s dng nh v tinh phÁt hin cÁc du hiu khai thÁc ......2019/06/06  · giám sát s phát trin hoc s...

14
Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 29 S DNG NH V TINH PHÁT HIN CÁC DU HIU KHAI THÁC KHOÁNG SN THUC TNH THÁI NGUYÊN Lê Minh Hu 1 , Th Phng Tho 2 , V Th Thanh Hiên 1 V Th Kim 1 , oàn Quc Vng 1 1 i Vin thám Trung ng - Cc Vin thám Quc gia 2 Trng i hc M - a cht Tóm tt Hin nay công tác kim tra, giám sát hot ng khai thác khoáng sn theo phng pháp truyn thng là thng xuyên, nh k n hin trng xác nh tình trng nhng công vic này thc t rt tn thi gian, tin bc và nguy him n tính mng. Trong bi cnh hin nay, vin thám ã tr thành công c hu hiu trong công tác qun lý giám sát tài nguyên môi trng nói chung và hot ng khai thác tài nguyên khoáng sn nói riêng. Bài báo ã cp s dng các k thut vin thám làm công c phát hin các du hiu v khai thác khoáng sn và a ra kt qu th nghim v vic giám sát khai thác khoáng sn trái phép cho khu vc Thái Nguyên. xut này có ý ngha khoa hc và thc tin, góp phn nâng cao hiu qu qun lý Nhà nc v tài nguyên khoáng sn. T khóa: Du hiu khai thác; nh v tinh; Khai thác khoáng sn trái phép; Thái Nguyên Abstract Using optical satellite images to detect the signs of illegal mining in Thai Nguyen province The inspection and supervision in accordance with traditional methods is regularly and periodically visit the scene to determine the condition but the actual work is very time consuming, money and danger to life. Remote sensing has become an eective tool in the environmental resources management in general and the exploitation of mineral resources in particular. This article uses remote sensing techniques as a tool for detecting signs of mineral exploitation and provides test results for illegal mining monitoring in Thai Nguyen. This proposal has scientic and practical implications, contributing to improving the eciency of State management of mineral resources. Keywords: Mining signs; Satellite images; Illegal mining; Thai Nguyen 1. t vn Vit Nam l nc có ngun ti nguyên khoáng sn phong phú, a dng, l ngun nguyên liu, tim nng quý ca quc gia. Có khong 5.000 m v im khoáng sn ca hn 60 loi khoáng sn khác nhau t các khoáng sn nng lng, kim loi n khoáng cht công nghip v vt liu xây dng ã c phát hin [2]. Tuy nhiên, tr lng các m nh, không khai thác công nghip v li nhun khai thác không hon nguyên khu khai khoáng sau khi kt thúc khai thác [1]. Xut phát t c im ny, nhiu m ã không c cp phép tránh tn hi n môi trng cng nh i sng nhân dân, nhng nhiu t chc cá nhân ã vì li ích trc mt vn tin hnh khai thác trái phép gây tn hi ln n môi trng sinh thái cng nh môi trng sng ca dân a phng [2]. ây l vn nhc nhi ti nhiu tnh, thnh cn phi gii quyt. Mt khác, vi sc phát trin nhanh chóng ca nn kinh t, có nhiu m a vo khai thác trong nhng nm va qua v ã tr thnh nhân t tích cc

Upload: others

Post on 08-Feb-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201829

    S� D�NG �NH V� TINH PHÁT HI�N CÁC D�U HI�U

    KHAI THÁC KHOÁNG S�N THU�C T�NH THÁI NGUYÊN

    Lê Minh Hu�1, �� Th� Ph��ng Th�o2, V� Th� Thanh Hiên1

    V� Th� Kim1, �oàn Qu�c V��ng11 ��i Vi�n thám Trung ��ng - C�c Vi�n thám Qu�c gia

    2 Tr��ng ��i h�c M� - ��a ch�tTóm t�t

    Hi�n nay công tác ki�m tra, giám sát ho�t ��ng khai thác khoáng s�n theo ph��ng pháp truy�n th�ng là th��ng xuyên, ��nh k� ��n hi�n tr��ng �� xác ��nh tình tr�ng nh�ng công vi�c này th�c t� r�t t�n th�i gian, ti�n b�c và nguy hi�m ��n tính m�ng. Trong b�i c�nh hi�n nay, vi�n thám �ã tr� thành công c� h�u hi�u trong công tác qu�n lý giám sát tài nguyên môi tr��ng nói chung và ho�t ��ng khai thác tài nguyên khoáng s�n nói riêng. Bài báo �ã �� c�p s� d�ng các k� thu�t vi�n thám làm công c� phát hi�n các d�u hi�u v� khai thác khoáng s�n và ��a ra k�t qu� th� nghi�m v� vi�c giám sát khai thác khoáng s�n trái phép cho khu v�c Thái Nguyên. �� xu�t này có ý ngh�a khoa h�c và th�c ti�n, góp ph�n nâng cao hi�u qu� qu�n lý Nhà n��c v� tài nguyên khoáng s�n.

    T� khóa: D�u hi�u khai thác; �nh v� tinh; Khai thác khoáng s�n trái phép; Thái Nguyên

    Abstract

    Using optical satellite images to detect the signs of illegal mining in Thai Nguyen province

    The inspection and supervision in accordance with traditional methods is regularly and periodically visit the scene to determine the condition but the actual work is very time consuming, money and danger to life. Remote sensing has become an e�ective tool in the environmental resources management in general and the exploitation of mineral resources in particular. This article uses remote sensing techniques as a tool for detecting signs of mineral exploitation and provides test results for illegal mining monitoring in Thai Nguyen. This proposal has scienti�c and practical implications, contributing to improving the e�ciency of State management of mineral resources.

