s i n a a r s i - ganatleba.ge. geo 2012.pdf · s i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... matganis...

48
1 bilingvuri ganaTleba, #11, 2012 S i n a a r s i vidas kavaliauskasi, saTamaSo kompiuteriuli programebi litvuri enis Seswavlis procesSi . . . . . . . . . . . . gv. 2 Vidas Kavaliauskas, Computer Games for Learning Lithuanian . . . . . . . . gv. 12 nona arevaZe-kotoraSvili, posterebis gamoyeneba qarTulis, rogorc meore enis swavlebaSi . . . . . . gv. 13 Nona Arevadze-kotorashvili, Use of Posters for Georgian as a Second Language Teaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 21 daviT CoCiSvili, istoriis swavlebis zogierTi sakiTxi bilingvur skolebSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 22 David Chochishvili, Some Issues of History Teaching at Bilingual Schools . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 32 Sorena xuxua, Teatralizebuli proeqt-gakveTili - qarTulis, rogorc meore enis swavlebis efeqtiani meTodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 33 Shorena Khukhua, Role-Playing - Effective Method to Teach Georgian as a Second Language . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 39 qeTevan goCitaSvili, qarTulis rogors meore/ucxo enis gakveTilis dagegmvis ZiriTadi principebi . . . . . . . gv. 40 Ketevan Gochitashvili, The Main Principles of Planning Georgian as a Foreign/Second Language Lesson. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gv. 48

Upload: vuonghanh

Post on 06-Feb-2018

237 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

Page 1: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

1

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

S i n a a r s i

vidas kavaliauskasi, saTamaSo kompiuteriuli programebi

litvuri enis Seswavlis procesSi . . . . . . . . . . . .

gv. 2

Vidas Kavaliauskas, Computer Games for Learning Lithuanian . . . . . . . . gv. 12

nona arevaZe-kotoraSvili, posterebis gamoyeneba

qarTulis, rogorc meore enis swavlebaSi . . . . . .

gv. 13

Nona Arevadze-kotorashvili, Use of Posters for Georgian as a Second

Language Teaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

gv. 21

daviT CoCiSvili, istoriis swavlebis zogierTi sakiTxi

bilingvur skolebSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

gv. 22

David Chochishvili, Some Issues of History Teaching at

Bilingual Schools . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

gv. 32

Sorena xuxua, Teatralizebuli proeqt-gakveTili -

qarTulis, rogorc meore enis swavlebis

efeqtiani meTodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

gv. 33

Shorena Khukhua, Role-Playing - Effective Method to Teach Georgian

as a Second Language . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

gv. 39

qeTevan goCitaSvili, qarTulis rogors meore/ucxo enis

gakveTilis dagegmvis ZiriTadi principebi . . . . . . .

gv. 40

Ketevan Gochitashvili, The Main Principles of Planning Georgian as a

Foreign/Second Language Lesson. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. .

gv. 48

Page 2: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

2

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

vidas kavaliauskasi

humanitarul mecnierebaTa doqtori, profesori

litvis saganmanaTleblo universiteti, litvuri enaTmecnierebisa da

komunikaciis kaTedra

saTamaSo kompiuteriuli programebi litvuri enis

Seswavlis procesSi

abstraqti

litvuris, rogorc mSobliuri, aseve, rogorc ucxo enis, swavlebis

procesSi gamoiyeneba sxvadasxva saganmanaTleblo kompiuteruli programa.

maT Soris gansakuTrebul adgils ikavebs litvuri enis saganmanaTleblo

kompiuteruli TamaSebi. enis saswavlo kompiuteruli TamaSebi Zalian

sasargebloa studentebisaTvis, moswavleebisaTvis. Cveni kompiuteruli enis

TamaSebi sainteresoa _ garTobac aris da swavlac; amasTan, amaRlebs

motivacias da TviTmyofadobas. statiaSi warmodgenilia am TamaSebis

didaqtikuri miznebi, agreTve meTodika.

eleqtronuli saswavlo

saSualebebis ganviTareba, skolebsa

da ojaxebSi kompiuterebis

raodenobis zrda ganapirobebs, rom

eleqtronuli swavlebis instrumen-

tebi moswavleebisTvis ufro da

ufro xelmisawvdomi xdeba. litvis

skolebisaTvis Seqmnilia mraval-

ferovani kompiuteruli saswavlo

programebi, romlebic moswavles

saSualebas aZlevs, Seiswavlos

bunebismcodneoba, maTematika, qimia,

fizika, biologia, istoria,

geografia, ucxo enebi. bevri

maTganis gacnoba SesaZlebelia

misamarTze: http://portalas.emokykla.lt.

Seqmnilia bevri programa litvuris,

rogorc mSobliurisa da rogorc

Page 3: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

3

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

meore / ucxo enis Sesaswavlad. es

programebi gankuTvnilia rogorc

litvuri enis mTeli sistemis

Sesaswavlad, ise misi garkveuli

nawilebisa: morfologia, sintaqsi,

fonetika, aqcentologia, leqsika,

marTlwera, dialeqtologia, metyve-

lebis kultura. es programebi

Seqmnilia skolaSi (universitetSi)

an saxlSi damoukideblad

samuSaod. saswavlo procesSi

gamoiyeneba litvaSi Seqmnili

originaluri litvuri enis ling-

visturi kompiuteruli TamaSebi.

TamaSebi, rogorc saswavlo

meTodi, mTel msoflioSi farTod

gamoiyeneba skolebSi. TamaSi,

rogorc swavlis meTodi, yvelaze

ufro xSirad gamoiyeneba skolis

dawyebiT da sabaziso klasebSi,

rom gazardos bavSvebis enobrivi

Cvevebi da ganaviTaron moswavlis

logikuri azrovneba (soblinskasi,

1987, 84). am meTodis gamoyeneba

SeiZleba skolis damamTavrebeli

klasis moswavleebTan da, agreTve,

studentebTan muSaobisas. garda

amisa, lingvisturi TamaSebi

gamoadgeba enis TviTSemswavlels

damoukidebeli muSaobisaTvis.

TamaSebi enis gakveTilze gvexmareba,

Tavi avaridoT monotonurobas,

amravalferovnebs gakveTils, zrdis

moswavlis aqtiurobasa da motiva-

cias, SemoqmedebiTobas. saswavlo

procesSi mravalferovan TamaSebs

Soris mniSvnelovani adgili uWiravs

kompiuterul TamaSebs. litvuri enis

Sesaswavlad gankuTvnili kompiute-

ruli TamaSebi SeiZleba daiyos or

jgufad:

1. saswavlo kompiuteruli

programebi, romlebSic lingvisturi

TamaSebi integrirebulia, rogorc

erTi konkretuli, arc Tu didi

segmenti.

2. litvuri enis kompiute-

ruli TamaSebi.

1. saswavlo kompiuteruli prog-

ramebi, romlebSic lingvis-

turi TamaSebia integrirebuli

litvuri enis Sesaswavlad

gankuTvnili kompiuteruli prog-

ramebis sakmaod didi raodenoba

arsebobs. 2008 wels litvis

ganaTlebisa da mecnierebis teqno-

logiebis centrma Caatara 1433

kompiuteruli programis analizi,

romlebic, met-naklebad, xSirad an

iSviaTad gamoiyeneboda litvis

skolebSi (ix.: kavaliauskasi, 2011,

50). am programebidan litvuri enis

Page 4: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

4

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Sesaswavlad gamoiyeneba 169

kompiuteruli programa. xSirad

isini ar Seicavdnen TamaSis

elementebs. Tumca, arsebobs

kompiuteruli programebi, romleb-

Sic TamaSebi integrirebulia da

qmnis mis calkeul segmentebs. maT

Sorisaa kompiuteruli programa

,,LIETUVIŲ KALBOS KOMPIUTERINIS

SĄVADAS“ (`litvuri enis erTiani

kompiuteruli sivrce~). es programa

gankuTvnilia zrdasruli Semswav-

lelebisa da im studentebisaTvis,

romlebsac surT, rom gaiRrmavon

codna litvuri enis Teoriul da

praqtikul aspeqtebSi. es TiTqosda

erTgvari eleqtronuli wignia,

romelsac SeuZlia axsnas litvuri

enis morfologis, sityvawarmoebis,

marTlweris sxvadasxva sakiTxi. aq

warmodgenilia bevri savarjiSo,

karnaxi da sxvadasxva lingvisturi

TamaSi. programa Zalian efeqturia

damoukidebeli samuSaosa da

TviTSefasebisaTvis. programa

avtomaturad afasebs moswavleTa

codnas da unarebs, davalebis

Sesrulebis Semdeg aCvenebs

Secdomebs da mianiSnebs, Tu sad

unda gadavides, rom Seivsos codna

im sakiTxebSi, romlebSic problema

hqonda. rogorc ukve aRvniSneT,

programaSi didi adgili aqvs

daTmobili didaqtikur TamaSebs.

moswavleebs Zalian moswonT

TamaSebi `Tagvi da nanadirevi~ da

`labirinTi". pirveli TamaSi

gankuTvnilia sityvawarmoebis Sesas-

wavlad. magaliTad, moswavle mau-

sis saSualebiT irCevs nacval-

saxels, Semdeg saWiro sityvamawar-

moebel formants. Tagvs nanadirevi

miaqvs eSmakunasTan. mocekvave eSmaki

niSnavs, rom arCeuli formanti

(varianti) sworia.

TamaSi `labirinTi~ gankuTvni-

lia litvuri enis marTlweris

Sesaswavlad. TamaSi moswavleebs

uviTarebs orTografiuli unarebis

meqanikur flobasa da swraf

orientacias. es TamaSi SeiZleba

gamoviyenoT klasSi Sejibris

Casatareblad - romeli moswavle

ufro swrafad da sworad amoxsnis

marTlweris amocanebs. marTlweris

SedarebiT rTuli ubnebis gavlisas

SeiZleba gamoiyenoT „daxmarebis“

fanjara, magram ikargeba dro.

programa vizualuria, amyarebs

vizualur mexsierebas da uviTarebs

marTlweris meqanikur unarebs.

Page 5: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

5

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

2. litvuri enis kompiuteruli

TamaSebi

2.1 kompiuteruli programa

,,FRAZEOLOGIZMAI“ (`frazeo-

logizmebi“)

programa gankuTvnilia V-X

klasebis moswavleebisaTvis. am

kompiuterul programaSi gamoiyeneba

frazeologizmebi, romelTa mTavari

sityva aris adamianis sxeulis esa

TRu is nawili: Tvalebi, yurebi,

kbilebi, Tavi, fexi, ena, cxviri,

TiTebi, Tma, frCxili, xeli da guli.

programa Sedgeba 2 TamaSisagan -

`dafa~ da `manqana~. TiToeul

TamaSSi SemoTavazebulia frazeo-

logizmebi da ramdenime savaraudo

pasuxi, romelTagan mxolod erTia

swori. Tu arCeuli pasuxi

arasworia, programa aCvenebs swor

pasuxs. arsebobs TamaSis

gansxvavebuli doneebi. Tu moswavle

erTi donis 20 kiTxvas sworad

upasuxebs, gadava axal, ufro

maRal doneze. programis warma-

tebiT dasrulebis Semdeg ismis

ovaciebi. TamaSSi "manqana" swori

pasuxebis mixedviT izrdeba manqanaSi

benzinis raodenoba, manqanis siCqare

da lurj fonze warmodgenili

TeTri isari miuTiTebs, rom Tqveni

pasuxebi sworia da swor gzaze

dgaxarT. araswori pasuxis

SemTxvevaSi, benzinis raodenoba

mcirdeba, siCqare mcirdeba da

inTeba niSani "sdeq". es programa

iZleva jgufuri Sejibris

SesaZleblobas. am kompiuteruli

programiT studentebs saSualeba

eZlevaT, gaimdidron leqsikuri

maragi da enis gamomsaxvelobiTi

saSualebebi, gaicnon litvuri enis

mdidari frazeologia.

2.2 kompiuteruli programa

„ŠALTINĖLIS“ (`nakaduli“)

originaluri kompiuteruli

programa `nakaduli“ Seesabameba

litvuri enis dawyebiTi klasis

saskolo saxelmZRvanelos „Šaltinėlis“.

saTamaSo amocanebSi gamoiyeneba

animacia, xma, sxvadasxva efeqti. es

zrdis moswavlis yuradRebisa da

interesis xarisxs. TamaSis Seqmnas

dasWirda naxevari weli - muSaob-

dnen profesiuli mxatvrebi,

animatorebi, da programistebi.

TamaSis gaxmovanebaSi monawileoba

miiRes bavSvebma da profesionalma

msaxiobebma. TamaSis dros, bavSvi

„micuravs“ nakadulSi da gada-

Page 6: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

6

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

laxavs saxaliso, saintereso

dabrkolebebs, romlebic warmoad-

gens saswavlo lingvistur dava-

lebebs. moswavleebs elodebaT

mxiaruli mogzauroba, romelic

iwyeba nakadulis saTaveSi da

mTavrdeba Soreul zRvaSi,

dausaxlebel kunZulze. am mog-

zaurobisas bavSvebs uxdebaT Svidi

dabrkolebis gadalaxva: unda

gadaarCinon kurdReli, daexmaron

mgels, rom dafqvas xorbali,

SeaerTos daxeuli werilis

nawilebi da a. S. amocanebi TandaTan

rTuldeba, amitom barierebis

gadasalaxavad sul ufro da ufro

meti enobrivi unaris qonaa saWiro.

