rvii .hawaii ttfilomua...aole loa o pai ia kekabi olelo hoolaba, kanikau a 3iole inoa paba ke ole e...
TRANSCRIPT
wmiwaHMMi, "hhiiwjubjmi"" A' iWitB' " !
'rVii.
wli" tH
?' .HAWAII -- PUKA-LA- TTfiLOMUAtiktUj
n rV1
- Kk ""a, IMZaui fee fcIE3a, o fee, Aina' I 3sa IF'orLO- -W-Z-
BUKE I. HONOLULU, FEBERUARI 26, 1S94. HELU IS.
m
?
u&
3
'j
- "
"SC
.&
w
VJ
wi
-",S
- T-- .jeii"r.jjj v IHWHJ
l
KA XOPEPA PTjKA-L- A
HWTIII JIOIiOJuIU
Jloopnka man ia mai ka Poakahia ka Poalima, o kela me keiaMabiua o ka Hui Hoolaba jSu-.pe- pa
Hawaii Eolomua.
SST Uku Pepa, be Kanalima'koneta o ka Mabina. 2?o ke kope-- bookabi be 5 keneta.
'E loaa no ka popa mai keena akua ma ka lima o na Luna.
Aole be pepa e boounaia mai keKeena aku no na knaaina, aiawale no a uku inua mai.
E boouna mai i na ATea Hon,na Knmumauao, Olelo Hoolabana Kanikau a mo na Mole Inoaia
THOMAS P. SPENCER,
ka Lunabooponopono o ka Pepa.
Aole loa o pai ia kekabi OleloHoolaba, Kanikau a 3Iole Inoapaba ke ole e bookaa inua ia kauku. Aole no boi e boouna iakekabi nupepa ma ka owili paka-b- i,
aia wale no a bookaa e ia kanku mamua.
S3T 0 na Kanoba jSupepa amo na Hookaa Da!a ana, e loaaaku no na Bila Hookaa mai koKeena pololei aku a i na Luna, ai ole e boouna pololei ia akupaba i na poe lawe pepa, ma kahoouna mua ana mai l ke ola o kaISupopa ia
ABRAHAM FERXAXDEZ,ka Luna Xni o ka Pepa.
Olelo Haliea!
Owau o ka mea uona ka inoa--malalo ibo nei, ke kahea nei an ika poe a pan o raakeuuko ana ehookomo mai i ka lakou manwahi buuabuna iloko o
ka "Hui Hookuonoono
Lahuj Hawaii,"
Ua makaukau au e lawe mai i kabuina mai ka HOOKAHI DALAaku A PI1 AKU 1LUXA, no kapono a me ka potn.iikai o ua
-- kanaka Hawaii wale no. E loau--no au ma ke Keena o ki uupepa
HAWAII HOLOMUA
Alauui Moi, mai ka boni 9 A. aL.a biki i ka bora 4. P. Al.
g" E oluolu e boomanao maii ka uku o ka Bukc IfoomanaojroaJui, be 25 KENETA no kaJBUKE bookabi.
ABRAHAM FERNANDEZ, Kahu
'INo ka HuiJ Hookuonoono LabuiHawaii. jun Id-- it
INXoolelo JELoonaieuePunwai no
A I OLE IA, KA
Opio KamaaAniani.
Ka Moolelo Kaili Puuwai o
Helene maloko o ke AnainaHulahula.
Ka Manu Nunu hooko kauoha
mai ka He-Kupap- au mai o
kona makuahine.
0 kela mau olelo pane a kekeikialii imua o kona makua-kan- e
Moi, aole loa oia e mare i
kekahi wahine ke ole e aloha i
kona helehelena a me konainoa, oia ka kona makuakane i
pane hou mai ai"Ua makemake au ia oe e
kuu keiki no kekahi pomaikaipili lahui, e mare oe i ka wa-
hine. Ma ke koi a ko'u noho-ali- i,
ke ae nei au ma ka hooko-
mo koke ia oe iloko o ke apo o
ka nohona maemae a me ka no-ho- na
maluhia, a i ole e kau iakekahi kiko eleele maluna o kanohoalii a'u i noho loihi ai meka manao ohohia a lokahi o kalahuikanaka. E ae mai ia'u e
ka'u keiki hookahi, i ke kumu-han-a
ole-wal-e a na Pe-Ga- na ia
Amerika no ka mare wahine, ae hoopau ia na manao auwanae like me ke ano mau o na ka-
naka opio mai TVaialua mai, kaupepe o ka ihu o ke kaula ilihoohei bipi o ke alualu wahinee hemo ai ka huelo, oia ka oi-ha- na
maa mau e haulehia ai kekani-a-- i a me ke kani-pu- u a e
pau pu ai me ka inoa maemaeo na keiki opio iloko o ko kekanaka manawa e ola ana makeia ao."
"Ua ae au e mare i ka wa-
hine, aka, i ka wahine nae a'uu aloha ai e like me ka'u i ho-ik-e
mua alcu nei ia oe e kuumakua," wahi hou a ke keiki-
alii i pane aku ai me ka papa-lu- a
i kana kamailio i hai muaaku ai.
