s11 fondements
DESCRIPTION
sssTRANSCRIPT
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
1/257
LACAN
1
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
2/257
Fondements
1964
TABLE DES SANCES
Leon 1 15 janvier 1964Leon 2 22 janvier 1964Leon 3 29 janvier 1964Leon 4 05 fvrier 1964Leon 5 12 fvrier 1964Leon 6 19 fvrier 1964Leon 7 26 fvrier 1964Leon 04 !ar" 1964Leon 9 11 !ar" 1964Leon 10 15 avri# 1964
Leon 11 22 avri# 1964Leon 12 29 avri# 1964Leon 13 06 !ai 1964Leon 14 13 !ai 1964Leon 15 20 !ai 1964Leon 16 27 !ai 1964Leon 17 03 j$in 1964Leon 1 10 j$in 1964Leon 19 17 j$in 1964Leon 20 24 j$in 1964
2
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
3/257
15 %anvier 1964 Tae 'e" "an(e"
)e"'a!e"* )e""ie$r"*'an" #a "rie 'e (onfren(e" 'on+ je "$i" (,ar- .ar la sixime Section de lcole pratique desHautes tudes* je vai" vo$" .ar#er'e"Fondements de la psychanalyse/ %e vo$'rai" "e$#e!en+ a$jo$r',$i vo$" in'i$er #e "en" $e je(o!.+e 'onner (e +i+ree+ a$ !o'e "o$" #e$e# je".re "a+i"faire/
o$r+an+ i# !e fa$+ 'a&or' !e .r"en+er 'evan+ vo$" en(ore $e #a .#$.ar+ i(i* !ai" non .a" +o$"*!e (onnai""en+ (ar #e" (ir(on"+an(e" fon+ $i# !e .ara+ a..ro.ri ' in+ro'$ire #a $e"+ion .ra#ae* vo$".r"en+er (e "$je+ 8
En quoi y suis-je autoris? :
%e "$i" a$+ori" .ar#er i(i 'evan+ vo$" 'e (e "$je+ 'e .ar #o$;'ire 'avoir fai+ .ar ai##e$r" (e $ona..e#ai+ $n sminaire: $i "a're""ai+ des psychanalystes/ )ai"* (o!!e (er+ain" #e "aven+* je!e "$i" '!i" 'e (e++e fon(+ion #a$e##e javai"* .en'an+ 'i< an"* vrai!en+ vo$ !a vie enrai"on 'vne!en+" "$rven$" #in+rie$r 'e (e $on a..e##e $ne socit psychanalytique *e+ no!!!en+ (e##e $i !avai+ .r(i"!en+ (on= (e++e fon(+ion/
>n .o$rrai+ "o$+enir $e !a $a#i=(a+ion ne"+ .a" .o$r a$+an+ !i"e en (a$"e .o$r re!.#ir ai##e$r"(e++e !?!e fon(+ion/%e +ien" .o$r+an+ .rovi"oire!en+ #a $e"+ion .o$r "$".en'$e/
E+ "i je "$i" !i" en 'e!e$re 'e .o$voir* 'i"on"* "e$#e!en+ donner suite (e+ en"ei-ne!en+ $i f$+#e !ien* je (on"i're $eje 'oi" (o!!en(er* avan+ 'o$vrir (e $i "e .r"en+e 'on( (o!!e $ne no$ve##e +a.e* je 'oi"(o!!en(er .ar #e" re!er(ie!en+" $e je 'oi" 'e (e++e .o""i&i#i+* )/ @ernan' BADEL* r"i'en+ 'e #a Section des Hautes tudes* $i !e '#-$e i(i 'evan+ vo$"* #a-r(e 'e $i je 'oi"* en "o!!e* 'e .o$voir #e faire "o$" #-i'e 'e (e++e (o#e ,a$+e!en+,onore
)/ BADEL* e!.?(,* !a 'i+ "on re-re+ 'e ne .o$voir ?+re .r"en+ a$ !o!en+ oa$jo$r',$i je #$i ren'" cet hommae
ain"i $e (e $e ja..e##erai la no!lesseave( #a$e##e en (e++e o((a"ion* i# a vo$#$ .arer lasituation de d"auto j+ai"
.o$r $n en"ei-ne!en+ 'on+* en "o!!e* ne #$i +ai+ .arven$ rien 'a$+re $e #e "+#e e+ #ar.$+a+ion
.o$r $e je ne "oi" .a" .$re!en+ e+ "i!.#e!en+ rduit au silence/
Noe""e e"+ &ien #e +er!e 'on+ i# "a-i+ $an' i# "a-i+* en "o!!e* 'a(($ei##ir (e#$i $i +ai+ 'an"la positiono je "$i" 8 celle dun r"ui/F# #a fai+ a$""i vi+e ' ?+re "$"(i+ .ar #a vi-i#an(e 'e !on a!i C#a$'e LGFSTASS* 'on+ je !erjo$i" $i# ai+ &ien vo$#$ a$jo$r',$i !e 'onner "a .r"en(e e+ 'on+ i# "ai+ (o!&ien !e"+ .r(ie$* a$-ran' "(an'a#e 'e" -en"
3 S,i&&o#e+* "i-ni=e #e (o$ran+ '[$n \e$ve/ n ",i&&o#e+ e"+ $ne "or+e 'e ""a!e :* $n !o+ 'e .a""e/ Dan" #aZ$erre en+re .,ra;! e+ Za#aa' R'an" #a Bie* a$ #ivre 'e" %$-e"* (,a.i+re 12* ver"e+ 6 Le" -en" '[.,ra;!.a""ren+ #e \e$ve %o$r'ain -$/// $i" Za#aa' (o$.a .,ra;! #e" -$"
'$ %o$r'ain e+ $an' #e" f$ar'" 'i"aien+ #ai""eO!oi .a""er :/ A#or" i#" #$i 'e!an'aien+* e"+$ .,ra;!i+e ] S[i#r.on'ai+ non :* a#or" i#" #$i 'i"aien+ 8
E, &ien* 'i" :Shi!!olet:/ F# 'i"ai+ Si!!olet(ar i# ne .o$vai+ .ronon(er (orre(+e!en+/ A#or" on #[-or-eai+///
8
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
9/257
$i #en+o$raien+ 8 1e ne cherche pas& je trou)e.: I+a!lo +icasso 6 3e dsir attrap par la queue& allimard& 199J/ F# a 'ai##e$r" 'an" #e (,a!. 'e #a re(,er(,e 'i+e scienti@que* 'e$< 'o!aine" $on .e$+ .arfai+e!en+re(onna+re 8 (e#$i o #on (,er(,e* e+ (e#$i o #on +ro$ve/C,o"e ($rie$"e* (e(i (orre".on' $ne fron+ire a""eO &ien '=nie $an+ (e $i .e$+ "e $a#i=er'e science/
La fron+ire re(o$vre +r" "i-ni=(a+ive!en+ 'e$< ver"an+" .arfai+e!en+ $a#i=ae" 'an" (e (,a!.'e #a re(,er(,e/
A$""i &ien* a+i# "an" 'o$+e $e#$e aPini+ en+re (e++e re(,er(,e e+ (e $e jai a..e# #e ver"an+re#i-ie$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
10/257
'e (e (,a!. $e #e "avan+ 'e #a "(ien(e !o'erne "e +ro$ve ".(i= 8 non .oin+ (o!!e $n ,o!!e$i en "a(,e #on- en +o$+/ %e !en+en'"* no$" #ai""erion" i(i 'e (V+ +o$+e rfren(e 'e #a "(ien(e $n ""+!e $ni+aire 'i+ systme du monde:* $ cette exience& de DE)Apour la quali@er&)oire )EMES>NB&dans les rapports entre identit et ralit& r"rence plus oumoins quali@a!le didaliste& a$ &e"oin 'i'en+i=(a+ion/
%irai !?!e 'ire $e no$" .o$von" no$" .a""er* no$" a&"+raire 'e ce complment transcendant&implicite m2me& dans la position du positi)iste&i# "e rfre +o$jo$r" une unit dernire de tous leschamps/ No$" no$" en a&"+rairon" 'a$+an+ !ie$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
11/257
$e"+(e $i no$" fai+ 'ire $e #a#(,i!ie* a.r" +o$+* ne"+ .a" $ne "(ien(e ] A.r" +o$+ $en"avon"no$" ] Y$e#$e (,o"e !e" e$< e"+ '(i"if* (e"+ $e 'an" #a#(,i!ie* #a .$re+ 'e #!e 'e #o.ra+e$r +ai+* (o!!e+e##e e+ 'e faon 'no!!e*$n #!en+ essentiel en #aPaire/ Ce++e remarquene"+ .a" non .#$" accessoire& continente.Go$"
#e "en+eO* .$i"$e .e$+?+re va+on "o$#ever $i# "a-i+ 'e $e#$e (,o"e 'ana#o-$e (on(ernan+ laprsence de lanalyste'an" #e rand Cu)re analytiquee+ $e (e"+ .e$+?+re a $i e"+ (,er(, 'an" no+re ."(,ana#"e 'i'a(+i$e/Ila psychanalyse con"ronte un certain sujetRS et un certain o!jetRa dans un rapport impossi!leR 8Sa, dispositi" o7lanalystesupport du aG interroe lanalysant RSsur son dsirJ
E+ .e$+?+re !oi!?!e aije #air 'e 'ire la m2me chose'an" !on en"ei-ne!en+ (e" 'ernier"+e!."* e+ (onn$e 'e +o$" (e$< $i !on+ "$ivi* $eje pointais tout droit& toutes )oiles dehors et de"a=on a)oue )ers ce point central$e je !e++ai" en $e"+ion* "avoir 8 quel est le dsir delanalyste ? Y$e 'oi+i# en ?+re '$ '"ir 'e #ana#"+e .o$r $i# o.re '$ne faon (orre(+e ]
E+ "i (e++e $e"+ion on .e$+ #a'!e++re .e$+ ?+re #ai""e ,or" 'e" #i!i+e" '$ (,a!.* (o!!e e##e#e"+ en ePe+ 'an" #e" "(ien(e"*jentends& les sciences modernes du type le plus dur& o .er"onne ne"in+erro-e "$r (e $i# en e"+ '$ dsir du physicien.F# fa$+ vrai!en+ 'e" (ri"e" $i "e .o"en+* (o!!e on 'i+* (o!!e .ro!e" #a++en+ion ,$!aine.o$r $e )/ >ENEF)E no$" in+erro-e +o$" "$r (e $i# en e"+ '$ '"ir $i e"+ a$ fon' 'e #a.,"i$e !o'erne 8 .er"onne 'ai##e$r" n ferai+ a++en+ion*on (roi+ $e (e"+ $n in(i'en+ .o#i+i$e/ E"+(e $e (e"+ $e#$e (,o"e '$ !?!e or're $e (e $ie"+ e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
12/257
E"+(e $i# a 'e" (on(e.+" ana#+i$e" 'ore" e+ 'j for!" ]
E"+(e $e #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
13/257
>r (e +rai+ 'iPren+ie# e"+ (e#$i(i $e (e"+ 'an" (e !o$ve!en+ !?!e 'e .ar#er $e lhystrique(on"+i+$e "on '"ir* 'e "or+e$i# ne"+ .a" +onnan+ $e (e "oi+ .ar (e++e .or+e $e @ED "oi+ en+r 'an" (e $i +ai+ enra#i+ #e" ra..or+" '$ '"ir
a$ #an-a-e* #in+rie$r '$$e#* 'an" (e (,a!.* i# a '(o$ver+ #e" !(ani"!e" 'e linconscient/Y$e (e ra..or+ '$ '"ir a$ #an-a-e (o!!e +e# ne #$i "oi+ .a" re"+ voi# e"+ j$"+e!en+ # $n +rai+ 'e"on -nie* !ai" (e ne"+ .a" en(ore 'ire $i# ai+ + .#eine!en+ #$(i' !?!e e+ "$r+o$+ .a" .ar #a$e"+ion !a""ive 'e +ran"fer+/
Y$e .o$r -$rir lhystrique'e +o$" "e" "!.+V!e"* #a !ei##e$re faon "oi+ 'e "a+i"faire son dsirdhystrique
qui est& pour nous& $ nos reards& elle lhystrique& de poser son dsir comme dsirinsatis"ait
#ai""e en+ire!en+ ,or" '$ (,a!. #a $e"+ion ".(i=$e 'e (e .o$r$oi elle ne peut soutenir sondsir que comme dsir insatis"ait*
'e "or+e $e lhystrie* 'irai"je* no$" !e+ "$r #a +ra(e '$n (er+ain .(, ori-ine# 'e #ana#"e/ F#fa$+ &ien $i# en ai+ $n/Le vrai ne"+ .e$+?+re $$ne "e$#e (,o"e 8 (e"+ le dsir'e @ED #$i!?!e* "avoir #e fai+ $e$e#$e (,o"e* 'an" @ED*na ja!ai" + ana#"/
Ce"+ e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
14/257
14
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
15/257
22 %anvier 1964 Tae 'e""an(e"
)e"'a!e"* )e""ie$r"* .o$r (o!!en(er #,e$re* .o$r vo$" .er!e++re a$""i 'e .ren're .#a(e* je
vai" (o!!en(er !on .ro.o" 'a$jo$r',$i .ar #a #e(+$re '$n .o!e $i* #a vri+* na a$($nra..or+ ave( (e $e je vo$" 'irai* !ai" $n (er+ain ra..or+e+ je (roi" !?!e $e (er+ain" en re+ro$veron+ #a((en+ #e .#$" .rofon'
ave( (e $e jai 'i+ #anne 'ernire7* 'an" !on "!inaire (on(ernan+ lo!jet mystrieux& lo!jet leplus cach 6 celui de la pulsion scopique/
F# "a-i+ 'e (e (o$r+ .o!e $ #a .a-e 70'$Fou dElsa&AAZ>N in+i+$#e /ontre-chant 8
*ainement ton imae arri)e $ ma rencontreEt ne mentre o7 je suis qui seulement la montre,oi te tournant )ers moi tu ne saurais trou)er
u mur de mon reard que ton om!re r2)e
1e suis ce malheureux compara!le aux miroirs(ui peu)ent rIchir mais ne peu)ent pas )oir/omme eux mon Cil est )ide et comme eux ha!it'e la!sence de toi qui "ait sa ccit
%e ''ie (e .o!e #a no"+a#-ie $e (er+ain" .e$ven+ avoir 'e (e "!inaire in+erro!.$e+ 'e (e$e j 've#o..ai"a$ nivea$ 'e" .ro!e"* ".(ia#e!en+ #anne 'ernire* 'e #anoissee+ 'e la "onction delo!jetaG.
