POAREVAC

SEMINARSKI RAD- RUDARSKE MAINETema: ROTORNI BAGER SRS 2000

Profesor: student:Dr Dobrivoje Jovanovi Radomirovi Miladin 171260 /2010

Poarevac 2013. God.

SADRAJ

-- Opis povrinskog kopa Drmno- uopteno o rotornim bagerima.--Rotorni bageri-razvoj i oblast primene.--Opis,mehanizmi i uredjaji na bageru SRs 2000.--Opis bagera i mogui naini rada.--Opis bagera-snaga,kapacitet,dimenzije,visine rastojanja.--Glavni delovi bagera tehnoloke eme,grafike konstrukcije.--Gornja gradnja sa strelom. --Rotor sa strelom rotora.--Gornja gradnja sa utovarnom strelom i istovarnom strelom.--Donja gradnja sa voznim mehanizmom sa gusenicama.--Osloni vozni mehanizam.--Pogon rotora-reduktor rotora, ema.--Elektrina oprema.--Proraun uinka rotornog bagera.--Spesifini otpor rezanja tla.--Ukupna sila rezanja.--Proraun ukupnog otpora rezanju na koficama.--Pogon rotacije obrtne platforme.--Odravanje rotornih bagera.--Zakljuak.

Jedan od najveih izazova i poduhvata u izgradnji povrinskih kopova je izgradnja kopa "Drmno", obzirom na blizinu velikih renih tokova Dunava i Mlave. Kop je izgraen za snabdevanje ugljem "Kostolac-A" instalisane snage 300 (MW) i TE "Kostolac-B" snage 700 (W).

Predodvodnjavanje je bio jedan od najbitnijih uslova da bi se ulo u otvaranje kopa. ksploatacija uglja na povrinskom kopu "Drmno" zapoela je 30. aprila 1987. godine. Do kraja 2009. godine na ovom kopu je iskopano 91,3 miliona tona uglja, 284,4 miliona kubika jalovine i ispumpano preko 423 miliona kubika vode.

U Kostolakom basenu, povrinski kop "Drmno " trenutno predstavlja jedini aktivni kop koji proizvodi 25 (%) lignita u Srbiji. U 2009. godini prestali su sa radom povrinski kopovi "Klenovnik" i "irikovac". Na povrinskom kopu "irikovac" odvijaju se zavrni rudarsko-graevinski radovi na uvoenju hidraulinog transporta pepela.

Za kontinualan rad sva etiri bloka ukupno instalisane snage 1000 (MW), ukljuujui i proizvodnju oko 500.000 (t) komadnog uglja za iroku potronju, na kopu "Drmno" je primenjena najsavremenija kontinualna mehanizacija za dostizanje kapaciteta od 9 miliona tona uglja godinje. Vei deo opreme sa kopa "irikovac" je preao na povrinski kop "Drmno".

U protekloj deceniji, od 2000. zakljuno sa 2009. godinom napravljen je ogroman korak napred u pogledu ostvarenog rasta proizvodnje. Ostvaren je rast proizvodnje uglja od 61 (%) i otkrivke 133 (%).Po ostvarenim fizikim pokazateljima, 2009. godina bila je do sada najuspenija u PD - ostolac. Iskopano je ukupno 8,6 miliona tona uglja i 34,5 miliona kubika jalovine. U toku 2009. godine puten je u pogon jalovinski V BTO sistem. Bager u sistemu je meu najmodernijim bagerima ovakvog tipa u Evropi. Time je zaokruen proizvodni ciklus otkrivke, tako da sad moe da se planira i preko 35 miliona kubika godinje na kopu

"Drmno", obzirom da je za proizvodnju uglja od 9 miliona tona potrebno otkopati 42 miliona kubika jalovine (prema GRP povrinskog kopa "Drmno" za kapacitet 9106 tona uglja godinje).

Najvanija aktivnost kojoj se mora dati prioritet u 2010. godini i do kraja eksploatacije je izgradnja i funkcionisanje objekata za predodvodnjavanje kopa "Drmno". Re je o izgradnji ekrana i nove 12-te linije bunara. U 2010. godini je neophodno putanje u rad jalovinskog VI BTO sistema za otkopavanje humusa ispred fronta napredovanja jalovinskih sistema. Vaan objekat koji se mora izgraditi je i trea deponijska linija na drobilani kopa "Drmno". Realizacijom pomenutih investicionih projekata, kop "Drmno" postaje respektabilan proizvoa uglja sa ve stvorenim uslovima za dogradnju kapaciteta od 12 miliona tona uglja godinje, to je uslov za dogradnju termo kapaciteta, bloka od 300 (MW).

Za otkopavanje uglja i jalovine, primenjena je kontinualna tehnologija rada osnovne rudarske opreme (rotorni bageri-trani transporteri-odlagai).

Oprema na kopu je trenutno stacionirana na pet jalovinskih BTO sistema i jednom ugljenom BTD sistemu, a u okviru istih rade:

10 bagera kapaciteta 865 - 6600 (m3rm/h); 5 dlagaa kapaciteta 3000 - 8800 (m3rm/h); 4 samohodna transportera 1200 - 2400 (mm); 28 transportera sa trakom ukupne duine 26,2 (km), irine gumene trake 1400 - 2000 (mm); 6 dreglajna od 5/45, 6/45 i 10/70.

1.4.1. ROTORNI BAGER Rotorni bager predstavlja samohodnu mainu kontinuiranog dejstva namenjenu za otkopavanje jalovine i korisne supstance na povrinskim kopovima.

Slika 3.1 Rotorni bager 1. Strela radnog toka, 2. Ue za pomeranje kolica, 3. Vitlo za strelu radnog toka, 4. Pogon dizanja strele radnog toka, 5. Radni toak, 6. Pogon radnog toka, 7. Kabina rukovaoca, 8. Nosea konstrukcija kabine rukovaoca, 9. Pogon dizanja kabine rukovaoca, 10. Stub, 11. Zatege, 12. Strela protivtega, 13. Protivteg, 14. Elektro - kabina, 15. Kran, 16. Pretovarni ureaj, 17. Kabina rukovaoca pretovarnog ureaja, 18. Pogon zadizanja pretovarnog ureaja, 19. Istovarni levak, 20. Gusenice 21. Dona gradnja sa kuglibanom 22. Obrtna platforma gornje gradnje (sa pogonom za kruno kretanje), 23. Prijemni transporter-traka 1, 24. Transporter- traka 2, 25.Ttransporter-traka 3, 26. Transporter za prikupljanje materijala- prljava traka.

Otkopavanje materijala vri se koficama koje su ravnomerno rasporeene i privrene na obodu rotornog toka. Istovremeno sa obrtanjem rotornog toka u vertikalnoj ravni i okretanjem rotorne strele zajedno sa platformom u horizontalnoj ravni svaka kofica otkopava iz masiva odrezak koji je odreen oblikom i geometrijskim parametrima.

Obrtanjem rotornog toka i nailaskom punih kofiva u zonu istovarnog sektora, materijal se prazni iz kofica, predaje prijemmnom transporteru na rotornoj streli i dalje redom, zavisno od broja trensportera na bageru, zadnjem istovarnom transporteru.

Kod rotornih bagera se, dakle, istovremeno sa otkopavanjem vri transport i utovar otkopanog materijala u transportna sredstva, ree direktno prebacivanje u odlagalini prostor ili skladitenje na deponiji.

Razvoj i oblast primene

Zamisao da se konstruie bager koji bi objedinio pokretljivost i relativno malo habanje kaika bagera sa kontinuiranim radom i velikim kapacitetom bagera vedriara dovela je do konstrukcije rotornog bagera.

vander (Francuska) je 1913. godine patentirao radni toak sa kaikama, koji iskopani materijal za vreme okretanja istovaruje direktno na transporter.

Vlasnik patenta nemaka firma Humbolt je na osnovu toga 1916. godine konstruisala prvi rotorni bager na inama, koji je sledee godine puten u rad na kopu Bergwitz. Ovaj bager je neuspeno radio pa je 1923 godine baen u staro gvoe, ali je na bazi steenog iskustva konstruisan novi rotorni bager (zapremina kaine 75 litara) koji je 1925 godine puten u rad na povrinskom kopu Luize.

