ruim baan voor de loopbaan!
TRANSCRIPT
ARTIKELEN
Ruim baan voor de loopbaan!
Jessica Schmidt � Tineke Walstra
Abstract In april vond de aftrap plaats van de branche-
erkende opleiding EVV (Eerst Verantwoordelijke Ver-
zorgende). Doel van deze opleiding is het vergroten van
loopbaanmogelijkheden voor verzorgenden in de ouder-
enzorg. Verwacht wordt dat nog dit jaar minimaal 800
cursisten – verspreid over het gehele land – met deze
opleiding starten. In dit artikel gaan wij nader in op de
aanleiding, de totstandkoming en de inhoud van deze
nieuwe opleiding. Daarnaast beschrijven we wie de oplei-
ding verzorgende eerste resultaten en de betekenis hier-
van. Centraal staat de vraag: wat maakt deze opleiding
zo bijzonder?
Achtergrond
Sociale partners in de sector Verpleeg- en Verzorgings-
huizen1maakten zich zorgen over het verloop onder het
personeel in de ouderenzorg. Een van de belangrijkste
oorzaken daarvoor bleek het ontbreken van voldoende
doorgroeifuncties. Om die reden zijn stappen onderno-
men om betere doorgroeimogelijkheden te creeren.
Naar aanleiding van de uitkomsten van een onderzoek
in de praktijk hebben sociale partners besloten met mid-
delen van het Sectorfonds Zorg een door de branche
erkende vervolgopleiding te realiseren. De vraag was
alleen welke opleiding? Een nadere analyse van de ont-
plooiingsbehoeften en loopbaanwensen van medewerkers
wees in de richting van drie typen doorgroeifuncties:
verzorgende (met nadruk op zorginhoudelijke coordina-
tie), gespecialiseerd verzorgende en leidinggevende.
Voor de eerste van deze drie functies is nu een oplei-
ding ontwikkeld. Over een mogelijke invulling van de
andere twee doorgroeifuncties beraden sociale partners
zich nog.
Branche-erkende opleiding
Door de opkomst van ‘zorg op maat’ en vraaggestuurd
werken is er steeds meer behoefte aan zorgcoordinatie op
uitvoerend niveau. Het gaat daarbij om een uitbreiding
van het basis-takenpakket. Mede om die reden is de
branche-erkende opleiding Eerst Verantwoordelijk Ver-
zorgende (EVV) in het leven geroepen. De opleiding
biedt een loopbaanperspectief dat heel goed aansluit bij
de wensen uit de beroepspraktijk.
De functie van EVV bestaat al, maar wordt per instel-
ling verschillend ingevuld. Zo hoort praktijkbegeleiding
in de ene instelling bij de functie van EVV, bij de andere
instelling niet. Door opleidingsinstituten zijn verschil-
lende cursussen voor EVV ontwikkeld, die onderling
sterk varieren in inhoud, duur en kwaliteit. Het gevolg
is dat veel van deze cursussen voor medewerkers uitslui-
tend waarde hebben binnen de instelling waarvoor de
cursus als maatwerk is ontwikkeld. De werkgeversen
werknemersorganisaties in de ouderenzorg vonden het
echter van groot belang dat medewerkers goed toegerust
zijn voor de EVV-functie en dat de opleiding EVV prak-
tijken loopbaanwaarde heeft binnen het gehele veld van
verpleegen verzorgingshuizen. Vandaar dat zij beslotenJessica Schmidt, en, (*)Jessica Schmidt is consulent bij de StichtingArbeidsmarktbeleid Zorg en Welzijn.Tineke Walstra isprogrammamanager Opleiden bij de StichtingArbeidsmarktbeleid Zorg en Welzijn
1 (Arcares, ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak, FHZ, Nu’91en De Unie Zorg en Welzijn)
Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28
DOI 10.1007/BF03071344
13
hebben om een opleiding EVV te laten ontwikkelen die in
de hele branche wordt erkend.
