SAF ŞİİR ANLAYIŞI SÜRDÜREN ŞAİRLER

VE ŞİİRLERİ(1920-1940)

SAF(ÖZ) ŞİİR NEDİR?

Saf şiir anlayışı Paul Valery’nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden hareketle, batı edebiyatından ve divan şiirinin biçimci yapısından bir hayli etkilenen şairlerimizde görülen ortak zevk ve anlayışa verilen addır.

Öz şiir anlayışının öncüleri Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’ dir. Bu nedenle Türk Edebiyatında saf şiir eğiliminin gerçekte Ahmet Haşim'in "Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar" (Şiir Hakkında Bazı Düşünceler) adlı makalesiyle başladığı kabul edilir.

Yahya Kemal ve Ahmet Haşimin Fransız sembolist şairlerinden (Baudelaire Rimbaud Mallerme vb.) parnasçılardan yararlanarak oluşturdukları öz şiir anlayışını Cumhuriyet Döneminde Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Necip Fazıl Kısakürek gibi şairler sürdürmüştür.

Şiirin asıl amacının estetik zevk vermek olduğunu savunmuşlardır.

Kendilerine özgü özel bir imge düzeni oluşturmuşlardır. Sade açık ve anlaşılır bir dil kullanmışlardır. Bireysel şiirler yazmaya yönelmişlerdir. Didaktik bilgiden uzak durmuşlardır. Anlaşılmak için değil, duyulmak hissedilmek için şiir

yazmışlardır. Biçim endişesini öne çıkarmışlardır.

Gizemsellik,simgecilik,bireysellik,ruh,ölüm,masal,rüya,mit temalarını yoğunca işlemişlerdir.

Hece ölçüsünü de kullanmışlardır, serbest nazımla da şiirler yazmışlardır.

Saf öz şiir anlayışını benimseyen sanatçıların genel özellikleri :

1928 yılında eserlerini Yedi Meşale adlı bir kitapta toplayan sanat sanat içindir diyen gençleri de saf şiir anlayışına dahil etmek mümkündür.Bu şairler; Muammer Lütfi, Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, Vasfi Mahir Kocatürk ,Cevdet Kudret Solak ve Ziya Osman Sabadır.

CAHİT SITKI TARANCI

(1910-1956)

• Cumhuriyet dönemi şairlerindendir.• İlk şiirleri Muhit ile Servet-i Fünun dergilerinde çıkmıştır.• Ahmet Hamdi Tanpınar ve Necip Fazıl Kısakürek’ in şiir

çizgisine özenmiştir.• Ünlü Otuz Beş Yaş adlı şiiriyle bir yarışmada birincilik

ödülü kazanmıştır.• Sanat için sanat anlayışına bağlı kalmış.• Şiirlerini konuşma diliyle yazmıştır.• Ona göre şiir, kelimelerle güzel şekiller kurma sanatıdır.• Ölçülü veya serbest, her türlü şiirin güzel olabileceğini

söylemiştir.• Ölüm ve yalnızlık karşısında duygulanan bir şair olarak

tanınır.• Onun şiirlerinde ölüm korkusu ile yaşama sevinci iç

içedir.

Cahit Sıtkı Tarancı(1910-1956)

Yaş otuz beş! yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider.

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Benim mi Allahım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan.

Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız.

Gökyüzünün başka rengi de varmış!

Geç farkettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu, İnsan bu yaşa gelince anlarmış.

Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden çıktı bu cenaze? ölen kim? Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?

Neylersin ölüm herkesin başında. Uyudun uyanamadın olacak. Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında? Bir namazlık saltanatın olacak, Taht misali o musalla taşında.

AHMET MUHİP DIRANAS

(1909 1980)

• Yayımlanan ilk şiiri Milli Mecmuada çıkan Bir Kadına adlı şiiridir.

• Şiirde biçime önem vermiştir.• Ölçü ve uyağa sıkı sıkıya bağlı kalmıştır.• Şiirlerinde konu olarak Anadolu' yu, memleket

manzaralarını,doğa ve tarih sevgisini işlemiştir.• Destanımsı şiirler yazmıştır.• Şiirlerinde aşkı, tabiatı, ölümü, hatıraları düşündürücü

boyutta vermiştir.• ESERLERİ • Şiir:Şiirler • Oyun:Gölgeler,O Böyle İstemezdi • İnceleme:Fransa'da Müstakil Resim

AHMET MUHİP DIRANAS

Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar, Kapanırdı daha gün batmadan kapılar.

Bu, afyon ruhu gibi baygın mahalleden, Hayalimde tek çizgi bir sen kalmışsın, sen!

Hülyasındaki geniş aydınlığa gülen Gözlerin, dişlerin ve ak pak gerdanınla

Ne güzel komşumuzdun sen, Fahriye abla! …

Önce upuzun, sonra kesik saçın vardı; Tenin buğdaysı, boyun bir başak kadardı.

İçini gıcıklardı bütün erkeklerin Altın bileziklerle dolu bileklerin. Açılırdı rüzgârda kısa eteklerin;

Açık saçık şarkılar söylerdin en fazla. Ne çapkın komşumuzdun sen, Fahriye abla!