    Keywords: Mining signs; Satellite images; Illegal mining; Thai Nguyen

    1. ��t v�n ��

    Vi�t Nam l� n��c có ngu�n t�i nguyên khoáng s�n phong phú, �a d�ng, l� ngu�n nguyên li�u, ti�m n�ng quý c�a qu�c gia. Có kho�ng 5.000 m� v� �i�m khoáng s�n c�a h�n 60 lo�i khoáng s�n khác nhau t� các khoáng s�n n�ng l��ng, kim lo�i ��n khoáng ch�t công nghi�p v� v�t li�u xây d�ng �ã ���c phát hi�n [2]. Tuy nhiên, tr� l��ng các m� nh�, không �� khai thác công nghi�p v� l�i nhu�n khai thác không �� �� ho�n nguyên khu khai khoáng sau khi k�t thúc khai thác

    [1]. Xu�t phát t� ��c �i�m n�y, nhi�u m� �ã không ���c c�p phép �� tránh t�n h�i ��n môi tr��ng c�ng nh� ��i s�ng nhân dân, nh�ng nhi�u t� ch�c cá nhân �ã vì l�i ích tr��c m�t v�n ti�n h�nh khai thác trái phép gây t�n h�i l�n ��n môi tr��ng sinh thái c�ng nh� môi tr��ng s�ng c�a dân ��a ph��ng [2]. �ây l� v�n �� nh�c nh�i t�i nhi�u t�nh, th�nh c�n ph�i gi�i quy�t. M�t khác, v�i s�c phát tri�n nhanh chóng c�a n�n kinh t�, có nhi�u m� ��a v�o khai thác trong nh�ng n�m v�a qua v� �ã tr� th�nh nhân t� tích c�c

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201830

    trong s� nghi�p công nghi�p hoá, hi�n ��i hoá ��t n��c. Các ho�t ��ng khai thác khoáng s�n n�y ��u d�n ��n s� suy thoái môi tr��ng m� s� bi�n ��i c�a môi tr��ng, l�p ph� b� m�t ��t chính l� c� s� �� phát hi�n ho�t ��ng khai thác khoáng s�n b�ng công ngh� vi�n thám. Do �ó, �� ki�m soát các v�n �� khai thác b�t h�p pháp có hi�u qu� thì vi�c �ng d�ng công ngh� vi�n thám ho�n to�n có th� th�c hi�n ���c [6]. M�c dù v�y, ch� m�t s� ít b�i báo công b� nh�ng l�i ích c�a vi�n thám trong b�i c�nh phát hi�n thay ��i di�n tích liên quan ��n các ho�t ��ng khai thác trái phép. H�u h�t các t�i li�u ��u h��ng t�i các m�i quan h� gi�a khai thác m� v� thay ��i môi tr��ng xung quanh ho�c giám sát t�i nguyên thiên nhiên [4]. Ti�m n�ng c�a k� thu�t n�y �ã ���c Merugu v� Jain (2013) khám phá trong nghiên c�u t�i hai ��a �i�m khai thác m� n�m trong vùng Milos � Hy L�p thông qua phân tích �nh Landsat TM nhi�u th�i k� khác nhau. Các khu v�c b� �nh h��ng b�i ho�t ��ng khai thác m� v� các khu v�c khai hoang c�ng nh� các xu h��ng c�i t�o �ã ���c xác ��nh rõ r�ng. Hai tác gi� cho r�ng công ngh� vi�n thám c�ng d� d�ng ���c áp d�ng v� k�t qu� r�t chính xác v�i các ��a �i�m nghiên c�u c�a h� [6]. Nh�ng d�u hi�u rõ r�ng nh�t có th� phát hi�n ���c b�ng công ngh� vi�n thám �ó l� [3, 5, 7]: (1) xu�t hi�n các ��i t��ng m�i nh�: các bãi ��t tr�ng ho�c vùng khai thác, các bãi t�p k�t ��t �á, h� th�ng ���ng xá, các công trình nh�, x��ng, nhi�u h� sâu v�i các ao h� t� n��c, các kênh r�ch thoát n��c, nhi�u ph��ng ti�n c� gi�i v�n chuy�n; (2) bi�n ��i l�p ph�: ��t r�ng v� ��t nông nghi�p b� suy gi�m thay th� b�ng ��t tr�ng t�p trung ��t �á, r�ng th�a, ho�c cây c� b�i. Môi tr��ng n��c b� �nh h��ng: b� m�t n��c có s� chênh l�ch v� nhi�t ��, áp su�t v� h�m l��ng các ch�t trong n��c

    t�ng ��t bi�n; (3) s�t l� b�t th��ng trên ��a b�n; (4) s�t lún b�t th��ng trên ��a b�n; (5) bi�n d�ng c�a ���ng b� ao h�, sông ngòi,…

    M�c �ích c�a b�i báo n�y l� s� d�ng các k� thu�t vi�n thám l�m công c� phát hi�n các ho�t ��ng khai thác trái phép trên b� m�t Trái ��t v� có th� ���c tích h�p v�o quá trình giám sát, cho phép các c� quan qu�n lý có trách nhi�m theo dõi khai thác v� khai thác khoáng trái phép hi�u qu� h�n giúp tránh ho�c gi�m thi�u các tác ��ng b�t l�i c�a khai thác trái phép. Nh�ng k� thu�t n�y s� h�u ích cho vi�c giám sát s� phát tri�n ho�c s� xáo tr�n do khai thác trái phép, xác ��nh v� theo dõi các khu v�c c�i t�o, v� �ánh giá s� thay ��i �� che ph� ��t, c�ng l� công c� giúp các c� quan có trách nhi�m ra quy�t ��nh k�p th�i nh�m tr� l�i tr�ng thái t� nhiên c�a môi tr��ng. C�ng trong nghiên c�u n�y, nh�ng d�u hi�u khai thác chung nh�t s� ���c l�m rõ nh�m xây d�ng c� s� khoa h�c �� phát hi�n khai thác khoáng s�n b�ng công ngh� vi�n thám.

    2. ��c �i�m khu v�c nghiên c�u

    Thái Nguyên l� m�t t�nh gi�u t�i nguyên khoáng s�n, phía B�c ti�p giáp v�i t�nh B�c K�n, phía Tây giáp v�i t�nh V�nh Phúc v� t�nh Tuyên Quang, phía �ông giáp v�i các t�nh L�ng S�n v� B�c Giang, phía Nam ti�p giáp v�i Th� �ô H� N�i (hình 1). V� trí ��a lý t�nh l� m�t trong nh�ng trung tâm chính tr�, kinh t� c�a khu Vi�t B�c nói riêng, c�a vùng trung du mi�n núi �ông b�c nói chung, l� c�a ngõ giao l�u kinh t� xã h�i gi�a vùng trung du mi�n núi v�i vùng ��ng b�ng B�c b�. T�nh Thái Nguyên có di�n tích 3.562,82 km², cách sân bay qu�c t� N�i B�i 50 km, cách biên gi�i Trung Qu�c 200 km, cách trung tâm H� N�i 75 km v� c�ng H�i Phòng 200 km. Vi�c giao l�u ���c th�c hi�n thông qua h� th�ng ���ng b�, ���ng s�t, ���ng sông hình r� qu�t m� th�nh ph� Thái Nguyên l� ��u nút.

