s Ở giÁo dỤc vÀ ĐÀo tẠo h Ải dƯƠng

1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG

TẬP HUẤN TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN TRUNG HỌC CS

Hải Dương, ngày 12 tháng 10 năm 2013Hải Dương, ngày 12 tháng 10 năm 2013

CHUYÊN ĐỀ

ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC

Nhận thức về quy trình 4 bước của SHCM theo NCBH.

Liên hệ trách nhiệm của TTCM trong việc tổ chức SHCM theo NCBH.

3

MỤC TIÊU CHUNG

ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO

NGHIÊN CỨU BÀI HỌC

NỘI DUNG CHÍNH

1. Quan niệm đổi mới chuyên môn theo NCBH

2. Quy trình SHCM theo NCBH3. Tổ chức thực hiện chuyên môn theo NCBH4. Sự khác nhau giữa SHCM truyền thống và

SHCM theo NCBH5. Lợi ích từ SHCM theo NCBH6. Một số khó khăn cần khắc phục khi đổi

mới SHCM theo NCBH

I. Thế nào là sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ? - Là hoạt động chuyên môn nhưng ở đó GV tập trung phân tích các vấn đề liên quan đến người học.- Không tập trung vào việc đánh giá giờ học, xếp loại GV mà nhằm khuyến khích GV tìm ra nguyên nhân tại sao việc học của HS chưa đạt kết quả như mong muốn và có biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học, tạo cơ hội cho HS được tham gia vào quá trình học tập; giúp GV có khả năng chủ động điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy sao cho phù hợp với từng đối tượng HS.

6

II. Giới thiệu quy trình SHCM theo NCBH

QUY TRÌNH SHCM THEO NCBH

Các bước tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo NCBH: gồm 4 bước

Chuẩn bị bài học nghiên cứuTiến hành dạy minh họa và dự giờ

Suy ngẫm và thảo luận bài họcÁp dụng vào thực tiễn dạy học

8

Thảo luận từng bước trong quy trình

1. Thảo luận về bước

chuẩn bị giờ dạy MHAi là người

chuẩn bị giờ dạy MH?

Khi chuẩn bị giờ dạy

MH cần lưu ý những gì?

Việc trao đổi giờ dạy

với TCM như thế

nào?

2. Thảo luận về bước tiến hành dạy và

dự giờAi là người

tiến hành dạy?

Người dự giờ cần ghi

chép và quan sát như thế

nào?

Vị trí dự giờ?

3. Thảo luận về bước suy

ngẫm và thảo luận giờ dạy

Ai là người

chủ trì thảo luận

Tiến trình và

nội dung

Khi thảo luận cần

lưu ý những

gì?

4. Thảo luận về bước áp dụng cho

thực tế dạy học Sau buổi sinh

hoạt cần làm gì?

Hiệu quả của

SHCM (đối với HS, với GV, với

CBQL…)

* Bước 1. Chuẩn bị bài học nghiên cứu1. Lựa chọn bài dạy minh họa 2. Phân công chuẩn bị: 3. Tổ chức thảo luận bài học nghiên cứu trong tổ CM. Các câu hỏi thảo luận trong bước này:- Đây là loại bài học gì? - Nội dung bài học chia thành mấy đơn vị kiến thức? Dự kiến tổ chức hoạt động dạy học nào tương ứng? - Sử dụng các phương pháp và phương tiện dạy học thế nào cho đạt hiệu quả ? -Dự kiến tích hợp nội dung giáo dục liên quan lúc nào là phù hợp? - Dự kiến cách suy nghĩ, tiếp nhận của HS khi học? Dự kiến các tình huống xảy ra và cách xử lý nếu có. …

* Bước 2. Tiến hành dạy và dự giờ Sau khi hoàn thành kế hoạch dạy học chi tiết, một GV sẽ dạy minh hoạ bài học nghiên cứu ở một lớp cụ thể. - Các yêu cầu cụ thể của việc dự giờ như sau: + Chuẩn bị lớp dạy minh hoạ, bố trí lớp có đủ chỗ ngồi quan sát thuận lợi cho người dự. + Điều chỉnh số lượng người dự ở mức vừa phải, không quá đông. + Việc dự giờ cần đảm bảo không ảnh hưởng đến việc học của học sinh, không gây khó khăn cho người dạy minh hoạ.

Người QS: ghi lại các hoạt động, khả năng tiếp thu lĩnh hội của HS trong giờ học.

Vị trí QS: phía trước hoặc hai bên lớp học, không ngồi sau HS vì không QS được việc học của HS.