"Alaila," wahi hou a ka ma-
kuakane i pane mai ai. "E haimai ia'u me na huaolelo moa-ka- ka
o ka oiaio. E hoole anaauei oe i ka'u kauoha no kahoomare ana i ka wahine no ka
! pomaikai lahui o ko'u noho- -
aliis"
"Ae me ka oiaio. E hooleana au i ka mare i kekahi wa-
hine, ke ole au e aloha muaiaia mai ko'u puuwai ae," wahia ke keikialii me ka nana ponoana aku i na maka o ka makua-
kane, a e hulili pono mai anakona mau onohi ma keia palehooko kauoha i kona makema-
ke.Ua hoomaha like iho la laua
me ka pane leo ole no kekahimau minute, me he mea la, e
hoonohonoho pono ana konamakuakane no kekahi manaonui ana e kamailio mai ai, a i
ke kuu pono ana iho o kona ma-
nao pihoihoi no keia pale kau-
oha, ua pane hou mai la kaMoi i keia mau olelo hoopaa i
kana keiki:"Ma o na Lani la, aole loa
au e onou ia oe e kuu keiki makeia mua aku no ka mare i ke-
kahi wahine, aka, ua makema-
ke nui au mamua ae o ko'umake ana, e ike i kau Avahine
no ka hanohano o ko'u noho-
alii ina i hooko mai nei oe i
kuu manao. E ka'u keiki hoo-
kahi wale iho no," wahi hou aka makuakane e hoomau nei i
kana kamailio ana. "E kauohaana au i ka Puuku o ke aloalii
no ka hoomakaukau i kekahiahaaina nui ma ko'u inoa, a e
hoolaha pili lahui akea ia hoimaloko nei o ke aupuni, aiamaloko o ia anaina ahaaina ehooholo ai oe e ke keikialii aHooilina Moi o ko'u nohoalii, i
ka wahine au e aloha ai no kamare hanohano e loaa ai kekahipomaikai lahui o ke keiki maiko olua puhaka mai. E aemai ana anei oe i keia kumuha-hau- a
hoohui aina a'u no kawaiho aku iloko d ka AhaoleloLahui me Senate o Amerika,aole loa hoi oe e pono e hele i
kahi o na wahine Kepani o
Kapuukolo e honehone ai mekou Kekake pepeiao o ka luhe-luhe- ?"
"Ae, me kuu uaau a paumaloko o ia anaina e kuu ma-
kua, e haawi no au i ka'u olelohooholo i ka wahine a'u e alohaai e like me ka'u hoohiki paa o
ka manao kupaa e ku neii keiamanawa," wahi a ke keikialii i
pane aku ai me ke kakauinoaana maluna o kekahi palapalaaelike me kona makuakane, emare no oia me kekahi kaika-mahi-ne
opio o ka pou-ih- u oke kilakila.
Aole i
Marc -- 13- Maiiawa
Wahine Kane Lehulehu
.A-ol-e i Oldia ma ke
Ivan aw ad.
0 keia malalo iho ka moolelokupanaha o kekahi wahine i
mare i ke kane no ka 13 ma-
nawa, a aole i hookaawale ia
oia uia ke oki ana e like me kekanawai o ka aina, mamuli o
na popilikia i halawai mai mekana mau kane no ka make, aua mare mau aku oia i na ma-
nawa a pau e make ai o kanapoe kane, a hiki i kona makeluahine ana i ke 5G o konamau makahiki ma Sekotia.Penei kona moolelo o ke ku-
panaha.Ua hanauia oia ma kahi
kauhale o Banale, mokuaina o
Lanakasia, Enelani, i ka maka-
hiki 1796, he kaikamahine nui
nepunepu o ke ola kino maikai,a ua kapa aku na makua i konainoa o ka punahele Dorote.
0 kona makuakane, he ka-
naka akamai oia i ke kalai po-ha- ku
hookala-pah- i, a o konainoa o Keoni Li. Mamuli o
ka noho kuaaina loa o keiaohana mai ke kulanakauhaleponoi aku o ka lehulehu, aole i
hoouna keia makuakane i kanakaikamahine hookahi e hele i
ke kula no ka hoonaauao anaiaia, a nolaila, ua naaupo loa o
Dorote, aole e hiki ke kakau-lim- a,
a oki loa aku hoi i kaheluhelu manao ana a me nanupepa.
1 ka 10 o kona mau maka-
hiki, ua hoouna kona makua-
kane iaia e hele i ka hana limama ka mahinaai, a i ka 15 o namakahiki, ua mare oia i kekane imua o ke kahunapulehoomana kulanakauhale,' mekekahi keiki opio wale no o 16
makahiki, o Keoni Petero konainoa. 0 keia kana kane helu 1.
He mau la htlu waie no kolaua noho pu ana he kane a hewahine iloko o ka piri-nihoni- ho
o ka mare rearea roa, ua kepaaku la o Keoni Petero no kapualikoa kulanakauhale, a urnke kahua kaua hahana i hoo-uka- ia
o Talavera i ka 1812, uahaule pio aku la oia no kamake, me ka waiho ana iho ikana wahine Dorote ma keiaaoao o ka honua me ke kau-ma- ha
luuluu i ke kane o kawa niho ole o ke ana o keiakino.
1
rn -
&..o1
t:.
!."
?H7
mmm&LJ5a
$3
-- :
&
3?
if
r-m- i-
M"iM
m
'4.
?A"fe
f
r J Jz. ,j J
-i- WlIlM lift fll,. .mi,mm tmm.mMmmi
i.i&tfi
J?-Jt'--
Mi
""Sp
,:f.
sAaUMtAI
'.- - . -
&.!"v&.?"3
yrii&, ,
--S
JSStf
V ,?.'2
4
?- -
'I
IHi'
;.?
Jl.
'&&'L $,
3 AIT.i- t '
yj-
-",'
V
Ma
'3
A
&W
v.'l
fe'
&
J
ail
."i
X
r
3y!?
J KO MAKOU POE HELUHELU
Mamuli o ka loia pinepine maio na olelo hoahewa mai ko makoumau poe lawo nupepa mai, e Diliana i ka lawe pololei ole o kekahipoe lutm i na nupepa, ke kau leoaku net makou i ko lakou lokomai-ka- i
e hoike fcoke mai ia lono iamakou, a e hooponopono koke iano ia hetuahema.
0 ka uku nupepa. ehookaakokeia mai ia, oiai, he 50 keneta waieno ka uku mahina, a he aahauoluolu loa ia no kekahi mea e ukuai i keia manawa.
0 ka poe e hnokai ole mai ana ika uku pepu i keia pule, e paa anamakou i ka lakou pepa.
Ka Jiuia o ka Kupepa Paha La.