FAHRİYE ABLA

NECİP FAZIL KISAKÜREK

(1904-1983)

• Şair, yazar ve fikir adamıdır.• Üstat mahlası vardır.• Modern Türk Şiirinin mistik şairidir.• Felsefi şiirin en önemli temsilcisidir.• Bütün şiirlerini heceyle yazmış ve biçime ısrarla bağlı

kalmış• Ağaç ve Büyük Doğu dergilerini çıkartan ve çile şairi

olarak bilinen şairin Kaldırımlar ve Sakarya Türküsü şiirleri popülerdir.

ESERLERİŞiir: Örümcek Ağı ,Kaldırımlar,Ben ve Ötesi,Sonsuzluk Kervanı

Öykü: Hikayelerim Roman: Aynadaki Yalan Oyun: Tohum,Bir Adam Yaratmak,Künye, Para, Reis Bey

NECİP FAZIL KISAKÜREK

Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. …Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.

Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! …

KALDIRIMLAR

AHMET HAMDİ TANPINAR

(1901-1962)

• Çok yönlü bir sanatçıdır.• En önemli yönü şairliğidir.• Tiyatro dışında edebiyatın her dalında eser vermiştir.• Eserlerinde Doğu-batı çatışması, rüya,zaman, bilinçaltı

kavramları öne çıkar.• Ne içindeyim Zamanın, Bursa’ da Zaman şiirleri

tanınmıştır.

AHMET HAMDİ TANPINAR

Ne içindeyim zamanın,Ne de büsbütün dışında; Yekpare, geniş bir anın Parçalanmaz akışında.

Bir garip rüya rengiyle Uyuşmuş gibi her şekil, Rüzgarda uçan tüy bileBenim kadar hafif değil.

Başım sükutu öğüten

Uçsuz bucaksız değirmen; İçim muradına ermiş Abasız, postsuz bir derviş.

Kökü bende bir sarmaşık Olmuş dünya sezmekteyim, Mavi, masmavi bir ışık Ortasında yüzmekteyim.

NE İÇİNDEYİM ZAMANIN

1. Öz şiir anlayışını sürdüren şiirin özellikleri ile ilgili aşağıdaki cümlelerin karşısınayargılar doğru ise (D) , yanlış ise (Y) yazınız. A. Şiirde ahenk söyleyiş tarzı, ritim, kafiye, iç kafiye vb. ile sağlanır. ( ) B. Şairler daha çok serbest nazmı tercih etmişlerdir. ( ) C. Şiirde yerli ve mahallî unsurlara çok yer verilmemiştir. ( ) D. Şairler şiire özgü düşsel bir âlem kurmuşlardır. ( ) E. Bu dönem şiirinin oluşmasında Millî Edebiyat Dönemi şiir hareketleri etkili olmuştur. ( )

2. Aşağıdaki noktalı yeri uygun kelimeyle doldurunuz. A. Öz şiir anlayışını sürdüren şairler daha çok Batı edebiyatındaki................ .................... akımından etkilenmişlerdir.B. Saf şiir anlayışını benimseyen ilk edebi topluluk ………………………………………………………………… dir.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

• Saf şiirin temsilcileri toplumsal sorunları işlemek yerine sanat değeri yüksek şiir yazmayı tercih etmişlerdir. ( )

• Şiir duyulmak ve hissedilmek için yazıldığından saf şiir, imgelerle yüklü ve kapalı anlatıma sahiptir. ( )

• Saf şiirin öncüleri ……………. ve ……………. ‘dır.• Saf şiirin öncüleri ve temsilcileri ………….., …………..

akımlarından etkilenmişlerdir.

4.Öz şiir , her türlü ideolojik sapmanın dışında kalıp sadece okuyucuda estetik haz uyandırmayı amaçlayan şiir yazma eğilimidir.Buna göre aşağıdakilerin hangisinde verilen dizeler öz şiire örnek gösterilebilir?

A.) Üzülme Aliş'im, sabana geçmezse hükmün Ağanın davarlarına geçer.

Kim görecek kepenek altında eksiğini Kapılanırsın boğaz tokluğuna

B.) Gaz fişi,ekmek karnesi derken Kimler karışmadı ki piyasaya Kimini sefil etti 39 harfi Kimini şair etti

C.) Düştük eli kalem tutup da Eli silah tutmayanların peşine Cenk meydanlarını dolaştık Denizler geçtik dağlar aştık D.)Düştükse itibardan Ölmedik ya, yaşıyoruz işte Yaşıyoruz dedik,yaşıyoruz be Heeeey,fincancı katırları E.)Bir gamlı hazanın seherinde Israra ne hacet yine bülbül Bil,kalbimizin bahçelerinde Can verdi senin söylediğin gül

SAF ŞİİR

SADE DİL VE HECEYLE YAZILAN ŞİİR

MANZUME

YAHYA KEMAL BEYATLI AHMET HAŞİM

ZİYA GÖKALP MEHMET EMİN YURDAKUL

MEHMET AKİF ERSOY

• 5.) Yuklarıdaki eşleştirme sorularını doğru olarak yerleştiriniz?

• 6.)Saf şiirdeki dil ve yapı anlayışı güzel sanatların hangi dallarıyla ilişkilendirilebilir?