Ve 1933. izgraen je bager sa kapacitetom od 760 m3/h, visinom kopanja od 13 m, snagom motora rotornog toka od 74 kW, ukunom instalisanom snagom od 300 kW i ija masa je iznosila 352 tone. Prvi put je primenjen trogusenini transport 1934. godine, a 1937. devetogusenini. Do 1938. godine izgraeno je preko 50 rotortnih bagera, a pedeset godina kasnije preko 800. Proizvodnja u SAD poinje 1943. godine.

Do 1951. godine bageri su bili sa rotornim tokom elijskog tipa, kada je privi put primenjen poluelijski tip, to im je znatno povealo kapacitet. Od 1955. godine poinje sve masovnija proizvodnja bagera i za dubinski i za visinski rad. Kasnije su proizvedeni i prvi bageri sa promenljivom duinom strele. Od 1960. proizvedeni su bageri sa poveanom reznom silom i veim kapacitetom (1987. KRUPP u Hambahu je isporuio bager teoretskog kapaciteta 19200 m3/h).

Godina proizvodnje: Prenik rotornog toka, m: Snaga pogonskih motora na rotoru, kW: Ukupna instalisana snaga motora, kW: Radna masa, t: Sekundni teoretski kapacitet, m3/s: Teoretski kapacitet, m3/h:

1933. 5.0 74 300 352 0.21 756

1979. 21.6 3360 16900 13265 5.28 19000

Slika 3.69. Poreenje veliina rotornih bagera u vremenskom intervalu od 50 godina

Podela

Klasifikacija rotornih bagera moe se vriti po brojnim i veoma raznovrsnim konstrukcionim i tehnolokim obelejima. Shodno zahtevima korisnika, a u cilju zadovoljavanja specifinih uslova radne sredine, kod ovih bagera je prosutna veoma iroka varijacija tehnolokih i kinemtskih parametara koji su po pravilu zahtevali i specifina konstrukciona reenja cele maine ili pojedinih vitalnih delova ili sklopova.

Rotorni bager moemo klasifikovati : Po nameni: - bageri za povrinske kopove, - bageri za graevinske radove, - specijalni bageri. Po teoretskom kapacitetu: - malog kapaciteta (do 630 m3/h), - srednjeg kapaciteta (od 630 do 2500 m33/h), - velikog kapaciteta (od 2500 do 5000 m /h), 3 - vrlo velokog kapaciteta (od 5000 do 10000 m /h), - izuzetno velikog kapaciteta (preko 10000 m3/h). Po specifinoj sili kopanja: - sa normalnom specifinom silom kopanja (do 70 N/cm2), - sa poveanom specifinom silom kopanja (od 70 do 140 N/cm2), - sa velikom specifinom silom kopanja (od 140 do 210 N/cm2), - sa vrlo velikom specifinom silom kopanja (preko 210 N/cm2). Po nainu otkopavanja bloka: - za visinski rad (sa dubinom kopanja ispod nivelete radnog planuma bagera ne veom od poluprenika radnog toka), - za visinski i dubinski rad. Po nainu usecanja u blok: - sa usecanjem u blok pri pomeranju celog bagera (bageri sa rotornim strelama konstrantne duine i fiksnim osloncima strele), - sa usecanjem u blok pri isturanje rotorne strele (bageri sa teleskopskim strelama i bageri sa strelama konstantne duine ali sa pomerljivim osloncima). Po tipu transportnog ureaja: - sa guseninim transportnim ureajem, - sa koraajue-inskim transportnim ureajem, - sa insko-guseninim transportnim ureajem, - sa inskim transportnim ureajem, - sa koraajuim transportnim ureajem. Po uzajamnom poloaju gornjeg okretnog i donjeg neokretnog dela bagera: - sa ureajem za horizontiranje gornjeg okretnog dela bagera, - bez ureaja za horizontiranje. Po tipu i poloaju ose okretanja pretovarnog ureaja: - sa istovarnom konzolom ija se osa okretanja poklapa sa osom centralne okretne platforme, - sa istovarnom konzolom ija se osa okretanja ne poklapa sa osom centralne okretne platforme, - sa pretovarnim mostom na sopstvenom pretovarnom ureaju ija se osa oslonca na bageru poklapa sa osom centralne okretne platforme,

-sa pretovarnim mostom na sopstvenom pretovarnom ureaju ija se osa oslonca na bageru ne poklapa sa osom centralne okretne platforme. Po emi rasporeda osnovnih ureaja: - sa jednom centralnom okretnom platformom na kojoj su oslonci za radni organ i istovarni ureaj, - sa jednom centralnom okretnom platformom na kojoj je oslonac za radni organ, dok je oslonac za istovarni ureaj na donjem neokretnom delu bagera, - sa dve okretne platforme pri emu je na gornjoj oslonac za radni organ, a na donjoj za istovarni ureaj. Po stepenu okretljivosti gornjeg okretnog dela bagera: - delimino okretni, - potpuno okretni. Po tipu rotorne strele: - sa rotornom strelom konstantne duine i fiksnim osloncem na gornjem okretnom delu bagera, - sa strelom konstantne duine i pomerljivim osloncem na gornjem okretnom delu bagera, - sa teleskopskom (produnom) strelom. Po stepenu uravnoteenosti bagera: - potpuno uravnoteeni, - delimino uravnoteeni.

Konstrukcija

Veliina, oblik i konstrukcija rotornog bagera zavise posebno od zahtevanog kapaciteta, naina utovara materijala, i specifinih uslova rada na kopu. Na oblik i konstrukciju bitno utie dozvoljeni nagib kosina, zatim vrstoa materijala koji se otkopava, i dozvoljeni specifini pritisak na tlo. Oblik i konstrukcija moraju biti prilagoeni uslovima dobrog i lakog odravanja.

Osnovni i pomoni ureaji

U osnovne ureaje moemo svrstati radni eskavacioni ureaj, transportni ureaj, ureaj za transport materijala (transoprteri na bageru), pogonski ureaj i ureaj za upravljanje.

U pomone ureaje spadaju: ureaji za podmazivanje, ureaji za zagrevanje, rasvetu, ureaji za potrebe tehnikog odravanja i remonta itd.

A) ema ramovske konstrukcije u obliku slova C gornjeg obrtnog dela rotornog bagera

B) ema konstrukcije gornjeg obrtnog dela rotornog bagera sa jednom vertikalnom reetkom

C) ema konstrukcije gornjeg obrtnog dela rotornog bagera sa dve vertikalne reetke

D) ema rotornog bagera sa teleskopskom konzolom radnog toka: 1 - teleskopska konzola radnog toka; 2 - kolica sa ureajem za pomeranje konzole radnog toka; 3 - povratni transporter; 4 - duina izvlaenja teleskopske konzole radnog toka Slika 3.70. Osnovne konstruktivne izvedbe rotornih bagera

Konstrkcija rotornog bagera je predstavljena na slici 3.71. 5

412

36

789

Slika 3.71. Rotorni bager: 1. rotorni toak s koficama, koji se nalazi na rotornoj streli zajedno sa pogonom; 2. strela rotornog toka (katarka), koja se svojim krajem oslanja na okretnu platformu (gornju gradnju); 3. istovarna strela ili istovarni most; 4. konzola protivtega i protivteg za uravnoteenje konstrukcije rotornog bagera u odnosu na okretnu platformu i transportni mehanizam; 5. nadgradnja rotornog bagera, koja slui kao oslonac za veanje rotorne strele, konzole protivtega, istovarne strele; 6. okretna platforma, na kojoj se nalazi oprema rotornog bagera (ureaji, oprema, postrojenja, instalacija); 7. oslono-okretni mehanizam na kome se nalazi okretna platforma; 8. donje postolje (donja gradnja); 9. transportni mehanizam.

Uobiajena klasifikacija bagera je na osnovu osnovnih konstrukcionih karakteristika I kapaciteta na rotorne bageri tipa A, B I C.

