Þróun og staða nytjastofna við norðurland...sjávarútvegur stundaður við norðurland...
TRANSCRIPT
-
Þróun og staða nytjastofna við Norðurland
Sjávarútvegur á NorðurlandiHáskólinn á Akureyri 15. apríl 2016.
Hreiðar Þór ValtýssonFiskifræðingur
Lektor og brautarstjóri sjávarútvegsfræðibrautar HA
-
Hafið við Norðurland 2Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
HVAÐ ER SVONA MERKILEGT VIÐ ÞAÐ?
-
Hafið við Norðurland 2Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
HVAÐ ER SVONA MERKILEGT VIÐ ÞAÐ?
Fisk
-au
ðu
gt
• Stærstu fiskimið heimsins í kaldtempruðum sjó – þar sem kalt og hlýtt mætast
-
Hafið við Norðurland 2Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
HVAÐ ER SVONA MERKILEGT VIÐ ÞAÐ?
Fisk
-au
ðu
gt
• Stærstu fiskimið heimsins í kaldtempruðum sjó – þar sem kalt og hlýtt mætast
• Norðurland er við jaðar þessa svæðis
-
Norðurland
Hafið við Norðurland 5Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Helstu stofnar
Botn Uppsjávar
Norrænir
Suðrænir
-
Sjávarútvegur stundaður við Norðurland (þorskur, hákarl, hrognkelsi
o.fl.) en meginverstöðvar við Suður- og Vesturland. Norðlenskir sjómenn
fara þangað reglulega á vertíð. Oft fiskleysi fyrir norðurlandi þegar kalt
var í ári, miklar sveiflur. Megnið af aflanum notað til heimabrúks.
Erlendar skútur þó oft að veiðum við Norðurland að sumri
Útgerð við Norðurlandi 6Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 20166
2000
1900
1800
1700
1600
1500
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
Tímaritið Ægir og Jón Þ. Þór (2003). Sjósókn og sjávarfang - Saga sjávarútvegs á Íslandi
-
Sjávarútvegur stundaður við Norðurland (þorskur, hákarl, hrognkelsi
o.fl.) en meginverstöðvar við Suður- og Vesturland. Norðlenskir sjómenn
fara þangað reglulega á vertíð. Oft fiskleysi fyrir norðurlandi þegar kalt
var í ári, miklar sveiflur. Megnið af aflanum notað til heimabrúks.
Erlendar skútur þó oft að veiðum við Norðurland að sumri
Útgerð við Norðurlandi 6Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 20167
2000
1900
1800
1700
1600
1500
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
Tímaritið Ægir og Jón Þ. Þór (2003). Sjósókn og sjávarfang - Saga sjávarútvegs á Íslandi
← Þilskip, hákarlaútvegur eykst verulega við Norðurland (1850). Norðlendingar
fara að verka í salt, þorskveiðar aukast (1870)
-
Sjávarútvegur stundaður við Norðurland (þorskur, hákarl, hrognkelsi
o.fl.) en meginverstöðvar við Suður- og Vesturland. Norðlenskir sjómenn
fara þangað reglulega á vertíð. Oft fiskleysi fyrir norðurlandi þegar kalt
var í ári, miklar sveiflur. Megnið af aflanum notað til heimabrúks.
Erlendar skútur þó oft að veiðum við Norðurland að sumri
Útgerð við Norðurlandi 6Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 20168
2000
1900
1800
1700
1600
1500
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
Tímaritið Ægir og Jón Þ. Þór (2003). Sjósókn og sjávarfang - Saga sjávarútvegs á Íslandi
← Síldveiðar hefjast (1880), vélbátar (1905), akureyrskur togari við Noreg (1914)
← Þilskip, hákarlaútvegur eykst verulega við Norðurland (1850). Norðlendingar
fara að verka í salt, þorskveiðar aukast (1870)
-
Sjávarútvegur stundaður við Norðurland (þorskur, hákarl, hrognkelsi
o.fl.) en meginverstöðvar við Suður- og Vesturland. Norðlenskir sjómenn
fara þangað reglulega á vertíð. Oft fiskleysi fyrir norðurlandi þegar kalt
var í ári, miklar sveiflur. Megnið af aflanum notað til heimabrúks.