Kĩ thuật: kết hợp nghe, nhìn, suy nghĩ, ghi chép, quay phim, chụp ảnh… để nhằm trả lời các câu hỏi: HS học như thế nào? HS gặp những khó khăn gì? Vì sao? Cần phải thay đổi như thế nào để cải thiện kết quả học tập của HS? 11

12

VỊ TRÍ DỰ GIỜ SHCM TRUYỀN THỐNG:

DỰ GIỜ NGỒI Ở CUỐI LỚP HỌC, PHÍA SAU HỌC SINH

14

VỊ TRÍ DỰ GIỜ SHCM THEO NCBH

SƠ ĐỒ

Vị trí quan sát của GV

Vị trí quan sát của GV

BẢNG

Vị trí q

uan

sát củ

a GV

Vị t

rí q

uan

sát

của

GVHọc sinh

Học sinh

Học sinh

Học sinh Học sinh

Học sinh

Học sinh

Học sinh

- Vị trí quan sát của người dự giờ :

* Bước 3. Suy ngẫm, thảo luận về bài học nghiên cứuTiến trình:- Trước hết, cần tạo điều kiện cho giáo viên dạy chia sẻ những ý tưởng đã thực hiện được, những ý tưởng chưa thực hiện được, những tình huống phát sinh trong khi tiến hành bài học...-Sau đó, chủ trì điều hành thảo luận. + Không đánh giá xếp loại giờ dạy, lấy hành vi học tập của học sinh làm trung tâm thảo luận: HS có hiểu rõ nhiệm vụ bài học và chủ động trong các hoạt động học không? Hoạt động nào hiệu quả, hoạt động nào chưa hiệu quả? Lý do? HS nào không hứng thú với môn học, không lắng nghe giáo viên,vì sao? HS nào đang gặp khó khăn trong việc học? Nguyên nhân? Kết quả cuối cùng có được cải thiện hay không? Khả năng lĩnh hội của HS thể hiện ở mức độ nào? Nội dung và phương pháp giảng dạy có phù hợp? Nếu cần điều chỉnh thì điều chỉnh gì và điều chỉnh như thế nào?...

* Bước 4. Áp dụng cho thực tiễn dạy học Sau khi thảo luận về tiết dạy đầu tiên, tất cả

cùng suy ngẫm xem có tiếp tục thực hiện NCBH này nữa không? Nếu bài học vẫn chưa hoàn thiện thì cần tiếp tục nghiên cứu để tiến hành dạy ở các lớp sau cho hoàn thiện hơn.

Mỗi giáo viên trong nhóm suy ngẫm về bài học được thực hiện và kết quả thảo luận để vận dụng phù hợp vào giờ dạy cho đối tượng HS lớp mình phụ trách. Trong quá trình vận dụng, nếu có những phát sinh mới, tiếp tục trao đổi để tháo gỡ ở các cuộc họp chuyên môn lần sau.

III. Tổ chức thực hiện SHCM theo NCBH1. Điều kiện để thực hiện nghiên cứu bài học- Nhóm GV hợp tác xây dựng giáo án.- Tiết học minh hoạ là tiết học như bình thường hàng ngày.- Vị trí GV dự giờ có thể quan sát được nét mặt của học

sinh.- Các giáo viên cần học cách quan sát.- Nêu lại những ấn tượng của mình khi quan sát học sinh

học.- Chỉ ra thực tế và có bằng chứng (quay video, chụp ảnh)- Không đánh giá giờ dạy của GV.- Sự ủng hộ từ phía lãnh đạo.

2. Tổ chức thực hiện SHCM theo NCBH*Giai đoạn thứ nhất: Hình thành cách dự giờ, suy ngẫm, xây dựng quan hệ đồng nghiệp mới Trong giai đoạn này, SHCM cần tập trung thực hiện các mục tiêu sau:- Luyện tập cách quan sát và suy nghĩ về việc học của HS trong giờ học, có khả năng phán đoán nhanh nhạy, chính xác để điều chỉnh việc dạy phù hợp, việc học của HS.- Làm thay đổi cách nhìn, cách nghĩ và cảm nhận của GV về HS trong từng hoàn cảnh khác nhau.- Hình thành thói quen lắng nghe lẫn nhau; rèn luyện cách chia sẻ ý kiến, từ đó hình thành mối quan hệ đồng nghiệp thân thiện, cộng tác và học tập.

*Giai đoạn thứ hai: Tập trung phân tích các nguyên nhân, các mối quan hệ trong giờ học và tìm biện pháp cải tiến, nâng cao chất lượng các bài học.