F#" "ai"iron+* je .en"e* (e$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
16/257
$i#" "a(,en+ $$ne 'e" (oor'onne" indispensa!les.o$r a..r(ier #a 'ire(+ion* #e "en" 'e(e .re!ier en"ei-ne!en+* 'oi+ ?+re +ro$ve 'an" (e(i 8 $i#" ne .e$ven+* 'oi#" "on+* i!a-iner $e# der 'irai"je de mpriso$ "i!.#e!en+ 'e!(onnai""an(e .o$r #e$r in"+r$!en+* .e$ven+ arriver #e" .ra+i(ien"
$i#" "a(,en+ $e .en'an+ $e#$e" anne"* +o$+ !on ePor+ a + n(e""aire .o$rreva#ori"er a$< e$< 'e (e$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
17/257
Le" 'e$< .e+i+e" \(,e" $e vo$" voeO in'i$en+ a.r" linconsciente+ la rptition$i "on+(ri+" i(i a$ +aea$ in'i$en+ non .a" (e $i e"+ #a$+re (V+ 'e #a #i-ne* !ai" #e .oin+'in+erro-a+ion $i "$i+/ X "avoir $e #a (on(e.+ion $e no$" no$" fai"on" '$ concepti!.#i$e $i#e"+ +o$jo$r" fai+ 'an" $ne a..ro(,e $i ne"+ .oin+ "an" ra..or+ ave( (e $e no$" i!.o"e* (o!!e
for!e*#e (a#($# in=ni+"i!a# 8 "avoir $e "i #e (on(e.+ "e modle'$ne a..ro(,e #a ra#i+* $nera#i+ $i# e"+ fai+ .o$r "ai"ir*(e ne"+ $e .ar $n "a$+* $n .a""a-e #a #i!i+e $i# "a(,ve "e ra#i"er/
Y$e '" #or"* no$" (on"i'ron" $e no$" "o!!e" requis* en $e#$e "or+e $e a no$" e"+ $n'evoir 'e 'ire $e#$e (,o"e'e (e en $oi .e$+ "a(,ever* je 'irai" "o$" for!e 'e $an+i+ =nie* ##a&ora+ion $i "a..e##elinconscient/ De !?!e .o$r la rptition/Le" 'e$< +er!e" $e vo$" voeO in"(ri+" "$r (e +aea$ a$ &o$+ 'e #a #i-ne* (on(ernen+ 'e$< +er!e"'e rfren(e e""en+ie#"*
e$ -ar' #a $e"+ion .o"e #a 'ernire foi" 8
3a psychanalyse sous ses aspects paradoxaux& sinuliers& aporiques& peut-elle&parmi nous& 2tre considrecomme constituant& $ quelque der& une science& ou seulement un espoir de
science ?:
Ce"+ .ar ra..or+ (e" 'e$< +er!e" 8 le sujete+le rel* $e no$" "eron" a!en" 'onner for!e #a $e"+ion/
%e .ren'" 'a&or' #e (on(e.+ 'e linconscient/ La !ajori+ 'e (e++e a""e!e "e ra..e##e o$ a$e#$e" no+ion" 'e (e que jai a)anc ceci8 3inconscient est structur comme un lanae:/ne.ar+ .e$+?+re !oin" #ar-e !ai" a$""i +r" i!.or+an+e 'e !e" a$'i+e$r" i(i a$jo$r',$i* et monaudience ordinaire* "ai+ &ien $e (e(i "e ra..or+e $n (er+ain (,a!.* $i no$" e"+ &ea$(o$. .#$"accessi!le*&ea$(o$. .#$" o$ver+* $a$ +e!." 'e @ED/ E+ $e* .o$r #i##$"+rer .ar $e#$e (,o"e $i e"+!a+ria#i" a""$r!en+ "$r $n .#an "(ien+i=$e* je #i##$"+rerai .ar e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
18/257
a$< termes'e (e++e oranisation&$i "on+ .ri" 'an" +o$+ (e $e #a na+$re .e$+ oPrir (o!!e
"$..or+* $i soranisent dans des thmes dopposition/
La na+$re .o$r 'ire #e !o+ fo$rni+ des sini@antse+ ces sini@antsor-ani"en+ 'e faonina$-$ra#e #e" ra..or+" ,$!ain"* en 'onnen+ #e" "+r$(+$re" e+ #e" !o'#en+/ Li!.or+an+ e"+ (e(i 8
(e"+ $e no$" voon" # #e nivea$ o* avan+ +o$+e for!a+ion '$ sujet*'$n sujet$i .en"e* $i " "i+$e* =a compte& cest compt* e+ 'an" (e compt:* #e comptant'j e"+ F# a en"$i+e " re(onna+re*e+ " re(onna+re (o!!e comptant:/
Di"on" $e #a(,o..e!en+ na;f o #e mesureur de ni)eau mental:11"e"&a$'i+ 'e "ai"ir #e .e+i+,o!!e* $an' i# #$i .ro.o"e #in+erro-a+ion 8 1ai trois "rres& +aul& Ernest et moi& quest-ce que tupenses de =a ?: Le .e+i+ nen .en"e rien .o$r #a &onne rai"on*(e"+ $e (e"+ +o$+ na+$re# Da&or' "on+ (o!.+" #e" +roi" frre" a$#* Erne"+ e+ !oi* e+ +e# je "$i"!oi* a$ nivea$ 'e (e$on avan(e $e jai r\(,ir 8 (e !oi (e"+ moi* e+ $e cest moi qui compte/
Ce"+ 'e (e++e "+r$(+$re* aPir!e (o!!e ini+ia#e 'e #in(on"(ien+a$< +e!." ,i"+ori$e" o no$" "o!!e" 'e for!a+ion '$ne "(ien(e 8 'une science$on.e$+ $a#i=er ' humaine !ai" $i# fa$+ &ien 'i"+in-$er 'e +o$+e ."(,o"o(io#o-ie* '$ne "(ien(e 'on+ #e !o'#e e"+ #eje$ (o!&ina+oire
$e #a #in-$i"+i$e no$" .er!e+ 'e "ai"ir 'an" $n (er+ain (,a!.* o.ran+ 'an" "a ".on+ani+ e++o$+ "e$#* '$ne faon.r"$&je(+ive* (e"+ (e (,a!.# $i 'onne 'e no" jo$r" "on statut #in(on"(ien+/ Ce"+ (e#$i#* en+o$+ (a"* $i no$" a""$re
$i# a $e#$e (,o"e 'e $a#i=ae "o$" (e +er!e $i e"+ a""$r!en+ a((e""ie* '$ne faon +o$+ fai+ o&je(+ivae/
)ai" e"+(e 'ire $e* $an' jinvo$e #e" ."(,ana#"+e"* $an' je #e" in'$i"* $an' je #e" in(i+e ne .oin+ i-norer ce terrain&ce champ$i e"+ #e #e$r* $i #e$r 'onne $n "o#i'e a..$i .o$r #e$r #a&ora+ion* e"+(e 'ire $e je.en"e* .ro.re!en+ .ar#er*+enir #e" (on(e.+" in+ro'$i+" ,i"+ori$e!en+ .ar @ED "o$" #e +er!e 'in(on"(ien+ ]E, &ien non %e ne #e .en"e .a"/ Lin(on"(ien+* (on(e.+ fre$'ien* e"+ a$+re (,o"e $e je vo$'rai"e""aer 'e vo$" faire "ai"ir a$jo$r',$i/ F# ne "$Pi+ .a" 'e 'ire $e linconscient est un conceptdynamique* .$i"$e (e"+ "$&"+i+$er #or're 'e mystre #e .#$" (o$ran+
$n !"+re .ar+i($#ier 8 la "orce& =a sert en nral $ dsiner un lieu dopacit/
%e vo$'rai" in+ro'$ire (e $e je ve$< vo$" 'ire a$jo$r',$i* en !e rfran+ la "onction de la cause/%e "ai" &ien $e jen+re # "$r $n +errain $i* du point de )ue de la critique philosophique'i"on"*ne"+ .a" "an" vo$er un monde de r"rences/ A""eO .o$r !e faire ,"i+er 'an" (e" rfren(e" 8no$" en "eron" $i++e" .o$r (,oi"ir/
F# a a$ !oin" $ne .ar+ie 'e !on a$'i+oire $i re"+era .#$+V+ "$r "a fai!* "i "i!.#e!en+ jin'i$e$a$+o$r 'e" anne" 1760
11 %ean ia-e+ 83e lanae et la pense che; len"ant* De#a(,a$< e+ Nie"+#* 1997/ /lasses& relations et nom!res*ari"* Grin* 1942/
18
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
19/257
voire 63 'an" #Essai sur les randeurs nati)es 'e `ANT 12* # no$" .o$von" "ai"ir (o!&ien e"+"erre 'e .r" "inon #a (ri"e*voire #a &an(e $e* 'e.$i" +o$jo$r"* oPre la "onction de la cause.o$r +o$+e "ai"ie (on(e.+$e##e/
Y$an' 'an" (e+Essai 'on+ je .ar#e* il est $ peu prs dit8
$e cest un concept&en =n 'e (o!.+e inanalysa!le$i# e"+ i!.o""ie 'e (o!.ren're .ar#a rai"on* "i +an+ e"+ $e #a rle de la raison*ernun"treel - (e"+ +o$jo$r" $e#$e comparaison *erleichun - o$ $iva#en+*
$e""en+ie##e!en+ re"+e 'an" la "onction de la cause* $ne (er+aine &an(e* +er!e $i e"+
e!.#o 'an"3es +rolomnes L> '$ !?!e a$+e$r/
E+ a$""i &ien je nirai .a" non .#$" faire remarquer$e (e"+ 'e.$i" +o$jo$r" ce pro!lme de lacause$i e"+ #e!&arra" 'e" .,i#o"o.,e"* $e (e ne"+ !?!e .a" "i!.#e* "i "i!.#e voir"$i#i&rer 'an" AFST>TE* "e" $a+re (a$"e"/ )ai" je ne "$i" .a" i(i .,i#o"o.,an+ e+ ne .r+en'"!a($i++er 'a$($ne a$""i #o$r'e (,ar-e ave( (e" rfren(e" $e .o$r ren're "en"ie "i!.#e!en+(e $e ve$+ 'ire
(e "$r $oi jin"i"+e/
%e 'irai $e #a (a$"e+o$+e !o'a#i+ $e `ANT =na#e!en+ #in"(rive 'an" #e" (a+-orie" 'e #a Naison pure&o$ .#$" e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
20/257
Ischma du sminaire 1965666 3O!jet...sance du ML-MP/J
E, &ien #in(on"(ien+ fre$'ien* (e"+ (e .oin+ que jessaie de )ous "aire )iser par approximation -$i# "e "i+$e/ Li!.or+an+ ne"+ .a" $e linconscient'+er!ine la n)rose/ L'e""$" @ED a +r"vo#on+ier" #e -e"+e .i#a+i$e Ion(e i#a+eJ'e "e #aver #e" !ain" 8$n jo$r o$ #a$+re* on +ro$vera .e$+?+re $e#$e (,o"e 8 'e" '+er!inan+" ,$!ora$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
21/257
.arfai+e!en+ &ien .rv$/ Lin(on"(ien+ "+ai+ refer! "$r "on !e""a-e -r(e a$ "oin 'e (e" a(+if"orthopdeutes$e "on+ 'even$" les analystes de la seconde ou de la troisime nration* qui sesont employs en ."(,o#o-i"an+ #a +,orie ana#+i$e $ suturer cette !ance/
CroeO &ien 'ai##e$r"* $e !oi!?!e je ne #a ro$vre ja!ai" $ave( .r(a$+ion/ %ai !ie$< faire
.$i"$e* dans le domaine de la cause&je suis* !a 'a+e* !on .o$e* en position dintroduire laloi& la loi du sini@ant o7 cette !ance se produit/)ai" i# nen re"+e .a" !oin"$i# no$" fa$+* "i no$" vo$#on" (o!.ren're (e 'on+ i# "a-i+ 'an" #a ."(,ana#"e* revenir vo$er(e (on(e.+ 'an" #e" +e!."o @ED a .ro(' .o$r #e for-er* .$i"$e no$" ne .o$von" #a(,ever $ # .or+er "a #i!i+e/
%e vo$" .a""e #e" (on"i'ra+ion" or'inaire" o linconscient "reudienfo$rni+ $n .ara-ra.,e .ar!i#e" a$+re" in(on"(ien+"/l na rien $ "aire a)ec les "ormes dites : de linconscient qui lont prcd* voire a((o!.a-n*voire $i #en+o$ren+ en(ore/>$vreO* .o$r voir (e $e je vien" 'e 'ire* #e 'i(+ionnaire LALANDE/ Li"eO "a +r" jo#ie numration
$a fai+e DcELSAGES15'an" $n #ivre .ar$ i# a $ne $aran+aine 'anne" (,eO@LA))AF>N/ F# a ,$i+ o$ 'i< for!e" 'in(on"(ien+ $i na..rennen+ rien .er"onne* $i'"i-nen+ "i!.#e!en+ #e pas conscient* #e plus ou moins conscient* e+ 'an" #e (,a!. 'e"#a&ora+ion" ."(,o#o-i$e" on +ro$ve !i##e vari+" "$..#!en+aire"/
>n .e$+ faire re!ar$er $e linconscient'e @ED ne"+ .a" '$ +o$+ linconscient romantique'e#a (ra+ion i!a-inan+e*ne"+ .a" le lieu des di)inits de la nuito (er+ain" (roien+ en(ore .o$voir rv#er #in(on"(ien+fre$'ien/ San" 'o$+e ne"+(e .a" #+o$+ fai+ "an" ra..or+ ave(* 'i"on"* #e #ie$ ver" o "e +o$rne #e re-ar' 'e @ED/ )ai" #e fai+ $e
%NZ* $i e"+ le relaps des termes de linconscient romantique* ai+ + r.$'i .ar @ED* no$"in'i$e a""eO $e (e $e @ED in+ro'$i+* (e"+ a$+re (,o"e/
o$r 'ire $e #in(on"(ien+* (e+ in(on"(ien+ #$i!?!e "i fo$rre+o$+* "i ,+ro(#i+e* $#a&ore.en'an+ +o$+e "a vie* 'an" "a vie'e .,i#o"o.,e "o#i+aire* E'$ar' Gon AT)ANN16*(e ne "oi+ .a" #in(on"(ien+ 'e @ED* i# nefa$'rai+ .a" non .#$" a##er+ro. vi+e .$i"$e @ED* 'an" "on "e.+i!e (,a.i+re 'e #nterprtation des r2)es& 'e #a,raumdeutun& #$i!?!e " rfre en no+e/ Ce"+ 'ire $i# fa$+ a##er voir 'e .#$" .r" .o$r '"i-ner (e $i 'an" @ED* "en 'i"+in-$e/
%e vo$" #ai 'i+* je ne !e (on+en+e .a" 'e 'ire $ +o$" (e" in(on"(ien+"* +o$jo$r" .#$" o$ !oin"aPi#i" $ne vo#on+ o&"($re (on"i're (o!!e .ri!or'ia#e* $e#$e (,o"e 'avan+ #a (on"(ien(e (e $e @ED o..o"e* (e"+ #a rv#a+ion 8
quici quelque chose en +o$+ .oin+ ,o!o#o-$e (e $i "e .a""e a$ nivea$ '$ "$je+
"onctionne*
15 Zeor-e" Dde#",a$ver" 83inconscient* @#a!!arion* Co##/ Biio+,$e 'e .,i#o"o.,ie "(ien+i=$e* 1916/
16 `/ / E'$ar' Gon ar+!ann R142* 1906 .,i#o"o.,e a##e!an' $i* 'an" "on o$vra-e +hilosophie delinconscient: R'ie +hilosophie des %n!eQussten* 169* aPir!ai+ #[e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
22/257
que l$& =a parle* e+ renver"an+ (o!.#+e!en+ #a .er".e(+ive* "avoir $a$ nivea$ 'e
#in(on"(ien+* a fon(+ionne '$ne faon a$""i #a&ore $a$ nivea$ 'e (e $i .arai""ai+ ?+re#e .rivi#-e '$ (on"(ien+/
%e "ai" les rsistances$e .rovo$e en(ore (e++e "i!.#e re!ar$e* .o$r+an+ "en"ie 'an" #e
!oin're +er (e++e trou)aille '" $e##e "e .r"en+e "e .r"en+e (o!!e retrou)aille in"+a$ran+ #a'i!en"ion 'e #a .er+e* e+ $i .#$" e"+*(e++e +ro$vai##e e"+ +o$jo$r" .r?+e "e 'ro&er no$vea$/ o$r !e #ai""er a##er $e#$e!+a.,ore* EMDFCE 'e$< foi" .er'$e* vo$" 'irai"je* +e##e e"+ #i!a-e #a .#$" "en"ie $e no$"
.$i""ion" 'onner 'an" #e !+,e* 'e (e $e"+ #e !+,e* 'e (e $e (e"+ $e(e ra..or+ 'e #Orphe analyste.ar ra..or+ linconscient/ En $oi* "i vo$" !e .er!e++eO 'ajo$+er $e#$e ironie* #in(on"(ien+"e +ro$ve a$ &or' strictement oppos de ce quil en est delamour* 'on+ (,a($n "ai+ $i# e"++o$jo$r" $ni$e* e+ $e #a for!$#e %ne de perdue& dix de retrou)es: e"+ (e##e $i +ro$ve "a !ei##e$re a..#i(a+ion/
La discontinuit* +e##e e"+ #a for!e e""en+ie##e o no$" a..ara+ 'a&or' #in(on"(ien+ (o!!e.,no!ne/'ans cette discontinuit
17 T,eo'or ei 8 Le ."(,o#o-$e "$r.ri"* '/ Deno#* 2001/
22
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
23/257
quelque chose qui se mani"este comme une )acillation* e+ (e(i no$" (on'$i+ no$" in+erro-er "$r(e $i# en e"+ 'e "on fon'* .$i"$i# "a-i+ '$ne discontinuit/ Si (e++e discontinuita (e (ara(+rea&"o#$ (e $e no$" "e!on" #$i 'onner 'an" #e +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
24/257
Goi# o no$" re+ro$von" #a "+r$(+$re &a"a#e* (e $oi "e ra++a(,e #a .o""i&i#i+ 'e $e#$e (,o"e$e no$" 'evon" (on(evoir (o!!e o.ra+oire* #a .o""i&i#i+ 'e quelque chose qui prenne la"onction de !arrer& de rayer une autre chose/ Ce(i "e "i+$e un ni)eauplus primordial"+r$(+$ra#e!en+* $e #e refo$#e!en+ 'on+ no$" .ar#eron" .#$" +ar'/ A$""i &ien no$"voon" $e #a rfren(e
cet lment opratoire'on+ je .ar#e* de le0acement* cest ce que FNE%' dsine'" #ori-inedans la "onction de la censure/Le" !o'e" "o$" #e"$e#" i# "o$#i-ne $e no$" 'evon" #e" (on(evoir comme le tra)ail du censeur& leca)iardae a)ec des ciseaux* la censure russeo$ en(ore* (o!!e enri EFNE1*a$ '&$+ '$ #ivre 8'e lllemaneIR155* p.4J* #e 'i+ en (ari(a+$ran+ la censure allemande8
4. et 4me%ntel ont le plaisir de )ous annoncer la naissance dun en"ant !eau comme lali!ert/3e 'rHo0mann raye le mot :li!ert / :
E+ a""$r!en+* on .e$+ "in+erro-er "$r (e $e 'evien+ le0et du mot : li!ert '$ fai+ !?!e 'e(e++e (en"$re .ro.re!en+ !a+rie##e/ Ce"+ # $n a$+re .ro!e* !ai" (e"+ a$""i ce sur quoi
@ED dsine que porte* 'e #a faon #a .#$" ePi(ien+e* le dynamisme de linconscient.E+ .o$r re.ren're $n e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
25/257
insi linconscient se mani"este toujours comme ce qui )acille dans une coupure du sujet* 'ore"$r-i+ $ne trou)aille$e @ED a""i!i#e a$ '"ir* $e no$" "i+$eron" .o$r no$"*.rovi"oire!en+ 'an" #a mtonymie'n$'e '$ 'i"(o$r" en (a$"e o #e "$je+ "e "ai"i+ I!eri0Jen $e#$e .oin+ ina++en'$/
No$ion" .a" $e* .o$r .ar#er 'e @ED e+ 'e "a re#a+ion a$ .re* +o$+ "on ePor+ ne #a !en$ avo$er $e .o$r #$i#a $e"+ion re"+ai+ en+ire i# #a 'i+ $ne 'e "e" in+er#o($+ri(e" 8 (ue )eut une "emme ?:Y$e"+ion $i# na ja!ai" r"o#$e/F(i* no$" no$" rfron" (e $a + ePe(+ive!en+ "a re#a+ion #a fe!!e* (e (ara(+re $
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
26/257
.ar $oi jai (r$ 'evoir in+ro'$ire (o!!e #a .#$" e""en+ie##e* (o!!e #$i +an+ #a .#$" e""en+ie##e* #afon(+ion 'e #in(on"(ien+/ Car #in+ro'$ire ain"i* vo$" #aveO v$ 'i"+in-$er 'e$< for!e"a""$r!en+ en ce qui se montre par cette !ance no$" .o$rrion" #e 'ire pr-ontoloique/
%ai in"i"+ "$r (e (ara(+re +ro. o$i e+ o$i '$ne faon $i ne"+ .a" "an" "i-ni=(a+ion +ro.