Erlendar skútur þó oft að veiðum við Norðurland að sumri
Útgerð við Norðurlandi 6Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 20169
2000
1900
1800
1700
1600
1500
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
Tímaritið Ægir og Jón Þ. Þór (2003). Sjósókn og sjávarfang - Saga sjávarútvegs á Íslandi
← Síldveiðar hefjast (1880), vélbátar (1905), akureyrskur togari við Noreg (1914)
← Þilskip, hákarlaútvegur eykst verulega við Norðurland (1850). Norðlendingar
fara að verka í salt, þorskveiðar aukast (1870)
← Frysting, síðutogarar, tilraunaveiðar á grálúðu
-
← Úthafsrækja, loðna tekur við af síld, skuttogarar
Sjávarútvegur stundaður við Norðurland (þorskur, hákarl, hrognkelsi
o.fl.) en meginverstöðvar við Suður- og Vesturland. Norðlenskir sjómenn
fara þangað reglulega á vertíð. Oft fiskleysi fyrir norðurlandi þegar kalt
var í ári, miklar sveiflur. Megnið af aflanum notað til heimabrúks.
Erlendar skútur þó oft að veiðum við Norðurland að sumri
Útgerð við Norðurlandi 6Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 201610
2000
1900
1800
1700
1600
1500
1400
1300
1200
1100
1000
900
800
Tímaritið Ægir og Jón Þ. Þór (2003). Sjósókn og sjávarfang - Saga sjávarútvegs á Íslandi
← Síldveiðar hefjast (1880), vélbátar (1905), akureyrskur togari við Noreg (1914)
← Þilskip, hákarlaútvegur eykst verulega við Norðurland (1850). Norðlendingar
fara að verka í salt, þorskveiðar aukast (1870)
← Frysting, síðutogarar, tilraunaveiðar á grálúðu
← Hlýnun og afleiðingar hennar
-
Núverandi staða 11Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Sjórinn er að hlýna - Fiskistofnar á norðurleið
• Óvenjulegar nýjar tegundum við Norðurland• Stóra sænál, sexstrendingur, spærlingur, kolmunni, vogmær ofl
-
Núverandi staða 11Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Sjórinn er að hlýna - Fiskistofnar á norðurleið
• Óvenjulegar nýjar tegundum við Norðurland• Stóra sænál, sexstrendingur, spærlingur, kolmunni, vogmær ofl
• Útbreiðslusvæði nytjategunda færast norðar• Þorskur, ýsa, skötuselur, makríll, síld o.fl.
-
Núverandi staða 11Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Sjórinn er að hlýna - Fiskistofnar á norðurleið
• Óvenjulegar nýjar tegundum við Norðurland• Stóra sænál, sexstrendingur, spærlingur, kolmunni, vogmær ofl
• Kaldsjávarstofnum hefur almennt hrakað• Rækja, grálúða, hörpudiskur, loðna
• Samkeppni, afrán, fæða, sjúkdómar, ofveiði ?
• Útbreiðslusvæði nytjategunda færast norðar• Þorskur, ýsa, skötuselur, makríll, síld o.fl.
Sjávarhiti getur haft áhrif á þetta
-
Hafið við Norðurland 14Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
?
?
