RURALNA GEOGRAFIJA

Ruralna geografija - definicijaRuralna geografija je sintetska disciplina koja integracijom rezultata vlastitih analitikih studija s rezultatima korelativnih prirodnih i drutvenih nauka prouava i objanjava geoprostornu stvarnost ruralnih prostora.

Objekt istraivanja ruralne geografije je ruralni prostor, tj. cjelokupni geoprostorni kompleks izvangradskih naselja s prostorno-funkcionalnog i geoekolokog aspekta.

Metodologija ruralne geografijeRuralna geografija temelji se na istraivanju suprotnosti izmeu svojih osnovnih modela centar-periferija i odrivog razvoja.Istraivanja koriste ve opeprihvaene geografske metode rada koje se moraju zasnivati na analizi izvornih podatakaizvorni podaci pronalaze se na katastarskim kartama i elaboratima, gruntovnicama, statistikim podacima, arhivskoj grai, zranim snimcima, arheolokim nalazima, toponimima i patronimima te izvorima geografske dokumentacijevelik dio podataka treba prikupiti anketiranjem i kartiranjemgeograf pored izvornih podataka treba koristiti i literaturu i spoznaje srodnih disciplina.

Pristupi istraivanjaPristupi istraivanja ruralne geografije izvedeni su iz primjene case studies:geoekoloki pristup istraivanja naglaavaju vanost fiziko-geografskih elemenataekonomsko-geografski pristup istraivanja naglaavaju vanost ekonomsko-geografskih elemenatasocijalno-geografski pristup istraivanja poivaju na analizi socijalnogeografskih elemenata odreenog prostorakompleksna istraivanja

Ciljevi istraivanjaRuralno-geografska istraivanja provode se za potrebeprakse odreenih segmenata geografije kao to su prostornoplaniranje i regionalni razvoj .

Istraivanja se takoer vre za potrebe moderne regionalnesinteze kao to su regionalni razvoj i geoprostorna sinteza.

Ruralno-geografska istraivanja tee uoavanju drutvenihprocesa koji e postupno dovesti do promjene postojeedrutveno-ekonomske strukture te socijalne struktureodreenog prostora u cijelom drutveno-ekonomskom sistemu.

Ruralna naselja Naselje ima pet bitnih elemenata koje ga pojmovno odreuju kao ruralno naselje:1.Veina stanovnitva se potpuno ili djelomino bavi poljoprivredom2.Ima malu gustinu naseljenosti (max 40 st./km)3.Slabo je komunalno opremljeno4.Dvorita uz stanove imaju i privrednu funkciju (tale za stoku, skladita za hranu i za poljop.maine i sl)5.Vanjske funkcije veine ruralnih naselja su slabo razvijene, pa su ona u tom pogledu slina.

Vani pojmovi Seoska teritorija (atar) je prostor koji pripada jednom selu i odreuje ga kao integralnu zajedenicu, ima jasno definisane granice koja ga odvajaju od drugog sela ili grada, i koji selo koristi u svojim aktivnostima.Seosko naselje je naseobinska cjelina koja obuhvata stambene, (poljo)privredne i uslune objekte, kuita, saobraajnice i druge sadraje, ima svoje ime, stanovnitvo, specifinosti i karakteristian identitet.Dvorite (okunica) je element prostorno-funkcionalnog sistema sela unutar koga se ostvarju razliite funkcije (stanovanje, stajsko stoarstvo, smjetanje poljop.maina i sl.)Ognjite je mjesto okupljanja porodice, olienje topline i sigurnosti doma, integrativno jezgro i simbol zajednice.

Topografski smjetaj sela S obzirom na uticaj reljefa na topografski smjetaj izdvajaju se etiri vrste topografskog smjetaja sela:

1.Sela na morfolokim granicama2.Sela na terasama i plavinama3.Sela na morenama i drugim glacijalnim oblicima4.Sela u krkim depresijama

Fizionomija sela 1.Kompaktna sela kue su locirane blizu jedna druge, ulice su veoma uske i uglavnom u sreditu postoji jedan znaajniji objekat. 2.Polukompaktna sela pored glavnog naselja postoji jedno ili vie satelitskih naselja povezanih putem. Imaju slabo razvijene saobraajnice i uglavnom jedno od njih je povezano sa drugim naseljem u kojem ive stanovnici slabijeg imovnog stanja.3.Poludisperzna sela Karkteristina su za planinske prostore, prostore sa brojnim rijenim tokovima i umske prostore. Sela su prostrana, a transformacije sela su oteane.4.Disperzna sela Kue su udaljene jedna od druge, imaju manje stanovnika i manje funkcija, zauzimaju vee prostore.

-

Kompaktna i polukompaktna

Disperzna i poludisperzna

Genetska tipologija sela

Spontano nastala selaSela nastala intervencijom u konkretnim historijskim uslovima i sa konkretnim razlogomSela osnovana direktnim angaovanjem i planiranjem vlasti

Demogeografska tipologija

Najmanja sela (do 500 stanovnika) - patuljasta do 100, mala od 101-500Srednja sela (501-1500 stanovnika)Velika sela (preko 1500 stanovnika) - vea (od 1501-2500) - najvea (vie od 2500 stanovnika)

Funkcionalna tipologija

Primarna sela dominiraju primarne djelatnosti (specijalizovana sela i mjeovita sela).Sela sa seoskim centrom (objedinjuju nekoliko primarnih sela i centar su mjesne zajednice.Centri zajednice sela integriu nekoliko sela sa seoskim centrom i vei broj primarnih sela, a opremljenija su objektima.

Katastarska struktura zemljita u seoskim atarima (K.O.)Oranice (njive) - O, PO, PRBae (vrtovi) O, PO, PRVonjaci O, PO, PRVinogradi O, PO, PRLivade O, PO, PRPanjaci PO, PRTrstici, movare, bare - PO, PRume PRNeplodno zemljite -N

Ruralno stanovnitvo po zemljamaIndija 800 miliona stanovnikaKina 790Indonezija 110Banglade 109Pakistan 102Nigerija 68Bosna i Hercegovina 1,7

AfrikaBurundi 89% stanovnitvaUganda 86%Etiopija 83%Ruanda 81%Malavi 80%

Azijari Lanka 86% stanovnitvaNepal 82%Kamboda 80%Afganistan 77% stanovnitvaBanglade 72%

EvropaLihtentajn 85% stanovnitvaMoldavija 52%Bosna i Hercegovina 48%Albanija 48%Slovenija 48%

Amerika Trinidad i Tobago 86% stanovnitvaAntigva i Barbuda 70%Gvajana 70%St.Lucia 70%Grenada 61%

Okeanija Papua Nova Gvineja 87%Solomonska Ostrva 81%Samoa 80%Mikronezija 77%Vanuatu 74%

*****