o$i 'e #a .re!ire '(o$ver+e 'e #!er-en(e 'e #in(on"(ien+ 8 'e ne .a" .r?+er #on+o#o-ie/Ce $i "e"+ !on+r 'a&or' @ED* a$< '(o$vre$r"* (e$< $i on+ fai+ #e" .re!ier" .a"* (e $i "e !on+re en(ore $i(on$e 'an" #ana#"e "in+re""e* "a((o!!o'e $n +e!."*for( $i# .e$+ ?+re (er+ain" '+o$r"* a((o!!o'e "on re-ar' (e $i e"+ .ro.re!en+ 'e #or're'e #in(on"(ien+*(e"+ $e (e ne"+ ni ?+re ni non?+re* (e"+ '$ non-ralis/
%ai vo$ #a fon(+ion 'e" lim!es* ja$rai" .$ a$""i .ar#er 'e (e $e 'an" #e re-i"+re !+,i$e* 'an"#e" (on"+r$(+ion" 'e #a -no"e*on a..e##e 2tres intermdiaires8 sylphes& nomes* voire for!e" .#$" #eve" 'e (e" !'ia+e$r"
a!&i-$"/ A$""i &ien* no$ion" .a"$e @ED* $an' i# (o!!ena 'e remuer ce mondear+i($#a (e +er!e $i .arai""ai+ .#$" #o$r''in$i+an+e" a..r,en"ion"$an' i# #a .ronon( 'on+ i# e"+ &ien re!ar$ae $e #a !ena(e "oi+* a.r" "oi
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
27/257
Si no+re re(,er(,e 'e #in(on"(ien+ a e$ $n r"$#+a+* (e"+ 'an" #e "en" '$n (er+ain 'e""(,e!en+*'$ne r'$(+ion
un her!ier (,an+i##onna-e a""eO #i!i+*
un reistre$i e"+ 'even$ un cataloue raisonn "ort attendu&
une classi@cation qui se serait )olontiers )oulue : naturelle /
E+ "i a$""i &ien $e#$e (,o"e "e !ar$e (o!!e ePe+ 'an" #e re-i"+re '$ne ."(,o#o-ie+ra'i+ionne##e $i fai+ vo#on+ier" +a+'$ (ara(+re 'e #a +ra'i+ion i!!a+ri"ae* for+e* in=nie '$ '"ir* ,$!ain* voan+ #a !ar$e 'e jene "ai" $e# "a&o+ 'ivin$i " "erai+ e!.rein+* (e ne"+ .a" 'an" (e "en" o va #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
28/257
F# e"+ "en"ie a$ nivea$ 'e #a '=ni+ion !?!e 'e #in(on"(ien+* e+ 'j* "e rfrer (e $e@ED en 'i+* a..ron+i$e!en+ 'on(* (e"+ #va"if* !ai" $e no$" arrivon" (erner 'an" une structure* e+ unestructure temporelle'on+ on .e$+ 'ire$e##e n a j$"$i(i ja!ai" + .ro.re!en+ .ar#er (erne (o!!e +e##e/ >r .o$r (e $i a..ara+*no$" #avon" v$* +o$+e #a "$i+e'e no+re e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
29/257
(e" '.#a(e!en+" 'in+r?+ on+ +o$jo$r" + .#$" 'an" #e "en" 'e "e '-a-er des structures 8 'e""+r$(+$re" 'on+ on .ar#ai+ !a#-au moins $ mes oreilles& $ mon r-'an" #ana#"e* 'e" "+r$(+$re" 'on+ on .ar#e .re"$e en.ro.,+e/
%e ve$< 'ire $e +ro. "o$ven+* je .ar#e 'e" !ei##e$r" +!oi-na-e" +,ori$e" $e #e" ana#"+e"a..or+en+ 'e #e$r e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
30/257
)ai" &ien+V+ "e"+ i!.o" +o$+ a$+re (,o"e $i* !e"$re $i# +ai+ .#$" '(o$ver+* +ai+ +o$jo$r"* "i#on .e$+ 'ire* for!$# ave( re+ar'/ Ave(* #a +rane* #e fai+ $e #a +,orie navai+ + for-e $e.o$r #e" '(o$ver+e" .r('en+e"* 'e "or+e $e +o$+ e"+ refaire* (o!.ri" (e $i (on(erne ledsir de lhystrique/ De "or+e $i(i* (e"+ .ar $ne "or+e 'e saut rtroacti"$i# no$" fa$+ !ar$er(e $i e"+ #e""en+ie# 'an" #a .o"i+ion 'e @ED (on(ernan+ (e $i "e .a""e 'an" (e (,a!. 'e
#in(on"(ien+/
Ce ne"+ .a" "o$" $n !o'e i!.re""ionni"+e $e je ve$< 'ire $e "a '!ar(,e e"+ i(i +,i$e* "avoir #e fa!e$< courae du sa)ant qui ne recule de)ant rien:* i!a-e +e!.rer (o!!e +o$+e"#e" a$+re" Si je 'i" $e le statut de linconscient est thique non point ontique (e"+ 'an" #a !e"$re o (e $e 'i"($+e @ED $an' i# "a-i+ 'e #$i 'onner "on "+a+$+* (e ne"+j$"+e!en+ .a" (e $e jai 'i+ 'a&or' en .ar#an+ 'e soi" de la )rit:* "i!.#e in'i(a+ion "$r #a+ra(e 'e" a..ro(,e"* 'e" a..ror i# e"+ en +rain 'e &rU#er 'an" #e re# 'an" #a .i(e (o+/
Co!!en+ faire "e "o$+enir la thorie du r2)e imae dun dsir: a$+o$r 'e (e+ e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
31/257
Dan" $ne 'i"($""ion (on(ernan+ lou!li du r2)e* #a va#e$r 'e "a (o!!$ni(a+ion* 'e "a +ran"!i""ion*'e "on a..or+.ar #e "$je+* e+ (e '&a+ +o$rne +o$+ en+ier a$+o$r '$n (er+ain no!&re 'e termes$i# (onvien+ 'e"o$#i-ner.o$r en !ar$er $e #a(+ion* #e +er!e !aje$r ne"+ .a" )rit:* i# e"+ eQissheit& certitude:/
La '!ar(,e 'e @ED 'irai"je* e+ je #i##$"+rerai e"+ (ar+"ienne* en (e "en" $e##e .ar+ du"ondement du sujet de la certitude8i# "a-i+ 'e ce dont on peut 2tre certain/ E+ .o$r (e#a* #a .re!ire (,o"e $i# a faire e"+ 'e"$r!on+er (e $i (onno+e+o$+ (e $i# en e"+ '$ (on+en$ 'e #in(on"(ien+* e+ ".(ia#e!en+ $an' i# "a-i+ 'e #e faire !er-er'e #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
32/257
$i e"+ je vo$" #e 'i" $e +o$+ (e $i intresse@ED cest que ce champ de linconscient&
le sujet y est che; lui/ Et cest parce quil en a0irme lacertitude$e +o$+ #e .ro-r" va .o$voir "e faire .ar o il nous chane le monde/
o$r DESCATES* dans le coito initial #e" (ar+"ien" !e ren'ron+ (e .oin+* !ai" je #avan(e #a
'i"($""ion ce que )ise le : je pense en +an+ $i# &a"($#e 'an" #e je suis: cest un rel* !ai" #e )rai : re"+e +e##e!en+ a$ 'e,or" $i# fa$+ en"$i+e DESCATES*"a""$rer de quoi ?"inon '$n A$+re $i ne "oi+ .a" +ro!.e$r* e+ $i .ar'e""$" #e !ar(, .$i""e 'e"a "e$#e e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
33/257
X .ro.o"* .#$" +ar'* 'e lo!ser)ation cl!re dune homosexuelle9A* i# "e -a$""e 'e (e$< $i* .ro.o" 'e" r?ve" 'e #a'i+e* .e$ven+ #$i 'ire 8
4ais& alors& ce "ameux inconscient qui tait l$ pour nous "aire accder au plus )rai& $ une
)rit ironi"en++i#"di)ine& )oil$ quecette patiente& dans ses r2)es& sest donc ri de )ous& puisquelle a "ait dans lanalyse des
r2)es exprs pour )ous persuader que mani"estement&elle re)enait $ ce quon lui demandait& $ sa)oir le oYt des hommes [:
@ED ne voi+ (e(i a$($ne e".(e do!jection8 3inconscient - no$" 'i+i#- nest pas le r2)e:/)ai" (e $e a ve$+ 'ire 'an" "a &o$(,e* (e"+ (e(i 8 (e"+ $e #in(on"(ien+ .e$+ "e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
34/257
"a++a(,an+ a$< .a" '$ne demimondaine&ien re.re 'an" #a vi##e* ne (e""e '+a#er #e" "oin"(,eva#ere"$e" $e##e #$i 'onne/ %$"$a$ jo$r o ren(on+ran+ "on .re* (e $e##e ren(on+re 'an"#e re-ar' '$ .re* (e"+ la dro!ade* #e !.ri"* #ann$#a+ion'e (e $i "e fai+ 'evan+ #$i* e+ a$""i+V+ e##e se prcipite.ar'e""$" #a &a#$"+ra'e '$n .e+i+ .on+ 'e(,e!in 'e fer/
Li++ra#e!en+* e##e ne .e$+ .#$" (on(evoir* a$+re!en+ $ "a&o#ir* #a fon(+ion $e##e avai+* "avoir'e !on+rer a$ .re(o!!en+ on e"+* "oi* $n phallusa!strait* ,ro;$e* $ni$e e+ (on"a(r a$ "ervi(e '$ne 'a!e/ Ce$e fai+ #,o!o"e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
35/257
05 @vrier 1964 Tae 'e""an(e"
%e vo$'rai" 'a&or' vo$" annon(erannon(e $i na$ra 'e va#e$r $e .o$r (e$< $i "on+ a$ fai+ 'e !e" ,a&i+$'e"* $i "on+ 'e!a&"en+er en -nra# #e +e!." 'e (e $i +ai+ a$+refoi" 'e$< 'e !e" "!inaire"* .o$r a##erver" (e !o'e 'e re.o" ri+$e#* .a"" 'an" no" ,a&i+$'e"* $on a..e##e #e"".or+" ',iver :* 'on+ $n (er+ain no!&re 'en+re vo$" .o$vaien+ "a++en're (e $e a "e.a""+ .e$ .r" #a !?!e 'a+e
jai le plaisir de )ous annoncer cette anne quil nen sera rien* #a&"en(e 'e nei-e !aan+ 'onn#e .r+e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
36/257
je #ai .rofon'!en+ #ie #a fon(+ion ina$-$ra#e e+ (o!!e +e##e '$ "$je+* '$ "$je+ 'an" "are#a+ion #a .#$" ini+ia#e* (on"+i+$an+e*a$ "i-ni=an+ #$i!?!e/ F# .e$+ .ara+re/// i# .ara+ j$"+e +i+re no$vea$ $e je !e "oi" rfr a$sujet$an' i# "a-i+ 'e linconscient/
%ai (r$ .o$r+an+ avoir .$ vo$" faire "en+ir va#ae!en+ $e* 'e (e $i# e"+ '$ "$je+* 'e (e $i# e"+'e #in(on"(ien+* (e#a "e .a""e #a !?!e .#a(e 8 $ cette place qui quant au sujet a eu par lexprience deDESCATES* $neva#e$r $on .o$rrai+ 'ire archimdique:*"i +an+ e"+ $e ai+ + # #e .oin+ 'a..$i $i ai+ .er!i" (e++e +o$+e a$+re 'ire(+ion $a .ri"e #a"(ien(e* e+ no!!!en+ .ar+ir 'e NEcT>N* r'$i"an+ en $e#$e "or+e $n .oin+* #e fon'e!en+ 'e #a (er+i+$'eina$-$ra#e/
Y$e je 'onne (e++e fon(+ion #in(on"(ien++o$+ en "i-na#an+ cette "onctionen $e#$e "or+e pulsati)e$e je nai (e"" 'a((en+$er 'an"
!e" .ro.o" .r('en+"* cette ncessit d)anouissement$i "e!e #$i?+re en $e#$e "or+e in,ren+e 8 +o$+ (e $i$n in"+an+ a..ara+ 'an" "a fen+e "e!an+ ?+re 'e"+in* .ar $ne "or+e 'e premptionen$e#$e "or+e* "e refer!er* (o!!e @ED #$i!?!e en a e!.#o #a !+a.,ore* "e 'ro&er* 'i".ara+re
$e (e "oi+ (e .oin+ a$$e# jai 'onn (e++e !?!e fon(+ion* in'i$an+ en $e#$e "or+e #e".oir*dont plus dun pas dj$ a t "ranchi* $e (e "oi+ .ar # $e* 'an" $ne direction di0rente* "ereno$ve##e* "e (on"+i+$e (e++e "or+e 'e (ri"+a##i"a+ion alement tranchante* alement dcisi)e*alement inauurante* $e (e##e $i "e"+ .ro'$i+e 'an" #a "(ien(e .,"i$e* 'an" (e++e a$+re
'ire(+ion $e no$" a..e##eron" la science conjecturale du sujet:/
Y$on !e #ai""e ra..e#er $i# a # !oin" 'e .ara'o
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
37/257
Y$an' i# e"+ !i" en !ar-e '$ +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
38/257
3$ o7 ctait& le ch& le sujet non .a" #a ."(,o#o-ie le sujet doit ad)enir/ : E+ .o$r "avoir $on e"+* $on " re+ro$ve*i# n a $$ne "e$#e !+,o'e* (e"+ 'e reprer le rseau/ E+ un rseau $an' (e"+ $n r"ea$ =ase repre comment]Ce"+ $on re+o$rne* (e"+ $on revien+* $on (roi"e "on (,e!in* cest que =a se recoupe toujours
de la m2me "a=on/
E+ i# n a .a"* 'an" (e chapitre * 'e3a science des r2)es& 'a$+re (on=r!a+ion sa eQissheit$e (e(i 8+arle; toujours& 4essieurs& sur ce caractre de hasard. Soit disant nous appuierions en priant lesujet dassocier& en puisant& en recueillant dans ses propos& telle ou telle chose qui nous con)ienne.4oi& dans mon exprience& je ne constate l$ aucune @ure& aucun ar!itraire& =a se recoupe de telle"a=on que cest cela qui chappe au hasard.:
F# fa$+ .e$+?+re en(ore $e je revienne* $e je ra..e##e* $e je !ar+#e/// %e !e (on+en+erai 'e rvo$er* .o$r (e$< $i 'j
on+ en+en'$ !e" #eon" "$r (e "$je+* $e #a3ettre 52 @LFESS $i (o!!en+e #e "(,!a* le schma$i "era 'i+ .#$" +ar' 'an" #a,raumdeutun - : optique / Ce"+'ire $i# re.r"en+e (e++e i!a-e* (e !o'#e* (e fai+!o'#e #i!a-e 'un certain nom!re de couches $i "eraien+ .er!ae" $e#$e (,o"e'ana#o-$e #a #$!ire $i (,an-erai+ 'in'i(e 'e rfra(+ion 'e (o$(,e" en (o$(,e"/
La "e$#e 'iPren(e en+re #e" "(,!a" 'e #a3ettre 52...$e$e#$$n $i e"+ a$ .re!ier ran- a (o!!en+ #or" '$ne 'e no" 'ernire" r$nion" e+*.$i"$i# no$" e"+ .r"en+
///e+ #e "(,!a a$$e# je vo$" .rie 'e vo$" re.or+er* (e"+ $e l$ e+ .$i" en .#$" (e"+ 'i+ .ar
@ED $e ce lieu*o "e jo$e #aPaire '$ sujet de linconscient* nest pas un lieu spatial* ne"+ .a" $ne (o$(,eana+o!i$e/
Sinon* (o!!en+ #a (on(evoir +e##e $e##e no$" e"+ .r"en+e* "i+$e entreperception et conscience&(o!!e on 'i+ entre cuir et chair: 8un immense talement* un spectre spcial+a# entre(e" 'e$< #!en+"
qui seront plus tard& quand il saira dta!lir la seconde topique* lacception perception-conscience& ]ahrnehmun-ReQusstsein
"e$#e!en+ voi#* dans linter)alle est la place& la place de lutre o7 se constitue le sujet/
E+ 'an" #e .re!ier "(,!a* (e#$i $i# no$" 'onne 'an" #a3ettre 52& i# no$" 'i+ $i# 'oi+ avoir $n+e!."* $ne +a.e*o (e" ]ahrnehmuns;eichen I]ahrnehmun 6 perception& ;eichen 6 marque J_
a$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
39/257