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201831

    Hình 1: V� trí ��a lý khu v�c nghiên c�u

    Thái Nguyên hi�n nay có 79 t� ch�c, cá nhân tham gia ho�t ��ng khai thác khoáng s�n v�i 170 gi�y phép các lo�i, trong �ó có 22 gi�y phép do b�, ng�nh Trung ��ng c�p, 148 gi�y phép do t�nh c�p. Ho�t ��ng khai thác khoáng s�n �ã �óng góp tích c�c v�o ngân sách c�a t�nh, góp ph�n thúc ��y phát tri�n kinh t� - xã h�i. Ngo�i ra, nhi�u doanh nghi�p �ã th�c hi�n t�t chính sách b�o h� quy�n l�i c�a nhân dân n�i có khoáng s�n ���c khai thác, ch� bi�n thông qua vi�c tuy�n d�ng lao ��ng t�i ��a ph��ng; tích c�c tham gia các ho�t ��ng xã h�i, nhân ��o v� t� thi�n, �ng h� các ho�t ��ng l�n c�a

    t�nh [10]. Tuy nhiên, tình tr�ng khai thác trái phép khoáng s�n v�n tái di�n. M�t s� doanh nghi�p v�n lén lút buôn bán, khai thác, v�n chuy�n trái phép khoáng s�n gây th�t thoát t�i nguyên, th�t thu ngân sách. M�t s� ��n v� không th�c hi�n �úng quy trình khai thác, m�t an to�n lao ��ng gây ô nhi�m môi tr��ng. Kh�o sát c�a S� T�i nguyên v� Môi tr��ng t�i các m� khoáng s�n, nhi�u doanh nghi�p s� d�ng thi�t b� khai thác l�c h�u, ch�a ��ng b� nên hi�u qu� khai thác, ch� bi�n th�p; vi�c ��u t� th�c hi�n bi�n pháp gi�m thi�u tác ��ng x�u ��n môi tr��ng còn h�n ch�. Ngu�n gây ô nhi�m v� �nh h��ng ��n môi tr��ng ch� y�u l� n��c th�i (t� vi�c tháo khô moong khai thác (hình 2), n��c cu�n trôi b� m�t qua khu v�c khai thác, khu v�c bãi th�i v� n��c th�i t� quá trình tuy�n r�a qu�ng); b�i, khí th�i (t� các ho�t ��ng v�n chuy�n, xúc b�c, khoan n� mìn); các s� c� do tr��t l�, trôi l�p bãi th�i; m�t n��c, s�t lún, n�t ��t, nh� c�a v� các công trình xây d�ng do h� th�p m�c n��c ng�m,... M� Núi Pháo � ��i T� �i v�o ho�t ��ng ���c h�n m�t n�m, song qua các ��t ki�m tra v� môi tr��ng cho th�y vi�c x� th�i c�a nh� máy ra môi tr��ng có h�m l��ng các kim lo�i nh� th�y ngân, cyanua, ��ng v��t quá m�c cho phép nhi�u l�n d�n t�i khi�u ki�n kéo d�i c�a m�t s� h� dân sinh s�ng g�n �ó [10].

    Hình 2: Moong khai thác là nguyên nhân gây m�t n��c s�t lún

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201832

    M�c dù t�nh �ã có m�t h� th�ng v�n b�n quy ph�m pháp lu�t t��ng ��i ��y �� trong l�nh v�c khai thác khoáng s�n, nh�ng v�n t�n t�i m�t kho�ng cách nh�t ��nh gi�a các quy ��nh c�a pháp lu�t v� th�c ti�n qu�n lý. Vi�c l�p quy ho�ch, k� ho�ch, quy�t ��nh ��u t� d� án ch�a tính toán c� th� ��n các chi phí, l�i ích v� m�t xã h�i v� môi tr��ng. Vi�c phân c�p cho các ��a ph��ng trong c�p phép, qu�n lý khai thác, ch� bi�n khoáng s�n, b�o v� môi tr��ng �ã ���c ti�n h�nh nh�ng ch�a ���c thanh tra, ki�m tra k�p th�i. Do v�y, các c� quan, ban, ng�nh ch�c n�ng c�n t�ng c��ng t� ch�c ki�m tra nh�m ng�n ch�n, truy quét, gi�i t�a các ho�t ��ng khai thác trái phép trên ��a b�n thông qua các công c� khoa h�c công ngh� tiên ti�n nh�t.

    3. Kh� n�ng phát hi�n nh�ng d�u hi�u khai thác khoáng s�n b�ng công ngh� vi�n thám

    3.1. Kh� n�ng phát hi�n nh�ng d�u hi�u khai thác m� l� thiên b�ng công ngh� vi�n thám

    Trên c� s� ��c �i�m v� quy trình công ngh� khai thác m� l� thiên, nh�ng d�u hi�u khai thác có kh� n�ng nh�n bi�t b�ng công ngh� vi�n thám bao g�m:

    - Bãi khai thác: bi�n ��ng l�p ph� t� l�p ph� th�c v�t th�nh bãi khai thác

    - Bãi ch�a ph� th�i, ch�a ��t �á: bi�n ��ng l�p ph� th�nh bãi ch�a

    - X��ng s�ng l�c khoáng s�n: bi�n ��ng l�p ph� th�nh nh� x��ng ho�c bãi s�n xu�t ngo�i tr�i.

    - ���ng giao thông: Bi�n ��ng l�p ph� th�nh ��t giao thông

    - Bi�n ��ng h� th�ng sông su�i, kênh r�ch v� môi tr��ng n��c.