TamaSs aqvs bevri varianti, radgan

yovel doneze gansxvavebuli

amocanaa Sesasrulebeli.

2.3. kompiuteruli programa

„MOKOMASIS KOMPIUTERINIS

LIETUVIŲ KALBOS ŽAIDIMAS 3-4

KLASEI“ (saganmanaTleblo kom-

piuteruli TamaSi litvuri enaSi

me-3 - me-4 klasebisaTvis.” (avtorebi

v. plentaite, d. iakavonite, 2010).

es mxiaruli animaciuri

saswavlo TamaSi gankuTvnilia me-3 -

me-4 klasis moswavleebisaTvis.

Sedgeba sami ZiriTadi nawilisagan:

saswavlo TamaSi, wesebi da

leqsikoni. TamaSis dros vmog-

zaurobT litvis sxvadasxva

qalaqSi, vnaxulobT, riT aris

Taviseburi da saintereso es

qalaqebi da realurad romeli

adgilebi unda movinaxuloT. yovel

gaCerebaze unda Seasrulo 10

lingvisturi amocana - unda gaxazo

aso, Cawero gamotovebuli aso,

amoxsna krosvordebi, gamoicno

gamocanebi, mousmino informacias

da upasuxo kiTxvebs mis Sesaxeb.

TamaSis procesSi ara mxolod

werisa da kiTxvis elementaruli

unarebi viTardeba, aramed logikuri

azrovnebac. am TamaSis dros naxavT

litvis mraval saintereso adgils.

2.4 kompiuteruli programa „TARMIŲ

KARAOKĖ“ (`dialeqtebis karaoke~)

litvuri enis institutma

gamouSva kompiuteruli programa,

romelic warmoadgens litvuri enis

yvela dialeqts. am programaSi

ixsneba litvis ruka, saidanac unda

amoirCio erT-erTi dialeqti.

gamoCndeba sami tipis informacia am

dialeqtis Sesaxeb:

Page 7: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

7

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

a) dialeqtis ruka, romelic

Sevsebulia dialeqtis mokle

enobrivi daxasiaTebiT da anekdotiT

im dialeqtis warmomadgenlebis

Sesaxeb.

b) gaxmovanebuli avTenturi

magaliTebi dialeqtisa (moTxrobebi,

zRaprebi, leqsebi da a.S.).

g) karaoke. karaokeSi warmodgenilia

studiaSi sagangebod Cawerili

dialeqturi teqstebi, romelTa

wakiTxva SeiZleba im dialeqtis

warmomadgenelTan erTad, romelmac

gaaxmovana es dialeqti. Tu rame

gaugebaria, SeiZleba Seamowmo iqve

warmodgenil teqstSi, romelic

litvur saliteraturo enazea.

meore varianti - SegiZliaT

imReroT simRera, romlis teqstic

am dialeqtzea Seqmnili. magram Tu

gindaT, rom moxvdeT karaokeSi,

pasuxi unda gasceT ramdenime martiv

SekiTxvas dialeqtebis Sesaxeb. es

originaluri kompiuterul programa

gamoiyeneba ara mxolod litvuri

enis gakveTilebze, aramed sxva-

dasxva saskolo da sxva tipis

RonisZiebaze. siamovnebiT TamaSoben

ufrosebic.

2.5 kompiuteruli aqcentuaciis

programa „KIETI RIEŠUTĖLIAI. Tadas

Blinda. Kirčiavimas“ (`kerketi kakali.

tadas blinda. aqcentuacia~)

`ivolgamusi“ videoTamaSebis

mwarmoebeli yvelaze didi

kompaniaa litvaSi da erT erTi

udidesi - aRmosavleT evropaSi.

swored am kompaniam, litvuri enis

institutis SekveTiT, Seqmna axali

kompiuteruli TamaSi, romelic

gankuTvnilia V-XII klasis moswav-

leebisa da, aseve, zrdasrulTaTvis,

romelTac surT srulyon sityvebis

sworad warmoTqmisa da maxvilis

gamoyenebis unarebi, aiTvisos enis

normatiuli aqcentuaciis sistema,

maxvilis sworad Secvlis

kanonzomiereba sityvis Secvlis

dros (bruneba da uRleba). axal

kompiuterul TamaSSi maxvilis

dasmis unarebi ixveweba ara wesebis

magaliTebis ilustraciiT, aramed

meTodiT, rodesac TviTon moTamaSe

arCevs Sesaferis variants. moTamaSes

aqvs SesaZlebloba, saWiroebis

SemTxvevaSi, Seamowmos arCevanis

sizuste damxmare nawilSi

ganTavsebuli leqsikonisa da

cxrilebis saSualebiT - terminebSi.

(miliunaite, 2008, 14). radganac

Page 8: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

8

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

TamaSi gaxmovanebulia (gaaxmovana

msaxiobma giedrius arbaCiauskasma),

moTamaSes esmis, rogor unda daisvas

maxvili, im SemTxvevaSic, rodesac

uSecdomod TamaSobs da maSinac,

rodesac Secdomas uSvebs. TamaSi,

Cveulebriv, meordeba ramdenjerme

da xSiri gameoreba saSualebas

iZleva, SeumCnevlad aiTviso

maxvilis sworad dasmis modeli.

TamaSis siuJetis safuZvlad

gamoyenebulia litvuri legendebi.

xalxur gmirs tadas blindas

Seuyvarda mzeTunaxavi marta, magram

marta eSmakma moitaca da daketa

Tavis mojadoebel wisqvilSi. tadas

blinda danebebas ar apirebs, mas

gadawyvetili aqvs martas gaTa-

visufleba. gzaSi uxdeba mravali

winaaRmdegobis gadalaxva. yvela-

feri damokidebulia imaze, ramdenad

aqvs moTamaSes maxvilis sworad

dasmis unari ganviTarebuli. TamaSi

Sedgeba davalebis 8 nawilisagan.

maTSi unda miuTiTon maxvilis

adgili marcvalSi gansxvavebul

sityvebSi (arsebiTi, zedsarTavi,

ricxviTi saxelebi, zmnebi,

popularuli saxelebi, toponimebi -

ixileT pirveli cxrili).

pirveli cxrili. struqtura kompiuteruli aqcentuaciis programisa `kerketi

kakali. tadas blinda. aqcentuacia~.

davaleba davalebis saxelwodeba ra unda gavakeToT

1 sabagiro gziT gadaadgileba.

dasviT maxvili nominatiur

arsebiT saxelebze.

2

srola. dasviT maxvili arsebiTi saxelis

3 brunvis formaze; ipoveT

sityvaTSexamebaSi ricxviTi saxeli

da dasviT maxvili.

3

`kamodi~ saketiT. dasviT maxvili toponimis 5

brunvis formaze; dasviT maxvili

zmnur formebze.

4

tyis bilikebi. dasviT maxvili arsebiTi saxelis

gansxvavebul formebze

sityvaTSexamebaSi.

5 abano. dasviT maxvili sakuTar saxelebSi

Page 9: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

9

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

saxelobiTi / naTesaobiT brunvis

formebSi; dasviT maxvili arsebiTi

da zedsarTavi saxelebis

sxvadasxva formebSi.

6

eSmakebis sufra. dasviT maxvili nominatiur

arsebiT saxelebze.

7

dawyevlili qvebi. dasviT maxvili arsebiTi saxelis

3 brunvis formaze; ipoveT

sityvaTSexamebaSi ricxviTi saxeli

da dasviT maxvili.

8

wisqvili. dasviT maxvili toponimis 5

brunvis formaze; dasviT maxvili

zmnur formebze.

am TamaSisas saWiroa konkre-

tuli dabrkolebebis gadalaxva.

amocanis sworad amoxsnis dros

kaklebi imtvreva. TamaSis warma-

tebiT dasrulebis Semdeg kaklis

gulis Segrovebuli raodenobisa da

xarisxis mixedviT moZRvari

gadascems Sesabamis diploms. Tu

barieri ver gadalaxeT, isev unda

gaimeoroT davalebis es nawili.

TamaSis meore nawilSi gadasvla

mxolod im SemTxvevaSia

SesaZlebeli, Tu warmatebiT

daasruleb wina nawils. TamaSSi

arsebobs miniSnebebi - Tu ar ici,

rogor unda dasva sworad maxvili,

SgiZlia Sexvide daxmarebis

ganyofilebaSi, sadac warmodgenilia

cxrili, romelic gTavazobT swor

variants. TiToeuli axali amocana

winaze rTulia. kompiuteruli

TamaSi sruldeba martas eSmakis

wisqvilidan gaTavisuflebis Semdeg.

TamaSSi 3 donea: martivi, saSualo

da rTuli. TamaSis done gansaz-

Rvravs davalebis sirTules.

miuxedavad imisa, rom TamaSis

garemo axlosaa litvur xalxur

zRaprebTan, CarTulia detalebi

Tanamedroveobidan. magaliTad, erT-

erT davalebas ewodeba „srola“ .

Tu ginda, rom isari moxvdes

mizanSi, sworad unda dasva maxvili

im sityvaSi, romelic ekranze Cndeba.

es TamaSi ufasod Camoiweros

saitidan www.kalbosnamai.lt. kompiu-

teruli programebis avtorebi

cdilobdnen daemtkicebinaT, rom

litvuri enis aqcentuaciis rTuli

Page 10: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

10

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

sistemis gageba da Seswavla

SeiZleba mxiaruli, garTobis gziT,

TamaSiT - es Zalian karg Sedegs

iZleva (kavaliauskasi, 2011, 220).

saukeTeso Sedegebis misaRebad

rekomendebulia am TamaSis mimdi-

nareobisas aqcentuaciis sxvadasxva

cxrilis (kavaliauskasi, 2000, gv. 3-

24), leqsikonebis da sxva lite-

raturis gamoyeneba.

2.6 axla muSavdeba kompiuteruli

TamaSis „kerketi kaklis~ Semdgomi

nawilebi: maT Soris iqneba litvuri

enis marTlwera, leqsika, morfo-

logia, sityvawarmoeba, sintaqsi.

daskvna

enis saswavlo kompiuteruli

TamaSebi erT-erTi saSualebaa

moswavle-studentebis `gamogleji-

saTvis~ uazro da xSirad Zaladobis

mapropagandirebeli, Tumca iolad

mosapovebeli kompiuteruli Tama-

Sebisgan, romlebic, ukanaskneli

kvlevebiT, ikaveben ufro da ufro

met dros da, arcTu iSviaTad,

axdenen mavne zegavlenas

axalgazrdobis msoflmxedvelobasa

da faseulobaTa sistemaze. Cveni

kompiuteruli enis TamaSebi

sainteresoa, garTobac aris da

swavlac. es TamaSebi SeiZleba

yvelam iTamaSos: saxlSi,

gakveTilze, auditoriaSi, amitom

Tanamedrove sainformacio teqno-

logiebs moaqvs mravali

SesaZlebloba, rom saswavlo

procesi ufro saintereso gaxdes,

ufro mravalferovani, arasdros

iyos mosawyeni da mogvces efeqtiani

Sedegi.

Page 11: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

11

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

gamoyenebuli literatura:

kavaliuskasi, 2000 - Kavaliauskas V. Vardažodžių kirčiavimo mokymo lentelės. Vilnius: Algarvė,

2000.

kavaliuskasi, 2011-1 - Каваляускас В. Применение новых учебных электронных

компьютерных программ при обучении фонетике и акцентуации литовского

языка // Вестник Московского государственного лингвистического университета

(Россия), 2011, Nr. 8 (614), p. 213-223.

kavaliuskasi, 2011-2 - Kavaliauskas V. Применение учебных компьютерных программ при

обучении литовскому языку // Интерактивные методы в языковом обучении

(Астана: Министерство Kультуры Республики Казахстан, Комитет по языкам),

2011, p. 49-71.

miliunaite, 2008 - Miliūnaitė R. Naujas lietuvių kalbos mokomasis kompiuterinis žaidimas „Tadas

Blinda. Kirčiavimas“ // Gimtasis žodis, 2008, Nr. 3, p. 13-17.

Soblinskasi, 1987 - Šoblinskas A. Lietuvių kalbos didaktika. Vilnius: Mokslas, 1987.

www.kalbosnamai.lt

http://portalas.emokykla.lt

Page 12: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

12

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Vidas Kavaliauskas

Doctor of Humanities, Professor,

Lithuanian University of Educational Sciences, Department of Lithuanian Linguistics and

Communication

Computer Games for Learning Lithuanian

ABSTRACT

Various educational software applications are widely used in the process of learning Lithuanian, both as a

mother tongue and as a foreign language. Computer games intended for learning Lithuanian take a

peculiar place among them. Such software applications make a learning process more varied, interesting

and diverse, promote the learner's motivation for learning and independence. The article discusses the

most popular Lithuanian computer games and points out their didactic goals and methods.

