Saçlarımda Kepek Görmek İstemSaçlarımda Kepek Görmek İstemiiyorumyorum

Sheyda EMAMİSheyda EMAMİ Gazi üni.Y.LGazi üni.Y.L

KEPEKKEPEK Pityriasis capitis simplex veyaPityriasis capitis simplex veya Dandruff; Dandruff; KepaklenmeKepaklenme Pityriasis, herhangi bir enflamasyon Pityriasis, herhangi bir enflamasyon

belirtisinin olmadığı tamamen sağlıklı belirtisinin olmadığı tamamen sağlıklı saçlı deride korneum tabakasının saçlı deride korneum tabakasının küçük, ince plaklar halinde dökülmesi küçük, ince plaklar halinde dökülmesi ile karakterize bir tablodur.ile karakterize bir tablodur.

Kepek, insanların %50’sini Kepek, insanların %50’sini yaşamlarının belli bir aşamasında yaşamlarının belli bir aşamasında etkileyenbilen çok yaygın bir etkileyenbilen çok yaygın bir sorundur.sorundur.

1842, John Erichsen1842, John Erichsen

Normal keratinizwsyon sürecinde Normal keratinizwsyon sürecinde oluşan deskuamasyonun belirgin oluşan deskuamasyonun belirgin biçimde artması söz konusudur.biçimde artması söz konusudur.

Çocuklukta çok Çocuklukta çok nadir olarak nadir olarak rastlanır.rastlanır.

Yetişkinler ve genç Yetişkinler ve genç erişkinlerde sık erişkinlerde sık görülür.görülür.

En sık ve şiddetli En sık ve şiddetli 20 yaşlarındadır.20 yaşlarındadır.

50 yaşlarından 50 yaşlarından sonra sıklığı azalır.sonra sıklığı azalır.

Erkeklerde Erkeklerde kadınlardan daha sık kadınlardan daha sık rastlanır.rastlanır.

Araştırmalar kepeğe Araştırmalar kepeğe “Pityrosporum ovale” “Pityrosporum ovale” adlı maya türü bir adlı maya türü bir mikroorganizmanın mikroorganizmanın neden olduğunu neden olduğunu göstermektedir.göstermektedir.

““Malassezia furfur” kepek sorunu olan kafa Malassezia furfur” kepek sorunu olan kafa derilerinde daha fazla olması,derilerinde daha fazla olması,

““Malassezia furfur” sayısı kafa derisinin Malassezia furfur” sayısı kafa derisinin etkilenmiş kısımlarında etkilenmemiş olanlara etkilenmiş kısımlarında etkilenmemiş olanlara kıyasla iki kattırş,kıyasla iki kattırş,

Kepek sorunu olmayan çocuklarda bu Kepek sorunu olmayan çocuklarda bu mikroorganizmaya rastlanmaması ,mikroorganizmaya rastlanmaması ,

Kepeğe karşı uygulanan tedaviler sonucu Kepeğe karşı uygulanan tedaviler sonucu kepeğin azalmasına paralel olarak bu kepeğin azalmasına paralel olarak bu organizmanın azalması,organizmanın azalması,

Bu mikroorganizmanın kepek oluşumuna neden Bu mikroorganizmanın kepek oluşumuna neden olduğunun kanıtlarıdır.olduğunun kanıtlarıdır.

Bu organizmanın kepek sorunu olmayan Bu organizmanın kepek sorunu olmayan kafa derilerinde de bulunması, kepek kafa derilerinde de bulunması, kepek sorunun ortaya çıkması için bu sorunun ortaya çıkması için bu mikroorganizma ile birlikte bazı mikroorganizma ile birlikte bazı “tetikleyici” faktörlerin de rolu olduğunu “tetikleyici” faktörlerin de rolu olduğunu ortaya çıkarmaktadır.ortaya çıkarmaktadır.