De praktijk als uitgangspunt
De uitdaging bij het vormgeven van deze opleiding was:
een goede aansluiting realisren op de beroepsen onder-
wijspraktijk. Met behulp van het Centrum voor Innova-
tie van Opleidingen (CINOP) zijn de beroepsen
kwalificatieprofielen ontwikkeld conform het format
van het COLO, de vereniging van kenniscentra beroeps-
onderwijs bedrijfsleven. In deze werkwijze staan de
begrippen kerncompetenties en kernopgaven centraal.
Onder kerncompetenties wordt verstaan het ver-
mogen van een individu om de kernopgaven van
een beroep op een adequate, procesen productge-
richte wijze aan te pakken. Kernopgaven worden
gezien als de centrale opgaven en problemen waar
een beroepsbeoefenaar regelmatig mee in aanra-
king komt en die kenmerkend zijn voor het beroep.
Centraal in de ontwikkeling van de opleiding stond
daarom de vraag: wat zijn de kernopgaven voor en
gewenste kerncompetenties van een EVV. Om dit helder
te krijgen en om een opleiding te ontwikkelen die binnen
de hele branche van waarde is, is het praktijkveld nauw
bij de ontwikkeling betrokken.
Gestart is met interviewen discussiebijeenkomstenmet
vertegenwoordigers uit het werkveld. Kernvragen waren:
wat houdt de functie EVV binnen uw organisatie in, wat
doet een EVV meer dan een ‘gewone’ verzorgende en
welke competenties hebben zij daarvoor nodig?
Het resultaat van deze interviewen discussiebijeenkom-
sten was een concept beroepscompetentieprofiel EVV.
Om te toetsen of dit resultaat representatief was voor
(de ontwikkelingen in) de praktijk is het concept beroeps-
competentieprofiel met managers, P&O-ers en EVV’n
van ruim 75 instellingen besproken. Het concept bleek
zeer goed aan te sluiten bij de beroepspraktijk en ver-
volgens is het profiel met vertegenwoordigers uit onder-
wijsinstellingen vertaald naar een kwalificatieprofiel. In
september 2003 zijn door het overlegorgaan van de werk-
gevers- en werknemersorganisaties, het Sociaal Overleg
Verpleeg- en Verzorgingshuizen, de volgende onderdelen
vastgesteld:
1. beroepsbeschrijving van de EVV;
2. kerntaken van de EVV;
3. beroepscompetenties met succescriteria;
4. overzichtsschema beroepscompetenties;
5. kwalificatieprofiel.
Deze criteria staan in de uitgave ‘Profiel Eerst Verant-
woordelijke Verzorgende’2. Dit profiel vormt de basis
voor de opleiding EVV.
Competenties en kwalificaties
De EVV heeft twee belangrijke kerntaken. Hij/zij is aan-
spreekpunt voor client, clientsysteem, collega’s en andere
disciplines. Daarnaast draagt de EVV in overleg met de
client zorg voor het welzijn van de client in het woon/
leefklimaat. Op basis van deze twee kerntaken zijn dertien
beroepscompetenties benoemd met de daarbijbehorende
succescriteria. Deze competenties hebben betrekking op
de vakinhoud van het beroep, op communicatieve en
sociale vaardigheden, op het bestuurlijk-organisatorisch
en strategische domein en op de ontwikkelingen in het
beroep (zie kader hiernaast).
Naar aanleiding hiervan is een kwalificatieprofiel ont-
wikkeld. Een kwalificatieprofiel biedt de mogelijkheid
om competenties op een andere manier te beschrijven
dan in het beroepscompetentieprofiel. Het kwalificatie-
profiel is van belang, omdat hierin het opleidingsniveau,
instroomeisen en opleidingsduur zijn weergegeven. In het
kwalificatieprofiel is vastgelegd dat EVV een specialisatie
is die volgt op de kwalificatie verzorgende (niveau 3). De
gemiddelde opleidingsduur in een duaal traject bedraagt
minimaal 30 tot maximaal 40 weken, waarvan 15 a 20
dagen besteed worden aan theorie. Hoe compact de
opleiding wordt aangeboden en hoeveel huiswerk er
wordt opgegeven, verschilt per opleidingsinstituut. Dit
geeft deze instituten de vrijheid om binnen de kaders en
eindtermen van EVV de opleiding zelf vorm te geven.
