ende janë pak,fare pak. Në të ardhmen, ndoshta, do të bëjë mëshumë për Dibrën dhe aftësitë profesionale i ka. “Dibra ka nevojë për investime kudo, - thotë Sha-bani. Edhe folklori aq i pasur, studimi, historia, artetdhe kultura, investime janë. Ndaj qysh këtu duhet

ndërhyrë. Të tjerë nuk kanë vlera dhe mundohentë ngrejnë ato. Ne i kemi dhe të mos i hum-basim, por t’ua përcjellim brezave”.

Shabani është i dhënë shumë pas këtyrevlerave që mbart Dibra. Ai është i dhënëshumë pas folklorit aq të pasur, pas historisëdhe kulturës. Çdo gjë e mirë dhe e bukur qëflet për Dibrën dhe dibranët për Shabanin kavlerë dhe faktet flasin vetë. Shaban Bitri kasponsorizuar disa herë aktivitete kulturore sipromovime librash, simpoziume shkencore ehistorike etj.

(Vijon nga faqja 3)

Ndërtimet e së ardhmes

Te nderuar botues dhe anetare te redaksise se Gazetes “Rruga e Ar-berit “!

Ju përshëndes për iniciativen që keni marrë për botimin e gazetës medrejtim njohjen e Dibrës, por duhet të bëhet kujdes pasi është një përgjegjësishumë e madhe për të botuar për Dibrën, Dibranët dhe intelektualet e saj.Kjo pasi njerëzit e Dibrës janë të shumë kalibreve dhe nëse do të flitet përta kërkohet penë e fortë. Sipas këtij këndvështrimi, nëse do të mjaftoheshitme përshkrime të thjeshta nostalgjike, do të gaboni dhe nuk do të arriniqëllimin për të cilin jeni kujdesur për të arritur nëpërmjet shoqatës sëkrijuar. Kujdes duhet të bëni në mbivlerësimin e Dibrës dhe të dibranëve neraport me trevat e tjera të Shqipërisë apo në ndarjet e dibranëve nëkategori të ndryshme, etj. Gjithsesi kjo iniciativë që ju keni marrë është përt’u përshendetur. Duke ju falenderuar për mirëkuptimin ju uroj rrugë tëmbarë dhe me shkrime cilësore .

Me shumë respekt: Av.Kadri Skera* * *

Uroi nga zemra gazetën “Rruga e Arbërit”. Suksese në punën tuaj. Sidibranë që jam kam një kërkesë: shkruani më shumë për këngët dhe vallete bukura qytetare dibrane, dhe po është e arsyeshme le të jepet njëkoncert në qendër të Tiranës. Ndryshe ato po shuhen dalngadalë. Ju mepunën tuaj fisnike pastrojeni këtë pluhur që u ka rënë. tel:0682957560

* * *Urime gazetës dhe stafit tuaj. Udha është e gjatë dhe me pengesa.

Them se do të dini ti kaloni këto pengesa. Adriatik Beluli. Tel:068207399* * *

Gazetës “Rruga e Arbrit” i uroi jetë të gjatë. Sukse dhe vetëm suksese.Shefki Laçi, 0682944764

MESAZHE DHE URIME

Gusht2 0 0 6 8KKKKKULULULULULTURETURETURETURETURE

cyan magenta yellow black

Grafika: Studio “m&b”. Tel: (04) 233 283. Shtypur në shtypshkronjën “Dita 2000”. Tel: (04) 273 745

FTESËGazeta “Rruga e Arbërit” është e hapur për çdo lloj bashkëpuni-mi. Të Interesuarit mund të sjellin opinionet e tyre për çeshtje eprobleme të ndryshme që shqetësojnë Dibrën e dibranët. Re-daksia mbetet e hapur për çdo lloj bashkëpunimi, me synimin evetëm: përhapjen e së vërtetës dhe mendimit progresist.

Redaksia kujton bashkëpunëtorët se dorëshkrimet janë tëpakthyeshme dhe jo çdo shkrim mund të botohet.

Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179.Email: lid_gazeta@yahoo.com

KONKURSNë kuadër të botimit të kalendarit “Dibra 2007”,ftojmë të interesuarit, fotografë dhe amatorë, të

sjellin fotografitë e tyre për kalendarin. Fotografitë dotë përzgjidhen nga stafi i botimit të kalendarit. Fototqë do të botohen do të shpërblehen. Fotot duhet të

jenë të shoqëruara me një shënim shpjegues, por jomë të gjatë se 30 karaktere.

Fotografitë duhet të jenë dixhitale ose të stampuaranë format kartoline të shoqëruara me negativin.

