HAZIRLADI:RÜSTƏMOVA NAİLƏ

ƏHMƏDLİ ƏSALƏ

Mövzu:İnternetdə uşaqların

təhlükəsizliyi

Texnologiya və yeniliklər insan həyatında sürətlə daha böyük yer tutmağa başlayıb, yeni həyat stilinə çevrilib. Bu yenilikləri izləməkdə uşaqlar artıq böyüklərdən də

irəlidədirlər.Alimlərin apardıqları araşdırmalara görə, insanların həyatında mühüm yer tutmağa başlayan Facebook,

Twitter kimi sosial şəbəkələrdən uşaqların istifadəsi isə onları təhlükələrlə üz-üzə qoyur. İnternetdə uşaqların

təhlükəsizliyi ilə bağlı mövcud problemlər və ölkəmizdə onların həlli yolları ilə əlaqədar hansı addımların atılması

vacibdir?

İnternetdə uşaqlarıntəhlükəsizliyi

Sosial şəbəkələr(qalereya)

“Facebook”un uşaqlar üçün təhlükəsi

Azərbaycan İnternet Forumunun prezidenti (AİF) Osman Gündüzün sözlərinə görə, Facebook özü bu məsələlərdə ciddidir. Yəni formal olaraq onların qaydaları var və istifadə qaydalarına görə, üzv olmadan öncə, bu qaydalara əməl edilməlidir. Orada bir qayda məhz bundan ibarətdir ki, 13 yaşdan aşağı olanlar üzv ola bilməzlər. Ancaq təbii ki, üzv olmaq istəyən uşaqlar orada yaşlarını yuxarı göstərirlər. Digər tərəfdən, uşaqların yalnız sosial şəbəkələrdə yox, ümumiyyətlə, internetdə təhlükəsizliyinin gündəmdə olan bir məsələ olduğunu deyən AİF rəhbəri, beynəlxalq aləmdə, inkişaf etmiş ölkələrdə bu məsələyə baxışın müxtəlif olduğunu deyir

İnternetdə uşaqların ələyhinə yönələn, psixoloji təsir edən informasiyaların qarşısını almaq, onların

tərbiyəsinə təsir edən informasiyalardan qorumaq və s. tədbirlər də var. "Belə ki, təhsil sistemində gözəl bir

informasiya, təhlükəsizlik sistemi qurulub. Yəni internet, təhsil sistemində, müəssisələrdə filtrasiya-

süzgəcdən keçirilib verilir. Həmin informasiya sistemində zərərli informasiyalar, ekstremizm,

terrorçuluğa çağırış və başqa bu kimi mövzular avtomatik olaraq süzgəcdən keçirilib təhsil

müəssisələrinə verilir.

İnternetdə uşaqları gözləyən təhlükələr

Biz bütün istifadəçiləri internetlə faydalı və təhlükəsiz yaşamağa təmin etmək üçün çalışırıq. Bu xüsusilə vacibdir - uşaq və yeniyetmələri internet istifadə təhlükəsizlik bacarıqlarını öyrətmək.Bu problemləri həll etmək üçün:1.Valideynləri internet alətlərlə təmin etmək lazımdır.2.Hər bir internet istifadəçisini təhlükə haqqında xəbərdar etmək lazımdır.3.Uşaqların internetdə təhlükəsinə dövlət cavabdehdir.

“GOOGLE” adından

Vaxtının böyük hissəsini sosial şəbəkələrə və kompüter oyunlarına sərf edən uşaq və yeniyetmələrin özünə

qapalı, özünə inam hissi az, sosial əlaqələri və ünsiyyət qurma imkanları zəif, utancaq və küsəyən olduqları

təsbit olunub. Belə ki, asılılq nəticəsində virtual aləmdən uzaqlaşmaq istəməyən uşaq kompüterdən asılı fərdə çevrilir. Beləliklə, həmyaşıdlarından, ailəsindən, sosial

mühitdən uzaqlaşan yeniyetmə-uşaq yalnızlaşır və sosiallaşması, bir başqa ifadə ilə cəmiyyətə

uyğunlaşması getdikcə çətinləşir.