Tipovi rotornih bagera A, B i C

Tip bagera Kapacitet (m3/h) Pogonska masa (t) Prenik rotornog toka (m) Snaga na rotornom toku (kW) Moment na rotornom toku (kNm)

A420-6000 55-1200 4,2-12 75-1000 75-2200

B3600-7500 1200-3500 8,4-12,5 750-1500 2000-7000

C7300-22700 6000-14000 17,3-21,6 1500-5040 4500-12000

Tipovi rotornih bagera su dati na slici 3.72.

Tip malog rotornog bagera Tip A (SRs 220.9,5/0.5)

Tip srednjeg rotornog bagera Tip B (SRs 1000.26/1.5)

Tip velikog rotornog bagera Tip C (SchRs 2300.32/5)

Slika 3.72. Tipovi rotornih bagera

Slika 3.73. Glavne komponente rotornog bagera: 1. gusenini transportni mehanizam, 2. donja gradnja, 3. oslono-obrtni deo, 4. gornja gradnja sa protivtegom, 5. strela rotornog toka, 6. rotorni toak, 7. pogonski sistem za dizanje i sputanje strele rotornog toka, 8. istovarna strela

Radni organ rotornog bagera

Radni organ rotornog bagera ine: Strela rotornog toka i Rotorni toak sa elementima i pogonom (telo rotornog toka, vedrice, skliznice, pogonski motor, reduktor, spojnica).

Strela radnog tocka

Rotorni tocak

Slika 3.74. Radni organ rotornog bagera

ROTORNI BAGER SRs-2000x32/5

Dozvoljeni uslovi rada Klima .......................................................................................................................................................... umerena Temperaturno podruje uz upotrebu ulja sa niskom takom smrzavanja ............................................................................................ -25 (oC) do 40 (oC) Vlanost vazduha ....................................................................................................................... 80 (%) kod 20 (oC) Dozvoljeni pritisak vetra .......................................................................................................... 25 (kp/m2) = 20 (m/s) Izvan pogona .......................................................................................................................... 80 (kp/m2) = 36 (m/s)

Slika 4.1.1. Rotorni bager SRs-2000x32/5; 2x670 (kW) + VR5; Takraf,

Brzina vetra: Prilikom transportovanja ........................................................................................................................ do 25 (m/s) Zaustavljanje maine ................................................................................................................................. 25 (m/s)

Dozvoljeni nagib u radu i transportu: Radna ravan: Poduni nagib ..................................................................................................................................... 1 : 25 = 4 (%) Poprenini nagib ................................................................................................................................. 1 : 33 = 3 (%) Rezultatni nagib ............................................................................................................................................... 5 (%) ili Poduni nagib ..................................................................................................................................... 1 : 20 = 5 (%) Popreni nagib ................................................................................................................................................. 0 (%) Transportna ravan: Poduni nagib ..................................................................................................................................... 1 : 20 = 5 (%) Poprenini nagib ................................................................................................................................. 1 : 20 = 5 (%) Rezultantni nagib .......................................................................................................................................... 5,8 (%) Poduni i popreni nagib ne smeju meutim istovremeno da iznose 5 (%). Podunom nagibu od 5 (%) treba pripisati popreni nagib od 3 (%) ili obrnuto. Max. nagib u pravcu kretanja (uz sledea ogranienja) ................................................................................. 10 (%) - Gornja gradnja i pretovarni ureaj u pravcu kretanja; - Donja ivica toka cca 1 (m) iznad voznog planuma; - Bez poprenog nagiba; - Bez vetra.

Osnovni podaci bagera Teoretski kapacitet ............................................................................................................................. 6600 (m3rm/h) Garantovani kapacitet..........................................................................................................................3300 (m3m/h) Koeficijent rastresitosti: - Za jalovinu ............................................................................................................................................ 1,3 Za ugalj .................................................................................................................................................. 1,4 Specifina sila kopanja pri snazi kopanja od 4700 (m3m/h) ................................................................ 1170 (N/cm) Zaokretljivost gornje gradnje kada je na donjoj gradnji radni toak zadignut ............................................. 225 (o) Radno podruje zaokretanja gornje gradnje u pravcu pretovarnog uredjaja .............................................. 150 (o) Sredina zaokretanja oslonca pretovarnog ureaja od sredine bagera .........................................................17,5 (m) Teina u radnom stanju cele sprave (stalna optereenja) ........................................................................... 2875 (t) Duina cele sprave ukljuujui pretovarni ureaj ......................................................................................... 161 (m) Visina cele sprave sa kranom ........................................................................................................................ 40 (m) irina cele maine ......................................................................................................................................... 36 (m)

Osnovna sprava (bager) Visina kopanja ............................................................................................................................................... 32 (m) Dubina kopanja ................................................................................................................................................ 5 (m) Najvii poloaj donje ivice radnog toka ........................................................................................................ 24 (m) Isturenost sredine toka od sredine bagera (strela toka u horizontalnom poloaju) ......................................................................................................... 44 (m) Rastojanje take veanja od vertikalne ose bagera ......................................................................................... 3 (m) Visina take veanja katarke iznad radnog planuma ..................................................................................... 13 (m) Srednja brzina dizanja u sredini radnog toka .......................................................................................... 5 (m/min) Visina dizanja istovarne katarke .................................................................................................................. 10 (m) Brzina zaokretanja gornje gradnje merena na vrhu toka .................................................................... 8-40 (m/min) Radna teina osnovne sprave (stalna optereenja) ..................................................................................... 2221 (t) Radna teina ................................................................................................................................................ 2291 (t) Povrina gusenica ................................................................................................................................... 221,7 (m2) Srednji pritisak na tlo: Kod radne teine .................................................................................................................................. 10,4 (N/cm3)

Max. pritisak na tlo u sluaju optereenja bagera u radu uklju. transportovani materijal, sile kopanja, prljanje, nagib sprave: - U oslonoj taki A ..................................................................................................................... 15,2 (N/cm2) - U oslonoj taki B/C .................................................................................................................. 13,7 (N/cm2) Visina iznad tla ...............................................................................................................................................0,9 (m) Brzina kretanja osnovne sprave .................................................................................................. moe se regulisati Najmanji radijus krivine: Sa centralnom takom obrtanja u pravcu fiksnog para gusenica ................................................................... 80 (m) Sa centralnom takom obrtanja u pravcu parova upravljakih gusenica ....................................................... 60 (m)

Gusenini transport Raspored gusenica (oslonjene u tri take) .............................................................................................. 6 gusenica irena papua ......................................................................................................................................... 3300 (mm) Korak karika .............................................................................................................................................. 650 (mm) Rastojanje od sredine pogonske zvezde do obrtne zvezde kod srednjeg prelaznog puta ........................................................................................... 6x11,5 (m) Broj trkaa po gusenici ......................................................................................................................................... 14 Srednje optereenje trkaa pri teini u radnom stanju ................................................................................ 260 (kN) Max.optereenje trkaa u sluaju optereenja bagera u radu uklju. transportovani materijal, sile kopanja, prljanje, nagib sprave ........................................................... 400 (kN)

Nosea konstrukcija Donja gradnja: Kruni nosa sa hvataima .......................................................................................................... puna konstrukcija Gornja gradnja: Platforma ..................................................................................................................................... puna konstrukcija Strela balasta ....................................................................................................................... reetkasta konstrukcija Stub ............................................................................................................................................. puna konstrukcija Strela radnog toka ...............................................................................................................reetkasta konstrukcija

Radni toak (bezelijski) Prenik radnog toka (obim seiva) ............................................................................................................ 12,0 (m) Broj kaika ................................................................................................................................................. 20 (kom) Zapremina kaika ......................................................................................................................................... 1000 (l) Spoljanji deo prstena .................................................................................................................................... 300 (l) Broj istresaja u minutu ......................................................................................................................................... 86 Ugao slobodnog rezanja desni ........................................................................................................................ 35 () Ugao slobodnog rezanja levi ............................................................................................................................ 43 () Brzina rezanja ............................................................................................................................................ 2,7 (m/s) Pogonska snaga radnog toka ...............................................................................................................2x670 (kW) Normalna obima sila ................................................................................................................................... 466 (kN) Max.obimna sila prilikom reagovanja osiguraa za preoptereenje ............................................................ 660 (kN)