    - Bi�n ��ng môi tr��ng sinh thái r�ng: r�ng b� m�t ho�c b� suy gi�m

    Nh�ng d�u hi�u trên có th� ���c

    s� d�ng ��ng th�i ho�c riêng l� theo t�ng giai �o�n khai thác m�: ��i v�i giai �o�n thoát n��c, tháo khô m� l� thiên hay vi�c l�m khô �áy m� s� t�o �i�u ki�n thu�n l�i cho các thi�t b� ho�t ��ng; tháo khô m� b�ng h� th�ng thoát n��c t� ch�y, thoát n��c c��ng b�c v� các l� khoan s� d�n ��n h� th�p m�c n��c ng�m, thay ��i l�p ph� b� m�t ��t. �nh h��ng ��u tiên l� các rãnh thoát n��c có �� r�ng kho�ng 0,5 - 0,7m s� xu�t hi�n, các rãnh thoát n��c n�y có kích th��c nh� nên r�t khó phát hi�n trên �nh v� tinh ngo�i tr� các lo�i �nh có �� phân gi�i siêu cao. Sau khi các rãnh thoát n��c ���c hình th�nh, nh�ng ao h� tích n��c hay các kênh m��ng l�n ���c hình th�nh ti�p �� d�n n��c ra ngo�i, �ây l� nh�ng ��i t��ng có th� phát hi�n d� d�ng trong quá trình b�t ��u ti�n h�nh khai thác m� nh� hình 3a th� hi�n ���ng d�n n��c khi m� m�i b�t ��u hình th�nh; hình 3b th� hi�n ���ng d�n n��c ra kênh � m� �ã v� �ang khai thác.

    Sau khi thoát khô v� tháo n��c, giai �o�n ti�p theo l� ti�n h�nh d�n d�p gi�i t�a m�t b�ng. Lúc n�y, các d�u hi�u khai thác m� r�t rõ r�ng d�a trên bi�n ��ng s� d�ng ��t. ��i v�i các m� ���c ph� b�ng r�ng ho�c ��t nông nghi�p thì s� chuy�n sang ��t b�ng n�u �nh ch�p v�o th�i �i�m gi�i t�a l�p ph�. Nh�ng rõ r�ng h�n c� l� xu�t hi�n c�a h� th�ng ���ng xá, thông th��ng l� m�t con ���ng ��c ��o khá rõ r�ng d�n t� m� ra ngo�i ho�c k�t n�i v�i bãi �� th�i. Trong hình 4, t�i m� �á Yên H�p, Qu� H�p, Ngh� An n�m 2009 l� ch�a ti�n h�nh khai thác; n�m 2010 �ã l�m ���ng n�i v�i trung tâm xã, d�n d�p bãi khai thác; n�m 2011 xu�t hi�n thêm ���ng n�i v�i bãi �� th�i v� h� n��c do ch�n dòng su�i t�i bãi �� th�i; n�m 2012 không bi�n ��ng thêm khi khai thác �n ��nh.

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201833

    (a) (b)Hình 3: (a) ���ng d�n n��c khi m� m�i b�t ��u hình thành,(b) Ao ch�a n��c hình

    thành khi m� �ang khai thác

    N�m 2009 N�m 2010 N�m 2011 N�m 2012

    Hình 4: Di�n ti�n khu v�c khai thác m� theo �nh v� tinh Landsat

    Các d�u hi�u bi�n ��i rõ r�ng h�n

    n�a c�a quá trình khai thác m� l� thiên

    l� các nh� x��ng, thi�t b� máy móc, v�n

    t�i v� ��c bi�t l� m� v�a khoáng s�n khai

    thác d�n t�ng t�ng. Ti�p theo l� các giai

    �o�n khai thác bình th��ng, quá trình

    n�y b� v�a ��t m�c c�c ��i, các bãi th�i

    t�ng lên v� kh�i l��ng. Giai �o�n k�t

    thúc m� s� có nhi�u d�u hi�u rõ r�ng nh�

    vi�c tháo d� c� s� h� t�ng nh� x��ng,

    máy móc, các h� n��c xu�t hi�n, l�p

    th�c ph� ���c ph� tr� l�i. Nh�ng d�u

    hi�u v� l�p ph�, sông ngòi, th�y h� v�

    h� th�ng nh� x��ng l� nh�ng d�u hi�u

    rõ r�ng nh�t c�a khai thác m� l� thiên

    [8], tuy nhiên, tùy lo�i �nh vi�n thám m�

    có th� nh�n bi�t nh�ng d�u hi�u � c�p

    �� khác nhau, �� chi ti�t v� �� chính xác

    khác nhau.

    3.2. Kh� n�ng phát hi�n nh�ng

    d�u hi�u khai thác m� h�m lò b�ng

    công ngh� vi�n thám

    T� nh�ng ��c �i�m c�a khai thác

    m� h�m lò, nh�ng d�u hi�u ��c tr�ng có

    th� nh�n bi�t ���c g�m:

    - Các công trình m�t ��t g�m:

    + M�t b�ng t�p k�t v�t li�u

    + Nh� x��ng, công trình liên quan

    + Các thi�t b� máy móc

    + Ph��ng ti�n v�n chuy�n

    + Bãi th�i ��

    + H� th�ng ���ng xá.

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201834

    Hình 5: Khai thác h�m lò trên �nh v� tinh

    - Các d�ch chuy�n b� m�t ��t do �nh h��ng c�a khai thác h�m m� t�i ��a ch�t công trình: V� c� b�n, khai thác m� h�m lò luôn c�n di�n tích m�t b�ng �� l�n �� t�p k�t ��t �á, khoáng s�n do quá trình ��o b�i h�m lò. Chính vì th�, bi�n ��ng s� d�ng ��t t� lo�i ��t r�ng, ��t nông nghi�p sang các bãi t�p k�t ��t �á l� d�u hi�u rõ r�ng ��u tiên cho công tác khai khoáng. Ti�p ��n l� nh� x��ng v�i các máy phát �i�n �� cung c�p ánh sáng v� �i�n cho các thi�t b� khai thác d��i lò, các ph��ng ti�n �� v�n chuy�n ��t �á c�ng l� d�u hi�u có th� nh�n bi�t khai khoáng, h� th�ng ���ng xá �� cho các ph��ng ti�n v�n chuy�n có th� �i l�i c�ng l� m�t d�u hi�u khác. Tuy nhiên, trên các �nh �� phân gi�i th�p d�u hi�u n�y không rõ r�ng.