2sTo ka hookaa mua ana oia keiamalalo iho:Kope hooka hi 5 KenetaHookahi Mahina 50 "Hookaa i ka pau ana o'ka
mahina 75 "
Kuiepa Puka Pule.
No ka hookaa mua ana oia keiamalalo iho:Kope hookahi 10 KenetaEkolu Mahina 50 "Eono Mahina $1.00Hookahi Makahiki. . . .2.00
No ka uku ana mahope o ka ma-
hina oia keia:Ekolu Mahina 75 KenetaEono Mahina $1.25Hookahi Makahiki. . . 2.50.
ABRAHAM FERNANDEZ,Luna Nui.
Ka Nupepa
ABRAFAM FERNANDEZ
Luna Nai.
THOS. P. SPENCER,Lunahooponopono.
Honolulu, Feberuari 26, 1S9-1-.
LONO 0 NA AIM E
Ninau Laluii o Hawaii
i ka Aha Senate.
Ma ke ku ana mai o ka Ause-terali- a
l ka Poaono nei, i loaainai ai na lono inakamaka fioue pili ana i ke kakou ninau lu-h- ui
ma Wasinetona. TJa waihoia aku ka ninau o Hawaii i koKomite Aina E o ka Alia Se-
nate i ka Poaouo o keia pulenku nei, Feb. 17, oiai ka Hale iwohe ia no na liana pili lahui o
ka lehulehu i ka Poakalu, Fob.12, a nolaila, ua biki ole kelobeia ka lakou hoike a me ka olelokooholu no elua pule a euii maipaua, a kakou hoi e kali uku aiina ka mokuahi Osianika e lobeia ma: ai ka lakou olelo boobolono keia Poalua ae, Maraki 6. O
keia malalo iho ua ltamu anouui o na lono o ke no bolookoauei.
KA AHA SENATE.
WHsinctcnn, Feb. 1G. 0 koKomite Aina E iloko o ka AboSenate i waibo ia aku ai ka ni
nau o Hawaii, e halawai analakou l ka la apopo no ka noo-n- oo
ana i ka la apopo i ka lakouhoike ma ia kumubana, malaloo ka noho lunaboomalu ana aSenetoa Mogaua. O ka make-mak- e
nui o ke komite, o ka
waiho ia aku imua o lakou nahoike piba o ka oiaio inaluua o
ka ninau o Hawaii, a he mea
maopopo loa, e halawui aku aname lakou ia hopena mai kahoike mai a Komisiua Balaunua me na leta hoopii lebulehu e
ae i waiho mua ia uku e pili anai ka boohui aupuni ole wale a
na Pe-Ga- na.
Ma ka hoike l waiho ia akuiuiua o ke Komite no ka hoo-hau- a
ia ana o ka mana kauainoana o Amerika ma ka bookabuli aupuni o Hawaii, uawaiho ia uku keia mau puupuupaakai o ka lokopaakai o Moa-nalu- a,
o puu ai ka lae o kanakapaakiki a nahaha ke alelo o nanikanele hoopunipuni i ke ka-k- oo
poholalo a Kapena AVilite o
ka mokukaua Bosetona me keiamau hoike a Komisiua Bala-
unu."Ua waiho ia aku imua o ke
Komite Aina E o ka Aha Senatema o Lunaboomalu Mogana la,ka hoike piba e pili ana ia Ka-
pena Wilite o ka mokukauaBosetona e ku ana ma ke awa o
Honolulu l Ianuari 17, 1S93, Jiakoni hoolele kuleana ole ana i
ka mana kaua moana o Ameri-
ka e lilo i mea paahana keakana kekahi poai ohumu kipi,aolo no ia malalo o ka makema-k- e
10 maoli o ke noia KoraisinaKivini, aka, mamuli o kekahimau olelo mai kona aliikoa po-n- oi
mai, ana hoi i hoouna maluai i uka o ke kulanakaubale o
Honolulu e imi i ke kumu o kauluaoa haunaele, a he 4 horaokoa mamua o ka loaa ana maio keia kauoha hoolele i na koaAmerika mai a Ivomisina Kivi-
ni mai. Ua like a like lauailoko o ka bewa kipi o ka aihueaina, ma ko Kapena Wilite boo-inakauk-
au
mua ana i na lako o
ke kaua no ke kue i ke AupuniMoi o Hawaii, i loaa ole he maukumu hoopaapaa lahui me keaupuni Amerika mamua ae o
keia la 17 o Ianuari."Ua waiho pu ia aku imua o
ke komite ke noi a na kanaka o
na aina e, aole be poe Amerikawale no malalo o ia iuoa, aka,no kekahi poe lahui like ole e
makemake aua e noi aku ia Ka-
pena Wilite no ka hooleie mai ikona mau koa no ka hoopakeleia lakou. I ka inanawa nae o
na koa i hoolele koke ia mai ai,ua boopau koke lakou ia manaonoi o ka hoouna palapala.
Na lono uui kau.
O na lono kukala kaua maBernzila, ke mau la no konamau ao ooloku o ka weliweli, ake pahola mai la hoi kokahima'i korela iwaeua o na nioku-kan- a
e ku aua ilokc o ke awa, aAdiraarala Benehama i hoikeaku ai ia lono imua o kona au
puni no ia baawiua weliweli,
ina e pahola ikaika mai anakona hoea mai maluna o na
me ka maopopo oleo ka hopena.
Ua hoike uu aku o AdimaralaBenehamu i ka poloai o ka inihia kekahi o na kapena o ka mo-
kukaua powa o Berazila, no ko-
na ki bewa ana l kekahi waapaAmerika me ka poka pukuniabi,oiai e iawe ana i ka ma'i fivalenalena mai ka mokukaua Ne-vak- a
mai no kalvi o ka hoo-mal- u.