Keywords: information technology, Lithuanian computer games, correct language, motivation for

learning

Page 13: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

13

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

nona arevaZe-kotoraSvili

programa „aswavle qarTuli, rogorc meore ena“

- konsultant-maswavlebeli

posterebis gamoyeneba qarTulis, rogorc

meore enis swavlebaSi

abstraqti

saxelmwifo enis codna saqarTveloSi mcxovrebi eTnikuri umciresobebisaTvis

integraciisa da TviTrealizebis umTavresi resursia, amitom araqarTulenovan

skolebSi saxelmwifo enis swavleba gaZlierebulad mimdinareobs. sxvadasxva

inovaciur meTodTan erTad, viyenebT swavlebas posterebiT bunebrivi midgomis

meTodis gamoyenebiT. bunebrivi midgomis upiratesoba imiT aris

ganpirobebuli, rom sakomunikacio aqtivobebi ufro daaxloebulia yofiT

garemosTan da enis Semswavlels uadvilebs Sesaswavli enis aTvisebas.

posterebi, romlebzec mocemulia ama Tu im Temaze gamosaxuli konkretuli

situacia, maswavlebels saSualebas aZlevs, daadginos, ra leqsikuri

erTeulebi da gramatikuli konstruqciebi icis moswavlem da, aseve,

gansazRvros, ra damatebiTi codnis aTvisebisTvis arian isini mzad. bunebrivi

midgomis dros gamoiyeneba mxolod samizne ena, xolo moswavlis mSobliuri

enis gamoyeneba minimumamdea dayvanili. posteris gamoyenebiT ise unda

daigegmos gakveTili, rom misaRwevi miznebi da Sedegebi Seesabamebodes

erovnul saswavlo gegmas. Tu posteris siuJeti damuSavdeba nawil-nawil, e.w.

„fanjrebis“ meSveobiT, moswavleTa yuradReba koncentrirebuli iqneba

konkretul sagnebsa da movlenebze, maT SesaZlebloba miecemaT, gamoTqvan

varaudebi da meti interesiT gaxsnan sxva „fanjrebi“. sabolood, mTlianad

gaxsnil posterze moswavleebi axerxeben gabmulad saubars qarTul enaze, rac

maT umaRlebs saxelmwifo enis Seswavlis motivacias.

dRes ukve yvelasTvis cxadia,

rom mxolod erTi enis codna,

Tundac srulyofil doneze, ar

iZleva srulfasovani ganaTlebis

miRebis saSualebas. amitom mTel

msoflioSi gansakuTrebuli yurad-

Reba eqceva meore enis swavlebas da

SemuSavebulia mravali produqti-

uli meTodi am mimarTulebiT.

saqarTvelos ganaTlebis sistemac am

mxriv cdilobs, gaiziaros evropisa

da amerikis saukeTeso gamocdileba

Page 14: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

14

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

da skolebSi inergeba is tradi-

ciuli Tu inovaciuri meTodebi,

romlebic ukve aprobirebulia da

warmatebiT muSaobs mraval

qveyanaSi.

saxelmwifo enis codna dRes

integraciisa da TviTrealizebis

erTaderTi saSualebaa saqarT-

veloSi mcxovrebi eTnikuri

umciresobebisTvis. saxelmwifo enis

swavleba ukve didi xania, gaZlie-

rebulad mimdinareobs azerbaija-

nulenovan da somxurenovan

skolebSi. Tumca, mniSvnelovania,

gaanalizdes, swavlebis ra meTodebi

da midgomebia efeqturi, raTa Sedegi

ufro TvalsaCino da mzardi iyos.

meore enis swavlebaSi sul

ufro xSirad aRiareben bunebrivi

midgomis upiratesobas, rac imiT

aris ganpirobebuli, rom

sakomunikacio aqtivobebi ufro

daaxloebulia yofiT garemosTan da

enis Semswavlels uadvilebs

Sesaswavli enis aTvisebas. bunebrivi

midgomis gamoyenebisas moswavleebi

TandaTanobiT gadadian metyvelebis

preproducirebis fazidan adreuli,

gardamavali da srulyofili

producirebis fazebze. adreuli

producirebis fazaze moswavleebi

mxolod araverbalurad gamoxataven

saTqmels, gardamavali produci-

rebis fazaze erTi an ori sityviT,

xolo srulyofili producirebis

fazaze _ frazebiTa da

winadadebebiT.

bunebrivi midgoma xuT

Teoriul wanamZRvars efuZneba da

amerikelma mecnierebma, treisi

terelma da stiven kraSenma

SeimuSaves. is enis sakomunikacio

funqcias efuZneba da ZiriTadad im

enobriv erTeulebs iyenebs, romelTa

gagebac moswavlisaTvis SesaZle-

belia.

es Teoriuli wanamZRvrebi

gulisxmobs Semdegs:

• enis aTviseba gansxvavdeba enis

Seswavlisagan. pirveli aris

qvecnobier doneze mimdinare

procesi, xolo meore - enis

wesebis Segnebulad gacnobie-

rebis procesi. meore enis

gamoyenebis kompetencia mxolod

aTvisebis gziT aris

SesaZlebeli. meore enaze

komunikaciis, zepiri

metyvelebis gagebisa da

metyvelebis unarebi aTvisebis

procesSi Cndeba da yalibdeba.

• Segnebuli Seswavla mxolod

monitorisa da gamoTqmuli

teqstebis Camsworebeli opera-

Page 15: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

15

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

toris rols asrulebs. am

procesSi moswavle sagangebod

fiqrobs imis Sesaxeb, Tu ra da

rogor gamoTqvas.

• gramatikuli struqturebis

aTviseba garkveuli, winaswar-

gansazRvruli TanmimdevrobiT

xorcieldeba da maTi sxva

TanmimdevrobiT Seswavlas

naklebi sargebeli moaqvs.

• enas saukeTesod im gzavni-

lebidan viTvisebT, romlebic

arsebuli kompetenciis farg-

lebs mcired scildeba. amas

uwodeben „aRqmad Senatans +1“.

zemoTqmulidan gamomdinare,

aRsaniSnavia, rom bunebrivi

midgomiT swavlebis erT-erTi

saukeTeso saSualebaa Tematuri

posterebi, anu didi plakatebi,

romlebzec mocemulia ama Tu im

Temaze gamosaxuli konkretuli

situacia. masze muSaoba

maswavlebels saSualebas aZlevs,

Tavdapirvelad daadginos, ra

leqsikur erTeulebs da gramatikul

konstruqciebs floben moswavleebi

da, aseve, gansazRvros, ra

damatebiTi codnis aTvisebisTvis

arian isini mzad. bunebrivi midgomis

mTavari instrumentia e. w. „aRqmadi

Senatani“. es aris nebismieri mesiji,

romelsac Semswavleli saswavlo

procesSi miiRebs da romelic

misTvis gasagebia. magaliTad,

maswavlebeli ambobs: `sahil, aRwere,

ra xdeba posteris am nawilSi“. es

miTiTeba sahilma SeiZleba ver

gaigos imis gamo, rom mas ar esmis

sityva „aRwere“. bunebrivi midgomis

mixedviT, maswavlebelma ori

konkretuli moqmedebiT unda

gadaaqcios es gaugebari mesiji

aRqmad Senatanad:

1. Secvalos gaugebari sityva

gasagebi sityviT (mag.

„miTxari“, „Tqvi“...),

2. sxeulis moZraobiT, nivTebis

CvenebiT mianiSnos moswavles,

Tu ris gakeTebas sTxoven.

mniSvnelovania, rom bunebrivi

midgomiT gamoiyeneba mxolod

samizne ena da bavSvis mSobliuri

enis gamoyeneba minimumamdea

dayvanili. Tematuri posteri ki amis

karg SesaZleblobas iZleva, radgan

moswavle xedavs misTvis nacnob

sagnebs da situacias, rasac

mSobliur enaze Targmna ar

sWirdeba. bunebrivi midgomis

yvelaze gavrcelebuli meTodia

„sruli fizikuri reaqcia“, romelic

gulisxmobs moswavleTa reagirebas

sxvadasxva JestiT, rogoricaa -

Page 16: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

16

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

TiTiT Cveneba, Tavis daqneva,

sxvadasxva saxis mimika –

Jestikulacia da a.S., rac,

TavisTavad, emsaxureba imas, rom

maswavlebelma enis gakveTilisTvis

gankuTvnili dro maqsimalurad

gamoiyenos asaTvisebel enaze

saurTierTod.

sanam uSualod Cems gamoc-

dilebas gagiziarebT, aqve unda

aRiniSnos, rom bunebrivi midgomis

dros, preproducirebis fazaze, ar

aris rekomendebuli kiTxvisa da

weris, rogorc saswavlo aqtivobis

Semotana, Tumca, Tu gaviTvalis-

winebT im garemos, sadac qarTulis,

rogorc meore enis maswavleblebs

uxdebaT muSaoba, SesaZlebelia es

rekomendacia Seicvalos im

saWiroebebis mixedviT, ra mocemu-

lobis winaSec aRmoCndeba

maswavlebeli. Tu Cven konkretul

jgufTan (mag., 1-l klasSi) pirvelad

viwyebT enis swavlebas, maSin,

cxadia, im rekomendaciebs mivyvebiT,

rac bunebrivi midgomis meTodiT da

zogadad posterebze muSaobisas

aris rekomendebuli, Tumca, xSiria

SemTxveva, roca maswavlebeli Sedis

jgufTan, magaliTad, me-5 klasSi da

mas swavleba uxdeba sam, sxvadasxva

fazaze myofi moswavleebisTvis,

Sesabamisad, man, vinc icis wera-

kiTxva da metyvelebis gamovlenis

fazazea, unda miiRos Sesabamisi

donis swavleba, raTa moimatos

moswavlis codnis donem da

uzrunvelyofil iqnes misi enis

flobis donis Semdgomi zrda-

ganviTareba. aqedan gamomdinare,

maswavlebelma SeiZleba moaxdinos

meTodis modificireba da uari ar

Tqvas posterebis gamoyenebaze.

axla minda Cemi gamocdilebis

Sesaxeb giamboT. unda iTqvas, rom

posterebiT muSaobis saSualeba

yvela skolas ar aqvs da es erTgvar

privilegiadac ki SeiZleba

miviCnioT. Tumca, aRniSnuli

regionebis skolebSi, sadac

maswavlebelTa profesiuli

ganviTarebis centri axorcielebs

programas „aswavle qarTuli,

rogorc meore ena“, maswavleblebs

saswavlo resursis saxiT gadaecaT

gansxvavebul Temebze Seqmnili

posterebi. aman saSualeba momca,

sxvadasxva safexurze myofi

moswavleTaTvis posterebze dayr-

dnobiT da bunebrivi midgomis

meTodiT damegegma da ganmexor-

cielebina swavleba.

Tavdapirvelad posterebis

saSualebiT enis swavlebis

Page 17: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

17

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

meTodebze informacia amerikeli

ganaTlebis specialistis alan

kroufordis treningebze movismine,

mas Semdeg ki, roca es resursi Cems

xelT aRmoCnda, gadavwyvite, es

meTodebi gamomeyenebina Cems

pedagogiur praqtikaSi.

pirvel rigSi, SevarCie

meTodebi, miznebi da misaRwevi

Sedegebi, romlebic, sasurvelia,

Seesabamebodes qarTulis, rogorc

meore enis standartSi Sesabamisi

klasis miznebsa da misaRwev

Sedegebs. mag.:

• q. m.V.21. moswavles SeuZlia

martiv interaqciaSi monawileoba.

Sedegi TvalsaCinoa,

Tu moswavle:

– suraTebze dayrdnobiT agebs da

hyveba martiv ambavs;

– saubrobs misTvis nacnob Temebze

(mag., ojaxSi, naTesavebis/

megobrebis Sesaxeb, Tavisufal

dros da sxva).

aseve, winaswar gaviTvaliswine

is, Tu ramdenad Seesabameboda

posteris Tema saxelmZRvanelos

Temebs. Cemi azriT, es mniSv-

nelovania, raTa posteridan

saxelmZRvanelosTan dabruneba

moswavlisaTvis damabneveli ar

aRmoCndes.

Tavad meTodis arsi ki esaa -

posteri ifareba TeTri qaRaldiT

ise, rom masze SesaZlebeli iyos e.w.