Bu faktörler; fizyolojik, travmatil, genetik, Bu faktörler; fizyolojik, travmatil, genetik, stres, sebum kompozisyonu, pH değişikliği stres, sebum kompozisyonu, pH değişikliği ve kimyasal maddeler, çevresel faktörler, ve kimyasal maddeler, çevresel faktörler, hormonlar, metabolik bozukluklar, diyet, hormonlar, metabolik bozukluklar, diyet, sinirsel gerilim, olarak sayılabilir.sinirsel gerilim, olarak sayılabilir.

Epidermis olarak adlandırdığımız üst Epidermis olarak adlandırdığımız üst deri, canlı bir tabaka ve üzerindeki deri, canlı bir tabaka ve üzerindeki cansız tabakadan oluşmaktadır.cansız tabakadan oluşmaktadır.

Stratum korneum tabakası kendini Stratum korneum tabakası kendini sürekli yenilemektedir. Canlı sürekli yenilemektedir. Canlı tabakadaki hücre bölünmeleri ile tabakadaki hücre bölünmeleri ile oluşan yeni hücrelerin yukarı doğru oluşan yeni hücrelerin yukarı doğru itilmesi, üst dermisin yüzeyindeki ölü itilmesi, üst dermisin yüzeyindeki ölü hücrelerin atılması ile hücrelerin atılması ile sonuçlanmaktadır. sonuçlanmaktadır.

Bu süre yaklaşık dört hafta sürmektedir ve Bu süre yaklaşık dört hafta sürmektedir ve atılan ölü hücreler gözle görülmeyen atılan ölü hücreler gözle görülmeyen tanecikler şeklindedir.tanecikler şeklindedir.

Bu hücre yenilenmesi prosesinin Bu hücre yenilenmesi prosesinin normalden hızlı olarak gerçekleşmesi normalden hızlı olarak gerçekleşmesi sonucunda ise ölü hücreler kafa sonucunda ise ölü hücreler kafa derisinden birbirlerine yapışmış “pulcuklar” derisinden birbirlerine yapışmış “pulcuklar” halinde atılarak kepek sorununa neden halinde atılarak kepek sorununa neden olmaktadır.olmaktadır.

A large flake of dandruff combed from a beardA large flake of dandruff combed from a beard

Kepek, bir başka deyişle skuam, Kepek, bir başka deyişle skuam, epidermal büyümenin hızlanması ve epidermal büyümenin hızlanması ve sonuçta tam olgunlaşma zamanı sonuçta tam olgunlaşma zamanı bulamayan keratinize hücrelerin bulamayan keratinize hücrelerin çekirdeklerini kaybetmeden deriden çekirdeklerini kaybetmeden deriden dökülmesiyle ortaya çıkar. dökülmesiyle ortaya çıkar.

Normalde saçlı deride cm de 3700 Normalde saçlı deride cm de 3700 çekirdekli hücre bulunurken çekirdekli hücre bulunurken pitiriyaziste bu sayı 25000’e pitiriyaziste bu sayı 25000’e yükselmiştir.yükselmiştir.

Saçlı deriden hücrelerin ayrılması düzenli Saçlı deriden hücrelerin ayrılması düzenli olarak küçük kümeler halinde,çarpları olarak küçük kümeler halinde,çarpları 200mm’den küçüktür.200mm’den küçüktür.

Kepeklenmede deskuame olan hücreler Kepeklenmede deskuame olan hücreler daha büyüktür.daha büyüktür.

Normal saçlı deride stratum korneum 25-Normal saçlı deride stratum korneum 25-35 sıra,tam keratinize olmuş ve birbirine 35 sıra,tam keratinize olmuş ve birbirine sıkıca yapışık hücre tabakalarından oluşur.sıkıca yapışık hücre tabakalarından oluşur.

Pitiriyazisde genellikle parakeratotik, Pitiriyazisde genellikle parakeratotik, düzensiz dizilim gösteren ve 10 sıradan düzensiz dizilim gösteren ve 10 sıradan daha az tabaka vardır.daha az tabaka vardır.