Hafrannsóknastofnun
-
Framtíðin ?? 15Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Spár um áhrif hlýnunar
á heildarafla
+
÷
-
Framtíðin ?? 15Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Spár um áhrif hlýnunar
á heildarafla
+
÷
-
Framtíðin ? 17Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Vestur Suður Hornafj. Austur Norður HITI
Fyrir Engin loðnuleysistímabil
1924 Já Já Já Já 2,9
1926 Nokkuð Lítið Mikið Mikið Nokkuð 3,3
1928 Mikið Mikið Lítið 3,4
1930 Engin Mikið Mikið 4,1
1932 Nokkur Já Nokkur 4,6
1934 Engin Engin Lítil Mikið 3,8
1936 Mikið Mikið Mikið Mikið Mikið 5,1
Hvað segir sagan – hlýindi frá 1925 til 1965Loðnuhrygning eftir landsvæðum Bjarni Sæmundsson 1937, Andvari 62
-
Framtíðin ? 17Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Vestur Suður Hornafj. Austur Norður HITI
Fyrir Engin loðnuleysistímabil
1924 Já Já Já Já 2,9
1926 Nokkuð Lítið Mikið Mikið Nokkuð 3,3
1928 Mikið Mikið Lítið 3,4
1930 Engin Mikið Mikið 4,1
1932 Nokkur Já Nokkur 4,6
1934 Engin Engin Lítil Mikið 3,8
1936 Mikið Mikið Mikið Mikið Mikið 5,1
Hvað segir sagan – hlýindi frá 1925 til 1965Loðnuhrygning eftir landsvæðum Bjarni Sæmundsson 1937, Andvari 62
-
Framtíðin ? 17Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Vestur Suður Hornafj. Austur Norður HITI
Fyrir Engin loðnuleysistímabil
1924 Já Já Já Já 2,9
1926 Nokkuð Lítið Mikið Mikið Nokkuð 3,3
1928 Mikið Mikið Lítið 3,4
1930 Engin Mikið Mikið 4,1
1932 Nokkur Já Nokkur 4,6
1934 Engin Engin Lítil Mikið 3,8
1936 Mikið Mikið Mikið Mikið Mikið 5,1
Hvað segir sagan – hlýindi frá 1925 til 1965Loðnuhrygning eftir landsvæðum Bjarni Sæmundsson 1937, Andvari 62
Hvað með aðrar tegundir?
1928 - síðustu árin virðist þorskurinn halda sér norðar með landinu en áður
(Bjarni Sæmundsson 1929)
1929 - Makríll við Norðurland (Árni Friðriksson 1944)
-
Framtíðin ? 17Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Vestur Suður Hornafj. Austur Norður HITI
Fyrir Engin loðnuleysistímabil
1924 Já Já Já Já 2,9
1926 Nokkuð Lítið Mikið Mikið Nokkuð 3,3
1928 Mikið Mikið Lítið 3,4
1930 Engin Mikið Mikið 4,1
1932 Nokkur Já Nokkur 4,6
1934 Engin Engin Lítil Mikið 3,8
1936 Mikið Mikið Mikið Mikið Mikið 5,1
Hvað segir sagan – hlýindi frá 1925 til 1965Loðnuhrygning eftir landsvæðum Bjarni Sæmundsson 1937, Andvari 62
Hvað með aðrar tegundir?
1928 - síðustu árin virðist þorskurinn halda sér norðar með landinu en áður
(Bjarni Sæmundsson 1929)
1929 - Makríll við Norðurland (Árni Friðriksson 1944)
1945 - Túnfiskur og ungur Vopnfirðingur
-
Framtíðin ?? 21Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Yfir skautið ?
• Kyrrahafstegundir sem fundist hafa í Atlantshafi– Af manna völdum
– Vegna hlýnunar
– Tjón eða tækifæri
Bleiklax
-
Framtíðin ?? 21Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Yfir skautið ?
• Kyrrahafstegundir sem fundist hafa í Atlantshafi– Af manna völdum
– Vegna hlýnunar
– Tjón eða tækifæri
Snjókrabbi
Kóngakrabbi
Kyrrahafsþorskur
Kyrrahafssíld
Alaskaufsi
Bleiklax
-
Ágrip
• Hafið norðan Íslands auðugt en sveiflukennt
• Hafið er að hlýna – ætti að koma Norðurlandi vel
• Hugsanlega nýjar tegundir
endir 23Hreiðar Þór Valtýsson Sjávarútvegur á Norðurlandi Apríl 2016
Takk fyrir