„fanjrebis“ gamoWra. „fanjara“ unda

ixsnebodes da ixurebodes imis

mixedviT, Tu romeli epizodis

gamoCena gsurT konkretul

SemTxvevaSi. etapobrivad xdeba

posteris calkeuli epizodebis

damuSaveba. posteris mxolod erTi

nawili imitom aris gaxsnili, rom

moswavleebis yuradReba koncentri-

rebuli iyos konkretul sagnebze da

saganTa saxelebis CamoTvlisas

Tavidan aviciloT sxva leqsikuri

erTeulebis dasaxeleba. amave dros,

moswavleebSi interess gamoiwvevs

posteris dafaruli nawili da maT

SesaZlebelia ivaraudon, ra

aRmoCndeba sxva „sarkmlis“

gaxsnisas - gaigon, gamarTlda Tu

ara maTi varaudi. aseve,

gasaTvaliswinebelia, rom Tu

mTlianad „gaxsnil“ posters

xangrZlivi droiT davtovebT

moswavleTa TvalTaxedvis areSi,

erTi da imave suraTis cqeram,

SesaZloa, maT Sesaswavli masalis

mimarT interesi gaunelos, rac

Page 18: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

18

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

swavlebis procesSi erT-erTi

xelisSemSleli faqtoria.

mas Semdeg, rac „gaiSleba“

posteri da ukve damuSavebuli iqneba

calkeuli epizodebi, moswavleebis

daxmarebiT vadgen teqsts ise, rom

posteri erT mTlian ambavs

gadmoscemdes.

Page 19: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

19

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

teqsti danawevrebuli unda

iyos abzacebad, ise, rom

SesaZlebeli gaxdes misi

araTanmimdevruli Txroba. es

saSualebas aZlevs moswavles,

dazepirebis gareSe, nebismieri

TanmimdevrobiT isaubros

posterze gamosaxuli Temis

irgvliv. rodesac posteri

TiTqmis gamTlianebulia da

teqstic Sedgenilia, moswavleebs

eZlevaT damoukidebeli samuSao

– isini jgufurad, erTi

epizodis irgvliv TviTon adgenen

teqsts, romelic iqve damuSavdeba da

teqsts daemateba gasworebuli

saxiT. es aqtivoba erTgvari

skafoldingia – moswavleebs iseTi

davaleba eZlevaT, romelic mcired

scildeba maTi SesaZleblobebis

zRvars da xorcieldeba principi –

„aRqmad Senatans +1“.

imisaTvis, rom moswavleebs

gauadvildeT Txroba, posterze

vamagreb baraTebs, romlebzec

dawerilia gramatikuli

konstruqciebi da axali leqsikuri

erTeulebi, raTa enis Semswavlelis

emociurma mdgomareobam ar

dablokos da gafiltros enis

aTvisebis procesi. aRniSnuli

baraTebi swored am filtrebis

moxsnis kargi saSualebaa.

roca moswavleebi bolomde

aiTviseben da gaiazreben teqsts,

SesaZlebelia misi gaanalizeba

grafikuli organizatorebis –

sqemebis, diagramebis saSualebiT.

nebismieri aqtivoba da meTodi

gaTvlilia garkveul Sedegze,

Sesabamisad, posteris aseTi

meTodebiT damuSavebis Semdeg,

moswavleebi axerxeben vrceli

teqstebis gadmocemas da uCndebaT

gancda, rom maT SeuZliaT qarTulad

gabmulad da gamarTulad saubari –

isini ubralod ki ar izepireben

teqsts, aramed gaazrebuli aqvT

mTeli Sinaarsi, SeuZliad epizodebi

araTanmimdevruladac gadmoscen da

upasuxon SekiTxvebs piradi

gamocdilebidan gamomdinare.

grafikuli organizatorebis

Page 20: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

20

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

daxmarebiT, SeuZliaT teqstis

analizi, aTvisebuli leqsikuri

maragisa da gramatikuli

konstruqciebis gansxvavebuli

Sinaarsis gadmosacemad gamoyeneba.

bolos, aucileblad unda

aRiniSnos is uaryofiTi mxareebic,

romlebic Tan axlavs posterebze

muSaobis process:

1. yovelTvis ar Seesabameba

saxelmZRvanelos Temas.

2. posterze muSaoba moiTxovs

sistematurobas da am

periodSi saxelmZRvanelos

gamoyeneba TiTqmis ver

xerxdeba.

3. garemo da resursebis

nakleboba.

4. SesaZlebelia erTi posteri,

Tu is garkveul vadaSi ar

damuSavda, mosabezrebeli

gaxdes bavSvebisTvis.

miuxedavad amisa, posterebiT

muSaobis Sedegi imdenad

TvalsaCinoa, rom erTxel

gamoyenebis Semdeg is maswavleblis

ganuyreli resursi xdeba.

Page 21: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

21

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Nona Arevadze-kotorashvili

Program “Teach Georgian as a second Language”

Teacher-consultant

Use of Posters for Georgian as a Second Language Teaching

ABSTRACT

State language teaching for ethnic minorities in Georgia is extremely important for integration and

resocialization. According to the above-mentioned state language learning at non Georgian schools is

getting more intensive. With variety innovative methods including natural teaching method with

posters has its advantages, that means a close collaboration between communicative activities and

real environment during the teaching process which makes language acquisition easier. The posters

presents a reflection of different kind of lifetime situations, which gives teachers an opportunity to

define lexical and grammatical knowledge of each students and therefore to find the gaps and pro-

vide students with an additional knowledge. The main advantages of the natural approaches is to use

a target language more and reduce usage of mother tongue during the learning process. Teaching

with posters should be corresponding to the National Curriculum goals and results. If the plot of the

posters is presented with the different perspectives, students will focus on each subject and actions of

the story presented on the poster, that encourage them to express own ideas, interests as well as

their own assumptions on the subjects. As a result students are able to speak in Georgia more or less

fluently, and it promotes to rise awareness and increase motivation of state language learning.

Page 22: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

22

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

daviT CoCiSvili

istoriis mecnierebaTa doqtori,

goris saxelmwifo saswavlo universitetis profesori,

bilingvuri ganaTlebis treneri

istoriis swavlebis zogierTi sakiTxi bilingvur

skolebSi

abstraqti

bilingvuri ganTleba Tanamedrove msoflios bevr qveyanaSi nacadi,

aprobirebuli meTodia, romelic efeqturad gamoiyeneba. saqarTveloSi

bilingvuri swavleba 2004 wlidan daiwyo, rodesac saerTaSoriso

organizacia ,,simeras“ xelSewyobiT araqarTulenovani mosaxleobiT

kompaqturad dasaxlebul ramdenime raionis oTx skolaSi damkvidrda.

Cvens realobaSi bilingvuri swavleba skolis administraciisagan Txoulobs

imaze met pasuxismgeblobas, vidre Cveulebrivi monolingvuri skolis

administracias akisria, vinaidan bilingvuri swavlebis danergvisa da

warmarTvis menejmenti moiTxovs mTeli rigi riskfaqtorebis daZlevas,

romelic modis moswavlisgan, mSoblisgan, Temisgan da zogadad

sazogadoebisgan.

sazogadoebrivi mecnierebebis bilingvuri swavlebis procesSi CarTva

bevri skeptikosis TiTqosda logikur ukmayofilebas iwvevs. argumentad

moaqvT is, rom am sagnebis swavleba iTxovs sakmaod didi moculobis

leqsikuri maragis codnas. Tumca, isic unda aRiniSnos, rom zusti da

sabunebismetyvelo sagnebis bilingvurad swavlebisas SemuSavebuli

frazeologiuri kliSeebi nakleb saSualebas iZleva saklaso garemoSi

ganvaxorcieloT mTeli rigi aqtivobebi, SevqmnaT saqmiani atmosfero,

ganvaxorcieloT moswavlis kognitur unarebze gaTvlili simulaciuri da

interaqtiuri qmedebebi da SevunarCunoT Cvens moswavleebs erovnuli

identoba.

saqarTvelos saxelmwifoebri-

obis formirebis mravalsaukunovan

gzaze geopolitikuri maxasiaTeble-

bisa da limotropuli zonebis

siuxvis gamo, saqarTveloSi Camo-

yalibda multikulturuli sazo-

Page 23: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

23

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

gadoeba, romlis interesebi sazo-

gadoebriv formaciebTan erTad

icvleboda.

mas Semdeg, rac sabWoTa kavSiri

daingra da saqarTvelo damou-

kidebeli saxelmwifo gaxda, dRis

wesrigSi dadga aq mcxovrebi

sxvadasxva eTnikuri umciresobis

qarTul saxelmwifoebriv sivrceSi

integrirebis sakiTxi. am problemis

mogvareba, upirveles yovlisa,

araqarTulenovani zogadsaganma-

naTleblo skolebis Sagrenis tyavad

gadaiqca. skolaSi arsebuli

saaTebis raodenoba ar iyo sakmarisi

moswavleebisaTvis saxelmwifo enis

srulfasovnad SeswavlisTvis.

saerTaSoriso organizaciebis

CareviTa da ganaTlebisa da

mecnierebis saministros keTili

nebiT, 2004 wels ramdenime skolaSi

dainerga bilingvuri swavlebis

praqtika, romlis mizans

warmoadgenda araqarTulenovan

moswavleebs sxvadasxva sagnobriv

blokebSi sagnebis qarTul enaze

swavliT daxmareboda qarTuli enis

ukeT aTvisebaSi. kompetenturi

organoebis am sakiTxis mimarT

damokidebulebebis xSirma cvlam

bilingvuri swavlebis aqtivoba

dRis wesrigSi datova, magram

sasurveli Sedegi ver moitana.

mizezi finansebis simciresTan

erTad iyo risk–faqtorebis

arseboba, romelTa gadawyvetis

pasuxismgebloba skolebis adminis-

traciam Tavidan airida. amas

Sedegad mohyva is, rom sapilote 40

skolidan bilingvuri swavlebis

praqtika SeinarCuna ramdenime

skolam. erT–erTi aseTi skola

gaxldaT marneulis municipalite-

tis jandaris sajaro skola, sadac

momiwia muSaobam 5 wlis

ganmavlobaSi. sakuTari gamocdi-

lebidan gamomdinare, gTavazobT

istoriis sagnis saxelmwifo enasTan

integrirebuli swavlebis ramdenime

Taviseburebas.

bilingvuri swavlebis procesi

TavisTavad Zalian sainteresoa da

moiTxovs pedagogisgan ara mxolod

maRal profesionalizms, aramed

saqmisadmi SemoqmedebiT damokide-

bulebas. amasTan erTad,

mniSvnelovani momentia pedagogebis

TanamSromloba bilingvuri swavle-

bis procesSi. araqarTulenovan

skolebSi pedagogiuri koleqtivebis

urTierTTanamSromlobisTvis, gamo-

cdilebis gaziarebis, erTmaneTis-

Tvis daxmarebis xelis gawodebis

karg saSualebas iZleva bilingvuri

Page 24: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

24

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

gakveTili. pedagogebi, rac ufro

metad gauziareben erTmaneTs

sakuTar gamocdilebas, miT met

Sedegs moitans bilingvuri

swavleba. TanamSromloba unda

ganixilebodes, rogorc socialuri

mxare, romelic moswavleebis

urTierTkontaqts uzrunvelyofs. am

procesis monawile moswavle

aqtiurdeba, matulobs misi

TviTSegneba da Tavdajerebuloba,

igi ukve garkveuli riskfaqtorebis

dasaZlevad mzadaa da klasSi

dadebiTi emociuri atmosfero

isadgurebs.

sxvadasxva asakobriv jgufTan

muSaobisas maswavlebels unda

axsovdes, rom swavlebis

integrirebuli forma agebs xids

meore enis gakveTilebsa da

sagnobriv gakveTilebs Soris. amis

Sedegad miiRweva ori Sedegi: meore

enisa da saswavlo sagnis Sinaarsis

aTviseba. saswavlo sagnis gakve-

Tilze xom maswavlebeli saswavlo

masalas Semecnebis doneze aswavlis,

xolo moswavlis enis codnis donis

Sesabamisad irCevs sakomunikacio

aqtivobebs; ase rom, ena iqceva

masalis aTvisebis saSualebad,

instrumentad da ara swavlebis

sagnad.

sagnis maswavlebelma, romelic

atarebs bilingvur gakveTils,

aucileblad unda gansazRvros

sagakveTilo procesSi gamosaye-

nebeli funqciuri frazebisa Tu im

sityvebis CamonaTvali, romlebsac

yvelaze xSirad gamoiyenebs klasSi.

amave dros saukeTeso efeqts iZleva

moswavlebis jgufebSi muSaoba,

sxvadasxva inovaciuri da

simulaciuri TamaSebis CarTva

sagakveTilo procesSi. amis

gansakuTrebiT farTo SesaZleb-

lobebs iZleva istoriis gakveTili.

moswavleebi SeiZleba virtualurad

vamogzauroT uZveles qveynebSi,

moviaroT egvipte da vnaxoT

piramidebi, davtkbeT babilonis

dakidebuli baRebis silamaziT,

vimogzauroT Sua saukunebis evro-

paSi, aRmovaCinoT axali samyaro –

amerika da ase Semdeg. TiToeuli

aqtivoba kargad unda iqnes

gaazrebuli da masSi unda CavrToT

rac SeiZleba meti moswavle, mivceT

maT TviTrealizebis saSualeba.

swored amitom gamodis bilingvuri

gakveTili aseTi xmauriani, magram es

pozitiuri xmauria, am dros

moswavleebis yvela unari gaaq-

tiurebulia da moswavle komfor-

tulad grZnobs Tavs klasSi. aseTi

Page 25: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

25

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

gakveTilis dros moswavle ar

iRleba, cdilobs damoukideblad an

sxvebis daxmarebiT gaarTvas Tavi

samuSaos.