Kilinik BulgularKilinik Bulgular Saçlı deri yüzeyinde, lokalize plaklar Saçlı deri yüzeyinde, lokalize plaklar

üzerinde veya yaygın olarak görülen küçük üzerinde veya yaygın olarak görülen küçük beyaz veya gri renkli skuamların birikmesi beyaz veya gri renkli skuamların birikmesi ile karakterizedir.ile karakterizedir.

Saç spreyi ve jellerin aşırı kullanımı, saç Saç spreyi ve jellerin aşırı kullanımı, saç boyaların uygunsuz kullanımı, elektrikli saç boyaların uygunsuz kullanımı, elektrikli saç bigudilerinin aşırı kullanımı , soğuk hava, bigudilerinin aşırı kullanımı , soğuk hava, kuru ısıtıcılar, sıkıca oturan şapkalar ve kuru ısıtıcılar, sıkıca oturan şapkalar ve eşapların kullanımı, saçların nadiren eşapların kullanımı, saçların nadiren şampuanlanması ve yatarsiz durulanması, şampuanlanması ve yatarsiz durulanması, kepeklenmenin artmasına neden olabilir.kepeklenmenin artmasına neden olabilir.

http://www.coolnurse.com/hair.htm

Kepeğe Karşı Kullanılan Maddeler Kepeğe Karşı Kullanılan Maddeler

Kepeklenme doğal bir süreç olduğu Kepeklenme doğal bir süreç olduğu için tamamen yok edilemez ancak için tamamen yok edilemez ancak kontrol edilebilir.kontrol edilebilir.

Tedavide farklı iki strateji Tedavide farklı iki strateji denenebilir. Bunun birincisi mayaları denenebilir. Bunun birincisi mayaları yok etmeye, ikincisi mayaların yok etmeye, ikincisi mayaların üremesi için gerekli olan yağı üremesi için gerekli olan yağı ortadan kaldırmaya yöneliktir.ortadan kaldırmaya yöneliktir.

Kepek şampuanları olarak da bilinen Kepek şampuanları olarak da bilinen medikal şampuanların içine ilaç medikal şampuanların içine ilaç eklenmiştir. Bunlar temelde normal eklenmiştir. Bunlar temelde normal saç şampuanlarıdır ve içlerine katran, saç şampuanlarıdır ve içlerine katran, salisilik asit, kükürt, selenyum salisilik asit, kükürt, selenyum disülfit, zink pirithiyon gibi maddeler disülfit, zink pirithiyon gibi maddeler eklenmiştir.eklenmiştir.

Bu maddeler sebumu etkili olarak Bu maddeler sebumu etkili olarak çıkartırlar, kepek yapımını azaltırlar çıkartırlar, kepek yapımını azaltırlar ve antifungal/antibakteriyal olarak ve antifungal/antibakteriyal olarak etki gösterirler.etki gösterirler.

Kepeğe Karşı etkili şampuanların Kepeğe Karşı etkili şampuanların toplam şampuan Pazarı içindeki toplam şampuan Pazarı içindeki

yeri yeri

Arjantin %3.32Arjantin %3.32Meksika %30.31Meksika %30.31Brezilya %13.67Brezilya %13.67Çin %75Çin %75Tayland %22Tayland %22İngiltere %12İngiltere %12

Kepeğe karşı etkili şampuanlarda Kepeğe karşı etkili şampuanlarda kullanılan aktif maddelerkullanılan aktif maddeler

Zink pirithiyon: %0.3-2 oranlarında Zink pirithiyon: %0.3-2 oranlarında durulanan ürünlerde, %0.1-0.25 durulanan ürünlerde, %0.1-0.25 oranlarında durulmauan ürünlerde oranlarında durulmauan ürünlerde seboreik dermatit ve kepeklenme seboreik dermatit ve kepeklenme tedavisinde kullanılır.tedavisinde kullanılır.