Për më shumë informacion telefononi në numrin:(04) 233 283 ose shkruani në email: mbujar@yahoo.com

Korrik2 0 0 6 8

Prof. Dr. SHABAN SINANI

Në rrethin e miqve dhe tënjohurve të Jashar Men-

zelxhiut, të cilët ishin tëshumtë dhe nga gjithë Sh-qipëria, kam hyrë vonë, në dydekadat e fundit të shekullit tëkaluar. Qysh gjatë fëmijërisë,emrin e tij e kisha dëgjuar tëpërmendej me nderim dhemadje me mburrje prej bash-këvendasve të mi (dibranë), tëcilët e ndiqnin me vëmëndjedhe simpati të hapur kudo qëe çonte detyra: Nga Peshko-pia në Elbasan, mandej nëSarandë dhe në fund në Ti-ranë. Ato kohë, Jashar Men-zelxhiu, për ato që e përmend-nin në kuven-dimet e përdit-shme, ishte ”Nje-riu i Qeverisë”.Nuk më ka rasti-sur ndonjëherë tëkem dëgjuar tëflitej për atë siudhëheqës par-tie. Në figurën eJasharit herët avonë, të moshuara të rinj, shihnin“shqiptarin evjetër”atdhetar,që gjithashtu ndi-hej shumë mirë easpak skematik, edhe në sim-etri me “njeriun e ri” JasharMenzelxhiu u ushqye dhe u rritbashkë me idetë komunistenë Shqipëri, ide, që për njëkohë të gjatë, përbëninpararojën e mendimit njerëzor,jo vetëm në Lindje, siç kupto-het shpesh, por edhe nëPerëndim. Ai u bë pjesë ekësaj lëvizje (doktrine) dukeqenë, gati-gati një Debatikas,që u bë shpejt protoganist, sinjeriu që mundësoi, p. sh,rrëmbimin e Arkivit të Minis-trisë së Punëve të Brendshme,ku gjendeshin projektet egoditjes së kundërshtarëve tëQeverisë bashkëpunuese tëfashizmit. Gjatë viteve që patanderin të hyj në rrethin e miqvedhe të njohurve të Jashar Men-zelxhiut, m’u konfirmua gjithç-ka që kisha dëgjuar për të.Pra, ai kishte të gjitha cilësitëpër të qenë lider.

Së pari: komunikimin epërkryer, një vlerë jo aq e za-konshme për udhëheqësit, si-

Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -Shaban Xhajku -interpretuesi më i mirëinterpretuesi më i mirëinterpretuesi më i mirëinterpretuesi më i mirëinterpretuesi më i mirëi Valles, Lushnje, 2006i Valles, Lushnje, 2006i Valles, Lushnje, 2006i Valles, Lushnje, 2006i Valles, Lushnje, 2006

Jashari i paharruarJashari i paharruarJashari i paharruarJashari i paharruarJashari i paharruardomos ata të administratësvendore, të cilët shpesh i jep-nin vetes një plotfuqishmëri tëhabitshme.

Së dyti: lirshmërinë, cilësikjo edhe më e rrallë, madjemund të thuhet mahnitëse. Aikishte zotësinë që gjërat elogjikshme ti bënte gjëra tëpartishme. Dhe kështu kur-doherë gjendej në pozitë tëshëndetshme.

Së treti: Jashari ishte njëshembull i jashtzakonshëm injeriut që, duke mos pasur as-një prirje disidence apo opozi-cioni, njëkohësisht kishte liribrenda vetes dhe dinte që“vijën” ta bënte, si të thuash,autostradë, dhe askush tëmos gjente shkas për ta qor-

tuar. Përkun-drazi, mund tagjeje duke kënd-uar me çamëtapo me minori-tarët në Vurg tëSarandës. Nëmesin e viteve1960, kur erdhiradha e kolektivi-zimit të bujqësisënë zonat malore,dibranët ethellsive, që nukishin të bindur seduhej të bashko-

nin tokën, thoshin: Vetëm Jas-har Menzelxhiu të mos na çojëpartia, se ai ka për ta na eprishur mendjen. Kjo sepseJashari nuk zgjatej shumë mestrategjinë e komunizmit, pori thjeshtonte gjërat dhe kësh-tu i bënte bindëse.

Së katërti: Jashar Menzelx-hiu ishte njeri i vetveprimit. Kurnjë lëvizje ndërmerrej si nismëprej tij, ndryshonte prejlëvizjeve skematike revolucio-nare për ti bërë qejfinUdhëheqjes.

Së pesti: Jashar Menzelxh-iu karakterizohej nga përgjegj-ësia. Me atë nuk ka ndodhurkurrë që në çaste rreziku tëgjente një vartës apo një zyrëpër të shkarkuar gabimin. Përkëto arsye, ne duhet t’i jemimirënjohës Prof. As. Dr.Vangjel Kasapit, autor i këtijstudimi dhe botimi, që meshumë dashamirësi, realitetdhe kompetencë shkencore, esolli Jashar Menzelxhiun paralexuesit shqiptar.

Emri i Shaban Xhajkut është bërë i njohur ndër vite,që në fshatin e tij të lindjes, në Trene të Dibrës. Emri

i tij si artist u kristalizua në gjithë Festivalet Kombëtaretë zhvilluara në Gjirokastër dhe Berat që nga viti 1978.Vallja dibrane, veças ajo dyshe, me interpretimin e Sha-ban Xhajkut mori jetë dhe u bë e njohur në të gjithë ven-din dhe jo vetëm këtu. Me Ansamblin “Dibra” ka inter-pretuar vallen dibrane në skenat e Austrisë, Turqisë, Ko-sovës, Maqedonisë etj. Pikërisht vallja, intepretimi i saj,e bënë atë “Interpretuesin më të mirë të Valles Popu-llore”, kurorëzim ky i dhënë në Festivalin Folklorik Ti-pologjik Kombëtar, në Lushnje, 28 Maj 2006.