moswavlebi bilingvuri gakveTi-

lis msvlelobisas xSirad uSveben

enobriv Secdomebs. marTalia,

rekomendebuli ar aris

moswavleebisaTvis Secdomebze

yuradRebis gamaxvileba, magram

sakuTarma gamocdilebam miCvena, rom

TviTon unda warmoTqvas

maswavlebelma sworad esa Tu is

fraza da moswavleebis mier

daSvebuli yvela Secdomis

ignorireba ar unda moaxdinos. arc

gadaWarbebuli yuradReba unda

mivaqcioT moswavleebis mier

daSvebul orTografiul Tu

stilistur Secdomebs.

istoriuli mecnierebebis

swavleba skolaSi moswavles

uyalibebs specifikur da zogad

unarebs da zneobriv Rirebulebebs.

specifikuri unarebi:

• drosa da sivrceSi orientireba;

• istoriuli interpretacia;

• istoriul–geografiuli

saSualebebis gamoyeneba;

• drosa da sivrceSi ganawileba;

• poziciis SemuSaveba, kritika da

dacva.

zogadi unarebi:

• problemis gaazreba da

kavSirebis dagena;

• informaacis mopoveba da

organizeba;

• SemoqmedebiTi unari;

• komunikacia;

• kvleva;

• problemis gadaWra;

• modelireba;

• swavlis unari;

• TanamSromloba.

zneobrivi Rirebulebebi:

• adamianis Rirsebisa da

uflebebis pativiscema;

• TanagrZnoba da mzrunveloba;

• samSoblos siyvaruli;

• principuloba da moqalaqeobrivi

simamace;

• keTilsindisiereba da

Sromismoyvareoba;

• Tanasworoba;

• tolerantoba;

• samarTlianoba da kanonebis

pativiscema.

zogadad, sagnisa da enis

integrirebul swavlebisas unda

gvaxsovdes, rom:

1. upirveles yovlisa, gani-

sazRvros ama Tu im TemaSi

Page 26: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

26

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

warmodgenili cnebebis, sakvanZo

sakiTxebis aspeqtebi, ras flobs da

ras unda daeuflos moswavle

gakveTilis msvlelobisas;

2. gakveTilis procesSi

Sesaswavli sakiTxebis gverdiT

maswavlebelma unda daabalansos

enobrivi masalis miwodeba;

3. unda daigegmos, Tu romeli

aqtivoba warimarTos saxelmwifo da

romeli mSobliur enaze;

4. saTanadod unda SeirCes

orenovani TvalsaCinoebebi, an iseTi

vizualuri masala, romelic

mogvcems saSualebas, gavaaqtiuroT

moswavlis kognituri unarebi;

5. sagnis standartis

gaTvaliswinebiT ganisazRvros

sagnobrivi da enobrivi miznebi,

saswavlo aqtivobebis tipebi,

orenovani proeqtebi da

sakomunikacio aqtivobebi;

6. enis swavlebis xarjze ar

dazaraldes sagani. vecadoT,

moswavles sagnis maqsimaluri codna

gadavceT, xolo saxelmwifo eniT,

SeZlebisdagvarad, davabalansoT

gakveTili.

maswavlebelma sworad unda

moaxdinos drois ganawileba.

proporciis Sabloni ar arsebobs, es

unda gviCvenos saWiroebam da amis

saSualeba unda mogvces auditoriam.

yoveli gakveTilis momzadebisas

unda moxdes prioritetebis

gamoyofa:

• aTvisebuli masalis SinaarsTan

dakavSirebuli miznebi

• moswavlis kritikuli

azrovnebis ganviTareba da

swavlebis SesaZleblobebi

• meore enis ganviTarebis

Seswavlis SesaZlebloba da

kulturul garemoSi

integrireba

yovelive zemoaRniSnulidan

gamomdinare, istoriis integri-

rebuli gakveTilebi araqarTule-

novan skolebSi saxelmwifo enis

swavlebis karg Sedegs mogvcems.

miuxedavad imisa, rom TiTqos ufro

damajerebelia sabunebismetyvelo

sagnebis integrirebul gakveTilebze

enis Seswavlis meti efeqti, Cven

mainc migvaCnia, rom sazogadoebrivi

mecnierebebis blokis sagnebis

(istoria, geografia) bilingvuri

swavleba, imis gamo, rom SeiZleba

uxvi TvalsaCinoebebis gamoyeneba,

sxvadasxva aqtivobebis CarTva,

moswavlis kognituri unarebis

ganviTareba, sakmaod efeqturad

muSaobs.

Page 27: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

27

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

saqarTveloSi mimdinare

ganaTlebis reformis erT–erTi

mniSvnelovani komponenti aucileb-

lad gaxdeba bilingvuri ganaT-

lebis sayovelTao danergva saqar-

Tvelos saganmanaTleblo sivrceSi.

eTnikuri umciresobebis sociali-

zacia da maTi srulfasovani

integracia qarTul saxelmwifoebriv

sivrceSi warmatebuli ver iqneba

komunikacis ararsebobis gareSe.

bilingvuri ganaTleba multikul-

turul sazogadoebaSi bavSvis

momzadebis erT–erTi ZiriTadi

elementia. imdenad, ramdenadac

saqarTvelo mudam iyo multieT-

nikuri qveyana, dRiTidRe izrdeba

meore enis, Cvens SemTxvevaSi

saxelmwifo enis – qarTulis

swavlebis saWiroeba. saxelmwifo

politika mdgomareobs imaSi, rom

eTnikur umciresobebs Seaswavlos

saxelmwifo ena maTi mSobliuri

enis, kulturisa da tradiciebis

paralelurad.

gTavazobT istoriis ori

integrirebuli gakveTilis sqemas,

romelic SeiZleba gamodges,

rogorc magaliTi sxva gakveTilebis

dasagegmad:

gakveTili 1

farnavazi - pirveli mefe

qarTlsa Sina

(V klasi)

gakveTilis mizani: (45 wT.)

moswavleebisaTvis qarTlis pirveli

mefis farnavazis moRvaweobis

Sesaxeb informaciis miwodeba,

aRniSnuli istoriuli periodis

qronologiuri CarCoebis gansaz-

Rvra, rukaze orientireba

Sedegebi da indikatorebi:

1. moswavles esmis welTaR-

ricxvis sistema. akavSirebs

istoriul movlenebsa da faqtebs

Sesabamis istoriul epoqebTan:

a. moniSnavs drois xazze

farnavazis mefobis qronologiur

periods;

b. gansazRvravs farnavazis

mefobis xangrZlivobas.

2. moswavle axdens istoriul-

geografiuli saSualebebis inter-

pretacias:

a. moZebnis rukaze saerisTaoebs

b. konturul rukaze daitans

saspaspetos (Sida qarTlis)

sazRvrebs.

Page 28: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

28

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

meTodi:

a. teqstis miwodeba;

b. wyaros gamoyeneba pirovnebis da

istoriuli epoqis dasaxasiaTeblad;

g. jgufuri muSaoba;

d. klasis winaSe prezentacia.

resursi: dafa, carci, ruka,

konturuli ruka, feradi fanqrebi,

teqstis qseroaslebi.

aqtivoba #1

maswavlebeli klass yofs

jgufebad da urigebs winaswar

momzadebul teqsts. igi eubneba

moswavleebs, rom maTi amocanaa

mocemul teqstSi moZebnon qarTlis

pirveli mefis farnavazis Sesaxeb

cnobebi.

aqtivoba #2

maswavlebeli avalebs

moswavleebs winaswar darigebul

drois xazze moniSnon farnavazis

mefobis qronologiuri CarCoebi.

teqsti:

Zv.w. IV-III saukuneebSi

aRmosavleT saqarTvelos

teritoriaze Camoyalibda qarTlis

samefo. misi pirveli mefe iyo

farnavazi, romelmac dasavleT

saqarTvelos mmarTvel qujisTan

erTad daamarcxa ucxoeli

dampyrobeli azo. farnavazma

qarTlis samefo dahyo rva

saerisTaod - argveTi, kaxeTi, wunda,

samSvilde, xunani, oZrxe, klarjeTi

da egrisi, da erT saspaspetod–

Sida qarTli. farnavazis dros

dedaqalaqi iyo mcxeTa, mTavari cixe

– armazis cixe. farnavazma Seqmna

qarTuli damwerloba. farnavazma

Seqmna axali religia – armazis

kulti.

leqsikuri banki:

Camoyalibda, daamarcxa,

dampyrobeli, dahyo, Seqmna...

davaleba:

• moswavleTa jgufebs eZlevaT

davaleba, warmoadginon far-

navazis Sesaxeb teqstidan

amowerili cnobebi. am samuSaos

Sesrulebis Semdeg TiToeuli

jgufidan erTi momxsenebeli

warmoadgens prezentacias

aRniSnuli Temis irgvliv.

• drois xazze moZebnon

farnavazis mefobis xana

Sefaseba: (10 quliani sistema)

1. jgufuri muSaobis Sefaseba

(jgufuri muSaobis unari, jgufis

Page 29: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

29

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

wevrebTan TanamSromloba, gadawy-

vetilebis miRebaSi monawileobis

miReba 0-1-2 qula);

2. individualuri muSaobis

Sefaseba (maswavlebeli afasebs

TiToeul sworad gacemul pasuxs; 0-

1-2 qula);

3. prezentacia (maswavlebeli

afasebs moswavlis damoukidebeli

azrovnebis, azris gadmocemis da

sworad msjelobis unars; 0-1-2

qula);

4. rukaze orientaciis unari 0-1-

2 qula;

5. konturul rukaze muSaobis

unari 0-1-2 qula

gakveTili 2

saqarTvelos istoriul–

geografiuli dayofa (2 gakveTili)

(VIII klasi)

gakveTilis mizani: (90 wT.)

1. saqarTvelos istoriul-

geografiuli raionebis gacnoba;

2. mosaxleobis Cacmulobis,

sacxovrebeli saxlis da

tradiciebis Seswavla istoriul-

geografiuli raionebis mixedviT.

Sedegebi da indikatorebi:

1. moswavles SeuZlia gansazRvros

istoriul-geografiuli raionis

cneba;

2. moswavle ganasxvavebs Cacmu-

lobas, scxovrebel da

sameurneo Senobebs istoriul-

geografiuli raionebis mixed-

viT;

3. SeuZlia konturul rukaze

muSaoba da rukaze istoriul-

geografiuli raionebis saz-

Rvrebis gansazRvra.

meTodi:

a. teqstis da sxva masalis miwodeba

b. jgufuri muSaoba

g. klasis winaSe prezentacia

d. damoukidebeli muSaobis unar-

Cvevebis gamomuSaveba

resursi: ruka, teqsti,

eTnografiuli suraTebi (Cacmuloba

da sacxovrebeli Tu sameurneo

nagebobebis suraTebi) saqarTvelos

istoriul-geografiuli regionebis

mixedviT, webo, makrateli.

aqtivoba #1 maswavlebeli

klass yofs jgufebad da

moswavleebs urigebs teqsts, rukas

da avalebs, gansazRvros

saqarTvelos istoriul-geog-

rafiuli regionebi.

aqtivoba #2 maswavlebeli

moswavleebs urigebs rukas,

eTnografiul suraTebs (Cacmuloba

Page 30: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

30

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

da sacxovrebeli Tu sameurneo

nagebobebis suraTebi) da avalebs,

amoWrili suraTebi daawebon

istoriul-geografiuli regionebis

Sesabamisad (mag. aWaruli

CacmulobiT daawebon aWaris

adgilas, oda saxli - dasavleT

saqarTvelos, darbazi - aRmosavleT

saqarTveloSi da a.S.).

aqtivoba #3 maswavlebeli

urigebs jgufebs konturul rukebs.

erT jgufs urigebs Senoba-

nagebobebis suraTebs (oda, darbazi,

nalia, sabZeli, beReli...), meore

jgufs - Cacmulobis suraTebs,

xolo mesame jgufs - mxolod

istoriul-geografiuli raionebis

saxelebs. moswavleebma jgufebSi

unda SeZlon aRniSnuli masala

daakran konturul rukaze da

saerTo jamSi klasis mier

warmoadginon TiTo egzemplari

teqsti:

saqarTvelo warmoiqmna ori

uZvelesi saxelmwifoebrivi

erTeulis-kolxeTisa da iberiis

gaerTianebiT. saukuneebis manZilze

Camoyalibda saqarTvelos isto-

riul-geografiuli raionebi, rasac

xeli Seuwyo saqarTvelos

geografiulma mdebareobam da

reliefma. dasavleTSi mdebareobs

afxazeTi, mas mohyveba svaneTi, raWa

da leCxumi, Savi zRvis aRmosavleT

sanapiro ukavia gurias da aWaras.

aWaridan samxreTiT mdebareobda

istoriuli provinciebi: lazeTi,

klarjeTi, kola, artaani, tao,

SavSeTi (es teritoriebi axla

TurqeTis SemadgenlobaSia).

saqarTvelos centraluri nawili

ukavia qarTls. misgan dasavleTiT

mdebareobs imereTi, samxreT-

dasavleTiT ki samcxe-javaxeTi.

qarTlidan aRmosavleTiT mdeba-

reobs kaxeTi da hereTi (misi

nawili-saingilo, amJamad azerbai-

janis teritoriazea), kaxeTis

mTianeTi ukavia TuS-fSav-xevsureTs.