Malassezia türlerine karşı etkilidir, bu Malassezia türlerine karşı etkilidir, bu organizmaların sayısını azalttığı, organizmaların sayısını azalttığı, hücreler arası aşırı lipid seviyesini hücreler arası aşırı lipid seviyesini düşürdüğü gösterilmiştir.düşürdüğü gösterilmiştir.

Selenyum sülfit: %1 ‘lik formu kepek Selenyum sülfit: %1 ‘lik formu kepek ve seborik dermatit tedavisinde ve seborik dermatit tedavisinde kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Ketokonazol: %1-2 oranındaki Ketokonazol: %1-2 oranındaki ketokonazol içeren şampuanlar ketokonazol içeren şampuanlar kepek tedavisinde son derece kepek tedavisinde son derece etkilidir. Ayrıca haftada bir etkilidir. Ayrıca haftada bir kullanıldığında hastalık relapslarını kullanıldığında hastalık relapslarını önlediği gösterilmiştir. önlediği gösterilmiştir.

Siklopiroks olamin: geniş spektrumlu Siklopiroks olamin: geniş spektrumlu antifungal etkisinin yanısıra anti antifungal etkisinin yanısıra anti inflamatuar etkiside vardır.inflamatuar etkiside vardır.

Katran:kömür katranı ve işlenmemiş Katran:kömür katranı ve işlenmemiş kömür katranı ekstraktları da kepek kömür katranı ekstraktları da kepek tedavisinde kullnılmaktadır.tedavisinde kullnılmaktadır.

Katran antiseptik, antipruritik ve Katran antiseptik, antipruritik ve eksfoliyatif özelliklere sahiptir.eksfoliyatif özelliklere sahiptir.

Kepeklenme tedavisinde etkilidir ancak ilk Kepeklenme tedavisinde etkilidir ancak ilk seçenek değildir. Ayrıca saç ve deri boyar. seçenek değildir. Ayrıca saç ve deri boyar. Potansiyel olarak karsinojeniktir.Potansiyel olarak karsinojeniktir.

Salisilik asit: %1.8-3 oranında Salisilik asit: %1.8-3 oranında kepeklenme, seboreik dermatit ve kepeklenme, seboreik dermatit ve psoriazis tadavisinde psoriazis tadavisinde kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

eksfoliyatif ajan olarak skuamları eksfoliyatif ajan olarak skuamları gevşetir ve yıkanınca kolayca gevşetir ve yıkanınca kolayca ayrılmalarını sağlar.ayrılmalarını sağlar.

Kükürt: %2-5 oranlarında Kükürt: %2-5 oranlarında kepeklenme tadavisinde kepeklenme tadavisinde kullanılmaktadır. Salisilik asitle kullanılmaktadır. Salisilik asitle kombine olarak da kullanılabilir.kombine olarak da kullanılabilir.

Çay ağacı yağı: %5 oranında Çay ağacı yağı: %5 oranında şampuanlarda kullnılmaktadır.şampuanlarda kullnılmaktadır.

Bal: antibakteriyal, antifungal ve Bal: antibakteriyal, antifungal ve antioksidan etkiler vardır. 4 hafta antioksidan etkiler vardır. 4 hafta boyunca gün aşırı 2-3 dakika boyunca gün aşırı 2-3 dakika ovalanarak sürülmüş, 3 saat sonra ovalanarak sürülmüş, 3 saat sonra ılık su ile yıkanmıştır. ılık su ile yıkanmıştır.

Kepeğe karşı etkili bir şampuan Kepeğe karşı etkili bir şampuan förmülünde yer alan maddelerförmülünde yer alan maddeler

Kepeğin yaygın bir sorun olması Kepeğin yaygın bir sorun olması kepeğe karşı şampuanlara olan talabi kepeğe karşı şampuanlara olan talabi arttırmıştır.arttırmıştır.

Bu şampuanların kullanımındaki artış Bu şampuanların kullanımındaki artış beklentileri de arttırmaktadır.beklentileri de arttırmaktadır.