E+ &ien "Ur* i# #e 'i+ 'a$+an+ .#$" $i# ne "ai+ .a" $i# #e 'i+ 50an" avan+ #e" #in-$i"+e"/ )ai" $an'i# revien+ 'an" #a ,raumdeutun& no$" verron" $i# va j$"$ en '"i-ner* '$ne faon non !oin"fra..an+e* 'a$+re" (o$(,e" 8 # i#" "e (on"+i+$eron+ par analoie:/ No$" re+ro$von"* "e!e+i#*#e" (on+ra"+e"* #e" !?!e" fon(+ion" 'e "i!i#i+$'e* "i e""en+ie##e" 'an" #a (on"+i+$+ion 'e la
mtaphorein+ro'$i+e '$ne 'ia(,ronie/ Bref* je nin"i"+e .a" (ar i# !e fa$+ a$jo$r',$i avan(er/
No$" +ro$von" 'an" #e" ar+i($#a+ion" 'e @ED lindication"an" a!&i-$;+ 'e (e 'on+ i# "a-i+* non"e$#e!en+ dun rseau de sini@ants&non .a" (on"+i+$ .ar 'e" a""o(ia+ion" en $e#$e "or+e 'e ,a"ar' e+ 'e (on+i-$;+* !ai" $i#" non+.$ "e (on"+i+$er 'e (e++e faon $en rai"on '$ne "+r$(+$re +r" '=nie* '$ne .o""i&i#i+-a#e!en+ +r" '=nie 'e ##!en+ +e!.ore#* '$ne 'ia(,ronie (on"+i+$an+e e+ orien+e/
Le "e$# .oin+ $e je vo$'rai" en(ore a((en+$er* vo$" faire re!ar$er (e $i# in'i$e $i# a ave($n (ara(+re vrai!en+*.o$r no$"* 'e !ira(#e a$ nivea$ 'e #a 'ernire (o$(,e 'e #in(on"(ien+* # o fon(+ionne le
diaphrame* "avoir o "+ai""en+(e" .rre#a+ion" en+re .ro(e""$" .ri!aire e+ (e $i en "era "ai"i* re($ei##i* $+i#i" a$ nivea$ '$ pr-conscient8 =a doit a)oir& 'i+i#& rapport a)ec la causalit.:
o$r no$" a$""i (e" re(o$.e!en+" no$" a""$ren+ 'e re+ro$ver* "an" $e no$" .$i""ion" "avoir "i(e"+ 'e # $e no$" vien+ no+re (,e!in* no"@ls driane/ ar(e $e &ien "Ur* nous la)ons luavan+$e 'e faire la thorie$e no$" 'onnon" du sini@ant*!ai" nous la)ons lu"an" +o$jo$r" .o$voir "$r #in"+an+* #e (o!.ren're/
E+ "i (e"+ .ar #e" n(e""i+" 'e no+re e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
40/257
Ce"+ !?!e a$+o$r 'e (e#a $e "e .o"e $ne $e"+ion 8 /e pdicule 9Bpourratil un jour 2treall ?:
En fa(e 'e "a (er+i+$'e* i# a #e "$je+ 'on+ je vo$" ai 'i+ +o$+ #,e$re $i# a++en' # 'e.$i" $e#$e+e!."* 'e.$i" DESCATES/ Ce"+'ire $e jo"e non(er (o!!e $ne vri+ $i* je .en"e* ne
,ri""era #e" .oi#" 'e .er"onne $e #a '(o$ver+e 'e linconscient* #e (,a!. fre$'ien* n+ai+ .a".o""ie* "inon $n (er+ain +e!." a.r" #!er-en(e '$ "$je+ (ar+"ien/
En (e(i* $i e"+ "$..o" a($i" 'an" !on 'i"(o$r"non '!on+r &ien "Ur* !ai" (e"+ # $n (,a!. $i ne"+ .a" #e !ien* $i e"+ 'a$+re"/A""eO #ar-e!en+ a'!i"$an' !?!e 'an" #e 'o!aine 'e #,i"+oire 'e" "(ien(e" .o$r $e no$" .$i""ion" #e +enir .o$ra($i"
$e #a "(ien(e !o'erne ne (o!!en(e $a.r" $e DESCATES ai+ fai+ "on .a" ina$-$ra#/
Se$#e!en+ (e"+ a 'o '.en' $e #on .$i""e a..e#er #e "$je+ rentrer che; soi'an"
#in(on"(ien+ 8 i# e"+ $an' !?!e i!.or+an+'e "avoir quion a..e##e/ `a nest pas l: Jme de toujours& ni mortelle ni immortelle& ni om!re nidou!le& ni "ant
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
41/257
A#or"* vo$" #aveO v$ ave( #a no+ion '$ re(o$.e!en+* #a fon(+ion '$retour - ]iederehr -e"+e""en+ie##e/ Ce ne"+ .a" "e$#e!en+ ]iederehr 'an" $n "en" 'e ce qui a t re"oul:/ Dai##e$r"la constitution m2me du champ de linconscient"a""$re 'e (e ]iederehr&cest l$ que Freud assure sa certitude/
)ai" i# e"+ &ien vi'en+ a#or"* (o!!e 'ai##e$r" (e"+ -a#e!en+ vi"ie 'an" #e +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
42/257
)a +,"e .o$r ?+re (#air e+ "avoir o je vo$" !ne$e )ous"a(,ieO o je vo$" !ne e"+ $e(e++e rptition"o$" #e +er!eo @ED* je ne 'i" .a" #in+ro'$i+ .o$r #a .re!ire foi"* !ai" .o$r #a .re!ire foi" #ar+i($#e 'an"#ar+i(#e 'e 19148
Erinnern& ]iederholen& 'urchar!eiten9P
$i e"+ &ien #ar+i(#e "$r #e$e# "e"+ fon'e 'an"#ana#"e #a .#$" -ran'e "+$.i'i+ .o$r a##er a&o$+ir a$ chapitreG'e1enseits des 3ustprin;ips 9.
,Jche; de le lire dans une autre lanue que le "ran=ais/ Go$" #aveO #$ je".re 'j* !ai" je vo$".rie 'e #e re#ire* ce chapitreG& line $ line/
E+ .o$r (e$< $i ne "aven+ .a" #a##e!an'* 'e #e #ire 'an" #a+ra'$(+ion an-#ai"e o vo$" a$reO (e(i"oi+ 'i+ en .a""an+ &ien vo$" a!$"er* (ar vo$" verreO* .ar e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
43/257
Ce"+ .o$r$oi f$+ .on(+$ en .a""an+ #e" 'e$< foi" .r('en+e" $e (e 'on+ i# "a-i+ 'an" (e++eremmoration* on ne .o$vai+ .a"#e "avoir a$ '.ar+ 8 $e le dsir de lhystrique (+ai+ #e '"ir '$ .re "o$+enir 'an" "on "+a+$+/ien '+onnan+ $e* .o$r (e#$i$i .ren' "a .#a(e* on "e re!!ore #e" (,o"e" j$"$ #a #ie/
Y$ (e++e o((a"ion* je vo$" in'i$e #a 'iPren(e $i# a e+ 'an" #e" +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
44/257
'an" $e#$e (,o"e $i "e (ara(+ri"e e+ i(i @ED* (on+raire!en+ +o$" #e" neurophysiolouese+ patholouese+ a$+re"* a &ien !ar$ $e "i (e#a fai+ .ro!e $e #e "$je+ re.ro'$i"e en r?ve #e"o$venir .ar eTE* en +an+ $i#+o$rne e+ !ani.$#eles deux termes a!solument rsistants $ sa thorie* .o$r+an+ #a .#$" #a&ore $i ai+ ja!ai" + fai+e'e la "onction de la cause* "avoir (e $on traduiti!.ro.re!en+* re".e(+ive!en+ .ar #e hasard:e+ #a "ortune:*
#Ia$+o!a+onJ'i+i#///
E+ no$" $i "avon" (e $e (e"+* 'e no" jo$r"* a$ .oin+ o no$" en "o!!e" 'e la mathmatiquemoderne* des machines* "avoir 8.r(i"!en+ ce rseau de sini@ants* no$" "o!!e" # (,eO no$"/ F# "a-i+ vo$" #e verreO 'e voir#e ra..or+* (o!.#+e!en+ rvi"er e+ '=nir a$+re!en+ $e ne #e fai+ AFST>TE $i .o$r+an+ en.ar#e admira!lement& en+re 8
44
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
45/257
#Ia$+o!a+onJ*
e+ (e $i# '"i-ne (o!!e la "ortune 8 #a I+$(,J& '=nir j$"+e!en+ (o!!e
rencontre du rel/
45
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
46/257
12 @vrier 1964 Tae 'e""an(e"
%e vai" .o$r"$ivre a$jo$r',$i* "i je #e .e$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
47/257
Ain"i 'on( no$" #avon" 'i+ #a 'ernire foi" il ny a pas lieu de con"ondre ni retour des sines& nireproduction* !o'$#a+ion .ar #a (on'$i+e 'e $e#$e (,o"e $i en $e#$e "or+e ne "erai+ $$neremmorationaie& i# ne "a-i+ .a" 'e (onfon're (e#a a)ec ce dont il sait au "ond& dans larptition/
Y$e#$e (,o"e no$" e"+ +o$jo$r" vo# 'e "a vri+ae fon(+ion* 'e "a vri+ae na+$re* danslanalyse* .ar $e#$e (,o"e 'on+ i# fa$+ &ien 'ire $e (e"+ une "ai!lesse dans la conceptualisation$on+ 'onn #e" ana#"+e"* du trans"ert* #i'en+i=an+ en $e#$e "or+e la rptition/>r* (e"+ &ien # #e .oin+ o i# a #ie$ 'e .or+er #a 'i"+in(+ion/ La re#a+ion a$ rel'on+ i# "a-i+ 'an"le trans"erta + e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
48/257
"o$" #a for!e .re!ire* $i e##e +o$+e "e$#e "$Pi+ 'j faire na+re no+re a++en+ion* (e##e '$+ra$!a+i"!e/
E"+(e $i# ne"+ .a" re!ar$ae $e* #ori-ine* #a((" $i a + #e nV+re a$ '&$+ 'e#e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
49/257
ce lieu intemporele+ $i for(e (e $e @ED a..e##e 8 einer anderen 3oalitZt:29$i e"+ uneautre localit& un autre espace& une autre scne/
Ce+ entre perception et conscience:* no$" .o$von" +o$+ in"+an+ #e "ai"ir/ La$+re jo$r* naije.oin+ + vei##* '$n (o$r+ "o!!ei#
o je (,er(,ai" #e re.o"* par quelque chose qui "rappait $ ma porte dj$ a)ant que je me r)eille/Ave( (e" (o$." .re"""* javai" 'j for!$n r?ve* $n r?ve $i !e mani"estaita$+re (,o"e $e (e" (o$."/ E+ $an' je !e rvei##e* (e" (o$."*(e++e .er(e.+ion* "i jen .ren'" (on"(ien(e* (e"+ .o$r a$+an+ $a$+o$r 'e$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
50/257
E+ no$" ne .o$von" +o$+ 'e !?!e #e faire* $e 'a((en+$eren=n je vo$" ai #ai"" #e +e!." +o$"* "oi+ 'e #e #ire* "oi+ je #e".rai" .e$+?+re a$""i'in+ervenir
#a fon(+ion $e 'onne 'an" "on chapitre ** si tranement* @ED* (e r?ve $e je vo$" ai
&rive!en+ '(ri+*a$""i &rive!en+ 'ai##e$r" $i# #e"+ 'an" @ED/
No+eO (o!!e (e r?ve* +o$+ en+ier fai+ a$""i "$r lincident& le !ruit&$i '+er!ine (e !a#,e$re$TE 'i+* $e 3homme pense a)ec son Jme:34*$e (e"+ a)ec(e##e(i $i# "a$+e #e" fron+ire" 'e (e 'o!aine !ain+enan+ +ran"for! en I///J* $i#(o!!en(e* a$+o$r* #in(an+a+ion/
Car "i# e"+ vrai 'e 'ire $e #e "i-ni=an+ e"+ #a .re!ire !ar$e '$ "$je+* (o!!en+ ne .a"#a..#i$er i(i e+ '$ "e$# fai+ $e (e je$ "a((o!.a-ne '$ne 'e" .re!ire" .ara+re 'e"o..o"i+ion" .,on!a+i$e" "(an'an+ "on acte in)oluti"* (e"+'ire 'a#+ernan(e" re"+i+$+ive"* (o!!en+ ne .a" re(onna+re $e ce $oi (e++e o..o"i+ion "a..#i$e en a(+e* cest l$ que nous de)onsdsiner le sujet/ No!!!en+ 'an" #a &o&ine $oi $#+rie$re!en+* no$" 'onneron" "on nomdal!re lacanien"o$" #e +er!e 'e aG/
F# en re"+e &ien $e #en"e!e 'e #a(+ivi+ sym!olise la rptition* non .a" '$ +o$+ '$n &e"oin $ien a..e##erai+ a$ re+o$r 'e #a !ree+ $i "e !anife"+erai+ +o$+ "i!.#e!en+ 'an" #e (ri* !ai" 'e "on dpart(o!!e (a$"e '$ne
Spaltun 'an" #e "$je+* (e##e $e "$r!on+e $ne a#+erna+ive $i e"+ $n )el 6"ortda $i e"+ $n icioul$: e+ $i ne vi"e en "on a#+ernan(e $e '?+re "ort '$n da e+ da'$n"ort.
4ais ce quil )ise& cest ce qui essentiellement nest pas l$& en tant que terme reprsent* (ar (e"+#e je$ $i e"+ #eNeprZsentan;'e #a *orstellun.Y$e 'evien'ra #a *orstellun $an' ce NeprZsentan; de la mre no$vea$* 'an" "on 'e""in!ar$ 'e" +o$(,e"* 'e" -o$a(,e" '$ '"ir*#e *orstellunsreprZsentan; !an$era ]
1ai )u& moi aussi& )u de mes yeux dessills par la di)ination maternelle& comment len"ant&
traumatis par mon dpart malr un appel prcocement !auch de la )oix et dsormaisplus renou)el pour des mois entiers& jai )u !ien lontemps aprs encore quand je prenaisce m2me en"ant dans mes !ras& je lai )u laisser aller sa t2te sur mon paule pour tom!erdans le sommeil seul capa!le de lui rendre laccsau sini@ant )i)ant que jtais depuis la date du trauma.:35
Ce 'e""in $a$jo$r',$i je vo$" ai 'onn 'e #a fon(+ion 'e #a I+$(,J&vo$" verreO $e##e no$"
"era e""en+ie##e .o$r in+er.r+er* .o$r 'iri-er* .o$r re(+i=er* (e $e"+ #e 'evoir 'e #ana#"+e 'an"linterprtation du trans"ert/ Y$i# !e "$Pi"e 'a((en+$er a$jo$r',$i $e (e ne"+ .oin+ en vain $e#ana#"e "e .o"e (o!!e !o'$#an+ '$ne faon .#$" ra'i(a#e (e ra..or+ 'e #,o!!e a$ !on'e$i "e"+ #on-+e!." .ri" .o$r connaissance:/
Si e##e "e +ro$ve "i "o$ven+* 'an" les crits thoriques* ra..or+e je ne "ai" $oi $i "e'(o$vrirai+ (o!!e ana#o-$e #a re#a+ion'e #ontoense #a phyloense* $on ne " +ro!.e .a" 8 (e"+ .ar $ne (onf$"ion/ E+ #on+o-en"e."(,o#o-i$e* no$" !on+reron"#a .ro(,aine foi" $e +o$+e #ori-ina#i+ 'e #ana#"e e"+ 'e #a (en+rer* non .a" "$r (e" .r+en'$""+a'e" $i non+ #i++ra#e!en+a$($n fon'e!en+ re.rae 'an" #e 've#o..e!en+ o&"ervae en +er!e" &io#o-i$e"/
34 Ari"+o+e 8'e lJme*F* 4* 40&* Be##e" Le++re"* 2002/ 4ais soutenir que cest lJme qui sindine& re)ient $ peuprs $ dire que cest lJme qui tisse une toile& ou qui !Jtit une maison. l )audrait peut-2tre mieux dire& non pas
que cest lJme qui a piti& qui apprend ou qui pense& mais plut
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
56/257
Si (e 've#o..e!en+ "ani!e +o$+ en+ier 'e #a((i'en+* 'e #a(,o..e!en+* 'e #a I+$(,J I///J(e"+
'an" #a !e"$re e+ (e"+ (e $e je vo$#ai" .oin+er a$jo$r',$i o #a I+$(,Je+ (e $e##e vi"eno$" ra!nen+ a$ !?!e .oin+ o #a .,i#o"o.,ie .r"o(ra+i$e(,er(,ai+ !o+iver #e !on'e #$i!?!e/
F# #$i fa##ai+ $e#$e .ar+ $n clinamen >Pe+ D)>CFTE* $an' +en+ 'e #e '"i-ner* "e .o"an+ 'j(o!!e a'ver"aire '$ne .$re fon(+ion 'e n-a+ivi+* .o$r in+ro'$ire #a .en"e* no$" 'i+ 8
/e nest pas le I!e'en 8;roJqui est essentiel...