Trani transporteri Glavne trake: irine traka .............................................................................................................................................. 2000 (mm) Ugao korita na traci .......................................................................................................................................... 36 (o) Tip trake ....................................................................................................................................................... St 2000 Debljina gume ...........................................................................................................................................10/8 (mm)

Traka radnog toka (traka 1): Srednje rastojanje spoljanjih bubnjeva trake ................................................................................................ 44 (m) Brzina trake ................................................................................................................................................ 4,2 (m/s) Zatezni put .............................................................................................................................................. 1200 (mm) Ugao nagiba pri kopanju na planumu na prijemnom/odlonom mestu ........................................................ 10/14(o) Ugao nagiba u 32 (m) visinskom rezu na prijemnom/odlonom mestu ....................................................... 25/21 (o) Ugao nagiba u 5 (m) dubinskom rezu na prijemnom/odlonom mestu ....................................................... 17/21 (o) Medjutraka (traka 2): Srednje rastojanje spoljanjeg bubnja trake .................................................................................................... 7 (m) Brzina trake ................................................................................................................................................ 4,4 (m/s) Zatezni put .............................................................................................................................................. 1000 (mm) Ugao nagiba ................................................................................................................................................... 13 (o) "Prljava" traka ispod trake RT: irina trake .............................................................................................................................................. 2000 (mm) Ugao korita ...................................................................................................................................................... 10 (o) Srednje rastojanje spoljanjeg bubnja trake .................................................................................................. 16 (m) Vulkaniziranim sastavima moe se prii sa el. dizalicom odnnosno kranom na spravi Brzina trake ................................................................................................................................................ 0,6 (m/s) Kvalitet trake (4 sloja) ............................................................................................................ 2000/4xEP-315+4/2 N Debljina gume ............................................................................................................................................ 4,2 (mm)

Kran i E-dizalica Na streli balasta pokretni kran za reparaturu .................................................................................................. 7,5 (t) Dohvat ........................................................................................................................................................... 18 (m) Najvii poloaj kuke od planuma .................................................................................................................... 37 (m) Najnii poloaj kuke od planuma ..................................................................................................................... 1 (m) ER-dizalica na streli radnog toka (mesto za vulkanizaciju) ............................................................................ 1 (m) Visina dizanja ................................................................................................................................................. 20 (m) Dizalica na donjoj gradnji ................................................................................................................................ 3,2 (t)

Postrojenje komprimovanog vazduha Za reparaturu i ienje postoji na donjoj gradnji bagera kompresor Kapacitet .................................................................................................................................................. 150 (m3/h) Nominalni pritisak ...................................................................................................................................... 0,9 (MPa)

Pretovarna sprava Sredina zaokretanja pretovarne sprave od sredine bagera ....................................................................... 17,5 (m) Dosezanje od take zaokretanja pretovarne sprave do sredine istovarne skliznice pri voznom planumu 0 ................................................................................ 92 (m) Mogunost zaokretanja pretovarne sprave pri voznom planumu 0 ........................................................ 100 (o) Kod razliitog voznog planuma izmeu bagera i pretovarne sprave ............................................................ 70 (o) Pranjenje strele pretovara koja se moe podizati i sputati, od take okretanja do strele predajne skliznice ............................................................................... 19 (m) Pranjenje strele istovara od take zaokretanja do sredine istovarne skliznice ............................................. 10 (m) Mogunost zaokretanja strele istovara ........................................................................................................ 90 (o) Visina istovara strele, mereno od planuma do donje ivice skliznice pri voznom planumu 0o ....................................................................................... max. 8 (m) min.1 (m)

Oslanjanje pretovarne sprave od take zaokretanja na bageru: Potporna kolica uvuena ................................................................................................................................ 51 (m) Potporna kolica izvuena ............................................................................................................................... 63 (m) Vozni put potpornih kolica .............................................................................................................................. 12 (m) Brzina zaokretanja strele istovara mereno u sredini istovarne skliznice ................................................. 10 (m/min) Brzina podizanja strele pretovara mereno u sredini istovarne skliznice .................................................... 1 (m/min) Mogua visinska razlika izjmeu voznog planuma bagera i pretovarne sprave ........................................... 10 (m) Zvanina teina pretovarne sprave (stalno optereenje) ............................................................................... 641 (t) Radna teina .................................................................................................................................................. 731 (t) Povrina gusenica ........................................................................................................................................ 62 (m2)

Srednji pritisak na tle: Kod zvanine teine ............................................................................................................................... 8,8 (N/cm2) Pri radnoj teini .................................................................................................................................... 10,1 (N/cm2) Visina iznad tla (donja ploa donje gradnje) ................................................................................................. 0,7 (m) Brzina kretanja .......................................................................................................................................... 6 (m/min)

Gusenini transport Raspored gusenica (celokupne u tri take) ............................................................................................. 2 gusenice irina papua .......................................................................................................................................... 3300 (mm) Korak karika .............................................................................................................................................. 650 (mm) Rastojanje od sredine pogonske zvezde do sredine obrtne zvezde kod srednjeg zateznog puta ................................................................................................... 10 (m) Broj trkaa po gusenici ......................................................................................................................................... 12 Srednje optereenje trkaa pri teini u radnom stanju ................................................................................ 210 (kN) Max. optereenje trkaa u sluaju optereenja bagera u radu uklju. transportovani materijal, sile kopanja, prljanje, nagib sprave ........................................................... 370 (kN)

Nosea konstrukcija Donja gradnja .............................................................................................................................. puna konstrukcija Centralni deo ............................................................................................................................... puna konstrukcija Gornja gradnja ..................................................................................................................... reetkasta konstrukcija Pretovarna strela .......................................................................................................................... puna konstrukcija Odlona strela .............................................................................................................................. puna konstrukcija

Trani transporteri Glavne trake: irine traka .............................................................................................................................................. 2000 (mm) Ugao korita na traci .......................................................................................................................................... 36 (o) Kvalitet trake (4 sloja, 2 zatitna sloja) ........................................................................................................ St 2000 Debljina gume .......................................................................................................................................... 10/8 (mm)

Prijemna traka (traka 3): Srednje rastojanje spoljanjeg bubnja trake .................................................................................................... 2 (m) Brzina trake ................................................................................................................................................ 4,2 (m/s) Zatezni put .............................................................................................................................................. 1600 (mm)

ROTORNI BAGER SRS 2000 32/5+VR 5m 5m 12m 44m 17.5m 63m 19m 10m Slika 4.1.2. Rotorni bager SRs 2000x32/5, osnovni gabaritni parametri

min 1m max 8m

+32 41 T4 T3 T2 T1 11 82 17 44 2112 310 +8 14T1 T2 T3 T4 0+1 21-5 -10 12 hod 55 44 17,5 63 19 10 1002251402251407070383790901003,3 6,5 5,29 Slika 4.1.3. Tehnoloki model rotornog bagera SRs 2000x32/5

11,8

3,5

3,2

+32

Slika 4.1.4. Bager SRs 2000x32/5+VR, tehnoloka ema rada za maksimalnu visinu kopanja 32 (m), I blok

Slika 4.1.5. Mogua ukupna visina otkopavanja bagerom SRs 2000x32/5+VR, Hu=62 (m)

38o

Slika 4.1.6. hnoloka ema rada za maksimalnu visinu kopanja 32 (m) bagera SRs-2000x32/5 +VR, II i III blok

OPIS BAGERA I MOGUI NAINI RADA

Bager moe da se koristi za kopanje jalovine,uglja,ili slinog materijala.On je opremljen jednim pretovarnim uredjajem za utovar trake,koji jepreko mjednog loptastog oslonca zglobno spojen na donjoj gradnji bagera.Sprava postie teorijski kapacitet transportovanja od 6600 m3/h nasutog materijala pri specifinoj sili kopanja od cca 1000 n/cm duine seiva noa.Odnoenje transportujuih masa vri se etanom trakom.

U normalnoj eksploataciji bager radi zajedno sa pretovarnim uredjajem u ravni etane trake.Radna ravan bagera moe takodje da lei i do 10 m odnosno nie nego ravan etane trake.Pretovarni uredjaj se u ovom sluaju i dalje kree po planumu etane trake. Bager moe da kopa 32 m u visinskom rezu i 5 m u dubinskom rezu, ako je planum horizontalan.