TiToeul am regionSi Camoyalibda

Cacmulobis, sacxovrebeli da

sameurneo nagebobis Taviseburi

stili, rac gamowveuli iyo im

istoriuli procesebiT da

geografiuli mdebareobiT, romel-

Sic moxda aRniSnuli raionebis

sazRvrebis Camoyalibeba. maTi

mTlianoba aris saqarTvelos

istoriul-eTnografiuli saxe.

leqsikuri banki: warmoiqmna,

Camoyalibda, ukavia, mdebareobda,

gamowveuli...

Page 31: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

31

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

davaleba: moswavleTa jgufebs

eZlevaT davaleba, am samuSaos

Sesrulebis Semdeg TiToeuli

jgufidan erTma momxsenebelma

warmoadgnos prezentacia aRniSnuli

Temis irgvliv.

Sefaseba: (10 quliani sistema)

1. jgufuri muSaobis Sefaseba

(jgufuri muSaobis unari, jgufis

wevrebTan TanamSromloba, gada-

wyvetilebis miRebaSi monawileobis

miReba 0-1-2 qula);

2. individualuri muSaobis

Sefaseba (maswavlebeli afasebs

TiToeul sworad gacemuli pasuxi 0-

1-2 qula);

3. prezentacia (maswavlebeli

afasebs moswavlis damoukidebeli

azrovnebis, azris gadmocemis da

sworad msjelobis unars 0-1-2 qula);

4. rukaze orientaciis unari 0-1-

2qula;

5. konturul rukaze muSaobis

unari 0-1-2 qula.

gamoyenebuli literatura:

bilingvuri ganaTleba, samagido wigni maswavleblebisaTvis, redaqtorebi: S.

tabataZe da q. goCitaSvili, 2001

erovnul umciresobaTa integracia multilingvuri ganaTlebis gziT,

politikis dokumenti, 2009

inasariZe, SaraSeniZe, axvlediani, 2010 - l. axvlediani, m. inasariZe, n.

SaraSeniZe, k. gabunia, enisa da sagnis integrirebuli swavleba

zogadsaganamanaTleblo skolebis sabazo da saSualo safexurebze,

istoria, Tb., 2010

inasariZe, SaraSeniZe, gaxelaZe, 2010 - m. inasariZe, n. SaraSeniZe, g. gaxelaZe,

enisa da sagnis integrirebuli swavleba dawyebiT skolaSi, Tb., 2010

Jurnali ,,bilingvuri ganaTleba“, #4, 2010

janaSia, imedaZe da sxv., 2008 - n. janaSia, n. imedaZe, s. gorgoZe, ganviTarebisa

da swavlis Teoriebi, damxmare saxelmZRvanelo, 2008

Page 32: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

32

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

David Chochishvili

Doctor of Historical Sciences

Professor of Gori State Teaching University

Trainer of bilingual education

Some Issues of History Teaching at Bilingual Schools

ABSTRACT

Bilingual education is an approved method in many countries of the modern society and it is used

effectively. Bilingual education takes place from 2004 in Georgia, when one of the international

organizations called “Simera” started implementations of bilingual education programs in four non

Georgian schools of different regions.

In our reality bilingual education requires much more responsibility from school administration than it is

in monolingual schools. This happens because the management of bilingual schools involves a whole

risk-factors related to pupils, parents and society in general.

At the beginning when teaching of social sciences in state language at bilingual schools had a many

skeptics. They state that the teaching social subjects requires a great storage of lexical. But phraseological

clichés in the process of the exact and natural sciences teaching gives less opportunity to carry out the

various simulations and interactive activities in class room. But it is extremely important to be focused

on pupils’ cognitive skills, create peaceful work atmosphere and support to preserve national identity of

each students.

Page 33: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

33

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Sorena xuxua

programa „aswavle qarTuli, rogorc meore ena“ - maswavlebeli

Teatralizebuli proeqt-gakveTili - qarTulis, rogorc

meore enis swavlebis efeqtiani meTodi

abstraqti

araqarTulenovan skolebSi Teatralizeba SeiZleba ganxilul iqnas

sasakolo saganmanaTleblo procesis aqtivaciis qmediT saSualebad im

SemTxvevaSi Tu moxdeba Teatralizebis iseTi modelis SemuSaveba, romelic

uzrunvelyofs: a) aRzrdis, swavlebisa da pirovnuli ganviTarebis

erTobliobas; b) Tanaziarobas, refleqsiisa da verbalizaciis

SesaZleblobas; am SemTxvevaSi, Teatralizeba iqceva im qmediT didaqtikur

saSualebad, romelic avtenturi dramatuli scenaris realizebisaTvis

iyenebs xelovnebisaTvis damaxasiaTebel yvela gamomsaxvelobiT xerxs da

uzrunvelyofs: a) saganTa Soris integracias, b) formaluri, saganze

orientirebuli swavlebis, araformalur, qmediT-procesualur formaSi

transformirebas, g) TanamoazreTa jgufis Camoyalibebasa da pirovnuli

identificirebis stimulirebas

araqarTulenovan skolebSi

saxelwifo enis (qarTulis), rogorc

meore enis swavleba rig

sirTuleebTanaa dakavSirebuli.

axladdanergili mravaldoniani

saxelmZRvaneloebi, marTalia, xels

uwyoben enis aTvisebas, iTva-

liswineben ra winare codnasa da

mozardebis SesaZleblobebs, magram

savaldebulobis elements moicaven

da gaucnonierebel, pasiur winaaR-

mdegobas iwveven SemswavlelebSi;

Sesabamisad, didi mniSvneloba aqvs

im damxmare literaturisa da rigi,

rogorc saklaso, ise klasgareSe

aqtivobebis gamoyenebas, romlebic

enis aTvisebas Seuwyoben xels.

qarTulis, rogorc meore enis

swavlebis dros erT-erTi efeqtiani

meTodia SemoqmedebiTi elementis

Setana gakveTilze. am mxriv

saintereso pedagogiuri modeli-

Page 34: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

34

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

rebis formaa Teatralizeba. is

struqturulad aerTianebs saklaso

da klasgareSe aqtivobebs, aris

saganTa Soris intergaciis kargi

saSualeba. amave dros, xelSesaxebi

efeqtis misaRwevad aucileblad

gvesaxeba am aqtivobis orive

mimarTulebis - a) Teatralizebis

elementis Setana saswavlo procesSi

da b) Teatralizebis elementebis

gamoyeneba klasgareSe aqtivobebSi -

sinqronizacia.

araqarTulenovan skolebSi,

Cveni azriT, xelSesaxebi efeqtis

momcemia gmiruli paTetikiT gaje-

rebuli istoriuli literaturis

adaptireba, romelic mozardebSi,

garda komunikaciuri unar-Cvevebis

srulyofisa, dominanti eTnosis

kulturisa da istoriisadmi

interesis stimulirebis erT-erT

saSualebad SeiZleba moviazroT.

saqarTvelos istoriidan

aRebuli Tematikis monospeqtaklad

qceva da misi roluri TamaSebiT

Sesruleba swavlis process saxa-

lisos xdis, izrdeba CarTuloba,

bavSvi iolad imaxsovrebs im enobriv

kontruqciebs, rac istoriuli

teqstisTvisaa damaxasiaTebeli,

istoriul faqtebs, romlebsac

efuZneba teqsti da rogorc Sedegi,

mdidrdeba leqsikuri maragi.

epoqis, moqmedi gmirebisa da

sakomunikacio masalis SerCevas

ganapirobebs paTetika, emociuri

eqstrapolirebis SesaZlebloba da

martivi, magram axali enobrivi

masaliT gajerebuli konstruqciebi.

mniSvnelovania, rom istoriuli

teqstis adaptirebis dros moswav-

leebma Tavad airCion konkretuli

movlena Tu piri, ris mixedviTac

Sedgeba speqtakli, teqstze

erToblivi muSaoba xels uwyobs

mozards, identificireba moaxdinos

konkretul personaJTan, aametyvelos

is misTvis maxlobeli da cnobadi

leqsikiT, romelic SeiZleba im

periodSi ar iyo damkvidrebuli,

magram adekvaturia konkretuli

sociumisTvis... Sesabamisad, xdeba

xasiaTis wvdoma. moswavle am dros

ara romelime konkretuli skolis an

klasis, aramed istoriuli epoqis

nawilad miiCnevs Tavs.

gansakuTrebiT mniSvnelovania

am meTodis aprobireba mozardebis

im jgufTan, romelic monoeTnikur

sivrceSi cxovrobs, maTTvis Cveni

saxelmwifos istoria furclebidan

miwodebuli mSrali cifrebis

qronologia ki ara, samSoblos

Page 35: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

35

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

warsulis gacocxlebul epizodad

iqceva, romlis nawili da ZiriTadi

moqmedi gmiri Tavad xdeba... iazrebs

da grZnobs yvela tkivilsa Tu

problemas, gamarjvebasa Tu

damarcxebas, romelic mis mier

warmodgenil gmirs daakisra

bedisweram... qarTuli enis klubSi

Sesrulebulma speqtaklma „daviT

aRmaSenebeli“, romlis siueJeti

agebuli iyo mefis uiRblo

siyvarulis istoriaze, bavSvebs

siRrmiseulad gaaanalizebina is

epoqa da siZneleebi, rac 16 wlis

mefes ergo mZime tvirTad... teqsts

refrenad gasdevda: `mefe xar da

gmarTebs“. `mefe xar da gxams“...

yvela brZolis win daviTi

eTaTbireba giorgi Wyondidels da

yvela brZolis Sedegs ganixilavs

masTan... am momentma ioli gaxada

qronologiuri informaciis aRqma da

miRebul codnas is simyare da

siRrme SesZina, romelic Cveulebriv

sagakveTilo process ar axasiaTebs.

mSrali, istoriuli faqtebis

gajereba adamianuri emociiT -

siyvaruliTa Tu siZulviliT -

mozardis asakisaTvis misaRebs xdis

movlenas an gmirs, garkveul

ganwyobas uqmnis, interess uRviZebs

istoriis im aspeqtisadmi, romelic

manamde dasamaxsovrebeli informa-

ciis grovad eCveneboda.

yoveli literaturuli nawar-

moebi atarebs im epoqis

suliskveTebas, romelsac ekuTvnis

Semoqmedi. amitom integrirebuli,

Teatralizebuli proeqt-gakveTilis

dagegmvis dros kargi Sedegis

momtanad gvesaxeba istoriul

movlenasTan da gmirTan emociurad

axlos myofi mxatvruli teqstis

Setana. calke aRebuli ana

kalandaZis leqsi „fexi damadgiT“

bundovnad moeCveneba araqarTu-

lenovani skolis moswavles,

enobrivadac sakmaod mZimed

aRsaqmelia saklaso sivrceSi, magram

proeqt-gakveTil „daviT aRmaSene-

belSi“, sadac mefe araerTxel

axsenebs adamianur codvebs, mTeli

misi cxovreba warmodgenilia

scenaze da speqtakli sruldeba

anderZiT, erT-erTi gmiri ki

warmoTqvams am leqss, poeturi

nawarmoebi adekvaturad aRiqmeba,

xolo teqsti ki - yvela

monawilisTvis nacnobi da

emociurad misaRebi xdeba.

emocia ganapirobebs ganwyobas

da axdens im sirTuleebis

nivelirebas, romlebic axali enob-

rivi kontruqciebiT datvirTuli

Page 36: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

36

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

teqstis Seswavlas axlavs Tan.

proeqt-gakveTili „georgievskis

traqtati“ moicavda saqarTvelo-

saTvis Zalzed mniSvnelovani

periodis aRweras: speqtaklis

mimdinareobisas Sikrikebi atyo-

bineben erekle mefes politikur

situacias, erekle solomon

msajulTan erTad TaTbirobs da

savaraudo azrs uSvebs, rom

georgievskis traqtati SeiZleba ar

Sesruldes, araerTxelaa xazgasmu-

li 1783 weli, rogorc

xelSekrulebis gaformebis TariRi,

erT-erT sardals moaqvs ambavi, rom

ruseTi ar asrulebs dapirebas da

totlebeni ukan ixevs brZolis win,

Seqmnili mdgomareobis sirTules

monawileebi aseTi martivi frazebiT

gamoxataven: `droa, ruseTma

Seasrulos valdebuleba“, `dadga

dro, ruseTi dadges Cvens mxareze“,

`sad aris general totlebenis

jari?“, „ruseTi Cvens daxmarebas ar

apirebs, `totlebeni ukan dabrunda“,

`totlebenisgan pasuxi ar aris“...

mefe xazs usvams, rom saqarTvelo

marto darCa mterTan pirispir:

`xval saqarTvelo marto ibrZolebs

aRa-mahmad xanis mravalaTasiani

laSqris winaSe“, ramdenime sityviT

mimarTavs jars: `gfaravdeT RmerTi“.

erTi SexedviT, teqsti arc

iseTi rTulia, arc Txrobaa

vrceli, magram didia emociuri

muxti - brZolebis, omis dasasruls

mefe mwuxared ambobs: `bevri

qarTveli Seewira samSoblos

dacvas“, dialogSi amas udasturebs

solomoni da safrTxeze Seaxsenebs

mefes: `aRa-mahmad xani sastiki da

daundobelia. Tu ruseTi ar

dagvexmara, saqarTvelo ver

gaimarjvebs“. teqsts asrulebs

wamyvani, romelic erT winadadebaSi

aerTianebs mTeli speqtaklis paToss

- ,,dasustebuli qveyana daipyro

ruseTma...~ warmodgenas asrulebs

gacocxlebuli suraTi, 2 moswav-

les Semoaqvs xmali, 3 mozardi

akeTebs „algeTis lekvebis“ Zeglis

imitacias da yvelani erTad

kiTxuloben leqss: `kidevac

daizrdebian“, rac optimistur-

patriotul notaze asrulebs

speqtakls.