E+ vo$" !on+ran+ $e '" #e '&$+* '" #ori-ine 'e (e $$ne 'e no" #ve" a..e#ai+ ltapearchaque de la philosophie:*#e" je$< 'e !o+"* #a !ani.$#a+ion 'e" !o+" +ai+ $+i#i"e +o$+ (o!!e a$ +e!." 'e EFDEZZE 8
...ce nest pas un I!e'en 8;roJ& cest un I'en 8 sansJ:
Ce $i* vo$" #e "aveO* en -re( e"+ $n !o+ for-/
F# na .a" 'i+ sIn 8 unJ.o$r ne .a" .ar#er 'e #tIon 8 pronom possessi" 6 sonJ* i# a 'i+ $oi ]
F# a 'i+* r.on'an+ #a $e"+ion $i e"+ #a nV+re* (e##e 'e #i'a#i"!e 8
rien peut2tre ?:/F# na .a" r.on'$ 8
peut2tre rien:!ai" .a" Inon plusJ8
rien:/
36 C#ina!en 8 Ter!e 'e .,i#o"o.,ie/ La '(#inai"on 'e" a+o!e"* 'an" #e ""+!e '[.i($re/ +!o#o-ie 8 in(#inai"on*'via+ion* 'e clinare* in(#iner/
56
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
57/257
19 @vrier 1964 Tae 'e""an(e"
%e (on+in$e en e""aan+ 'e vo$" !ener la "onction* 'an" no+re '(o$ver+e ana#+i$e* de larptition/ %e +en'" vo$" !ar$er $e(e ne"+ .a" # no+ion fa(i#e (on(evoir 'an" #a((e""ion* 'an" #a .ra+i$e $e no$" #$i 'onnon"/]iederholunvo$" aije 'i+*et dj$ asse;&.o$r a((en+$er (e $e##e i!.#i$e* dans la r"rencetymoloique de : haler $ nou)eau& 'e (onno+a+ion #a""an+e/ ,irer: $oi ]
e$+-?+re* jo$an+ "$r #a!&i-$;+ '$ !o+ tirer: en franai" 8 tirer au sort:* (eQanI(on+rain+eJno$" 'iri-erai+ a#or" ver" $e#$e (,o"e (o!!e #a (ar+e for(e* e+ a.r" +o$+ "i# n a $$ne "e$#e(ar+e 'an" #e je$* je ne .$i" en +irer 'a$+re
Le (ara(+re 'ensem!le au sens mathmatique du terme - $a #a &a++erie "i-ni=an+e* $i#o..o"e #in'=ni+ '$ no!&re* '$ no!&re en+ier .ar eTE/ E+ a$""i &ien* (e"+ .ar automatique$e no$" +ra'$i"on"(eQan'e #a ]iederholun& Qan 8 la compulsion de rptition/
%e vo$" 'onnerai* en "on +e!."* #e" fai+" $i "$--ren+ $e 'an" #e fai+* 'an" $n fai+ o&"ervae* en(er+ain" !o!en+" 'e ce monoloue in"antile* i!.r$'e!!en+*"aussement quali@ docentrique&(e "on+ 'e" je$< .ro.re!en+ "n+a
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
58/257
F# e"+ (#air 'a&or' $i# fa$+* .o$r no$"* 'i"+in-$er la rsistance du sujet'e (e++e .re!irersistance du discours* "i# .ro('e 'an" #e "en" 'e (e "erra-e a$+o$r '$ noa$/ Car rsistance dusujet : ni!.#i$e $e +ro. $e no$" "$..o"ion" $n moi:* $i #a..ro(,e'e (e noa$ ne"+ .a" $e#$e (,o"e 'on+ no$" .$i""ion" ?+re "Ur" $e "a $a#i=(a+ion 'e moi:"oi+ en(ore fon'e/
Ce noa$* je vo$" #ai 'i+* no$" a..ara+ 'a&or' (o!!e 'evan+ ?+re '"i-n (o!!e '$ rel* '$ relen +an+ $e lidentit de perceptione"+ "a r-#e/ X #a #i!i+e i# "e fon'e "$r (e $e @ED $an' i##ar+i($#e* #non(e va j$"$ .oin+er (o!!e "i!.#e!en+$ne "or+e 'e .r#ve!en+ $i no$" a""$re $e no$" "o!!e" 'an" #a .er(e.+ion* .ar #e "en+i!en+ 'e#a ra#i+ $i #a$+,en+i=e/Y$e"+(e $e a ve$+ 'ire "i (e ne"+ '$ (V+ '$ "$je+ (e $i "a..e##e #vei# ]
E+ (e"+ (e $e jai e""a je #e ra..e##e .o$r (e$< $i !on 'i"(o$r" 'e #a 'ernire foi" na$rai+.a" + "$Pi"a!!en+ in'i$an+* '+er!inan+ (e"+ .o$r$oi je revien" 'ire $e "i #a 'ernire foi"(e"+ a$+o$r 'e (e r?ve $e jai (o!!en( 'a&or'er (e 'on+
i# "a-i+ 'an" la rptition* (e"+ &ien .ar(e $e (e r?ve "i (#o"* "i fer!* "i 'o$e!en+ e+ +ri.#e!en+fer! $i# e"+* .$i"$e a$""i &ien i# ne"+ .a" ana#"* i# ne"+ i(i in'i(a+if $e .ar #e (,oi< $en afai+ @ED a$ !o!en+ o (e"+ '$ .ro(e""$" '$ r?ve*'an" "on re""or+ 'ernier* $i# "a-i+/
Lvei#* #a ra#i+ $i #e '+er!ine* e"+e##e (e &r$i+ #-er (on+re #e$e# #e!.ire '$ r?ve e+ '$ '"ir"e !ain+ien+* o$ $e#$e (,o"e 'a$+re $i "eTE for!$#e///
que la I+$(,Jest d@nie de ne pou)oir nous )enir que dun 2tre capa!le de choix& de
I.roaire"i"J*
que laI+$(,J !onne ou mau)aise "ortuneIu o$J ne saurait )enir duno!jet inanim ou dun animal*
///i(i "e +ro$ve controu)Iin=r!J8 #a((i'en+ !?!e 'e (e r?ve e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
59/257
a$+re (,o"e .o$r no$" 'an" #ana#"e* $ '!"+i=er #ar+efa(+ '$ +rai+e!en+ $e #on a..e##e letrans"ert: .o$r #e ra!ener (e $on a..e##e : la ralit prtendument toute simple : de lasituation IBo$ve+* (f/ ./'/aJ/
F# ne "e!e .a" $$ne va#e$r* !?!e propdeutique* .$i""e "e "$Pire 'e (e++e 'ire(+ion $i
"in'i$e 'an" #a r'$(+ion #a(+$a#i+* "i #on .e$+ 'ire* 'e #a "an(e o$ 'e #a "$i+e 'e"an(e"* $i# n a # $$n ali!i d)eil* $e la juste rptition'oi+ ?+re o&+en$e 'an"$ne a$+re 'ire(+ion $e no$" ne .o$von" (onfon're ave( #en"e!e 'e" ePe+" 'e +ran"fer+* !ai"$i "era j$"+e!en+ no+re .ro!e $an' no$" a&or'eron" #a fon(+ion '$ +ran"fer+ 8 (o!!en+ letrans"ert.e$+ no$" (on'$ire au cCur dela rptition]
Ce"+ .o$r$oi i# e"+ n(e""aire $e no$" fon'ion"* $e no$" in"rion"* (e++e rptition'an" (e++eschi;e!?!e* $i "e .ro'$i+'an" #e "$je+ #en'roi+ 'e la rencontre* 'an" (e++e 'i!en"ion (ara(+ri"+i$e 'e #a '(o$ver+eana#+i$e e+ 'e no+re e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
60/257
Ce 'on+ i# "a-i+ 'an" #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
61/257
#,o!!a-e $e je #$i ren'" .o$r #a "or+e 'e per"ection $oi* 'an" $ne +ran"(ri.+ion #on-$e e+'iPi(i#e* i# !e "e!e ?+re arriv/
Ce )isi!le: e+ (e+ in)isi!le: $i* .o$r no$"* .e$+ en $e#$e "or+e .oin+er #e !o!en+ 'arrive'e quelque chose$e jai a..e#
#a tradition philosophique: 'an" (e++e re(,er(,e '$ rel* (e++e +ra'i+ion $i (o!!en(e LAT>N .ar (e++e promotion de lde*'on+ on .e$+ 'ire $e##e "e '+er!ine '$n '.ar+ .ri" 'an" $n !on'e esthtique* '$ne n(e""i+*'$ne =n* '$n &$+ 'onn l2tre(on$ (o!!e Sou)erain Rien:* 'an" $ne !eaut$i e"+ a$""i "a#i!i+e* 'an" quelque chose'on+ a""$r!en+ (e ne"+ .a" .o$r rien$e )a$ri(e )ELEA>NTM en re(onna+ le recteur >f'an" # Cil:/
La .re!ire &a$(,e 'e (e +ravai# no$" e"+ 'onne 'an" $n ar+i(#e $i# a a..e#3Cil et lesprit.Dan" #e .ro-r" $e vo$" +ro$vereO 'an" (e++e K$vre* $on .e$+ 'ire #a foi" +er!ina#e e+ina$-$ran+e* 'an" 3e *isi!le et lin)isi!le * +i+re 'e (e++e K$vre*(e"+ #e ra..e# e+ #e .a" en avan+ 'an" #a voie* 'an" #a +ra(e* 'e (e $avai+ for!$# .o$r no$" "a
+hnomnoloie de la perception.
X "avoir la rulation de la "orme(o!!e 'evan+ ?+re ra..e#e a$ nivea$ '+er!inan+ 'e (e $i* a$f$r e+ !e"$re '$ .ro-r"'e #a .en"e .,i#o"o.,i$e* avai+ + .o$"" j$"$ (e+ e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
62/257
je ne )ois que dun point& mais dans mon existence& je suis reard de partout.
Ce )oir: $oi je "$i" "o$!i" '$ne faon oriinellee"+(e # (e $i 'oi+ no$" !ener (e $i"e!e &ien #a!&i+ion 'e (e++e K$vre* $ne "or+e 'e retournement ontoloique* 'on+ #e" #oi"* #e"a""i"e"* "eraien+ re.ren're 'an" une plus primiti)e institution de la "orme/
Ce"+ &ien # #o((a"ion .o$r !oi 'e d@nir* 'e rappeler&(e $i a""$r!en+ 'an" !on 'i"(o$r" nestpas/ %n tel///
'e (e$< $i 'e.$i" !e"crits!a a""eO "$ivi .o$r rvi"er (e $e (on+ien+ +e##e no+e///'e 'ire $eje sem!le poursui)re le dessein particulier de la recherche dun statut ontoloique dela psychanalyse"$r #e" fon'e!en+" '$ne (o,ren(e .,i#o"o.,i$e" 'o +o$+ a".e(+ '$ fre$'i"!ee"+ rin+er.r+er* (e#$i $on a (o$+$!e 'e $a#i=er 'e naturalisme :/
)a#-r #e" i!.a""e" o i# .e$+ .ara+re (on'$ire* "on !ain+ien "e!e in'i".en"ae* (ar (e++e.er".e(+ive re.r"en+e $ne 'e" rare" +en+a+ive" "inon #a "e$#e .o$r 'onner (or." #a ra#i+ '$."(,i"!e "an" #a "$&"+an+i=er/ >r &ien "Ur 'iraije*jai mon ontoloie
.o$r$oi .a" ] (o!!e +o$+ #e !on'e a$ nivea$ '$ne .,i#o"o.,ie* $e##e "oi+ na;ve o$ #a&ore/
)ai" a""$r!en+ (e $e je""aie 'e 'e""iner 'an" $n 'i"(o$r" $i* "i# rin+er.r+e (e#$i 'e @ED*nen ne"+ .a" !oin" e""en+ie##e!en+ (en+r "$r #a .ar+i($#ari+ 'e #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
63/257
+e# $i# .ro-re""e .ar (e (,e!in 'e #a vi"ion $i no$" or'onne #e" (,o"e" 'an" les @ures dela reprsentation
///quelque chose lisse* .a""e* "e +ran"!e+ '+a-e en +a-e pour y 2tre toujours $e#$e 'e-rlid& et qui sappelle : le reard /
o$r #a&or'er* vo$" #e faire "en+ir* i# a .#$" '$n (,e!in/ Li!a-erai"je* (o!!e "on e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
64/257
'$ !on'e* i# ne"+ $$ne .e+i+e .ar+* $$ne"onction distinue* ".(i=$e!en+ (e##e* 'i"on" #e!o+* 'e la tache:/ Ce"+ .ar (e#a !?!e $i# +ien+ 'e #a "$--e"+ion .o$r no$" e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
65/257
.o$r $ne "i fon(ire !(onnai""an(e* $e#$e (,o"enen+re .a"* $i no$" !on+re "e$#e!en+ j$"$o en va #e!.ire/
$e 'an" (e++e rfren(e $i e"+ (e##e o #a .en"e a +ai (e++e #i-ne $e jai a..e#e
tradition philosophique 'e no+re re(,er(,e* dans ce cNTM "o$" #a .oin+e $e no$" "o!!e" 'e" ?+re" re-ar'"*'an" #e ".e(+a(#e '$ !on'e* 'an" (e(i $i no$" fai+ (on"(ien(e* en no$" in"+i+$an+* en no$"in"+a$ran+ (o!!e Speculum mundi& e"+(e $e ne"+ .a" (a(,e(e++e "a+i"fa(+ion '?+re "o$" (e re-ar' 'on+ je .ar#ai" +o$+ #,e$re* ave( )a$ri(e )ELEA>NTM $i no$" (ernee+ no$" fai+ 'a&or' ?+re re-ar'" !ai" "an" $on no$" #e !on+re ]
3e monde* en (e "en"* no$" a..ara+ je ve$< 'ire "on ".e(+a(#e comme omni)oyeur/ E+ (e"+ &ien# le "antasme$e no$" +ro$veron" 'an" #a .er".e(+ive .#a+oni(ienne dun Xtre a!solu* #$i ?+re+ran"fr (o!!e #a $a#i+ 'e #omni)oyant* !ai" a$ nivea$ !?!e'e #eANZ TSE41r?ve $i# e"+ $n .a.i##on/ Y$e"+(e $e a ve$+ 'ire ]
41 T(,oan- T"e$ 8 1adis& une nuit& je "us un papillon& )oltieant content de son sort. +uis je m)eillai& tant,choan ,seu. 4ais suis-je !ien le philosophe ,choan,seu qui se sou)ient da)oir r2) quil "ut papillon& ou suis-
65
http://fr.wikipedia.org/wiki/Tchouang-tseuhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Tchouang-tseu -
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
66/257
ba ve$+ 'ire $il )oit le papillon dans sa ralit de reard* (ar $e"+(e $e tant de @ures& tant
de dessins& tant de couleurs* "inon (e donn $ )oir-ra+$i+* ave( (e" !ar$e" .o$r no$" 'e #a.ri!i+ivi+ 'e (e++e e""en(e '$ re-ar' ] Ce"+ !on Die$ $n .a.i##on $i ne"+ .a" +e##e!en+'iPren+ 'e (e#$i $i +errori"e3Homme aux loups* e+ )ELEA>NTM en (onna+ &ien#i!.or+an(ee+ no$" rfre 'an" $ne no+e non in+-re "on +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
67/257
No$" "o!!e" arriv" a$ &o$+ 'e (e 'on+ je !e .ro.o"e 'an" (e $e je vo$" 'irai #a .ro(,aine foi"*'e !ie$< !ar$er*'e vo$" in+ro'$ire (e(i $i e"+ #essentiel'e #a satis"action scopique* (e reard$e no$" venon"'e "ai"ir (o!!e .o$van+ '=nir*en #$i!?!e* (e+ o!jetaG'e #a#-&re #a(anienne o #e "$je+ .e$+ venir (,oir* $e #* e+ .o$r 'e"
rai"on" $i "on+ 'e" rai"on" "+r$(+$ran+e"* (e++e (,$+e '$ "$je+ re"+e ina.er$e .ar(e $e##e "er'$i+ Oro/
X "avoir $e (e"+ 'an" #a !e"$re o (e re-ar'* en +an+ $o!jetaG .e$+ venir "!&o#i"er lemanque centrale
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
68/257
26 @vrier 1964Tae 'e" "an(e"
*ainement je r.+e*
*ainement ton imae arri)e $ ma rencontreEt ne mentre o7 je suis qui seulement la montre,oi te tournant )ers moi tu ne saurais trou)eru mur de mon reard que ton om!re r2)e
1e suis ce malheureux compara!le aux miroirs
(ui peu)ent rIchir mais ne peu)ent pas )oir/omme eux mon Cil est )ide et comme eux ha!it'e la!sence de toi qui "ait sa ccit
Go$" vo$" "o$veneO .e$+?+re $e #or" '$n 'e !e" 'ernier" .ro.o"*jai commenc par ces )ersqui& dans3e Fou dElsa 'AAZ>N* "on+ in+i+$#" /ontrechant :/%e ne "avai" .a" a#or" $e je'onnerai" a$+an+ 'e 've#o..e!en+ (e $i (on(erne le reard/San" 'o$+e* j ai + in\(,i .ar #e !o'e "o$" #e$e# jai + a!en vo$" .r"en+er .#$"".(ia#e!en+ #a fon(+ion* #e (on(e.+*'an" @ED* 'e #a rptition:/
Ne nion" .a" $e (e"+ en ce point'$ 've#o..e!en+ $e* 'i"on" (e++e diression (on(ernan+".(ia#e!en+ la "onction scopique*$e (e"+ $ lintrieur de lexplication de la rptition$e (e++e 'i-re""ion "e "i+$e* "an" 'o$+e"o$+en$e* en(o$ra-e* in'$i+e*.ar (e $i !e"+ ven$ 'an" #in+erva##e !a+i# "e! de ncessaire& de ncessaire vo$".r"en+er 'an" #K$vre $i vien+ 'e .ara+re'e )ELEA>NTM 83e )isi!le et lin)isi!le.