    Thông th��ng, n�u khai thác khoáng s�n h�m lò, vi�c ch�ng gi� h�m h�t s�c quan tr�ng, ch�ng gi� h�m b�ng g� n�u th�c hi�n � khu v�c vùng sâu thì g� r�ng l� r� nh�t v� d� khai thác nh�t, chính vì th�, s� suy gi�m r�ng l� d�u hi�u �áng k� ti�p theo.

    Khai thác h�m lò c�ng l�m suy gi�m k�t c�u ��a ch�t trong khu v�c gây nên d�ch chuy�n b� m�t, d�u hi�u n�y có th� bi�u hi�n qua vi�c s�t l� b�t th��ng � trên ��a b�n ho�c s�t lún trên b� m�t, s�t l� có th� phát hi�n b�ng �nh vi�n thám quang h�c còn s�t lún có th�

    phát hi�n b�ng radar giao thoa, … trên th�c t�, d�u hi�u khai thác h�m lò không nhi�u m� ch� y�u d�a trên vi�c phát hi�n bãi m�t b�ng t�i c�a h�m.

    3.3. Phát hi�n các d�u hi�u khai thác g�n c�a h�m lò làm suy gi�m k�t c�u ��a ch�t

    Nh�ng d�u hi�u rõ r�ng nh�t có th� phát hi�n ���c b�ng công ngh� vi�n thám �ó l�:

    - Xu�t hi�n các ��i t��ng m�i:

    + Xu�t hi�n các bãi ��t tr�ng ho�c ru�ng khai thác

    + Xu�t hi�n các bãi t�p k�t ��t �á

    + Xu�t hi�n h� th�ng ���ng xá

    + Xu�t hi�n các công trình nh�, x��ng

    + Xu�t hi�n nhi�u h� sâu v�i các ao h� t� n��c, các kênh r�ch thoát n��c.

    + Xu�t hi�n nhi�u ph��ng ti�n c� gi�i v�n chuy�n.

    - Bi�n ��i l�p ph�:

    + ��t r�ng v� ��t nông nghi�p b� suy gi�m thay th� b�ng ��t tr�ng t�p trung ��t �á, r�ng th�a, ho�c cây c� b�i

    + Môi tr��ng n��c b� �nh h��ng: n��c có h�m l��ng SST t�ng ��t bi�n.

    - S�t l� b�t th��ng trên ��a b�n.

    - S�t lún b�t th��ng trên ��a b�n.

    - Bi�n d�ng c�a ���ng b� ao h�, sông ngòi.

    Hình 6: Khai thác l� thiên trên �nh v� tinh

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201835

    B�n

    g 1

    . �

    án

    h g

    iá t

    ình

    hìn

    h k

    ha

    i th

    ác k

    ho

    áng

    s�

    n t

    rái

    ph

    ép t

    �nh

    Th

    ái

    Ng

    uyê

    n b

    �ng

    �n

    h v

    � ti

    nh

    TT

    S� G

    i�y

    phép

    Ngày c

    �p

    Lo�i

    khoáng

    s�n

    V� trí

    hành

    chín

    h k

    hu

    v�

    c th�m

    dò/k

    hai

    thác

    N�m

    c�p

    phép

    ��

    n v

    ��

    �c

    phép

    th�m

    dò/

    khai th

    ác

    Th�

    i

    h�n

    c�p

    phép

    Di�

    n

    tích c

    �p

    phép

    (m2)

    �nh S

    entinel-2

    n�m

    2014

    �nh S

    entinel-2

    N�m

    2015

    So s

    ánh

    TK

    2014

    - 2015

    �nh S

    entinel-2

    N�m

    2016

    So s

    ánh

    TK

    2015-

    2016

    �nh S

    entinel-2

    N�m

    2017

    So s

    ánh T

    K

    2016 - 2

    017

    Di�

    n tíc

    h

    trên �

    nh

    (m2)

    Di�

    n

    tích trá

    i

    phép

    Di�

    n tíc

    h

    trên �

    nh

    (m2)

    Di�

    n tíc

    h

    trái phép

    Di�

    n tíc

    h

    bi�

    n �

    �ng

    (m2)

    Di�

    n tíc

    h

    trên �

    nh

    (m2)

    Di�

    n

    tích trá

    i

    phép

    Di�

    n tíc

    h

    bi�

    n �

    �ng

    (m2)

    Di�

    n tíc

    h

    trên �

    nh

    (m2)

    Di�

    n

    tích trá

    i

    phép

    Di�

    n tíc

    h

    bi�

    n �

    �ng

    (m2)