Cveni azriT, aseTi saxiT

Semotanili istoriuli Tema aris

STambeWdavi, miRebuli informacia

myari cxovrebiseuli gamocdileba

xdeba da rac yvelaze mniSvne-

lovania, SemoqmedebiTi aqtivobis

dros maRalia saxiobaSi CarTulo-

bis maCvenebeli. speqtaklSi

Page 37: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

37

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

monawileobs yvela moswavle,

miuxedavad akademiuri moswrebisa.

Tu saswavlo procesSi gakveTils

gviyvebian mxolod erTeulebi,

romlebic yovelTvis kargad

swavloben, am scenebSi CarTulebi

arian yvelani - zogs erTi

winadadeba aqvs saTqmeli, Tundac

„diax, mefeo“, bevri masiur scenebSi

monawileobs da erTxmad SeZaxils:

`Cven gavimarjvebT“ sjerdeba, magram

yvela monawileobs da Tavisi

SesaZleblobis mixedviT urigdeba

roli.

ra Tqma unda, proeqtis

monawile pirvel rigSi sakuTar

rols swavlobs. magram, amave dros,

imaxsovrebs, vis mere unda gamovides,

aqedan gamomdinare, is yuradRebiT

usmens mTel speqtakls da garkveul

informacias iRebs, erTveba emociur

scenebSi, mTeli yuradRebiT

koncetrirebulia moqmedebaze.

Cemi praqtikuli gamocdile-

bidan gamomdinare, SemiZlia

darwmunebiT vaRiaro, rom mozardebi

TviTrealizebas swored aseTi

aqtivobebis dros axdenen, Semdeg

proeqt-gakveTilze isini Tavad

mTxoven xolme ufro met sityvebian

monakveTebs, uCndebaT survili,

Seasrulon popularuli mefeebis

roli. aseT dros interesis ufro

sruli mobilizebisTvis vatarebT

konkurss da vinc yvelaze kargad

iTamaSebs, Jiuri qulebis mixedviT

argunebs ama Tu im rols. Cemda

gasaocrad, xSirad imarjveben

mozardebi,romlebic ar gamoirCevian

maRali akademiuri moswrebiT,magram

didi pasuxismgeblobiT ekidebian

rols da, gamarjvebis JiniT

anTebulni, mets aRweven xolme.

aqedan gamomdinare, SeiZleba sruli

pasuxismgeblobiT davaskvnaT, rom

Sinagani Tu garegani motivaciis

amaRlebas Zalian uwyobs xels

Teatralizebuli proeqt-gakveTili.

yvela moswavle Tanabar

mdgomareobaSia, radgan ar aqvs

mniSvneloba, vis ramdeni teqsti aqvs

saTqmeli, mTavaria, vin rogor

iTamaSebs Tavis rols, rac

uaRresad mniSvnelovania am meTodis

gamoyenebisas. radgan araqarTu-

lenovan skolaSi qarTulis cudad

swavla komunikaciis arqonas niSnavs,

bavSvi, romelic ar swavlobs,

avtomaturad iriyeba maTgan, vinc

swavlobs da amitom ar esmis

maswavleblis, iwyeba gaucxoebis

procesi klassa da individs,

maswavlebelsa da moswavles Soris.

proeqt-gakveTilis dros ki yvela

Page 38: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

38

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

erTmaneTs exmareba, Tavad bavSvebis

mier iTargmneba gaugebari sityvebi,

araerTxel gameorebuli Targmani

yvelas amaxsovrdeba, miT umetes,

maSin, roca is sityva bevrjer

meordeba momzadebis periodSi.

* * *

Teatralizebuli proeqt-

gakveTilis erT-erTi saxea

mxatvruli teqstis roluri TamaSiT

Sesruleba. moswavleebi swavloben

nawarmoebs da Sinaarsis aTvisebis

mere xdeba teqstis adaptireba da

morgeba speqtaklze. mniSvnelovania,

rom scenari pedagogma Seqmnas mTel

klasTan erTad, mozardebi Tavadve

airCeven saTamaSod rolebs, teqsts

Seusabameben Jestebs, mimikas, samoss

Tu emocias. maRali akademiuri

moswrebis mozardebi maSinve irCeven

mravalsityvian moqmed gmirs,

SedarebiT pasiuri bavSvebi ki

maTTvis advilad saTamaSo

mcirewinadadebian personaJs, magram

mxatvruli teqstis rolurad

warmodgenis dros Tundac usityvo

rolis mqone monawile yuradRebiT

usmens speqtakls, imaxsovrebs

siuJets, teqsts, rom saWiro dros

CaerTos scenebSi, bavSvebi

pasuxismgeblobiT ekidebian maT

mierve arCeul scenars da

CarTulobis xarisxi maRalia.

ramdenime repeticiis mere aqamde

Sinaarsad naswavl-gaazrebuli

nawarmoebi, vizualurad warmod-

genis Semdeg, ufro cocxali da

aRqmadi xdeba, mTavari Tu

aramTavari gmirebis emociebi,

gancdebi, grZnobebi - axlobeli, maT

mierve gacocxlebuli gmirebi

wignidan realur samyaroSi

gadmodian da maTive sityvebiT

metyveleben.

miznis erTianobidan gamom-

dinare, Teatralizebul, integri-

rebul proeqt-gakveTilze muSaobis

dros moswavleebs uviTardebaT

gundurobis gancda, isini ufro

gaxsnilebi xdebian siaxlisadmi,

rac xels uwyobs jansaRi da

xalisiani saswavlo garemos Seqmnas.

Page 39: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

39

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Shorena Khukhua

Program “Teach Georgian as a second Language”

Teacher-consultant

Role-Playing - Effective Method to Teach Georgian as a Second Language

ABSTRACT

Role-playing for state language teaching in non- Georgian schools can be considered as an opportunity

of activation in educational process, that should be ensured: a) Combination of educational training and

personal development b) Relationship of reflection and verbalization, that makes role-playing to

didactical tool, which is the opportunity to present authentic dramatical sciences with using of various

artistic tools. Meanwhile role-playing promotes: a) the integration between subjects, b) transformation a

formal teaching to a non-formal. c) formation of persons with identity ideas, and stimulating personal

identity.

Page 40: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

40

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

qeTevan goCitaSvili

ivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universiteti

qarTulis rogorc meore/ucxo enis gakveTilis

Ddagegmvis ZiriTadi principebi

abstraqti

statiaSi warmodgenilia meore/ucxo enis gakveTilis gegmis mniSvneloba

saswavlo procesSi. warmodgenilia is aqtivobebi, romlebic asaxuli unda

iyos maswavleblis mier Sedgenil gegmaSi. Aaqve SemoTavazebulia

gakveTilis vrceli gegma, romelic SesaZlebelia erT-erT nimuSad

gamoiyenon praqtikosma pedagogebma.

rogorc Teoretikosebi, ise

praqtikosi maswavleblebi Tan-

xmdebian, Tu ramdenad mniSv-

nelovania gakveTilis gegmis Sedgena

saswavlo procesis mimdinareobisas.

cnobilia, rom sworad gawerili

sagakveTilo procesi gvexmareba:

• efeqturad gavanawiloT dro,

Zalisxmeva da resursebi.

• gvaZlevs SesaZleblobas, far-

To konteqstSi SevxedoT

Sesaswavl sakiTxebs.

• SesaZleblobas aZlevs maswav-

lebels, Tavidan aicilos

mosawyeni da monotonuri

gakveTilebi.

• aiolebs maswavleblis Sromas.

• gvaZlevs SesaZleblobas, winas-

war davgegmoT, gakveTilis

romel monakveTSi romeli

aqtivoba gamoviyenoT.

• SevarCioT aqtivobebi, romle-

bic upasuxebs inteleqtis

gansxvavebuli tipis mqone

studentTa saWiroebebs.

• naTlad gamovkveToT gakveTi-

lis miznebi da amocanebi da

maTi miRwevis gzebi.

• Tavidan aviciloT problemebi.

Page 41: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

41

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

• maswavlebels aZlevs Tavda-

jerebulobas (http://emilgen

2011.hubpages.com/hub/The-Impor-

tance-of-Lesson-Plan).

zogadad, kargad gawerili

gakveTilis gegma unda asaxavdes, Tu

ra ecodinebaT moswavleebs gakve-

Tilis dasrulebis Semdeg, ras

Seiswavlian (ras gaakeTeben) iseTs,

rac manamde ar icodnen (ver

akeTebdnen); rogor Seuwyobs xels

gakveTili maT progress konkretuli

sakiTxis Seswavlisas da, rac

aranakleb mniSvnelovania, rogor

daexmareba maswavlebeli am

yvelafris miRwevaSi (maswavleblis

roli).

gakveTilis gegmis Sedgenisas,

garda imisa, rom yuradRebas

vamaxvilebT, Tu raze vsaubrobT,

rogor vsaubrobT da ra masalebs

viyenebT, winaswar unda ganvsaz-

RvroT mosalodneli sirTuleebi da

problemebi, romlebic SesaZloa

moswavleebs gauCndeT da ganvsaz-

RvroT maTi gadaWris gzebi.

gakveTilis gegma, sazogadod,

da maT Soris ucxo / meore enis

gakveTils gegma, Sedgeba Semdegi

ZiriTadi punqtebisagan:

• miznebi / amocanebi;

• Sinaarsi;

• samizne jgufi: winaswari

codna, asaki, interesebi,

molodinebi;

• mimdevroba;

• organizeba;

• gakveTilis / masalis gavli-

saTvis saWiro drois xang-

rZlivoba;

• meTodebi da aqtivobebi;

• saswavlo masala;

• SesaTavazebeli davalebebi;

• saswavlo resursebi;

• Sefaseba.

warmogidgenT konkretuli

gakveTilis gegmas, romelic

SeiZleba gamoiyenoT Tqvens

profesiul saqmianobaSi, rogorc

erT-erTi nimuSi, modeli. SevecadeT,

sanimuSod SegverCia masala,

romelsac enis swavla / swavlebis

dros TiTqmis ar iTvaliswineben da,

Sesabamisad, saswavlo masalac

naklebad xelmisawvdomia. am

xarvezis aRmosafxvrelad gakve-

Tilis gegmaSi SeZlebisdagvarad

sruladaaa mocemuli Sinaarsi,

romelic maswavlebelma unda

SesTavazos Semswavlelebs.

Page 42: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

42

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Tema: sayidlebi (higienuri

saSualebebi)

samizne jgufi: qarTulis,

rogorc meore / ucxo enis

Semswavlelebi (me-10 – me-12 klasis

moswavleebi).

miznebi:

– moswavleebi varjiSoben

kiTxvebis dasmasa da

pasuxebSi;

– laparakisa da weris unarebis

ganviTarebaze muSaoba;

– sayidlebTan dakavSirebuli

leqsikur-frazeologiuri

erTeulebis Seswavla.

Sedegebi:

gakveTilis bolos moswavleebi

SeZleben:

– konteqstSi gamoiyenon higienis

saSualebebTan dakavSirebuli

leqsikuri erTeulebi: saponi,

Sampuni, kbilis pasta,

sarecxi fxvnili, WurWlis

sarecxi saSualeba da a. S.;

– SekiTxvebis dasma fasis,

moxmarebis vadis Sesaxeb;

– konsultantTan saubris

Semdeg yidvaze daTanxmeba an

uaris Tqma saTanado

frazeologiuri erTeulebis

gamoyenebiT;

gakveTilis xangrZlivoba: 3

akademiuri saaTi (150 wuTi)

saklaso garemo: flipCarti,

sidifleieri, dafa, carci, kalmebi,

furclebi.

gamoyenebuli meTodebi:

gonebrivi ieriSi; roluri

TamaSi, kiTxvebze pasuxi, audio-

masala.