Uşaqlar kompüterdən asılı fərdə çevriliblər.

Eyni zamanda düzgün ailə mühiti də əsas şərtdir. Bunun üçün də

valideynlər övladları ilə daha çox vaxt keçirməli və açıq havada oyun

oynamaları üçün onlara şərait yaratmalıdırlar. Bu işdə əlaqədar qurumlarda bilavasitə tədbirlər

həyata keçirməlidirlər.

Yaxşı olar ki, valideynlər övladlarının internetdə keçirilən

müddətini əvvəlcədən öz aralarında razılaşdırsınlar.

UŞAQLARIN İNTERNETDƏ DAXİL OLDUĞU SOSİAL ŞƏBƏKƏLƏR

Facebook Twitter

SkypeGmail

2008-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində Təhsil Nazirliyinin Təhsil Sisteminin İnformasiyalaşdırılması İdarəsi nəzdindəMəlumat və Resurs Mərkəzi yaradılmışdır. Məlumat və Resurs Mərkəzi Azərbaycan Təhsil Şəbəkəsinə və İnternetə “giriş və çıxış nöqtəsi” olmaqla yanaşı, həmçinin təhsilə aid informasiya resurslarının toplandığı yerdir. Mərkəzdə xüsusi təhlükəsizlik qəfəsi qurulmuş, bütün avadanlıqların 24 saat və rezervli çalışması üçün hər cür texniki imkan yaradılmışdır. Eyni zamanda bu avadanlıqlar vasitəsilə xüsusi filtrasiya sistemi məktəblərə verilən İnternetin zərərli informasiyalardan təmizlənməsi kimi mühüm vəzifəni həyata keçirir.

TƏHSİL SİSTEMİNDƏ İKT İNFRASTRUKTURUNUN İNKİŞAFI

Təhsil nazirliyi, Microsoft Azərbaycan və Azərbaycan İnternet Forumunun birgə dəstəyi ilə “”Uşaqların İnternetdə təhlükəsizliyi” layihəsi çərçivəsində:

- İnternetdə təhlükəsizlik qaydaları;- İnternetdə təhlükəsiz davranışa dair

uşaqlar üçün yaddaş;- İnternetdə uşaqların təhlükəsizliyinin

idarə olunmasında valideynlər üçün yaddaş;

- İnternetdə davranış qaydaları hazırlanmışdır;

2012-ci ildən Azərbaycanın internet-servis-provayderi "Sazz“, AzEduNet (Azerbaijan Educational Network) təhsil şəbəkəsi ilə birgə "Məktəblilər üçün təhlükəsiz internet" layihəsinin həyata keçirilməsinə başlanmişdır.Layihə uşaqları virtual mühitdəki arzu olunmaz kontentdən (pornosaytlardan, zorakılığı, ekstremizmi, qumar oyunlarını və başqalarını təbliğ edən ədəbsiz leksikanı özündə saxlayan resurslardan) müdafiə edən internet xidmətlərinin göstərilməsini nəzərdə tutur.

 "MƏKTƏBLİLƏR ÜÇÜN TƏHLÜKƏSİZ İNTERNET"

LAYIHƏSİ

ŞƏKİLLƏR

İnternet

İnternet uşaqlara oyunlar, filmlər və musiqi, yeni biliklər əldə etmək və öz qabiliyyətini inkişaf etdirmək imkanları verir. Lakin bu imkanlar bir sıra mürəkkəb çətinliklərlə də müşaiyət olunur. Uşaqlar Internetdən istifadə edərkən həm uşaqların şəxsi təhlükəsizliyinə, həm də kompyuterin təhlükəsizliyinə yönəlmiş aşağıdakı təhlükələr mümkündür:

İUT(İnternetdə uşaqların təhlükəsizliyi)

1.Cinayətkarların hədəfi2. Zərərli informasiya3. Zərərli proqramlar4. İnternet-asılılıq və s.

Sizin fikrinizcə uşaqlarıinternet təhlükələrdən

necə qorumaqolar?

Diqqətinizə görə təşəkkür edirik!