Elke EVV kan zijn of haar certificaat binnen acht tot tien
maanden behalen.
Beroepscompetenties EVV gericht op de volgende
resultaatgebieden:
1. Informatie verzamelen t.b.v. zorgplan
2. Zorgplan
3. Multidisciplinair overleg (MDO)
4. Coordineren zorg
5. Bewaken continuıteit uitvoering zorgplan
6. Communicatie en onderhandelen
7. Zorgdragen welzijn in woon/leefklimaat
8. Clientgerichtheid
9. Signaleren problemen en problemen oplossen
10. Doelstellingen/beleid instellingen
11. Rapportage
12. Loopbaanontwikkeling
13. Professionalisering
2 Het profiel is te downloaden op www.EVVopleiding.nl
26 Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28
13
Bij elk van de competenties zijn succescriteria
vastgesteld, waarbij het proces en het resultaat zijn
geformuleerd.
Opleidingsinstituten en de erkenningsregeling
Inmiddels is een kwalitatief goede op
leiding ontwikkeld. Maar welke garantie heeft een
werkgever dat een opleidingsinstituut ook inderdaad
kwalitatief goede EVV-ers aflevert? De branche Ver-
pleeg- en verzorgingshuizen heeft de kwaliteit van de
opleiding willen waarborgen door het verstrekken van
een erkenning aan opleidingsinstituten. Het officiele
diploma EVV garandeert dat de EVV beschikt over de
vastgestelde competenties, ongeacht waar de opleiding is
gevolgd en welke methodes tijdens de opleiding zijn
gebruikt. Met de erkenning is het opleidingsinstituut
bevoegd om de opleiding aan te bieden, examens daar-
voor af te nemen en het branche-erkende diploma uit te
reiken. De kwaliteit is dus gewaarborgd door eisen te
stellen aan de uitvoerders van de opleiding. De erken-
ningsregeling is te beschouwen als een instrument,
waarin criteria zijn opgenomen voor de beoordeling
van opleidingsorganisaties voor de geschiktheid. De
regeling wordt uitgevoerd door de OVDB, Kenniscen-
trum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) voor de sec-
toren gezondheidszorg, dienstverlening, welzijn en sport.
Alleen opleidingsorganisaties die aan de criteria voldoen,
komen in aanmerking voor de erkenning. Een EVV-
opleiding kan in aanmerking komen voor ESF-subsidie.
Een van de criteria voor opleidingen om voor ESF-sub-
sidie in aanmerking te komen, is namelijk dat de oplei-
ding een crebo-registratienummer heeft, of branche-
erkend is.
Opleiding EVV slaat aan!
Op dit moment zijn 25-30 opleidingsinstituten, verspreid
over het land, bezig met de erkenningsprocedure. Dat
gaat de verwachtingen te boven, aangezien de aanvanke-
lijke inschatting vijftien opleidingsinstituten bedroeg.
Inmiddels zijn er meerdere opleidingsinstituten erkend.
Op de website vindt u een register met deze opleidings-
instituten. Voldoende aanbod van opleidingen garandeert
echter nog niet per definitie voldoende belangstelling. De
verwachting is echter dat dit jaar 800 cursisten met de
opleiding EVV starten en dat in 2005 circa 1000 a 1500
EVV’n het certificaat behalen. Mogelijk zelfs meer!
De branche-erkende opleiding EVV blijkt dus een
duidelijke meerwaarde te bieden voor medewerkers en
werkgevers in de ouderenzorg. Medewerkers vergroten
hun professionele competenties waardoor zij beter zijn
toegerust op de veranderende zorgen dienstverlening en
hun carriereperspectief vergroten.