Sefaseba:

uwyvetad mimdinareobs mTeli

gakveTilis ganmavlobaSi.

maswavlebeli moswavleebs afasebs

individualuradac da jgufurad

Sesrulebul samuSaosac. maswavle-

beli individualurad aZlevs

SeniSvnebs da rCevebs moswavleebs,

xolo yoveli aqtivobis dasrulebis

Semdeg yuradRebas amaxvilebs

rogorc miRweul warmatebebze, ise

im problemebze, romelTa gadaWrac

saWiroa. gakveTilis bolos

savaldebuloa zogadi Sefaseba-

analizi, romelSic moswavleebis

TviTSefasebasac vuTmobT adgils.

Page 43: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

43

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

ZiriTadi aqtivobebi:

1. moTelva: a)maswavlebeli

moswavleebs usvams jgufs

SekiTxvebs (moswavleebs moeTxovebaT

zepiri pasuxebi).

– sad yidulobT higienur

saSualebebs?

– saidan igebT informacias

axali produqciis Sesaxeb?

– mogismeniaT Tu ara higienis

saSualebebTan dakavSirebuli

reklama? (5 wuTi).

b) maswavlebeli sTxovs

moswavleebs, gonebrivi ieriSis

gziT gaixsenon higienuri

saSualebebi, romlebsac isini

yoveldRiur cxovrebaSi iyeneben (5

wuTi).

2. wera, leqsika: maswavlebeli

ukeTebs vizualur mxardaWeras

moswavleebs fotoebis saSualebiT

da erTad qmnian saqonlis sias da

weren flipCartze. moswavleebi

maswavlebelTan erTad warmoTqvamen

sityvebs (10 wuTi).

3. wera: moswavleebi iyofian 2

jgufad da qmnian saqonlis

„katalogebs“ maswavleblis SeTava-

zebuli fotoebisa da flipCartze

Camowerili sityvebis mixedviT.

asaxeleben nivTebs, miuTiTeben fass,

mwarmoebel qveyanas (warmosaxviT).

amis Semdeg ki Camoweren im nivTebs,

romelTa SeZenac surT.

maswavlebeli moZraobs jgufebs

Soris da exmareba moswavleebs

wamoWrili problemebis gadaWraSi

(10 wuTi).

[daaxloebiTi sqema: piradi

higienis saSualebebi - Tmis Sampuni,

Tmis balzami, xelis saponi, Txevadi

saponi, abazanis qafi, Sxapis geli;

saxlis movlis saSualebebi -

WurWlis sarecxi siTxe, abazanis

sawmendi siTxe (sprei), samzareulos

sawmendi siTxe (sprei), SuSis

sawmendi siTxe (sprei), universaluri

saxexi fxvnili, universaluri saxexi

kremi, avejis sawmendi siTxe, iatakis

sawmendi siTxe, sarecxi saSualebebi,

xaliCis sawmendi siTxe;

sarecxi saSualebebi - sarecxi

fxvnili, Txevadi sarecxi siTxe,

sarecxis damarbilebeli;

sabavSvo higienis saSualebebi -

sabavSvo Sampuni da saponi, sabavSvo

sapnis fxvnili, Txevadi sarecxi

saSualeba].

4. situaciis demonstrireba _

laparaki

maswavlebeli da Zlieri

moswavle ganasaxiereben gamyidvelsa

da myidvels. maswavlebels motanili

aqvs realuri nivTi (magaliTad,

Page 44: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

44

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Sampuni). maswavlebeli svams

kiTxvebs, magaliTad: „gaqvT aseTi

Sampuni mSrali TmisaTvis?“;

„rodemdea am nivTis gamoyenebis

vada?“. „SeiZleba am nivTis gadacvla

an dabruneba?“ da a. S. am

modelebis mixedviT, moswavleebi

Tavad qmnian SekiTxvebs roluri

TamaSis dros (10 wuTi).

demonstrirebis Semdeg maswav-

lebeli imeorebs sityvebsa da

frazebs, romlebic gamoiyenes,

oRond gamotovebs ramdenime

mniSvnelovan sityvas, romlebsac

moswavleebi daamateben (10 wuTi).

5. weriTi savarjiSo - kiTxvebi

moswavleebi daweren 2-2 kiTxvas

im leqsikuri da frazeologiuri

erTeulebis gamoyenebiT, romlebic

gakveTilis wina nawilSi gaiares.

moswavleebi kiTxuloben SekiTxvebs

da maswavlebeli wers dafaze.

moswavleebi iyofian 2 jgufad da

asworeben Secdomebs dafaze

Camowerili SekiTxvebidan (10 wuTi).

[daaxloebiTi sqema: - sad

SeiZleba sapnis naxva?

- romel WurWlis sarecx

saSualebas mirCevT WurWlis

sarecxi manqanisaTvis?

- TqvenTan SesaZlebelia

saqonlis gadacvla an dabruneba?

- rodemdea vargisi?

- gamoyenebis vada miTiTebulia?

- Senaxvisa da gamoyenebis

instruqcia axlavs?]

6. praqtikaSi gamoyeneba

moswavleebi iyofian wyvilebad

da asruleben rolur TamaSs

(romelic ukve ganaxorcieles

maswavlebelma da saukeTeso

moswavlem) Seswavlili leqsikuri

da frazeologiuri erTeulebis

gamoyenebiT. isini varjiSoben

kiTxvebis dasmasa da pasuxebis

gacemaSi nivTebis raodenobasa

(moculobasa) da dabruneba /

gadacvlis Sesaxeb. TiToeuli

moswavle asrulebs gamyidvelisa da

myidvelis rols. maswavlebeli

moZraobs moswavleebs Soris, usmens

maT saubars da, saWiroebis

SemTxvevaSi, aZlevs miTiTebebs.

rodesac wyvilebi daasruleben

muSaobas, isini sxva moswavleebis

win akeTeben TavianTi rolebis

demonstrirebas (30 wuTi).

dialogis savaraudo sqema:

gamyidveli / supermarketis as-

istenti: - gamarjobaT. riT

dagexmaroT?

momxmarebeli / myidveli:

- didi madloba. Sampunis yidva

minda.

Page 45: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

45

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

g: rogori TmisTvis?

m: normaluri TmisTvis. gaqvT?

g: ra Tqma unda. ramdenime

saxisas SemogTavazebT.

m: didi madloba. SegiZliaT

maCvenoT?

g: ra Tqma unda. meore rigSi,

meore Taroze awyvia. wamomyeviT. amas

xom ar aiRebdiT?

m: ara, madlobT, es ukve mqonda

da Cems Tmas ar mouxda.

g: maSin “elsevs“ girCevT.

Zalian efeqturia.

m: didi madloba. rodemde aqvs

gamoyenebis vada?

g: erTi wuTiT, axlave

Sevamowmeb. 2013 wlis dekembramde.

m: Zalian kargi. ufro didi

zomis boTlebSi xom ar geqnebaT?

g: axlave Sevamowmeb. diax,

gvaqvs. did boTlSi gnebavT?

m: diax, dids aviReb.

g: salaroSo unda gadaixadoT.

Tu Ceks warmoadgenT, 1 kviris

ganmavlobaSi dabrunebac da

gadacvlac SegiZliaT.

m: didi madloba.

g: madloba Tqven. kidev

mobrZandiT.

7. mosmena: audioCanaweri

higienuri saSualebebis Sesaxeb (ix.

sidize an eleqtronul misamarTze:

http://www.ice.ge/web/78/__1.html) (5 wuTi).

moswavleebi maswavlebels kar-

naxoben mosmenili masalidan

maTTvis ucxo leqsikur da

frazeologiur erTeulebs. maswav-

lebeli Camowers maT flipCartze (5

wuTi).

savarjiSoebi mosmenilis gagebis

Sesamowmeblad:

1. SeaerTeT kiTxvasTan swori

pasuxebi:

– Tqven romel kbilis pastas iyenebT? – „sensodins“

– kmayofili xarT? – sad unda gadavixado fuli? es jagrisi drekadia, kargad wmends kbilebs yvela mxridan, amitom kmayofili var.

– `qolgeiTi“ ar gaqvT? – ki, kmayofili var.

– kbilis jagrisic xom ar gnebavT? – diax, Tu SeiZleba, SemirCieT, Cemi kbilis jagrisi ukve gamosacvle-lia.

– riT gansxvavdeba sxva jagrisebisagan? – salarosTan mibrZandiT.

– sad unda gadavixado fuli? – ki, rogor ara, is moTeTro pastaa lurji zolebiT.

Page 46: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

46

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

2. SearCieT da CasviT saTanado sityva

gamosacvlelia; gnebavT; grilia; damexmareT;

maTeTrebel; motkbo; pastis; samkurnalo;

sargeblobT; jagrisic

_gamarjoba, Tu SeiZleba,

..........................................!

_gismenT, ra.................................. ?

_kbilis............................ SerCeva

minda, ar vici, romeli

aviRo.

_........................................... gnebavT Tu

maTeTrebeli?

_me viyeneb kbilebis

.......................................sensodins“.

_`qolgeits~. ..........................................

gemo aqvs. ara?

_ara, motkbo gemo ar aqvs,

piriqiT, ....................................... .

_kbilis ..................................... xom

ar gnebavT?

_diax, Tu SeiZleba

SemirCieT, Cemi kbilis

jagrisi ukve ........................ .

_madloba Tqven, rom Cveni

momsaxurebiT

....................................... (15 wuTi)

8. gramatika:

maswavlebeli uxsnis gramatikul

konstruqciebs, romlebic Seicavs

Txovnasa da SekiTxvas. konst-

ruqciebSi gaaqtiurebulia zmnuri

formebi da leqsikuri erTeulebi,

romlebic Sesaswavl TemasTan aris

dakavSirebuli.

Txovna SekiTxva

Page 47: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

47

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

Tu

SeiZleba

aiReT

momeciT

momawodeT

miTxariT

gaagrZeleT

SeiZleba

_____________________

SegiZliaT

(// SeiZleba)

____________________

SeiZleba

aviRo?

davabruno?

gadavcvalo?

gadavixado?

momceT?

momawodoT?

miTxraT?

--------------------

amixsnaT?

gavagrZelo?

gadavixado?

SeviZino?

viyido?

1. Tu SeiZleba, _____________ ,

xurda, Tqvenia. (aiReT, aiRoT)

2. SegiZliaT, ________________

Sampuni? (momawodeT, momawodoT)

3. SeiZleba ________________ ?

baraTiT (gadaixadeT, gadavixado)

4. Tu SeiZleba, _______________,

sad SeiZleba bavSvis Sampunis naxva?

(miTxraT, miTxariT)

5. SegiZliaT, ________________,

sad aweria moxmarebis vada? (maCve-

noT, maCveneT)

6. Tu SeiZleba, _______________

ori Sekvra sarecxis fxvnili!

(momeciT, momceT)

7. SeiZleba ________________ es

WurWlis sarecxi siTxe? (aiReT,

aviRo)

8. SegiZliaT, ________________

rodis aris gamoSvebuli es Tmis

balzami? (miTxraT, miTxariT)

9. SeiZleba ________________

sarecxi fxvnili? (momawodeT,

momawodoT)

10. Tu SeiZleba, _______________

warwera, rodemdea vargisi? (maCveneT,

maCvenoT) (25 wuTi); (masala

adaptirebulia n. SaraSeniZis

wignidan „midamo~).

9. gakveTilis Sejameba, Sefaseba da

ukukavSiri - 10 wuTi.

gakveTilis Semajamebel

nawilSi maswavlebeli ekiTxeba

studen-tebs, ra iyo maTTvis

ganvlil masalaSi sirTule da

aseTis arsebobis SemTxvevaSi

mokled ubrundeba mas. sTxovs

Page 48: S i n a a r s i - ganatleba.ge. GEO 2012.pdf · S i n a a r s i vidas kavaliauskasi ... maTganis gacnoba SesaZlebelia misamarTze: . ... iwyeba nakadulis saTaveSi da

48

bilingvuri ganaTleba, #11, 2012

moswavleebs, moifiqron, am

sakiTxTan dakavSirebiT ris

gavlas isurvebdnen damatebiT.

maswavlebeli da moswavleebi

erTad gansazRvraven klasis

progress.

SeniSvna: gakveTilis gegmam,

SesaZloa, garkveuli koreqtireba

ganicados studentebis

saWiroebebisda mixedviT. SesaZloa

minimaluri cvlilebebis Setana

drois ganawilebasa da aqtivobebis

mimdevrobaSi.

gamoyenebuli literatura:

1. (http://emilgen2011.hubpages.com/hub/The-Importance-of-Lesson-Plan)

2. http://www.ice.ge/web/78/__1.html

3. nino SaraSeniZe, „midamo“; Tbilisi, 2010, gamomcemloba `saimedo~

Ketevan Gochitashvili

Ivane Javakhishvili Tbilisi State University

The Main Principles of Planning Georgian as a Second/Foreign Lesson

ABSTRACT

It is General truth, that lesson plan, generally and second/foreign lesson plan particulary is a key to

successful learnin process. In this paper there are described activities which should be presented in the

lesson plan. Extended lesson plan (content, assignments and other materilas are included) could be

used as a tamplate for Georgian Foreign/Second Language lesson planning.