- Đi sâu nghiên cứu, phân tích các phương án dạy học đáp ứng tối thiểu nhiệm vụ học tập của học sinh, các kĩ năng cần thiết để nâng cao chất lượng học của HS.

- Tăng cường, vận dụng, thử nghiệm những ý tưởng sáng tạo, lấy học sinh làm trung tâm.

- SHCM nên tổ chức càng nhiều lần càng tốt.

IV. Thảo luận Sự khác nhau giữa SHCM trước đây và SHCM theo NCBH?

SHCM trước đây SHCM theo NCBH

1. Mục đích- Đánh giá xếp loại giờ dạy theo tiêu chí từ các văn bản chỉ đạo của cấp trên.- Người dự tập trung quan sát các hoạt động của GV để rút kinh nghiệm.- Thống nhất cách dạy các dạng bài để tất cả GV trong từng khối thực hiện.

1. Mục đích- Không đánh giá xếp loại giờ dạy theo tiêu chí, quy định.- Người dự giờ tập trung phân tích các hoạt động của HS để rút kinh nghiệm.- Tạo cơ hội cho GV phát triển năng lực chuyên môn, tiềm năng sáng tạo của mình.


2. Thiết kế bài dạy - Bài dạy được phân công cho một GV thiết kế; được chuẩn bị theo đúng mẫu quy định.- Nội dung bài học được thiết kế không linh hoạt, xem có phù hợp với từng đối tượng HS không.

2. Thiết kế bài dạy - Bài dạy minh hoạ được các GV trong tổ thiết kế. Chủ động, linh hoạt không phụ thuộc máy móc vào quy trình, các bước dạy học trong SGK.- Các hoạt động trong thiết kế tạo cơ hội cho tất cả HS được tham gia bài học.


3. Dạy minh hoạ, dự giờ- GV dạy hết các nội dung kiến thức trong bài học, bất luận nội dung kiến thức đó có phù hợp với HS không. Câu hỏi đặt ra thường yêu cầu HS trả lời theo đúng đáp án dự kiến trong giáo án. * Người dự giờ- Thường ngồi ở cuối lớp học quan sát người dạy như thế nào, ít chú ý đến những biểu hiện thái độ, tâm lí, hoạt động của HS.

3. Dạy minh hoạ, dự giờ-Quan tâm đến những khó khăn của HS. -Phương pháp truyền đạt phù hợp tầm đón nhận của HS

-* Người dự giờ- Đứng ở vị trí thuận lợi để quan sát, ghi chép, sử dụng các kĩ thuật, chụp ảnh, quay phim…những hành vi, tâm lí, thái độ của HS để có dữ liệu phân tích việc học tập của HS..


4. Thảo luận giờ dạy - Các ý kiến nhận xét sau giờ học nhằm mục đích đánh giá, xếp loại GV.

- Những ý kiến thảo luận, góp ý thường không đưa ra được giải pháp để cải thiện giờ dạy. GV dạy trở thành mục tiêu bị phân tích, mổ xẻ các thiếu sót.

- Không khí các buổi SHCM nặng nề, căng thẳng.- Cuối buổi thảo luận người chủ trì tổng kết, thống nhất cách dạy chung cho các khối.

4. Thảo luận giờ dạy - Người dự đưa ra các ý kiến nhận xét, góp ý về giờ học theo tinh thần trao đổi, chia sẻ, lắng nghe mang tính xây dựng; tập trung vào phân tích các hoạt động của HS và tìm các ra nguyên nhân.- Không đánh giá, xếp loại người dạy mà coi đó là bài học chung để mỗi GV tự rút kinh nghiệm.- Người chủ trì tôn trọng và lắng nghe tất cả ý kiến của GV, không áp đặt ý kiến của mình hoặc của một nhóm người. Chốt lại các vấn đề thảo luận và đưa ra các biện pháp hỗ trợ HS.


5. Kết quả*Đối với HS- Kết quả học tập của HS ít được cải thiện.- Quan hệ giữa các HS trong giờ học thiếu thân thiện, có sự phân biệt giữa HSG với HS yếu kém

*Đối với GV- Do dạy học một chiều nên GV ít quan tâm đến HS .- Quan hệ giữa GV và HS thiếu sự gần gũi, cởi mở.

- Quan hệ giữa các GV thiếu sự cảm thông, chia sẻ, luôn phủ nhận lẫn nhau.