‘Ik ben aangenomen als EVV. Het volgen van de
cursus hoorde bij de aanstelling. De cursus is leuk!
Je leert er veel nieuwe dingen, met name op het
gebied van communicatie. Ook kun je veel uitwis-
selen met vakgenoten. Ik heb tien jaar geen oplei-
ding gevolgd, ik vind het werken-leren best pittig.
Bij de start van de branche-erkende opleiding EVV
stel je je leerpunten vast. Door middel van een
assessmentlijst worden vragen als ‘waar sta je nu,
wat kun je al en waar moet aan worden gewerkt?’
beantwoord. Komende tijd ga ik met mijn leerpun-
ten aan de slag.’
Henna Lie Kim Chong,
EVV bij Florence, afdeling Revalidanten
Werkgevers op hun beurt weten nu welke competen-
ties zij kunnen verwachten van (nieuwe) medewerkers die
de branche-erkende opleiding EVV hebben gevolgd.
Daarnaast kunnen zij zittende medewerkers een kwalita-
tief hoge opleiding aanbieden met loopbaanwaarde.
Vanaf het moment dat het project van start ging, heeft
het veld een grote belangstelling aan de dag gelegd. Het
projectteam wordt veelvuldig benaderd door belangstel-
lenden en meerdere instellingen hebben de reeds geplande
EVV-scholing uitgesteld om de branche-erkende oplei-
ding EVV te kunnen aanbieden aan de medewerkers. De
conclusie is dan ook gerechtvaardigdMevr. J. Pannekoek,
CNV Publieke Zaak, Mevr. M. Meere, ABVA KABO
FNV Dhr. J. van der Spek, Arcares Mevr. A. Cremers,
Nu 91 dat de branche-erkende opleiding EVV in de prak-
tijk goed wordt benut en in een behoefte voorziet.
‘Bij Florence waren we al gestart met de zoge-
naamde huisopleiding EVV. Daar zagen we toch
wat haken en ogen aan. EVV werd per instelling en
per opleiding verschillend ingevuld, waardoor er
geen eenduidigheid was over de inhoud van de
functie. De branche-erkende opleiding EVV biedt
deze duidelijkheid wel. Er zijn duidelijke eisen en
bevoegdheden vastgesteld op basis van de beroeps-
praktijk. Kortom, het is duidelijk wat men van de
EVV kan en mag verwachten, waar mijn taak als
manager begint en wat het verschil is met een ver-
zorgende. De EVV is als het ware een spin in het
web en aanspreekpunt voor collega’s. De branche-
erkende opleiding tot EVV biedt mij een handvat
voor selectie van EVV-kandidaten. Je weet nu
welke competenties je in huis haalt.’
Anja van der Pouw,
afdelingsmanager bij Florence, Somatische afdeling
en Revalidanten
Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28 27
13
Informatie
1. www.evv-opleiding.nl
2. Inhoudelijke informatie project EVV: Jose Loof, pro-
jectleider: [email protected] o.v.v. EVV
3. Informatie Commissie Branche Erkende Opleidingen
Verpleegen Verzorgingshuizen Secretariaat SOV&V,
tel. (030) 273 97 62
Referenties
Den Boer, P.; Eggert, J., Carriere in de ouderenzorg. Doorstroom-mogelijkheden voor verzorgenden en verpleegkundigen in deouderenzorg, (2002).
Den Boer, P.; Eggert, J., Lerend doorgroeien in het werk. Branche-erkende opleiding Eerst Verantwoordelijk Verzorgende opkomst. Ouderenzorg, (2003), 05, pp.16-18.
Gaalen,I.; Geertsma, A.; van Bergen, N., Profiel Eerst Verant-woordelijk Verzorgende. Utrecht, het Sociaal Overleg Ver-pleegen Verzorgingshuizen (SOV&V) i.s.m het SectorfondsZorg, (2003).
28 Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28
13