    1

    380/T

    Tg

    ngày

    24/7

    /1993

    Than

    xã P

    h�n

    M�,

    huy�n

    Phú

    L�

    �ng

    24/7

    /1993

    Công ty

    CP

    Gang

    thép T

    hái

    Nguyên

    Không

    có th�

    i

    h�n

    540000

    217632,2

    757282,7

    234785,3

    57282,7

    17153,1

    219497,6

    76041,1

    -15287,7

    247359,3

    76041,1

    27861,7

    2676/G

    P-

    BT

    NM

    T

    s�t

    xã L

    inh

    S�

    n,

    huy�n

    ��ng H

    31/3

    /2008

    Công ty

    CP

    Gang

    thép T

    hái

    Nguyên

    30,0

    650400

    53944,8

    33358,4

    16611

    6,3

    49936,0

    112171,5

    195886,9

    72985,2

    29770,6

    2358975,5

    100376

    163088,6

    32332/Q

    �-

    UBND

    s�t

    xã M

    inh

    L�p,

    huy�n

    ��ng H

    02/1

    0/2

    008

    Công ty

    CP

    gang

    thép G

    ia

    Sàng

    12,5

    170000

    68481,1

    25592,4

    68481,1

    25592,4

    0,0

    67653,9

    16892,4

    -827,2

    67653,9

    16892,4

    0,0

    4663/G

    P-

    UBND

    s�t

    xã H

    Tru

    ng,

    huy�n

    ��ng H

    02/4

    /2009

    Công ty

    CP

    T�p

    �oàn

    �ông á

    14,0

    123400

    101810,7

    52377,1

    110561,4

    59282,7

    8750,7

    103241,2

    52399,2

    -7320,2

    110561,4

    59282,7

    7320,2

    0721

    52040/Q

    �-

    UBND

    s�t

    xã P

    h�n

    M�,

    huy�n

    Phú

    L�

    �ng

    28/9

    /2007

    HTX

    Công

    nghi�

    p

    và V

    �n

    t�i C

    hi�

    n

    Công

    12,5

    287400

    103716,0

    16006,3

    126032,0

    16006,3

    22315,9

    145298,7

    27167,6

    19266,8

    145298,7

    27167,6

    0,0

    6475/Q

    �-

    UBND

    s�t

    xã �

    �ng

    ��t,

    huy�n

    Phú

    L�

    �ng

    12/3

    /2008

    HTX

    Công

    nghi�

    p

    và V

    �n

    t�i C

    hi�

    n

    Công

    6,5

    196000

    201857,3

    85483,6

    201857,3

    85483,6

    0,0

    201857,3

    85483,6

    ,0258519,6

    121948

    56662,4

    71219/G

    P-

    UBND

    s�t

    xã K

    he

    Mo, xã

    Lin

    h S

    �n,

    huy�n

    ��ng H

    17/5

    /2011

    Công ty

    TN

    HH

    �ông

    Vi�

    t Thái

    Nguyên

    15,0

    228600

    53299,8

    11680,2

    78239,0

    36619,4

    24939,2

    82502,8

    39545,8

    4263,8

    107684,7

    107685

    25181,9

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201836

    8 1

    179/G

    P-

    BTNMT

    tita

    n

    xã �

    �ng

    ��t,

    huy�n

    Phú

    L�

    �ng

    20/6

    /2011

    Công

    ty C

    P

    khoáng

    s�n A

    n

    Khánh

    9,5

    75700

    383746,0

    329026

    383746,0

    329026,0

    0,0

    375387,9

    320804

    -8358,1

    377445,8

    322325

    2057,9

    9325/G

    P-

    BTNMT

    tita

    n

    xã �

    �ng

    ��t,

    huy�n

    Phú

    L�

    �ng

    25/3

    /2005

    Công ty

    C� p

    h�n

    Ban T

    ích

    23,5

    67000

    82763,9

    34510,6

    82763,9

    34510,6

    0,0

    82139,9

    37733,3

    -624,0

    82763,9

    34945,1

    624,1

    10

    3326/G

    P-

    UB

    ND

    �á

    xã H

    Bìn

    h,

    huy�n

    ��ng H

    30/1

    1/2

    015

    Công

    ty C

    P

    Th�

    �ng

    m�i T

    ân

    An P

    30,0

    41000

    38766,2

    24320,7

    38766,2

    24320,7

    0,0

    25621,8

    516540

    -13144,3

    38766,1

    25504,8

    13144,3

    111041/G

    P-

    UBND

    �á

    xã T

    ân

    Long,

    huy�n

    ��ng H

    4/6

    /2013

    Công ty

    TN

    HH

    Ph�

    �ng

    Nhung

    30,0

    60000

    61319,3

    35495,3

    73441,3

    35495,3

    12122,0

    82138,5

    39078,3

    8697,2

    85293,1

    39295,3

    3154,6

    12

    03/G

    P-

    UBND

    ��t sét

    xã H

    óa

    Tru

    ng v

    à

    th� tr�n

    Sông

    C�u,

    huy�n

    ��ng H

    04/1

    /2011

    Công ty

    CP

    Thái

    S�

    n

    21,4

    52500

    67753,5

    36360,5

    73743,8

    37140,7

    5990,3

    55703,1

    16067,3

    -18040,7

    78583,0

    35051,8

    22879,9

    13

    348/Q

    �-

    UBND

    �á

    th� tr�n

    Chùa

    Hang,

    huy�n

    ��ng H

    01/3

    /2006

    Công ty

    C� p

    h�n

    C�

    �i�

    n

    luy�n k

    im

    15,0

    186700

    200568,0

    724

    72828,3

    14

    Ch�

    a c

    ó

    gi�

    y p

    hép

    xã P

    h�

    Lý v

    à x

    ã

    ��ng

    ��t (x

    ,y=

    571754,

    2404674)

    M� k

    hai

    thác trá

    i

    phép

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201837

    3.4. K�t qu� và �u, nh��c �i�m c�a ph��ng pháp

    - Các vùng khai thác khoáng s�n ���c �i�u v� thông qua d�u hi�u khai thác khoáng s�n trên �nh v� tinh có �� chính xác v� chi ti�t ph� thu�c v�o �� chính xác t� l� b�n �� c�n th�nh l�p.

    - Khu v�c th�c nghi�m t�nh Thái Nguyên ���c s� d�ng 3 lo�i �nh v� tinh v�i �� phân gi�i khác nhau �� th�nh l�p các lo�i b�n �� khác nhau. �nh Landsat v� �nh Sentinel �� phân gi�i th�p (10 - 15m) ���c s� d�ng cho th�nh l�p b�n �� t� l� 1/100.000, �nh Planet (�� phân gi�i 2,5 - 5m) ���c s� d�ng �� th�nh l�p b�n �� t� l� 1/10.000. Vi�c s� d�ng �nh v� tinh �� phân gi�i trung bình cho phép giám sát khai thác khoáng s�n trên di�n r�ng, t�n su�t thu nh�n �nh liên t�c, chi phí th�p. Ngo�i ra, s� d�ng �nh v� tinh �� phân gi�i cao, chi phí l�n ph�c v� giám sát các khu v�c khai thác khoáng s�n v�i �� chính xác cao h�n �� kh�ng ��nh di�n bi�n khai thác khoáng s�n t�i nh�ng khu v�c nghi ng� có d�u hi�u khai thác khoáng s�n trái phép.

    K�t qu� giám sát ���c th�ng kê trong b�ng th�ng kê trên, trong b�i báo n�y ch� t�p trung v�o phân tích m�t m� ��c bi�t l� các m� s�t trong ��a b�n t�nh Thái Nguyên. Ví d�: m� s�t s� 3 xã Minh L�p, huy�n ��ng H� (hình 11) di�n tích trên �nh nh� h�n di�n tích c�p phép tuy nhiên v�n có di�n tích trái phép vì khu v�c khai thác trên �nh có m�t ph�n khai thác n�m ngo�i ranh gi�i c�p phép.

    - Th�i k� 2014 - 2015 không có di�n tích bi�n ��ng trên �nh, cho th�y khu v�c khai thác không khai thác r�ng h�n m� t�p trung khai thác trong ph�n di�n tích �ã khai thác ���c.