0 ka mokuahi lawe leta Pari-s- a,
oiai oia ma kana buakaiholo moana mai Susamatona,irelani mai, no Nu Ioaka, Ame-
rika, me na obua a me na ekeleta o ka hikma, oiai he S00mile iwaho o ka moana, ua bakipu iho la kona kuau-ho- e, a uahoomau no ka inokii i ka holoana mamuli o ka hoopouopouoana a kona mau bulla elua, apela oia i boio ai me ka inaalabia hiki wale i ke awa o Nu Ioka.
Ma Faraui, oia ka aina punikaua ma ko kska pahikaua noka make, ina he mau hoopaapaakekahi e hoala ia e ko laiia mau
I keiki. Malalo o ka papaku o
ke aloha wanine, ua hoouka iake kaua mawaena o AValadekaRosu, he boa no ka AbaKuhiuai pau, me Firisa de Fele, heKauna no ka Ahaolelo o I arisa,a ua ku o Rosu i ka maka pahi-
kaua a ke K,auna a eha loa iakona lima akau.
0 keia kanaka leo-kan- e balululoa o ke kaulana ma ka himenio Enelani, Mr. Avasele Kuke,ua make mai nei.
Ua kahea ia aku ke KubinaFarani e noho aua ma kealoaliio Sepania e kona aupuni, a o
kona buli hoi awiwi ana aku noParisa. ua nana aku ka Moiwa-bin- e
a me ka Aha Ivuhiua o
Sepania, aia he nmau lahuikoikoi e ala mai aua ma keiamua iho, e alako ia ai kekahimau mana aupuni iloko o kabaawina weliweli o ka hopena.
Repiibalika a Dole.
Wahi a Wiliama PeresetonaHarikona, ka luna hooponoponoo ka nupepa "ATanawa" o Ki-ka- ko
i kona hiki ana aku i Ka-palaki-ko
mai Honolulu akunei, ua telegarapa aku la oia i
ka lono rnea hou i kana nupe-
pa, no ka launa kamailio i ha-a- wi
ia mawaena ona me S. B.Dolo, ka Peresidena 6 ka pualipowa o ke aupuni Pe-Gan- a o
Hawaii nei, a penei kana lioikeno ia halawai me ke akua ke-
aka o paulinalina ma, &c, &c.
"Ua lioike mai o Mr. Doleia'u, ka Peresidena o ke Au-
puni Kuikawa, o ko lakou ma-
nao hookele no ke kumuhana oHawaii, oia no ke kukulu anai Aupuni Eepubalika, i ka wahoi a Amerika e waiho mai ai
i kana mau hana ma keia ninau .
hoohui aina o Hawaii."He elua hale no ka ahaole-
lo o ka Eepubalika, a e nohokaawale hoi kekahi mai ko ke-
kahi mai. He manaoio koDolo, aole-- he makemake o nakanaka pili oihana Pake a me?
Iapana, no ka hoihoi hou ana v
ke Aupuni Moi mai ko keia wa,
e ku nei, koe wale iho no na-po-e
piliwaiwai, hoopaemalu, a-m-e
na poe iloko o na ahahuiapuka o na hui loteri.
"O ke ana waiwai koho o na.hoa o ka Hale Nobala, e hoo-kie- kie
iki ia ae ia mamua o keana waiwai e ku nei i keia ina-
nawa malalo o ke kumukana-wa- i.O ke koho Peresidena,
ua manao o Mr. Dolo, e kohoakea ia ma ka balota no kamanawa o 4 a 6 paha maka-
hiki. O ka ahaolelo hana wai,
ua manao in, fr
komo pu aku ka Ahakuka P.G. iloko o ia hana ma ko keaupuni aoao, i puipui ai na ku-
muhana ma ka hooholo ana elike me ko lakou makemake.
"Ua hai hou mai o Dolo, oRusia wale no ka mana i ike-m-
ai
i na Pe-Gan- a, he aupuniP. G., a nolaila, ua pololei nanupepa Holomua, "Leo, a meMakaainana," e hoole mau neima ka aoao o ka lahui Hawaii,he aupuni lalau wale no keia oke kulana powa e hauhoa nei i
na kanaka Hawaii e hoopaa iako lakou mau alelo mai ke ka-
mailio ana i ka mea oiaio no kolakou aina."
!'0 HAWAII NO KA OH'
I ka wa i make ai o Panela; kola mea hoolakalaka Liona maloko--
ka Hoikeike Hooilo ma Kapa-lakik- o,
ua malamaia kona anainahoalobaloha o kona buakai hoo-
le wa, mai waona o na poe melo ikanaenae ae i ka Makua Lani nokana hcakai hope loa, o ka PualLMole Hawaii kekahi i kono iamai, a ia wa lakou i mole mai aii ke raele, "E pili i ou la wan okuu lesu." I ka wa i melo iaraai ai o keia mele e na Hawaii,,ua eehia maoli keia auaina nai homau tausani, o ka poo haipule io,ua uwe kuwo maoli lakou, mohe la wahi a lakou ma ia anaina,o ka La hookolokokolo hope la iao ke ao. Pakele mai biolo nanoho, a o na poo makaikai mai oknpoai ana, ua oho ae lakoo, uapiba bebena kekahi mau nupepaolaila i ka haanni i ka mahalo ini Hawaii, alailu, ua oki loa no --
ka boi ko laila poe.
Ua pan i ke ahiahi o Maka'ma: .
kaole w, icehiuei, Sabati maPacoa, o ke komu, na koe kan&moopuna o ekolu makahiki keabi lepo peie, a a ia na pala o karami a me ka paku, ia wa ua koi.mo aku ke kopnnav.-absn-c c kii i
c n;oopna, a :fib oia i tvela ai,a ko& ka moopuna. Mahalo naia oe e Mr. Leo Kekoahea.
.,fs,, i, . - I, i, n, jiVilJiTMfilDC fi&hevwel&jMMf
KfciiV .. iw, $S -
h .'
j&&g ;!'- - p&MfiA&ii&m- riifffTgT!"!"MBfhrififiiiiiill ..,
A
v. -
-- 3fe ..- -4.
