Sağlık çalışanlarında Tb riski

Dr.Oğuz KılınçDr.Oğuz KılınçDokuz Eylül ÜniversitesiDokuz Eylül Üniversitesi

Tıp FakültesiTıp FakültesiGöğüs Hastalıkları AD.Göğüs Hastalıkları AD.

Picasso

Velasquez

Sorular

Dünyada durum nedir?Dünyada durum nedir?Türkiye’de durum nedir?Türkiye’de durum nedir?Ne yapabiliriz?Ne yapabiliriz?

Dünyada sağlık çalışanlarında Tb riski

İlk kez 1940’lı yıllarda tıp öğrencileri ve İlk kez 1940’lı yıllarda tıp öğrencileri ve hemşirelerde dikkat çekmiştir.hemşirelerde dikkat çekmiştir.

Tb mesleksel risk oluşturduğu konusunda Tb mesleksel risk oluşturduğu konusunda 1950 li yıllarda uzlaşılmıştır.1950 li yıllarda uzlaşılmıştır.

HIV yayılmasıyla 1990’ lı yıllarda gelişmiş HIV yayılmasıyla 1990’ lı yıllarda gelişmiş ülkelerde daha fazla gündeme gelmiştir.ülkelerde daha fazla gündeme gelmiştir.

Dünyada sağlık çalışanlarında Tb riski

Sağlık çalışanları arasında normal popülasyona göre Sağlık çalışanları arasında normal popülasyona göre 22--50 kat daha fazla,50 kat daha fazla,

Normal popülasyona göre 3.2 kat fazla (CDC)Normal popülasyona göre 3.2 kat fazla (CDC)

CDC MMWR1994;43:361-6

Menzies D, Fanning A N Engl J Med 1995

1966- 1994 arasındaki konuyla ilgili literatür 1966- 1994 arasındaki konuyla ilgili literatür taranmış.taranmış.

1960 larda insidans yüksek,1960 larda insidans yüksek, 1980 lerde insidans azalmış.1980 lerde insidans azalmış.

Menzies D, Fanning A N Engl J Med 1995

Dünyada sağlık çalışanlarında Tb riski

Gelişmekte olan ülkelerde durum nedir?

Malawi’ de 312 hemşireden 12 sinde(%4)Malawi’ de 312 hemşireden 12 sinde(%4) Tb saptanmış.Normal popülasyondan 40 kat daha fazlaTb saptanmış.Normal popülasyondan 40 kat daha fazla Estonya’ da 1.5-3 kat fazlaEstonya’ da 1.5-3 kat fazla Sırbistan’ da 7.6 kat fazlaSırbistan’ da 7.6 kat fazla Peru’ da 4-8 kat fazlaPeru’ da 4-8 kat fazla

Harries AD, Kamenya A, Namarika D. Trans Roy Soc Trop Med Hyg 1997; 91: 15-17Kruuner A, Danilovitsh M, Pehme L et al. Int J Tuberc Lung Dis 2001;5:170-6Skodric V, Savic B, Jovanovic M et al. Int J Tuberc Lung Dis 2000;4:827-31Echanove JA, Granich RM, Laszlo A et al. Clin Infect Dis 2001;33:589-96

Dünyada meslek gruplarına göre Tb sıklığı

Hemşirelerde sık görülüyor.Hemşirelerde sık görülüyor. Doktorlarda özellikle göğüs hastalıkları ve Doktorlarda özellikle göğüs hastalıkları ve

dahiliye doktorlarında yüksekdahiliye doktorlarında yüksek Fazla Tb hasta izlemeFazla Tb hasta izleme Ventilatörde hasta izlemiVentilatörde hasta izlemi BronkoskopiBronkoskopi

Sepkowitz KA. Ann Intern Med 1994; 120: 71-79.

Gieseler PJ, Nelson KE, Crispen RG, Moses VK. Am Rev Respir Dis 1986; 133: 773-778.

Barrett-Connor E. JAMA1979; 241: 33-38.

Mehta AC, Minai OA. Clin in Chest Med 1999;20:19-32.

Türkiye’de sağlık çalışanlarında Tb sıklığı

Sağlık çalışanlarında TDT çalışmalarıSağlık çalışanlarında TDT çalışmaları Kontrol grupları yok Toplumdaki TDT pozitifliğinin bilinmemesi Erişkin yaş grubunda TDT pozitiflik sınırı? Göğüs Hastalıkları Hastanesi Çalışanlarında Tüberküloz

Enfeksiyon RiskiM. Demir, N. Alkan, E. Tuncay, E. Yentürk, D. Kanmaz, F. PolatYedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Hastane Çalışanlarında Tüberküloz Enfeksiyon RiskiE. Bozkanat, F. Çiftçi, O. Sezer, A. İlvan, Z. Kartaloğlu, E. Kunter, T. ÇalışkanGATA H. Paşa Eğt. Hst.