    - Th�i k� 2015 - 2016 có m�t ph�n

    di�n tích bi�n ��ng ch�ng t� khu v�c khai thác �ã ���c lan r�ng thêm.

    - Th�i k� 2016 - 2017 không th�y có s� bi�n ��ng v� di�n tích cho th�y giai �o�n n�y không có s� gia t�ng v� di�n tích m� t�p trung v�o khai thác trong ph�n di�n tích c� v� di�n tích �ã m� r�ng thêm � giai �o�n tr��c

    �u, nh��c �i�m c�a ph��ng pháp:

    + S� d�ng �nh v� tinh cho phép giám sát các ho�t ��ng khai thác khoáng s�n trái phép t� xa, giám sát ��nh k� ho�c b�t th��ng, có �� tin c�y v� �� chính xác cao, thông tin khách quan, chi phí h�p lý.

    + Có th� giám sát ��nh k� các ho�t ��ng khai thác khoáng s�n theo tháng, quý, n�m

    + Tuy nhiên còn m�t s� h�n ch�: �nh v� tinh quang h�c ch�u tác ��ng c�a th�i ti�t nh� mây, m�a nên không ph�i lúc n�o c�ng thu ���c �nh ��p, �� �i�u ki�n giám sát khai thác khoáng s�n.

    4. Giám sát khai thác khoáng s�n trái phép t�i t�nh Thái Nguyên

    4.1. Các ngu�n t� li�u s� d�ng

    a) T�i li�u v� c�p phép khai thác khoáng s�n: G�m h� s� c�p phép ho�t ��ng khai thác kho�ng s�n c�p t�nh v� h� s� c�p phép ho�t ��ng khai thác khoáng s�n c�p B�

    b) Các �nh vi�n thám s� ���c l�a ch�n phù h�p theo 2 cách: giám sát ��nh k� v� giám sát nhanh. Trong m�t s� tr��ng h�p khi có các thông tin v� khai thác khoáng s�n trái phép thì thu nh�n �nh v� tinh k�p th�i �� ph�c v� �i�u tra, ki�m tra hi�n tr��ng khai thác ngay l�p t�c. �nh v� tinh Landsat, �nh v� tinh Sentinel v� �nh v� tinh Planet s� d�ng cho khu v�c Thái Nguyên theo s� �� c�nh �nh � b�ng 1 v� hình 5.

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201838

    B�ng 2. Các thông tin v� �nh v� tinh dùng cho giám sát khai thác khoáng s�n Thái Nguyên

    TT�nh v�

    tinhS� hi�u c�nh �nh Ngày ch�p

    �� phân gi�i

    1 LANDSAT LC81270452014019LGN00_19012014 19/01/2014 15 m2 LANDSAT LC81270452015150LGN00_30052015 30/05/2015 15 m3 LANDSAT LC81270452016153LGN00_01062016 01/06/2016 15 m4 LANDSAT LC81270452016281LGN00_07102016 07/10/2016 15 m5 LANDSAT LC81270452017091LGN00_01042017 01/04/2017 15 m6 SENTINEL L1C_T48QWK_A010168_20170603T034152_03062017 03/06/2017 10 m

    7 SENTINELS2A_OPER_MSI_L1C_TL_

    EPA__20151022T034524_20161213T182510_A001731_T48QXK_N02_04_01

    22/10/2015 10 m

    8 SENTINELS2A_OPER_MSI_L1C_TL_SGS__20161006T034331_2

    0161006T084714_A006736_T48QWK_N02_04_0106/10/2016 10 m

    9 PLANET 20170605_040110_4849018_RapidEye-4.tif 05/06/2017 5 m10 PLANET 20170605_040110_4849017_RapidEye-4.tif 05/06/2017 5 m11 PLANET 20170605_040107_4849117_RapidEye-4.tif 05/06/2017 5 m12 PLANET 20170605_040106_4849118_RapidEye-4.tif 05/06/2017 5 m

    Hình 7: S� �� �nh v� tinh t�nh Thái Nguyên

    1.2. Phát hi�n khai thác khoáng s�n trái phép t�i t�nh Thái Nguyên

    Trong nghiên c�u n�y nhóm tác gi� �ã l�a ch�n các �i�m có khai thác khoáng s�n di�n ra trên khu v�c Thái Nguyên, �nh vi�n thám ���c x� lý (hi�u ch�nh, g�p kênh v� c�t theo khu v�c) phù h�p v�i vi�c quan sát, giám sát v� phát hi�n vùng khai thác khoáng s�n c�ng nh� phát hi�n khai thác trái phép t�i t�nh Thái Nguyên. Các ph��ng

    pháp giám sát �ã ���c th�c nghi�m: (1) Giám sát t� ��ng thông qua các ph�n m�m chuyên d�ng: d�a v�o các m�u �ã ���c l�a ch�n ti�n h�nh phân lo�i s� b� khu v�c khai thác khoáng s�n trên �nh Landsat có �� phân gi�i trung bình. Ph��ng pháp n�y cho phép xác ��nh nhanh, trên di�n r�ng nh�ng nh�ng còn b� l�n m�t s� ít các l�p ��i t��ng không khai thác. (2) Giám sát thông qua các tác nghi�p viên chuyên nghi�p: trên c�

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201839

    Hình 8: Hi�n tr�ng khai thác khoáng s�n t�i t�nh Thái Nguyên qua �nh v� tinh n�m 2017

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 9: Di�n bi�n khai thác than t�i x� Ph�n M�, huy�n Phú L��ng, t�nh Thái Nguyên

    (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím,…th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

    s� �nh giám sát �nh t� l� trung bình �ã phân lo�i � b��c trên, các tác nghi�p viên s� d�ng �nh v� tinh �� phân gi�i cao k�t h�p v�i d� li�u th�c ��a �� khoanh vùng chính xác các khu v�c có khai thác m�. (3) Giám sát k�t h�p v�i các t�i li�u c�p phép khai thác khoáng s�n: các khoanh vùng c�p phép khai thác khoáng s�n ���c tích h�p cùng các khoanh vi xác ��nh các khu v�c có khai thác khoáng s�n phát hi�n � b��c (1) v�

    (2). K�t qu� �ã ���c ki�m ch�ng thông qua s� li�u kh�o sát �i�u tra th�c ��a cho th�y các khu v�c khai thác khoáng s�n v�i ph�m vi nh� l� di�n ra h�u h�t trên to�n khu v�c. Các tr��ng h�p ph� bi�n khi phát hi�n vùng khai thác khoáng s�n trái phép l�: (i) vùng khai thác trên �nh v� tinh không trùng kh�p vùng c�p phép khai thác khoáng s�n v� (ii) vùng khai thác trên �nh v� tinh v��t quá vùng c�p phép (hình 6).