5. Kết quả*Đối với HS- HS tự tin hơn, tham gia tích cực vào các hoạt động học, không có học sinh nào bị “bỏ quên”.- Quan hệ giữa các học sinh trở nên thân thiện, gần gũi về khoảng cách kiến thức.

*Đối với GV- Chủ động sáng tạo, tìm ra các biện pháp để nâng cao chất lượng dạy và học.- Quan tâm đến những khó khăn của HS, đặc biệt là HS yếu, kém.- Quan hệ giữa đồng nghiệp trở nên gần gũi, cảm thông, chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau.


* Đối với cán bộ quản lí- Cứng nhắc, theo đúng quy định chung. Không dám công nhận những ý tưởng mới, sáng tạo của GV.- Quan hệ giữa cán bộ quản lí với GV trong công việc là quan hệ mệnh lệnh, hành chính…

*Đối với cán bộ quản lí- Đặt bài học lên hàng đầu, đánh giá sự linh hoạt sáng tạo của của từng GV.- Có cơ hội bám sát chuyên môn, hiểu được nguyên nhân của những khó khăn trong quá trình dạy và học để có biện pháp hỗ trợ kịp thời.- Quan hệ giữa cán bộ quản lí và GV chia sẻ, cùng tháo gỡ tạo điều kiện để GV làm tốt công tác giảng dạy.

SO SÁNH SỰ KHÁC BIỆT

Dự giờ và nhận xét trước đây

SHCM THEO NCBH

-Vấn đề quan tâm của người dự: việc dạy của GV (kiến thức, ngôn ngữ, cử chỉ, điệu bộ của GV, ND kiến thức, trình bày bảng…)

- Ghi chép: Nội dung, tiến trình giờ dạy, sai sót, hạn chế của GV.

-Vấn đề quan tâm: việc học của HS (HS học tập như thế nào? HS nào gặp phải khó khăn? Nguyên nhân? GV giúp HS vượt qua khó khăn thế nào?...

- Ghi chép: Cách học sinh học, khả năng tiếp thu, lĩnh hội… của HS.

SO SÁNH SỰ KHÁC BIỆT

Dự giờ SHCM trước đây SHCM THEO NCBH

-Thảo luận sau giờ dạy: đánh giá, khen chê GV…

- Thời gian hạn chế, số lượng phát biểu ít;

- Bài dạy là của GV.

- Bài học kinh nghiệm rút ra sau bài học dành cho GV dạy.

-Thảo luận, phân tích, chia sẻ các hoạt động học của HS…

-Thời gian SHCM nhiều hơn, các ý kiến hướng về kết quả học tập của HS;- Bài dạy minh họa là của nhóm, tổ và được một thành viên dạy minh họa.- Bài học kinh nghiệm rút ra sau bài học là cho cả tổ, nhóm.

V. Các lợi ích có được khi tham gia SHCM theo nghiên cứu bài học- Học cách quan sát việc học của HS.- Hiểu sâu, rộng hơn về HS và đồng nghiệp. Hình thành sự chấp nhẫn lẫn nhau giữa GV với GV và giữa GV và HS.- Cùng nhau xây dựng văn hoá góp ý trong nhà trường.- Tạo cơ hội cho CBQL hiểu khó khăn trong giảng dạy của GV.- Tích luỹ kinh nghiệm, nâng cao năng lực chuyên môn và đổi mới PPDH, KTĐG theo hướng dạy học tích cực, lấy việc học của HS làm trung tâm.

Những khó khăn gặp phải khi sinh hoạt chuyên môn thông qua nghiên cứu bài học?

VI. Một số khó khăn cần khắc phục khi đổi mới SHCM theo NCBH

- Thái độ của GV: nhiều GV hoài nghi về tác dụng SHCM, sợ các đồng nghiệp tấn công mình.

- Tiến hành bài học minh hoạ: GV dạy như là diễn tập và không để ý đến HS gặp khó khăn như thế nào.

- Dự giờ bài học: các GV dự chỉ chú ý đến GV dạy và họ thích ngồi ở đằng sau, ít chú ý đến HS.

- Suy ngẫm về bài học: có nhiều GV có thái độ phê phán người dạy.

- Các GV chưa thực sự hợp tác cùng nhau xây dựng kế hoạch bài học.

- Thái độ của GV không phải sẵn sàng học hỏi, hợp tác mà lại là phê phán, đánh giá, làm mất đi tính nhân văn của NCBH.

Xin trân trọng cám ơn Quý Thầy, Cô!

35

s Ở giÁo dỤc vÀ ĐÀo tẠo h Ải dƯƠng

Documents