IKS
-- V'"S
Tf'' 'V
gapa gdu gHahina.FEB. 1S94.
wt 'i Sfe-Js- . tJmttte 'v-Sfta .. ...A.- "-"
Suj M T , W T F S Mahina LouI j
' Feb. 5; 12 3' Hapaha tana
4J 0! 6! 7 b, 9101 M1. . "13
1819.20I21 22 2312-i- ! Hapaha hope25:2(5l27j2d J
ij " --'
JS-rihox- L Hxildkio.
Dog Tail Soup, P. G.
He Pubi Ohe hanapilo ko kaEma Kneu i keia po:
Ua aibarau ae ka Makaainana i
ua mea hou o na Am.i E, raai nanupepa mai o ua Aina E, a o kana aihamu inau aku la no ka ia.Auwe I iaia ulcule raahope aihe-m-u
Holomua. "Aihamu lo!"
Ive ktkali nei na Pake o kaloaa aku o ka lakou mau haina ona mauiiinan a lakou i waiho 'kuai i ko itupuni P. G. aku, aka nahaalulu haalole na lima o ko au-pu- ni.
Ua lohe wale i:i, e kau aku anainaluna o ka Mokolii i keia aki-ah- i,
kekahi mau lala o ka PapaOla a mo na Kauka lapaau noKalaupapi, no ka hookuu hoo-meai- nea
ana nidi i kekahi poomai i manao ia ua ola, a mo nakokua luhulelui W:ile, o ko makoumaka maka ZNtr. Thes. 3v. Nakana-el- a
kekahi i mannoia e hoihoi iamai aim.
Aia ho ku like olo mawaenao Pohakuh-tuol- i a mo Haku Eose-ber- e
k9 lukoko ikeika nei o iaman oloho kalaiaina, no kekahikakua hana a Beiitania e lawel-"w- e
ai, j: i w.iiko hou ia aku imuao ka Hate o na Haku.
Nui ke kahaha o kekahi poe ikau aku inaluna o kela kaa hou eliokae nei i.i uka o Kapalama,mammi oko lakou hoohele wawaoia aua iwaenu o ke poho makaimai o kahi o Mrs. Nakuina, maKalhi i ka po Poalima i hala.
Ma ka Auseteralia i huli hoi;nei na kau mai maluna mai ona,o LeihuluJieoho, Oliver Stillmanka withino me ke Eeiki a me kahipoe okoa ae.
He $690 na Dala iloko o kaHookuonoono Lahui a hiki i
keia la. 3D 'wiki mai e ka poealoha aina, mai hoolohilohi, i
haulep'ihu na hooiloilo.
ATa ka po onehiuei, (Sabati.) ailoko o ku hituoli nui o na tansanilapn, ua IioIj kaa lealea ae koka-l- ii
mau disbolo o ka po maluna o
ke kau lio o ka lnahine wahine aPolepe, luua oEunalilo Home, uaike i.i ka moa nana i lawo he dia-bol- o
keoseo P. G. a e holo aua i
Kaptlaina na chabolo la, lohe ihonei hoi o Koleme, ke kapena o natliubolo a pan o Kawaiahao, mena kpl-'p'- i ili, ka pu panapauape-peepak- a,
na kepa e like ka makanunui mo kela hokn. nui ilunao ka pahnhae o alanui Moi, holoaku nei me kona lio a loko o kaulu mMa r, ka Pake o Kapalama,noho iho nei oia hohole, a hoimai ana.
He halawai pani puka ka ka
Ilui Amerika i malama ai i kaauina la Poalima nei.
lid maneleiu ku ke kino lepno Mrs. Mareka Keoki no ke kanuana mu Katihi i Ka auina hi Kapn-l- e
nei. Nm ua hoa'loha 1 htkiae.Ua mahuku mai ke m!o aku 0
kekuhi niakuabme kekahi keiki j
i:i;i ka luou o Elvakala H uhinlii,a ua iialtuviile mai a Ikiik
Piha okui ka npo omiia n ka''MiikuriMiuna" o keia kukahinkame ku iiiouieio jiika o kela Ivukehnn p-- hi ulutiu o Ka moku kutepaS. C. Alaui, a ua l:Io ia i mea nui 1
ua uiik:imaka nupepa la, u poitiake htiomii"poio He, o ka hemahem o na niaKui ma ka laweUweana ke kumn poino. Malm pala0 kahaha iho i ka piha makuui u
ia wahi o ka pepa.
He wahi hula lea ko ka Aha-h- ui
Opiopio o Kawaiahao i kapo nei, ke haaloulou ala ka kaaka ana a na wahi hoohui aina,i ka lea o J. Xalu i ka puana i
kela mau huaolelo, " Oki poo ''
I okoa ke kumuhana o ka ma-naoi- o.
He oki poo hoi kai nei.
Ma kekahi o keia mau hi e boopuka aku ua makou i ka meoleloo kela mea makahebi nui Ioa ia
rn.i Kapalakakiko, oia ka hulaHawaii, ua baanui ae na nupepakuloko o kt knlaiakauhale niuho:
DC uku 0 ka Ipuka Gula, eraaha:o 1 na Hawaii, ko oluolu 0 na leo
hula, ke kolohe ono o na maka,ka meli o na lebelehe, ko nobeao ua heleheleua. ko ala o ka hauu,ke lewa mai kai ana, o ka meaoi Ioa aku, oia ka boike a kekahiraou kakan nupepa ehoike, "aoleIoa e nele ka paki lulii o ua mimio na kane me ua wahine iloko 0
ko lakou mau pals ili ke iko i kahula ana a ua Hawaii." Oi no kahoi 0 Hawcii.
LTinakana"wai Alabati.