Sağlık çalışanlarında Tb hastalığı çalışmalarıSağlık çalışanlarında Tb hastalığı çalışmaları

GÖĞÜS HASTALIKLARI HASTANESİ ÇALIŞANLARINDA TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYON RİSKİ

M. Demir, N. Alkan, E. Tuncay, E. Yentürk, D. Kanmaz, F. PolatYedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma

Hastanesi (MS 67)

YGHH 134 kişiYGHH 134 kişi 12-18 ay sonra tekrar 12-18 ay sonra tekrar

TDTTDT 60 kişide TDT 60 kişide TDT

konversiyonu (%44.7)konversiyonu (%44.7)

ŞEAH 67 kişiŞEAH 67 kişi 12-18 ay sonra tekrar 12-18 ay sonra tekrar

TDTTDT 4 kişide TDT 4 kişide TDT

konversiyonu (%4.7)konversiyonu (%4.7)

HASTANE ÇALIŞANLARINDA TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYON RİSKİE. Bozkanat, F. Çiftçi, O. Sezer, A. İlvan, Z. Kartaloğlu, E. Kunter, T.

Çalışkan*GATA H. Paşa Eğt. Hst.

(TP 295)

Risk gruplarına göre TDT pozitifliği5. ve 4. gruplarda daha fazla

Kliniklere göre TDT pozitifliğiGöğüs hastalıkları çalışanlarında %66.7Diğer servis çalışanlarında %36.2

Meslek gruplarına göre TDT pozitifliğiHemşireler ve hastabakıcılar daha riskli

Sağlık çalışanlarında Tb hastalığı sıklığı

Arseven O, Kılıçarslan Z, Gazioğlu K. ve ark. Onbeşinci Türk Tüberküloz Kongresi Kitabı 1983; 15: 325-327 (İstanbul)

Seyfettin S, Balcı K, Coşkunsel M. Tüberküloz ve Toraks1985; 33: 176-178 (Diyarbakır)

Ünsal M, El-Jasem H, Gündoğdu C ve ark. Solunum Hastalıkları 1992; 3: 279-284 (Ankara)

Aral B, Gülmez İ, Topçu ÖF ve ark. Solunum 1996; 20: 447-452 (Kayseri)

Çalışır C, Saka D, Bakan N ve ark Toplum ve Hekim 1999 (Ankara) Kılınç O, Uçan ES, Çakan A ve ark. Respir Med 2002; 96: 506- 510

(İzmir) Çuhadaroğlu Ç, Erelel M,Tabak L ve ark. BMC Infect Dis 2002; 2:14

(İstanbul) Hoşoğlu S, Tanrıkulu AÇ, Dağlı C ve ark. Toraks Dergisi 2004;

5(3):196- 200 (Diyarbakır)

Sağlık çalışanlarında Tb hastalığı sıklığı

Arseven O. (1983) Yüzbinde 670Seyfettin S. (1985) Yüzbinde 250Ünsal M. (1992) Yüzbinde 330Aral B. (1996) Yüzbinde 420Çalışır C. (1999) Yüzbinde 385Kılınç O. (2002) Yüzbinde 69Çuhadaroğlu Ç. (2002) Yüzbinde 96Hoşoğlu S. (2004) Yüzbinde 200

Kılınç O*, Uçan ES, Çakan A ve ark. Respir Med 2002; 96: 506- 510 (İzmir)

Türkiye’de aynı dönemde Tb insidansı Yüzbinde 48

Çuhadaroğlu C, Erelel M,Tabak L ve ark. BMC Infect Dis 2002; 2:14

Hoşoğlu S*, Tanrıkulu AÇ, Dağlı C ve ark. Toraks Dergisi 2004; 5(3):196- 200

Hoşoğlu S*, Tanrıkulu AÇ, Dağlı C ve ark. Toraks Dergisi 2004; 5(3):196- 200

Meslek gruplarına göre durum nasıl?

Göğüs hastalıkları ve Dahili birimlerde çalışanlarda daha sık

Hemşireler ve yardımcı personel doktorlara göre daha fazla risk altında

Ne yapmalıyız?

Çalışma alanlarında risk değerlendirmesi

Risk Durumu Kriterler

Minimal Hizmet edilen toplumda bir önceki yıl Tb tanısı konmamışve hizmet ünitelerine Tb hastası başvurmamış

Çok düşük Hizmet edilen toplumda Tb tanısı konmuş ancak çalışılanbirime Tb hastası başvurmamış

Düşük Yıllık tüberkülin konversiyon hızı diğer birimlere görefarklı değilse ya da bir önceki yıla göre aynı birimde

tüberkülin konversiyon hızında değişiklik yoksa, sağlıkçalışanından sağlık çalışanına geçiş yoksa yılda 6 hastadan

daha az tb hastası araştırılıyor ya da tedavi ediliyorsaOrta Düşük risk kriterleri+ yılda 6' dan fazla tb hastası tedavi

ediliyor ya da araştırılıyorsaYüksek Yüksek tüberkülin konversiyon hızı sözkonusu ise

nozokomiyal ya da mesleksel geçiş varsa

MSGK

-Hızlı tanı ve izolasyon-Tanısal girişimler ve tedaviile ilgili yazılı protokoller oluşturulması,-Sağlık çalışanlarının korunma vehastalık konusunda eğitilmesi-Sağlık çalışanlarının Tb yönündentaranması

Damlacık çekirdeği konsantrasyonunu

azaltacak mühendislikönlemleri

Solunumsal koruyucu ekipmanın yüksek risklibölgelerde kullanılması