A$""i &ien* !e .ara+i# $e "i# a # rencontre:* (e"+ $ne rencontre heureuseIu Re$+$(,iaJ*fon'a!en+a#e* e+ 'e"+ine .on(+$er* (o!!e je""aierai 'e #e faire .#$" avan+ a$jo$r',$i*
(o!!en+ 'an" #a .er".e(+ive 'e #in(on"(ien+ no$" .o$von" "i+$er la conscience/
Go$" #e "aveO* $e quelque )oile* quelque om!re o$ !?!e* .o$r e!.#oer $n +er!e 'on+ no$" no$""erviron"* quelques rser)es au senso7 lon parle de rser)es A9: dans une toile expose $ la teinture quelques rser)es marquent ce"ait de la conscience dans le discours m2me de@ED/
e.renon" #e" (,o"e" a$ .oin+ o no$" #e" avon" #ai""e" #a 'ernire foi"/
42 "erve Rterme de teinturerie 8 i!.re""ion .ar +e(,ni$e" 'e r"erve 8 !+,o'e $i .er!e+ 'e !a"$er.rovi"oire!en+ 'e" Oone" 'e +i""$ .o$r #e" i"o#er 'e" .ro'$i+" +in(+oria$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
69/257
%e vo$'rai" 'ire $e##e" ne !on+ .a" 'onn !oi!?!e +o$+e "a+i"fa(+ion $an+ (e $e jai .$vo$" faire a.er(evoir'e (e $e jai a..e# 8 schi;e de la )ision et du reard:/ Ce"+ (e(i* $ave( $e#$e (,an(e*je".re .o$voir vo$" .r"en+er a$jo$r',$i* vo$" faire "en+ir 'an" "a fon(+ion .ro.re/
%e 'oi" .o$r+an+* avan+ 'e ! en-a-er e+ j$"+e!en+ .ro.o" 'e #a fon(+ion fon'a!en+a#e 'e #aren(on+re* .r(i"er $n .oin+ $i ne"+ .oin+ 'e #or're 'e (e $e no$" a##on" 've#o..er a$jo$r',$i(on(ernan+ la "onction )isuelle/ Ce"+ $e#$e (,o"e 'on+ jai a..ri" $i# avai+ + !a# en+en'$ #a'ernire foi"* .ar #e" orei##e" $i !en+en'en+* "avoir je ne "ai" $e##e .er.#e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
70/257
Dan" #e je me )ois me )oir:* i# ne"+ .oin+ "en"ie $e je "oi"* '$ne faon ana#o-$e* -a-n .ar #avi"ion/ Bien .#$"* les phnomnoloueson+ .$ ar+i($#er ave( .r(i"ion e+ 'e #a faon #a .#$"(onfon'an+e* $i# e"+ +o$+ fai+ (#air $e je voi" au dehors* ,or" 'e/// :*$e #a .er(e.+ion ne"+ .a" en !oi* $e##e e"+ "$r #e" o&je+" $e##e a..r,en'e/
%e "ai"i" #e !on'e 'an" $ne .er(e.+ion $i .o$r+an+ "e!e re#ever 'e (e++e i!!anen(e $i# a'an" #e je me )ois me )oir:/Le .rivi#-e '$ "$je+* 'on( i(i .ara+ "+air 'e (e++e relation !ipolaire "i #on .e$+ 'ire #a "$i+e'e $oi i# "e!e $e '" #or"!e" re.r"en+a+ion" !a..ar+iennen+/
E+ (e"+ .ar # $e #e !on'e 'an" (e++e rIexion e"+ fra.. '$ne .r"o!.+ion 'i'a#i"a+ion* '$"o$.on 'e ne !e #ivrer $e!e" re.r"en+a+ion"* i'a#i"an+ +o$+e +,orie* 'on+ #e "rie$< .ra+i$e na "$/// ne ."e .a"vrai!en+ #o$r'* !ai" .ar (on+re$i !e+ #e .,i#o"o.,e* a$""i &ien vi"vi" 'e #$i!?!e $e vi"vi" 'e (e$< $i #(o$+en+* 'an" $ne
.o"i+ion 'e!&arra" 8 (o!!en+ 'nier $e rien '$ !on'e ne !a..ara+ $e 'an" mesreprsentations]
E+ vo$" #e "aveO* cest l$ la dmarche irrducti!le& "ondamentale& de l)2queBE`ELEM43* dont il yaurait& quant $ sa position su!jecti)e&!eaucoup $ dire* no!!!en+ (on(ernan+ (e $i "an" 'o$+e vo$" a (,a.. a$ .a""a-e* "avoir (e mappartient: 'e mes reprsentations* $i vo$e #e !on'e 'e #a .ro.ri+/ X #a #i!i+e* #e .ro("'e (e++e !'i+a+ion va j$"$o vo$" "aveO $i# a +* .ar #e .ro-r" 'e (e++er\e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
71/257
'e +en+er 'e re.rer 'an" (e++e .,a"e an+rie$re* #e .oin+ 'e "$r-i""e!en+ 'e #a vi"ion e##e
!?!e*
'e""aer 'e re"+a$rer* (ar a$""i &ien* no$" 'i+i#* ne .e$+i# "a-ir $e '$ne re(on"+r$(+ion
o$ '$ne re"+a$ra+ion* non .oin+ '$n (,e!in .ar(o$r$ 'an" #e "en"inver"e* (e $i e"+ .ro.re!en+ .ar#er i!.o""ie* 'e re+o$rner en (e .oin+ o (e"+ .o$r"e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
72/257
)ai" $e"+(e $e le reard] Ce"+ (e 'an" $oi je""aierai 'e !avan(er a$jo$r',$i .ar+ir 'e ce"ait premier& dcisi"* o "e !ar$e 'an" (e (,a!.* +o$jo$r" .o$r"$ivi .#$" #oin* 'e #a r'$(+ion '$"$je+* (e .oin+ 'e nan+i"a+ion $i !ar$e #a (a""$re*$e#$e (,o"e o #ana#"e no$" aver+i+ $e* fon'e o$ infon'e* (e++e 'ire(+ion e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
73/257
le reard* "avoir 'an" (e++e i##$"ion 'e #a (on"(ien(e 'e se )oir se )oir/ :
La $e"+ion e"+ 'on( 8 si le reard est cet en)ers de la conscience& comment allons-nous essayer "ivo$" !e .er!e++eO #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
74/257
Car "i vo$" vo$" re.or+eO "on +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
75/257
ana!or.,o"e* jen ai !on+r !on "!inaire $n +r"* +r"* &e# e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
76/257
Ce $i e"+ 'e (e+ or're 'an" #e (,a!. 'e #a vi"ion e"+ 'on( r'$(+ie (e "(,!a* #e .#$" "i!.#e*(e#$i $i e"+ !a+ria#i"'an" #e !o'e "o$" #e$e# +o$+ #,e$re je vo$" eLE46IGi-no#a 8Le D$e re-o#e ' #ia .ro".e++ivaJ* e+'an"ALBETF47ILon Ba++i"+a A#&er+i 8'e +icturaJ$e no$" +ro$von" linterroation proressi)e des lois omtrales de la perspecti)e* e+ a$+o$r 'e"
re(,er(,e" .o$r #a .er".e(+ive $e "in"+i+$e $n in+r?+ .rivi#-i (on(ernan+ #e 'o!aine 'e #avi"ion 'on+ no$" ne .o$von" .a" ne .a" voir la relation a)ec linterroation ja##ai" 'ire linstitution '$ "$je+ (ar+"ien* $i e"+ #$i a$""i $ne "or+e 'e .oin+ -o!+ra#/
Le "$je+ i(i "in"+i+$e (o!!e point de perspecti)e* 'o #or're 'e la )ision&+e# $ (e++e .o$e leta!leau (e++e fon(+ion "i i!.or+an+e "$r #a$e##e no$" a$ron" revenir "in"+a$re* "or-ani"e'$ne faon (o!.#+e!en+ no$ve##e 'an" #,i"+oire 'e #a .ein+$re*'e (e++e perspecti)e* ri-o$re$"e en +an+ $e##e e"+ omtrale/ Ce"+ # (e $oi* en (e .oin+(r$(ia# 'e #a (on"+i+$+ion '$ "$je+e+ 'e "on ra..or+ #a vi"ion* (e"+ # (e $oi no$" avon" aPaire/
>r* je vo$" .rie 'e vo$" re.or+er #K$vre 'e DFDE>T3ettre sur les a)eules $ lusae de ceuxqui )oient&.o$r $e vo$" voeO 've#o.. 'e faon !anife"+e* quelque chose$i vo$" ren'ra"en"ie $e (e(i #ai""e +o+a#e!en+ (,a..er (e $i# en e"+ 'e #a vi"ion/ Car (e+ e".a(e 'e #a vi"ion m2me en y incluant ces parties imainaires dans lespace )irtuel 6 dans le miroir dont )ous sa)e;que jai "ait rand tat -e"+ .arfai+e!en+ re(on"+r$(+ie* i!a-inae .ar $n ave$-#e/
Ce 'on+ i# "a-i+ e"+ reprae de lespace* e+ non .a" )ue/ Lave$-#e .e$+ (on(evoir $e "o$"(er+ain" !o'e"* (e (,a!. 'e #e".a(e$i# (onna+ e+ $i# (onna+ (o!!e re#* .e$+?+re .er$ 'i"+an(e e+ (o!!e "i!$#+an!en+/ Ce"+
&ien .#$" '$ne fon(+ion +e!.ore##e* '$ne in"+an+ani+ 'an" $ne e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
77/257
IDe"(ar+e" 8 Dio.+ri$e* @i-/ 21J
Ce++e 'i!en"ion -o!+ra#e 'e #a vi"ion e"+ $e#$e (,o"e $i* $ tout le moins'evon"no$" 'ire*n.$i"e .a" e+ #oin 'e # ce que le champ de la )ision(o!!e +e#* nous propose comme relation su!jecti)ante oriinelle/A$""i &ien 'evon"no$" en+en're cet usae*en "o!!e vo$" #e voeO in)ers& qui est "ait dans lanamorphose& de lta!lissement de la pers-pecti)e/ Car $e# en e"+ #a..arei# ori-ine# ]
Ce"+ DxE4IA#&re(,+ Dyrer 8 n'erde"$n- 'er )e""$n-J#$i!?!e $i #a inven+/3e : portillon de 'Wrer *(e"+ $e#$e (,o"e $i e"+ (o!!e (e $e +o$+ #,e$re je !e++ai" en+re !oi e+ (e +aea$* "avoir
une certaine imae/ >$ .#$" e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
78/257
Le /ou)ent des 4inimes -a(+$e##e!en+ '+r$i+* !ai" $i +ai+ '$ (V+ 'e #a r$e 'e" To$rne##e" .or+ai+ "$r $ne +r" #on-$e .aroi'$ne 'e "e" -a#erie"* (o!!e .ar ,a"ar'3e Saint 1ean lE)anliste $ +atmos& +aea$ $i e"+ #a!e"$re '$ne -a#erie '$ne #on-$e$r .e$ .r" (o!.arae/ >* en(ore* i# fa##ai+ #e voir +raver" $n +ro$ .o$r $e +o$+ #ePe+ fU+ .or+
+o$+e "a va#e$r 'for!an+ee+ .o$vai+ (o!!e (e n+ai+ .a" #e (a" 'an" (e++e fre"$e .ar+i($#ire !ai" (o!!e a #+ai+ 'an"'a$+re" _.r?+er +o$+e" #e" am!iuts paranoaques.To$" #e" $"a-e" on+ + fai+"* 'e.$i"ACF)B>LD>j$"$ Sa#va'or DALF/
E"+(e $i# ne vo$" .ara+ .a" "in-$#ier* voire fra..an+* $e (e $e#$e (,o"e* o jirai j$"$ voir#a fa"(ina+ion (o!.#!en+aire'e (e $e #ai""ai+ (,a..er (e +.e 'e re(,er(,e" "$r #a .er".e(+ive* (o!!en+ "e fai+i# $e.er"onne nai+ ja!ai" "on- vo$er quelque chose qui ressem!le $ le0etdune rection ]F!a-ineO $n +a+o$a-e $i "e 've#o..e "$r #or-ane ad hoco i# +ai+ +ra(
#+a+ 'e re.o"* o i# .ren' dans un autre tat "a for!e "i jo"e 'ire* 've#o..e/
E"+(e $e vo$" naveO .a" # $e#$e (,o"e o a..ara+* (o!!e i!!anen+e (e++e .,a"e ".(i=e eNEFLLE AZFA #a !?!e .o$e (ri+ "on'e )anitatescientarum.F# "a-i+ a$+an+ 'e""(ien(e" $e 'e" ar+"* e+ (e" o&je+" "on+ +o$" "!&o#i$e" 'e" "(ien(e" e+ 'e" ar+" +e#" $i#" +aien+ #.o$e -ro$." 'an" #e" tri)ium e+ quadri)ium AK$e vo$" "aveO/ Y$e"+(e $e* 'evan+ (e++e!on"+ra+ion '$ domaine de lapparence"o$" "e" for!e" #e" .#$" fa"(inan+e"* $e cet o!jet )olantici inclin] Go$" ne .o$veO #e "avoir 8 )ous )ous dtourne; pour chapper $ la "ascination duta!leau/ Co!!en(eO "or+ir 'e #a .i(e o "an" 'o$+e vo$" a+i# #on-$e!en+ (a.+iv/ Ce"+ a#or"$e* vo$" re+o$rnan+ en .ar+an+* (o!!e #e '(ri+ #a$+e$r 'e"namorphoses&vo$" "ai"i""eO "o$" (e++e for!e $oi ] $ne +?+e 'e !or+/
49 Le tri)iume+ #e quadri)ium"on+ 'e$< 'ivi"ion"* in+ro'$i+e" (er+aine" .o$e" '$ )oen z-e* 'an" #e" !a+ire"'e #[en"ei-ne!en+ "(o#a"+i$e/ Tra'i+ionne##e!en+* on 'i"+in-$e "e.+ ar+" #i&ra$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
79/257
>r (e ne"+ .oin+ ain"i $e##e "e .r"en+e 'a&or'* (e++e =-$re $e #a$+e$r (o!.are $n o" 'e"ei(,e $i* $an+ !oi* !vo$e(e .ain 'e 'e$< #ivre" $e DALF* 'an" #an(ien +e!."* "e (o!.#ai"ai+ .o"er "$r #a +?+e '$ne viei##efe!!e (,oi"ie eLBEFN no$"!anife"+e i(i* '$ne faon vi"ie* $e#$e (,o"e $i ne"+ rien 'a$+re $e 'e voir a$ .re!ier .#an'$ +aea$ (e $i e"+ "$Pi"a!!en+ in'i$ .ar "a for!e en=n a.er$e 'an" #a .er".e(+iveana!or.,i$e* "avoir #e "$je+ (o!!e nan+i"/ )ai" nan+i" "o$" $ne for!e $i e"+ .ro.re!en+ .ar#er
#in(arna+ion 'an" #i!a-e 'e (e _
'e #a (a"+ra+ion $i .o$r no$"* (en+re e+ ren' n(e""aire 'e (en+rer +o$+ (e $i (on(erne#or-ani"a+ion 'e" '"ir" +raver" #e" (a're" 'e" .$#"ion" fon'a!en+a#e"/
Co!!en+ #e 'ire .#$" .rofon'!en+ e+ voir $e (e"+ .#$" #oin en(ore $i# fa$+ (,er(,er #a fon(+ion'e #a vi"ion e+ voir "e 'e""iner .ar+ir 'e##e* non .oin+ (e sym!ole phalliqueni (e"ant
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
80/257
04 )ar" 1964 Tae 'e""an(e"
F# ne"+ .a" fa(i#e 'an" no+re 'o!aine/// ja##ai" 'ire* 'e !ain+enir #a #i-ne "i .o""ie !ai" 'e #a"errer a$ .#$" .r"/S$r #e .oin+ .r(i"* o no$" no$" avanon"* 'e #a fon(+ion 'e #Ki# en +an+ $e##e no$" in+re""e*(e#a .e$+ !ener (e#$i $i (,er(,e vo$" (#airer* 'e #oin+aine" e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
81/257
.a" +an+ # '$ne re.ro'$(+ion ra#i"+e 'e (e $e #on a..e##e .#$" o$ !oin" .ro.re!en+ 'an" #a
.ein+$re les choses de lespace* "$r #e"$e##e"i# a &ea$(o$. 'e r"erve" faire/
Ce $e je vo$#ai" .ar (e .e+i+ "(,!a .oin+er 'e""en+ie#* 'e (en+ra# 'an" no+re a..ro(,e* (e"+ en
$e#$e "or+e (e $e#$e (,o"e 8 $i# (onvien+ 'e re!ar$er que ce quil en est dune certaineoptique& laisse chapper ce quil en est de la )ision.