GORNJA GRADNJA SA STRELOM BALASTA

Celokupna gornja gradnja sa platformom,raspadnom ploom,strelom balasta,strelom radnog toka i stubom sa trakom za vuenje postavljena je na jedan kuglini prsten gornje gradnje. Ona moe sa podignutom strelom radnog toka da se okrene za 225, a sa sputenom strelom radnog toka u poloaju za rad cca 150. Polazna pozicija okretanja se utvrdjuje na sledei nain: Gornja gradnja je postavljena pod 90 u odnosu na smer kretanja,pri emu se strela radnog toka nalazi iznad strane jedne take (apaA). Pomou pogona za kruno kretanje,koji su ugradjeni na prstenastom nosau donje gradnje, gornja gradnja se okree preko zupastog venca. Strela balasta izradjena kao reetkasta konstrukcija povezana je sa platformom.Pogonsko vitlo koje slui dizanje odnosno sputanje radnog toka postavljeno je na zadnjem delu strele balasta.Ovo vitlo pokree koturau sa fiksnom uetnjaom na streli balasta i jednom pokretnom uetnjaom na glavi stuba,pri emu se menja visina radnog toka. U sistemu uadi nalazi se osigura od preoptereenja i sistem za izjednaavanje uadi. Za poputanje odn. Menjanje podiznih uadi,moe stub da se preko pomone trake za zatezanje povee sa gornjom gradnjom.Na vitlu za podizanje nalaze se dve pogonske jedinice.Svaki pogon je u stanju da dri strelu radnog toka na kojoj nema materijala, pri emu ne sme da se aktivira vitli. U zadnjem delu strele balasta postoji kuica za elektrino postrojenje kao i radionica.Na horizontalnom gornjem pojasu strele balasta,koji je za prijem ina dizalice produen prema sredini bagera,kree se portalna zaokretna dizalica nosivosti 7,5 t.

ROTOR SA STRELOM ROTORARotor ima spoljanji prenik od 12 m i opremljen je sa 20 kaika sa zamenljivim obloenim zubima za kidanje i lancima.Bezelijski rotor izveden je kao vareno telo, na ijem krunom nosau su privrene kaike.Rotor pokreu dva motora trofazne struje preko jednog reduktora instalisanog na osi radnog toka.Sa kaikama zahvaeni materijal rotor transportuje preko samoiue skliznice na transportnu traku,koja se nalazi pored rotora.Da bi se postigli dobri odnosi slobodnog rezanja,rotor se ugradjuje koso prema osi strele. Strela rotora je od reetkaste konstrukcije svojim odlonim krajem uleitena u dve take na platformi.Na streli rotora je postavljena transportna traka koja transportuje materijal do obrtnog bunkera i medjutrake. Iz glavne kabine bageriste, koja se moe dizati i sputati,instalirane u blizini rotora na strani trake strele rotora mogu se u svakom poloaju posmatrati odnosi rezanja.Odavde se mogu pobinjivati svi pokreti bagera izuzev onih kod prtetovarnog uredjaja.

GORNJA GRADNJA SA UTOVARNOM I ISTOVARNOM STRELOM

Gornja gradnja ,izradjena u reetkastoj konstrukciji,je u dve take postavljena na oslonu konstrukciju,koja je17,5 m isturena u odnosu na sredinu donje gradnje, i na njihalice poprene traverze oslonog voznog mehanizma.Ona moe kod poloaja pretovarnog uredjaja 0 da se zaokrene za 100 u odnosu na oslonu konstrukciju. Pretovarni uredjaj koji je uradjen u konstrukciji od punog materijala je zglobno uleiten u elinu konstrukciju gornje gradnje. Pomou mehanizma sa uetom on moe da se premesti u svoj visinski poloaj.Na kraaju pretovarne strele smetena je istovarna strela sa istovarnom trakom.Ova strela moe da se zaokree i postavi u horizintalni poloaj.Sa medjutrake bagera,bagerovani material dospeva na prijemnu traku gornje gradnje. Pogon prijemne trake se obavlja na jednom podesnom mestu gornje gradnje.U blizini pogona je ugradjen bubanj za zatezanje koji se pokree hidrauliki.Na mestu prijema, bagerovani material je oslonjen na 5-delni girlandni slog rolni, dok se na trasi oblik ugiba postie pomou 3-delnog girlandnog sloga rolni.Ispod donje gradnje prijemne trake je iza vozne trase oslonog voznog mehanizma postavljena sabirna traka za sakupljanje prljavtine.Svi bubnjevi sa kaievima na osnovnom i pretovarnom uredjaju sa presvueni gumom. Kod pogona svih glavnih traka je spoj izmedju vratila reduktora i vratila bubnja izveden pomou elemenata prstenaste opruge. Spoj pogonskog motora i reduktora je izveden pomou srujnih(elektromagnetnih) spojnica..

DONJA GRADNJA SA VOZNIM MEHANIZMOM SA GUSENICAMA

Bager poseduje estostruki vozni mehanizam i statiki se oslanja na tri jednaka gusenina para sa po dve jednostruke gusenice.Bager sa oslanja na vozni mehanizam za kretanje preko tri ape smetene na donjoj konstrukciji,preko oslonih kugli na upravljakim rudama odn. Krstastog zgloba.Na krajevima svakog nosaa gusenica se nalazi pogonski toak,odnosno,zatezni toak.Zatezni toak se radi izjednaavanja razlika u duinama lanaca gusenica hidrauliki zatee. Nosai gusenica se pomou trkaa,koji su u parovima postavljeni na oscilujuu polugu,oslanjaju na lanac papua. Papue gusenica se sastoje iz lanaka papue sa aurama i osovinicama,kao I presovanih gazeih ploa ojaanih zavarenim traversama.Svaki lanac gusenice pokree motor sa planetarnim reduktorom,koji je prirubnicom privren za pogonsko vratilo.Voznim mehanizmom sa gusenicama se upravlja iz glavne kabine bageriste koja moe da se podie i sputa i koja je smetena na streli radnog toka. Kako bi moglo da se vozi po zadatim krivinama,parom jednakih gusenica,koje su smetene jedna iza druge, upravlja se preko hidraulikog cilindra i po jedne upravljake rude. Na prstenastom nosau donje gradnje ugradjena su 3 mahanizma za kruno kretanje ,koja preko zupastog venca okreu gornju gradnju.Ovi reduktori su radi zatite od preoptereenja opremljeni spojnicom sa magnetnim prahom.Korienje mehanizma za kruno kretanje bagera je kod ispadanja jednog pogona mogue samo sa dve pogonske jedinice,uz vodjenje rauna o najmanjoj raspoloivoj snazi.Na donjoj gradnji je ugradjena medjutraka.Medjutraka preuzima bagerovani material u sredini bagera sa trake strele radnog toka preko okretnih sredinjih levaka i 2 odbojna bubnja na donjoj gradnji i to transportuje do prijemne trake pretovarnog uredjaja.Pogon trake se nalazi poredistovara,dok se povratni bubanj u sredini bagera podeava hidraulikim putem radi zatezanja trake. Na mestu prijema bagerovani material je oslonjen na 5-delni girlandni slog rolni,dok san a trasi oluast oblik postie pomou 3-delnog girlandnog sloga rolni. Pretovarni uredjaj je na potpornoj konstrukciji donje gradnje oslonjen na kuglu.Na prstenastom nosau donje gradnje se nalazi kuglini leaj prenika 10 m sa 191 kuglom,prenika 150 mm. Izmedju pojedinanih apa prstenastog nosaa donje gradnje postoje kuice u kojima su smeteni delovi elektrinog postrojenja, uredjaj za gaenje poara i pumpe postrojenja za podmazivanje voznog mehanizma. Osim toga, postoji jo i prostorija za boravak ljudstvai i radionica.