Ae, o ka lokahi o ka manao 0
na Kahu Ekalesia a me na Luna,na hoahanau o kela a me keia Eka-lesi- a.
i hookahi puuwai a e apo apaa i keia manao aloha, no ka ponoou e kuu lahui aloha. A oiai nahaawina kinai make a me ka hoinokumu oie a Alapaki a me kona po-h- ai
ia kakou ka lahri Hawaii, e noi
aku i ka Haku Iesu, ka mea nanae hookaawale aku na hoino a paumai ia kakou akn.
He mea ehaeha no'u ka ike anaiho i keia mau hana a keia Luna-kana- wai
opu kee-m- oa, e hoino anaia oe e kuu makuahiue, a he meapaha i upu ia, ma is kumn e maliumai ai o Komisina Balauunu, ahookoia ka lakou kumuhana no-p- opo
o ka hoohui aina. Aka, o kekeoniroana puuwai kupaa o kahooko poiolei. aia oia ke nanakeemai la i ua Lunakanawai bochuiaiua o ka boopunipuni, me ka hikike Eoho aku i kona manao 10 o kahoopono: "Lunakanawai Alapakinuinui puuipuui. Tela tumubanaoukou, popopo rotten lo! "
No ka hoike a me ka wohewehe
ana akn imua o ke akea no na meae pili ana i keia kumuhana kalaimanan a hoohilahiia a Alapaki iaoe e kuu makuahiue aloha, e olelonei l'he maemae ole na wahine Ha .
waii. etc.." e ae mai ia'u e hoikeaku i ka mea oiaio a ko'u maumaka i ike pono ai. e pili una i nawahine haole ma Kapuiakiko. mo
"
kuama o Kaleponi. Ua ulu ae keia j
manao iloko o'u no ka lili a me ke J
aloha ia oe e kuu makuahine. n ke !
waiho aku nei imua oikou, a na J
oukou e kaupauiiM. mrai la o tmnui j
ka mea hoike polol:.I ka makahiki 16S3, 1 kekahi la
o ka malama o Augte, ua Imxleit;iho ia au a me ko'u man hoa'luha ike one oiwi, a kau aku a mitluua oka halelana i ke kai "Mariposa" noku Ipuka Gula o Kaleponi. Uapae maalahi aku la makou i ka
uwapo, kau maluna o ua kaa pio '
no ka Hotele ka pahu hopu. A
oui au ma Honolulu nei, ua lohepinepine au ? ka olelo a ka poeholo-kabi- ki. he nui Ioa ua wahinehaole hookamakama ma kela a mekeia aouo o na alanui o ke kulana-Kalepo- ni.
He mea no'u i haupu mua ole ehalawai mai ana au a me ko'u mauhoa me keia mau hiohiona ma koia
aina malihini, a oiai makou ma kealahele no ka hotele, aia na wahine i
haole ke neapeahi mai nei ia ma-
kou e komo aku ma ko lakou mau
rumi, me ke kahea okoa mai nome he mea la ua kamaaina mua.0 ka'u i lohe mua ai, ua hooiaio ia
mai ia i koia manawa a makou e
hele nei no ka hotele.Aia ma ke alanui Dapona, (Du-po- nt
Street) ua ano like pahakona loihi ke hoohalike ae, maika uwapo ae nei paha o ka Huio Poka ma a kahi o Alapaki e nohonei, a ma kela a me keia aoao uarumi 0 na wahine haole hookama-
kama, me ko lakou mau inoa i paiia ma na ipuka, a ia oe c maalo aeai ma na alanui hele aoao, e nanaoe a kuu mea i makemake ai, komoaku iloko. I kou wa e ku iki ihoai mawaho o kona ipuka, aia hoi
ua wahine haole nei maloko mai o
kona ipuka aniani me ke olepelepei hoohamamaia, e paa ana me kahikui a me ka lihilihi e hoohanawale ai no, e puiwa no oe i ka panemai :
'OJohn Come in 1"
A e like hoi me kou wae ana aka i'o ono o Ulakoheo, pela i nawahine haole hookamakama o Ka-
leponi, he poe wahine i oi ae ko
lakou ui mamua 0 na wahine i
hoea mai i Honolulu nei, aka, hehookamakama nae i oi pahiku akuka pelapela 0 ka maemao ole ma-mam- ua
ou e ka makuahine Hawaiialaha.
' Aole ipau.
jSTa ILeta.
Lunahooponopono 0 kaHawaii Holomca,
Aloha oe: Ma kau nupepa 0 kala 20 o Ianuari, ua ike iho au i ke-
kahi manao i kakauinoa ia e Cbas.N. Kealakai. Ua kakau leta akuau ia Cbas. N. Kealakai, e boikemai i ka mea nana i boike akukela mea iaia, a ua pane mai oia,mai a Kahalekukona aku.
Aole no i oi aku ka hewa o Ka-
halekukona mamua o C. N. Keala-kai, he mea hoi i ike ole ia konamau helehelena maloko o ko'uhalepule, mai oi aku ka pono. inaoia i hele mai i Kalawao nei, aninaninau pono i kela a me keiahoahanau o ko'u Ekalesia , ina beoiaio na mea a Kahalekukona i
kamailio ai iaia, aka, aole oia ihana pela.
Ua ike no na mea a pau rnaanei,ao(e o Kahalekukona he kanaka ehiki ke hiltnaiia. Aole au e oletaana he kanaka hoike hoopunipuiu01a, aka, he kanaka ia ua pnlupalcka noonoo. a aole paha e hiki iaia.ke hoomitopopo i ke aoo o ka mexi oleloia, ina ua kamailio ia mek.awiwi Ioa. oiai, oia ke ano o kaknmailio nna.
No kana mea i hoike ai, ua hikihn in'u ke lawe mai i mau hoikelhnlehu na lakou e hoike mat.
aole Ioa au i kamailio i kekahiiihjh o like me kana e kamailio ne:mu, imua o ke akeu a ma kahimaiu pahu. A he mea hiki no iai ka Iehulehu ke heomaopopo iho,run ko'u ano he K&hunapule KaUl:ka, he mea hiki ole ia'u ke ku me.
le kuahu, a hoike aku i kekahimea i hiki ole ia'u ko hooiaio, hehoike hoopunipuni ia, a ua papain,ma ke Kanawai Ewalu o ke Akua.