Co!!e je vo$" #ai fai+ re!ar$er* cette optique-l$ est $ la porte des a)eules/ %e vo$" ai rfr a$+eT (on"+r$i+ $ne "or+e '$ivo$e .er!anen+e sous-entendus mtaphysiques*e+ 'ai##e$r" (e"+ &ien # (e++e a!&i-$;+ $i ani!e (e +e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
82/257
Le +aea$ '>LBEFN ave( (esinulier o!jet Iottant a$ .re!ier .#an* 'on+ jai +o$+ 'e "$i+e* #en'roi+ 'e !on &$+*e+ "an" .#$" 'i""i!$#er $e je ne fai" ',a&i+$'e (e $e ja..e##erai le dessous des cartes:* jevo$" ai !on+r $e (e+ o&je+*$i e"+ en "o!!e &ien # (o!!e no$" a##on" re+ro$ver a$jo$r',$i (e $e "i-ni=e #a (,o"e* en=n*
re-ar'er $e (e+ o&je+ e"+ # .o$r .ren're e+ je 'irai" .re"$e prendre au pie - lereardant* (e"+'ire no$"/ E+ $en "o!!e* (e"+ $ne faon !anife"+e*"an" 'o$+e e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
83/257
no$" i!a-inon"* 'an" #[o.+i$e .$re* #e re.ra-e 'e" i!a-e"* 'on+ no$" i!a-inon" #e" ra..or+"'iver"e!en+ .ro.or+ionn"e+ fon'a!en+a#e!en+ ,o!o#o-i$e"* #e" (orre".on'an+" '[$n .oin+ $n a$+re 'an" #[e".a(e* (e $irevien+ +o$jo$r"* #a =n '$ (o!.+e* ?+re 'e$< .oin+" '[$n !?!e =#/
C[e"+ $e#$e (,o"e $i n[a..ar+ien+ .a" ".(ia#e!en+ (e $e #ivre #a #$!ire/
Co!!en+ +en+er* e""aer 'e "ai"ir* (e $i 'on( "e!e no$" (,a..er* 'an" (e++e "+r$(+$ra+iono.+i$e 'e #e".a(e $i e"+ +o$jo$r" (e "$r $oi jo$e 'ai##e$r" #ar-$!en+a+ion +ra'i+ionne##e* $an'les philosophes 'ALAFN50* #e 'ernier " ?+re !on+r 'an" #e" eN "e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
84/257
F# e"+ (er+aine .re!ire for!e* &a$(,e* 'or-ane" .,o+o"en"ie" $i "on+ #e" +(,e" .i-!en+aire"*e+ a$ fon'* 'an" #Ki#*#e .i-!en+ fon(+ionne .#ein* e+ 'e faon* (er+e"* $e #e .,no!ne !on+re in@niment complexe*fon(+ionnan+ #in+rie$r 'e" (Vne"* .ar e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
85/257
i# e"+ (o!!e +o$+e "a fa!i##e 'i".ar$ +r" .ro!.+e!en+ '$ fai+ 'e #a +$&er($#o"e $i +ai+ (e !o!en+# #a !a#a'ie vrai!en+ a!&ian+e* 'an" #a$e##e +o$+e (e++e (o$(,e "o(ia#e "e'.#aai+
!e !on+re ce quelque chose qui Iottait #a "$rfa(e 'e" va-$e" 8 ctait une petite !o5te& e+ !?!e.r(i"on" 8 une !o5te $ sardines/
E##e \o++ai+ # 'an" #e "o#ei#* +!oi-na-e 'e #in'$"+rie 'e #a (on"erve $e no$" +ion" .ar ai##e$r"(,ar-" 'a#i!en+er/Elle miroitait dans le soleil/ E+ e+i+%ean !e 'i+ 8 ,u )ois& cette !o5te ? ,u la )ois ? Eh !ien& elle&elle te )oit pas [:Ce .e+i+ .i"o'e il trou)ait =a trs dr
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
86/257
%$"+e!en+* i# fai+ in+ervenir (e $e#$e (,o"e '#i' 'an" #a re#a+ion -o!+ra#e* (e .oin+ $e'=ni+ &ien #a no+ion* #e +er!e*#e !aniae !?!e* -r(e no" a..arei#" (ar (e"+ 'un appareil photoraphique$i# "a-i+ 'e #a pro"ondeur de champ: ave( +o$+(e $e##e .r"en+e 'a!&i-$* 'e variae* 'e n$##e!en+ !a+ri" .ar !oi e+ &ien .#$+V+ $i !e
"ai"i+* $i !e "o##i(i+e (,a$e in"+an+ e+ fai+ '$ paysae* $e#$e (,o"e 'e &ien a$+re $uneperspecti)e* (e $e jai a..e# le ta!leau/
La r"rence'$ +aea$* (e##e $i e"+ "i+$er #a !?!e .#a(e* (e"+'ire a$ 'e,or"* (e"+ le pointdu reard/ E+ (e $i* 'e #$n #a$+re* fai+ #a !'ia+ion* (e $i e"+ en+re #e" 'e$NTM $i "a..e##e+hnomnoloie de la perception.
F# e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
87/257
F(i* &ien ePe(+ive!en+ en ePe+* no$" "ai"i""on" #a fon(+ion .$re!en+ "$&je(+ive au sens ordinairedu mot* #a no+e 'e !(ani"!e (en+ra# $i* .o$r no$" inter)iente+ 'onne (e $i f$+ (on"+r$i+ 'an"#e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
88/257
X #a ri-$e$r* on .e$+ .ar#er* 'an" (er+ain" .,no!ne" '$ !i!+i"!e* 'e (o#ora+ion a'a.+a+ive o$a'a.+e* (o!!e vo$" vo$'reO* e+ .ar e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
89/257
$ .e$ .r" rien de lordre de ladaptation +e# $i# e"+ envi"a- '$ne faon or'inaire* $ sa)oiradaptation lie aux !esoins de la sur)ie$ .e$ .r" rien ne"+ j$"+i= '$ mimtisme* $i a$""i &ien 'an" #a .#$.ar+ 'e" (a" "e !on+re "oi+ino.ran+ "oi+ o.ran+ "+ri(+e!en+ en "en" (on+raire 'e (e $e vo$'rai+ #e r"$#+a+ .r"$!a'a.+a+if/
ar (on+re* CAFLL>FS !e+ en re#ief #e" +roi" +er!e" $i "on+ ePe(+ive!en+ #e" 'i!en"ion" !aje$re"o "e '.#oie (e++e a(+ivi+ !i!+i$e* i# #e" a..e##e* i# #e" 'i"+in-$e a$ (a+a#o-$e 'an" #e" +roi"r$&ri$e" $i "on+ #a vri+* "e!e+i#* (e##e" $i* a$ !oin" .o$r $n+e!."* no$" .arai""en+ e""en+ie##e" re+enir no+re r\e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
90/257
plus ou moins(onf$"e* +o$jo$r" plus ou moinsvo$e .ar #a fon(+ion 'e #in"+in(+* (e"+ 'e voir (e$i# en e"+* a$ pointo7.o$r no$"*i# e"+ n(e""aire 'e laccommoder* "avoir a$ nivea$ 'e (e $e no$" a..ren' la "onctioninconsciente* (o!!e +e##e*en +an+ $e##e e"+ (e (,a!.* .o$r no$"* $i "e .ro.o"e #a (on$?+e '$ "$je+/
Dan" (e++e 'ire(+ion* no$" a$ron" no$" avan(er* -$i'" .ar $ne remarque: 'i"on"* '$ !?!eCAFLL>FS/ ar eFS Ilapsus 6Noer /ailloisJ* (e(i "e!e in'i$er $e #a .ein+$re*a "erai+ "i (#air $e a* $on .$i""e " rfrer (o!!e $e#$e (,o"e $i "erai+ .#$" (#air/
Y$e"+(e $e (e++e .ein+$re ]Ce ne"+ vi'e!!en+ .a" .o$r rien $e no$" avon" a((en+$ (o!!e +aea$* #a fon(+ion o #e "$je+a "e re.rer (o!!e +e#/)ai" $an' $n "$je+ ,$!ain "en-a-e en "aire un ta!leau* !e++re en K$vre ce quelque chosequi a pour centre le reard* 'e $oi "a-i+i# ]
%avan(erai #a +,"e "$ivan+e 8 dans le ta!leau lartiste no$" 'i+on )eut 2tresujet* i# "e 'i"+in-$e 'e+o$" #e" ar+" (e#$i 'e #a .ein+$re _en (e(i $e 'an" #K$vre* (e"+ (o!!e "$je+* (e"+ (o!!e re-ar' $e #ar+i"+e en+en'* no$"*"i!.o"er/ X (e(i* 'a$+re" r.on'ron+ en in"i"+an+* non "an" ren(on+rer ePe(+ive!en+ $e#$e"
di0icults* !ai" en mettant en )aleur le c
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
91/257
%e (roi" $i# a $n ra..or+ a$ re-ar' 'e #a!a+e$r !ai" $i# e"+ .#$" (o!.#e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
92/257
o$r no$"* 'an" #a rfren(e $i e"+ #a nV+re* (on(ernan+ #in(on"(ien+* o i# e"+ "i ne+ $e (e"+ #era..or+ #or-ane 'on+ i# "a-i+* "avoir* non .a" #a "e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
93/257
En $oi i# e"+ !on+r $e (e 'on+ i# "a-i+* (e"+ &ien 'e +ro!.er #Ki#* non .a" .ar #a..aren(e* !ai"$e cest par ce qui est donn$ supposer audel$ de cette apparence& quest le triomphe sur lCil du reard/
S$r (e++e fon(+ion 'e #Ki# e+ '$ re-ar'* no$" .o$r"$ivron" no+re (,e!in #a .ro(,aine foi"/
93
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
94/257
vani+a"
94
http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_7/HYPERLINK%23Rvanitashttp://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_7/HYPERLINK%23Rvanitas -
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
95/257
11 !ar" 1964 Tae 'e""an(e"
%ai 'on( a$jo$r',$i tenir ma promesse* tenir ma aeure* (e##e o je !e "$i" en-a- en(,oi"i""an+ #e +erraino e"+ #e .#$" vane"(en+* (e+ o!jetaGe+ "a fon(+ion* en +an+ $i# vien+ 'an" no+re e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
96/257
ien ne"+ (o!.r,en"ie 'e (e $i "e .a""e 'an" (e re-i"+re* "inon (on(evoir que je suisreard* e+ $e (e"+ #* #a fon(+ion$i "e +ro$ve a$ .#$" in+i!e 'e #in"+i+$+ion '$ "$je+ 'an" #e vi"ie/ Ce $i !e '+er!ine a$ .#$"in+i!e 'an" #e vi"ie*(e"+ ce reard qui est au dehors/'ans le )isi!le da!ord je suis ta!leau& je suis reard/ Ce"+ .ar
le reard$e jen+re 'an" #a #$!ire*(#air $e je "$i"* (e"+ '$ reard$e jen reoi" #ePe+/
Do i# re""or+ $e le reard est linstrument par o7 la lumire sincarnee+* "i vo$" !e .er!e++eO'e !e "ervir '$n !o+ (o!!e je #e fai" "o$ven+* en #e '(o!.o"an+* e""en+ie##e!en+ je "$i" photo*photoraphi/ Dan" (e re-i"+re* o&"erveO &ien $e (e 'on+ i# "a-i+a ne"+ .a" '$ .ro!e 'e #a reprsentation en .r"en(e 'e $oi je !a""$re !oi!?!e (o!!e*en "o!!e* en "a(,an+ #on-/
%e !a""$re (o!!e conscience qui sait que ce nest que reprsentation* $i# a a$'e#3a /hose la chose en soi: '$ noumne* .ar e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
97/257
'e #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
98/257
'ai##e$r" re!ar$ae (o!!e +e##e!en+ 'a$+re" 8 (e"+ $n je$ "i (a.+ivan+ $e 'e +ro$ver#e" &+i"'e (e" "$rfa(e" (re" .ar #e .ein+re* $a$ +o+a# on (roi+ in+i+$#er (o!!e en (e #ivre /harpentes&(e" i!a-e" $on "e (o!.#a+ faire +raver"er .ar 'e" #i-ne"* 'onnan+ 'e" .ar+a-e"
'iver"e!en+ '(o!.o""*'e" #i-ne" 'e f$i+e* 'e" #i-ne" 'e for(e* 'irai+on* o #i!a-e +ro$ve "on "+a+$+
quil soit lud que leur e0et principal (e" #i-ne" (e"+ $e#$e (,o"e $i ne "$--re -$re(e++e no+ion 'e charpentes/
)ai" .#$+V+* (o!!e .ar $ne "or+e 'ironie* (e $i e"+ a$ 'o" 'e (e #ivre* "avoir (o!!e .#$" e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
99/257
A$($ne for!$#e* &ien "Ur* ne no$" .er!e+ 'e ra""e!er* 'an" +o$+e" #e" !o'$#a+ion" $on+i!.o"e" #a .ein+$re #e" varia+ion" a$ (o$r" 'e" +e!." 'e #a "+r$(+$re "$&je(+ivan+e 'an"#,i"+oire* 'e" vi"e"* 'e" +r$("* 'e" r$"e"* .e$+on 'ire* in=ni!en+ 'iver"e"/
E+ vo$" aveO &ien v$ 'ai##e$r"* $ .o"er #a for!$#e $e je .o$rrai" a$jo$r',$i re.ren're e+
ra""e!er en 'i"an+ $i# a'an" #a .ein+$re '$ domptereard:* $e .ar #a .ein+$re (e#$i $i re-ar'e e"+ +o$jo$r" a!en.ar $e#$e (V+* poser !as son reard* 'U+on a!ener a$""i+V+ (e (orre(+if 8 $e (e"+ +o$+ 'e!?!e 'an" #a..e# +o$+ fai+ 'ire(+ (e re-ar' $e "e "i+$e #eNTM .#$" ".(ia#e!en+a + a!en"i je .$i" 'ire* (onnai""an+ (e ra..or+ $i 'e.$i" +o$jo$r" a + fai+ .ar #a .en"e en+re #Ki#
e+ #e".ri+ renver"er (e ra..or+ 8 voir que la "onction du peintre est toute autre chose$e (e++eor-ani"a+ion '$ (,a!. 'e no+re re.r"en+a+ion* o #e .,i#o"o.,e no$" +enai+ 'an" no+re "+a+$+ 'e"$je+* $e (e $i e"+ '+er!inan+* e""en+ie# (e"+ (e $i# a a'!irae!en+ re.r a$ nivea$ '$.ein+re .e$+?+re #e .#$" in+erro-a+e$r 8 'e CQANNE* en .ar+an+ 'e (e $i# a..e##e* ave(CQANNE #$i!?!e* ces petits !leus& ces petits !runs& ces petits !lancs:* (e" +o$(,e" $i .#e$ven+ '$ .in(ea$ '$.ein+re/
Y$e"+(e $e (e"+ $e a ] Y$e"+(e $e a '+er!ine ] Co!!en+ (e#a '+er!ine+i# $e#$e(,o"e ]
Ce"+ 'j 'onner for!e e+ in(arna+ion (e (,a!. 'an" #e$e# #e ."(,ana#"+e "e"+ avan( #a"$i+e 'e @ED* ave( (e $i en @ED e"+ hardiesse "olle* (e $i* .o$r (e$< $i #e "$iven+* 'evien+vi+e imprudence/ @ED a +o$jo$r" !ar$ ave( $n in=ni re".e(+ $i# en+en'ai+ ne .a" +ran(,er'e (e $i* 'an" #a (ra+ion ar+i"+i$e* fai"ai+ "a vri+ae va#e$r* a$""i &ien (on(ernan+ #e" .ein+re"$e #e" .o+e"* $i# a $ne #i-ne #a$e##e "arr?+e "on a..r(ia+ion/
99
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
100/257