OSLONI VOZNI MEHANIZAM

Osloni vozni mehanizam koji se kree na gusenicama se sastoji iz donje gradnje sa voznim mehanizmom sa gusenicama I srednje gradnje koja se na kuglinom prstenu okree za 174.Kuglini prsten ima prenik od 5,5 m, prenika 110 mm.Na gornjoj gradnji je smeten sto na valjcima ukljuujui i njihalice i rolne ,koje podupiru gornju gradnju.Preko bonih vodeih rolni prenose se horizontalne sile. Osloni vozni mehanizam moe da se pomera ispod donje gradnje za ca. 12 m.Mogua visinska razlika izmedju planuma bagera i pretovarnom uredjaja iznosi 10 m.

Osloni vozni mehanizam ima vozni mehanizam na dve gusenice sa osloncem na tri take.Fiksna gusenica je u dve take prikljuena na donju gradnju,dok oscilujua gusenica moe da oscilira oko osovine koja je smetena u donjoj gradnji. Na krajevima svakog nosaa gusenica smeten je pogonski toak odn. Zatezni toak.Zatezni toak sa radi izjednaavanja promena duina lanaca gusenica hidrauliki podeava. Nosai gusenica se oslanjaju na lanac sastavljen od papua pomou trkaa koji su u parovima smeteni na oscilujuim polugama.Papue,trkai i balanseri kao i pogonski i pokretni lananik bagera i pretovarnog uredjaja se mogu medjusobno zamenjivati.Svaki lanac gusenica pokree motor zajedno sa planetarnim reduktorom koji je prirubnicama privren na pogonsko vratilo. Vonja u krivinama se postie tako to se iskljui vozni mehanizam sa gusenicama nakon pokretanja obe gusenice i okree seoko gusenice koja mirije.U zavisnosti od odnosa trenja na planuma, oko gusenice koja miruje nastaje obrtni moment, koji se ograniava pomou strujnog releja(ograniava maksimalno dozvoljenu jainu struje) na maksimum 2,2-delnog nominalnog momenta gusenice u vonji i odmah se aktivira.Voznim mehanizmom gusenica se upravlja sa podesta koji je smeten pored mesta veanja istovarne strele. Na donjoj gradnji je smetena prostorija za opremu za podmazivanje. Preko obrtnog podesta i lestvica se moe popeti na gornju gradnju pretovarnog uredjaja.Struja se dovodi od bagera pa du gornje gradnje pretovarnog uredjaja preko crevovoda za vodove do voznog mehanizma.

POGON ROTORAReduktor rotora.-viestepeno-konusno-cilindrini reduktor rotornog toka bagera SRs 2000 snage 2 puta po 670 kw i mase 50 t)Glavni deo novog stvorenog pogona radnog toka je reduktor radnog toka koji je izradjen kao konusni diferencijalni planetarni reduktor.Kao pogon slue dva sinhrona motora naizmenine struje sa promenljivim brojem obrtaja.Izmedju motora i reduktora su rasporedjene APREX-sigurnosne spojnice AKR sa disk konicama, koje su nezavisne od broja obrtaja.Disk konice sa otkonikom su privrene na postolje za motor i oslonac obrtnog momenta.Momenat zanoenja reduktora se prenosi na elinu konstrukciju pomou oslonca obrtnog momenta.Postoji horizontalno pomeranje pogona u ovoj taki oslanjanja, kako bi se betbedno spreilo naprezanje pogonskog ueta.Oslonac obrtnog momenta je podeljivim tavrtnjevima, povezan sa reduktorom razdvojivom vezom.Donji pogonski motor je direktno postavljen na oslonac obrtnog momenta.na postolju motora, koji je iznad, nalazi se pogonski motor za gornji pogonski stepen.Reduktor rotora.-Tip------------konusno eoni planetarni diferencijalni reduktorNominalna snaga--------------------2670 kwPogonski nominalni broj obrtaja------------600-1000 min-1Prenosni odnos--------------------------------225Pogonski broj obrtaja------------------------4,3 min-1Pogonski nominalni moment------------------2908 kNmOsigurani moment zanoenja------------------3720 kNmRastavljivi spoj izmedju reduktora i oslonca obrtnog momenta se vri pomou vijaka za podeavanje.Na kraju oslonca obrtnog momenta , koji se nalazi na strani eline konstrukcije,postavljena je uleitena osovina, koja se preko postojeeg zglobnog leaja oslanja na oslonu konstrukciju reduktora strele radnog toka.Oslona konstrukcija moe samo da prima vertikalne sile.Usvim ostalim pravcima uleitenje je podesivo bez prisile.Na osloncu obrtnog momenta postavljen je donji glavni motor, a na postolju motora iznad njega je smeten 2.

Viestepeno konusno-cilindrini reduktor rotornog toka bagera SRs 2000snage 2670 Kw i mase 50 t ELEKTRINA OPREMA

Energija se dovodi preko 6-kV-kabla.Nadonjoj gradnji bagera je montiran konzolni kablovski bubanj za namotavanje i odmotavanje kabla kad je bager u vonji.Na konzoli kablovskog bubnja moe da se namota ca. 1500 m kabla.Za vodove, koji vode od donje gradnje bagera prema obrtnoj gradnji bagera , predvidjen je agregat za vodove koji je centrino postavljen oko obrtnog sredita. Komanda postrojenja za srednji i niski napon su smetena u elektro-kuicama na donjoj i gornjoj gradnji bagera.Energetska i upravljaka postrojenja su odvojena jedni od drugih kako u pogledu ema vezivanja tako i u pogledu mesta nakome su postavljeni. Pogoni radnog toka, vozni pogon bagera i pretovarnog uredjaja, obrtni mehanizam gornje gradnje bagera i mehanizam za podizanje strele radnog toka su opremljeni konvektorima frekvencije radi podeavanja broja obrtaja.Svi pogoni traka su takodje opremljeni konvektorima fekvencije.Dodue, oni slue samo za pokretanje,elektr.konice podeavanje broja obrtaja kod opravke, ane za tehnoloko podeavanje broja obrtaja. Iz kabine bageriste se daljinski upravlja sledeim pogonim:Transportnim pogonima,voznim mehanizmom gusenica, obrtnim mehanizmom gornje gradnje bagera,mehanizmom za podizanje strele radnog toka,mehanizmom za upravljanje gusenicama, i mehanizmom za podizanje kabine bageriste. Iz kabine rukovaoca pretovarnim uredjajem daljinski se upravlja sledeim uredjajima :Voznim mehanizmom gusenica pretovarnog uredjaja, mehanizmom za podizanje strele pretovarnog uredjaja, obrtnim mehanizmom istovarne strele, i horizontiranjem (runo podeavanje) istovarne strele. Pogonima pumpe za podmazivanje se upravlja paralelno u odnosu na glavne pogone odnopsno u skladu sa programom i biranjem na licu mesta. Kako bi se spreilop zaguenje na transportnom postrojenju, izmedju pojedinanih traka i radnog toka je predvidjeno zabravljenje, koje, usluaju nude, dozvoljava ukljuivanje samo sledeim redosledom:Istovarna traka, medjutraka, odbojni bubnjevi, obrtni mehanizam-sredinji levak, traka toka,radni toak. Iskljuivanje moe da se vri samo suprotnim redosledom. Osim toga predvidjeno je zabravljenje, koje dozvoljava ukljuivanje voznog pogona gusenica i obrtnog mehnizma gornje gradnje kao i mehanizma za podizanje strele radnog toka u smislu -sputanje- samo dok je radni toak u radu.Privremeno uklanjanje zabravljenja , npr. prilikom opravki ili transportovanja moe da se obavi preko prekidaa za deblokadu. Jo jedno zabravljenje spreava zapoinjanje vonje u krivini pre postizanja najmanje brzine voznog mehanizma bagera.Zavisno ukljuivanje izmedju bagera i pretovarnog uredjaja spreava eventualnu koaliziju strele radnog toka sa pretovarnim uredjajem. Preko prekidaa za sluaj nude , koji su svrsishodno rasporedjeni po celom uredjaju, moe se u sluaju opasnosti izvriti iskljuivanje sve stop.Zaustavljanje transportnih pogona se u sluaju opasnosti obavlja preko poteznih prekidaa koji su smeteni na obe strane transportnog puta.Okretanje,podizanje i vonja su osigurani preko krajnjih prekidaa. Za noni rad transportnog pogona predvidjeno je spoljanje i unutranje osvetljenje, koje je u dovoljnom broju i na svrsishodan nain rasporedjeno.Kod nestanka struje se automatski prelazi na fiksno instalirano sigurnosno osvetljenje, koje omoguava da se rotorni bager bezbedno napusti. Predvidjeno je odgovarajue provetravanjei zagrevanje prostorija za boravak ljudstva i smetaj komandnih postrojenja. Za racionalan nain vonje bager je opremljen komandom za programsko upravljanje bagerom. Preko procesnih ekrana koji su smeteni u kabini za upravljanje bagero i kabini za upravljanje petovarnim uredjajem dobijaju se informacije o svakom pojedinanom stanju pogona uredjaja. Predvidjen je uredjaj za merenje vetra, povratna radio veza i pozivni uredjaj za komandovanje. Prijemna kolica sa levkom sa napajaju iz bagera, a iz kabine se upravlja pretovarnim uredjajem.