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201840

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 10: Di�n bi�n khai thác s�t t�i x� L�nh S�n, huy�n ��ng H�, t�nh Thái Nguyên (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím,…th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 11: Di�n bi�n khai thác s�t t�i x� Minh L�p, huy�n ��ng H�, t�nh Thái Nguyên (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím… th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 12: Di�n bi�n khai thác s�t t�i x� Hóa Trung, huy�n ��ng H�, t�nh Thái Nguyên (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím,…th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201841

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 13: Di�n bi�n khai thác s�t t�i x� Ph�n M�, huy�n Phú L��ng, t�nh Thái Nguyên

    (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím,… th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 14: Di�n bi�n khai thác s�t t�i x� �ông ��t, huy�n ��ng H�, t�nh Thái Nguyên

    (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím,… th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

    N�m 2014 N�m 2015 N�m 2016 N�m 2017

    Hình 15: Di�n bi�n khai thác �á vôi x� Tân Long, huy�n ��ng H�, t�nh Thái Nguyên

    (màu ��: ranh gi�i c�p phép, màu xanh, vàng, tím,… th� hi�n ranh gi�i khai thác các n�m)

  • Nghiên c�u

    T�p chí Khoa h�c Tài nguyên và Môi tr��ng - S� 20 - n�m 201842

    Hình 16: Vùng khai thác khoáng s�n trái phép t�i x� Ph� Lý và x� ��ng ��t

    (x,y=571754,2404674)

    5. K�t lu�n

    �nh v� tinh l� ngu�n d� li�u khách quan, phong phú v� hi�u qu� trong công tác giám sát khai thác khoáng s�n. T�i b�t k� vùng sâu, vùng xa vi�c quan sát t� �nh v� tinh luôn l� công c� nhanh chóng, chính xác v� k�p th�i. K�t h�p v�i m�t s� d� li�u khác, �nh v� tinh r�t h�u hi�u trong giám sát vi�c khai thác khoáng s�n trái phép.

    Phát huy kh� n�ng giám sát ��nh k� v� vi�c k�t n�i c� s� d� li�u các khu v�c �ã quy ho�ch khoáng s�n, khu v�c �ã c�p phép khai thác khoáng s�n v� các khu v�c c�p phép m�i v�i các �nh vi�n thám s� góp ph�n phát hi�n k�p th�i vi�c c�p phép khai thác khoáng s�n không �úng quy ho�ch �� x� lý h�t s�c có ý ngh�a th�c t�.

    Vi�c nghiên c�u xây d�ng công c� h� tr� ho�c qui trình phát hi�n, theo dõi ho�t ��ng khai thác khoáng s�n trái phép b�ng công ngh� vi�n thám l� h�t s�c c�n thi�t, c�p bách, có ý ngh�a khoa h�c v� th�c ti�n, góp ph�n nâng cao hi�u qu� qu�n lý Nh� n��c v� khoáng s�n nói chung v� c�a B� T�i nguyên v� Môi tr��ng nói riêng.

    TÀI LI�U THAM KH�O[1]. Báo cáo t�ng k�t khoa h�c v� k�

    thu�t �� t�i. Nghiên c�u �� xu�t các gi�i pháp s� d�ng h�p lý tài nguyên khoáng s�n n�ng l��ng Vi�t Nam và b�o v� môi tr��ng.

    [2]. V� �ình Th�o (2010). Nghiên c�u công ngh� vi�n thám trong vi�c giám sát môi tr��ng sinh thái t�i các khu v�c khai thác m� l� thiên. Báo cáo �� t�i KHCN, B� TNMT.

    [3]. Philip A. Townsend, David P. Helmers, Clayton C. Kingdon, Brenden E. McNeil, Kirsten M. de Beurs, Keith N. Eshleman (2009). Changes in the extent of surface mining and reclamation in the Central Appalachians detected using a 1976 - 2006 Landsat time series. Remote Sensing of Environment 113 (2009) 62-72.

    [4]. Fritjof Luethje, Olaf Kranz and Elisabeth Schoepfer (2014). Geographic Object-Based Image Analysis Using Optical Satellite Imagery and GIS Data for the Detection of Mining Sites in the Democratic Republic of the Congo. Remote Sens 6, 6636-6661; doi:10.3390/rs6076636.

    [5]. George P. Petropoulos, Panagiotis Partsinevelos and Zinovia Mitraka (2012). Change detection of surface mining activity and reclamation based on a machine learning approach of multi-temporal Landsat TM imagery. Geocarto International 2012, 1-20.

    [6]. Merugu Suresh, Kamal Jain (2013). Change Detection and Estimation of Illegal Mining using Satellite Images. Proceedings of 2nd International Conference on Innovations in Electronics and Communication Engineering (ICIECE-2013).

    [7]. Woldai T (2001). Application of Remotely Sensed Data and GIS in Assessing the Impact of Mining Activities on the Environment. 17th International Mining Congress and Exhibition of Turkey- IMCET2001, ©2001, ISBN 975-39S-417-4.

    [8]. Chen. Jianping v� c�ng s� (2014). S� d�ng vi�n thám �a th�i gian �� theo dõi, qu�n lý khu v�c khai thác m�, khu v�c nghiên c�u thu�c t�nh Vân Nam - Trung Qu�c. H�i th�o EGU t�i Vienna, Áo.

    [9]. E. Charou v� c�ng s� (2010). S� d�ng vi�n thám �� �ánh giá s� tác ��ng c�a ho�t ��ng khai thác tài nguyên ��t �ai và tài nguyên n��c. H�i th�o T�i nguyên n��c v� môi tr��ng t�i �n ��.

    [10]. Báo Pháp Lu�t.VN ng�y 05/07/2017 08:11 GMT+7

    BBT nh�n b�i: 18/4/2018, Ph�n bi�n xong: 24/5/2018