Në harkun kohor të 13 viteve,Naim Berisha ka hyrë me

dinjitet në historinë e letrave sh-qipe, jo vetëm si poet, por edhesi prozator. Kështu pas pesëvëllimeve me poezi, të mirëpri-tur nga lexuesi dhe nga kritikaletrare ai paraqitet me romanine tij të parë “Vetëvrasja e shpir-tit”. Ky roman ka një galeri tëtërë personazhesh, por pa dy-shim vend qëndror në të zënëfigura e artistit Andi Egro dheRenza Kulojsna, një infere-miere perfekte. Veprimi i dypersonazheve kryesorë ndesh-et pothuajse në 25 pjesët e ro-manit. Shkaktari i fundit tragjiktë Renzës, që i shfaqet për ditë,javë, muaj e vite të tëra si fan-tazëm, pothujase nuk gjenqetësi shpirtërore, në asnjërënnga lidhjet e tija të mëvonshme.

Romani ka një ndërtim inter-esant e disi të veçantë, dukendërthurur dy linja që ecinparalel me njëra tjetrën: atë tëtraditës dhe atë të dashurisënjerëzore.

Linja e parë, pra ajo e traditëska të bëjë me vendgjarje siqytetet e Mazrekës e Uskaniase Vajlotin, një rrethinë e tyre,por dhe me personazhe të ko-hëve të herëshme si plakun emoçëm Stopan Zeheri, GjorgKulojsën apo dhe Dan Përlekënqë shfaqen si kreshnikët emaleve në momente mortje, mekaraktere të fortë dhe burrërorë.Në ditë të tilla mortje atangushëllojnë njëri-tjetrin dhe pobashkë përballojnë të gjitha tëpapriturat e rreziqet.

Pas pesë vëllimeve me poezi, Naim Berisha prezantohet denjësisht edhe në prozë

“Vetëvrasja e shpirtit” në romanin e Naim Berishës“Vetëvrasja e shpirtit” në romanin e Naim Berishës“Vetëvrasja e shpirtit” në romanin e Naim Berishës“Vetëvrasja e shpirtit” në romanin e Naim Berishës“Vetëvrasja e shpirtit” në romanin e Naim BerishësDuke u përpjekur tëpërshkruajë në detajegjithshka ndodh nëqytetetin verilindor nëzemër të maleve, NaimBerisha krijon epopenëgjeografike tëvendlidhjes së tij, Dibrës,e cila deri në këto kohëmungonte në letërsinëartistike. Këtu ai hedhdritë për origjinën ekastriotëve duke përshk-ruar bëmat e pjesë tëhistorisë së tyre tëlavdishme.

Linja e dytë e romanit na shpa-los me tablo të gjalla jetën e fa-tin e infermieres së Lixhave tëUjmishtës, e cila u vetflijua nëkulmin e moshës rinore. Ndërko-hë në këtë linjë lëvrijnë person-azhet të tillë si Andi Egro e bash-këshortja e tij, Ana që kurrësesinuk arrin ta zëvendësojë Renzënnë mëndjen e zemrën e Andit.

Nga faqja në faqe, nga kapit-ulli në kapitull, nga ngjarja nëngjarje ata zbulohen më tëplotë e më bindës...

Duke u përpjekur të përshk-

ruajë në detaje gjithshka ndodhnë qytetetin verilindor në zemërtë maleve, Naim Berisha krijonepopenë gjeografike tëvendlidhjes së tij, Dibrës, e ciladeri në këto kohë mungonte nëletërsinë artistike. Këtu ai hedhdritë për origjinën e kastriotëveduke përshkruar bëmat e pjesëtë historisë së tyre të lavdishme.

Duke lexuar këtë romanndodhesh në një botë krejt tëveçantë, me ligjet dhe kushtetqë shoqëruan këto vite të tran-zicionit edhe në qytete provin-cialë siç aludon autori përPeshkopinë. Bashkë me zhvil-limin e ngjarjeve e karaktereve,me krijimin e situatave të reja,dalin në pah edhe perceptimete autorit për mënyrën e tëdashuruarit, duke patur si pikëreferemi autorë të njohur të ko-hërëve moderne.

Halil RAMA

LIBRA TË AUTORIT:

“Ngado sytë e vajzës”,poezi, 1993

“Lejlekët e lumit tim”,poezi, 1995

“Hiq dorë”, poezi, 1996“Zog i qiellit”, poezi, 2002

BOTIME TË AUTORËVE DIBRANËBOTIME TË AUTORËVE DIBRANËBOTIME TË AUTORËVE DIBRANËBOTIME TË AUTORËVE DIBRANËBOTIME TË AUTORËVE DIBRANË