PRORAUN ROTORNOG BAGERA

1.Teorijski uinak (kapacitet) rotornog bagera

Odredjen je konstruktivno-kinematskim parametrima rotora, a dat je izrazom:

Gde je : Vk -zapremina kofice Npmax maksimalni broj istresanja.

Gde je :nr -uestalost obrtanja rotora z-broj kofica

2.Tehniki uinak bagera

Ovaj uinak se rauna na osnovu izraza:

Ili na osnovu dimenzije odreska:

Gde je:Kp-koeficijent punjenja vedrice ,tabela 3.Kpr-koeficijent rastresenosti, tabela 4.Kb-koeficijent bloka, Kb=0,750,95.Manje vrednost treba usvajati za velike bagere.Bs-srednja irina odreska: b0-irina odreska u osi rotora: , v0-brzina rotacijeobrtne platform u osi rotora (m/s)

3.Eksploatacioni uinak bagera

,gde je:Kui-koeficijent kvaliteta upravljanja, koji se kree u granicama Kui=0,8 .Vee vrednosti su za tla sa manjom athezionom silomKpri-koeficijent prosipanja materijala na bageru.Ima vrednost Kpri=0,9Vee vrednosti su za tla sa manjom athezionom silom.Qt-tehniki uinak bagera (m3/h)ili na osnovu dimenzije odrezaka: NAPOMENA:Dalji proraun bagera se vri na osnovu uinka izraunatog na osnovu dimenzije odreska.

4.SPECIFINI OTPOR REZANJA TLA- Ksr

1-Ugao izmedju kofica , z-broj kofica2-ugao kopanja, 3-broj reuih kofica , ,4-ugao kofice u zoni rezanja , 5-debljina odreska reue kofice, ,gde jer-poluprenik rotora.6-irina odreska reue kofice, , igde je:Ls-duina strele rotora(mm)-ugao nagiba strele rotora u vertikalnoj ravni koordinate take oslanjanja strele()xs-ugao nagiba strele rotora u vertikalnoj ravni u odnosu na planum i osu rotacije bagera.()r-poluprenik rotora(mm)7-povrine poprenih preseka odrezaka, , i tj. odgovarajua irina odreska se mnoi sa odgovarajuom debljinom, pa se ukupna povrina dobija sabiranjem svih povrina : , (i=1...) (cm2)8-brzina rotora na vrhu kofice, (m/s), gde je :D-prenik rotora (m)nr-uestalost obrtanja rotora (min-1)9-Snaga savladjivanja otpora punjenja kofica, ,(W), gde je:Qtn-tehniki uinak bagera (m3/s)k-ugao kopanja (rad)2-koeficijent trenja tlo o tlo ( tabela br.6)-gusina tla (kg/m3)10-Snaga savladjivanja otpora trenja tla na sektoru zatvaranja i obodu rotora

gde je:1-koeficijent trenja tlo-elik (tabela br.6)g-ubrzanje zemljine tee g=9,81 m/s2-gustina tla (kg/m3)Qtn-tehniki uinak bagera na osnovu odreska(m3/s)uk-stepen korisnosti mehanizma pogona rotora(dato je parametrima bagera)11-Snaga savladjivanja otpora dizanja tla se moe izraunati na osnovu izraza:

(w) gde je:

Gsri-teina tla u kofici u zoni kopanjaGszk-teina tla u kofici po izlasku iz zone kopanja- ugao nagiba rotora ui vertikalnoj ravni.D-prenik rotora (m)d0-preniksektora za zatvaranje(m)i-ugao kofice u zoni rezanja()n-broj obrtaja rotora (min-1)

12-Snaga dizanja se moe sa dovoljnom tanou izraunati pomou izraza:

, gde je :hd-visina dizanja, , (m),

13-Snaga savladjivanja otpora ubrzanja tla :

, (w), gde je:vr-brzina rotora na vrhu kofice (m/s)-gustina tla (kg/m3)Qtn-tehniki uinak bagera (m3/s)uk- stepen korisnosti mehanizma pogona rotora(dato je parametrima bagera)

14-Snaga savladjivanja otpora rezanja tla:

(kw), gde je:

Pu-snaga pogona rotora (Kw)Ptr-snaga pogona rotora bez optereenja

14-UKUPNA SILA REZANJA

, (N), a specifini otpor rezanja tla se dobija :

, (N/cm2), gde je:As-ukupna povrina poprenih preseka odrezaka (cm2)

5.PRORAUN UKUPNOG OTPORA REZANJU NA KOFICAMA ROTORA

Ukupni otpor rezanju Fk na rotoru predstavlja zbir otpora kopanju na koficama koje istovremeno reu tlo dat je izrazom:

, (N), gde je:

FTi-tangencijalna komponenta otpora rezanja,FNi-normalna komponenta rezanja,FBi-Bona komponenta rezanja Tangencijalna komponenta rezanja je u pravcu tangente na trajektoriju rezanja i moe se izraunati na osnovu izraza:

, ( N ) i=1, gde je :

Kri-specifini otpor rezanja i-tom koficom,Ai-povrina poprenog preseka odreska.Ukupna tangencijalna sila na rotoru je jednaka zbiru parcijalnih.

Specifini otpor rezanja se proraunava prema N.G.Dombrovskom za kofice pri vrednosti odreska manjim od , gde je V zapremina kaike u litrima. Na osnovu izraza:

,gde je :Kr-specifini otpor rezanja(tabela 2.1),A-koeficijent prema tabeli 21, za rezanje uglja ( III kategorija) .

Za kompaktne bagere sa zapreminom kofice V manjom od 1000 litara treba izvriti korekciju za vrednost s koja se dobija iz izraza: s

Normalna komponenta otpora rezanju zavisi od niza faktora kao to su : tvrdoa tla, slojevitost, geometrija reznog organa, pohabanost zuba i sl. Normalna komponenta se odreuje na osnovu izraza

( N) ,i=1 gde je :

kN-koeficijent koji se moe usvojiti na osnovu kategorije tla i iznosi:kN=0,2kN=0,52Ukupna normalna sila na rotoru je jednaka zbiru parcijalnih.

Bona komponenta otpora rezanju se odreuje na osnovu izraza: ( N ), i=1, gde je :

kB-koeficijent koji akoe zavisi od geometrije reznog organa, tvrdoe tla, koeficijenta trenja kofica o tlo itd. Vrednosti za ovaj koeficijent kreu se od 0,22 Ukupna bona sila na rotoru je jednaka zbiru parcijalnih.

6.SNAGA MOTORA ZA POGON ROTACIJE OBRTNE PLATFORME

Rauna se prema izrazu: , gde je :

Ppr-snaga pogona rotacije obrtne platform bez optereenja,(data podacima bagera)PB-snaga savlaivanja bonih komponenti otpora rezanja,PN-snaga savlaivanja trenja kofice o tlo.

, ( W), gde je :

r-ugao nagiba rotora u horizontalnoj ravni u odnosu na osu strele,ouk-ukupni stepen iskorienja mehanizma za rotaciju obrtne platforme,vo-brzina rotacije obrtne platform (prenosna brzina) na vrthu kofica u zoni rezanja.v-ugao nagiba rotora u vertikalnoj ravni ().