Ua hoike au imua o ke akea m&
na he Iehulehu a'u i kamailio ai nona mea e pili ana i ka noho hui kauo ke Panalaan nei. Ina 0 hoihoi iaka Mot wahine no ka pono a me kapomaikai o kona lahuikanaka, ehauoli no au no lakou.
Ua olelo hou no au : Ina bomea hiki i ka Moiwahine ke helemat ia nei, a Kamailio 1 na Kane s.
me na wahine e noho maemae, e
malama i na kanawai o ke Akuus.me na kanawai o ka aina, a o ka oiaku, o ke kunawai e pili ana i ktmare, e haalele i ka moekolohe, etC
e hoopiha ia no kuu puuwai we kchauoli.
O keia ka'u hoike, a ua makau-ka- uhoi au e booh iki, o keia kt
oiaio. Me ka oiaio,Rev. L. Louis Conrakiiv,
C. P.
NO KE KUAI.
E kua? ia aku ana ka HALE &
me ka PA-HA- LE, i noho ia ihonei e Mrs. 1'. Opfbrgelt. ma koawaawa olu o Panoa, a i kamaainahoi i na poe a pan ma ku inoa, 0ka pa-h- ale o Nnone.
No na mea i koo, e ninau ixW. F. ALLKN.
maluna ae oka Bnnako Bihopn.Honolulu.
feb, 23-l- w.
MAKEMAKE IA.TJa makemake ia ma ka hooli-mali- ma
i Halo, a mc ka Pa-Ha- lq,
e kekahi mea noho-ba- lo maikauE kau leta ia HALE. Pahu HaleLeta, 411.
AHA MELE 0 KAWAIAHAO.
E baawi ana na haumana o koKnla o Kawaiahao; ho Aha MeloNui 1 ke ahiahi I'oaono. Maraki la3. 0 na loan, ekuM ia no kekahiPiano no ke Kula. Uku komo he50 Keneta.
E loaa no na Tikiki, ma kahi oBenson Smith, Kakela Jt Kuke,J. T. Waterhouso, Kamika. Lowers& Cooke, Hawaiian Newa Co. j
feb-2- 3, lw.
BtBI NALOWALE.
E haawi ia no he uku makazrekupono i ka mea o loaa ana a hoi-hoi mai i kokabi Bipi waiu Jeso,i holehewa aku a nalowalo mailo-k-o
aku a ko'u pa ma AlanuiXoung. Kulaokahua, i ka po, ai ko kakahiaka paha, o ka Poaka- -
1 hi, Fob, 5."W. M. GlTFAED.
febo-t- f.
iTMiiwiStl&Sw . .iiiu 'iiiiilw nn
IA, t"1 x-- - v. ???!1 . xfmr h I jvmi
t ..y
k,.""-- "- ""i - ,' IJ2si.
r.'JrK?? y'.iIMWf
t
IB" MJzmt1ir&yr"yrSffSWL tft, ,
"a at 3L"- " ,"- - 31
- TH?irl Diirmi'.
' " -u-- V..V' -
..j;" - .,... -
- .r... ..!. .
?", j ;ffirj.v t'"? -- JXief fs. Av. r . r?3 f; 'Vr"
' CMiSV1.fe:
,
htj,. &&-- .? - t;4
.dss, EVl
:i- -
jf.--
s. V
.,j3!'i5 retrai
"TJl,TMirr3BlV' THE'CfflKS
i 'j f--
It
4 iS't" 'e4
ASar''9Sr
I
l8
?
.i
-
';" . 'VJ
will
--'a' "&. fta,1
i- -
',''!.. Jfft.. ... :'--v -j - "j,'Tulii;
-
.v SP&"
f-1-
v. 4
&liV
r5T.', ,i-
- " C-- i --y'-S
&&&'
fSsS i
klVSfS.-
-
fjr .
at-3-
r $l .i.
;Sv-
E. B. THOMAS(KAMAKI)
Mea Kuai Puna,
.OXE E.ALEPONI,
POnAKU UIXII1EPA
POHAKU ALA-AOA-O,
Paipu Wai Pohako, "fcc.
Iveeim Hana: Kil.i o mi A'aivi
Moi me Ktmiika.
MALALO 0 KA HAE HAWAII
Hale iAila
Hoinau Gula.E na makamaka o, e nana niai
oukou i keia
Mikhii Hiimuliuiiiii"Wili Lima, he ?S.50 kona
kumnkntii.
Na - Pila - GikaMai ka ?4.00 a pii aku.
2a Kanhi a me na Lako a pau noke Gika a me ka TVaiolina.
Na KD1 no na ano MikiniHuum-bum- n
a pan loa; hui pn ia mo naLako Ivakau o kela me keia ano,a i panai ia me ua LAKO I11ME-N- I
o na auo a pau.Alaxui Papc, Honolulu.
G. T 6ulikaNOTARi 0 KA LEHULEHU
Ko ka Mokrp tiu o Oahn.
Agenu Hoosa Palapala Kepa AEa- -
laloo ka Aeliko.
Ageua Haavri Palapala Ae Mare.
Honolulu, Oabu.
Mqraki, Hoolimalima a Knaiuka
i na Wai wai Paa, itc.
Keena, Helu 3S Alanui - Knlopa.
- Telefona: Bele 34Sj ATutuala
319;PahnXotailo.
OLELO HOOLAHA.
iTamnli o ni kumu kupono, uaho-pat- i aku wan ia J. W.Iuii-kaiu-thao- le
raai kona uobo ana iAgena no'u, a ma keia, ua hookohu aku wau ia THOS. K. 2S'A
KANAELA oia ko'u Agena noko'u mau waiwai mai keia Iaaku.O na bookaa ana o na dala boolimalima a pau o ko'u mau aina,iaia wale no, aole i kekabi mea eae.