F# ne .e$+ 'ire* i# ne "ai+ .a" (e $i # pour tous& pour tous ceux qui reardent& qui entendent - fai+#a va#e$r 'e #a (ra+ion ar+i"+i$e/ Nan!oin"* $an' i# "a-i+ 'e Lonar'54* i# no$" conduit"$r$e#$e (,o"e 'on+* .o$r a##er vi+e* #e !oin" $on .$i""e 'ire*(e"+ $i# re(,er(,e* (e"+ $i# (,er(,e +ro$ver #a fon(+ion $e* 'an" (e++e (ra+ion* a jo$ le"antasme oriinel'e Lonar' 8
(e ra..or+ ave( (e" 'e$< !re" $i# voi+ =-$rer 'an" #e +aea$ '$ Lo$vre55
* 'an" "on e"$i""e 'eLon're"* .ar #e" (or."*(e (or." 'o$e* &ran(, a$ nivea$ 'e #a +ai##e 'e" 'e$< fe!!e" $i "e!e ".ano$ir '$n!#an-e 'e ja!&e" #a &a"e/
>$ fa$+i# 'on( voir #e .rin(i.e 'e #a (ra+ion ar+i"+i$e 'an" (e(i $e##e e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
101/257
F(i en(ore (e"+ 'an" #e va-$e $e no$" re"+on"* 'ire que =a les apaise* $e a #e$r !on+re#eS* $ vo$#oir +ro!.er $n ,o!!e* (e $on#$i .r"en+e* (e"+ #a .ein+$re '$n voi#e* 'e $e#$e (,o"e a$'e# 'e $oi i# 'e!an'e voir* e+ $e(e"+ # $e (e+ a.o#o-$e .ren' "a va#e$r* 'e no$" !on+rer(e .o$r$oi LAT>N .ro+e"+e (on+re lillusion de la peinture:/ )a#-r #a..aren(e* (e ne"+ .a"'e (e $e #a .ein+$re 'onne
$n $iva#en+ i##$"oire 'e #o&je+ $i# "a-i+* !ai" "i apparemmentLAT>N ain"i .e$+ "e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
102/257
Ce $i no$" "'$i+ 'an" #e trompelCil* (e $i no$" "a+i"fai+* (e $i fai+ $e 'an" (e !o!en+ o .ar$n "i!.#e '.#a(e!en+ 'e no+re re-ar' no$" .o$von" no$" a.er(evoir $i# ne &o$-e .a" ave( #$i*$i# ne"+ $$n trompelCil* (e"+ (e !o!en+ $i# no$" (a.+ive* $i# no$" !e+ 'an" (e++e "or+e'ejoie* 'eju!ilation$e 'onne #e trompelCil/
Car* (e !o!en+# a..arai""an+ 8
cest autre choseque ce quil est quil nous donne* i# "e 'onne j$"+e!en+ (o!!e +an+ (e++e
autre chose* cest de ce que le ta!leau ri)alise a)ec ce queLAT>N nous dsine au-del$ de lapparence
comme tant lde* (e"+ $e #e +aea$ vienne #$i faire (on($rren(e* vienne #a .#a(e 'e (e $e #a +,orie '$
!o'#e +erne# no$" '"i-ne (o!!e +an+ a$'e# 'e#a..aren(e*
(e"+ (e++e a..aren(e $i no$" 'i+ $e##e e"+ (e $i no$" 'onne #a..aren(e (on+re $oi
LAT>N "in"$r-e (o!!e (on+re $ne a(+ivi+ riva#e 'e #a "ienne/
Ce++e autre chose* (e"+ j$"+e!en+ #e aG/ E+ (e"+ &ien # a$+o$r 'e $oi +o$rne $n (o!&a+ 'on+ #e+ro!.e#Ki# e"+ #!e/
F# va$+ #a .eine i(i* 'e +en+er 'e ra""e!er #a .o"i+ion '$ .ein+re 'an" #,i"+oire* 'e #a ra""e!er(on(r+e!en+* .o$r "a.er(evoir $i# e"+ #a "o$r(e* #e .oin+ 'e jai##i""e!en+* 'e $e#$e (,o"e $i.e$+ .a""er 'an" #e rel* e+ $a.r" +o$+* en +o$+ +e!."*on .ren' $ "erme:* "i je .$i" 'ire/ F# ne "$Pi+ .a" 'e !ar$er #o..o"i+ion '$ +e!." o i#'.en'ai+ 'e noe" !(ne"/
La "i+$a+ion ne"+ .a" fon'a!en+a#e!en+ (,an-e ave( #e !ar(,an' 'e +aea$* (e"+ a$""i $n!(ne* e+ '$ !?!e a(a&i+/
To$jo$r" $e#$e (,o"e #e .ren' $ "erme:* Socit "ermire du peintre/ Avan+ #e noe !(ne*(e"+ a$""i &ien #in"+i+$+ion re#i-ie$"e $i #$i 'onne $oi faire ave( #i!a-e "ain+e* #i(Vne* i# "a-i++o$jo$r" 'e lo!jetaG/
E+ .#$+V+ $e 'e #e r'$ire (e $i* $n (er+ain nivea$ 'e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
103/257
'ieu est crateur& il cre $ certaines imaes& ce que nous indique la ensea)ec le
Ielem Elohim 6 ressem!lance de 'ieuJ56.E+ (e"+ &ien (e $i# a 'e fra..an+ 'an" #a .en"e i(ono(#a"+e* (e"+ $i# ai+ "a$v (e(i 8 $i# a$n Die$ $i nai!e .a" a/
)ai" (e"+ &ien #e "e$# E+ je ne ve$< .a" a$jo$r',$i !avan(er .#$" #oin 'an" (e re-i"+re $i no$".or+erai+ a$ (K$r 'e (e $i e"+ $n 'e" #!en+" #e" .#$" e""en+ie#" '$ re""or+ 'e"#omsdu+re*(e"+ $$n (er+ain .a(+e .e$+ ?+re +ai a$'e# 'e +o$+e i!a-e/
)ai" # o no$" "o!!e"* #i!a-e e"+ #e +r$(,e!en+/ Si MAG in+er'i+ a$< %$if" 'e "e faire 'e"i'o#e"* (e"+ .ar(e $e (e" i'o#e" .#ai"en+ a$< a$+re" Die$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
104/257
Sa re!ar$e* i(i* no$" .or+e* "i je .$i" 'ire* a$ "e$i# 'e (e 'on+ i# "a-i+/ En 'i"an+ $a""$r!en+* i#ne"+ .a" $e"+ion $i# "a-i""e # 'a$+re (,o"e $e '$n mirae* $a$ r+,!e o .#e$+ '$ .in(ea$'$ .ein+re* +o$+e" (e" .e+i+e" +o$(,e" $i arriveron+ a$ !ira(#e'$ +aea$* (e"+ 'e $e#$e (,o"e 'a$+re I$e '$ (,oi
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
105/257
Co!!en+ ne .a" voir $e #e "$je+ n e"+ .a" +o$+ fai+* $i# e"+ +#-$i' ] o$r #e '"i-ner je'irai
!o'i=an+ #a for!$#e $i e"+ (e##e $e je 'onne '$ '"ir en +an+ $in(on"(ien+ 8 le dsir delhomme est dsir de lutre:
i(i (e"+ $ne "or+e 'e dsir $ lutre: $i# "a-i+* a$ &o$+ '$$e# e"+ #e donn$)oir:/
En $oi (e donn$)oir: a.ai"e+i# $e#$e (,o"e* "inon $en (e#$i $i re-ar'e* i# e"+ unapptit de lCil: ]Ce+ apptit de lCil: $i# "a-i+ 'e no$rrir* (e .#an &ea$(o$. !oin" #ev $on ne #e "$..o"e*e"+ #a va#e$r 'e (,ar!e 'e #a .ein+$re* i# e"+ (,er(,er 'an" (e $i# en e"+ 'e #a na+$re* 'e #a vraiefon(+ion 'e lorane de lCil/ Ce+ Cil.#ein 'e vora(i+ e"+ #e mau)ais Cil:/F# e"+ fra..an+ $en (on+ra"+e #$niver"a#i+ 'e (e++e fon(+ion '$ mau)ais Cil:* i# n ai+ +ra(en$##e .ar+ '$n !on Cil:*'$n Ki# $i &ni+/
Y$e"+(e 'ire* "inon $e #Ki# .or+e ave( #$i (e++e fon(+ion !or+e##e '?+re* en #$i!?!e* 'o$
.er!e++eO!oi i(i 'e jo$er"$r .#$"ie$r" re-i"+re" '$n .o$voir ".ara+if/ )ai" (e ".ara+if : va &ien .#$" #oin $e #a vi"ion'i"+in(+e/Ce" .o$voir" $i #$i "on+ a++ri&$"* $i e"+ 'e faire +arir #e #ai+ 'e #ani!a# "$r $oi i# .or+e*(roan(e a$""i r.an'$e 'e no" jo$r" $en +o$+ a$+re e+ 'an" #e" .a" #e" .#$" (ivi#i""* 'e .or+er
ave( #$i #a !a#a'ie* la malencontreII'$"+$(,iaJ* malencontre: '$ relJ*(e .o$voir* o .o$von"no$" #e !ie$< #i!a-iner ]
n)idiavien+ 'e )idere*e+ lin)idia la plus exemplaire* .o$r no$" ana#"+e"* e"+ (e##e $e jai 'e.$i"#on-+e!." re#eve 'an" AZSTFN .o$r #$i 'onner +o$+ "on "or+ 8 "avoir (e##e '$ .e+i+ enfan+
re-ar'an+ 'i+ AZSTFN "on frre .en'$ a$ "ein 'e "a !ree+ $i #e re-ar'e amare conspectu:& '$n re-ar' a!er* $i #e '(o!.o"e e+ fai+ "$r #$i!?!e #effe+ '$n .oi"on/
o$r (o!.ren're (e $e"+ #in)idia 'an" "a fon(+ion 'e reard* i# ne fa$+ .a" #a (onfon're ave( #aja#o$"ie 8 (e $e #e .e+i+ enfan+*o$ +o$+ a$""i &ien (e $e $i(on$e envie* (e ne"+ .a" '$ +o$+ for(!en+ (e 'on+ (o!!e on"e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
106/257
)i(,e# T>T o$rrieOvo$" .r(i"er #e ra..or+ $e vo$" aveO .o" en+re le estee+ (e $e vo$"aveO 'i+ 'e linstantde )oir]
LACAN
Y$e"+(e $e (e"+ $$n -e"+e ] n -e"+e 'e !ena(e* .ar en " &a+ (o!!e on " e"+ &a++$ 'e +o$+ +e!."* &ien .#$" ave( 'e"-e"+e" $ave( 'e" (o$."/Bien "Ur* #e ".e(+a(#e #$i!?!e "a((o!!o'e '$ne a&"o#$e 'o!inan(e 'e" -e"+e"/
Dan" (e" &a##e+" o in+erviennen+* vo$" #e "aveO .e$+?+re* 'e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
107/257
)i(,e# T>T
a" e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
108/257
@ranoi" cAL
ne .e+i+e $e"+ion/ E##e !e .arai""ai+ toute petite* !ai" e##e e"+ en +rain 'e "a--raver/ Go$" aveO#ai"" 'e (V+ $n .,no!ne$i "e "i+$e j$"+e!en+ (o!!e #e mau)ais Cil: 'an" la ci)ilisation mditerranenne* (e"+ lCil
prophylactique:/ ba !e .ara+ 'a$+an+ .#$" a!$"an+ $e .r(i"!en+* "i je ne !e +ro!.e* lCilprophylactique: a $ne fon(+ion 'e .ro+e(+ion $i '$re .en'an+ $n +raje+*#ie non .a" '$ +o$+ $n arr?+* !ai" a$ (on+raire $n !o$ve!en+ "$r #e$e# vo$" aveO Co!!en+e"+(e $e vo$" voeO a ]
LACAN
Ce $i# a 'e .#$" prophylactique ne"+(e .a" e"+* "i #on .e$+ 'ire allopathique* $e (e "oi+ #a(orne 'e (orai#* o$ .a" 'e (orai#*o$ !i##e a$+re" (,o"e" 'on+ #a".e(+ e"+ in=ni!en+ .#$" (#air* (o!!e .ar e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
109/257
Da$+re .ar+* vo$" aveO eNTM (onver-eai+ ave( #a vV+re/ Go$" aveO 'i+ $i#.o"ai+ #e" re.re" 'e #a
LACAN Le" re.re" 'e ]
%a($e"A#ain )FLLE Le" re.re" 'e #in(on"(ien+/
LACAN
%e nai .a" 'i+ a/ %ai e".r en=n jai !i" #a "$..o"i+ion $e #e" $e#$e" +ra(e" $i# a* ne"+(e .a"* 'e #a !o$+ar'e in(on"(ien+ : 'an" "e" no+e"* #a$raien+ .e$+?+re a!en .a""er* 'i"on"* 'an" !on (,a!./ )ai"je nen "$i" .a" "Ur///
%a($e"A#ain )FLLE
o$r$oi #a (on(#$"ion .o$rrai+ ?+re .o""ie ] )ELEA>NTM a((o!.#i+ &ien (e++e 'non(ia+ion'e #e".a(e (ar+"ien/>n .o$rrai+ 'ire/// *ous.o$rrieO 'ire $i# o$vre ain"i #e".a(e n(e""aire* +ran"(en'an+a# vo$"aveO 'i+ $ne foi"/// 'e #a re#a+ion a$ -ran' A$+re/ )ai" i# fa$+ +o$+ 'e !?!e re(onna+re $e "i )ELEA>NTM'non(e #e".a(e (ar+"ien*(e ne"+ .a" '$ +o$+ .o$r o$vrir (e+ e".a(e#* !ai" .o$r o$vrir #e".a(e 'e #in+er"$&je(+ivi+/ E"+(e $e vo$" aveO $e#$e (,o"e (,an-er #a (ri+i$e 'e )ELEA>NTM $e vo$" aveO .$i 'an" $n n$!ro 'e" ,emps
4odernes ]
LACAN !solument rien )er(i/
109
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
110/257
15 Avri# 1964Tae 'e" "an(e"
o$r !vi+er 'avoir $?+er +o$jo$r" $ne &o+e 'a##$!e++e"* on !en a 'onn $ne (o!!e vo$"#e voeO 8 'e +ai##e "$r #a$e##e e"+ (ri+e (e++e for!$#e 8 3art dcouter qui)aut presque $ celui de !ien dire:/ Ce(ir.ar+i+ no" +(,e"/E".ron" $e no$" "eron" .e$ .r" #e$r ,a$+e$r
%e +rai+erai a$jo$r',$i '$ trans"ert* (e"+'ire $e jen a&or'erai #a $e"+ion* e".ran+ arriver vo$" 'onner $ne i'e 'e "on concept* "e#on #e .roje+ $e jai annon( no+re 'e$
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
111/257
no$" 'iron" ave( .#$" 'e j$"+e""e $e le trans"ert8 positi"* (e"+ $an' (e#$i 'on+ i# "a-i+* lanalysteen #o((a"ion* e, &ien on la $ la !onne:*
nati" 6 on la $ lCil:/
n a$+re e!.#oi '$ trans"ert!ri+e '?+re 'i"+in-$* il implique& il )eut dire* $an' on #e!.#oie (e
+er!e 8 $e $e#$e (,o"e $on a..e##e le trans"ert* re#a+ion ori-ina#e e+ fon(ire* "+r$(+$re +o$+e"
#e" re#a+ion" .ar+i($#ire" (e+ a$+re $e"+ #ana#"+e* $e #a va#e$r 'e +o$+e" #e" .en"e"* non "e$#e!en+ no$" (on(ernan+ !ai" $i -ravi+en+
a$+o$r 'e (e++e re#a+ion* $e (e++e va#e$r 'oi+ ?+re (onno+e '$n"i-ne 'e r"erve .ar+i($#ier/
Do #e
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
112/257
avoir .ro.re!en+ 'e" e0ets de trans"erte
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
113/257
A""$r!en+ #in(on"(ien+ +ai+ # 'e.$i" +o$jo$r"* eN* 'EFNSTEFN* 'e LANC` e+ $eje (ara(+ri"e (o!!e acosmoloique* 'an" (e "en" $e +o$+ (e" (,a!." "e (ara(+ri"en+ 'e +ra(er
$n no$vea$ "i##on 'an" #e re#* e+ $e je
-
5/17/2018 S11 FONDEMENTS
114/257
Bien #oin 'ai##e$r" 'e "e "o#'er .ar $n -ain* on (on"+a+e $e* '$ .oin+ 'e v$e 'e (e $on .o$rrai+a..e#er connaissance de lhomme :* (,a$e foi" $e 'an" #a Oone Oone en "o!!e 'o!&re*o!&re n(e""aire o (e++e .er+e "e .ro'$i+* e+ $e '"i-ne #e +rai+ oi$e 'on+ je 'ivi"e #e"for!$#e" $i "e 'ro$#en+* #inaire" en fa(e 'e (,a($n 'e (e" +er!e" inconscient:* rptition:*
trans"ert:*#a Oone 'o!&re