Pri radu bagera sa vertikalnim operacijama brzina je priblino jednaka:

, ( m/s)

-Snaga za savlaivanje trenja kofice o tlo : , (W) , gde je:

FN-normalna kompomenta otpora rezanju,1-koeficujent trenja tla o elik.vo-brzina rotacije obrtne platform (prenosna brzina) na vrthu kofica u zoni rezanja.(m/s)ouk-ukupni stepen iskorienja mehanizma za rotaciju obrtne platform,vo-brzina rotacije obrtne platform u osi rotora (m/s).Sabiranje pojedinanih snaga dobija se ukupnasnaga za pogon obrtne platforme.

ODRAVANJEROTORNOGBAGERAZa sprovoenje pravilnog i redovnog odravanja bagera odgovorni su :bagerista Ibagerista IIodgovorni bravar elektriarbravar elektriar u smjeniposlovoa smjene mainski-elektroposlovoa elektro-mainskog odravanjapomonik upravnika za mainstvo i tosvaki u svom djelokrugu rada.Cjelokupnonavedenoosobljevripregledbageraiotomesainjavajupismeniizvetaju i topotvruje svojim potpisom.Izvjetaj se upisuje uDnevnik bagera ito tako to to se zasmenskeidnevnepreglede ne pravi detaljan izvjetaj ( osim ako za to postojivaan razlog ), nego gore navedena lica nakon pregleda samo linim potpisom potvruju daje bager pregledan, ispravan ispreman za rad.Za meseni , sedmini, tromeseni i godinji pregled obavezno se u Dnevnik bagera upisuje izvetaj i overava potpisima odgovarajuih elektriara, mainskih i elektro poslovodja.Osnovni i prvi zadatak slube odravanja je OSIGURANJE KONTINUITETA PROIZVODNJE ,a ne sanacija kvarova,zbog toga to neplanski zastoji proizvodnje uzrokuju mnogo vee finansijske gubitke od same sanacije kvara.Takoe se tano predvia nabavka rezervnih delova,ime se izbegava nepotrebno gomilanje rezervnih delova u magacinu i smanjuju nepotrebni trokovi.Prema mnogim statistikama glavni uzroci kvarova na rotacionim mainama su:

-otkaz kotrljajnih leaja, -debalans,

-necentriranost.

Otkaz kotrljajueg leaja moe izazvati niz negativnih posledica kao npr:

-zastoj ili smanjeni kapacitet proizvodnje-stvaranje karta-sekundarne kvarove-hitnu nabavku delova.

Vani parametri koji utiu na rad leajeva su, kvalitet:-leajeva-montae,-podmazanosti,-maziva,-centriranja,-mehanikih konstrukcija.

Sagledavajui navedene injenice pojavljuje se potreba za konstantnim praenjem karakteristinih leajeva u mainskim sklopovima, ime bi se blagovremeno predvidelo eventualno oteenje leaja u planskom zastoju pa bi se oteeni leaj zamenio, ime bi se spreila eventualna havarija mainskog sklopa. Praenje stanja leajeva u nekom mainskom sistemu kao to je npr. rotorni bager, moe biti praenje pojedinih karakteristinih leajeva gde se pojavljuju velike brzine I ubrzanja, a moe da se prati i ceo system.(npr.svi reduktori na bageru).

Detekcijom poetnih faza kvarova i neodgovarajueg podmazivanja mogue je planirati servis, izbei havarije i obezbediti znatne utede i time sigurnu i efikasnu proizvodnju.Kada zameniti leaj?

5000 h-----???????????????-----50.000h ivotni vek leajeva u industrijskim uslovima teko je predvideti.Najei kriterijumi za zamenu leajeva su:A-Nakon odreenog broja sati,B-Leaj se raspao-raspada(vibracije unitavaju osovinu, mogunost havarije I sekundarnih kvarova,mogunost zastoja proizvodnje)

C-Primenom VIBROTESTA 60 (merenjem vibracija) mogue je otkriti poetak kvarova i predvideti zamenu leajeva u planskom servisu bez posledica po stanje ostalih elemenata u mainskom sklopu u poetnoj fazi otkazivanja.Na ivotni vek leaja utiu pojave i kvarovi:-lo kvalitet proizvoda,-transport i skladitenje,-preoptereenje,-loe tolerancije ,-nesaosnost,-strana tela,-vlaga,-pregrevanje,-oteenje vratila,-oteenje kuita,-loe podmazivanje,-oteenje kaveza. Merenjem i praenjem vibracija leajeva u mainskom sklopu, kao to su npr.reduktori nabageru SRs 2000, detektuju se i analiziraju udarni talasi rotirajuih leajeva.Omoguuje se pouzdana analiza kvaliteta podmazanosti i detekcija poetnih simptoma otkazivanja. Vibracioni signali koji se pri tome javljaju se mogu podeliti na ; 1.Stacionarne signale:-Deterministiki signali(mogu se opisati analitkim metodama)-Stohastiki(mogu se opisati statistikim metodama),.2.Nestacionarni signali-Kontinuirani signali(signali kod kojih se neki od parametara menja tokom vremena npr. promena broja obrtaja)-Trancijentni signali(Deavaju se u veoma kratkom vremenskom period. npr.startovanje maine.Svi navedeni signali postoje u jednom sistemu npr.reduktor, i vano je prepoznati sve ove signale i utvrdeiti njihov uticaj na leaj i eventualnu tetnost.Otklanjanjem uzroka pojave tetnih signala(nesaosnost, debalans,oteenja mainskih elemenata),dobijamo ispravan sistem ,pouzdan rad sklopa u celini i dui vek trajanja ostalih delova u sklopu. Spektar primene merenja vibracija VIBROTESTOM 60 u odnosu na frekventno polje su :-merenje pomeraja ispod 10 Hz.-merenje brzine iznad 10 Hz do 1000 Hz,-merenje ubrzanja iznad 1000 Hz. Bilo koji uzrok kvara manifestuje se na visokim signalima,lokacijomkvara u njegovom zaetku,kvar moe da se otkloni ili da se prati kroz vreme.Na niskim signalima pojavom nekog kvara, ve je kasno za otklanjanje kvara i hitna zamena leaja je potrebna .

. ZAKLJUAKRotornibagerisuudananjevriemenajzastupljenijemainenapovrinskimkopovima u naoj zemlji i svijetu.Rotorni bager je bager sa mnogim prednostimau odnosu na druge vrste bagera pokoliinimaterijalakojiprebacujeutransportnetrakeitakovripremetanje materijalasa jednog mjesta na drugo. Ono to se primjeuje jeste da ovaj bageristovremeno ima i svoje manjkavosti, a to su nemogunost rada pri jakom vetru ibujnoj kii koji ga tada ine nestabilnim za rad, takoe je potrebno izvriti pravljenje ravnih i vrstihstaza za premetanje bagera to zahtjeva odreenu proceduru. Takoe veoma je zahtevan za odravanje koje treba da se vri dnevno, sedmino, meseno,te svaka tri meseca i godinje .

L I T E R A T U R A

-A.Krikovi,Maine za povrinsku eksploataciju uglja-Kostolaki ugljeni baseni,2011.-Rudarske maine 2. deo, D.Ignjatovi,Rudarsko-geoloki fakultet Beograd,2011.-Fotografije: povrinski kop Drmno poseta 2012 god. D.Jovanovi-Gradjevinske maine-Google maps.com- Montaa i demontaa leaja za pogon rotora bagera SRs 2000, G.Stankovi,2008. -Biblioteka Visoke Tehnike kole Poarevac 1597-M-Gradjevinske i rudarske maine-praktikum- Dr Dobrivoje Jovanovi , Poarevac 2012.god.

ROTORNI BAGER SRs 200032/50(2670 kW)+VR92+10

Skraenice

S-rotorni bager

R-gusenini transport

s-moe se zaokretati

2000-red veliine bagera

32-max. visina kopanja m

5-max. dubina rezanja m

0-pomak m

670-instalisana pogonska snaga na pogonu radnog toka

V-pretovarni ureaj

R-gusenini transport

92-duina pretovarnog ureaja

10-max. visinska razlika planuma ureaja u odnosu na osnovnu mainu