Mrs. Kalexui .Kailipahee.
Kalawao, Jan. 22, 1S5M.fe 10-- 3t
Hoikeike Nui !
o NA
Makana Hani
Aiwaiwa!
Ma ka Flalekuai Nui o
T.H.SaviesCo.
Kihi o na alnm Kitahumnuua me.Moiwabine.
A) a ma keia Halekuai nui heluekuhi, ua Makaua Aiwauva likeule o na ano a pttu. tia na
K i, P.ihu Hookani,Kai Liilu, Kaa Huila Balala,
Buke Kit Makana Karisimaka un keiki. na Lako Buke,
a pelii akn.
!Na Kakini Silika, Lei Ai,Hainaka Silika,
Ilainaka Silika Kuwelu,Paluie Silika, a pela aku
Na Pahu ;Kolo-k- e, a me na meaa pau e pili ana ia ano pauni.
oct2S
Leta Akea.E na ioe l loohia me na popili
kia. e malm m:i. a tiooloho.No na mukabiki lehulebu elima
a oi i hal.i bope ae nei, na loohiaia au me ka ma'i akepau nana i
hoomailo mai i ko'u kino me uaL- - awe kaamabu o ka uawaliwalima Ke;a ola aiia, a ua boao ia fea'u na lapaau a na ksiuka i kaulani nui no ko hikou makaukan a
me k piha ike akeakumai, a uaaneane hiki kuporio ole ka hoomau aku i ka lakou mau lawelawelapasm n.i, a iloko o na suponlio k eiiaeba kupilikii e anai nei i
o'.a kin.- no ka hopeua wellweli lo. o ko ko kanaka wabimau, ua boad aku Ia au i na l:wehi we ana a Kauka G. T.AKANA, a ua loai koke kat'laoln o ka maba a me ka palekai.a o na alina a koia ma'i weliweh loa iloko o ko'u punwai, nok kowa o kela mau mukahikjliht i boike mua it ae neimaiuna.
Ke kono aku nei au i na poe i
loohia me na ma'i o ke ukepau. ekipa ae ia Kauka C. T. AKANAi. lanui Nur.snn. beln 324, ma
kt i ale maluua, a e lona - no ap n aikai no ko o kou m m olatiw ka waiwai i o ka oukon dali
LILY BUSSET.Honolulu Feb. 1,1894
feb 7--im
EWWiHivnn
SINGLOY & Co.HELIX 51 & 53, ALAXn JIOI. KOXOLTJLU.
KUAI - HOOPAKIKA - NUI!PA PALE KAL'U 1APANA
KAHE KA WAI, KE HELE XEI KA .v!
Na Lole Hon mai Enelani maiAlapia. Papale Kapu Kane nine "Wabine, Kamaa Wabine a me
Kane, Kakini Eleele Silika Wabine, Kaiakoa, etcMakalena ame Kinaiuu.
Na Lole Paa kane a me wakine,.Na Kihei Lnu Silika mai Kina mai. Na Lei A- -i Silika Lau,
Na Silika kua lole wahine, Na Sihka o na anopau. Na nobo ie a me na moet.a Pake mai
Kina rnai, a pela aku.
Na Hae Hawaii o na Ano a panHe hiki no ke Loaa ma keia Halekuai me ke Kumukuai Ifaahaa loa.
dec. 2--tf
KUAI IIOOPAKrKA NO
Kumukuai Hou
kujii mmKuai Awiwi me
ko
I !
o na nui ia ke o na anoa a ke ia nei Ka a e a e
no
Na 20 a no keNa 12 i- -a no keNa a 12 a no ke '
'"10 a no '
kakau, au 'l "" ' l
Na meNa o na ano o
KEIA MAHINA WALE NO 1
na Papahana
hoopoeo i
Oia makou MOTO!
N. S. SACHS,Helu 520 Alanui Papu, Hcnoiulu.
NA LOLE mm OKI IA KE KUMUKUAIILOKO ke'a nohi':ta, litiemi Kumukuai iole
pan, kfiio aku lehulebu pau kipa n.aiikemaka lakou lho.
Kaiakoa maikni una, "rLOO.
Keokeo laula, $1.00Lole Makalena laula, fl.00
Kinamu, ke-fl.C-
Knmnknai Emi
Lole keokeo
Lole V1T0RIA LONA INTAUhimaka pau,
o
na Loaa Uukii !
Loa o na Lole
pela aku, 12 a no $1." " 10 a no $1- -" fl a no 1.
be hnahaa kehe 25 kenetB pakahi.
Kuai Emi o na KASIMIA ICleele..Kakintia elpele, a jialua. 50 keneta no ka a.
O ka makou KAKLMIA. 75 keneta no kn a. anle ia e loaa aku ka m ai-
kai, he palua, he hulubulu ke ano. a he auo holu okahi.Na KAKINI e.Ipele o pn Ledc. h- - 25 kreta o ka pna.
" Kamalii o na ano a p:. he 25 keneta no ka paa.
Paleili o iia LecLe. ,. !:Na lole Muumuu. he 35 keneta pakahi. a lift 3 no l. r
Na Pale kki. he 50 keneta pakahi. T,Paleumi puhaka, he 10 kentt 20 a me 25 keneta.. ."
i pale a pale ole ia, o ke ano hou ha, a he linuhna loa ke kumukuai
Kuka kamaii Emi iGa,
Na Papale Kamalii me Lede,Na Pajwle epoe Lde, la pii aku.
Na P.!t i iwk naui in tue ka nbine, hu!u, a tne na kla pua be 2.50a pii aku.
Papale Kamalii hele kuha, 20 keneia wale no.
N. S. SachsNo 520t ALANUI PAPU. H nolutu.
SIMONA, kumukuaL"
ZZXZi,'' liii f tfVtj,.
i T
;?'& -
m
m.
l.f. .il