Sadece kepeğe karşı olması Sadece kepeğe karşı olması yetmemekte, tüketiciler farklı yetmemekte, tüketiciler farklı faydalar da beklemektedirler. faydalar da beklemektedirler.

Genel olarak bakıldığında kepeğe Genel olarak bakıldığında kepeğe karşı etkili bir şampuan formülünde karşı etkili bir şampuan formülünde yer alması gereken maddeler şu yer alması gereken maddeler şu şekilde sıralanabilir:şekilde sıralanabilir:

Kepeğe karşı etkili antifungal, Kepeğe karşı etkili antifungal, antibakteriyal maddelerden biri ve bu antibakteriyal maddelerden biri ve bu maddeleri kafa derisi üzerinde maddeleri kafa derisi üzerinde kalmasını sağlayacak taşıyıcı maddekalmasını sağlayacak taşıyıcı madde

Kepeğe karşı çözünürlüğü düşük aktif Kepeğe karşı çözünürlüğü düşük aktif bir madde kuuanılması durumunda bir madde kuuanılması durumunda stabil bir karışım sağlayan bir maddestabil bir karışım sağlayan bir madde

Saçın temizlenmesini sağlayacak, Saçın temizlenmesini sağlayacak, yeterli seviyede köpük veren yüzey yeterli seviyede köpük veren yüzey aktif madde veya karışımlarıaktif madde veya karışımları

Saçın kolay taranma, yumuşaklık, Saçın kolay taranma, yumuşaklık, parlaklıkgibi kozmetik özelliklerini parlaklıkgibi kozmetik özelliklerini arttırıcı maddelerarttırıcı maddeler

Saçı tarama,ısı ile şekillendirme, Saçı tarama,ısı ile şekillendirme, güneş ışınları gibi dış etkenlere karşı güneş ışınları gibi dış etkenlere karşı koruyucu maddelerkoruyucu maddeler

Vitamin, keratin ve doğal bitki özleri Vitamin, keratin ve doğal bitki özleri gibi saçı besleyen maddeler gibi saçı besleyen maddeler

Viskozite ve ph ayarlayıcılarViskozite ve ph ayarlayıcılar Antibakteriyal ve antioksidan Antibakteriyal ve antioksidan

maddelermaddeler Şampuana renk ve sedeflilik gibi Şampuana renk ve sedeflilik gibi

görünümü ile ilgili özellikleri veren görünümü ile ilgili özellikleri veren meddelermeddeler

parfümparfüm

KAYNAKÇAKAYNAKÇA Hayriye SARICAOĞLU, kepek ve oluşum Hayriye SARICAOĞLU, kepek ve oluşum

mekanizması, Türkiye kilinikleri kozmetoloji mekanizması, Türkiye kilinikleri kozmetoloji dergisi, Türkiye kilinikleri kozmetoloji dergisi, dergisi, Türkiye kilinikleri kozmetoloji dergisi, 2002 Vol: 3, No:2 S:75-782002 Vol: 3, No:2 S:75-78

Ahmet UZUNER, Kepeğeye karşı etkili Ahmet UZUNER, Kepeğeye karşı etkili şampouanlar, Türkiye kilinikleri kozmetoloji şampouanlar, Türkiye kilinikleri kozmetoloji dergisi, 2002 Vol: 3, No:2 S:79-84dergisi, 2002 Vol: 3, No:2 S:79-84

Serap UTAŞ & Ayten FARAHBAŞ, kepeklenen saç, Serap UTAŞ & Ayten FARAHBAŞ, kepeklenen saç, nedenleri, temizlik ve bakımı. Türkiye kilinikleri nedenleri, temizlik ve bakımı. Türkiye kilinikleri kozmetoloji dergisi, 2004, Vol. 5. No: 2, S: 71-76kozmetoloji dergisi, 2004, Vol. 5. No: 2, S: 71-76

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER